VOAL- Anita Garibaldi (emri i vërtetë i së cilës është Ana Maria de Jesus Ribeiro da Silva) lindi më 30 gusht 1821 në Morrinhos, në shtetin brazilian të Santa Catarina. Babai është bariu Bento Ribeiro da Silva, nëna është Maria Antonia de Jesus Antunes. Prindërit kanë dhjetë fëmijë dhe Ana Maria është fëmija i tretë. Ajo merr një arsim fillor, është shumë e mprehtë dhe inteligjente. Babai Bento vdes shpejt dhe tre vëllezërit e tij, ndaj nëna Maria Antonia duhet të kujdeset e vetme për familjen shumë të madhe, e cila ka rënë në një situatë varfërie ekstreme. Vajzat e mëdha martohen në moshë të re.
Ana martohet me Manuel Giuseppe Duarte në moshën katërmbëdhjetë vjeçare në qytetin brazilian të Laguna. Burri luan disa profesione, këpucar, peshkatar, me ideale konservatore. Në 1839 Giuseppe Garibaldi mbërriti në qytetin e Laguna me qëllim për ta pushtuar atë për të themeluar Republikën Juliane. Ai u strehua në Amerikën e Jugut, pasi u dënua me vdekje në Itali për pjesëmarrje në kryengritjet Risorgimento dhe për bashkim me organizatën e Giuseppe Mazzini, Giovine Italia.
Kur mbërin në Brazil, shteti Santa Catarina dëshiron të bëhet i pavarur nga qeveria qendrore braziliane e udhëhequr nga perandori Pedro I. Prandaj, në Brazil, situata politike nuk ka ndryshuar në krahasim me epokën koloniale. Pas mbërritjes në qytet, në muajin korrik, po atë mbrëmje Garibaldi takohet me Anën, i mahnitur nga bukuria dhe karakteri i saj. Së shpejti ajo duhet të largohet nga qyteti i Lagunës dhe Ana, pasi braktis të shoqin, vendos të largohet me të, duke e ndjekur atë në aventurat e tij.
Ajo lufton së bashku me shokun e tij Giuseppe dhe njerëzit e tij, duke mbrojtur armët në betejat në tokë dhe det. Më 1840 mori pjesë me njerëzit e Garibaldit në betejën e Curitibanos, në Brazil, kundër ushtrisë perandorake. Me këtë rast ajo bëhet robe e forcave armike. Megjithatë, ajo beson se shoku i tij vdiq në betejë, kështu që ajo iu kërkon armiqve të tij që të jenë në gjendje të kërkojnë në fushën e betejës për eshtrat e të shoqit.
Duke mos e gjetur trupin, ajo arrin me shumë dinakëri të arratiset me kalë dhe më pas të gjejë Xhuzepe Garibaldin në zonën e San Simonit, pranë Rio Grande do Sul. Në momentin në të cilin ajo ikën me kalë, ndër të tjera është shtatzënë në muajin e shtatë. Në Mostardas, afër San Simonit, më 16 shtator të të njëjtit vit lindi fëmija i tyre i parë i cili quhet Menotti për të kujtuar heroin italian Ciro Menotti. Dymbëdhjetë ditë pas lindjes së djalit të saj, Ana e njohur si Anita, arrin të shpëtojë sërish veten nga tentativa e kapjes nga trupat perandorake që kanë rrethuar shtëpinë e saj. Për fat të mirë ai arrin të arratiset sërish me kalë me Menottin e vogël në krahë.
Pas katër ditësh të kaluara në pyll, ajo gjendet së bashku me djalin e saj nga Garibaldi dhe njerëzit e tij. Familja Garibaldi jeton kohë të vështira edhe nga pikëpamja ekonomike, pasi Giuseppe refuzon paratë që i ofrohen nga njerëzit që po ndihmon. Një vit më pas çifti u largua nga Brazili, ende i prekur nga lufta, për t’u transferuar në Montevideo, Uruguai.
Në qytet, familja mori një shtëpi me qira. Në ato vite ata kanë tre fëmijë të tjerë: Rosita, e cila vdes në moshën dyvjeçare, Teresita dhe Ricciotti. Në 1842, gruaja dhe Garibaldi u martuan në Montevideo.
Pesë vite më vonë Anita së bashku me fëmijët ndjek partnerin e saj në Itali. Në Nice, të dy priten nga nëna e Giuseppe, Rosa. Në Itali ajo bëhet gruaja e gjeneralit Giuseppe Garibaldi, i cili duhet ta udhëheqë vendin drejt një ëndrre, bashkimit kombëtar. Pavarësisht vështirësive në përshtatjen me kontekstin e ri shoqëror, për dashurinë e të shoqit ajo vuan në heshtje, duke treguar gjithmonë një qëndrim të sjellshëm dhe të përzemërt. Katër muaj pas mbërritjes së tij në Itali, Giuseppe Garibaldi duhet të niset për në Milano me rastin e shpërthimit të trazirave të Risorgimento (“Pesë ditët e Milanos”). Në 1849 ai u emërua deputet i Republikës Romake, e cila drejtohet nga Giuseppe Mazzini, Aurelio Saffi dhe Carlo Armellini.
Me këtë rast, Anita largohet nga Nice për t’u nisur drejt Romës, duke synuar të shohë bashkëshortin e saj me të cilin ndan të njëjtat ideale revolucionare. Më pas ai kthehet shumë shpejt në fushën e betejës, sepse Papa Piu IX, duke pasur mbështetjen e ushtrive spanjolle, burbone dhe franceze, synon ripushtimin e Romës.
Garibaldianët përpiqen të mbrojnë Romën heroikisht me të gjitha forcat e tyre, por epërsia e ushtrive që ndihmojnë Papën është shkatërruese. Republika Romane bie në duart e armikut katër javë pas lindjes së saj.
Anita në atë moment është në krah të burrit të saj dhe pasi ka prerë flokët dhe është veshur si burrë, vendos të zihet me të. Qëllimi i Garibaldit është të largohen nga Roma dhe të arrijnë në Republikën e Venecias të themeluar nga Mazzini. Gjenerali italian dhe gruaja e tij kalojnë zonën e Apeninës me njerëzit e tyre, duke gjetur gjithmonë ndihmën e popullatës vendase.
Gruaja gjatë udhëtimit sëmuret nga malaria dhe megjithëse mund të ndihmohej edhe nga popullatat që i ofrojnë mikpritjen e tyre, ajo është e vendosur të vazhdojë udhëtimin. Çifti dhe vullnetarët e tjerë mbërrijnë në Cesenatico, hipin në anije, por me të mbërritur në Grado gjejnë një situatë të vështirë, pasi nisin topat.
Pasi mbërrijnë në Magnavacca, ata vazhdojnë udhëtimin në këmbë gjithmonë të ndihmuar nga vendasit. Pas kaq shumë përpjekjesh, ata mbërrijnë në Mandriole, ku priten nga Stefano Ravaglia, një fermer. Pasi u shtri në një shtrat, Anita Garibaldi vdiq nga malaria më 4 gusht 1849.
Trupi i gruas është varrosur nga Ravaglia në fushën e quajtur Pastorara. I gjetur pak ditë më vonë nga tre barinj të vegjël, ai varroset pa emër në varrezat Mandriole. Pas dhjetë vjetësh, Garibaldi shkon në Mandriole për të marrë eshtrat e gruas së tij të dashur dhe për t’i çuar në varrezat e Nicës.
Në vitin 1931 trupi i Anitës u transferua me vullnetin e qeverisë italiane në Gianicolo, në Romë. Krahas kësaj, në emër të saj është ngritur edhe një monument që e përfaqëson atë mbi kalë me fëmijën e saj në krahë./Elida Buçpapaj
Komentet