Presidenti i sapozgjedhur i Malit të Zi, Jakov Milatoviç tha se më 30 maj do të takohet me zyrtarë të lartë në Bruksel, në vizitën e tij të parë zyrtare që nga marrja e detyrës dhe se shumë shpejt do të vizitojë Beogradin. Ai tha se ka marrë një ftesë nga Aleksandër Vuçiç, kur ky i fundit mori pjesë në inaugurimin e tij.

“Kam marrë ftesa të shumta, kam thënë se mendoj se është e rëndësishme dhe në aspektin demokratik të vizitoj Beogradin shumë shpejt, pas Brukselit. Serbia është partneri ynë më i madh ekonomik dhe kam marrë një ftesë verbale kur presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç kur ishte në inaugurim”, tha Milatoviç.

Ai paralajmëroi një takim më 30 maj me Ministrin e Punëve të Jashtme të Bashkimit Evropian, Joseph Borell dhe Komisionerin Evropian për Zgjerim, Oliver Varhelji, i cili synon të dërgojë një mesazh të fortë se Mali i Zi ka vullnet politik për t’u bërë pjesë e BE-së.

“Së pari do të vizitoj Brukselin dhe do të dërgoj një mesazh simbolik se rruga evropiane e Malit të Zi është prioritet i të gjitha prioriteteve gjatë mandatit tim. Do të bisedoj më 30 maj me Borell dhe Varhelyi dhe më pas do të shkoj në Moldavi për Samitin e Bashkësisë Politike Evropiane, ku do të bisedoj me Presidenten e Komisionit Evropian Ursula për den Leyen, por do të zhvilloj edhe takime me liderët evropianë, përfshirë presidentin francez Emmanuel Macron”, ka thënë Milatoviç.

Ai tha po ashtu se shumë shpejt do të vizitojë Uashingtonin. syri.net

Senatori amerikan, Chris Murphy, tha të enjten në Beograd se nuk është në dobi të asnjë vendi të mbështesë regjimin e Vladimir Putinit dhe Serbia duhet të harmonizohet me perëndimin në qasjen ndaj Rusisë.

Senatori Murphy anëtar i Komitetit të Marrëdhënieve me Jashtë të Senatit i bëri këto komente gjatë vizitës në Beograd në kuadër të një vizite në rajonin e Ballkanit Perëndimor bashkë me senatorin Gary Peters, anëtar i Komitetit të Shërbimeve të Armatosura, njofton Zeri i Amerikes/

“Marrëdhëniet ndërmjet Shteteve të Bashkuara dhe Serbisë janë të një rëndësie thelbësore. Shtetet e Bashkuara mbështeten në Serbinë si partner ekonomik dhe politik. Sa herë që jam këtu, kam nevojë të theksoj se partneriteti ynë ekonomik është duke u forcuar, ne po forcojmë partneritetin tonë në fushën e diversifikimit të burimeve të energjisë dhe sigurisht që dëshirojmë që Serbia t’u bashkohet Shteteve të Bashkuara dhe Evropës në vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë, por ne e vlerësojmë që Serbia votoi me ne në Kombet e Bashkuara”, tha senatori Murphy pas takimeve me udhëheqësit serbë.

Senatori Murphy tha se shpreson të vazhdojnë bisedimet me zyrtarët serbë për harmonizimin e politikave lidhur me sanksionet kundër Rusisë, duke nënvizuar se “e ardhmja e Serbisë është me SHBA-në dhe BE-në, jo me Rusinë”.

I pyetur nga gazetarët për të komentuar vizitën e shefit të Shërbimit serb të Zbulimit Aleksandar Vulin në Moskë, senatori Murphy tha se “nuk mendon që është në dobi të ndonjë vendi të mbështesë regjimin e Vladimir Putinit”.

Serbia një vend kandidat për anëtarësim në Bashkimin Evropian, ka refuzuar t’u bashkohet sanksioneve ndaj Rusisë për shkak të agresionit të saj në Ukrainë dhe vazhdon të ruajë lidhjet e ngushta me Kremlinin në radhë të parë për shkak të qëndrimit të Moskës kundër pavarësisë së Kosovës, që Beogradi vazhdon ta kundërshtojë.

Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian i kanë shtuar përpjekjet për të gjetur një zgjidhje për mosmarrëveshjet Kosovë-Serbi, nga frika e paqëndrueshmërisë së mëtejshme në Evropë në hijen e luftës në Ukrainë. Kosova dhe Serbia u pajtuan në muajin mars në Ohër të zbatojnë një plan të Bashkimit Evropian për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet tyre, por tensionet vazhdojnë të mbeten të larta.

Senatori Murphy tha se të dyja palët duhet të hedhin hapat për zbatimin sa më parë të marrëveshjes.

“E di që përqendrimi këtu është në Asociacionin e Komunave me shumicë Serbe, por është e nevojshme që të dyja palët të hedhin hapa drejt zbatimit në të njëjtën kohë. Ne besojmë se Serbia duhet të përmbushë pjesën e saj të punës dhe Kosova duhet të përmbushë pjesën e saj. Në Kosovë kam thënë që duhet ta përmbushin detyrimin e tyre dhe të formojnë Asociacionin e Komunave Serbe dhe se mund ta bëjnë këtë në përputhje me Kushtetutën e tyre”, tha senatori Murphy duke theksuar se nuk duhet humbur kohë.

“Nuk mendoj se duhet të kalojë edhe një vit për ta kuptuar si të krijohet Asociacioni, në përputhje me Kushtetutën e Kosovës. Nuk duhet të kalojë edhe një vit që Serbia t’i përmbushë detyrimet dhe ta lejojë Kosovën që t’u bashkohet organizatave ndërkombëtare”, tha zoti Murphy.

Marrëveshja për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë – Serbi, kërkon marrëdhënie të mira fqinjësore, njohje të dokumenteve dhe simboleve dhe respektim të sovranitetit dhe tërësisë tokësore të njëra tjetrës. Ajo kërkon që palët të mos pengojnë njëra tjetrën në proceset integruese, por nuk kërkon njohje të ndërsjellë. Plani parasheh edhe përmbushjen e të gjitha marrëveshjeve të arritura më parë në bisedimet e ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian, përfshirë edhe ata për themelimin e Asociacionit.

Kosova dhe Serbia u morën vesh në vitin 2013 për themelimin e Asociacionit, ndërsa në muajin gusht të vitit 2015 për parimet e tij. Po atë vit Gjykata Kushtetuese e Kosovës gjeti se një pjesë e madhe e këtyre parimeve janë në kundërshtim me Kushtetutën e Kosovës.

Beogradi akuzon Kosovën për mospërmbushje të marrëveshjeve, ndërsa Prishtina akuzon Serbinë për shkelje të marrëveshjes së Ohrit, për shkak të qëndrimeve të saj kundër anëtarësimit të Kosovës në organizatat ndërkombëtare.

Senator Chris Murphy, Aleksander Vuçiç në mes dhe senator Gary Peters

Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq ka thënë se ka zhvilluar “një bisedë të hapur” me senatorët amerikanë Chris Murphy dhe Gary Peters në Beograd më 25 maj.

Vuçiq tha gjithashtu se ka theksuar se prioritet i Serbisë është formimi i Asociacionit të Komunave me shumicë serbe në Kosovë dhe se do të angazhohet për zbatimin e vendimit për formimin e tij “siç është paraparë në Marrëveshjen e Brukselit”.

Ai, përmes një postimi në Instagram, ka shkruar se para senatorëve ka ripërsëritur “vendosmërinë e Serbisë për të vazhduar zhvillimin e marrëdhënieve me SHBA-të në bazë të respektit dhe mirëkuptimit të ndërsjellë”, si dhe se në takim janë diskutuar edhe për çështje të tjera me interes për të dy vendet.

Kryeministrja serbe Ana Brnabiq ka anuluar takimin me senatorët amerikanë që ishte planifikuar për mëngjesin e 25 majit, njoftoi Qeveria e Serbisë.

Ministri serb i Mbrojtjes, Millosh Vuçeviq, u takua me senatorët më 24 maj në Beograd. Siç është raportuar, ata kanë biseduar për dialogun me Kosovën, politikën e jashtme dhe forcimin e partneritetit mes dy vendeve.

Senatorët amerikanë po vizitojnë Ballkanin Perëndimor dhe deri më tani kanë vizituar Prishtinën dhe Podgoricën.

Në Prishtinë ata janë takuar me presidenten e Kosovës Vjosa Osmanin dhe kryeministrin Albin Kurti. Pas takimeve me ta, senatorët kanë thënë se Serbia duhet t’i japë fund bllokadës në përpjekjet e anëtarësimit të Kosovës në organizatat ndërkombëtare, si dhe kanë nënvizuar rëndësinë e formimit të Asociacionit.

Kosova dhe Serbia kanë arritur dy marrëveshje për Asociacionin më 2013 dhe 2015.

Por, Marrëveshja mbi parimet për themelimin e Asociacionit, sipas Gjykatës Kushtetuese të Kosovës nuk është në harmoni të plotë me aktin më të lartë juridik të shtetit.

Megjithatë, Kushtetuesja ka thënë se ajo mund të harmonizohet me akte ligjore.

Serbia kërkon themelimin e Asociacionit, por Qeveria në Prishtinë ka shprehur frikën se një asociacion njëetik mund të prekë funksionalitetin e shtetit.

Transport i organizuar falas, presion për pjesëmarrje, lista të punonjësve që duhet të marrin pjesë në tubim, por edhe vullnet i disave për të mbështetur udhëheqësin serb.

Informacionet e tilla janë duke përcjellë përgatitjet dhe organizimin e një mitingu, që presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, e ka paralajmëruar për të premten në Beograd.

Një javë më herët, rreth njëzet serbë nga Kosova janë nisur në këmbë drejt Beogradit, për të qenë të pranishëm në adresimin e tij.

Profesorët e një shkolle në Mitrovicën e Veriut, siç i është thënë Radios Evropa e Lirë, janë në listën e atyre që “duhet” të jenë në Beograd.

Në mbështetje të Vuçiqit, edhe disa shoqata nga Maqedonia e Veriut dhe entiteti serb i Bosnje e Hercegovinës, Republika Sërpska, janë duke organizuar autobusë pa pagesë.

Pas dy vrasjeve masive në Serbi në fillim të majit, opozita ka organizuar dy protesta në Beograd me sloganin “Serbia kundër dhunës”. Dhjetëra mijëra njerëz kanë marrë pjesë në to.

Ata kanë kërkuar mbylljen e televizioneve me frekuencë kombëtare, të tilla si Pink dhe Happy, që pretendohet se nxisin dhunë, pastaj dorëheqjen e ministrit të Policisë, Bratisllav Gashiq, dhe të kreut të Agjencisë së Sigurimit, Aleksandar Vulin, ndalimin e menjëhershëm të programeve të njohura si “reality show” dhe zëvendësimin e anëtarëve të këshillit REM – Organi rregullator për mediat elektronike.

Protestat në Beograd, sipas Vuçiqit, janë përpjekje për të keqpërdorur pikëllimin dhe “për të shkatërruar gjithçka serbe”.

Ai ka vendosur të organizojë një tubim, të cilin e ka paralajmëruar si më të madhin në historinë serbe, e në të cilin do të flasë edhe vetë.

Në këmbë deri në Beograd

Disa serbë nga Kosova do të ecin për nëntë ditë nga komuna e Leposaviqit – në veri të Kosovës – deri në Beograd, për të mbështetur presidentin e Serbisë në, siç thonë, përpjekjet e tij për ta shpëtuar Serbinë.

Me flamuj serbë, ata kanë veshur bluza në të cilat shkruan: “Serbët nga Kosova dhe Metohia për Serbinë, për Vuçiqin”. Ata kanë nisur ecjen në këmbë para një jave, ndërsa u kanë mbetur edhe dy ditë për të arritur në Beograd.

“Ky është vetëm një gjest i vogël, jemi 12 nga Leposaviqi dhe 11 nga Mitrovica. Rruga është e gjatë. Dua t’iu uroj djemve shëndet të mirë dhe shpresoj se do të arrijmë për nëntë ditë në tubimin mbështetës për presidentin Vuçiq”, ka thënë Dejan Marjanoviq nga Leposaviqi fare në fillim të turneut.

Sipas informacioneve që ka REL-i, kuota e njerëzve që duhet të shkojnë në tubimin e presidentit të Serbisë të premten, duhet të plotësohet nga secila prej katër komunave me shumicë serbe në veri të Kosovës.

Këtë informacion e ka konfirmuar një mësuese e një shkolle fillore në Mitrovicën e Veriut, por me kusht që të mos i zbulohet identiteti. Ajo ka thënë se gjendet në listën e njerëzve që duhet të udhëtojnë për në Beograd të premten. Sipas saj, transporti do të jetë i organizuar dhe pa pagesë.

“Na kanë thënë se nga shkolla jonë duhet të shkojnë 50 punonjës. Këtë e kam marrë si obligim pune. Nuk na ka kërcënuar askush, jemi marrë vesh mes vete. Transporti është i organizuar, por nuk e dimë ende se kur do të nisemi”, ka thënë kjo bashkëbiseduese e REL-it.

Situata është gati identike edhe në zonat e tjera me shumicë serbe, si në jug, ashtu edhe në veri të lumit Ibër, konfirmojnë burime të REL-it, të punësuara në institucionet arsimore dhe shëndetësore.

Këto dy institucione në mjediset me shumicë serbe në Kosovë punojnë sipas sistemit serb dhe financohen nga buxheti i Serbisë. Përveç pagës së rregullt mujore, këta punëtorë marrin edhe të ashtuquajturën shtojcë të Kosovës, gjegjësisht edhe 50 për qind të pagës bazë.

REL-i ka pyetur drejtorin e Qendrës Spitalore Klinike në Mitrovicën e Veriut, Zllatan Ellek, dhe shefin e administratës së shkollës, Ivan Zaporozhac, në lidhje me “përmbushjen e kuotave” dhe “detyrimin e punëtorëve” që të marrin pjesë në tubimin e thirrur nga Vuçiqi.

Vetëm Ellek është përgjigjur shkurtimisht, duke thënë se ky është “informacion absolutisht i pasaktë”. I pyetur nëse transporti është ende i organizuar për ata që duan të shkojnë, Ellek ka thënë: “Kush do vullnetarisht, po”.

Pronari i një kompanie private për transportimin e udhëtarëve nga Ferizaji – komunë rreth dyzet kilometra në jug të Prishtinës – ka konfirmuar se më 23 maj ka pasur kërkesë për transport për në Beograd, por se nuk ka pasur pajtim për çmimin.

Ai nuk ka mundur të thotë se kush e ka kontaktuar saktësisht, por se i është thënë se janë të interesuar që t’i marrin të gjithë autobusët që ka.

Edhe një kompani tjetër ka konfirmuar për REL-in se është kontaktuar, por se nuk ka pasur autobusë të mjaftueshëm.

Paralajmërime për pjesëmarrje në mitingun në Beograd ka pasur edhe nga përfaqësuesit e malazezëve në Kosovë. Kryetari i Partisë Liberale Malazeze të Kosovës, Radoman Doderoviq, ka thënë se kryesia, anëtarët dhe votuesit e kësaj partie do të jenë në numër të madh në tubimin e 26 majit.

“Të gjithë do të shkojmë në tubimin në mbështetje të Serbisë sonë”, ka thënë Doderoviq.

Edhe nga Maqedonia e Veriut me autobusë falas

Në Maqedoninë e Veriut janë rezervuar gjashtë autobusë falas, që do të nisen për në Beograd, herët në mëngjesin e së premtes. Rreth 300 qytetarë maqedonas nga Shkupi, Kumanova, Tetova dhe Negotini do të shkojnë për të mbështetur presidentin e Serbisë.

Katër autobusët që do të mbushen nga organizata joqeveritare e Shkupit “Paqe, harmoni dhe stabilitet”, e që do të nisen për në Serbi, nuk financohen nga Qeveria e Serbisë. Ky udhëtim po organizohet nga shoqata me para nga anëtarësimi dhe me donacione nga disa individë, i është thënë Radios Evropa e Lirë.

Kryetari i shoqatës, Dimitrije Nediq, ka thënë se “do të përkrahë një njeri që i mbron interesat maqedonase dhe serbe”.

“Ne do të mbështesim këdo që mbron interesat e popullit serb dhe maqedonas. Faleminderit Zotit, ky tani është Vuçiqi. Ky është mandati i tij i fundit. Mbështetje mund të ketë edhe për presidentin e ardhshëm, i cili mund ta ndjekë të njëjtën rrugë si Vuçiqi”, ka thënë Nediq për REL-in.

Këshilltari i Komunës së Kumanovës, Mirosllav Triçkoviq, ka thënë se do të paguajë nga xhepi i tij një ose dy autobusë, në mënyrë që simpatizantët maqedonas të arrijnë në tubimin e Vuçiqit, por nuk ka treguar se sa do t’i kushtojë ky udhëtim.

“Unë dhe miqtë e mi e kemi marrë një autobus me qira dhe po shkojmë në Beograd. Nuk ka asgjë për të fshehur, asgjë sekrete. Nëse do ta kisha mbështetjen e SNS-së [Partisë Përparimtare Serbe] apo të Qeverisë së Serbisë, apo të kujtdo nga Serbia, do të ishin jo dy, por dyqind autobusë që do të shkonin nga Maqedonia [e Veriut]”, ka thënë Triçkoviq.

Çmimi i biletës së autobusit në një drejtim nga Shkupi për në Beograd është 25 euro, që do të thotë se për këtë “udhëtim falas” për në Beograd, të premten do të shpenzohen së paku 15.500 euro.

Edhe Triviq, edhe Dodik

Qeveria dhe opozita e Republikës Sërpska kanë rënë dakord për një gjë – ta mbështesin udhëheqësin serb kur ai t’i drejtohet kombit nga Beogradi të premten.

Në mesin e atyre që do të udhëtojnë drejt kryeqytetit serb është edhe presidenti i Republikës Sërpska, Millorad Dodik, dhe udhëheqësja e Frontit Kombëtar të opozitës, Jellena Triviq.

Deri më tani, rreth dhjetë autobusë nga Republika Sërpska kanë njoftuar se do të nisen për në Beograd, mëngjesin e së premtes. Ata financohen nga Partia Sërpska e Bashkuar dhe për këtë udhëtim do të ndajnë, siç kanë thënë, mjete nga buxheti i tyre.

“Kemi marrëveshje për bashkëpunimin e grupeve parlamentare, respektojmë gjithçka që është bërë për Republikën Sërpska. Nëse të tjerët do të kishin bërë diçka të tillë, do të kishin treguar empati dhe respekt, ne do të kishim shkuar te të tjerët, por ata nuk e kanë bërë këtë”, ka thënë Nenad Stevandiq, president i Asamblesë Kombëtare të Republikës Sërpska, për Radion Evropa e Lirë.

Opozita serbe akuzon për presion, OJQ-të kërkojnë që tubimi të anulohet

Partitë opozitare në Serbi akuzojnë partinë e Vuçiqit për presione dhe kërcënime ndaj punonjësve të institucioneve shtetërore, për të marrë pjesë në tubim.

Verolub Stevanoviq, deputet i opozitës në Parlamentin e Serbisë dhe ish-kryetar i Komunës së Kragujevcit, ka thënë se presioni i Partisë Përparimtare Serbe mbi punonjësit e sektorit publik në këtë qytet të Serbisë qendrore, po intensifikohet.

“Kuota për Kragujevcin është rreth 9 mijë, me sa di unë. Është e qartë se SNS-ja dëshiron të mbajë një tubim të madh në një mënyrë që nuk është e pranueshme”, ka thënë Stevanoviq.

Sipas disa partive opozitare, ajo që bën SNS-ja për t’i mobilizuar qytetarët nën presion, është vepër penale, për të cilën parashikohen edhe dënime me burg.

Ndërkohë, një grup i organizatave të shoqërisë civile i ka bërë thirrje presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, më 23 maj, që ta anulojë tubimin në interes të uljes së tensioneve dhe parandalimit të përçarjeve të mëtejshme në shoqëri.

“Të vetëdijshëm për rrezikun në të cilin çon rritja e tensioneve dhe polarizimi i mëtejshëm i shoqërisë – që është reflektuar me pasoja të dhunës në një formë që vendi ynë nuk e ka njohur deri më tani – ju bëjmë thirrje që të veproni me përgjegjësi, me arsye dhe në interesin më të mirë të numrit më të madh të qytetarëve, dhe ta anuloni tubimin masiv të paralajmëruar për 26 maj”, thuhet në deklaratën e nënshkruar nga dhjetë organizata.

Në deklaratë theksohet, gjithashtu, se në situatën në të cilën ndodhet Serbia, thellimi i ndarjeve mes qytetarëve është më së paku i nevojshëm.

Sipas Vuçiqit, tubimi i së premtes “nuk është për urrejtje, protestë dhe zemërim”, por për “njerëzit e zakonshëm, të mirë të Serbisë dhe për ata që duan t’i mbështesin ata që kanë humbur të dashurit e tyre”.

Partia e tij e ka quajtur tubimin “Serbia e shpresës”.

Përgatiti: Valona Tela

Pas një fitoreje bindëse në zgjedhjet e së dielës, kryeministri grek Kyriakos Mitsotakis nuk pranoi të hënën ofertën e presidentes Katerina Sakellaropoulou për të marrë një mandat dhe për t’u përpjekur të krijonte një qeveri koalicioni. Ai kërkoi mbajtjen e zgjedhjeve të reja brenda disa javësh për të siguruar shumicën që i nevojitet për të qeverisur i vetëm.

Duke lexuar tekstin e betimit para deputetëve të Parlamentit të Malit të Zi, ministrave, përfaqësuesve të trupit diplomatik dhe liderëve të vendeve të rajonit, Jakov Millatoviq zyrtarisht mori detyrën e presidentit të Malit të Zi.

“Betohem se do të kryej detyrën e presidentit me përgjegjësi, nder, ndërgjegje, drejtësi dhe paanshmëri. Sipas Kushtetutës dhe ligjit”, tha Millatoviq në sallën plenare të Parlamentit të Malit të Zi, gjë që shënoi fillimin e mandatit të tij pesëvjeçar presidencial.

Në fjalimin e tij inaugurues, Millatoviq tha se ishte i nderuar dhe krenar që mori detyrën e presidentit duke bërë betimin:

“Do të jem një president i vërtetë i të gjithë qytetarëve, pavarësisht përkatësisë së tyre kombëtare, politike apo fetare”.

Momenti aktual ka karakter historik, tha presidenti i ri malazez, duke u shprehur se ndryshimi i strukturës politike dhe konsolidimi i demokracisë ngjall shpresë, se në një mjedis më të lirë do të zgjidhen çështjet e hapura të rëndësishme për të ardhmen e Malit të Zi.

Millatoviq tha gjithashtu se nuk do të devijojë nga drejtimi dhe angazhimet që nënkuptojnë Malin e Zi si pjesë të BE-së dhe se ai do të angazhohet për marrëdhënie të mira fqinjësore dhe barazi të të gjithë qytetarëve.

“Konteksti global është përcaktuar në masë të madhe nga sulmi rus ndaj Ukrainës. Nuk guxon dhe nuk do të ketë devijime nga drejtimet dhe përcaktimet tona strategjike, të cilat e përfshijnë Malin e Zi si pjesë të familjes euroatlantike.”, tha Millatoviq, duke theksuar se nuk ka asnjë dilemë që Mali i Zi i përket Evropës “e cila është e bashkuar në shumëllojshmërinë e saj”.

Ai theksoi se prioriteti i prioriteteve do të jetë përshpejtimi i rrugës së Malit të Zi drejt

“Jemi të vetëdijshëm se ka obligime të mëdha dhe Mali i Zi ka vullnet dhe kapacitet politik për ta arritur këtë qëllim”, tha Millatoviq.

Fjalimin e tij, i cili zgjati 20 minuta, ai e përfundoi me fjalët “Rroftë Mali i Zi”!

Rreth 200 personalitete marrin pjesë në inaugurimin, gjegjësisht në ceremoninë e betimit, që zhvillohet në Parlamentin e Malit të Zi, duke përfshirë zyrtarë nga vendet fqinje, ambasadorë dhe të dërguarin e posaçëm të Shteteve të Bashkuara të Amerikës [SHBA], Gabriel Escobar.

Në ceremoni janë të pranishëm edhe deputetë të Kuvendit të Malit të Zi, përfaqësues të qeverisë, organeve të drejtësisë, si dhe presidenti i deritashëm i Malit të Zi, Millo Gjukanoviq, të cilin Millatoviq e mposhti bindshëm në raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale, në fillim të prillit.

Pjesa qendrore e qytetit të Podgoricës është bllokuar që nga mëngjesi, si dhe rruga për në aeroport.

Pas intonimit të himnit kombëtar, betimit të Millatoviqit dhe fjalimit të tij inaugurues, do të mbahet përshëndetjet ceremoniale ushtarake në platonë para Parlamentit.

Pas kësaj, Millatoviq do t’i presë të ftuarit në një drekë, ndërkaq në orët e vona të pasdites, në Vilën shtetërore Gorica, ai me bashkëshorten do të presin rreth 700 të ftuar.

Në mesin e tyre do të jenë presidenti i Kroacisë, Zoran Millanoviq, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, presidenti i Shqipërisë, Bajram Begaj, ndërkaq nga Presidenca e Bosnjë e Hercegovinës të pranishëm do të jenë Zhelko Cvijanoviq dhe Zhelko Komshiq.

Ndonëse deri në mëngjesin e së shtunë nuk ka pasur asnjë konfirmim, presidenti serb Alleksandar Vuçiq ka mbërritur në Mal të Zi dhe merr pjesë në inaugurimin e Millatoviqit.

Vuçiq, në profilin e tij në Instagram, ka konfirmuar arritjen e tij në Mal të Zi, duke postuar foto me liderët e Demokracisë së Re Serbe (NOVA) Andrija Mandiq dhe të Partisë Popullore Demokratike (DNP) Millan Knezheviq, nga një mëngjes në Zeta afër Podgoricës.

Nga zyrtarët evropian, të pranishëm do të jenë Oliver Ropke, president i Komitetit evropian ekonomik dhe social të Komisionit Evropian, ndërkaq nga Britania e Madhe dhe Gjermania, të dërguarit specialë për Ballkanin Perëndimor, Stuart Pich dhe Manuel Saracin.

Presidenti i malit të Zi zgjidhet çdo pesë vjet, ndërkaq të gjitha inaugurimet e mëparshme ishin bërë në Cetinë.

Jakov Millatoviq, 37-vjeçar, është presidenti i parë që nuk është nga Partia Demokratike e Socialistëve (DPS) e Gjukanoviqit, e cila pati pushtetin për tri dekada, deri në gusht të vitit 2020, kur humbi zgjedhjet.

Millatoviq, një nga liderët e lëvizjes “Evropa tani”, e themeluar një vit më parë, ka qenë në politikën malazeze që prej tre vjetësh kur u emërua ministër i qeverisë së parë pas shkuarjes nga pushteti të DPS-së.

Në garën presidenciale, ai pati mbështetjen partive në pushtet, Frontit Demokratik pro-Rus, Demokratëve dhe Lëvizjes qytetare URA.

Që nga fillimi i viteve të 90-ta, Gjukanoviq ka qenë gjashtë herë kryeministër dhe dy herë president i Malit të Zi.

Pas humbjes së pushtetit në zgjedhjet parlamentare, gati tre vjet më parë, DPS-ja e tij humbi edhe zgjedhjet në Podgoricë, në muajin tetor. Pas humbjes në zgjedhjet presidenciale, Gjukanoviq dha dorëheqjen nga posti i kryetarit të partisë.

Ditëve të fundit, Gjukanoviq dhe Millatoviq zhvilluan dy takime si pjesë e procedurës së dorëzimit të detyrës, pas të cilave theksuan se Mali i Zi është shembull i mirë i tranzicionit demokratik të pushtetit.

Ndryshimi i kreut të shtetit vjen para zgjedhjeve të jashtëzakonshme parlamentare të planifikuara për 11 qershor. Ato u shpallën për shkak të krizës institucionale që ndaloi integrimet evropiane.

Që nga ndërrimi i pushtetit, për gati tre vjet, kanë rënë dy qeveri, ndërkaq tentativa për të zgjedhur një të tretë ishte e pasuksesshme. Në atë periudhë është shënuar rritje e tensioneve etnike.

Gjatë pushtetit të Gjukanoviqit, Mali i Zi votoi për pavarësinë e vendit në referendumin e vitit 2006. Në vitin 2010, Mali i Zi u bë kandidat për anëtarësim në Bashkimin Evropian, ndërkaq më 2017 hyri në NATO.

Një pjesë e pjesëmarrësve të protestës së tretë “Serbia kundër dhunës” e kanë kaluar natën duke bllokuar një pjesë të autostradës ndërkombëtare në Beograd, në blloqet e pjesës së re të qytetit, afër pompës së karburanteve “NIS”, transmeton agjencia Beta.

Bashkë me disa tenda në autostradë ka pasur edhe thasë për gjumë dhe karrige kopshti, ndërsa pjesëmarrësit e protestës i kanë thënë gazetarit të agjencisë Beta mbrëmë se aty do të qëndrojnë deri sa të ketë një njoftim tjetër.

Televizioni N1, më 20 maj, raportoi se demonstruesit u shpërndanë në mëngjes. Fotoreporterja e i Radios Evropa e Lirë [REL] raportoi se rreth orës 9 të mëngjesit nuk kishte më demonstrues në autostradë.

Në bllokimin e rrugës, ku sipas vlerësimeve kanë mbetur rreth një mijë persona, në orët e vona të mbrëmjes, ka qenë të pranishëm edhe një pjesë e përfaqësuesve të opozitës.

Me ftesë të opozitës, më 19 maj, dhjetëra mijëra qytetarë dolën në rrugët e Beogradit me sloganin “Serbia kundër dhunës”.

Shkak i protestës “Serbia kundër dhunës” është pakënaqësia me reagimin e autoriteteve pas dy vrasjeve masive në fillim të majit, ku mbetën të vrarë 18 persona.

Gjatë protestës u bllokuan Gazela, që është ura më e ngarkuar në autostradë në Beograd, si dhe Ura e Brankos, që lidh Beogradin e Ri me qendrën e qytetit.

Një ditë para protestës, në Parlamentin e Serbisë filloi diskutimi për situatën e sigurisë në vend dhe rrethanat që çuan në dy krimet, që ishte një nga kërkesat e protestës.

Ndër kërkesat tjera është edhe dorëheqja e ministrit të Punëve të Brendshme, Bratisllav Gashiq dhe drejtorit të Agjencisë për Informim të Sigurisë [BIA], Alleksandar Vullin.

Është kërkuar, gjithashtu, shkarkimi i Organit rregullator të mediave elektronike, mbyllja e tabloideve që propagandojnë dhunën dhe shkelin kodin gazetaresk, si dhe konfiskimi i frekuencave kombëtare nga televizionet Pink dhe Happy.

Ata kërkuan gjithashtu anulimin e programeve që promovojnë dhunën, si reality-shfaqjet.

Në të njëjtën kohë kur filloi protesta “Serbia kundër dhunës”, presidenti serb Alleksandar Vuçiq foli në një tubim të Partisë së tij Progresive Serbe [SNS] në Pançevë, afër Beogradit.

Në këtë tubim, Vuçiq tha se kishte marrë informacion nga shërbimet nga Lindja se protestat në Serbi ishin përpjekje për revolucione me ngjyra. Ai foli se për cilat shërbime bëhet fjalë.

Mijëra persona kanë protestuar ditën e sotme në Beograd në protestën e organizuar nga opozita” “Serbia kundër dhunës” është slogani i protestës.

Në atë që po konsiderohet ndër protestat më të mëdha ndonjëherë në Serbi, protestuesit kanë shprehur zhgënjimin ndaj autoriteteve për reagimin, pas vrasjeve që ndodhën në maj në Serbi.

“Vuçiç, dorëhiqu” e “Vuçiç, largohu” ishin thirrjet e protestuesve para Parlamentit e Qeverisë së Serbisë.

Është protesta e tretë e madhe që po organizohet pas sulmeve.

Në fillim të majit, për dy ditë në Serbi ndodhën dy sulme.

Në të parin, një nxënës 13-vjeçar i vrau tetë nxënës dhe një roje të shkollës, si dhe plagosi gjashtë nxënës tjerë dhe një mësues.

Një ditë më vonë një 21-vjeçar, i vrau tetë persona dhe plagosi 14 të tjerë. syri.net

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ka thënë të premten në një takim të Partisë së tij Progresive Serbe (SNS) në Pançevë, afër Beogradit, se ka pritje që Serbia ta dorëzojë Kosovën “në pjatë”.

“Bëni çfarë të doni, jashtë dhe brenda, këtu në shtet, nuk do të lejoj që të shkatërrohet Serbia, dhe nuk do të ketë Kosovë të pavarur”, ka thënë Vuçiq.

Marshi i partisë së tij në Pançevë, është duke u mbajtur në kohën e njëjtë me protestën “Serbia kundër dhunës”, që po mbahet në Beograd.

Arsyeja për organizim të protestës në Beograd është zhgënjimi me reagimin e autoriteteve, pas dy vrasjeve masive që kanë ndodhur në Serbi, në muajin maj, në të cilat janë vrarë 18 persona.

Vuçiq ka thënë se ai nuk do të lejojë që qeverisja të ndryshohet me forcë, nën ndikimin e tjerëve, dhe as të zbatojë politika kundër interesave të Serbisë.

Ai ka thënë se nuk do t’iu “shërbejë” kurrë të huajve.

“Ata nuk do ta udhëheqin politikën e jashtme të Serbisë. Ata nuk do të vendosin për mua se kë ta sanksionoj, njerëzit do të vendosin, ata nuk do të vendosin për mua nëse Serbia do t’i bashkohet NATO-s, njerëzit do të vendosin”, ka thënë Vuçiq.

Ai i ka ftuar qytetarët që të shkojnë në Beograd, për një marsh të planifikuar nga partia e tij ditëve në vijim.

“Të gjithë në Beograd. Do të shkohet në Beograd nga secili qytet, nëse është nevoja edhe në këmbë”, ka thënë ai.

“Jo zmbrapsje, jo dorëzim, ne do ta ruajmë shtetin tonë”, ka shtuar ai.

Kosova ka shpallur pavarësinë në vitin 2008 dhe njihet nga mbi 100 vende të botës.

Kosova dhe Serbia, i kanë nisur negociatat për normalizim të marrëdhënieve më 2011, nën ndërmjetësim të Bashkimit Evropian.

Në shkurt të këtij viti, ato kanë arritur pajtueshmëri për Marrëveshjen për normalizim të marrëdhënieve, dhe në mars për aneksin e zbatimit të saj.

Marrëveshja me 11 nene, e bërë publike më 27 shkurt, nuk e obligon Serbinë që ta njohë Kosovën, por kërkon nga të dyja vendet që t’i pranojnë dokumentet dhe simbolet e njëra-tjetrës, përfshirë: pasaportat, diplomat dhe targat.

Asambleja e Kishës Ortodokse Serbe (KOS) njoftoi se çdo pranim, indirekt ose i drejtpërdrejtë, i pavarësisë së Kosovës do të ishte në kundërshtim të drejtpërdrejtë me të drejtën ndërkombëtare, Kartën e OKB-së dhe aktet dhe parimet e tjera.

Në seancën e rregullt vjetore të Kuvendit të KOS-it, është thënë se një gjë e tillë nuk ka mbështetjen e Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe as të shumicës së vendeve të botës, përfshirë pesë vendet e BE-së.

“Kjo në mënyrë të pashmangshme do të shkaktonte shtimin e emigrimit të popullit serb dhe do ta bënte të pamundur jo vetëm bashkëjetesën paqësore të të gjithëve, pavarësisht prejardhjes etnike dhe fetare, por edhe vetë mbijetesën e popullit tonë në vatrat e tij shekullore. Prandaj, zgjidhjet duhet të kërkohen ekskluzivisht në respektimin e parimeve që vlejnë njësoj për të gjithë në botë”, bëri të ditur Kuvendi i KOS-it.

Më tej, kisha serbe tha se serbët vendosën të larohen nga institucionet e Kosovës “pas dhjetëra sulmeve ndaj tyre dhe shtëpive të tyre në Kosovë”, ndërsa shtoi se kthimi i tyre do të bëhet vetëm kur të krijohet Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe.

“Është e qartë se qëllimi i institucioneve të Kosovës është të krijojnë një Kosovë etnikisht shqiptare në të cilën serbët vështirë se mund të kenë një jetë të lirë dhe normale. Me këtë rast, Kisha dënon gjithashtu të gjitha sulmet ndaj popullit serb, objekteve të shenjta dhe pronës së tij, veçanërisht sulmet e armatosura terroriste ndaj serbëve individualë, përfshirë fëmijët, si dhe listat sekrete në bazë të të cilave serbët, madje edhe ish-pjesëtarët e policisë së Kosovës, arrestohen dhe ndalohen. Po kështu shpronësimi i tokave në pronë të serbëve po bëhet në mënyrë të paligjshme, me qëllim që të ushtrohet presion shtesë dhe të detyrohen të shpërngulen”, thotë Kisha Ortodokse Serbe.

Në reagim thuhet se edhe ajo është në një situatë shumë të vështirë sepse zyrtarët më të lartë shqiptarë nuk i pranojnë as ato garanci që vërtetohen me ligjet e Kosovës.

“Kisha jonë në Kosovë dhe Metohi ka nevojë për mbrojtje shumë më aktive ndërkombëtare kundër sjelljes diskriminuese të institucioneve të Kosovës me garanci të shtuara ndërkombëtare dhe mbikëqyrje efektive, në mënyrë që të parandalohen të gjitha abuzimet e mundshme dhe të monitorohet zbatimi i ligjeve dhe vendimeve gjyqësore, të cilat nuk duhet të interpretohen, ndryshohen ose shfuqizohen plotësisht në mënyrë arbitrare dhe e gjithë kjo në dëm të kishës sonë”, tha KOS-i në njoftim. syri.net

Zgjedhjet e 14 majit në Turqi janë ndër më të rëndësishmet në historinë moderne të këtij shteti, të cilat ose mund ta rrëzojnë nga pushteti presidentin Recep Tayyip Erdogan dhe t’i japin fund rrugës gjithnjë e më autoritare të Qeverisë së tij, ose do t’i mundësojnë që të hyjë në dekadën e tretë në pushtet.

Votimet jo vetëm që do të përcaktojnë se kush do ta udhëheqë Turqinë – shtetin anëtar të NATO-s me 85 milionë banorë – por edhe si do të udhëhiqet shteti, cilin drejtim do të marrë ekonomia e cila është goditur nga kriza e kostos së jetesës, dhe do të formësojë politikën e jashtme.

Sondazhet i kanë dhënë kundërkandidatit kryesor të Erdoganit, Kemal Kilicdaroglut, avantazh të lehtë. Ai është kandidat i aleancës të përbërë nga gjashtë parti opozitare. Megjithatë, nëse asnjëri kandidat nuk arrin të fitojë mbi 50 për qind të votave, rundi i balotazhit për zgjedhjet presidenciale do të mbahet më 28 maj.

“Të gjithëve na kishte munguar demokracia”, tha ai për gazetarët. “Do ta shihni, do Zoti, pranvera do të vijë për këtë shtet”, shtoi Kilicdaroglu.

Votuesit po ashtu do të zgjedhin Parlamentin e ri. Gara për Parlament pritet të zhvillohet mes koalicionit Aleanca e Popullit që përbëhet nga partia konservatore e Erdoganit, Partia për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP) dhe parti të tjera nacionaliste, dhe aleancës opozitare të Kicidaroglut, Aleanca Kombëtare. Në krahun opozitar bën pjesë partia sekulariste, Partia Popullore Republikane (CHP), që ishte krijuar nga themeluesi i Turqisë, Mustafa Kemal Ataturk.

Vendvotimet janë hapur në orën 08:00 dhe do të mbyllen në orën 17:00, sipas kohës lokale. Sipas ligjit në Turqi, publikimi i çdo rezultati është i ndaluar deri në orën 21:00. Në orët e vona të së dielës mund të ketë indikacione të qarta nëse do të ketë rund balotazhi për zgjedhjet presidenciale.

Në Dijarbakir, qytet të banuar kryesisht me kurdë që u goditë nga tërmetet shkatërruese të shkurtit, disa banorë kanë thënë se do të votojnë për opozitën dhe jo për Erdoganin.

“Nevojitet një ndryshim për shtetin tonë”, tha Nuri Can, 26 vjeç, i cili përmendi krizën ekonomike si një prej arsyeve që ka zgjedhur që të votojë për Kilicdaroglun.

Por, Hayati Arslan, 51 vjeç, tha se ai do të vazhdojë për Erdoganin dhe partinë e tij.

“Situata ekonomike e shtetit nuk është e mirë, por unë ende besoj se Erdogan mund ta rregullojë gjendjen. Prestigji i Turqisë jashtë ka arritur në një pikë shumë të mirë me Erdoganin dhe unë dua që kjo të vazhdojë”, tha ai, raporton Reuters.

Shumë nga provincat që u goditën nga tërmetet, që lanë të vrarë mbi 50.000 persona, kanë shprehur zemërim lidhur me përgjigjen e Qeverisë.

Votuesit kurdë, që janë diku 15-20 për qind e elektoratit, do të luajnë rol kyç në zgjedhje dhe ka të ngjarë që aleanca opozitare nuk do të mund të fitojë e vetme shumicën parlamentare.

Partia pro-kurde, Partia Demokratike Popullore (HDP) nuk është pjesë e bllokut opozitar, por ky subjekt kundërshton fuqishëm Erdoganin, pas përndjekjes së anëtarëve të kësaj partie që kanë bërë autoritetet për vite me radhë.

Erdogan. 69 vjeç, po përballet me testin më të madh politik. Ai gëzon mbështetjen e turqve të cilët nuk duan një Turqi sekulare dhe ai i ka mbijetuar një sërë skandalesh korrupsioni dhe tentimin për grusht-shtet të vitit 2016.

Megjithatë, nëse turqit e rrëzojnë nga pushteti Erdoganin, kjo pritet të bëhet për shkak se ata duan prosperitet, barazi dhe gjëra elementare përballë krizës ekonomike, me inflacionin që arriti në 85 për qind tetorin e kaluar dhe me kolapsimin e lirës turke.

Kilicdaroglu, 74 vjeç, ka premtuar se ai do të ndryshojë drejtimin e ekonomisë nëse fiton zgjedhjet. Ai po ashtu dëshiron të ndryshojë sistemin politik dhe ta kthejë shtetin në sistem parlamentar. Kilicdaroglu po ashtu ka premtuar se do të rivendosë pavarësinë e gjyqësorit.

Mbi 64 milionë persona, përfshirë edhe 3.2 milionë pjesëtarë të diasporës turke, kanë të drejtë vote në zgjedhjet e 14 majit. Mbi 1.6 milion persona veçse kanë votuar jashtë vendit. Tradicionalisht, dalja në zgjedhjet turke është e lartë.

Ekipet për negocim të Malit të Zi dhe Bashkimit Evropian arritën një marrëveshje, sipas së cilës i gjithë kufiri i Malit të Zi me fqinjët e tij do të sigurohet nga oficerët e Agjencisë së Bashkimit Evropiane për ruajtjen e kufirit dhe bregdetit – FRONTEX , së bashku me policinë dhe ushtrinë malazeze.

“FRONTEX do të jetë në të gjithë kufijtë e Malit të Zi me shtetet fqinje dhe jo si më parë vetëm në kufirin me Kroacinë, e cila është shtet i Bashkimit Evropian”, tha ministri i Punëve të Brendshme i Malit të Zi, Fillip Axhiq, në mbledhjen e qeverisë së këtij vendi, më 11 maj.

Që nga shkurti i këtij viti, kanë vazhduar negociatat që FRONTEX-i të zgjerojë juridiksionin e saj në kufijtë me Shqipërinë, Kosovën, Serbinë dhe Bosnjë e Hercegovinën.

Sipas marrëveshjes së mëparshme, të vitit 2020, FRONTEX ka ndihmuar Malin e Zi në kontrollin e kufijve që ka me anëtarët e Bashkimit Evropian, Kroacinë dhe Italinë, veçanërisht në situatat e rritjes së fluksit të emigrantëve nga Lindja e Mesme dhe zonat e konflikteve.

Sipas ministrit Axhiq, ekipet e FRONTEX-it do të përfshijnë ekspertë të cilët janë të trajnuar për të zbuluar të gjitha veprimet e paligjshme të mundshme, në pikat kufitare.

“ Kjo do ta ngritë edhe policinë tonë kufitare në një nivel shumë më të lartë, sepse do të punojë me profesionistë nga ajo fushë”, tha ministri Axhiq.

Në përgjithësi, FRONTEX-i siguron pjesë të kufijve ndërmjet vendeve kandidate dhe vendeve të Bashkimit Evropian. Deri më tani kjo agjenci siguronte vetëm kufirin malazez me Kroacinë.

Ministri pa portofol i ngarkuar për luftën kundër korrupsionit, Zoran Milaniq e ka vlerësuar si sukses të madh praninë e FRONTEX-it në të gjithë kufirin e Malit të Zi.

“Është gjë e madhe që FRONTEX ka pranuar të sigurojë të gjithë kufirin, veçanërisht kufirin me Shqipërinë, i cili është më poroz edhe ndaj shteteve tjera të rajonit”, tha Milaniq.

Sipas të dhënave të fundit, në vitin 2022, në Mal të Zi është evidentuar një fluks prej më shumë se 8.500 migrantësh, që është 150 për qind më shumë se në vitin paraprak.

Ndihma e FRONTEX-it në menaxhimin e kufirit të Malit të Zi nënkupton zbatimin e operacioneve të përbashkëta dhe mbi të gjitha synon zgjidhjen e problemit të migracionit të paligjshëm, reagimin ndaj ndryshimeve në flukset e migrantëve dhe ndaj krimit ndërkufitar.

Sipas marrëveshjes, oficerët e FRONTEX-it gëzojnë imunitet nga juridiksioni civil dhe administrativ i Malit të Zi, në lidhje me të gjitha veprimet që ata kryejnë gjatë ushtrimit të detyrave zyrtare.

Gjithashtu, kur bëhet fjalë për privilegjet, parashikohet që të gjitha objektet e FRONTEX-it të përjashtohen nga kontrollet, pasuria e tyre është e paprekshme, përjashtohen nga detyrimet doganore, taksat, si dhe kufizimet në import dhe eksport të artikujve të destinuar për përdorim zyrtar.

Shkrimtari serb, Vladimir Arsenijeviq ka folur për romanin e tij të ri, “Fantazmat”, në të cilin tha se trajton edhe “të kaluarën e cila po na ndjek pas”, ndërsa ka përmendur edhe tragjedinë e fundit në një shkollë fillore në Beograd.

Arsenijeviq tha se për të analizuar dhunën që mbretëron në shoqërinë serbe “duhet të kthehemi në vitet ’90”, përcjell Gazeta Express.

“Së pari duhet të kthehemi shumë larg në vitet 1990 për të rivlerësuar atë që është bërë në emër të kësaj shoqërie, e cila ka përgjegjësi ndaj asaj historie të kohëve të fundit që ndot mjaft marrëdhëniet me mjedisin tonë të afërt, me atë që ne e quajmë rajon, ta zgjidhim atë, ta marrim përgjegjësinë si shoqëri për krimet e bëra, ta ndalojmë këtë valë revizionizmi që jo vetëm ka mbuluar sistemin tonë arsimor, por gjendet kudo”, tha ai në një intervistë për gazetën Danas.

Mos marrja e përgjegjësisë, thotë Arsenijeviq, solli “rrëfimet absurte”, sipas së cilave “një numër i madh qytetarësh në Serbi, që nga viti 1990/91 deri në vitin 1999 mbollëm pemë, ujitëm lule, gërmuam patate dhe pastaj erdhi e keqja NATO dhe na vrau me bombardime”.

“Dhe kjo është gjithçka që qytetarët e Serbisë sot dinë për gjithçka që ka ndodhur gjatë viteve nëntëdhjetë. Përmendja se kush është në krye të politikës serbe, shoqërisë serbe, ushtrisë së formacioneve paraushtarake, nga Vukovari në Sarajevë, Gorazhde, Prijedor, Srebrenicë, në Kosovë, varreza masive, ekstradimi i kufomave civile në liqenin Peruçac…”, tha ndër tjerash shkrimtari.

“Të gjitha ato tmerre janë zhdukur nga vetëdija kolektive”, theksoi ai, duke shtuar se kjo e ndot çdo mundësi për pajtim, “për të marrë përgjegjësi, por edhe për t’ua hedhur fajin atyre që janë vërtet fajtorë, atyre që i kanë kryer krimet”.

Bashkimi Evropian është duke e diskutuar pakon e 11-të të sanksioneve ndaj Rusisë, që do të fokusohet më së shumti në përpjekjet për ta parandaluar anashkalimin e sanksioneve për Rusinë përmes vendeve të treta.

Por, sipas propozimit të Komisionit Evropian dhe të Shërbimit të veprimit të jashtëm të BE-së, për të cilin po diskutojnë vendet anëtare, në këtë pako do të shtohen edhe emra të rinj të personave dhe kompanive në listën e sanksioneve.

Në këtë pako, në të cilën ka pasur qasje Radio Evropa e Lirë, është përfshirë edhe mediumin “RT Balkan”, i cili transmetohet nga Serbia, ku edhe është i regjistruar.

Kanali RT (Russia Today), që është nën kontrollin e plotë të qeverisë ruse, ka qenë nën sanksione të perëndimit edhe më herët.

Por, “RT Balkan” është paraqitur sikur të jetë një “entitet në vete” i regjistruar në territorin e Serbisë. Tani, BE-ja dëshiron që formalisht në listën e sanksioneve ta përfshijë “RT Balkan” për të mos lënë asnjë dyshim mbi atë se ky medium konsiderohet si vegël e Rusisë për përhapje të propagandës në rajonin e Balkanit Perëndimor.

Ndërkohë, edhe Parlamenti Evropian kishte shprehur shqetësim se Serbia po përdoret si hapësirë për përhapjen e propagandës së Rusisë në rajonin e Ballkanit Perëndimor me qëllim të dëmtimit të demokracisë dhe të interesave të Bashkimit Evropian.

Serbia, përveç kësaj, është kritikuar vazhdimisht për refuzim të mbështetjes së sanksioneve të Bashkimit Evropian ndaj Rusisë.

Sekretari i Ministrisë së Punëve të Brendshme të Serbisë, Zheljko Bërkiq njoftoi sot se ditëve të fundit janë regjistruar 90 raste të rrezikimit të sigurisë në Serbi.

Bërkiq tha se 24 prej tyre vijnë nga rrjetet sociale, ndërkohë shtoi se tetë të mitur janë ndaluar.

Zyrtari i MPB’së i ka thënë RTS’së se vetëm në zonën e Beogradit janë regjistruar 43 raste të rrezikimit të sigurisë dhe shkaktimit të panikut, pesë persona janë ndaluar dhe janë ngritur katër kallëzime penale.

“Unë iu bëjë thirrje mësuesve dhe prindërve që të bisedojnë me fëmijët dhe t’iu shpjegojnë atyre se çdo postim që mund të duket humoristik ose do të tërheqë ndjekës mund të çojë në pasoja të rënda”, deklaroi Bërkiq.

Sot policia serbe e ka arrestuar një student 19-vjeçar në Serbi, nën dyshimin për shkaktim të panikut dhe çrregullimit psikik.

Ai dyshohet se në një grup të klasës së tij përmes një aplikacioni në celular ka postuar një vizatim të një klase me trupa të gjakosura të shtrira pranë tavolinave, ndërsa njëri mbante një objekt si armë, raportojnë mediat serbe.

Atij i është caktuar masa e ndalimit deri në 48 orë dhe pritet t’i ngrihet kallëzim penal. syri.net

Një zemër e madhe e kuqe u vizatua në muralin e të dënuarit për krime lufte në Bosnje dhe Hercegovinë, Ratko Mlladiq, në rrugën Njegosheva në Beograd, paraditen e së hënës.

Siç raporton Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë, qytetarët tentuan ta heqin muralin me furça çeliku, por aksioni përfundoi duke vizatuar një zemër që e mbulon fytyrën e Mlladiqit.

Në mesin e qytetarëve raportohet të ketë qenë edhe deputeti i partisë serbe “Zajedno”, Gjorgje Miketiq.

Muralin kushtuar ish-komandantit të ushtrisë serbe të Bosnjës, i cili u dënua me burgim të përjetshëm nga një gjykatë ndërkombëtare, e pikturuan autorë të panjohur në korrik të vitit 2021, në fasadën e një ndërtese banimi në qendër të Beogradit.

Kjo ndodhi një muaj pasi gjykata në Hagë e konfirmoi dënimin e Mlladiqit me burgim të përjetshëm.

Deri tash, qytetarët kanë hedhur disa herë ngjyrë mbi të.

Komuna e Beogradit, Vraçar, në territorin e së cilës ndodhet ndërtesa me muralin e Mlladiqit, ka njoftuar më 9 dhjetor se, në përputhje me rregulloret, e ka hequr muralin me kërkesë të banorëve të ndërtesës.

Megjithatë, murali është kthyer në gjendjen e tij origjinale në më pak se gjysmë ore.

Dyshohet se autorët e muralit u përkasin grupeve të djathta në Serbi.

Mlladiq është dënuar nga Tribunali i Hagës me burgim të përjetshëm për gjenocid, krime kundër njerëzimit, shkelje të ligjeve apo zakoneve të luftës, gjatë luftës së viteve 1992-1995 në Bosnje dhe Hercegovinë.

Një javë para zgjedhjeve më të rëndësishme në dekadat e fundit në Turqi, një bllok opozitar prej gjashtë partive, është paraqitur para mijëra mbështetësve, në një marsh të mbajtur në Stamboll.

“Ju do ta rrëzoni administratën autoritare, përmes mjeteve demokratike”, ka thënë kandidati i opozitës, Kemal Kılıçdaroglu, para një turme të madhe.

Ai ka thënë se një qeveri demokratike në Turqi, do të ishte “dhuratë për botën e politikës”.

Sondazhet tregojnë se ai gëzon më shumë mbështetje, sesa presidenti aktual, Recep Tayyip Erdgoan.

“Ne nuk do ta lëmë Republikën e Turqisë në duart e një burri”, ka thënë Kılıçdaroglu, duke iu referuar presidencës ekzekutive të Erdoganit.

Ai është zotuar për të rikthyer sundimin e rendit dhe ligjit.

Marshet në Stamboll, tradicionalisht konsiderohen të rëndësishme në fushatat zgjedhore.

Të dielën, edhe Erdogani pritet të jetë pjesë e një marshi me mbështetësit e tij, në të njëjtin qytet.

Erdogan është duke u përballur me testin më të vështirë zgjedhor në 20 vjetët e fundit, për shkak të krizës ekonomike, si dhe tërmeteve shkatërruese, që janë regjistruar në fund të muajit shkurt, në lindje të shtetit.

Fushata zgjedhore ka qenë mjaft e ashpër para zgjedhjeve, pasi Erdogan e ka akuzuar opozitën për tradhti dhe mbështetje të terrorizmit.

Opozita, në anën tjetër, ka pretenduar se kampi i Erdoganit është duke planifikuar luftë kibernetike për ta diskredituar Kılıçdaroglun, duke përdorur fotografi dhe video të rreme.

Të dyja palët i kanë hedhur poshtë akuzat e njëra-tjetrës./ REL/

Serbia u trondit nga një tjetër vrasje masive, pak pasi një 13-vjeçar vrau tetë fëmijë dhe rojen e shkollës.

Këtë herë ishte Uros Blazeviç që qëlloi për vdekje tetë persona në fshatin e tij. 21-vjeçari u arrestua pas tetë orë kërkimesh.

Mësohet se ai ishte strehuar në një banesë, ndërkohë që gazeta serbe Republika shkruan se familja e kishte ‘mirëpritur’ atë pasi ditën e nesërme festohej Shën Gjergji, ose ndryshe dita e baptizmit.

Ndërkohë, gazeta zbardh të tjera detaje nga simboli në bluzën e autorit të krimit në momentin e arrestimit.

Në bluzë lexohet ‘Gjenerata 88’, ndërsa sipas alfabetit, shkronja e tetë është H dhe sipas ideologjisë naziste, numri 88 do të thotë HH ose Heil Hitler.

Numri 88 përdoret nga ekstremistët e djathtë në Gjermani për të shmangur ligjet strikte që ndalojnë simbolet e ekstremit të djathtë.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, e ka quajtur akt terrorist sulmin e së enjtes afër Beogradit, ku u vranë tetë persona.

“Është një akt në të cilin komunitetet tona speciale antiterroriste kishin për detyrë të arrestonin ose neutralizonin një terrorist. Ai është arrestuar dhe nuk do ta shohë më kurrë dritën e diellit. Ai nuk do të dalë nga burgu”, tha Vuçiq, në një konferencë për media, të premten.

Nga të shtënat masive që ndodhën në disa fshatra të Mlladenovcit, në territorin e qytetit të Beogradit, mbetën të plagosur 14 persona, bëri të ditur Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë.

Sipas njoftimit, sulmuesi i dyshuar U.B., i lindur në vitin 2002, u arrestua afër qytetit të Kragujevcit, pas disa orësh në arrati.

Të shtënat ndodhën në fshatrat Dubona, Mallo Orashje dhe Shepshin, të enjten vonë.

“Policia po vazhdon punën për zbardhjen e të gjitha fakteve dhe rrethanave të kësaj ngjarjeje”, thuhet në njoftimin e ministrisë serbe.

Policia ende nuk ka bërë të ditur motivin e sulmit.

Presidenti serb Vuçiq, pas këtij sulmi, përmendi disa masa sigurie që do t’i ndërmarrë qeveria përfshirë punësimin e 1.200 policëve të rinj dhe transferimin e 1.000 të tjerëve për të qëndruar afër shkollave.

” Kjo do të bëhet), në mënyrë që prindërit të ndjehen të sigurt. Do të ketë edhe polici e oficerë pothuajse gjithmonë në shkollë, derisa të arrijmë në atë nivel që polici të jetë gjithmonë në shkollë. Me këtë, jo vetëm që do të rrisim sigurinë për 90 për qind, por do të ulim edhe dhunën e bashkëmoshatarëve në shkollë me 80 për qind, besoj”, tha Vuçiq.

Tutje, Vuçiç sugjeroi një moratorium për lejet e armëve pavarësisht nga lloji i armëve, dhe kontrolle më të shpeshta mjekësore dhe psikologjike të pronarëve të armëve.

Sipas disa mediave lokale, sulmuesi qëlloi mbi njerëz me një armë automatike, pasi pati një debat me një oficer të policisë, në një park në fshatin Dubona.

Tre nga të plagosurit iu nënshtruan trajtimit urgjent mjekësor në një spital lokal, raportojnë korrespondentët e Radios Evropa e Lirë në terren.

Instituti për Transfuzion të Gjakut në Serbi i tha REL-it se Ministria e Shëndetësisë u ka bërë thirrje qytetarëve që të dhurojnë gjak.

Ministri i Brendshëm i Serbisë, Bratisllav Gashiq, e cilësoi incidentin si “akt terrorist”, shkruan portali serb i lajmeve, Telegraf.

Forcat e xhandarmërisë me armë të gjata dhe patrulla të shumta policore janë në terren.

Ministrja e Shëndetësisë e Serbisë, Danica Grujiçiç, dhe shefi i Shërbimit të Zbulimit, Aleksandar Vulin, raportohet se kanë udhëtuar në zonë.

Këto janë të shtënat e dyta masive që ndodhën në Serbi këtë javë.

Të mërkurën, një djalë 13 vjeç dyshohet se vrau tetë nxënës dhe një rojë të sigurisë në një shkollë në qendër të Beogradit.

Reagimet ndërkombëtare

Figura të politikës evropiane kanë reaguar ndaj ngjarjeve në Serbi duke dënuar sulmet dhe ngushëlluar të prekurit nga tragjeditë.

Josep Borell, kryediplomat i Bashkimit Evropian në Twitter shkroi: ” Një tjetër rast i të shtënave masive në Serbi me njerëz të pafajshëm të vrarë. Kjo është një tragjedi tronditëse, e tmerrshme – ne ndjejmë dhimbjen dhe qëndrojmë me popullin e Serbisë në këto momente të vështira”.

Edhe komisioneri i BE-së për Fqinjësi dhe Zgjerim, Oliver Varhelyi bëri thirrje për ndalje të dhunës.

“I dërgoj ngushëllimet më të thella familjeve të viktimave dhe mbarë kombit të Serbisë. Gjithashtu uroj shërim të shpejtë për të plagosurit. Kjo dhunë duhet të marrë fund tani!”, shkroi ai.

Ndërkaq raportuesi për Serbinë, në Parlamentin Evropian, Vladimir Bilçik bëri thirrje “për një hetim të plotë të ngjarjeve të tmerrshme dhe vendosje të plotë të drejtësisë”.

Sekretarja e përgjithshme e Këshillit të Evropës, Marija Pejçinoviq Buriq, shkroi në reagimin e saj në Twitter se “është tronditur nga të shtënat e tjera masive në Serbi”.

“Mendimet e mia janë me viktimat, familjet e tyre dhe autoritetet në Serbi”, tha ajo.

Serbia, aktualisht, është në ditë zie për viktimat e sulmit në shkollë.

Qeveria serbe tha të enjten se ka marrë vendim që të bëjë një rishikim të gjerë të lejeve ekzistuese për armët private. Ajo paralajmëroi edhe një moratorium dyvjeçar për dhënien e lejeve të reja për mbajtjen e armëve të shkurtra të zjarrit.

Të shtënat masive janë relativisht të rralla në Serbi, por zotërimi i armëve në vend është ndër më të lartit në Evropë.

Tetë nxënës dhe një roje sigurie u vranë nga të shtënat me armë zjarri në Shkollën Fillore “Vlladisllav Ribnikar” në Beograd, bëri të ditur Policia e Serbisë.

Sipas njoftimit, gjashtë nxënës të tjerë dhe një mësues u plagosën dhe aktualisht ndodhen në trajtim mjekësor.

Në oborrin e shkollës u gjet dhe u arrestua nxënësi i kësaj shkolle, K. K. (14), i cili dyshohet se ka kryer këtë vepër, tha po ashtu policia, por pa dhënë detaje për motivin e sulmit.

Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë tha më herët se i dyshuari, nxënës i klasës së shtatë, ka qëlluar disa herë nga arma e të atit në drejtim të nxënësve dhe sigurimit të shkollës.

Millan Nedelkoviq, kryetar i komunës së Vraçarit, ku ndodhet shkolla, u tha gazetarëve se nxënësi ka sjellë një armë në çantën e shpinës dhe se të shtënat kanë ndodhur në korridorin e shkollës.

Ai tha se shkolla ka kamera sigurie, por se nuk ka detektorë metalikë.

Të gjitha rrugët përreth shkollës, që ndodhet në qendër të Beogradit, janë të bllokuara, raporton Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë.

Gazetarët e REL-it në vendin e ngjarjes raportojnë se nxënësit janë evakuuar përmes hyrjes dytësore të shkollës.

“Të gjitha informatat relevante lidhur me tragjedinë dhe rrethanat në të cilat ka ndodhur ajo, do të bëhen të ditura nga Ministria e Brendshme, ndërsa institucionet kompetente shëndetësore do të njoftojnë për gjendjen e të plagosurve”, tha përmes një deklarate Ministria e Arsimit e Serbisë.

Sindikata e Punëtorëve të Arsimit në Serbi tha se “tragjedia në shkollën fillore është dëshmi se jetojmë në kushte ekstreme dhune”.

Ministria e Punëve të Jashtme e Malit të Zi shprehu ngushëllime për familjet e viktimave.

“Në këtë moment të vështirë, mendimet tona janë me të plagosurit, të cilëve u urojmë shërim të shpejtë”, thuhet në deklaratën e saj.

Zhelko Komshiq, anëtar i Presidencës së Bosnje dhe Hercegovinës, i dërgoi ngushëllime presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

Sekretarja e përgjithshme e Këshillit të Evropës, Marija Pejçinoviq Buriq, shkroi në Twitter se “është e tronditur dhe e pikëlluar nga të shtënat” në shkollën “Vlladisllav Ribnikar” në Beograd.

Në Serbi, të shtënat në masë janë shumë të rralla, dhe vendi ka rregulla shumë të rrepta për përdorimin e armëve të zjarrit.

Incidenti i fundit i tillë ka ndodhur më 2013, kur një veteran i luftërave të Ballkanit nga vitet ’90 qëlloi për vdekje 13 persona në një fshat në Serbinë qendrore.

Tetë muaj pasi Zeta u bë komunë e pavarur, në parlamentin e saj do të paraqitet “deklarata për anulimin” e Vendimit të Qeverisë së Malit të Zi për njohjen e pavarësisë së Republikës së Kosovës.

Kreu i kësaj komune, Mihailo Asanoviq nga Fronti Demokratik (DF), parti kjo pro-serbe, pranon se ajo deklaratë nuk do të kishte fuqi ligjore, por duan të përcjellin se qytetarët e Zetës janë kundër politikave të qeverisë aktuale dhe asaj të mëparshme.

Ai beson se në këtë plan do t’i ndjekin edhe qytetet e tjera ku partia ka shumicë.Njeriu i parë i Zetës thotë se kjo çështje është prioritare për ta.

“Ajo iniciativë do të paraqitet në seancën e radhës, pra gjatë muajit maj, arsyeja e kësaj iniciative tonë është se para disa ditësh Qeveria ka votuar për pranimin e të ashtuquajturit shtet i Kosovës në Këshillin e Evropës, e cila, sipas nesh, vazhdoi politikën tradhtare, në kundërshtim me vullnetin e popullit”, tha Asanoviq për TV Vijesti.

Ai kujton deklaratën e ish-kryeministrit malazez, Dushko Markoviq, nga tetori i vitit 2018 se qeveria malazeze kishte një vizion kur njohu pavarësinë e Kosovës, pavarësisht se, siç thotë ai, më shumë se 85 për qind e qytetarëve ishin kundër.

Megjithatë, ai pranon se kjo deklaratë nuk do të kishte asnjë fuqi ligjore.

“Në kuptimin formal dhe juridik, ky vendim nuk ka asnjë rëndësi, por duam të themi se populli nuk mendon si Qeveria e Malit të Zi, si fillim duam të themi se qytetarët e Zetës nuk janë dakord me këtë vendim”, tha Asanoviq. syri.net

Greqia nuk ka ndërmend të njohë pavarësinë e Kosovës edhe pse abstenoi javën e kaluar në një votim për pranimin e saj në Këshillin e Evropës, tha të premten këshilltari i kryeministrit grek për sigurinë kombëtare, Thanos Dokos.

Këshilli i Evropës, një organ mbikëqyrës i të drejtave të njeriut, të hënën i dha dritën jeshile Kosovës për t’u anëtarësuar pasi 33 shtete anëtare ishin pro, shtatë kundër dhe pesë abstenuan. Shumë u habitën që Greqia, një nga pesë vendet e BE-së që nuk e njohin pavarësinë e Kosovës, abstenoi.

“Ne menduam se ishte mirë për zbatimin e shtetit të së drejtës dhe gjithashtu për të de-përshkallëzuar tensionet midis dy palëve”, tha Dokos në një forum ekonomik në qytetin grek Delphi, raportoi agjencia kroate e lajmeve “Hina”.

“Ne nuk e kemi njohur dhe nuk do ta bëjmë”, shtoi ai, duke iu referuar pavarësisë së Kosovës.

Ai më vonë shtoi se Serbia kishte premtuar se nuk do ta bllokonte anëtarësimin e Kosovës në organizatat ndërkombëtare si pjesë e marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve. Athina u thirr në këtë qëndrim për vendimin e saj për Kosovën në KiE.

“Ne ende nuk e kemi njohur Kosovën dhe as nuk do ta bëjmë këtë. Ne përpiqemi të jemi sa më konstruktivë që të mundemi”, tha Dokos.

Kurti mori pjesë në forumin ekonomik Delphi, por nga qeveria serbe askush nuk shkoi.

Ministri i Jashtëm serb Ivica Daçiq i tha agjencisë së lajmeve “Tanjug” se ishte i zhgënjyer me qëndrimin e Greqisë.

“Shpresoj që miqtë tanë serbë të kujtojnë se ne i kemi përkrahur në këtë për vite me radhë”, tha Dokos, duke iu referuar çështjes së Kosovës. syri.net

Dhoma e Përfaqësuesve e Parlamentit të Federatës boshnjake-kroate, konfirmoi emërimin përbërjes së re të Qeverisë së Federatës, në një seancë të jashtëzakonshme në Sarajevë, të premten, më 28 prill.

Në favor të emërimit të ministrave të rinj dhe të kryeministrit të këtij entiteti të Bosnjë e Hercegovinës, votuan 51 përfaqësues, dy ishin kundër dhe një abstenoi.

Paraprakisht, përfaqësuesit e Partisë së Veprimit Demokratik (SDA) dhe Frontit Demokratik, parti opozitare në Dhomën e Përfaqësuesve të Parlamentit të Federatës boshnjake-kroate, e braktisën seancën.

Qeveria e entitetit ka kryeministrin dhe 16 ministra, të cilët bënë betimin solemn në seancën e Dhomës së Përfaqësuesve.

Përbërja e re do të përfshijë ministra nga Bashkimi Demokratik Kroat (HDZ) i Bosnjë e Hercegovinës, Partia Socialdemokrate (SDP) e Bosnjë e Hercegovinës, HDZ 1990, Partia jonë dhe partia Populli dhe Drejtësia (Narod i Pravda).

Seanca e Dhomës së Përfaqësuesve u mbajt një ditë pasi përfaqësuesi i lartë në Bosnjë e Hercegovinë, Christian Schmidt, vendosi ndryshime në Kushtetutën e Federatës boshnjake-kroate, me qëllim të formimit sa më të shpejtë të Qeverisë së kësaj federate.

Më 27 prill, Schmidt, ndër të tjera, mori një vendim të përkohshëm, i cili vlen vetëm për këtë cikël zgjedhor. Kjo mundësoi formimin e qeverisë së re, e cila nuk u formua për gati shtatë muaj pas zgjedhjeve të përgjithshme të vitit të kaluar, për shkak të kundërshtimit nga Partia e Veprimit Demokratik, partia kryesore boshnjake në Bosnjë e Hercegovinë.

Kryeministër i Federatës boshnjake-kroate u emërua Nermin Nikshiq, kryetar i SDP-së së Bosnjë e Hercegovinës.

OHR dhe Ambasada e SHBA-së përshëndesin formimin e qeverisë

Zyra e Përfaqësuesit të Lartë (OHR) përshëndeti “emërimin e shumëpritur të qeverisë” në Federatën boshnjake-kroate dhe “zbatimin e vullnetit të votuesve të shprehur në zgjedhjet e tetorit”.

Përmes një komunikate për media, OHR ka tënë se qeveria e re duhet të adresojë shpejt nevojat e qytetarëve.

Kjo zyrë i bënë thirrje qeverisë të miratojë “reforma urgjente dhe të nevojshme në mënyrë që Bosnjë e Hercegovina të ecë përpara në rrugën e anëtarësimit në BE”.

“Çdo qeveri e re, pavarësisht se cilat parti e formojnë shumicën, në mënyrë parësore duhet t’u përkushtohet qytetarëve”. tha OHR-ja.

Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Bosnjë e Hercegovinë, ka uruar qytetarët e këtij vendi për formimin e qeverisë së re të Federatës.

“Tani është koha që koalicioni qeverisës të fillojë qeverisjen dhe zbatimin e reformave jetike të nevojshme për të rritur ekonominë e Federatës, për të forcuar sundimin e ligjit, për të luftuar korrupsionin dhe për të përmirësuar shërbimet sociale”, thuhet në një shkrim të ambasadës në Twitter.

Abasada amerikane ka shtuar se shpreson që qeveria e re të shfrytëzojë mundësinë t’iu ofrojë qytetarëve të Federatës qeverisjen që ata duan dhe meritojnë.

Nikshiq: Ndalja shpërnguljes nga Bosnja, detyrë e Qeverisë

Planet e përbërjes së re të Qeverisë së Federatës boshnjake-kroate i prezantoi Nermin Nikshiq (SDP), i cili u emërua kryeministër i entitetit.

Ai theksoi se përballja me rritjen e inflacionit është një nga sfidat kryesore.

Nikshiq theksoi se ekonomia e Bosnjë e Hercegovinës po rimëkëmbet më ngadalë dhe më vështirë pas krizës së shkaktuar nga pandemia e koronavirusit. Ekonomia, siç th ai, është prekur edhe nga situata e shkaktuar nga pushtimi rus i Ukrainës.

“Federata duhet të jetë më e mirë me çdo qeveri të re. Besoj se do të bëhemi shembull i praktikës së mirë politike”, tha ai, duke paralajmëruar, ndër të tjera, programe stimuluese për eksportuesit, lehtësira për regjistrimin e kompanive të reja, si dhe tërheqjen e investitorëve të huaj.

Nikshiq poashtu tha se Qeveria do të punojë për sigurimin e kujdesit shëndetësor më cilësor, për futjen e kategorisë së të ashtuquajturit pension social, si dhe forcimin e institucioneve për luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar.

Një nga detyrat, sipas tij, do të jetë ndalimi i shpërnguljes së njerëzve nga Bosnjë e Hercegovina, sepse, siç tha ai, “500 mijë njerëz janë larguar” në tetë vjetët e fundit.

“Qëllimi i masave është kthimi i qytetarëve që u larguan nga Bosnjë e Hercegovina, në valën e migrimit në periudhën e pasluftës. Njerëzit u shpërngulën dhe humbën shpresat. Duhet të tregojmë se mund të jemi më mirë”, theksoi ai.

Pakënaqësia me vendime e Schmidt

Para votimit për Qeverinë e re të Federatës boshnjake-kroate, përfaqësuesit e Frontit Demokratik (DF) të opozitës, e më pas përfaqësuesit e Partisë së Veprimit Demokratik (SDA) u larguan nga seanca e Dhomës së Përfaqësuesve.

Përfaqësuesi i FD-së, Mahir Meshalliq, i cili protestoi me zë të lartë gjatë fjalimit të Nikshiqit, tha se do t’u bashkohet qytetarëve që protestonin para ndërtesës së Parlamentit, kundër emërimit të Qeverisë.

“Ky është një sulm brutal ndaj rendit kushtetues me qëllim të formimit të një qeverie me karakter okupues, e cila do ta orientojë Federatën e Bosnjës dhe Hercegovinës kah Zagrebi”, tha Meshalliq.

Përfaqësuesi i SDA-së, Nezir Piviq, vlerësoi se po bëhen përpjekje që qeveria të behet përmes detyrimit.

“Demokracia u suspendua plotësisht. Çfarë tjetër mund të thuhet tjeter, kur vendosen rregullat pas përfundimit të garës”, tha Piviq, duke iu referuar vendimeve të përfaqësuesit të lartë të bashkësisë ndërkombëtare Christian Schmidt.

Përfaqësuesit e tjerë të SDA-së dhe partive të tjera që nuk janë pjesë e koalicionit të ri qeverisës në Parlamentin e Federatës boshnjake-kroate, shprehën kundërshtimet e tyre ndaj vendimeve të përfaqësuesit të lartë, duke theksuar se qëllimi i tyre është “të mbrojnë politikën e HDZ-së”.

Pse u vonua formimi i Qeverisë?

Qeveria e Federatës boshnjake-kroate u formua gati se shtatë muaj pas zgjedhjeve të përgjithshme të mbajtura në tetor të vitit të kaluar.

Formimi u vonua për shkak se Lidija Bradara (HDZ e Bosnjë e Hercegovinës), kryetarja e këtij entiteti nga radhët e popullit kroat, nuk e kishte mbështetjen për emërim nga ana e pëlqimin për dy nënkryetarëve.

Pëlqimin për emërimin e ministrave të rinj dhe të kryeministrit, paraprakisht e dha nënkryetari nga radhët e popullit serb, Igor Stojanoviq (SDP).

Emërimi u kundërshtua nga Refik Lendo, nënkryetari i Federatës nga radhët e popullit boshnjak, i cili këmbënguli që SDA-ja, si partia më e madhe boshnjake, të jetë pjesë e saj.

SDA nuk është pjesë e koalicionit politik, i cili u formua pas zgjedhjeve të përgjithshme, duke qenë se HDZ e Bosnjë e Hercegovinës dhe partitë e mbledhura rreth SDP-së nuk dëshiruan të bëjnë koalicion.

Më 27 prill, përfaqësuesi i lartë, përmes masës së përkohshme, konfirmoi vendimin për emërim, të cilin e kishte dërguar Bradara dhe e kishte nënshkruar Stojanoviq, por pa nënshkrimin e Lendos.

Deri në vendimin e tij, presidenti i Federatës boshnjake-kroate i propozoi Dhomës së Përfaqësuesve një qeveri të re të entitetit dhe për këtë ai duhej të merrte pëlqimin e të dy nënkryetarëve.

Përbërja e mëparshme e Qeverisë së Federatës boshnjake-kroate u emërua në mars të vitit 2015, pas zgjedhjeve të mbajtura gjysmë viti më parë. Ajo përbëhej nga SDA, HDZ-ja e Bosnjë e Hercegovinës dhe partia Aleanca për një të ardhme më të mirë.

Pas zgjedhjeve në vitin 2018, për shkak të mosmarrëveshjeve politike dhe mungesës së një shumice të qartë parlamentare, nuk u emërua ekzekutivi i ri i entitetit, duke përfshirë kryeministrin dhe zëvendëskryeministrat.

Komisioni për Marrëdhënie Ndërkombëtare i Parlamentit të Malit të Zi e ka caktuar për 3 maj seancën dëgjimore të kryeministrit në mandatin teknik, Dritan Abazoviq, lidhur me mbështetjen e Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Evropës.

Komiteti i Ministrave i Këshillit të Evropës e mbështeti dërgimin e kërkesës për votim tek Asambleja e saj Parlamentare më 24 prill, për të cilën votoi edhe përfaqësuesi i Malit të Zi. Nga 46 shtete sa ka Këshilli i Evropës, 33 votuan për.

Seanca dëgjimore e Abazoviqit, i cili gjithashtu mban detyrën e ministrit të Punëve të Jashtme, u mbështet nga deputetët e Frontit Demokratik pro-rus (DF), ata të Partisë Popullore Socialiste pro-serbe (SNP) dhe Demokratëve, me sugjerimin e kryetarit të Komisionit, Miodrag Lekiq.

“Të na shpjegojë metodën, me të cilën është vendosur që të përkrahet Kosova si anëtare e Këshillit të Evropës. Kjo çështje është e diskutueshme. Vendimi është marrë tepër lehtë kur janë duke u zhvilluar negociata të rëndësishme ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës”, tha Lekiq në takimin e Komisionit.

Ai pretendon se hapja e kësaj çështjeje “nuk përfaqëson një politikë antishqiptare”.

Fronti Demokratik njoftoi më herët se vendimi për pranimin e kërkesës së Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Evropës paraqet një mundësi për të filluar mbledhjen e nënshkrimeve në kishat dhe manastiret e Kishës Ortodokse Serbe për tërheqjen e vendimit të Malit të Zi për njohjen e Kosovës.

Gjatë vizitës së tij të fundit në Kosovë, Abazoviq theksoi se Mali i Zi do të mbështesë integrimin e Kosovës në të gjitha organizatat ndërkombëtare dhe rajonale.

Podgorica zyrtare e njohu Kosovën si shtet të pavarur në vitin 2008, gjatë qeverisjes së Partisë Demokratike të Socialistëve (DPS) të Millo Gjukanoviqit, i cili u zëvendësua në gusht të vitit 2020 pas tre dekadash në pushtet.

Asambleja e Republikës Sërpska (RS) miratoi të mërkurën, më 26 prill, konkluzionin, përmes të cilit u bën thirrje gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës nga radhët e popullit serb, të japin dorëheqjen.

Konkluzioni hyn në fuqi një ditë pas miratimit dhe zgjat, siç thuhet, derisa Asambleja e Republikës Sërpska të marrë një vendim tjetër.

Në favor të konkluzionit votuan 47 deputetë nga 68 sa ishin të pranishëm. Asambleja e Republikës Sërpska përbëhet nga gjithsej 83 deputetë.

Shkak për një vendim të tillë, siç deklaruan përfaqësuesit e partive në pushtet, janë veprimet “anti-Dejton” dhe “antikushtetuese” të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës, duke iu referuar posaçërisht vendimeve të asaj gjykate për pronën shtetërore të Bosnje e Hercegovinës.

Asambleja i ngarkoi përfaqësuesit e Republikës Sërpska në institucionet e Bosnje e Hercegovinës që të përgatisin sa më shpejt Ligjin për Gjykatën Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës, me të cilin do të përcaktohej përbërja pa gjyqtarë të huaj.

Kryeministri i Republikës Sërpska, Radovan Vishkoviq, theksoi gjatë debatit se Gjykata Kushtetuese e Bosnjë e Hercegovinës mund të marrë vendime pa gjyqtarët serbë, por do të humbasë “ligjshmërinë dhe legjitimitetin”.

“Do të humbin gjysmën e Bosnjës dhe Hercegovinës, do ta humbin pjesëmarrjen e përfaqësuesve serbë në atë institucion. Ashtu siç i mbajtën zgjedhjet në Kosovë me dy ose tre për qind pjesëmarrje dhe dolën vetëm 13 serbë. Por, zyrtarët evropian çdo mbrëmje garojnë duke thënë se kjo është legjitime, e pranueshme për ta. Kështu do të përpiqen të njohin edhe vendimet e Gjykatës Kushtetuese”, tha Vishkoviq.

Lidhur me kërkesën që gjyqtarët nga Republika Sërpska në Gjykatën Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës të japin dorëheqjen, u diskutua në kontekstin e konkluzioneve të Asamblesë së Republikës Sërpska nga 17 shkurti i vitit 2020, kur deputetët miratuan një dokument në lidhje me “aktivitetet anti-Dejton të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës”.

Aktualisht, në Gjykatën Kushtetues është vetëm një gjyqtar nga radhët e popullit serb, Zllatko Knezheviq, sepse mandati i Miodrag Simoviqit përfundoi nëntorin e kaluar kur ai mbushi 70 vjeç.

Asambleja e Republikës Sërpska nuk u mblodh për të zgjedhur një gjyqtar të ri.

“Nuk është e njëjta gjë nëse njeriu ynë është ulur atje apo njeriu ynë i bindet, respekton dhe zbaton përfundimin e Asamblesë së Republikës Sërpska”, theksoi Vishkoviq.

Kushtetuta e Bosnjë e Hercegovinës përcakton që Asambleja e Republikës Sërpska i zgjedh dy gjyqtarë nga gjithsej nëntë në atë organ gjyqësor.

Seanca është mbajtur zyrtarisht me kërkesën e 29 deputetëve.

Folësi kryesor, Igor Zhuniq, sheg i Grupit Parlamentar të Aleancës së Socialdemokratëve të Pavarur, theksoi se Gjykata Kushtetuese e Bosnjë e Hercegovinës është shndërruar nga një “mbrojtës i Kushtetutës në një kushtetutë-bërës”.

Zhuniq tha se Gjykata Kushtetuese e Bosnjë e Hercegovinës është kthyer në një “faktor destabilizimi” dhe se ajo shërben si një “armë politike për shpronësimin” e Republikës Sërpska.

Zhuniq shtoi se Gjykata Kushtetuese e Bosnjë e Hercegovinës, me vendimet e saj po përpiqet të konfiskojë pronën e Republikës Sërpska dhe se ky entitet nuk e ka dhënë pëlqimin për zgjerimin e Kushtetutës së Bosnjë e Hercegovinës kur bëhet fjalë për pronën.

Si shembull, ai përmendi masën e përkohshme, me të cilën Gjykata Kushtetuese e Bosnjës ndaloi zbatimin e Ligjit për pronën e paluajtshme, i cili përdoret për funksionimin e autoriteteve publike të Republikës Sërpska, gjë që, siç u theksua, është antikushtetuese.

U miratua edhe Informacioni për konkluzionet e vitit 2021

Deputetët miratuan edhe Informacionin për konkluzionet e miratuara më 10 dhjetor të vitit 2021, në Asamblesë së Republikës Sërpska, kur deputetët ngarkuan qeverinë e entitetit që dërgojë në procedurë ligjet për tatimin mbi vlerën e shtuar, për akcizën, për Këshillin e Lartë Gjyqësor dhe Prokurorial të Republikës Sërpska, si dhe ligjet e fushës së mbrojtjes dhe sigurisë.

Në dokumentin e ri, të miratuar, nuk përcaktohet një afat kohor, por është vendosur formulimi “kur të plotësohen kushtet e duhura”.

Të gjitha këto ligje ekzistojnë në nivelin e Bosnjë e Hercegovinës, sepse bëhet fjalë për kompetenca shtetërore. Kushtetuta e Bosnjë e Hercegovinës nuk lejon kthimin e njëanshëm të juridiksionit nga shteti te entiteti.

“Ne mbetemi të përkushtuar ndaj vendimit të mëparshëm të Asamblesë për tërheqjen e pëlqimit për të katër pikat e përmendura, kompetencat e transferuara, por rezervojmë të drejtën të marrim vendime të pavarura kur dhe nëse është e nevojshme, pa u kufizuar në afate kohore”, theksoi Igor Zhuniq.

Ramiz Sallkiq, anëtar i Klubit të deputetëve “Lëvizja për shtetin”, reagoi ndaj qëndrimeve të partisë në pushtet, duke thënë se Republika Sërpska po e shembë Bosnjë e Hercegovinën duke mos respektuar vendimet e Gjykatës Kushtetuese të saj.

Ai, gjithashtu, theksoi se qytetarët e Republikës Sërpska jetojnë nga “Bosnje e Hercegovina, përfitimet dhe paratë e saj nga Administrata e tatimeve indirekte”.

Sallkiq kritikoi gjithashtu shpenzimin, siç pretendon ai, të 750,000 markave (rreth 380,000 euro) për festimin e 9 janarit si Dita e Republikë Sërpska, e cila u shpall jokushtetuese nga Gjykata Kushtetuese e Bosnje e Hercegovinës.

Duke iu përgjigjur Sallkiqit, kryetari i Asamblesë së Republikës Sërpska, Nenad Stevandiq, pohoi se qytetarët e Republikës Sërpska dhe Federata boshnjake-kroate financojnë Bosnjën, ndërkaq Bosnjë e Hercegovina nuk e financon Republikën Sërpska “me asnjë qindarkë”.

Partitë opozitare e kanë quajtur diskutimin si “farsë”, marrë parasysh se, siç kanë thënë, po diskutohen për konkluzione të miratuara më parë, të cilat nuk janë zbatuar kurrë.

“Për ne janë problem të gjitha deklaratat tuaja, përfundimet, deklaratat që janë shkronja të vdekura në letër. Ju i keni bërë të pakuptimta dhe i keni zhvlerësuar të gjitha konkluzionet e Asamblesë kohët e fundit”, tha Vukota Govedarica, deputet i Partisë Demokratike Serbe (SDS).

Govedarica tha se shpreson që në seancë do të shqyrtohet edhe “diçka tjetër”.

“Ju po ngrini një atmosferë me tone të larta, ndaj jam i shqetësuar për të gjitha këto, për këto dy informacione që keni dërguar”, tha Govedarica.

Çfarë i parapriu seancës së posaçme?

Seanca e Asamblesë u mbajt dy ditë pasi liderët e partive parlamentare në Republikën Sërpska, pa përfaqësues të opozitës, nënshkruan planin për veprimin e përfaqësuesve të këtij entiteti në institucionet e Bosnjë e Hercegovinës, i cili përmban 21 pika.

Dokumenti u nënshkrua nga tetë liderë të partive të koalicionit qeverisës në Republikën Sërpska, me iniciativën e Millorad Dodikut, president i këtij entiteti dhe shef i partisë më të madhe, Aleanca e Socialdemokratëve të Pavarur.

Plani, ndër të tjera, thekson të drejtën për vetëvendosje, “kthimin e kompetencave të marra” nga Republika Sërpska dhe mundësinë që ky entitet t’i ofrojë Federatës boshnjake-kroate “nënshkrimin e një marrëveshjeje mbi shkëputjen paqësore” nëse, siç theksohet, “vazhdojnë veprimet anti-Dejton të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë e Hercegovinës dhe përfaqësuesve politikë nga Federata ndaj Republikës Sërpska”.

Në konferencën për shtyp, pas nënshkrimit të planit, Dodik theksoi se qëllimi i planit është mbrojtja e pronës së Republikës Sërpska, e cila, siç thotë ai, reflekton respektimin e Marrëveshjes së paqes të Dejtonit dhe të Kushtetutës së Bosnjë e Hercegovinës.

Disponimi i pronës shtetërore në Bosnjë e Hercegovinë u ndalua në vitin 2005, derisa të sillej një ligj në nivel shtetëror, sipas vendimit të përfaqësuesit të lartë të atëhershëm në Bosnjë e Hercegovinë, Paddy Ashdown.

Kjo u konfirmua nga Gjykata Kushtetuese e Bosnjë e Hercegovinës në disa aktgjykime, duke shfuqizuar ligjet me të cilat Republika Sërpska u përpoq të përvetësonte pronat e paluajtshme.