Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, gjatë intervistës me gazetaren e Radios Evropa e Lirë, Doruntina Baliu. Prishtinë, 16 nëntor, 2021.
Doruntina Baliu
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në një intervistë për Radion Evropa e Lirë, thotë se Lëvizja e tij Vetëvendosje po i analizon shkaqet e rezultatit të zgjedhjeve lokale.
Pas rundit të dytë të këtyre zgjedhjeve, që u mbajt më 14 nëntor, Vetëvendosje përfundoi me udhëheqjen në katër komuna nga 38 gjithsej. Ky rezultat, sipas Kurtit, është i pakënaqshëm.
Në lidhje me dialogun me Serbinë, Kurti thotë se është i gatshëm për këtë proces, por shton se takimi i radhës me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, do të varet nga dialogu në nivel negociatorësh.
Duke folur për marrëveshjen e mundshme me Serbinë për normalizimin e marrëdhënieve, ai thotë se ajo duhet të ketë në qendër njohjen reciproke.
Sipas Kurtit, brengosës është edhe fakti i “militarizimit të Serbisë”.
Radio Evropa e Lirë: Zoti Kurti, Lëvizja Vetëvendosje, në zgjedhjet e fundit lokale ka marrë udhëheqësinë në katër komuna nga 38 gjithsej. Si e komentoni këtë rezultat?
Albin Kurti: Ne kemi pritur që do të kemi rezultat më të mirë dhe, rrjedhimisht, rezultati nuk është i kënaqshëm. Tani po e bëjmë një lloj analize të brendshme për defektet strukturore dhe organizative, të cilat me siguri që janë shkak i rezultatit të pakënaqshëm. Por, në anën tjetër, është edhe fakti që kishte një lloj bashkimi shumë të madh, një koordinim të të gjithë të tjerëve kundër Lëvizjes Vetëvendosje. Besoj se këta dy faktorë kanë përcaktuar një rezultat jo të mirë për ne. Por aty ku jemi opozitë, do ta bëjmë opozitën e mirë e të fuqishme, e aty ku jemi në qeverisje, do ta bëjmë qeverisjen e mirë dhe efikase.
Radio Evropa e Lirë: A mund të na shpjegoni më shumë defektet që po i përmendni?
Albin Kurti: Së pari, unë kam zhvilluar tashmë një takim me 12 kandidatët që i kemi pasur në balotazh – edhe ata që kanë fituar, edhe ata që nuk kanë fituar. Jemi duke pritur një raport të shtabit zgjedhor në Lëvizjen Vetëvendosje, mbi bazën e të cilit pastaj do të diskutojmë në kryesi. Ajo që mund të them se është evidente, është [fakti] se Lëvizja Vetëvendosje, në këto vitet e fundit, në këta katër vjetët e fundit, është rritur jashtëzakonisht shumë. Ne nuk kemi më as struktura, as organizatë, e cila është e përshtatshme për nga përmasa dhe as funksionale për nga përbërja, që t’i përgjigjet një rritjeje të këtillë. Pra, edhe zgjedhjet e 6 tetorit, 2019, edhe zgjedhjet e 14 shkurtit, 2021, na e kanë rritur shumë mbështetjen si Lëvizje Vetëvendosje dhe nuk kemi arritur që të mbajmë zgjedhje të brendshme dhe të krijojmë struktura që do të ishin adekuate për këtë situatë. Kjo është evidente, por natyrisht se ka edhe defekte të tjera, me të cilat do të na duhet të merremi.
“Nuk mendoj se ka pasur ndëshkim nga votuesit”
Radio Evropa e Lirë: Disa analistë politikë, por edhe pjesëtarë të opozitës kanë thënë se rezultati i zgjedhjeve lokale pasqyron një lloj ndëshkimi të Lëvizjes Vetëvendosje nga votuesit. A konsideroni ju se ka pasur një ndëshkim të tillë?
Albin Kurti: Nuk mendoj se ka pasur ndëshkim nga votuesit. Mendoj që mund të ketë pasur lëshime nga ana jonë, e strukturave tona. Por unë besoj që qytetarët nuk e duan më pak Lëvizjen Vetëvendosje. Përkundrazi. Në zgjedhjet e 17 tetorit të këtij viti, ne u bëmë me votat e gjithmbarshme të parët edhe në nivel vendi, siç kemi qenë edhe në zgjedhjet parlamentare. Pra, në vitin 2017 ishim në nivelin e tretë, në rangun e tretë për zgjedhjet lokale. Tash jemi të parët edhe aty.
Mirëpo, zgjedhjet lokale, për dallim prej zgjedhjeve parlamentare, janë një lloj tjetër i lojës dhe rregullave elektorale. Është pak a shumë sikur në tenis, ku mund të fitosh shumë ‘game’, por mund të humbasësh set-in. Edhe ne, me votën e gjithmbarshme të popullsisë, jemi të parët në Republikë për zgjedhjet lokale, ndonëse do të kemi kryetarë vetëm në katër komuna.
Radio Evropa e Lirë: A mendoni se kanë luajtur rol edhe kandidatët që i keni pasur?
Albin Kurti: Padyshim, por kandidatët janë përzgjedhur nga një lloj bashkëpunimi midis qendrave tona, degëve tona dhe kryesisë së Lëvizjes. Ndoshta ka mundur më mirë, mirëpo unë jam i bindur se këta 12 kandidatë që i kemi pasur në balotazh, nuk kanë mundur të përzgjidhen më mirë. Por ka pasur koordinim tejet të madh të të tjerëve kundër Lëvizjes Vetëvendosje. Kjo mendoj se nuk ka të bëjë aq shumë me pushtetin lokal dhe vizionet për komunat, por ka shumë më tepër të bëjë me një lloj kundërvënieje ndaj pushtetit qendror, që ka dalë nga zgjedhjet e 14 shkurtit, e që vazhdojnë të jenë një lloj traume opozitare.
Radio Evropa e Lirë: Përmendët që do të bëni opozitë aty ku është e nevojshme në nivel lokal. Por, si pritet të jetë bashkëpunimi me kryetarët e zgjedhur nga niveli qendror, nga ju si kryeministër?
Albin Kurti: Unë sigurisht që do të bashkëpunoj me të gjithë kryetarët. Ata do të kenë shumë punë për t’iu shërbyer qytetarëve, sa u përket detyrave institucionale që i kanë, shërbimit publik që banori i komunës duhet ta marrë. Por, po ashtu synoj që të bashkëpunoj me ta edhe sa i përket luftimit të krimit dhe korrupsionit. Kjo është tejet e rëndësishme, sepse nuk mund të ketë zhvillim, nëse ka korrupsion, nëse ka krim, nëse ka keqpërdorime. Prandaj, sidomos në fushën e luftimit të krimit dhe korrupsionit do të kërkoj bashkëpunimin me kryetarët e komunave dhe do t’i mbikëqyr ata me vëmendje.
Radio Evropa e Lirë: E keni përmendur edhe një çështje, atë që e keni quajtur mafi të ndërtimit, si dhe krimin e korrupsionin që ndodhin në nivelin lokal. A do të ketë presion në kryetarët e zgjedhur nga Lëvizja Vetëvendosje në këto komuna që të bëhet një luftë më e ashpër në këtë drejtim?
Albin Kurti: Po të ishin kryetarët nga Lëvizja Vetëvendosje, atëherë do të isha natyrisht me më shumë besim, se rezistenca ndaj mafias ndërtimore, që dëshiron që qytetet tona t’i shndërrojë në kantiere ndërtimi për shpëlarjen e parasë së pistë… Do të ishte më i madh ky lloj besimi që do të kisha në rezistencë të suksesshme. Tash duhet të angazhohem më shumë, por nuk do të mund të ketë zmbrapsje të shtetit ndaj cilitdo individ ose grupacion. Pra, shteti do të jetë më i fuqishëm se çdo individ dhe se çdo grup, në mënyrë që të kemi sundim të ligjit dhe demokraci. Unë dua të besoj që bashkë do t’ia dalim, mirëpo natyrisht që do të varet edhe prej vetë kryetarëve të komunave se në çfarë mase do të jenë në nivel të detyrës. Pra, kushtetutshmëria, ligjshmëria, rregullat, interesi publik, e jo ato tjerat.
S’ka marrëveshje “pa njohjen reciproke në qendër”
Radio Evropa e Lirë: Po kalojmë te tema e dialogut me Serbinë. Ka qenë një prej temave qendrore të qeverisjes suaj. Si e shihni, si do të vazhdojë dialogu për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë?
Albin Kurti: Ne jemi duke biseduar për dialogun e ardhshëm me Serbinë, për kapitullin e ardhshëm të dialogut. Kur ne kemi ardhur në qeverisje nuk ka pasur dialog, ai ka qenë i ndërprerë dhe nuk mund të them që dialogu me Serbinë ka treguar rezultate në këto vitet e fundit jo vetëm për shkak se pati devijuar në çështjen e ndarjes territoriale të Kosovës, që mbështillej në ambalazhin e shkëmbimit territorial.
Ka mungesë të progresit dhe kjo nuk ka nisur me neve, shumë më herët ka pasur mungesë të progresit, veçse ne e kemi vënë në spikamë që një pjesë e madhe e mungesës së progresit vjen nga qasjet e gabuara. Pra, nënshkruan marrëveshje të dëmshme për Kosovën që edhe Gjykata Kushtetuese, e tillë çfarë ishte, s’i kapërdinte dot (v.j. Marrëveshja për Asociacionin e komunave me shumicë serbe). Në këtë kuptim, kemi nevojë për një kapitull të ri, kemi nevojë për një qasje të re, e për ne ajo duhet të jetë parimore me qytetarët si përfitues dhe me njohjen reciproke në qendër.
Ka një zhvendosje tektonike kohëve të fundit për të mirë, përderisa në dekadën e shkuar është konsideruar që Kosova bën koncesione sepse në fund e fiton njohjen nga Serbia. Pra, dialogu dhe njohja janë vënë në raport diakronik, janë vënë të shtrira në kohë, ku njohja na vije në fund e Serbia e shtynte fundin pafundësisht. Tash kemi një zhvendosje prej kontekstualizimit kohor në atë, le të themi, hapësinor, ku njohja reciproke është në qendër të marrëveshjes dhe këtë e thonë të gjithë miqtë dhe partnerët e Republikës së Kosovës, të shtetit tonë të pavarur.
Pra, marrëveshja nuk do të jetë vetëm njohja reciproke, mirëpo nuk ka marrëveshje pa njohjen reciproke në qendër. Pra, jo në fund, në kuptimin e kohës, por në qendër, në kuptimin e hapësirës së gjësendeve të cilat i përfshin ajo marrëveshje.
Nëse ka një temë për të cilën ne jemi menjëherë të gatshëm që të angazhohemi për të gjetur sa më shpejt e sa më shumë zgjidhje është ajo e të pagjeturve, të zhdukurve me dhunë meqenëse aty ankthi i familjarëve është më i madh se pikëllimi i tyre.
Takimi me Vuçiqin varet nga “dialogu i kryenegociatorëve”
Radio Evropa e Lirë: Shefi i politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell ka paralajmëruar që pritet një takim mes jush dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq para fundit të vitit. A do të merrni pjesë në këtë takim dhe çfarë pritet të ndodhë?
Albin Kurti: Ne duhet të shohim së pari se si po shkojnë këto bisedimet kësaj jave ndërmjet dy kryenegociatorëve. Në njërën anë është zëvendëskryeministri (Besnik) Bislimi, në anën tjetër është përfaqësuesi i Qeverisë së Serbisë (Petar Petkoviq) dhe më pastaj do të mund të themi se cila është perspektiva e një takimi të ardhshëm, me ç’rast natyrisht se duhet të dihet edhe cili është synimi i një takimi të tillë. Unë nuk i them jo një takimi në parim, por natyrisht që duhen të dihen edhe elementet e atij takimi të ardhshëm.
Qeveria e Republikës së Kosovës, unë si kryeministër kemi shprehur gatishmërinë dhe interesimin tonë për marrëveshje gjithëpërfshirëse, për takime konstruktive, për bisedime parimore dhe nëse do të ftohemi për to në Bruksel, natyrisht që do të marrim pjesë siç kemi qenë edhe dy herëve të shkuara.
Radio Evropa e Lirë: E thatë edhe ju, por edhe BE-ja në vazhdimësi ka insistuar që një marrëveshje përfundimtare duhet të ndodhë sa më parë që është e mundur. A prisni që kjo mund të ndodhë brenda mandatit tuaj si kryeministër?
Albin Kurti: Unë nuk mund të parashikoj se kur do të ndodhë, por nëse kemi parasysh që mandati i presidentit amerikan, (Joe) Biden, mandati i zëvendëskryetarit të Komisionit Evropian, Borrell dhe mandati im përafërsisht do ta kenë të njëjtën kohëzgjatje, është e pritshme që në kuadër të këtyre mandateve, që në kohë janë pak a shumë të njëjta, ta përmbyllim marrëveshjen gjithëpërfshirëse me Serbinë. Pra, te ne ekziston vullneti dhe interesimi, varet a ekziston gatishmëria te Serbia.
Normalizimi i raporteve midis Kosovës dhe Serbisë është i tillë që varet shumë më tepër nga gatishmëria e Serbisë për të ndryshuar qasjen dhe veten e saj.
Militarizim i Serbisë, “shumë brengosës për ne”
Radio Evropa e Lirë: Kur jemi te gatishmëria e Serbisë, një prej bllokadave më të mëdha të këtij dialogu është edhe Marrëveshja e Asociacionit. Ju keni thënë se nuk pranoni assesi një asociacion njëetnik, megjithatë nga Serbia është bërë e qartë që po kërkojnë që Asociacioni të themelohet sipas marrëveshjes që është bërë në Bruksel. Edhe nga BE-ja është kërkuar respektimi i marrëveshjeve të arritura deri më tani. Si do të mendoni ta tejkaloni këtë pengesë? A do të kishin pranuar rinegocim për këtë marrëveshje?
Albin Kurti: Bisedimet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, dialogu midis dy shteteve tona nuk është dialog për statusin e Kosovës, as për çështje të brendshme të Kosovës, por për statusin e raporteve tona. Pra, Kosova është shtet i pavarur dhe sovran, me integritet territorial, me shumë probleme, njëri ndër kryesorët është Serbia. Pra, Kosova nuk është problem, Kosova ka problem dhe problemi i Kosovës është edhe Serbia. Ne nuk jemi vet problem, ne kemi probleme të shumta e njëri prej tyre, mbase kryesori, është Serbia.
Por, dialogu nuk bëhet për ta vënë në pikëpyetje Kosova vetveten, por për të normalizuar raportet me Serbinë. E për ta normalizuar raportin me Serbinë unë besoj që duhet të ndryshojë shumë më tepër Serbia. Ajo duhet të demokratizohet, duhet të ketë sundim të ligjit, duhet të ballafaqohet me të kaluarën dhe duhet të kemi një si lloj simetrie të reciprocitetit të të drejtave të pakicave.
Përgjatë gjithë Ballkanit Perëndimor me gjashtë shtete ende të paintegruara në Bashkimin Evropian ka pakica të ndryshme kombëtare të cilët nuk kanë përafërsisht të drejta të barabarta, se s’po them identike, do të krijohen tensione që mund të shkaktojnë konflikte.
Andaj, sundimi i ligjit kundër korrupsionit e krimit, demokratizimi kundrejt autokracive, ballafaqimi me të kaluarën kundër kriminelëve të luftës dhe gjithashtu reciprociteti i të drejtave kundër dominimit të nacionalizmave shovinistë e hegjemonistë, janë formula edhe për krejt Ballkanin në përgjithësi edhe në veçanti në raportin tonë me Serbinë.
Shikoni, Serbia aktualisht shpenzon më shumë për ushtri sesa pesë shtetet tjera të Ballkanit Perëndimor marrë së bashku. Bosnja dhe Hercegovina, Mali i Zi, Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut së bashku nuk shpenzojnë për ushtri sa shpenzon Serbia si e vetme. Ajo këtë nuk po e bën për Hungarinë e Rumaninë dhe ky militarizim i Serbisë është shumë brengosës për ne.
Përshtypja ime është që Serbia i ngjan gjithnjë e më shumë Gjermanisë midis dy luftërave botërore pas përfundimit të Republikës së Vajmarit. Dekada e parë e këtij shekulli në Serbi kishim një version serb të Republikës së Vajmarit, që nisi me ish-kryeministrin serb që e vranë, Zoran Gjingjiq e përfundoi me ish-presidentin, Boris Tadiq dhe që prej atëherë e kemi një periudhë ku Serbia i ngjan Gjermanisë midis dy luftërave botërore, por pas përfundimit të Republikës së Vajmarit me ç’rast militarizimi është shtysa kryesore shtetërore e institucionale.
Radio Evropa e Lirë: Zoti Kurti, po thoni në vazhdimësi se Serbia është problemi kryesor, megjithatë Kosovës po i kërkohet një lloj kompromisi për të vazhduar tutje në politikën e jashtme, për të arritur edhe njohjet që deri më tani nuk janë arritur. Si e shihni vazhdimin e këtij procesi? Na intereson të dimë edhe si e shihni angazhimin e SHBA-së, sidomos në kohët e fundit, me dërgimin e emisarit Gabriel Escobar. A e shihni një ofensivë të diplomacisë amerikane në dialog si një lloj shtyse për arritjen e kompromisit?
Albin Kurti: Ne gjithmonë e mirëpresim angazhimin amerikan në Ballkan, mirëpo për formën dhe intensitetin e atij angazhimi vendosin vetë Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ato janë superfuqia botërore, e cila vendos për këtë gjë. Në faza të ndryshme ka qenë e ndryshme, sepse politikat e tyre janë sovrane. Në anën tjetër, unë jam këtu si kryeministër i Republikës së Kosovës, jo për të menduar për kompromiset që duhet t’i bëjë Kosova, por për ta forcuar shtetin e Kosovës.
Rritja ekonomike në këtë vit do të jetë së paku 9.9 për qind sipas Bankës Qendrore të Kosovës, ndërkohë që ekonominë e kemi marrë nga viti i kaluar me tkurrje prej 3.1 për qind, sipas Bankës Botërore. Për një të tretën janë rritur të hyrat buxhetore, i kemi zvogëluar shumë shpenzimet qeveritare dhe e kemi miratuar në mbledhjen e Qeverisë buxhetin për vitin 2022, i cili është 8.7 për qind më i lartë sesa rishikimi i buxhetit në mesvit. Qarkullimi në ekonomi është rritur për 30 për qind, eksportet janë rritur 68 për qind. Ne kemi problem me Serbinë, mirëpo, në të njëjtën kohë, ne duhet të jetojmë dhe të forcohemi.
Në gjashtëmujorin e këtij viti kishim 230 milionë investime të huaja, që është 33 për qind më shumë se viti i kaluar dhe 109 për qind më shumë sesa viti 2019 dhe 89 për qind më shumë se mesatarja e investimeve të huaja të dekadës 2010- 2020. Që nga shpallja e pavarësisë, sivjet në gjashtëmujorin e parë kemi numrin më të madh të investimeve të huaja dhe vlerën më të madhe të tyre në Kosovë.
Radio Evropa e Lirë: Do të doja të kalonim pak në një prej krizave ose krizën më të madhe në të cilën po kalon Kosova, por edhe bota – pandeminë e koronavirusit. Nëse e marrim me numrin e përgjithshëm të popullsisë në Kosovë, vaksinimi arrin diku pak më shumë se 40 për qind të popullsisë së vaksinuar. Si mendoni që të arrini cakun e vaksinimit të shumicës së popullsisë dhe si mendoni që t’i bindni qytetarët që hezitojnë për vaksinim?
Albin Kurti: Tashmë ne kemi hequr obligimin për caktim termini për vaksinim dhe kemi krijuar mundësinë edhe për vaksinim të fëmijëve nga mosha 12 deri në 15 vjeç. Nëse shikojmë popullsinë mbi moshën 16-vjeçare, me së paku një dozë të vaksinës anti-COVID janë të vaksinuar 64 për qind e popullsisë, ndërkaq me dy doza 56 për qind e popullsisë – gjithnjë e popullsisë mbi 16-vjeçare. I jemi afruar shifrës prej 1.6 milion dozave të administruara. Po bëjmë gjithçka që është e mundur që kjo të rritet. Në 30 ditët e fundit, përgjithësisht, kemi numër njëshifror të vdekjeve. Në dy javët e fundit ka rënë me dy të tretat numri i infeksioneve dhe besoj se këto janë lajme të mira për Kosovën, e cila është në krye të Ballkanit Perëndimor sa i përket menaxhimit me pandeminë, duke mos harruar se kur kam ardhur këtu në zyrë, më datën 23 mars të këtij viti, ka pasur zero vaksina, zero kontrata për vaksina dhe zero negociata për kontrata.
Radio Evropa e Lirë: Megjithatë, jemi dëshmitarë të asaj që për shkak të hezitimit për marrjen e vaksinës dhe teorive konspirative që janë përhapur, shumë vaksina kanë shkuar dëm, për shkak që qytetarët nuk kanë pranuar t’i marrin. A mendoni se keni bërë mjaftueshëm në fushatë për bindje të qytetarëve për vaksinim dhe për largimin e teorive për dëme nga vaksinat?
Albin Kurti: Ne kemi bërë krejt çfarë mundemi e dimë. Duhet të gjejmë ndoshta edhe forma të reja për t’i vetëdijesuar qytetarët për këtë gjë, mirëpo nuk do të mund ta kemi shkallën e vaksinimit si në të kaluarën edhe për shkak të një lloj ngopjeje që ekziston, por edhe për shkak se një numër i konsiderueshëm i qytetarëve të Republikës së Kosovës nuk janë banorë të Republikës së Kosovës. Pra, kur flasim për statistika, Kosova vazhdon të ketë moshë të re të popullsisë, por në të njëjtën kohë vazhdon ta ketë edhe emigrimin e vazhdueshëm, paçka se u çliruam, e u shpall pavarësia. Prandaj, kur flasim për përqindjen e popullsisë, ngjashëm pak sikur përqindja e daljes në zgjedhje, ajo është realisht më e lartë sesa shifra para përqindjes.
Radio Evropa e Lirë: Përtej vaksinimit jemi dëshmitarë të rritjes së numrave me COVID-19 nëpër rajon. Megjithëse Kosova tani qëndron mirë, ekspertët shëndetësorë kanë paralajmëruar që kjo situatë mund të importohet edhe në Kosovë. Cilat janë planet e juaja tani, sidomos në prag të sezonit të dimrit, për të evituar një valë më të rëndë të COVID-19?
Albin Kurti: Ne do të kemi tani ministër të Shëndetësisë, me të cilin do të ulemi bashkë dhe do ta bëjmë një plan të ri për rrugën përpara, sidomos për stinën e dimrit dhe, në këtë mënyrë, besoj se do të vazhdojmë të jemi në krye të detyrës, t’i mbajmë shifrat e ulëta të infeksioneve të reja, t’i mbajmë gjithnjë më të larta shifrat e vaksinimeve të reja. Nëse vjen një valë tjetër në rajon dhe Evropën Perëndimore, është e pritshme që edhe ne do të mund të kemi vështirësi. Por, me vullnetin dhe dijen që kemi dhe me përvojën që tashmë posedojmë, jam optimist.
Radio Evropa e Lirë: Në shtetet e Evropës, për shembull, në Austri janë vendosur disa masa drastike për personat e pavaksinuar, si përpjekje për t’i ulur numrat gjithnjë e në rritje. A planifikoni ju si qeveri që në të ardhmen të ketë masa të veçanta për personat jo të vaksinuar, si për shembull izolimi?
Albin Kurti: Ne nuk e kemi parashikuar një masë të tillë drastike dhe gjendja epidemiologjike në vendin tonë, rekomandimet e Institutit Kombëtar të Shëndetit Publik nuk na japin mundësinë që të shkojmë në drejtim të një rreptësie të tillë. Nuk mund të parashikoj se si do të jetë në të ardhmen. Mund të ndryshojë kjo. Por, duhet ta keni parasysh që vendimet tona si qeveri edhe kur janë politike e kanë një substancë shkencore për brenda. Pra Instituti Kombëtar i Shëndetit Publik i cili në masë të konsiderueshme u jep drejtim e rreze veprimi vendimeve që i merr qeveria e Kosovës.
Kreu i Grupit Parlamentar të Partisë Demokratike, Gazment Bardhi, ka reaguar pasi kryeministri Edi Rama, e cilësoi emisionin investigues ‘Report’ të Rai3, skandaloz.
Qëndrimi i Ramës, sipas Bardhit, ” është sjellje tipike e njëriut që ka humbur qetësinë, për shkak se ka humbur betejën me fshehjen e të vërtetës!
Ndër të tjera ai thotë se, ‘Rai 3 është një nga mediat më serioze në botë dhe dokumentari i transmetuar nuk ishte as më shumë dhe as më pak një e vërtetë me të cilën ne shqiptarët përballemi çdo ditë, por që Edi Rama bën gjithçka për ta fshehur me propagandë të dalë boje apo me kontroll/presion mafioz mbi mediat në vend’.
Reagimi:
Qëndrimi i Edi Ramës ndaj medias shtetërore italiane “Rai 3” është sjellje tipike e njëriut që ka humbur qetësinë, për shkak se ka humbur betejën me fshehjen e të vërtetën!
Cilido që i kapet në afera korruptive dhe kriminale i quan fillimisht “viktima”, ndërkohë ata që e ballafaqojnë përmes fakteve me të vërteta i etiketon si “shpifës skandaloz”. Këtë ka bërë për të mbrojtur Tahirin, Dakon, Ahmetajn, e të gjithë të tjerët me rradhë, që më pas është detyruar t’i lëshojë, duke u shfaqësuar se kanë ngrënë kumbulla pas shpinës së tij.
Rai 3 është një nga mediat më serioze në botë dhe dokumentari i transmetuar nuk ishte as më shumë dhe as më pak një e vërtetë me të cilën ne shqiptarët përballemi çdo ditë, por që Edi Rama bën gjithçka për ta fshehur me propagandë të dalë boje apo me kontroll/presion mafioz mbi mediat në vend.
Për çfarë ka shpifur Rai 3 që në Shqipëri krimi i organizuar ka përfaqësuesit e tij në institucione dhe qeverisje? Po nëse nuk do t’i kishim, nuk do të detyroheshim të miratonim ligjin më të ashpër për dekriminalizimin e instituvioneve publike, për të pastruar llumin e Edi Ramës në qeverisje dhe institucione.
Për çfarë ka shpifur Rai 3 që në Shqipëri krimi i organizuar gjatë qeverisjes 11 vjeçare të Edi Ramës është forcuar, është pasuruar me pasuri publike? Po mjafton të shohësh çështjen “Metamorfoza” apo aq pak sa kanë dalë nga përgjimet e SKY ECC për të kuptuar se krimi i organizuar nën qeverisjen e Edi Ramës përfiton tendera, prona publike e deri tek statusi investitor strategjik.
Për çfarë ka shpifur Rai 3 që në Laboratorin e Kokainës në Xibrakë ka hije të forta dyshimi për përfshirjen e Olsi Ramës dhe se ky ka përdorur të njëjtin automjet me krerët e grupit kriminal të dënuar apo në arrati? Po mjafton të shohësh dosjen e prokurorisë dhe të dhënat e sistemit TIMS dhe rezulton e provuar se bosi i grupit kriminal Genci Xhixha dhe vëllai i Edi Ranës, Olsi Rama, janë në të njëjtën kohë përdorues të narkoautomjetit me targa AA 653 DM.
Nëse nuk ia del dot të pastrosh llumin e bashkëpunëtorëve apo familjarëve të tu, të paktën mos sulmo median, mos baltos punën e tyre. Nuk do jetë e largët dita që edhe për “viktimat” e radhës siç i quan sot, do mbash një fjalim me frymëmarrje të përshpejtuar, ku t’i shpallësh “kumbullangrënës” pas shpinës tënde! Sepse nuk janë vetëm ata, por ti dhe modeli yt qeverisës në këto 11 vite problemi i vërtetë i qytetarëve shqiptarë.
“The Christian Science Monitor” ka botuar, të martën e 21 janarit 1930, në faqen n°20, rrëfimin e reporterit amerikan Reuben Henry Markham rreth zhvillimit ekonomik e shoqëror asokohe të Shqipërisë, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:
Shqipëria, pak nga pak
“Dalë, ngadalë; pak nga pak”, është një nga shprehjet më të zakonshme të shqiptarëve dhe përmban një pjesë të madhe të filozofisë së tyre. Mungesa e rrugëve, e tokës së punueshme, e urave, e makinerive si dhe paarritshmëria e vendbanimeve malore të tyre të shpërndara, e ka vështirësuar shumë përparimin e shpejtë. Prandaj ekzistenca bëhej shumë më e tolerueshme nëse dikush pajtohej me nxitimin e ngadaltë. Dhe Zogu I, mbreti i shqiptarëve, e zbatoi këtë ide në metodat e qeverisjes së tij.
I gjithë programi i tij është një program progresi, por ai po ecën përpara vetëm pak nga pak, duke arritur një gjë në një moment.Problemi i tij i parë ishte ai i rendit dhe stabilitetit dhe që ai e ka zgjidhur. Me anë të aleancës me Italinë, ai i ka dhënë përfundimisht fund të gjitha përpjekjeve për çrregullim nga jashtë, dhe me krijimin e një policie dhe ushtrie të stërvitur dhe të drejtuar mirë, ai ka marrë masa paraprake kundër revolucionit nga brenda. Ai e ka çarmatosur Kombin, e ka bërë udhëtimin të sigurt dhe personat dhe pronat e sigurta.
Dhe kjo natyrisht ka ndryshuar të gjithë aspektin e Shqipërisë. Më parë, tregtia ishte pothuajse e pamundur, përmirësimet publike thuajse nuk diskutoheshin, rrogat ishin të pasigurta, madje edhe shkollat aq të parregulluara saqë nxënësit ndonjëherë linin klasat e tyre për të dalë me nxitim në rrugë dhe për të marrë pjesë në revolucione.
***
Përmirësime të shumë llojeve janë duke ndjekur këtë ndryshim rrënjësor. Shkollat fillore dhe të mesme, shkollat teknike, bujqësore dhe ato normale funksionojnë rregullisht. Në gjuhën shqipe po përgatiten shumë tekste shkollore. Pak nga pak po ngrihen ndërtesa të reja shkollore dhe po blihen pajisjet. Ndërsa dikush viziton Shqipërinë herë pas here, ai mund të shohë lehtësisht përmirësimin.
Gradualisht po krijohet edhe shtypi ditor dhe javor. Ka disa gazeta ditore, të cilat, edhe pse të pakta dhe të kufizuara, po krijojnë një grup lexuesish të rregullt. Ka një sërë revistash kulturore, sociale dhe teknike. Librat shtypen herë pas here dhe libraritë po bëhen gjithnjë e më tërheqëse. Kjo është padyshim inkurajuese për një popull, gjuha e të cilit ishte e shtypur plotësisht deri më pak se njëzet vjet më parë.
Komunikimet, gjithashtu janë duke u përmirësuar në mënyrë të vazhdueshme, pavarësisht se kapitali është i pakët, se toka është e mbushur me male dhe se ka përmbytje sezonale. Automobila dhe autobusë shumë të mirë qarkullojnë rregullisht nga Tirana, kryeqyteti, në të gjitha pjesët e mbretërisë. Aeroplanët gjithashtu fluturojnë me rregullsinë dhe sigurinë e trenave në vende të tjera. Gjithashtu, linja hekurudhore që lidh Tiranën me portin kryesor, Durrësin, është në zhvillim e sipër.
Financat e vendit po përmirësohen. Një monedhë shqiptare u krijua, në normë dhe gradualisht u bë standardi i këmbimit. Thuhet se buxheti i shtetit është vërtet i balancuar dhe statistikat duket se tregojnë se bilanci tregtar, shumë i pafavorshëm, po përmirësohet.
***
Prodhimi është në rritje. Disa miniera janë duke u shfrytëzuar, disa pyje janë duke u shfrytëzuar dhe toka po punohet më mirë. Shqipëria mund të prodhojë mjaftueshëm për të mbështetur tre herë më shumë njerëz sesa numri aktual i banorëve. Kjo pasuri natyrore po shfrytëzohet gradualisht.
Nga ana tjetër, gratë po fitojnë lirinë. Gratë myslimane në qytetet e mëdha braktisin ferexhet e tyre dhe shpesh shfaqen në publik. Shumë vajza kanë nisur të shkojnë në shkollë. Është krijuar një federatë e grave, ka disa nëpunëse civile dhe shumë mësuese.
Shqiptarët, për më tepër, janë duke kaluar nëpër një rindërtim social. Bejlerët e vjetër feudalë po humbasin vazhdimisht pushtetin, krerët e fiseve po pushojnë së qeni faktorë suprem, zakonet primitive po lënë vendin përpara ligjit të vendosur dhe një klasë e re, e përbërë nga mësues, zyrtarë, tregtarë, artizanë dhe bujq përparimtarë, po fillon të dominojë.Dhe kjo është për bashkim dhe përparim.
Shqiptarët ishin një popull shumë i varfër, i prapambetur dhe i përçarë. Ata nuk mund të shtyhen ose të çohen përpara me dhunë, por dalë, ngadalë, pak nga pak, ata po përparojnë. Është inkurajuese të vëzhgosh përparimin (marshimin) e tyre.
Rusia dështoi të enjte në përpjekjen për një seancë të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, ku do të diskutohej rreth fushatës së bombardimeve të NATO-s kundër forcave serbe në vitin 1999, që i dhanë fund luftës në Kosovë.
Pas dështimit të së hënës për një seancë të tillë, mbajtja e së cilës u pamundësua meqë 12 vende anëtare nuk votuan për kërkesën e Moskës, Rusia sërish shtroi kërkesë për debat me temën “ruajtja e paqes dhe qëndrueshmërisë ndërkombëtare”. Kësaj radhe ishin 9 vende anëtare që nuk votuan në favor të debatit.
Mbajtja e një debati kërkon votë procedurale dhe për t’u miratuar rendi i duhet mbështetja e 9 nga 15 vendet anëtare të Këshillit të Sigurimit.
Ambasadori francez Nicolas de Riviere, tha të enjten se Këshilli i Sigurimit “është këtu për të debatuar krizat aktuale por nuk është forum për debate historike”.
Përfaqësuesi rus, Dmitry Polyanskiy. tha se Franca, Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuara “nuk duan të diskutojnë agresionin ndaj ish Jugosllavisë”, ndërsa përsëriti se “situata në Kosovë po përkeqësohet”. Ai kundërshtoi ndërkaq rekomandimin e një dite më parë që Kosova të bëhet anëtare e Këshillit të Evropës.
Më herët gjatë ditës ministri i jashtëm serb, Ivica Daçiç, u tha medieve serbe se
Rusia nuk e ka miratuar planin e punës së Këshillit të Sigurimit për muajin prill, kështu që Serbia tani po hyn në mes të përplasjeve të fuqive të mëdha, “gjë që nuk ishte qëllimi ynë”.
Të hënën, përfaqësuesi amerikan në OKB, Robert Wood, akuzoi Rusinë se po përpiqet të shfrytëzojë përvjetorin e ndërhyrjes së NATO-s, për të shpërndarë propagandën e saj dhe për të nxitur tensionet rajonale në Ballkanin Perëndimor.
Ai ritheksoi qëndrimin amerikan se ndërhyrja ishte një veprim “i domosdoshëm dhe i ligjshëm për t’i dhënë fund spastrimit etnik në Kosovë”.
Nëntë vjet pas ndërhyrjes së NATO-s, Kosova shpalli pavarësinë e saj me mbështetjen e Shteteve të Bashkuara dhe vendeve kryesore perëndimore, ndërsa Serbia e mbështetur nga Rusia kundërshton shtetësinë e saj. Ndonëse e ka shpallur anëtarësimin në Bashkimin Evropian si aspiratë të saj, Serbia ruan lidhje të ngushta me Moskën dhe nuk u është bashkuar sanksioneve perëndimore kundër saj për shkak të agresionit të saj në Ukrainë, në radhë të parë për shkak të mbështetjes së Kremlinit ndaj pretendimeve të Beogradit mbi Kosovën.
Vitin e kaluar Serbia u pajtua më një marrëveshje të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën e cila parasheh që Prishtina t’u jap më shumë autonomi serbëve të Kosovës, ndërsa Beogradi të njohë “de facto” pavarësinë e saj.
Por, Beogradi tha se nuk do të zbatojë asgjë që çon në njohjen e Kosovës dhe të mërkurën votoi kundër rekomandimit për anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës.
Vuçiç: Ditë të vështira për Serbinë
Një ditë para votimit presidenti serb Aleksandar Vuçiç, shkroi në rrjetet sociale se Serbinë e presin ditë të vështira.
“Në këtë moment nuk është e lehtë të thuhet se çfarë lajmesh kemi marrë në 48 orët e fundit… Ato kërcënojnë drejtpërdrejt interesat tona jetike kombëtare, si të Serbisë ashtu edhe të Republikës Serbe (në Bosnje). Në ditët në vijim do ta informoj popullin e Serbisë për të gjitha sfidat që na presin”, shkroi ai më 26 mars, por pa dhënë ndonjë hollësi tjetër.
Të enjten, ai paralajmëroi se gjatë 48 orëve në vijim do të flasë më hollësisht rreth pohimeve të tij, duke ritheksuar se “situata është tepër e ndërlikuar” dhe kërkon shpjegim thelbësor.
Nuk është hera e parë që presidenti serb flet për “ditë të vështira” dhe vëzhguesit e pavarur në Serbi thonë se kjo përsëritet sa herë që ai pret trysni për zgjidhjen e çështjeve të hapura me Kosovën.
Javën që vjen Kosova dhe Serbia pritet të diskutojnë për të tretën herë me radhë lidhur me një vendim të Bankës Qendrore të Kosovës që ndalon përdorimin e dinarit serb për pagesa të gatshme në vend. Vendimi që e vuri Kosovën nën trysninë e diplomatëve perëndimorë që kërkojnë shtyrjen e zbatimit, nxiti reagimin e zemëruar të Beogradit.
Paralajmërimi i paqartë i presidentit Vuçiç u bë po ashtu pasi Përfaqësuesi i Lartë për Bosnjën Christian Shmidt, njoftoi ndryshime në procesin zgjedhor në Bosnje dhe Hercegovinë. Njoftimi që u mbështet nga Shtetet e Bashkuara, u kundërshtua nga Milorad Dodik, udhëheqës i Republikës Serbe, i cili kërkoi të enjten që brenda 7 ditësh të anulohen vendimet e zotit Shmidt, “në të kundërtën përfaqësuesit e Republikës Serbe do të braktisin institucionet vendimmarrëse të Bosnjës e Hercegovinës” dhe nuk do të kthehen më.
Ai tha gjatë një mbledhjeje të parlamentit të Republikës Serbe se ambasadorët e Shteteve të Bashkuara, Britanisë dhe Gjermanisë, si dhe përfaqësuesi Schmidt, duhet të shpallen armiq të Bosnjës dhe të dëbohen nga vendi.
Milorad Dodiku, një politikan pro rus, i cili më parë ka bërë thirrje për një shkëputjen e entitetit të tij dhe bashkimin me Serbinë, është nën sanksionet e Shteteve të Bashkuara dhe Mbretërisë së Bashkuar.
Të mërkurën ai u takua me presidentin serb Vuçiç për të diskutuar planet e një Kuvendi gjithserb të planifikuar për Pashkët ortodokse. Presidenti Vuçiç tha se “po përgatiten një sërë vendimesh të rëndësishme dhe të dobishme për popullin tonë”.
Bashkimi Demokratik për Integrim (BDI) ka paralajmëruar trazira të mundshme në Maqedoninë e Veriut pas zgjedhjeve parlamentare, që do të mbahen më 8 maj.
Këto trazira, sipas kësaj partie që është pjesë e Qeverisë maqedonase, kanë për bazë një “skenar rus” të koordinuar, siç tha, mes opozitës shqiptare dhe asaj maqedonase, VMRO-DPMNE dhe partisë E Majta.
BDI-ja, që drejtohet nga Ali Ahmeti, përmes një deklarate pretendoi se fyerjet, që sipas saj po i bën opozita ndaj kandidatit të saj për president Bujar Osmani, si dhe ndaj kryeministrit me mandat teknik, Talat Xhaferit, bazohen në “mungesën e programit zgjedhor dhe nxitjes e tensioneve për shkak të humbjes në zgjedhje”.
Për këtë “skenar”, BDI-ja tha se ka njoftuar edhe faktorin ndërkombëtar, por në komunikatë nuk saktësohet se për çfarë skenari bëhet fjalë dhe nëse për këtë ka marrë indikacione nga shërbimet e sigurisë të Maqedonisë së Veriut.
“Përshëndesim vendimin e OSBE-ODIHR që zgjedhjet e 24 prillit dhe 8 majit t’i përcjellin me 24 vëzhgues afatgjatë dhe 300 vëzhgues afatshkurtër, pasi vlerësojmë se këto zgjedhje do të jenë vendimtare për të ardhmen e vendit për t’i thënë po Evropës, jo Rusisë”, u tha në reagimin e BDI-së.
Por kryeministri teknik, Talat Xhaferi, ka thënë se Qeveria nuk ka informacione mbi tensione të mundshme para apo pas zgjedhjeve të dyfishta presidenciale dhe parlamentare.
“Për momentin nuk kemi të dhëna të tillë. Institucionet përkatëse, Agjencia për Zbulim, Agjencia për Siguri Kombëtare dhe sektori i veçantë për siguri në Ministri të Mbrojtjes kanë raportuar për aspektet e sigurisë, por aktualisht nuk ka të dhëna. Por, tendenca për veprime hibride ka dhe kjo duhet të nxisë institucionet që të marrin masa parandaluese”, tha Xhaferi gjatë një vizitë në Tetovë.
Lidhur me pretendimet e BDI-së ka reaguar edhe kandidati për president i opozitës së bashkuar shqiptare, Arben Taravari, duke e akuzuar këtë subjekt politik për “hipokrizi”.
“Janë këto akuza qesharake dhe BDI-së nuk i ngjan t’i thotë. Nëse dikush nga partitë shqiptare ka afërsi me Serbinë, ajo është BDI… Nuk ka mundësi që opozita të organizojë diçka kur nuk ka pushtet. Nëse dikush është e shqetësuar dhe nervozuar në këtë kohë, unë mendoj se më shumë se BDI-ja nuk është askush”, deklaroi Taravari.
Zgjedhjet presidencial në Maqedoninë e Veriut do të mbahen më 24 prill ndërsa më 8 prill zgjedhjet parlamentare së bashku me rrethin e dytë të zgjedhjeve presidenciale. REL
Bashkimi Evropian (BE) i ka bërë thirrje Serbisë të enjten t’i japë fund pandëshkueshmërisë se përgjegjësve për vrasjen e gazetarëve dhe i ka kërkuar të sigurojë kushte të duhura për punën e lirë dhe të pavarur të gazetarëve.
Gjykata e Apelit e Serbisë në Beograd i liroi javën e kaluar katër ish-pjesëtarët e Shërbimit të Sigurimit Shtetëror të Serbisë, të akuzuar për vrasjen e gazetarit, Sllavko Quruvija, në prill të vitit 1999.
Zëdhënësja e Komisionit Evropian, Ana Pisonero, shprehu keqardhjen e saj për vendimin e gjykatës në Beograd dhe që vrasja e Quruvija nuk është zbardhur akoma dhe vrasësit nuk janë dënuar, edhe pse kanë kaluar më shumë se 24 vjet.
“Autoritetet përkatëse të Serbisë duhet të ndërmarrin hapa që t’i jepet fund pandëshkueshmërisë në këtë rast dhe të nxjerrin para drejtësisë kryesit. Gazetarët duhet të punojnë pa presion dhe në mënyrë të lirë”, tha Pisonero.
Gjykata e rrëzoi aktgjykimin e shkallës së parë dhe i liroi Radomir Markoviqin nga akuzat për nxitjen e vrasjes së rëndë, si dhe Millan Radonjiqin, Mirosllav Kurakin dhe Ratko Romiqin nga akuzat për bashkëpjesëmarrje në kryerjen e vrasjes së rëndë.
Sllavko Quruvija ishte vrarë më 11 prill 1999 në qendër të Beogradit, para hyrjes së ndërtesës në të cilën banonte. Ai ishte pronar dhe redaktor i “Dnevni telegraf” (Telegrafi Ditor) dhe i gazetës javore, “Evropljanin”, (Evropiani).
Pisonero ka rikujtuar edhe porositë nga Raporti i Progresit për Serbinë, ku kërkohet që të krijohen kushte për respektimin e standardeve të lirisë së mediave në Serbi.
Ndërkaq, zëdhënësi i BE-së, Peter Stano, iu është përgjigjur pyetjeve rreth sulmeve verbale ndaj disa mediave evropiane që në një intervistë i ka bërë presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, duke i quajtur edhe si ”media kriminale”.
“Nuk komentojmë zakonisht komente e personave të tjerë, sidomos kur nuk e dimë kontekstin. Por, BE-ja dhe Komisioni Evropian kanë qëndrim të qartë dhe mbështesin fuqishëm lirinë e mediave dhe të gazetarëve si në BE, ashtu edhe jashtë saj. Kërkojmë fuqishëm që gazetarët të kenë mundësi të punojnë pa presion”, tha Stano.
Duke iu referuar kritikave të Vuçiqit dhe fyerjeve që ua kishte bërë disa mediave evropiane, Stano, pa ia përmendur emrin, e ftoi presidentin serb “të shikojë rreth vetes dhe të shohë se çfarë kanë bërë autoritetet e vendit të tij për mediat”.
“Kushdo që bën kualifikime të tilla për mediat një gjë e tillë flet më shumë për atë person. Për shembull, lejimi i mjeteve të propagandës ruse që të vendosen në Serbi. E kam fjalën për RT-në, medium i Rusisë që është i ndaluar në BE, i cili përhap propagandën më të ashpër ruse rreth luftës ilegale të Rusisë ndaj Ukrainës”, theksoi Stano.
Bashkimi Evropian i ka kërkuar Serbisë disa herë që t’i mbështesë sanksionet e bllokut ndaj Rusisë, përfshirë edhe kur është fjala për ndalimin e mediave të cilat janë të sanksionuara nga BE-ja. Por, Serbia vazhdon të refuzojë përshtatjen e qëndrimeve të veta me ato të BE-së kur është fjala për sanksionet ndaj Rusisë.rel
Disa ditë pas nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë, në shkurt të vitit 2022, një baner i madh me shkronjën Z, është parë në fasadën e teatrit, në qendër të qytetit të Siberisë, Irkutsk.
Ky ka qenë vetëm një prej shumë banerëve të ngjashëm që kanë pasur një simbol të ri të Kremlinit për të treguar mbështetjen për luftën, për politikat e presidentit rus, Vladimir Putin, dhe të administratave lokale, që i kanë ndërmarrë atëbotë.
Kritikët e simbolit Z e shohin atë si emblemë fashiste të një besnikërie ndaj shtetit, të detyruar nga vetë shteti, së cilës i referohen si “Zvastika”.
Baneri ka qenë për shumë muaj prezent në Irkutsk.
Mirëpo, në maj, mediat lokale kanë raportuar se përfaqësuesit e komunitetit të teatrove të qytetit, kanë dërguar dy kërkesa te autoritetet komunale, për heqjen e banerit.
Sipas letrave të tyre, baneri është vandalizuar më shumë se një herë.
Kryetari i ka injoruar thirrjet, mirëpo Vadim Palko, i cili menaxhon kanalin e qytetit në platformën Telegram, e ka nisur një fushatë publike, duke kërkuar që baneri të largohej.
Shumë shpejt, ai i ka fituar 440 mbështetës.
Në fund të muajit të kaluar, zëvendëskryetarja Tatyana Makarycheva, e ka dorëzuar një përgjigje, duke refuzuar thirrjet për largim, me arsyetimin se baneri “mbron tokën amë, njerëzit dhe traditat tona”.
Ajo ka paralajmëruar edhe kundër “deklaratave negative” për simbolin Z, duke thënë se ato mund të ndiqen sipas ligjit që dënon “diskreditimin e forcave të armatosura”.
Mirëpo, lufta për ta larguar banerin me shkronjën Z nga teatri “nuk ka përfunduar”, ka thënë Palko për Radion Evropa e Lirë.
“Sipas planit tonë, ne jemi duke përgatitur kërkesa tjera për Zyrën e Prokurorit”.
Rritja e kundërshtimeve për banerin e Irkutskut – si fushata për ta larguar banerin, ashtu edhe dëshmitë për vandalizim – shpërfaqin histori të ngjashme në Rusi, që mund të japin shenja për rritje të kundërshtimeve për luftën, që po hyn në vitin e tretë dhe nuk i shihet fundi.
Për më shumë, tani është bërë më shumë se një vit prej kur Putin pati shpallur mobilizim ushtarak, dhe e ka afruar luftën direkt në shtëpitë e qindra mijëra rusëve.
“Nuk ka pasur mbështetje të thellë për këtë luftë, qysh prej fillimit”, ka thënë Aleksei Ivanov, banor në qytetin Siktivkar, i cili ka ikur nga Rusia pasi është përballur me akuza penale pse e ka quajtur një zyrtar policor, “fashist”, gjatë një proteste të vogël kundër luftës, të mbajtur në shkurt të vitit 2022.
“Unë vetëm e kam parë simbolin Z në makinë, në mesin e prillit të vitit 2022. Atëherë ka pasur rrëfime të njerëzve që simbolet ua kanë vënë edhe në goma të makinave. Prej fillimit e kam parë që nuk ka pasur mbështetje të madhe për luftën. Prandaj, ky lajm nuk më befason.
“Një prej rrugëve më pak të rrezikshme”
Për më shumë se një vit, 17-vjeçari Yevgeny Fokin, është duke zhvilluar një fushatë për t’i detyruar autoritetet që ta largojnë banerin me shkronjën Z nga hapësirat publike të qytetin Siberian, Novosibirsk.
Në fund të majit të vitit 2022, ai ka arritur t’i bindë autoritetet komunale që ta largojnë banerin, me arsyetimet se ato i shkelin rregulloret e qytetit për reklamim.
“Pas banerit të parë, një version i ri është shfaqur në ndërtesën e njëjtë”, ka thënë Fokin për Radion Evropa e Lirë.
“E kam shkruar një ankesë të dytë për administratën, duke thënë se baneri, sërish, nuk përkon me standardet e qytetit dhe duhet të largohet patjetër”.
Për çudinë e Fokinit, edhe baneri i dytë është hequr. Qysh atëherë, ai vlerëson se ka arritur t’i heqë edhe 10 të tilla prej ambienteve publike, duke e lënë këtë qytet pa shumë simbole që lexohen si përkrahje për luftën e Rusisë në Ukrainë.
“Situata me banerë është shumë më e mirë, tani nuk ka mbetur pothuajse asnjë”, ka thënë ai.
“Ata nuk janë duke vendosur banerë që i shkelin standardet arkitekturore dhe ata që janë larguar nuk janë vendosur më. Të vetmit që kanë mbetur janë ata që janë vendosur në hapësirat zyrtare për reklamim. Shenjat Z janë larguar prej pjesës më të madhe të tramvajeve. Disa janë ende nëpër autobusë”.
Fokin ia atribuon suksesin e tij faktit se pak pas nisjes së fushatës së tij, ai është punësuar si asistent për anëtaren e pavarur në Këshillin e Qytetit Novosibirsk, Svetlana Kaverzina.
“Kur një zëvendës kërkon, zyrtarët janë të detyruar të përgjigjen”, ka thënë Fokin.
“Plus, ata e din se zëvendësi mund të konfirmojë çdo informacion që ofrojnë, dhe të bëjë zhurmë, nëse është e nevojshme”.
Në prill, studentët e Universitetit shtetëror të Artit dhe Arkitekturës në Jekaterinburg, qytetit të katërt më të madh të Rusisë, kanë nisur të mbledhin nënshkrime për një peticion për ta larguar simbolin Z prej një fasade të objektit të tyre.
Disa persona të paidentifikuar e kanë dëmtuar simbolin me ngjyrë të kuqe.
Pas mbledhjes së mbi 600 nënshkrimeve, zyrtarë të universitetit i kanë marrë në pyetje dy organizatorët dhe kanë kërkuar që të nisin një “sqarim” me shkrim në Komitetin kundër-ekstremizmit të Ministrisë së Brendshme, sipas një raporti të mediumit Madiazona, në korrik.
Ata kanë refuzuar të veprojnë ashtu, dhe dekani u ka thënë më vonë që baneri do të vazhdojë të jetë ku ka qenë.
Tetë muaj më vonë, baneri është larguar, pa ndonjë sqarim.
Mediazona ka dokumentuar raste të ngjashme edhe në qytetet ruse Perm, Jarosllav dhe Shën Petersburg.
“Shpresoj që njerëzit që lexojnë postimet e mia në rrjetet sociale, dhe publikimet e mia, do të shkruajnë gjithashtu”, ka thënë banori i Shën Petersburgut, Aleksei Lakhov, i cili ka bërë fushatë kundër simbolit Z.
“Mendoj se është e rëndësishme që ta përdorim këtë rezistencë në heshtje, sepse është një prej rrugëve më pak të rrezikshme”.
Më 17 nëntor, udhëheqësi i Republikës Komi, Vladimir Uiba, është ankuar në kanalin e tij në Telegram se në rajonin e tij shihen shumë pak simbole patriotike, pro luftës.
“Kam urdhëruar të gjitha agjencitë shtetërore që t’i mbështesin djemtë tanë dhe t’i shfaqin këto slogane”, ka shkruar ai.
“Mirëpo kompanitë e transportit më tregojnë se nuk mund të bëjnë atë gjë. I pyes, pse? ‘Dikush mund të t’i thyejë dritaret’. Kjo nënkupton se djemtë tanë janë duke vdekur, dhe ne frikësohemi nga thyerja e dritareve”.
Unanimitet i plotë?
Duke marrë parasysh kufizimet në zgjedhje dhe faktin që rusëve u është kërkuar të kenë kujdes kur bëjnë deklarata publike, është e vështirë të kuptohet niveli i mbështetjes publike për luftën në Ukrainë.
Sipas Qendrës Levada në nëntor, 67 për qind e rusëve kanë thënë se shteti i tyre “po lëviz në drejtimin e duhur”, dhe 85 për qind e përkrahin presidentin rus, Vladimir Putin.
Në tetor, Levada ka thënë se 76 për qind e rusëve, ose e “mbështesin” ose “tentojnë ta mbështesin” luftën, dhe vetëm 16 për qind kanë thënë se e “kundërshtojnë” ose “tentojnë ta kundërshtojnë” atë.
Megjithatë, kur në tetor Levada i ka pyetur qytetarët se çfarë kanë në mendje kur thonë se Rusia po lëviz në drejtim të duhur, vetëm 14 për qind e kanë përmendur “operacionin special ushtarak”, shprehje që përdor Kremlini për luftën në Ukrainë.
Për dallim prej të parëve, 45 për qind e qytetarëve që kanë thënë se Rusia po lëviz në drejtim të gabuar, e kanë përmendur luftën në Ukrainë, dhe shumë aspekte tjera si shkas për shqetësim.
Ndërkohë, familjet e ushtarëve të mobilizuar rusë, i kanë rritur protestat brenda shtetit në javët e fundit.
Një tjetër kanal në Telegram, dokumenton shumë raste të shprehjes së pakënaqësisë në heshtje, duke përfshirë sloganet kundër luftës, të shkruara në monedha, ose në borën e saporënë në tokë, apo përmes vandalizimit të posterëve pro luftës.
“Nëse banerët me shkronjën Z vendosen kudo dhe askush nuk thotë asgjë, kjo do të thotë se Zvastika është normale”, ka thënë aktivisti nga Irkutsku, Palko.
“Mirëpo, nëse dikush është duke luftuar që ata të largohen, dhe nisen diskutime publike, kjo do të thotë se diçka po shkon keq me simbolet, që nuk ekziston unanimitet i plotë”.
“Kjo luftë i bën njerëzit, që nuk e pranojnë luftën, që ta kuptojnë se nuk janë vetëm. Të tjerët i shtyn që të mendojnë”.
Ministrja gjermane e jashtme, Annalena Baerbock, dhe homologia e saj sllovene, Tanja Fajon, duan të promovojnë integrimin e shpejtë të Ballkanit Perëndimornë BE. Por edhe vendet duhet të kryejnë reformat e tyre në këtë drejtim, thanë dy kryediplomatet pas një takimi të tyre të martën, 5.12.2023, në Lubjanë.
“Nuk mund të ketë zona gri në Evropë”, tha Annalena Baerbock. “Në një kohë kur presidenti rus, i cili në çmendurinë e tij perandorake po sulmon jo vetëm Ukrainën, por edhe rendin e paqes në Evropë, duhet të jetë e qartë se ne mbrojmë këtë paqe”, tha ministrja e Jashtme. Këtë e demonstruan 55 shtetet në takimin e fundit të OSBE-së në Shkup dhe kjo vlen edhe më shumë për Bashkimin Evropian.
Ballkani Perëndimor në BE – një domosdoshmëri gjeostrategjike
Ministret e Jashtme të Gjermanisë dhe Sllovenisë, Baerbock dhe Fajon, siguruan se duan ta shtyjnë përpara anëtarësimin e Ballkanit Perëndimor në BE. “Ky zgjerim është një domosdoshmëri gjeostrategjike,” tha Tanja Fajon. Zgjedhjet e ardhshme në Serbi do t’i shtojnë një dinamikë të veçantë procesit.
Është shumë e rëndësishme që në të njëjtën kohë me procesin e anëtarësimit në BE për Ukrainën, Moldavinë dhe Gjeorgjinë, Ballkani Perëndimor të mos lihet anash. “Agresioni në Ukrainë ka rritur ndjeshëm rreziqet e sigurisë në vendet e Ballkanit Perëndimor”, tha Fajon. Ajo u ankua për largimin e shumë të rinjve nga vendet e Ballkanit Perëndimor, çka është pasojë e mungesës së perspektivës. “Ata nuk kanë më besim në historinë e këtij procesi të zgjerimit”, tha Fajon.
Tanja Fajon tha më tej se shpreson që zgjedhjet parlamentare në Serbi të jenë “demokratike dhe transparente”, por shtoi se edhe “BE-ja të dërgojë sinjale të rëndësishme në Ballkanin Perëndimor deri në fund të vitit. Fajon pret mbi të gjitha progres në negociatat e anëtarësimit me Bosnje-Hercegovinën dhe lehtësimin e vizave për Kosovën. “Deri në fund të dekadës ne duhet të ndërmarrim disa hapa të mëtejshëm në lidhje me zgjerimin e Ballkanit Perëndimor”, tha ministrja e Jashtme sllovene.
Serbia të ndjekë rekomandimet e OSBE-së
Në lidhje me sjelljen e lidershipit në Beograd ndaj BE-së dhe marrëdhënieve të ngushta me Rusinë, Baerbock tha: “Kur flasim tani për zgjerimin, është e qartë se nuk mund të ulesh njëkohësisht dy karrige”. Prandaj, bisedimet e anëtarësimit duhet të shoqërohen me një angazhim për paqen, sigurinë dhe vlerat brenda Bashkimit Evropian. “Prandaj jam jashtëzakonisht e shqetësuar për zhvillimet e fundit, veçanërisht në Serbi, në lidhje me tendencat propagandistike nacionaliste”, tha ministrja e Jashtme gjermane.
Qëndrimi i Serbisë ka ndikim edhe në çështjen e bashkëpunimit të mëtejshëm ndërmjet Serbisë dhe BE-së. “Kjo do të thotë gjithashtu se ne po i ndjekim nga afër zgjedhjet e reja në Serbi”, tha Baerbock. Qeveria serbe duhet të zbatojë rekomandimet e OSBE-së në lidhje me institucionet demokratike dhe të drejtat e njeriut nga zgjedhjet e fundit në vitin 2020, paralajmëroi Baerbock. Politikania e Partisë së Gjelbër përmendi në mënyrë specifike “dështimin për të garantuar qasje të barabartë në media për të gjithë kandidatët politikë në të kaluarën” dhe foli për presionin ndaj votuesve dhe keqpërdorimin e funksioneve dhe burimeve publike nga qeveria serbe.
“Kjo është arsyeja pse është po aq e rëndësishme që t’i shikojmë nga afër këto pika me synimin për zgjedhjet e reja,” tha Baerbock. Edhe nëse disa nga këto pika janë në të kaluarën, ato janë ende një problem sot.
Baerbock ishte në Lubjanë për një vizitë të shkurtër dypalëshe. Atje ajo foli me kolegen e saj sllovene Tanja Fajon dhe me kryeministrin Robert Golob. Ministrja e Jashtme gjermane vizitoi edhe Qendrën Kombëtare të Logjistikës, e cila u pajis rishtazi për situata krize pas përmbytjeve të fundit. Gjermania ishte vendi që i dha Sllovenisë ndihmën më të shpejtë pas katastrofës së përmbytjeve.
Presidenti francez Emanuel Macron do tu bashkohet punimeve të Samitit të Berlinit pasditen e të hënës së 16 Tetorit për të vijuar me vizitën zyrtare në Shqipëri.
Sakaq, është zbardhur agjenda e takimit të ditës së nesërme ku thuhet se do të takohet me Presidentin e Republikës së Shqipërisë, Bajram Begaj.
Agjenda e plotë:
Presidenti i Republikës së Francës, Emmanuel Macron, do të zhvillojë një vizitë zyrtare në Shqipëri.
Nesër më 17 tetor 2023 Presidenti francez do të takohet me Presidentin e Republikës së Shqipërisë, Bajram Begaj.
Më poshtë agjenda e vizitës në Presidencë:
8:25 -Mbërritja e Presidentit të Republikës Franceze në Institucionin e Presidentit të Republikës.
Presidenti i Republikës franceze do të pritet nga Presidenti i Republikës, Sh.T.Z. Bajram Begaj.
-Interpretohet himni kombëtar francez;
-Interpretohet himni kombëtar shqiptar;
-Kryhet kalimi para truprojës së nderit;
-Dy krerët e shteteve prezantojnë ekipet e tyre respektive.
Presidenti i Republikës së Francës ftohet të nënshkruajë në librin e të ftuarve.
Në hollin ”Nënë Tereza” do të bëhet fotoja zyrtare.
08:35 – 09:05 – Takim kokë më kokë mes dy presidentëve.bw
Dr. Mujë Buçpapaj, Botues dhe themelues i gazetës “Nacional”
Në një kohë të papërshtatshme për shtypin e shkruar, gazeta letrare dhe kulturore “Nacional” ja ka dalë prej 15 vjetësh të qendrojë në tregun shqiptar dhe rajonal falë një politike editoriale të qartë dhe gjithëpërfshirëse, si dhe idealizmit të stafit të saj. Duke vijuar në kohë moderne, një traditë të shtypit kombëtar të kulturës, letërsia shqiptare, kultura dhe çështja shqiptare kanë qënë për redaksinë qendrore në Tiranë dhe ato rajonale, jo vetëm obligim, por edhe frymëzim në punën tonë si profesionistë të fushës.
Ndërsa gazetat ndjekin të njëjtën rrugë të lajmit për tek lexuesit si këtu e 200 vjet më parë, sfida dhe kërcënime të reja dhe të paparashikuara ja kanë bërë edhe më të vështirë këtë komunikim shtypit të shkruar, pra edhe gazetës Nacional me lexuesit klasikë.
Konkurentëve tradicionalë si televizioni dhe radioja, këto vitet e fundit ju shtuan edhe interneti dhe trasmetimet online, duke e spostuar shtypin e shkruar si burim kryesor të lajmit, do të thotë edhe si burim kryesor të reklamave, pra edhe të të ardhurave.
E themeluar 15 vjet më parë nga një grup shkrimtarësh, artistësh, studiuesish, përkthyesish dhe albanologësh të shquar në vend dhe jashtë tij, gazeta javore “Nacional”, ka hyrë me modesti në historinë e shtypit shqiptar në përgjithësi dhe atë kulturor në veçanti, me individualitetin e saj, me shpresat dhe ndijimet e saj për kombin tonë, për trashëgiminë kulturore dhe të ardhmen.
E mbajtur nga një numër gazetarësh idealistë që mendojnë se çeshtja kombëtare është së pari edhe një çështje kulturore, Nacional ka mundur të thotë fjalën e saj për çdo problem të shqiptarëve në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi, në Luginën e Presheves, në Greqi etj, duke patur një vision të qartë.
“Nacional”, ka sherbyer si një kanal komunikimi me emigracionin e shumtë shqiptar në botë, duke qënë ndoshta e vetmja media në Tiranë që tregon këtë kujdes.
Kemi përkrahur talentet e reja në letërsi dhe arte si dhe nxitur ata t’i përkushtohen letërsisë, kritikës, studimeve dhe përkthimeve.
Kemi sjellë në çdo numër letërsinë më të mirë rajonale dhe ndërkombëtare, duke shndërruar kështu Nacionalin në një pikë takimi dhe shkembimi kulturor, të hapur dhe me interes kombëtar.
Kemi polimizuar, kemi denoncuar dhe reaguar ndaj çdo deformimi që ka pësuar klasa politike shqiptare dhe bashkë me të edhe demokracia, pasi shkrimtarët dhe artistët shqiptarë nuk jetojnë vetëm brenda metaforave të tyre, por janë pjesëtarë të këtij kombi, të kësaj shoqërie.
I kemi thënë me emër ata që kanë anashkaluar interesin kombëtar shqiptar, që e kanë bërë këtë vend të pabanueshëm për shumicën e shqiptarëve që kanë ikur jashtë dhe kështu do të vijojmë edhe në të ardhmen, me besimin se instalimi i një demokracie të tipit perëndimor dhe bashkimi kombëtar janë të vetmet rrugë që do ta shkëpusin këtë komb nga varfëria, pasiguria, korrpsioni i përhapur, staniacioni ekonomik etj, që nxisin shpërngulljen masive të të rinjve dhe profesionistëve shqiptarë.
Gazeta “Nacional” kontribuon me modesti në këtë mision kombëtar, duke bashkuar rreth vetës elitat kulturore dhe letrare që i besojnë kësaj ëndrre, pavarësisht vështirësive financiare që kalojmë, pavaresisht qe siç thotë shkrimtari ynë i shquar Ismail kadare, jo shqiptarizmi por antishqiptarizmi është bërë një profesion fitimprurës. Në Shqipëri po qe patriot duhet të vdesësh për bukë, pa punë, pa të ardhme, ose duhet të ikësh nga vendi.
Gazeta Nacional si i gjithë shtypi shqiptar në Shqiëpri, Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi etj, kalon vështirësi të panumërta financiare. Në Kosovë kjo situatë duket edhe ma e rëndë, pasi prej vitit 2020 gazetat e printuara janë vetëmbyllur. Po kështu edhe shtypi i shkruar në botë ka pësuar një kolaps të vertëtë.
Sipas një studimi të vitit 2022 botuar nga Northwestern University , vetëm në Shtetet e Bashkuara kanë falimetuar mesatarisht dy gazeta në javë për periudhën nga fundi i 2019-ës dhe maji 2022. Nëse trendi vazhdon, një e treta e gazetave do të falimentojë deri në vitin 2025.
Nga viti 2005 deri në vitin 2021, rreth 2200 gazeta të shtypura lokale amerikane u mbyllën. Nga viti 2008 deri në vitin 2020, numri i gazetarëve të gazetave amerikane ra në më shumë se gjysmën.
Në Shqipëri, gjatë këtyre 15 viteve që është në treg gazeta “Nacional”, kanë janë mbyllur rreth 12 gazeta të përditshme dhe dhjetra gazeta lokale, për fat të keq edhe disa gazeta dhe revista kulturore.
Numri i lexuesve ka rënë në mënyrë katastrofike, gjë nuk kishte ndodhur prej më shumë se këtu e 400 vjet më parë, ashtu siç e kanë thelluar këtë distancë me lexuesit e gazetave edhe zhvillimet teknologjike që nga shpikaje telegrafit, radioja , buletinet e lajmeve në kinema, televizioni dhe tani intenerti.
Ashtu si të gjitha gazetat në botë, jemi përpjekur ta zgjerojmë redaksinë online, duke komunikuar me një numër të pakufizuar të lexesve të “Nacionalit” në botë, ndërkohë që një numër lexuesish të “Nacionalit në Ballkan, duan akoma që të lexojnë krijimtarinë tyre në variantin e printuar, pra në letër, duke I qendruar besnik kulturës së tyre të leximit.
Në këtë 15 vjetor, dua të falenderoj të gjithë bashkëpunëtorët e gazetës “Nacional” në Shqipëri dhe rajon, mbi 50 gazetarë, shkrimtarë, përkthyes, studiues të shquar dhe albanologë në rajon dhe në botë, artistë, shkenctarë etj, të cilët kanë bashkëpunuar me “Nacionalin” falas, me idealizëm dhe atdhetari, me dashuri ndaj fjalës shqipe, gjuhës së saj dhe letërsisë.
Por në konstrast me idealizmin tonë, gjendet një treg i deformuar i shtypit të printuar.
Sot çimi i letrës, shtypjes dhe transportit është dyfishuar krahasuar me 15 vjet më parë, sidomos pas luftës së padrejtë të Rusisë në Ukrainë kur këto çmime njohën rritje të tmerrshme. Ndërkohë që çmimin e gazetës jemi detyruar ta mbajmë po atë të fillimit, kostojo përfundimtare e gazetës nga redaksia deri tek kioska e shitjes është rritur dyfish, ndërsa fitimet janë reduktuar në minimum.
Në këtë përvjetor, dua t’i falenderoj ato pak biznese që kanë bërë reklama, sido në vlera modeste, por me dashmirësi dhe patriotizëm.
Dua të falenderoj qindra dhe mijëra autorë që bashkëpunuam me “Nacionalin” gjatë këtyre viteve.
Dua t’u shpreh mirënjohjen time edhe punëtorëve të shtypit, të transporit të shpërndarjes, qindra gazetashitësve që sigurojnë bukën nga gazeta “Nacional” dhe gazetat e tjera, pavarësisht veshtirësive të gazetës tonë dhe gazetave të tjera.
Qeveria, agjencitë e saj nuk mund të heqin dorë nga shtypi i kulturës, pasi do të ishte njësoj sikur të heqësh dorë nga shpirti i kombit, sidomos tani që agresioni kundër kulturës shqiptare dhe çështjes kombëtare shqiptare sponsorizohet rëndë nga qendra ndërkombëtare antishqiptare lindore. Shëmbujt e këtij shqetësimi në botë janë të qarta. “ Përkeqësimi në tregun e gazetave të Shteteve të Bashkuara bëri që senatori Ben Cardin të prezantonte një projekt-ligj në mars të vitit 2019 që lejonte kompanitë e gazetave të ristrukturoheshin si korporata jofitimprurëse me një sërë lehtësimesh tatimore.
Akti i Rivitalizimit të Gazetave do t’i lejonte gazetat të operonin si organizata jofitimprurëse.
Nëse nuk gjendet një mbështetje shtetërore, edhe në Shqipëri, gazetat do të mbyllen, si në rastin e Kosovës dhe do të na marrë malli për to si për gjyshet tana, ndjesë paçin.
Në Shqipëri ka mbi dhjetë vjet që flitet për hartimin e një projektligji për sponsorizmin e artit dhe sportit, por ka mbetur vetëm një premtim i kësaj qeverie. Biles tani nuk flitet më as në parlament dhe as në media, sido që pati filluar me aq bujë nga njerëzit afër qeverisë.
Është e qartë se pa kaluar ky ligj, i cili e bën të mundur partneritetin biznes-art, mbijetësa e kulturës, shtypit të saj dhe në përgjithësi të asaj që quhet industri krijuese kombëtare, nuk ka të ardhme, pasi në kushtet kur një sponsorizim nuk njihet nga tatimet natyrisht që nuk nxit bizneset të sponsorizojnë artin dhe shtypin e tij.
Në fund të këtij shënimi, dua t’u falenderoj ju lexues të dashur dhe besnikë të Nacionalit në të gjitha hapsirat shqiptare dhe kudo ku jetoni në botë, duke ju sigurar se dyert e “Nacionalit” do të jenë të hapura për ju me korrektesë dhe dashamirësi, sot dhe sigurisht edhe në të ardhmen.
Një nga vitet më të nxehta në historinë e Italisë ka sjellë mesatarisht 11 ngjarje ekstreme të motit në Itali, që nga përmbytjet dhe thatësirat deri te zjarret shkatërruese.
Viti 2023 nuk ka qenë i sjellshëm me Italinë.
Jo vetëm që viti ka qenë viti i tretë më i nxehtë në historinë e vendit që nga viti 1800, por Italia ka përjetuar mesatarisht 11 ngjarje ekstreme të motit në ditë në shtatë muajt e parë të 2023, sipas një studimi të ri nga fermerët kombëtarë. organizata Coldiretti.
Studimi, i publikuar të enjten, zbuloi se Italia ka përjetuar nxehtësi rekord këtë vit, me temperatura 0.67C më të larta se mesatarja historike që kur studiuesit filluan të mbledhin të dhëna mbi 200 vjet më parë. Në katër rajone veriore të vendit, temperaturat ishin 0,86 gradë Celsius mbi mesataren historike, duke e bërë vitin 2023 vitin e dytë më të nxehtë që nga viti 1800 në rajon.
Nuk ka dyshim se rritja e nxehtësisë mund të lidhet me ndryshimet klimatike. Jo vetëm shkencëtarët kanë gjetur se temperaturat po rriten për shkak të ndikimit të lëndëve djegëse fosile në atmosferën tonë, por vitet më të nxehta në Itali janë raportuar të gjitha në dekadën e fundit dhe përfshijnë 2014, 2015, 2018, 2019, 2020 dhe 2022.
“Ne po përballemi me një rritje të tropikalizimit,” vuri në dukje Coldiretti në raportin e tij, “me ngjarje më të shpeshta ekstreme të motit, rritje të ndërprerjeve nga pritshmëritë sezonale, reshje të shkurtra por intensive dhe kalim të shpejtë nga moti i nxehtë në mot të keq.”
Këtë vit, Italia është goditur nga një thatësirë e madhe që ka dëmtuar të korrat në të gjithë vendin, e ndjekur nga përmbytjet shkatërruese në Emilia Romagna. Reshjet e dendura por të shkurtra nuk kanë ndihmuar në zgjidhjen e problemit të thatësirës në Itali dhe kanë kontribuar në përmbytjet në të gjithë vendin.
Vapa mbytëse e korrikut solli temperatura që ishin 1.96 gradë Celsius mbi mesataren e muajit dhe ka kontribuar në krijimin e skenarit të përsosur për fillimin e zjarreve që kanë shkatërruar rajonet jugore të vendit, përfshirë Siçilinë dhe Sardenjen.
Ndërsa të dhënat tregojnë një perspektivë të tmerrshme për vendin, Coldiretti është gjithashtu i shqetësuar se sa po u kushton kjo fermerëve italianë. Sipas organizatës, dëmet e pësuar nga vendi këtë vit do t’i kushtojnë Italisë edhe më shumë se humbjet prej 6 miliardë eurosh të raportuara vitin e kaluar.
Vetëm përmbytjet në Emilia Romagna i kushtuan vendit mbi 1 miliard euro, tha organizata. Për shkak të vapës, Italia ka parë uljen e prodhimit të mjaltit me 70% dhe atë të rrushit me 14%. Produkte të tjera janë prekur gjithashtu./SYRI.NET
Me të mbaruar ritet që duhej të bënte nusja kur hynte në herë të parë në shtëpinë e burrit, Borën e çuan në kthinën e ndrequr për të. Në kohën që po çlodhej për të marrë veten nga udhëtimi i gjatë, nga dhoma ku ishin mbledhur dasmorët, erdhën tingujt e një fyelli, të cilët ia drodhën shtatin. Një mall i thellë e i largët i vërshoi në shpirt si ata lumenjtë që dalin nga shtrati kur bie shi diku përtej maleve. Një dorë e padukshme ia përkëdheli supet, pastaj i rrëshqiti midis gjinjve dhe zbriti poshtë…
Një tronditje të tillë kishte ndier atë ditë që Dashi e kishte përqafuar në mes të ahishtës së dendur. Pasi e kishte shtrirë në bar, ai ia kishte zbërthyer këmishën dhe e kishte puthur me zjarr. Vajza ishte dehur aq shumë, sa kishte pasur frikë se do të marrosej. Disa minuta më vonë, djaloshi ishte përpjekur t’ia zgjidhte brezin e larmë që ia mbështillte mesin. Mos u mundo se do ta zgjidh vetë, i kishte thënë Bora, duke fërgëlluar para syve të tij të përndezur. Bariu e kishte lënë të lirë të ngrihej në këmbë. E çliruar nga krahët që e shtrëngonin, vajza kishte vrapuar sa i kishin punuar këmbët për t’u larguar nga ahishta e dendur, për të shmangur një veprim që ajo mendonte se ishte diçka e ndaluar, madje e kobshme.
Nga fjalët e nënës dhe të grave të tjera të shtëpisë, i ishte ngulitur në kokë mendimi se një vajzë duhej ta ruante si sytë e ballit virgjërinë, të cilën duhej t’ia çonte si dëshmi ndershmërie burrit të saj të ardhshëm. Pasi ishte larguar nga ahishta e dendur, Bora kishte shkuar te një gurrë që buronte nga e çara e një shkëmbi, kishte mbushur grushtet me ujë të ftohtë për të flladitur fytyrën e gushën që ende i digjnin nga të puthurat e Dashit. Ajo ishte përpjekur t’i zhdukte sa më shpejt gjurmët e atij takimi, i cili njëherësh e kishte tronditur thellë dhe i kishte dhënë mundësi të shijonte një kënaqësi të panjohur.
Thellë në vete, vajza nuk kishte dashur ta harronte përqafimin e bariut që e donte. Përkundrazi, ajo do të kishte qenë e lumtur sikur puthjet e tij të mos mbaronin kurrë. Mirëpo asaj i ngjethej mishtë kur mendonte se ndonjë bari apo bareshë tjetër që mund t’i shihte duke dalë nga ahishta e dendur, do ta merrte me mend atë që mund të kishte ndodhur midis tyre…
Bora ishte e bindur se, po të ndodhte një gjë e tillë, asaj do t’i nxihej jeta. Prindërit do ta kalbnin në dru. Nazifi, i fejuari, të cilin nuk e kishte parë ndonjëherë, do ta prishte fejesën. Asaj do t’i vihej damka si femër e keqe dhe do të mbetej pa u martuar, meqenëse martesat midis katundit të Borës dhe katundit të Dashit ishin të ndaluara. Ajo nuk do të vishej nuse si të gjitha vajzat e tjera të krahinës, nuk do të bëhej nënë. E mbetur në derë të babait, ajo do të katandisej në një shërbëtore të kunatave, të cilat do ta kishin halë në sy. Në ato anë, për lëneshat, përdorej shprehja përbuzëse: Vajza në gjini, si pleh i zi.
Pikërisht frika se mos e pësonte një fat të tillë e kishte shtyrë të largohej nga ahishta e dendur ku ishte takuar me Dashin. Me atë ikje të nxituar, ajo kishte dashur më shumë të shpëtonte nga vetja, nga dobësia e saj. Bora nuk dyshonte te dashuria e bariut, të cilin e njihte prej vitesh. Ajo ishte e bindur se ai ishte gati të hidhej në zjarr për të, siç i thonë fjalës. Mirëpo ajo e dinte se fatet e tyre ishin vendosur qysh atë ditë që babai i saj i kishte dhënë fjalën babait të Nazifit, pa e pyetur fare vajzën e vet a i pëlqente apo nuk i pëlqente i fejuari që i kishte zgjedhur.
Për shkak të mjedisit ku rronin, të dokeve që qeverisnin jetën e tyre, as Bora, as Dashi nuk kishin guxuar t’i dilnin zot dashurisë së tyre, të ngrinin zërin kundër padrejtësisë që po u bëhej. Mallin që ia përvëlonte zemrën, bariu kishte vazhduar ta shprehte me fyellin e tij. Sa herë që ulej në ndonjë kodër apo mbështetej pas trungut të ndonjë lisi, ai e vinte fyellin në buzë dhe i binte për minuta të tërë. Me tingujt që fluturonin mbi lirishta e lugina, te Bora mbërrinte edhe fryma e ngrohtë e djaloshit të pikëlluar, dashuria e tij e pafashitur.
Vajzën e piknin në zemër ata tinguj që shprehnin dëshirë, përgjërim, dhimbje, por frika që ndiente nga pasojat që do të kishte, po të zbulohej dashuria e tyre apo ca më keq po të mbetej shtatzënë, kishte qenë më e fortë sesa keqardhja për djalin që donte, madje më e fortë, sesa dëshira e saj përvëluese për t’i ndier duart e tij t’i rrëshqisnin përsëri mbi trup. Për këtë arsye, ajo e kishte bërë zemrën gur dhe nuk kishte pranuar të përsëritej më ajo që kishte ndodhur tek ahishta e dendur.
Në mbarim të verës, në bjeshkë ia kishte behur një stuhi e papritur që i kishte zënë në kullota barinjtë dhe grigjat e tyre. Për t’u mbrojtur nga shiu i rrëmbyer, Dashi ishte strehuar nën trungun e një pishe të lartë. Gjatë stuhisë, pishën e kishte qëlluar rrufeja dhe e kishte ndezur flakë. Nga goditja e rrufesë kishte vdekur në vend bariu që ndodhej nën trung.
Kufomën gjysmë të shkrumbuar e kishin zbritur në vërri për ta varrosur. Ndryshe nga të afërmit dhe bashkëfshatarët e tjerë, Bora nuk kishte pasur të drejtë të merrte pjesë në varrim, të derdhte lot te koka e të dashurit të saj. Ajo kishte qarë fshehurazi për të kur ishte gjendur fillikat në kullota ose në errësirën e natës, duke e mbuluar kokën me mbulesën e leshtë. Bjeshka e mbetur pa zërin e Dashit dhe pa tingujt e fyellit të tij i dukej si një pishë e djegur nga rrufeja. Ashtu e ndiente edhe zemrën e saj…
Pas fejesës, ishin shtuar andrallat e jetës së përditshme. Vajza ishte detyruar t’ia linte kopenë e deleve motrës më të vogël, për t’u marrë me përgatitjen e pajës. Kur kishte ardhur dita e vades, e kishin veshur nuse dhe e kishin hipur në kalë. Pas një udhëtimi prej disa orësh, ajo kishte mbërritur te shtëpia e burrit. Sapo kishte zbritur nga kali, Nazifi e kishte kaluar nën frerin e kalit. Ky veprim ritual donte të thoshte se nusja duhej t’i bindej burrit, ashtu siç i bindet kalorësit kali, të cilin e mban për freri.
Tingujt e fyellit që binte në dhomën ku ishin mbledhur dasmorët shpërndaheshin si tufa zogjsh në të gjitha kthinat e shtëpisë. Duke e dëgjuar atë melodi të përmallshme, Bora provonte ndjenja të kundërta: edhe e kishte zët për tronditjen që i shkaktoi, edhe donte që ajo të mos ndalej kurrë. Nusen e befasonte sidomos ngjashmëria e madhe midis mënyrës se si i binte fyellit bariu i vdekur dhe dasmori i panjohur. Ajo tha me vete: “Po ma shkon krejt mallin e Dashit!” Instinktivisht e afroi dorën te goja sikur me atë gjest desh t’i ndalte fjalët që nuk duhej t’i dëgjonte askush.
Papritur, Bora zuri të qante me gulçe. Kësaj here, lotët që i rridhnin rrëke, nëpër faqe, nuk e shqetësuan fare dhe nuk pati nevojë t’i fshinte. Gratë që hynin në kthinën e nuses, pandehnin se ajo derdhte lot për prindërit dhe për katundin e saj, nga të cilët ishte ndarë përgjithmonë. Vetëm ajo e dinte se ata lot të nxehtë kishin lidhje me dashurinë e vajzërisë dhe me fyellin, me të cilin bariu nga katundi fqinjë ia kishte shprehur mallin që i përvëlonte zemrën…
Kur erdhi koha për të vajtur në dhomën e dasmorëve, siç e kërkonte riti i radhës, Bora e pa nga afër fyelltarin që e kishte trazuar aq shumë me melodinë e tij. Ai ishte një djalë rreth njëzet e pesë vjeç, me sy të zinj që vezullonin si prush. Nga vështrimi i ngulmët i dasmorit me fyell në dorë faqet ia mbuloi një kuqëlim i lehtë si vezullimi që mbulon borën në perëndim të diellit. E frikësuar se të tjerët mund ta vinin re tronditjen e saj, ajo ndenji kokulur, pa guxuar ta ngrinte kokën as edhe një herë të vetme për të vështruar fyelltarin që po e përpinte me sy.
Pas mbarimit të dasmës, fyelli që Borës ia kishte trazuar shpirtin me melodinë e tij, vazhdoi të binte në kodrat që rrethonin katundin.
-Kush është ai që i bie kaq bukur këtij fyelli? – e pyeti ajo Rushën, gruan e moshuar të një kushëriri të Nazifit, i cili e kishte shtëpinë ngjitur me shtëpinë e tyre.
-Është Shpendi, një çoban dhensh. Është djali i motrës sime…
Pas këtyre fjalëve, ajo shtoi se në tërë krahinën, askush nuk i binte fyellit si Shpendi. Edhe babai i tij kishte qenë fyelltar i përmendur. Këtë mjeshtri, ata e kishin trashëguar brez pas brezi. Për traditën e kësaj familjeje, pleqtë e katundit tregonin një gojëdhënë që Rusha nuk e kishte dëgjuar ose nuk e mbante mend.
Shumë kohë më parë, një nga stërgjyshërit e Shpendit i kishte nxjerrë dhentë nga vatha në të dalë të dimrit. Atë ditë ishte pika e diellit. Grigja kishte filluar të bubrronte në lëndinat e sapoliruara nga bora. Bariu ishte ulur rrëzë një krekëze dhe e kishte vënë fyellin në buzë. I mërzitur nga dimri i gjatë që e kishte detyruar të rrinte brenda, ai i kishte rënë fyellit me dëshirë të madhe. Krekëza ku kishte mbështetur kurrizin fyelltari, i kishte marrë për cicërima zogjsh tingujt e fyellit që binte rrëzë trungut të saj. Ajo ishte gjallëruar përnjëherësh. Sythat e saj ishin fryrë sa hap e mbyll sytë, kishin pëlcitur dhe kishin nxjerrë gjethe të reja. Duke ndier se ndodhej në hije, bariu kishte ngritur sytë lart dhe kishte parë me habi gjethet e reja që shushurinin mbi kokën e tij.
Pasardhësit e bariut të qëmotshëm që kishte magjepsur krekëzën me melodinë e tij, e kishin ruajtur fyellin e lashtë si një gjë të shenjtë. Në vitet e mëpastajme, shtëpia e tyre ishte djegur tri herë. E vetmja gjë që kishte shpëtuar pa u bërë shkrumb e hi, kishte qenë fyelli i lashtë. Familja e Shpendit besonte se fyelli i trashëguar nga stërgjyshi i tyre u sillte mbarësi edhe njerëzve, edhe bagëtive. Sa kohë që ajo vegël do të qëndronte në atë shtëpi, nuset do të lindin më shumë fëmijë, kurse bagëtitë do të pillnin më shumë qengja, keca e viça, do të jepnin më shumë qumësht, do të dëmtoheshin më pak nga bisha, nga guri apo nga sëmundja…
Disa javë pas dasmës, Shpendi u gjend përballë Borës që kishte vajtur në shtëpinë e Rushës. Sytë e tij nuk iu ndanë për asnjë çast nuses së bukur. Ai i tha se do të jepte çdo gjë për t’u takuar me të vetëm për vetëm. Megjithëse u skuq në fytyrë, Borës i erdhi mirë kur i dëgjoi ato fjalë.
-Edhe tufën e dhenve do ta jepje? – e pyeti ajo.
-Me të dyja duart!
-Po fyellin?
-Jo vetëm fyellin, por edhe shpirtin!…
Pas këtyre fjalëve, Bora u largua me të shpejtë nga shtëpia e Rushës, ashtu siç kishte vepruar tek ahishta e dendur ku ishte takuar me Dashin. Megjithëse vendosi t’u shmangej takimeve me Shpendin, ajo linte çdo punë për të dëgjuar fyellin e bariut me sy të ndezur si prush. Ajo melodi e përmallshme që vinte nga kodrat rreth katundit, ishte ndër gjërat e pakta që i falte gëzim, që e bënte të harronte për disa çaste jetën e saj të rëndomtë e të hidhur.
Nazifi sillej me të shoqen si kalorësi që mendon se kali është krijuar vetëm për t’i shërbyer të zotit. Ai nuk ia kursente fjalët e ashpra dhe poshtërimet. Edhe kur shtriheshin në shtrat, nuk i thoshte ndonjë fjalë të ëmbël, nuk e përkëdhelte me dashuri. Ai e përdorte sa për të shfryrë epshet prej mashkulli, pastaj i kthente kurrizin dhe ia këpuste gjumit.
Bora e mbante brenda vetes pakënaqësinë që ndiente, heshtte, duronte, ashtu siç bënin të gjitha gratë e krahinës ku kishte lindur apo të krahinës ku ishte martuar. Kur dilnin nga dera e babait, vajzat që vinin në jetë në ato anë, e dinin se para tyre hapeshin vetëm dy dyer: dera e shtëpisë së burrit dhe gryka e varrit…
Fyelli i Shpendit e ndihmonte nusen gëzimpakë ta mbante gjallë sa më gjatë kujtimin e dashurisë së humbur, të asaj lumturie të shkurtër që i kishte falur takimi i parë dhe i vetëm me Dashin. Ajo melodi ishte një pikë mjalti që fati kishte zemërgjerësinë të hidhte në kupën e vrerosur të jetës së saj bashkëshortore.
Një ditë, Bora po fshinte oborrin e shtëpisë. Kur dëgjoi tingujt e parë të fyellit, ajo e la fshesën përtokë, u ul në një trung që përdorej për të çarë drutë dhe zuri të mbante vesh. Ndërsa dëgjonte melodinë e njohur, kishte përshtypjen se nuk ndodhej në oborrin e shtëpisë së burrit, por në kullotat e largëta të vajzërisë ku Dashi i shprehte dashurinë me fyellin e tij.
Nga ai kotullim i ëmbël, nusen e nxori zëri i vrazhdë i Nazifit, i cili iu afrua si bishë e egërsuar.
-Pse je ulur aty?
-U lodha duke fshirë oborrin dhe u ula të pushoja një grimë herë, – tha nusja që u ngrit në këmbë.
-U ule për të pushuar apo për të dëgjuar fyellin?
-Për çfarë fyelli e ke fjalën?!
-Për atë fyellin që bie në kodër!
-Nuk e di se, kur dikush i bie fyellit, gratë duhet të mbyllin veshët.
-Po që duhet të lësh punën e të dëgjosh me veshët pipëz, a e di?
-Nuk po dëgjoja me veshët pipëz. U ula të pushoja, se e ndjeva veten të lodhur.
-I vura re nga ballkoni të gjitha veprimet e tua! – iu hakërrua Nazifi. – Kallëzomë, a merresh vesh me Shpend Kreshtën me anë të fyellit?
-Unë nuk merrem vesh me askënd.
-Pse rren?
-Nuk rrej dhe nuk mund të pranoj diçka që nuk më ka shkuar ndër mend.
I xhindosur nga kundërshtimi i të shoqes, Nazifi e kapi nga flokët dhe e tërhoqi drejt katoit të bagëtive. Me një litar që përdorej për të ngarkuar kalin, ai zuri ta qëllonte sa i punonte krahu. Bora ishte e shëndetshme dhe e fuqishme. Ajo kishte aq fuqi sa mund t’ia kapte litarin e t’ia hiqte nga duart. Pati një çast kur ajo deshi ta bënte një gjë të tillë, por ndërroi mëndje. Po t’ia rrëmbente litarin, Nazifi do ta ndiente veten të poshtëruar, të cenuar në sedrën e tij prej burri, i cili mendonte se kishte epërsi mbi gruan në çdo pikëpamje. Për të vënë në vend nderin e humbur, ai mund të merrte pushkën e ta vriste fare. A nuk ia kishte dhënë babai i saj një fishek bashkë me pajën? Sipas kanunit, burri kishte të drejtë ta vriste me atë fishek, kur ta gjykonte se gruaja nuk e kishte mbajtur vendin që i takonte, se ajo ia kishte bërë borxh ta ndëshkonte.
Në fillim, Bora i përballoi dhimbjet duke tendosur trupin e duke shtrënguar dhëmbët. Kur dhimbjet u bënë të padurueshme, ajo bërtiti me zë të lartë. Të shqetësuara nga ato britma të papritura, te katoi erdhën e ëma e Nazifit dhe Rusha, të cilat u munduan ta qetësonin Nazifin dhe t’ia mbanin duart.
Lutjet dhe veprimet e dy grave të moshuara e detyruan burrin ta lëshonte litarin nga dora. Para se të dilte nga katoi, ai tregoi me gisht trarin transversal që mbante dyshemenë e katit të dytë dhe iu drejtua të shoqes me këto fjalë:
-Po më ra në vesh ndonjë fjalë e keqe për ty, në këtë tra do të të var!…
Gratë e moshuara e ndihmuan nusen të ngjitej në katin e dytë, pastaj i vunë pece të lagura mbi blanat e zeza, të shkaktuara nga goditjet e litarit. Për ta ngushëlluar, ato i thanë se, kur kishin qenë nuse të reja, burrat e tyre i kishin rrahur aq shumë, sa u kishin dhimbur brinjët me ditë të tëra.
Kur keqtrajtoheshin nga burrat, gratë e atyre anëve nuk kishin ku të qaheshin, nuk kishin nga t’ia mbanin. Po të ktheheshin në shtëpinë e babait, të afërmit do t’i detyronin të shkonin përsëri te dera e burrit. Po të iknin nga burri i parë, nuk kishin asnjë siguri se burri i dytë do të sillej më mirë me to. Për atë grua, të cilës i vinte shpirti në majë të hundës nga jeta bashkëshortore, e vetmja rrugëdalje ishte vetëvrasja: të varej në litar, të hidhej nga ndonjë shkëmb ose të mbytej në lumë…
Pas të rrahurit me litar, Bora nuk ishte më ajo e para. Në prani të burrit ajo tregohej shumë e kujdesshme për të mos bërë ndonjë gjest ose për të mos nxjerrë nga goja ndonjë fjalë që do të ngjallte edhe dyshimin më të vogël. Nga ana tjetër, ajo vendosi të bënte atë që deri dje i dukej e papranueshme. Meqenëse e kishin rrahur pa pasur marrëdhënie me ndonjë burrë tjetër, ajo vendosi t’i jepej bariut që kishte kërkuar të takohej me të. Kjo ishte e vetmja mënyrë për t’u hakmarrë ndaj padrejtësisë dhe mizorisë së të shoqit.
Për t’u lidhur me Shpendin, ajo përdori si ndërmjetëse Rushën, tezen e tij, të cilës i dhuroi një këmishë të re. Një natë dimri, kur i shoqi po hante darkë me ca miq, Bora i tha të vjehrrës se do të zbriste në vathën e deleve.
Sapo hyri në vathë, krahët e bariut e mbërthyen si dy putra ariu dhe shtrënguan pas kraharorit. Pasi e puthi në gushë, pas veshit dhe në qafë, ai zuri t’ia shkopsiste rrobat, t’ia zbulonte pjesët e trupit e t’ia mbulonte me të puthura të zjarrta. Asaj iu duk sikur lëkurën ia mbuloi një diell pranvere.
Shpendi ia kafshoi gjinjtë, pastaj dora e tij e babëzitur për trup gruaje rrëshqiti midis kofshëve të saj të mbushura, derisa mbërriti te vendi ku takoheshin çapokët. Dora iu lag. Ai e shtriu mbi një vandak me sanë që Nazifi e kishte sjellë në vathë për t’ua hedhur deleve, dhe u ngjesh pas saj. Trupat e tyre u ngjitën aq shumë, sikur u shkrinë me njëri-tjetrin. Me erën e trupave të tyre u përzie era e livadheve të verës, aroma e tërfilit dhe e barit të thatë.
Borës i erdhi të gulçonte, të ulërinte nga kënaqësia. Ato çaste iu kujtua nata e parë kur kishte fjetur me të shoqin. Marrëdhëniet e tyre kishin qenë të vakëta, gati-gati si ca lëvizje mekanike. Ajo e kuptoi se nata e parë e vërtetë e martesës ishte takimi me Shpendin në vathën e deleve, mbi vandakun e sanës. Nga mënyra se si trupi i saj e përpinte trupin e mashkullit, ajo e ndjeu se atë natë do të bëhej nënë.
Pasi u ngrit nga vandaku i sanës, ajo i shtriu sa mundi rrobat e tutluara, mbërtheu kopsat, e vështroi me përgjërim bariun që u zhduk në errësirën e natës, pastaj u kthye te dhoma e zjarrit.
Nazifi dhe miqtë e tij ende nuk ishin ngritur nga sofra. Vjehrra i hoqi nga kurrizi dy-tri fije bari, pastaj i tha:
-A u hodhe sanë dhenve?
-Po. Nga e more vesh?
-Tërë trupi të mban erë sanë. Duke nuhatur këtë erë, m’u duk sikur isha në livadhet e verës!
-Kur po u hidhja sanë deleve, edhe mua kështu m’u duk…
Të nesërmen, Shpendi i ra fyellit në kodrat që rrethonin katundin. I ra gjatë e bukur. Meqenëse ky veprim i tij ishte diçka e zakonshme, askujt nuk i bëri përshtypje. Vetëm Borës iu duk se ai i ra më bukur se asnjëherë. Duke e dëgjuar, ajo mendonte: Ai i bie për mua! Asaj i dukej vetja si krekëza që kishte nxjerrë gjethe në dimër, e magjepsur nga fyelli i bariut të qëmotshëm.
Nusen e re nuk e vriste ndërgjegjja që e tradhtonte të shoqin. Qëkurse kishte provuar përkëdheljet e Shpendit dhe dalldinë e epshit, marrëdhëniet intime me Nazifin i dukeshin thjesht si një angari. Për t’i bërë ballë bezdisë që i shkaktonin ato veprime, ajo mbyllte sytë dhe ëndërronte sikur mashkulli që rëndonte mbi trupin e saj, nuk ishte i shoqi, por i dashuri.
Kur trupi i Nazifit rrëshqiste si trung nga trupi i saj, Bora tërhiqej në anë të shtratit, mblidhej kruspull dhe mendonte për fëmijën që po ngjizej në barkun e saj. Ajo e dinte se atë fëmijë nuk e kishte me të shoqin që gërhinte në anë tjetër të shtratit. Për të duruar atë gërhimë të rëndë, ajo mendonte se fyelli i Shpendit do të binte përsëri te kodrat që rrethonin katundin. Në tingujt e atij fyelli, ajo do të ndiente dëshirën e zjarrtë të bariut për ta puthur, për të bërë dashuri me të…
Ky është momenti nga sherri fatal në Vlorë, ku viktimë mbeti Armando Meshau. Ishte djali i anëtares së KLP-së i cili qëlloi me grushte 55-vjeçarin, e si pasojë ky i fundit humbi jetën.
Rei Meta kishte ndërhyrë si sekser për një prej pronave që biznesmeni i ndërtimit kishte interes, duke i premtuar garanci se do t’i zgjidhte punë. Ai kishte premtuar zgjidhje për pronën e Armando Meshaut, duke përdorur emrin e të ëmës, që është anëtarja e KLP-së, Nurihan Seiti Meta dhe për punën që do bënte do të përfitonte një apartament që do t’i falej nga ndërtuesi i njohur në Vlorë.
Por 33-vjeçari nuk e kishte mbaruar punën si sekser dhe 55-vjeçari kishte zgjidhur çështjen me lidhje të tjera. Por 33-vjeçari pretendonte se ndërtuesi duhet t’i falte apartamentin dhe për këtë arsye nisi edhe konflikti mes tyre.
55-vjeçari kishte refuzuar t’ia kalonte në pronësi apartamentin Rei Metës dhe ditën e sotme u përballën në një kancelari në Vlorë aty konflikti verbal degradoi në dhunë fizike, ku si pasojë 55-vjeçari humbi jetën.gsh
Komentet