Goja e tharë, si të kishte thithur errësirën nga tavani e muret, e zgjoi të lodhur. Shtati i dergjur lëvriu mes çarçafëve. Do të ndihej më mirë të gdhihej me një grua të shëndoshë, që mezi lëvizte nga dhjami, si nuk e honepste, se sa i vetëm, i ftohtë. Përfund barkut shkëndijoi një shtrëngesë e ëmbël. Ndoshta lidhej me ëndjen t’i shërbenin nga nënjorgani.
Në pasqyrën e portmontosë shihte hundën e bardhë ndehur përpjetë si të mos mbushej dot me ajrin e rënduar të natës. Nuk dëshironte të lëvizte as qerpikët.
“Pamje të vdekuri”, i vetëtiu në mendje.
U zgjat, mori orën e shembur mbi tavolinë, e shkundi. U ndje trigëllima e mekanizmave të shkurdisura. Akrepat, tregonin dymbëdhjetë pa një çerek, kur i doli gjumi e vrapoi drejt banjës. Orën e rrëzoi nga nxitimi. Xhami i krisur e ndan fushën në dy plane. Pjesa e djathtë e bardhë. Numrat e shkalafitur, grumbulluar te gjashta, i kujtuan protezat e vëna në gotën e ujit para se të flinte.
“Ditët e ikura; shenja, numra, ngjarje, ditët e nesërme, gojë pa dhëmbë.”
U ngrit me përtesë.
“A quhet jetë ajo pjesë kur nuk pret asgjë, merresh vetëm me veten?”
Stacioni i parë, më i rrahuri i ditës e natës, banja, nuk i hëngri shumë kohë. Rrebeshi peshon mbi xhama. Pas arabeskave të piklave pozojnë ndërtesa uniforme me suva ngrënë nga motet. Ngriti kokën dhe gati ra, po të mos shtrëngohej në kohë pas anëve të lëmuara të lavamanit. Heshtja fërkohet me fëshfërimën e shiut të prillit. Trotuareve nxijnë stërkalat e llucës. Ndjeu ftohtë.
Pasqyra luan me gjarpërimin e rrudhave si flokët e qullur supeve të Amelias. Natën e dhjetorit të vitit 1924 në hotelin pranë kafes “Grande Italia” të Piaza Esedrës në Romë, kurmi i saj avullonte. Derën e dushit e la hapur. Nuk turpërohej kur stërkalat e ujit bulëzonin trupin e zhveshur. Për djalin ishte e natyrshme ta vështronte e t’u gëzohej linjave të trupit, kurbave marramendëse të gjinjve, harqeve klithës të kofshëve, thellësive të padukshme
Pas darkës së bollshme me shnicel, ravioli, djathë parmixhiano, gotave me verë “Chianti”, u derdhën çarçafëve të bardhë.
Nëntëmbëdhjetëvjeçarët e pritën të hutuar ngjizjen e djalit.
Telefonata e parë
U mendua një çast mbi tastierën numerike të telefonit. Zgavra e kujtesës edhe këtë herë u mbush me tym.
“Kur harron numrin e telefonit, ke rrjedhur: ruhu të mos kërkosh këpucët në raftet e frigoriferit.” Qeshi me vete, por i sëmboi shpatulla. Atje i biri pat marrë plagën.
“Arsye psihosomantike,- i pat shpjeguar një mjek bashkëmoshatar.
-Që do të thotë…?
-Subkoshienca ngarkohet nga e kaluara.”
E nxori nga sikleti numratori me fletë të ngrëna në katër cepat. Nga receptori erdhi fishkëllima e ndërprerë e mugesës së fjalëve.
“Nuk dëgjojnë.”
Letra
Jetova gjatë, me pak e shpesh aspak njerëz. Ti e di, unë quaj njerëz vetëm ata që dua. Po largohem. S’kam ç’të pres. Ndihem fillikat. Vetmia është streha ku qetësohen të pazotët.
U hodhi një sy fjalëve të shkruara dhe e shtyu fletën. Nuk mund të vazhdonte. Dhimbja e shpatullës e ligështoi. Në gjithë këto vite, vuajtja rraskapitte njëherësh atë e bir, këtej e matanë jetës. Truri mbyllur në burgun ballit, skanoi pamjet e ditës së fundit.
…Mbi arkëmort, ndjeu të shtrihej heshtja, ajo heshtje e veçantë e trupit ende të pashtënë në dhe. Por më e rëndë, më topitëse, më e ngrirë. Mbështillte të vetmin fëmijë që pat. Mbetej me gruan mbledhur një dorë në kolltukun e madh.
Nga oborri vinin të largët zëra urdhërues. Kurora… ceremoni… fjalime… Ato përtypnin me makutëri qetësinë. E ndjeu veten të zhveshur, të harruar.
“Nuk më lanë ta shihja për herë të fundit.”
Deshi të lëvizë nga karrigia, po dikush i rëndoi mbi supe:
-Mos u ngre, të takojnë vetë njerëzit, -urdhëroi dhe ngriu në solemnitet të shtirur mortor.
Pas kësaj gjithçka ra kryengulthi në heshtje. Mungesa e fuqisë kryeneçe e bëri t’i errej pamja; kurrizi i lotit zuri dritën e syrit. Përpara i rrinte maska e palëvizshme e të birit, ngrirë në mimikën e ftohtë:
“U ktheva baba!”
I ktheu përgjigje pa lëvizur buzët:
“-Pse nuk më dëgjove? T’u luta, t’u përgjërova, të kërcënova. As lotët e sat ëme nuk të kthyen.
-Nuk ndahem nga shokët!- ngule këmbë i ndërkryer.
-Ne nuk kemi punë me këtë luftë. E drejtojnë komunistët,- përsërita pa fuqi. Heshte. Fjalët i ndrydhe pas murit të ftohtë të vështrimit.
Kur u takuam pas lufte, në krah kishe një vajzë të bukur. “Nusja,- më the”. Nën buzëqeshje përdridhej hidhësira e fshehur keq. Vonë e kuptova, vinte nga dhimbja e shpatullës. Nuk gjeta forcë të të pyesja. Më vinte inat që u bashkove me komunistët.
Nuk e mendova gjendjen kaq serioze sa të mori jetën. Po dhe ti qëndrove ftohtë. Nga Tirana më lajmërove me telegram lindjen e djalit. Nuk munda të vij.”
Telefonata e dytë
“Të flas me tim nip, t’i ndiej zërin.”
U justifikua. Në të vërtetë desh të shtyjë mendimet në cepat e largët të kujtesës, por ato qenë kudo: në dhomë, korridor, ajër.
Nipin e njhte pak. U rrit larg, në Tiranë. Tri ditë pas varrimit, “nusja partizankë” u largua bashkë me fëmijën. “Nuk kam punë me borgjezin e italiankën”- u tha grave të lagjes.
Inxhinieri nuk i donte komunistët dhe këtë, siç duket, i biri ia kishte thënë edhe asaj. E dinte mirë; do t’i konfiskohej prona e vënë me aq mundim, do t’i normëzohej puna, do të kolektivizoheshin të ardhurat. Zemërohej me të birin kokëngjeshur.
Fatkeqësitë nuk mbaruan. Amelia u tha, u tret, humbi mendërisht, iu dorëzua vdekjes. Inxhinieri u mbyll. Shihte miqtë në salla gjyqesh, në punë krahu, të nëpërkëmbur. As vetes nuk ia pohonte të vërtetat e hidhura. Pranoi pa fjalë çdo punë. I morën pronat, i lanë vetëm shtëpinë, politikisht nuk e ngatërruan.
Kur projektoi rrugën për në sharrat e Bishnicës, në ceremoninë e përfundimit të punimeve dikush e quajti “baba dëshmori’ dhe kjo i krijoi koracën e mbrojtjes. Puna i mbajti mendjen në vend. E kërkonin kudo. Specialistët si ai qenë të rrallë. Ndihej i lirë……
E kaluara e lodhi. U përkul mbi telefon. Formoi numrin. Nga receptori pikëzuan sinjalet e ndërprera.
“Flasin.”
Letra
Çdo ditë bëhem më i pafuqishëm. Të gjitha t’i kam lënë gati; tapitë, hartat, fotografitë e ndërtesave, testamentin, prokurat. Dalldia e fitores së demokracisë nuk zgjat pafundësisht. Njerëzit do t’u drejtohen pronave. Nuk ke ngatërresa me njeri. S’kam tjetër në këtë botë. Mos të të vijë keq. Nuk desha t’i bëhem barrë askujt, as t’i dhimbsem, as të gëzohet ndonjë me pleqërinë time të vetmuar. Le të ngelem gjyshi “i gjatë e simpatik” me të cilin u mburre para shokëve të punës.
Kostumin e rinisë mos ma prish; copa është e mrekullueshme, mënyra e qepjes ka ardhur në modë. Ty të shkon.
Mbështeti kokën në përkresën e kolltukut, rrjepur në dy krahët. Mbylli sytë nga kotullimi i lehtë i zhurmërimës monotone të liqenit pas dritares.
Nga ekrani i televizorit zëri i spikerit të RAI-t komentonte një artikull të gazetës londineze “The Guardian”. Fotografia e madhe ka zënë thuajse gjysmën e faqes së parë. Gruaja shamibardhë, flokëlëshuar, e përlotur përkulet mbi një djalë të bukur, symbyllur, flokë pis të zinj derdhur mbi çarçafin e bardhë.
“Të afërmit vajtojnë një aktivist, vrarë në Shkodër, Shqipëri.”
Ndjeu sipërhumbjen e shpirtit, mendjes dhe sëmbimin në shpatull.
Nën efektin namatisëë të televizorit tërhoqi sirtarin e tavolinës së shkrimit. Pati idenë se dikush tjetër kishte hequr plot gjëra. Dikur në rrëmujë mund shihje fatura, bileta auobuzi e kinemaje, copa lapsash, kuti barnash, gjysma gomash, kompasë të shqyer, metra shirit të gjymtuar e mjaft sende pa ndonjë vlerë. Prej ditësh aty qëndronte një revolver dhe një krehër fishekësh. E mori armën në dorë, vështroi tytën e ngushtë. Viaskave të padukshme përgjumej hija e vockël e vdekjes.
Telefonata e tretë
Nuk iu nda telefonit derisa në anën tjetër u përgjigj zëri i të nipit.
-Jam mirë. Po ju? -Priti pak sekonda, kroi zërin me një kollë të thatë, vazhdoi me ton urdhërues:
-Eja sonte me trenin e dytë!
-Më thuaj si e ke hallin?- këmbënguli nipi.
-Nuk ta them në telefon. Të të pres?
Si mori përgjigje pohuese la receptorin. U ndje i lehtë.
Letra
Plaga ime ze kore vetëm në këtë mënyrë. Nuk dua të më zemërohesh. Kaq të drejtë kam sa të ta kërkoj përcjelljen. Shpenzimet t’i kam lënë në sirtarin e tavolinës.
Të puth
Gjyshi .
Ndjeu një nevojë të vagullt, të pashkoqitur. Mbase për cigare. Sa vjet iu bënë pa e ndezur? Ndoshta kur Leta, fqinja e bukur ndërpreu vizitat.
“Më mbyte me kollë. Dhimbjet e tua janë sëmundje ngjitëse”–përkëdhelej dhe shtypte bishtin e cigares në taketuken pranë krevatit.
-Dëshirat në momentet e fundit nuk identifikohen. – i tha vetes.-Tani shumë gjëra shuhen.
Nxori revolverin nga sirtari, fërkoi tytën e shkurtër. Kish dëgjuar se shumica e vrisnin veten duke ngjeshur armën mes dhëmbëve. Fund i sigurt. Më mirë në tëmtha? Apo në zemër? Nga zemra plumbi do mbetet në shpatull të nxjerrë dhimbjen e vjetër.
Synonte veprime të qeta, të sigurta. Të mos bien dyshime në vërtetësinë e vetëvrasjes. Ngatërrohej i nipi.
Rindërtoi skenën.
“Vihet gryka e armës pas trupit, krahu bashkë me revolverin mbahet i zgjatur para vetes. Shtrëngohet arma së prapthi në dorë. Këmbëza shkelet me gishtin e madh.”
Kur të vijë, Leta, e trembur, e hutuar do të më mbledhë në çarçafë, do të më mbushë gojën e hundën me pambuk, do të më hedhë disa pika parfum e ndoshta dhe lot të fshehur.
-Jo, prit, -foli me alarm. -Dera është mbyllur. Kufoma merr erë derisa të binden që jam brenda e të thyejnë derën. Ndoshta atëherë nipi ka marrë rrugën e kthimit.
“Një çelës do ta le jashtë,” -vendosi.
Kartonin e bardhë me shkronjat kapitale “MERRE ÇELËSIN TE HYRJA NR. 12 E PALLATIT PËRBALLË” e ngjiti në parmakun e jashtëm të portës.
Ngriti jakën e palltos. Inati i liqenit sillte pluhur stërkalash.
Derën e hyrjes dymbëdhjetë e hapi Leta, rreth të gjashtëdhjetave, me bukuri të venitur. Inxhinierit iu drodh nervi i tëmthave:
-Kur të vijë im nip jepi çelësin. Do të jem te një mik. Të më presë, nuk vonohem.
Buzëqeshja e matur, e hijshme, aroma ledhatuese e parfumit, një fjalë penguar çastin e fundit, i çliroi nervat e tendosura. Me hap të ngadaltë u kthye në shtëpi. Lidhësja e këpucëve i ngatërrohej këmbëve.
Pas kurrizit liqeni grindej pa zemërim.
Në rrëmujën e dhomës së gjumit sundon grahma mbytëse e trupit të tij ndehur mbi çarçafët e zhubrosur. Filloi t’i rregullojë. Nga dizenjot e jorganit e depërtuan sy femre. Iu shkëput diçka në lukth. Pas vdekjes së Amelias nuk u martua. Gratë e hanin me sy. I zgjidhte, i ftonte në shtrat pa drojë. Dinakëria dhe koketëria e Letës e mbajti lidhur më gjatë: i largonte “mykun e viteve dhe zgjyrën e kantjereve”. Në sektorin e Buzashtës, bllokuar nga dimri i ahishtave, fjeti disa net me një kurbatkë.
Në cepin e jastëkut përgjon qepalla e qëndismës.
Tjetër telefonatë
Buzëqeshja iu ndërtua mollëzave, rrëshqiti në udhëzën mes buzëve, u ndeh mbi fytyrën elegante. Shtyu me zhurmë sirtarin e tavolinës.
Numri rrodhi nga gishtat. Në receptor gurgulloi një “alo” e lodhur.
-Jam unë, – tha pa ditur si të vazhdonte.
-Oh!–kukurisi zëri i ngrohtë i Letës.
Aroma e parfumit mbushi dhomën.
Komentet