VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

Trumpi: Cruzi ka lindur në Kanada, nuk mund të jetë president i SHBA

January 6, 2016

Pasi disa sondazhe në SHBA tregojnë se kolegu i tij i partisë ka më shumë mbështetje, Trumpi për “Washington Post”, tha se vendi i lindjes së Cruzit është “çështje e rrezikshme”

UASHINGTON – Kandidati kontrovers republikan për zgjedhjet presidenciale të nëntorit në SHBA, Donald Trumpi kritikoi kolegun e tij nga rradhët e republikanëve Ted Cruz, i cilët gjithashtu është në garë për kandidat të mundshëm. Ai tha se fakti që Cruzi ka lindur në Kanada mund të jetë e rrezikshme në drejtim të kushteve që janë të domosdoshme për zgjedhjen e presidentit.

 Pasi disa sondazhe në SHBA tregojnë se kolegu i tij i partisë ka më shumë mbështetje, Trump në një intervistë për “Washington Post”, tha se vendi i lindjes së Cruzit është “çështje e rrezikshme” që mund të paraqesë problem në lidhje me kushtin që “presidenti i SHBA-ve duhet të jetë i lindur në territorin e këtij vendi”.

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: , , ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

Më 16 prill 1927 lindi Papa Benedikti XVI

 

VOAL- I lindur më 16 prill 1927 në Marktl am Inn, Gjermani, Joseph Aloisius Ratzinger vjen nga një familje e vjetër bujqësore nga Bavaria e Ulët. Prindërit e tij, të cilët nuk ishin veçanërisht të pasur, u përpoqën që ai të merrte një arsim të mirë, aq sa, megjithë disa vështirësi, për një periudhë të caktuar vetë babai i tij – me profesion komisar xhandarmërie – u kujdes për shkollimin e tij.

 

Joseph Ratzinger, kardinali, ishte një nga eksponentët më të rëndësishëm të Kurisë Romake. I emëruar nga Papa Gjon Pali II më 1981 si Prefekt i Kongregatës për Doktrinën e Fesë, president i Komisionit Biblik Papnor dhe i Komisionit Teologjik Ndërkombëtar Papnor (1981), ai ishte zëvendës-dekan i Kolegjit të Kardinalëve nga viti 1998.

Fëmijëria shënohet nga ngjarjet e historisë së madhe. Kur ishte ende adoleshent, vendi i tij u shkatërrua nga shkatërrimet e shkaktuara nga Lufta e Dytë Botërore. Kur forcat e armatosura gjermane ishin në vështirësi, ai u thirr për të shërbyer në shërbimet ndihmëse kundërajrore. Megjithatë, thirrja e tij kishtare filloi të piqet brenda tij, edhe si reagim ndaj të gjitha tmerreve që shkaktoi lufta.

Disa vite më vonë, Joseph Ratzinger u regjistrua në Universitetin e Mynihut për të ndërmarrë studimet shumë “laike” të filozofisë, pa lënë pas dore megjithatë studimet e thelluara të diktuara nga teologjia. Etja e tij për dije ishte e tillë që, për të pirë më me vendosmëri nga burimet e dijes shpirtërore, ai vazhdoi studimet e vështira edhe në Shkollën e Lartë të Filozofisë dhe Teologjisë në Freising.

Nuk mund të besohet se fati i tij si kardinal nuk ishte tashmë në një farë mënyre i vulosur duke pasur parasysh se, në dritën e studimeve të tij kanonike, Ratzinger u shugurua prift më 29 qershor 1951. Shërbimi i tij baritor nuk ishte i kufizuar në predikimin ose shërbimin e meshës, por ai gjithashtu zbatoi urtësinë e tij të re, e cila sapo ishte materializuar në thelbin e Zotit (P” Kisha e Shën Agustinit”) diskutoi pak më parë, për mësimdhënien, një përvojë që do të zgjaste disa vjet (edhe pas koncesionit për mësimdhënien falas të marrë me disertacionin e veprës “Teologjia e historisë së Shën Bonaventurës”). Për rreth një dekadë, Ratzinger dha mësim fillimisht në Bon, pastaj edhe në Munster dhe Tübingen.

Jemi në fillim të viteve 70 dhe klima e përgjithshme sigurisht që nuk është e favorshme për kishën dhe përfaqësuesit e saj. Jozef Ratzinger sigurisht që nuk është tipi për t’u frikësuar ose për të ndjekur modën e momentit (madje edhe ato “intelektuale”) dhe në të vërtetë ai e bazon karizmën e tij brenda institucioneve kishtare nëpërmjet një farë mospërputhjeje mendimi.

Ratzinger kishte fituar tashmë famë ndërkombëtare në vitin 1962 duke shërbyer si konsulent teologjik në Këshillin e Dytë të Vatikanit. Në vitin 1969 ai u bë profesor i rregullt i Dogmatikës dhe Historisë së Dogmave në Universitetin e Regensburgut, ku ishte edhe nënkryetar.

Më 24 mars 1977, Papa Pali VI e emëroi atë Kryepeshkop të Mynihut dhe Freisingut dhe më 28 maj pasardhës ai mori shenjtërimin episkopal, prifti i parë dioqezan që mori, pas 80 vjetësh, menaxhimin e dioqezës së madhe bavareze.

Më 5 prill 1993 ai u bashkua me Urdhrin e Kardinalëve të Peshkopëve.

Ratzinger ishte president i Komisionit për përgatitjen e Katekizmit të Kishës Katolike nga viti 1986 deri në 1992 dhe iu dha një diplomë nderi në Drejtësi nga Lumsa.

I dashur nga disa skaje të katolicizmit më ortodoks, kardinali është kritikuar shpesh nga bota laike për disa pozicione të tij, me të drejtë ose pa të drejtë, të konsideruara tepër dogmatike.

Ratzinger mbylli në mënyrë simbolike Papën e Gjon Palit II, duke dhënë predikimin në funeralin e tij dhe duke pranuar se “ata që e panë Papën të lutej, ata që e dëgjuan duke predikuar, nuk e harrojnë atë” dhe se “në sajë të një rrënjosjeje të thellë në Krishtin, Papa ishte në gjendje të mbante një barrë që shkon përtej forcës së pastër njerëzore”.

Më 19 prill 2005, atij iu besua barra e madhe e udhëheqjes së kishës në mijëvjeçarin e ri. Përballë entuziazmit, por edhe dyshimeve të ngritura nga figura e tij, përgjigja e parë duket se është zgjedhja e emrit të tij: Benedikti XVI.
Papa i mëparshëm që zgjodhi emrin Benedikti (Benedikti XV) kishte qenë Papa i Luftës së Madhe. Edhe ai, ashtu si Ratzinger, kishte qenë një “burrë shteti”, pasi kishte ardhur në papat pasi kishte qenë Nunc Apostolik në Spanjë dhe Sekretar i Shtetit të Vatikanit. Një papë në dukje konservator, por i zgjedhur në fronin papal në vitin 1914, ai mishëroi kundërshtimin e Kishës ndaj “masakëve të kotë”, me zgjedhje dhe propozime të guximshme për paqen. Marrëdhëniet e vështira diplomatike të Kishës me fuqitë e mëdha evropiane në periudhën e pasluftës janë dëshmi e këtij angazhimi.

Prandaj, zgjedhja e emrit nxjerr në pah jo vetëm ngjashmërinë e rrugës brenda Kishës: ajo nxjerr në pah ambicien e parë të pontifikatit të Papa Ratzinger, Benediktit XVI: paqen.

Në shkurt 2013, mbërriti një njoftim tronditës: Papa deklaroi dëshirën e tij për të braktisur rolin e tij si kreu i Kishës, për vetë Kishën, duke përmendur mungesën e forcës për shkak të moshës së tij të shtyrë si arsye. Benedikti XVI përfundon mandatin e tij si Papë në orën 20:00 më 28 shkurt 2013.

Pasardhësi i tij i zgjedhur është Papa Françesku. Benedikti XVI merr rolin e Papës Emeritus.

Papa Benedikti XVI ndërroi jetë më 31 dhjetor 2022 në moshën 95-vjeçare./Elida Buçpapaj

ME 29 MARS 2025 MBUSHEN 100 VJET QË RA HEROIKISHT HEROI I POPULLIT BAJRAM CURRI- Nga IBRAHIM HAJDARMATAJ*

Foto: Bajram Curri, atdhetar e luftar i zjarrtë,për çeshtjen mbarkombtare shqiptare, “Hero i Popullit”

“UDHËTIMI” I FUNDIT I BAJRAM CURRIT:
DRAGOBI – KOLGECAJ – ZOGAJ – KRUMË…”

(Kujtime të bashkëkohësit Ukë Arif Ahmeti)

 

1 – Babai im, Ukë Arif Ahmeti-Hajdarmataj, në moshën 96 vjeçare, që në rini më pat treguar episode të ndryshme për traditat atdhetare e luftarake të të parëve tanë. Sidomos i kam dëgjuar me interes dhe i kam regjistruar në kujtesë ngjarjet e tij rreth figures së ndritur të “Plakut të maleve” dhe “Dragoit të Dragobisë”, Bajram Curri, Hero i Popullit dhe Nderi i Kombit. Është krenari për të gjithë ne që me emrin e tij, është pagëzuar qyteti i bukur alpin, i cili më parë quhej fshati Kolgecaj. Arif Ahmet Hajdarmataj, gjyshi im, kishte lindur në fshatin e bukur Zogaj të Malësisë së Gjakovës (Tropojë) në1843 dhe vdiq po aty, në moshën 102-vjeçare. Shtëpia e tij dhe e kushërinjve tanë kanë qenë bazë e sigurtë për strehimin e Bajram Currit me luftëtarët e tij, sa herë që atyre u paraqitej nevoja. Po kështu ata morën pjesë në betejat e zhvilluara me udhëheqës Bajram Currin në tërë krahinën e Bytyçit e më gjerë, si në Zogaj, Kam, Qafë Prushi, Krumë e Gjakovë. Për këtë arsye vetë Arifi është arrestuar e gjykuar nëPrishtinë, ku e kanë dënuar me 101 vjet burg. Aty i vuajti disa vite burgim dhe doli prej andej vetëm kur burgu i Prishtinsë u thye nga demonstruesit kosovarë. Më pas ai erdhi në vendlindje, pranë fshatit Zogaj.

Foto Bajram Curri i vrarw
2 – Siç është e njohur, në dimrin e ashpër 1925, kryetrimin Bajram Curri, i cili kishte dhënë aq shumë, me punën dhe luftën e tij të vendosur e të pandërprerë për Kosovën e Shqipërinë, e rrethuan në Shpellën e Dragobisë. Ishte pikërisht data 29 mars e atij viti kur pas një qëndrese heroike, ai u vetëvra, për të mos u dorëzuar i gjallë në duart e kundërshtarëve të tij zogistë. Por gjithashtu, një këngë popullore dëshmon dhe bashkëkohës tregojnë, se është e njohur edhe mundësia që atë e prenë në besë, duke krijuar kushtet që kundërshtarët e tij ta vrisnin atë lehtësisht!? Lajmi i vrasjes së Bajram Begit, siç e quanin malësorët me respekt të veçantë, u përhap kudo, siç thonë, ishte “më i idhtë se zana”. Ai mbërriti edhe në Zogaj dhe në familjen e Arif Hajdarmatajt, kryefamiljar i asaj kohe, si dhe e mbuloi në zi tërë fshatin. Pas vrasjes, trupin e Bajram Currit e zbritën nëpër Grykën e Dragobisë, në Shoshan, Margegaj dhe e lanë, pak kohë, në fshatin Kolgecaj, të Malësisë së Gjakovës (Tropojë) Pasaj, atë e hipën në një kalë dhe e nisën, udhës për në Krumë të Hasit, ku ishte qendra e Nënprefekurës. Kur trupi i Bajram Currit dhe shoqëruesit e tij mbërritën në Zogaj, aty u bë një ndalesë e paparashikuar, madje e detyruar. I pari u doli atyre përpara Arif Ahmet Hajdarmataj bashkë me Zmajl Zymerin, Rexhep Alinë, Ajdin Zenelin, Bajram Hoxhën e ndonjë tjetër. Sakaq shkëmbyen fjalë paksa të ashpra, me shoqëruesit e të ndjerit Bajram Curri. A na la Begi-a? – iu drejtua atyre Arifi. Po, na la, Arif! – u përgjigjën ata njëzëri. Pra, vdiq dhe “Ora e Malësisë së Gjakovës”, shtoi Arifi me zë të lartë. Ashtu është, Arif…Bile, Ora e Malësisë së Gjakovës, Kosovës e mbarë Shqipërisë, u përgjigjën disa të posaardhur…Atëherë, ku po e çoni ju trupin e Begit tonë? – iu drejtua atyre me zë kumbues. Për në Krumë, kështu kemi vendosur, u përgjigjën shoqëruesit e tij. Pse kështu, bre burra! A doni me na koritë tërë Malësinë e Gjakovës-a? – foli i vendour Arifi. Nuk paska tokë sa për ta shti në varr Begin, pa e dërguar atje-a? Pastaj shtoi i vendosur: – Unë dëshiroj që ta varrosim në tokën time, pra këtu në Zogaj. Tokë kam mjaft e nuk më dhimbset aspak. Kështu do të jemi të gjithë si fshat, të nderuar që ta mbajmë këtu Bajram Currin tonë…
Trupin e pajetë të Bajram Currit, Arif Hajdarmataj me bashkëfshatarët e Zogajve e shoqëruan me sy, me dhimbje e lotë, derisa ata u larguan për në Krumë të Hasit…
Për meritat e tij luftarake dhe mbështetjen që i ka dhënë Bajram Currit gjatë jetës së tij, Presidenti i Republikë së Shqipërisë e ka dekoruar Arif Hajdarmatajn me medalje e urdhra të ndryshëm. Traditën e tij luftarake e vazhdoi edhe djali i tij e babai im Ukë Arif Hajdarmataj. Ky u rreshtua partizan në radhët e Brigadës XXV Sulmuese, e cila u krijua në Malësinë e Gjakovës (Tropojë).

 

Foto familja e Bajram Currit Hajrija

3 – Në mbyllje të këtyre kujtimeve, më duket me interes të tregoj edhe diçka tjetër…Në muajin tetor 1962, në qytetin e Shkodrës zbriti nga Zogajt, Hyrë Islam Hajdarmataj, bashkëshorte e Arif Ahmet Hajdarmatajt.
Ky kishte 10 vajza dhe vetëm 1 djalë, Ukën, pra babain tim, të cilit i la trashëgim disa hektarë tokë, bagëti e bletë. Në atë udhëtim, gjyshja Hyrë vinte që të më takonte mua, nipin, pasi ndiqja shkollën pedagogjike për mësues. Kur ajo shkoi te Hoteli “Adriatik”, mësoi se sportelistja ishte bija e vogël e Bajram Currit, pra Hajria. Kështu, të dyja u përqafuan me përzemërsi. Hajria i tregoi asaj se i iati i fliste vazhdimisht për mikpritjen e mjaft malësorëve, pra dhe atyre të fshatit Zogaj, ku veçonte pikërisht shtëpinë e mysafires, Hyrës, me bashkshort Arif Hajdarmatajn. E mallëngjyer Hyria iu drejtua Hajries: “Po gëzohem sikur të më kishte lindë një djalë, që u njohëm sonte bashkë dhe që je çika e Begit tone të paharruem…! Ndësa Hajria e përqafoi si nënën e saj dhe iu përgjigj: “Sonte nuk ka hotel për ty…!” Sapo e mbaroi punën e asaj mbrëmjeje aty ku shërbente, Hajria e mori Hyrën në shtëpinë e saj bujare.

*Ibrahim Hajdarmataj Antar i Komitetit Kombwtar O.V.P të LANÇ “NDERI I KOMBIT”

Ndahet nga jeta Prof. Dr. Selman Sheme, autori i dhjetëra librave për Gjeografinë

Profesori i njohur shqiptar Selman Sheme është ndarë nga jeta në moshën 79-vjeçare. Pedagogu i mirënjohur i Gjeografisë, autori i dhjetëra librave dhe studimeve shkencore për gjeografinë e Shqipërisë dhe të botës, është ndarë nga jeta ditën e sotme.

Selman Sheme, i lindur në Çamëri, autori i dhjetëra artikujve për këtë trevë shqiptar, ka qenë pedagog në Universitetin e Tiranës, Shkodrës dhe Tetovës.

Sheme është i mirënjohur edhe për aktivitetin e tij patriotik, ishte një ndër zërat më të fuqishëm të Çamërisë.

Fondacioni Çamëria “Hasan Tahsini” shkruan se ka hidhëruar jo vetëm komunitetin çam, por të gjitha ata që e njihnin.

Profesor Sheme përshkruhet si njeri i pazakonte, ndër të rrallët e këtij vendi, me kontribute të shquara në fushën e historiografisë, gjeografisë, religjionizmit, folklorit dhe pasurive materiale e kulturore të Çamërisë në veçanti, por edhe në studimet kombëtare shqiptare në tërësi.

Veprimtaria Shkencore

1. Monografi

‘Dinamika, struktura dhe lokacioni i Industrisë në Shqipëri’-(1991)

‘Kelmendi, vështrim gjeografik e turistik’-(1998)

‘Çamëria-Vëndi, popullsia dhe jeta ekonomike’-(2005)

‘Monumente Natyrore dhe Kulturore të Çamërisë’-(2007)

‘Gjeohapësira e Konispolit’-Studim regjional-(2009)

‘Epiri i Jugut – Camëria’-(2014)

‘Camëria-Vështrim Gjeopopullativ dhe Etnokulturor’-(2016)

‘Parqet Kombëtare të Shqiperisë’-(2018)

2. Tekste Universitare

‘Gjeografia Ekonomike e Përgjithshme’-(1983)

‘Gjeografia’-(1988)

‘Gjeografia Ekonomike e Shteteve’-(1990)

‘Hyrje në Gjeografine Regjionale’-(2005)

‘Gjeografia Humane e Shqipërisë’-(2008)

‘Gjeografia e Industrisë-(2012)

3. Tekste parauniversitare

‘Gjeografia Ekonomike e Shteteve’- (1977)

‘Gjeografia e Kontinenteve’ -(1991)

‘Gjeografia Rajonale e Botës’-(2002)

‘Gjeografia e Europës’-(2006)

‘Gjeografia e Kontimnentev jashtë Europës’-(2007)

‘Gjeografia’ klasa 7 (2008)

‘Gjeografia Rajonale e Botës’-(2010)

‘Gjeografia’ klasa 11 (2017)

‘Gjeografia’ klasa 12 (2018)

‘Gjeografia 11’ për Gjimnazin e SHSHGJ-së, Kosovë (2019)

‘Gjeografia 12’ per Gjimnazin e SHMN-së, Kosovë (2020)

4. Artikuj shkencorë të botuar ne revistat:’Studime Gjeografike’, ‘Studime Albanologjike’,’Studime Pedagogjike’, ‘Ekonomia dhe Tranzicioni’, ‘Albanica’,’Buletini Shkencor i USH’, ‘Shkodra në Shekuj’, ‘Etika’ etj. 52 (pesëdhjet e dy)

5. Referate dhe kumtesa mbajtur në Konferenca dhe Simpoziume Kombëtare dhe Ndërkombëtare. 46 (dyzet e gjashtë)

6. Studime dhe projekte 5(pesë)

7. Emisione shkencore Kombëtare dhe Regjionale të transmetuara në radio-televizione publike dhe private.(Tiranë, Shkodër, Prishtinë, Shkup,Tetovë, Athinë, Trieste, Neë York (SHBA) 45(dyzet e pesë)

8. Artikuj shkencor divulgativ te botuar ne shtypin e perditshem dhe periodik per Gjeografine e Trojeve Shqiptare. 62(gjashtëdhjet e dy)

9. Udhëheqje ‘Doktoratash’ dhe ‘Magjistraturash’ 28(njëzet e tetë)

10. Oponenca Mikrotezash dhe doktoratash 43(dyzet e tre)

11. Recensione dhe oponenca të teksteve mësimore 24 (njëzet e katër)

Imzot Joan Pelushi- kryepeshkopi i ri i Kishës Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë

Imzot Joan Pelushi, ka lindur në Tiranë në 02.01.1956. Qysh në rininë e tij të hershme, në kohën më të egër të persekutimit fetar, u pagëzua fshehurazi nga prifti hero, më vonë peshkopi i Apollonisë, z. Kozma Qirio, duke u bërë pjesë e një grupi të vogël të kishës së nëndheshme.. Në vitet 1979-1990 punoi në Spitalin Psikiatrik të Tiranës, në pavionin e reabilitimit nëpërmjet terapisë okupacionale.
Në vitin 1990 u largua nga Shqipëria për në USA ku kreu studimet në teologji në Universitetin “Holy Cross Greek Orthodox School of Theology” në Boston, USA, ku u diplomua me “High Distinction” në MTS (Master i Studimeve Teologjike) në vitin 1993.
Qysh në vitin 1992, i nxitur nga dëshira për të dhënë një kontribut në rindërtimin e Kishës, ai kontaktoi Kryepeshkopin Anastas dhe i parashtroi vendimin e tij për tu kthyer në Shqipëri, në një kohë kur të gjithë donin të largoheshin nga vendi. Kjo dëshirë dhe ky vendim u prit më gëzim nga Kryepeshkopi, i cili e inkurajojë dhe e përgëzoi.
Në Shtator të atij viti u kthye në Shqipëri dhe filloi të punonte si pedagog në Akademinë Teologjike të Kishës Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë.
Në 27 Shkurt 1994 u dorëzua dhjakon dhe në 4 Dhjetor prift, duke vazhduar të jepte mësim në Akademinë Teologjike. Në 1995 shkon përsëri për të ndjekur studime të mëtejshme në Universitetin “Holy Cross Greek Orthodox School of Theology” në Boston, USA.
Për rezultate të larta në sezonin akademik 1995-1996 ishte në Listën Kombëtare të Dekanit (The National Dean’s List), ku shkruhen emrat e studentëve më të mirë të të gjithë universiteteve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Në vitin 1996 u ngrit në rangun e arkimandritit.
Në vitin 1997 u diplomua përsëri me “High Distinction” në MT (Master i Teologjisë, një master i avancuar, ekuivalent me kandidat i shkencave) po në Holy Cross, Boston. U kthye në Shqipëri ku u emërua dekan i Akademisë Teologjike të Kishës Ortodokse, detyrë në të cilën qëndroi nga viti 1996 deri në 1998, deri sa u emërua Mitropolit.
Në vitin 1998 u zgjodh dhe u dorëzua peshkop, si mitropolit i Korçës, duke vazhduar të ishte përsëri pedagog në Akademinë Teologjike.
Ai ka përgatitur tekstet e Dogmatikës dhe ka përkthyer shumë libra, si edhe ka botuar shumë artikuj në gazeta, revista dhe periodikë studimorë të huaj dhe të vendit.
Përveç gjuhës së tij amtare shqipes, zotëron anglishten, frëngjishten italishten, greqishten dhe ka njohuri në latinishten dhe hebraishten.
Ka përkthyer disa libra teologjikë në shqip, përfshirë edhe përkthime të vështira nga etërit e kishës, si “Mbi Shpirtin e Shenjtë” të Vasilit të Madh, një libër i cili është bazë në zhvillimin e doktrinës së krishterë.
Kontributi në këto përkthime është në formimin, unifikimin dhe përcaktimin e terminologjisë filozofiko-fetare, sepse ka pasur mangësi në literaturën shqipe në këtë fushë.
Kontributi i Imzot Joan Pelushit në fushën e terminologjisë është vlerësuar nga studjues të vendit dhe të huaj. Joan Pelushi ka shkruar tekstin e parë të Dogmatikës në shqip, tekst që përdoret si botimi zyrtar i Kishës Ortodokse në Shqipëri.
Në vitin 2000 ka themeluar dhe vazhdon të drejtojë Revistën periodike “Tempulli”, që është bërë tashmë një nga revistat më serioze në fushën studimore dhe kulturore, ku marrin pjesë intelektualë, studjues dhe albanologë nga më të njohurit, si nga Shqipëria ashtu edhe nga jashtë vendit.
Ai është jo vetëm kryetari i redaksisë së revistës, por edhe një nga kontribuesit kryesor në shkrimet e saj.
Gama e shkrimeve është e gjërë: në fushën e kulturës, përkthimeve, shkencës, arkeologjisë, filozofisë, teologjisë, historisë, së kritikës së artit, të figurave të shquara të vendit dhe historisë kulturore të vendit tonë, rajonit dhe më gjerë.
Ka përfaqësuar Kishën Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë në shumë takime ndërkombëtare, si referues dhe si pjesëmarrës në grupet e hartimit të teksteve, deklaratave dhe mesazheve të ndryshëm.
Ka përfaqësuar në nivel të lartë Kishën Ortodokse Botërore në shumë grupe pune të Këshillit Botëror të Kishave dhe ishte një nga anëtarët e grupit të rëndësishëm të punës (Joint Working Group) me një mandat pesëvjeçar për hartimin e bashkëpunimit ndërmjet Këshillit Botëror të Kishave dhe Kishës Romano-Katolike.
Ka përfaqësuar, po në nivel të lartë, Kishën Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë në konferenca dhe takime të rëndësishme ndërkombëtare, si referues dhe si përfaqësues.
Përfaqësoi, gjithashtu, Kishën Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë, gjatë pothuajse një dekade, në hartimin e dokumenteve shumë të rëndësishëm për përgatitjen e Sinodit të Madh dhe të Shenjtë, që u mbajt në qershor të vitit 2016, në Kretë.
Vazhdon të përfaqësojë me dinjitet Kishën Ortodokse Autoqefale të Shqipërisë në dialogun shumë të rëndësishëm ndërmjet Kishave Orthodhokse dhe asaj Romano-Katolike, si edhe ndërmjet Kishave Orthodokse dhe Kishave Orientale.
Është ftuar si lektor në dhjetra konferenca kombëtare dhe ndërkombëtare, duke dhënë një kontribut të madh sidomos në fushën e teologjisë, historisë dhe filozofisë.
Ftohet në shumë vende, përfshirë universitete, shkolla teologjike, seminare, takime ndërkombëtare, si të krishtera ashtu edhe ndërfetare, për leksione të ndryshme. Është nderuar me medalje dhe urdhra të ndryshëm nga nga shumë Kisha Ortodokse në botë.
Jep një kontribut të madh në jetën shoqërore dhe humanitare të qytetit të Korçës, si në fushën studimore dhe kulturore, ashtu edhe në atë humane.
Ftohet shpesh për referime dhe biseda në Universitetin e Korçës dhe në shkolla të tjera të rëndësishme të qarkut.
Me inisiativën e tij është hapur një mencë për të ndihmuar çdo ditë njerëzit në nevojë, e cila funksionon prej tashme 27 vjetësh. Kontributi i tij nuk është vetëm në fushën kulturore, shkencore dhe humanitare të qarkut të Korçës, por edhe në atë të forcimin të bashkëjetesës, të dialogut ndërfetar dhe të formimit atdhedashës.
Për këto kontribute të shquara është nderuar duke u shpallur në 23.07.2003 “Qytetar Nderi i Qarkut Korçë” me motivacionin “Për kontribut të shquar në kultivimin e tolerancës dhe mirëkuptimit fetar. Shkencëtar, botues, përkthyes i librave teologjikë në gjuhën shqipe.
Ndihmues në emancipimin dhe vëllazërimin qytetar për Qarkun e Korçës dhe më gjërë.” Në 18.08.2008 është shpallur nga Këshilli bashkiak i qytetit të Korçës “Qytetar Nderi” me motivacionin “Për merita të shquara për ringjalljen e besimit si dhe për veprat e shumta në fushën humane dhe sociale”.
Në 23.07.2018 Universiteti “Fan S. Noli” Korçë i jep titullin “Doctor Honoris Causa” me motivacionin: “Personalitet i shquar i botës shpirtërore dhe fetare, humanist i madh, përkthyes, themelues i revistës periodike “Tempulli”, duke dhënë ndihmesa të shquara në fushën e kulturës, arkeologjisë, filozofisë, teologjisë, historisë, albanologjisë etj.; bashkëpuntor i ngushtë dhe mik i Universitetit “Fan S. Noli”, me rastin e 20-vjetorit të fronëzimit të tij si Mitropolit i Korçës”.
Në 29.05.2019, Bashkia Tiranë i jep Çertifikatë Mirënjohje me motivacion: Si një vlerë me përmasa kombëtare dhe ndërkombëtare, si shembulli më model i promovimit të paqes, harmonisë dhe bashkëjetesës fetare. Respekt dhe mirënjohje pafund për tërë kontributin e tij të shquar në shërbim të komunitetit dhe njerëzve në nevojë.

Albana Alimehmeti Kepi (Alba Kepi) Gazetare, shkrimtare, aktiviste në mbrojtje të identitetit historik të Tiranës

Anëtare e Partisë Demokratike prej vitit 1996 e pjesë aktive qysh prej viteve ’90 e strukturës së kësaj force politike në atë që aktualisht quhet Njësia Vendore numër 9.

Lindur e rritur në një familje autoktone tiranase, po në Njësinë 9 të Tiranës, e shtresës së pronarëve dhe sipërmarrësve të Tiranës në fillim vitet ‘900 me kontribut të jashtëzakonshëm në mbrojtjen e zhvillimin e qytetit.

Stërmbesë e Muharrem Lleshit, pushkatuarit nga komunistët në eventin më dramatik të historisë së Tiranës e quajtur “Masakra e Tiranës”, e nëntorit të 1944. Muharrem Lleshi ishte patriot, antikomunist, atdhetar e nacionalist, është vlerësuar nga Presidenti i Republikës Martir e Nderi i Kombit.

Stërmbesë e klerikut, atdhetarit, mësuesit Ramazan Cali, emrin e të cilit mban sot një rrugë e Tiranës po në Njësinë 9, i vlerësuar nga Presidenti i Republikës “Për Veprimtari Patriotike”.

Mbesë e të burgosurit politik nga komunistët, tregtarit e sipërmarrësit Qazim Alimehmeti, i dënuar me 12 vite burg nga diktatura. Qe një nga ekspertët më të mirë të industrisë dhe sipërmarrjes së tekstileve në Tiranën e fillim viteve ‘900 me eksperiencë bashkëpunimi profesional me Italinë e Greqinë, i arrestuar më 1952 nga regjimi komunsit i cili i sekuestroi familjes së Qazim Alimehmetit pasuritë, pronat e tokat.

Alba është vajza e madhe e gazetarit e shkrimtarit të njohur Bedri Alimehmeti i ndarë mga jeta me 2023, i vlerêsuar “Mjeshtêr i Madh”, e “Fisnikëria Tiranse” nga i cili ka trashêguar pasionin për krimtajrinë e gazetarinë dhe amanetin për të mbrojtuar identitetin historik të qytetit të vendlindjes Tiranë.

Bashkëshorte e nënë e dy djemve pêr të cilët thotë se janë mbështetja e saj më e fortë.

Rritur e formuar me frymën e antikomunizmit, antidiktaturës e idealet e së djathtës që bazohet në pilastrat e shenjta të lirisë së individit, të profesionit, të drejtat njerëzore, identitare, familjes e pronës.

Fotmimin e parë universitar e ka kryer në Fakultetin Histori-Filologji. Me profesionin Historiane lektore, ka punuar në studime shkencore, analiza e rekuperime të materialeve dokumentare e arkivore, të manipuluara nga diktatura komuniste, mbi zbardhjen e të vërtetave të historisë së qytetit të lindjes Tiranë e të patriotëve të trevës tiranase.

Autore e shumë aktiviteteve e materialeve të publikuara në media mbi figurat patriotike të Tiranës antikomuniste.

Si historiane e pjesë e grupeve studimore të ekspertëve, ka punuar për ngritjen e Pavionit të Genocidit në Muzeun e Tiranës me kontribut në mbledhjen e materialeve muzeale, dëshmive historike të martirëve të pushkatuar, të burgosurve e të persekutuarve nga regjimi komunist, si dhe mjaft ekspozitave historike etnografike për evidentimin e identitetit e kontributit autoktonas në qytetin e Tiranës.

Ështe një nga anëtaret e grupit të punës për kthimin në Muze e hapjen e Kullës së Sahatit si simbol i qytetit të Tiranës e identitetit urban, historik e arkitektonik të tij.

Në vitin 2000 emigron në Itali, në qytetin Romë.

Ka kryer formimin në Profesionin Gazetari- Reporter. E nisi bashkëpunimin si gazetare redaktore me organizatën Free Lance International Press.

Është specializuar në Universitetin San Tommaso D’Aquino, Angelicum në Romë, në shkencat sociale.

Është specializuar në Journalism and Public Information, pranë United Nations Interegional Crime and Justice, Institutit Ndërkombëtar i OKB mbi analizën ndaj krimit e drejtësisë, UNICRI.

Është specializuar në te drejtat e gruas e fëmijëve në sistemin e punës pranë ILO, International Labour Organization.

Prej viteve 2000 është pjesë aktive e medias shqiptare me analiza, publikime, informacione në shtypin e shkruar e televiziv, bazuar në misionin e shenjtë të gazetarisë: e vërteta.

Për disa vite rradhazi ka bashkëpunuar me Gazetën Standart e prej vitit 2013 si korrespondente nga Italia për UTV News.

Më pas prej vitit 2015 nisi bashkëpunimin si gazetare, reporter për Italinë me RTV ORA e Ora News dhe me Syri Tv.

Gjatë dhjetëvjecarit të fundit është një nga zërat më të fortë të gazetarisë shqiptare duke përcjellë për publikun shqiptar megaskandalet më të mëdha të qeverisjes socialiste.

Raportimet e intervistat eskluzive që ka realizuar me Krerët më të lartë të Antikrimit, Antidrogës, Antimafias e Guardia di Finanza Italiane zbardhën të vërteten e fshehur nga regjimi socialiste se Shqipëria ishte kanabizuar, e se si, gati çdo natë, nga brigjet shqiptare niseshin drejt brigjeve italiane tonelata me marijuanë, kanabis e armë.

Në arkivin mediatik të mediave shqitpare janë të dokumentuara me qindra materiale e intervista që ka realizuar duke zbardhur të vërteta që mbaheshin fshehur se si dhe nëndetëse përgatiteshin nga shqiptarë për të trafikuar kokainë e drogë drejt Europës.

Raportet ekskluzive të përcjella e të dokumentuara i dhanë zë një aksioni opozitar, që mbahej nën heshtje publike, dhe zbardhën se në Shqipëri, afaret e drogës e të grupeve kriminale po orientonin ekonominë dhe po e mbushnin vendin me para të fituara nga aktivitete të paligjshme.

Ka përcjellë për mediat shqiptare dosjet më të nxehta që vijojnë të jenë dhe sot flamuri i betejës opozitare të Partisë Demokratike.

Mega opearcioni e dosja “Rosa dei venti”, që përcolli nën riskun e presionin më dramatik për familjen e dy djemtë e saj, zbardhi se si klani Habilaj përdorte makinën e Ministrit të Brendshëm Tahiri për të trafikuar kokainë e se si me urdhër institucional fikeshin radarët për të mos kontrolluar skafet e gomonet që niseshin me thasë me drogë drejt Italisë.

Nëse sot opinionin publik është i informuar mbi skandalin e inceneratorit falë aksionit opozitar të Partisë Demokratike, gjithçka nisi me zbardhjen e skandalit e operacionit të koduar “Isola Scaligera”, që gazetarja pëcolli nga Verona me dokumentet ekskluzive marrë nga Komuna e këtij qyteti, ku u zbardh se si elementë të klanit ndranghetist kalabrez Arena, kishin vënë nën zotërim menaxhimin e mbetjeve të Veronës me të cilat kishin nënshkruar kontratëtn kompania ECO Tirana, AGSM HOLDING e AMIA Verona.

Kjo dosje hodhi dritë për herë të parë mbi aferën e inceneratorit, landfillin e paekzistueshëm, parashikimet për ndërtimin të një hidrocentrali, si dhe të një deficiti financiar që Eco Tirana kishte ndaj Veronës e jo transparencën që këshillarët e Bashkisë së Veronës sinjalizonin çdo mbledhje me preokupimet mbi Tiranën.

Megaskandali i dosjes “Basso Profilo”, qe një nga dosjet më të nxehta që solli në mediat shqiptare, ku u evidentua se si klanet mafioze shqiptare e të huaja kishin shtrirë duart në ekonominë e Tiranës falë të të ashtuquajturve punëmbarues, të cilët kërkonin 20% për çdo tender publik, leje ndërtimi e afera të lidhura me Bashkinë e Tiranës dhe qeverinë shqiptare.

Dosje e nxehtë që fakteqësisht u bllokua nga presioni politik qe dhe skandali që zbardhi mbi trafikun e pakigjshëm të ilaçeve në kohën e Covidt në të cilin u ndalua në Itali, djali i Ministrit Bledi Çuçi.

Një tjetër megaoperacion “Brasile low cost” që përcolli për publikun shqiptar zbardhi se si shqiptarët nuk quheshin më grupe por kartela kokaine e që në Amerikën Latine kishin marrë rolin parësor të kontratuesve të drejtpërdrejtë për aferat në Europë.

Po ashtu një tjetër megaskandal i zbardhur me dosjen “ Pizza Conection” përcolli për publikun shqiptar, ishte pastrimi i dhjetra miliona euro që një sipërmarrës palermitan, i cili vepronte për llogari të mafias siciliane Cosa Nostra po pastronte në një bankë në Tiranë, falë premtimeve korruptive me eksponentë të lartë të qeverisë socialiste në Shqipëri.

Me dhjetra intervista eskulzive që ka realizuar me eskpertët më të mirët të antikrimit ndërkombëtar kanë kontribuar në informimin e dokumentimin e një aksioni opozitar në nivel mediatik e publik.

Çdo ditë të punës si profesioniste gazetare e vë në shërbim të zbardhjes së të vërtetave ndaj një sistemi gjithnjë e më teknokratik e autokratik shqiptar.

Për punën profesionale e impenjimin e saj ne evidentimin e vlerave, traditës e historisë së qytetit është vlerësuar më 2022, nga Shoqata Tirana me titullin “Fisnikëria Tiranse”.
Pêr punën e impenjimin e saj profesional në gazetari është vlerësuar në Itali me “Çmimi Ndërkombëtar i Gazetarisë për vitin 2024”.

Aktualisht është Zëvendës Presidente e Urdhërit të Gazetarëve të Huaj në Itali e Presidente e Organizatës Botërore të Grave gazetare e shkrimtare, dega Itali.

Është autore librash e redaktore.

Aktualisht është Sekretare e Përgjithshme e UGSHPD, Shoqata e Gazetarëve Profesionistë të Diasporës me seli në Zvicër.

Jeta e Diasporës, problematikat e tyre, suksesi i emigrantëve shqiptarë në Itali e vota e Diasporës ka qënë pjesë e aktivitetit të saj profesional e civil gjatë viteve të fundit.

Me punën e profesionin e saj ka përcjellë për opionin publik shqiptar intervista me krerët më të lartë të qeverisë italiane gjatë 15 viteve të fundit.

Aktualisht është Këshilltare Bashkiake e Partisë Demokratike për Tiranën.

“Simbol i vlerave dhe idealeve”: Përvjetori i vrasjes së aktivistit Enver Hadri

Radio Evropa e Lirë

Enver Hadri, politikan dhe aktivist nga Kosova, u vra 35 vjet më parë në Bruksel nga shërbimi sekret serb e jugosllav, UDB.

Përveç përvjetorit të vrasjes, në këtë jubile, një gjykatë evropiane dha vulën përfundimtare se ai ishte viktimë e luftës për të drejtat e njeriut në Kosovë. Ai kishte azil politik në Belgjikë, ndërsa u vra nga struktura, prej të cilave kishte ikur, duke kërkuar mbrojtje në shtetin belg.

Teuta Hadri ishte 13 vjeçe kur, diku pas orës 19:00, kur transmetohej ditari kryesor në televizionet belge, e mori në telefon shoqja e shqetësuar, për t’i thënë se prindërit e saj kishin parë në lajme se babai i Teutës ishte vrarë.

E tronditur dhe duke mos dashur të besonte atë që dëgjoi, në ato momente në dyert e shtëpisë u shfaq policia belge për t’i kumtuar gruas se bashkëshorti i saj, Enveri, ishte vrarë.

Enver Hadri ishte aktivist nga Kosova. Në Belgjikë jetonte që nga viti 1972, ku themeloi Komitetin për të drejtat e njeriut në Kosovë. Ishte i përkushtuar që çështja e të drejtave të njeriut në Kosovë të përfshihej në agjendën ndërkombëtare.

U vra nga UDB-ja pikërisht për shkak të aktiviteteve të tij.

Historia tragjike e përsëritur e familjes

Historia e familjes Hadri është e shënuar me tragjedi dhe rezistencë për shkak të besimeve politike.

Personaliteti i babait të Teutës, Enverit, u formësua në një histori që ai nuk e kishte zgjedhur. Më 8 janar të vitit 1945, kur Enver Hadri i kishte vetëm katër vjet, babanë e tij, Islamin, e pushkatuan komunistët serbë e jugosllavë.

Teuta, më e vogla nga katër fëmijët e Enver Hadrit, sot është 48 vjeçe, aq sa ishte babai i saj në momentin e vrasjes, më 25 shkurt të vitit 1990.

Teuta Hadri mban gazetën belge Le Soir, e cila ia kushtoi botimin e fundjavës babait të saj të vrarë, Enver Hadrit.

Teuta Hadri mban gazetën belge Le Soir, e cila ia kushtoi botimin e fundjavës babait të saj të vrarë, Enver Hadrit.

Në emër të familjes, vetëm Teuta flet për gjyqin.

Prej vitesh ka qenë aktive me proceset e vrasësve të babait të saj. Ajo tregon se e gjithë përvoja gjatë këtyre viteve i ka shërbyer si një fakultet i juridikut.

“Jeta jonë ka ndryshuar nga ai moment. E kultivoj trashëgiminë dhe vlerat që ai i la pas. Është një krenari për ne që emri i tij nuk harrohet. Ai nuk ishte vetëm babai ynë, por një simbol vlerash dhe idealesh”, thotë Teuta Hadri gjatë bisedës për Radio Evropën e Lirë (REL). Teuta ka diplomë masteri në Sociologji dhe tani punon për të drejtat e azilkërkuesve në Belgjikë.

Ajo ende jeton në të njëjtën shtëpi, në stilin e ashtuquajtur “Maison de maître” (Shtëpia e mjeshtrit), nga periudha neoklasike, e fundshekullit XIX ose fillimit të shekullit XX. Këto shtëpi karakterizohen nga tavane të larta, fasada simetrike, dritare të mëdha dhe ambiente të bollshme.

Shtëpia ndodhet në Bruksel, në Rrugën e Shqipërisë (Rue de l’Albanie). Në të njëjtën shtëpi, dekada më herët, kishte jetuar edhe Faik Konica, shkrimtar, publicist dhe diplomat shqiptar, një nga mendimtarët më të shquar të Rilindjes Kombëtare.

Ndërtesa e shtëpisë tani ka dy pllaka përkujtimore me emrat e Konicës dhe Hadrit.

Ndërtesa në Bruksel ku ka jetuar Hadri mban dy pllaka përkujtimore: atë të shkrimtarit shqiptar, Faik Konica, pasi edhe ai kishte jetuar aty, dhe të aktivistit kosovar, Enver Hadri.

Ndërtesa në Bruksel ku ka jetuar Hadri mban dy pllaka përkujtimore: atë të shkrimtarit shqiptar, Faik Konica, pasi edhe ai kishte jetuar aty, dhe të aktivistit kosovar, Enver Hadri.

Vrasja dhe procesi gjyqësor

Enver Hadri u vra më 25 shkurt 1990 në kryeqytetin e vendit ku më 1972 ai kishte kërkuar mbrojtje pas përndjekjes nga shteti serb.

Në Bruksel, në mes të ditës, jo shumë larg nga shtëpia e tij, ndërsa ai ishte në timon dhe ndaloi në një semafor të kuq, u ndal një veturë tjetër nga e cila ulen xhamat e dritareve. Nga aty qëllohet me armë në Hadrin. Në veturë, Hadri kishte listën e shqiptarëve të vrarë në Kosovë, të cilën do ta dorëzonte në Parlamentin Evropian.

Aktivisti Enver Hadri.

Aktivisti Enver Hadri.

Të shtënat janë dëgjuar rreth orës 17:00, ndërsa familja, sipas fjalëve të Teuta Hadrit, u informua për vrasjen e tij më shumë se dy orë më vonë.

Në automjetin nga i cili Hadri është qëlluar, sipas dokumenteve gjyqësore, ishin katër persona: Veselin Vukotiq, Andrija Drashkoviq, Andrija Lakoniq dhe Darko Ashanin.

Vrasja ishte urdhëruar nga Bozhidar Spasiq, pjesëtar i shërbimit sekret serb.

Andrija Lakoniq dhe Darko Ashanin janë vrarë në Serbi gjatë viteve ’90 në larje hesapesh.

Personat e tjerë, përgjegjës për vrasjen e Hadrit, janë dënuar dy herë me burgim të përjetshëm për këtë vrasje.

Procesi i parë gjyqësor u mbajt në vitin 2016.

Bozhidar Spashiq, ish-anëtar i shërbimeve sekrete serbe, si dhe Veselin Vukotiq dhe Andrija Drashkoviq, janë gjykuar në mungesë dhe janë dënuar me burgim të përjetshëm për këtë vrasje.

Vukotiq dhe Drashkoviq kanë deponuar ankesë kundër vendimit të këtij gjyqi.

Bozhidar Spashiq, urdhërdhënësi i vrasjes, nuk është ankuar kundër vendimit gjyqësor të vitit 2016. Kur nisi procesi i dytë gjyqësor, në janar të vitit 2025, Spasiq u paraqit në mediat serbe, të cilat kanë politika editoriale të ngjashme me ato të presidentit aktual serb, Aleksandar Vuçiq.

Procesi i dytë gjyqësor ndaj Veselin Vukotiq dhe Andrija Drashkoviqit, i mbajtur gjatë janarit të këtij viti, gjithashtu u zhvillua në mungesë të këtyre dyve.

Për gjykimin e dytë, Andrija Drashkoviq angazhoi avokatët më të njohur në Belgjikë, të ashtuquajturit “peshkaqenë”. Një nga ta është Sven Mari, i cili mbron terroristin e njohur në Belgjikë, Salah Abdeslam, i akuzuar për planifikimin e sulmeve terroriste në Paris, në nëntor të vitit 2015, dhe në Bruksel, marsin e 2016-ës.

Të dy gjykimet për vrasjen e Enver Hadrit janë zhvilluar në Gjykatën e Jurisë – instancë e lartë penale që trajton krime të rënda si vrasjet, krimet kundër shtetit apo tradhtinë. Vendimi merret nga një juri popullore dhe gjyqtarë profesionalë.

Juria përbëhet nga 12 persona.

“Në dy raste të ndara, 12 persona erdhën në të njëjtin përfundim. Pra, 24 persona të ndryshëm, me prapavija të ndryshme, psikologji apo jetë private të ndryshme, marrin dy vendime identike, në një periudhë 9-vjeçare”, tha Sokol Vlahnji, një nga avokatët e familjes Hadri.

Ku strehohen Vukotiq e Drashkoviq?

Veselin Vukotiq dhe Andrija Drashkoviq aktualisht gjenden në Serbi.

Sipas fletarrestimit ndërkombëtar të lëshuar nga Belgjika, Andrija Drashkoviq u arrestua në Split të Kroacisë në vitin 2015.

Atij i është lejuar që të presë ekstradimin në një dhomë hoteli. Të njëjtën ditë ai u arratis në Serbi.

Nga Prokuroria belge është thënë se nuk presin ekstradimin e Vukotiqit dhe Drashkoviqit, pasi ligjet e Serbisë nuk lejojnë dorëzimin e shtetasve të vet në Belgjikë.

Konteksti politik e historik

Enver Hadri u vra një vit pas suprimimit të autonomisë së Kosovës – krahinës së atëhershme serbe e jugosllave. Shumica shqiptare në Kosovë, me atë rast, u privua nga të drejtat bazike, përfshirë arsimin, mediat dhe çdo lloj jete sociale apo kulturore.

Në Belgjikë, Hadri organizonte protesta për ta përçuar në institucionet relevante ndërkombëtare atë që po ndodhte në Kosovë. Ishte kjo periudhë kur kanalet informative kontrolloheshin nga Beogradi.

“Me babin isha kudo. Më merrte nëpër protesta që i organizonte. Më mësoi ta kultivoj dashurinë ndaj Kosovës dhe kulturës sonë. Mbi të gjitha, më ka mësuar të mos e urrej askënd”, tregon Teuta, e cila e ka ndihmuar rregullisht babanë në përpilimin e letrave dhe komunikatave, pasi frëngjishtja e saj ishte më e mirë, falë shkollimit në Bruksel.

Aktivisti Enver Hadri me të bijën, Teutën.

Aktivisti Enver Hadri me të bijën, Teutën.

Srgjan Cvijiq me vite ka hulumtuar vrasjet politike në Belgjikë, përfshirë edhe vrasjen e Enver Hadrit. Aktualisht, është duke përfunduar edhe librin mbi këtë temë. Ai konsideron se vrasja e Hadrit ndodhi në mes të tensioneve të shkaktuara pas shfuqizimit të autonomisë së Kosovës në vitin 1989, nga regjimi i Sllobodan Millosheviqit.

“Lobimi i Hadrit për Kosovën në Evropë, sigurisht mori vëmendjen e Beogradit”, thotë Cvijiq.

Ai i mohon pretendimet e Bozhidar Spasiqit se Hadri u vra për shkak se po përgatitej për një atentat ndaj Sllobodan Millosheviqit. Ky aludim, sipas Srgjan Cvijiqit, është absolutisht i pabazë. Sipas tij, këto pretendime janë pjesë e një fushate dezinformimi të UDB-së, të cilën e kishte përsosur edhe pjesëtari i kësaj strukture, Bozhidar Spasiq.

“Më e mundshme duket teoria e shfaqur nga një prej dëshmitarëve gjatë hetimeve, se strategjia e UDB-së ishte që, përmes likuidimit të intelektualëve shqiptarë, të goditet lëvizja kombëtare”, thotë Cvijiq.

Një dëshmitar i mbrojtur në Tribunalin e Hagës në procesin ndaj Millosheviqit, me kodin C-048, kishte deklaruar se likuidimet e aktivistëve kosovarë në Evropë ishin bërë me porosi të shërbimit sekret jugosllav.

Duke dëshmuar në prill të vitit 2003, ky dëshmitar konfirmoi se Veselin Vukotiq vetë kishte pranuar se e ka vrarë Enver Hadrin.

Ai shpjegoi se politika e përgjithshme e shërbimeve sekrete jugosllave ishte likuidimi i intelektualëve shqiptarë, sepse secila humbje e secilit intelektual do t’i dëmtonte shqiptarët e Kosovës.

Millosh Vasiq, që merrej me gazetari hulumtuese, serbe e jugosllave, kishte shkruar në vitin 2016, se vrasja e Hadrit ishte “aventura e fundit e UDB-së së ‘çoroditur’”.

Funerali i aktivistit Enver Hadri në Belgjikë më 1990.

Funerali i aktivistit Enver Hadri në Belgjikë më 1990.

UDB-ja ishte shërbimi sekret i Jugosllavisë, i formuar pas Luftës së Dytë Botërore. Ishte i njohur për operacionet e fshehta dhe aktivitete të spiunazhit, në shërbim të mbrojtjes së regjimit komunist dhe mbikëqyrjen e kundërshtarëve politikë. UDB-ja operoi si një aparat represiv dhe përdorte metoda të dhunshme për të shtypur çdo formë të opozitës dhe disidencës, përfshirë edhe likuidimin e kundërshtarëve politikë.

Në fund të viteve ’80, shërbimi ra kryesisht në duar të nacional-populistëve të udhëhequr nga Millosheviqi, i cili e mori pushtetin në Serbi.

Gjatë viteve ’70, saktësisht nga viti 1972, sipas Srgjan Cvijiqi, pati një shtim të numrit të vrasjeve të emigrantëve jugosllavë nga ana e UDB-së.

Qysh atëherë, ky shërbim, për atentatet e ndryshme, angazhoi kriminelët ordinerë që në këmbim fitonin imunitet nga persekutimi në Jugosllavi.

“Për shkak të këtyre praktikave, ndodhi kriminalizimi i shërbimit sekret federativ. Është gjithashtu interesant që shumë prej autorëve të këtyre vrasjeve u bënë kryekomandantë gjatë luftërave në ish-Jugosllavi”, pohon Cvijiq.

Verdikti i Gjykatës në Belgjikë për rastin Hadri është i pari në histori për vrasjen e një aktivisti të diasporës nga Kosova.

Varri i aktivistit të të drejtave të njeriut në Kosovë, Enver Hadri, ku është gdhendur thënia "Kosova është gjaku ynë i që nuk falet".

Varri i aktivistit të të drejtave të njeriut në Kosovë, Enver Hadri, ku është gdhendur thënia “Kosova është gjaku ynë i që nuk falet”.

Teuta Hadri vlerëson se aktgjykimi është një triumf jo vetëm për familjen Hadri, por edhe për të gjithë aktivistët nga Kosova që ishin aktivë gjatë viteve të emigracionit dhe që u vranë nga UDB-ja për shkak të aktiviteteve të tyre.

“Ky gjykim, në aspektin simbolik, nuk është vetëm për babin tim. Kjo është një procedurë për të gjithë ata që humbën jetën për lirinë. Kam parasysh këtu vëllezërit Gërvalla, Kadri Zekën, Vehbi Ibrahimin… Të gjithë ata u angazhuan dhe u sakrifikuan. Në zemrën time, nuk e kam bërë këtë vetëm për babin tim, por për të gjitha viktimat e një regjimi autoritar”, thotë Teuta Hadri.

 

 

 

 

 

Fjala e fundit e Ahmet Hoxhës para skuadrës së pushkatimit- Nga Bedri BLLOSHMI


Ahmet Hoxha ishte nga Kolonja e Gjirokastrës. Ai e kaloi gjithë jetën në burg. Është arratisur dy herë nga burgjet; një herë në Laç dhe një herë në Spaç.

Në arratisjen e dytë, ai iku në këmbë nga Spaçi deri në Drinin e Zi bashkë me Sali Çakon i cili kishte ushtarak në Dibër dhe e njihte mirë zonën dhe kufirin. Aty i kapën dhe i dërguan në Degën e Punëve të Brendshme Rrëshen ku kryetar Dege ishte Skënder Lika. Pasi nxjerrin në gjyq Ahmetin e dënojnë me vdekje, pushkatim.

Në mesnatën e 31 janarit të vitit 1979 Ahmet Hoxhën e çojnë në Kthesën e Kaçinarit, Varianti i Druve për ta pushkatuar.

E çojnë para gropës që e kishin bërë gati për ta pushkatuar dhe i kërkojnë fjalën e fundit.

Ja cila ishte fjala e fundit e Ahmet Hoxhës para pushkatimit:
“Unë e kam urryer këtë regjim që në fillim se është një regjim që ka ardhur në fuqi me gjak dhe prandaj nuk e dua. Kam qenë armik i këtij pushteti dhe i kësaj partie dhe jam armik i kësaj partie se ka ardhur në fuqi me gjak dhe me gjak e ka mbajtur, por edhe me gjak do mbarojë”

Elon Musku dhe trashëgimia e manjatëve në politikën amerikane

VOA Alex Gendler

Biznesi ka qenë i ndërthurur me politikën amerikane që para themelimit të vendit. Pavarësisht që drejtuesit e bizneseve luajnë rol të madh në financimin e fushatave dhe nismave politike, pak individë në historinë amerikane kanë marrë një rol kaq personal dhe publik në politikë sa miliarderi Elon Musk.

Edhe para zgjedhjeve të vitit 2024, miliarderi me origjinë nga Afrika e Jugut shpesh ndërvepronte me qeverinë amerikane nëpërmjet kompanive të tij. Firma e tij e prodhimit të makinave elektrike ‘Tesla’ ka marrë subvencione për energjinë e gjelbër, ndërsa kompania e tij ‘Space X’ ka kontrata të shumta me NASA-n dhe ushtrinë amerikane për të ofruar shërbime të lëshimit të anijeve kozmike në hapësirë, zhvillimin e automjeteve dhe operimin e fluturimeve.

Nëpërmjet ‘SpaceX’, zoti Musk gjithashtu luajti rol kyç në mbështetjen e Shteteve të Bashkuara për mbrojtjen e Ukrainës kundër sulmit të Rusisë. Ai ofroi terminale interneti satelitore ‘Starlink’ për forcat ukrainase. Përfshirja e zotit Musk në luftë u bë arsye për shqetësim pasi dolën raporte se ai po merrte drejtpërdrejt vendime në lidhje me përdorimin e terminaleve dhe ishte në kontakt të drejtpërdrejt me presidentin rus Vladimir Putin dhe zyrtarë të tjerë të lartë rusë.

Miliaderi Musk arriti të sigurojë një rol edhe më të dukshëm në media pas blerjes në vitin 2022 të platformës së mediave sociale ‘Twitter’, e cila ishte bërë një platformë ku gazetarët, kompanitë dhe zyrtarët qeveritarë bënin njoftime publike dhe angazhoheshin në diskutime së bashku me përdoruesit e rregullt.

Duke e riemërtuar platformën nga ‘Twitter’ në ‘X’, zoti Musk rishikoi politikat e verifikimit dhe moderimit të përmbajtjes për të luftuar atë që ato e përshkroi si paragjykime të të majtëve. Në kuadër të kësaj ai riktheu në funksion profilin e Presidentit Donald Trump si dhe llogari të shumta që ishin ndaluar për shkak të gjuhës së urrejtjes. Ndërsa zgjedhjet presidenciale po afroheshin, zoti Musk e përdori platformën për të mbështetur politikat e zotit Trump, duke bërë më pas fushatë së bashku me të, si dhe duke qenë i pranishëm pranë tij gjatë telefonatave me udhëheqës të huaj.

Përfshirja e zotit Musk arriti kulmin me emërimin e tij si kreu i një komisioni të ri për efikasitetin e qeverisë, i emëruar sipas një publikimi në internet dhe kriptomonedhës që zoti Musk i kishte bërë reklamë më parë.

Ndërsa përfshirja e zotit Musk në politikën e Shteteve të Bashkuara mund të jetë e pazakontë tani, ajo kujton epokat e mëparshme kur drejtuesit e bizneseve të mëdha ushtronin ndikim të madh mbi zhvillimet në vend.

J.P. Morgan (1837-1913)

Pasi karrierës së hershme në tregun e aksioneve në ‘Wall Street’, John Pierpont Morgan fitoi famë duke riorganizuar industrinë e lulëzuar të hekurudhave gjatë Luftës Civile. Duke organizuar konferenca mes kompanive hekurudhore dhe duke konsoliduar ato ku ishte vetë aksioner, ai ndihmoi në krijimin e një sistemi të integruar hekurudhor, një praktikë që e përsëriti më vonë me industrinë e çelikut në vend.

Kur kriza ekonomike e vitit 1893 i la Shtetet e Bashkuara pothuajse pa rezerva ari, kompania e zotit Morgan ndërhyri për të ndihmuar qeverinë, duke e furnizuar me ar në këmbim të bonove të thesarit.

Më pas, në vitin 1907, kur një tjetër krizë financiare kërcënoi të rrënonte bankat e vendit, zoti Morgan u vlerësua përsëri për shpëtimin e vendit duke bashkuar drejtuesit e bankave dhe duke i detyruar ata të binin dakord për një plan të përbashkët stabilizimi.

Ai mbahet mend si një biznesmen serioz, që i dha përparësi stabilitetit mbi spekulimet dhe mbështeti spitalet, muzetë dhe universitetet përmes aktivitetit të tij filantropik. Megjithatë, veprimet e tij në industrinë hekurudhore dhe atë të çelikut krijuan monopole që frymëzuan ligjet më të hershme kundër monopolit në vend.

Për më tepër, fakti që qeverisë amerikane dy herë iu desh të mbështetej tek një biznesmen privat për të shpëtuar financat e saj, u bë një shkak i madh shqetësimi, duke çuar në krijimin e Rezervës Federale (Bankës Qendrore).

Henry Ford (1863-1947)

Henry Ford është më i njohur për prodhimin e automobilit të parë për masat, duke e bërë atë që ishte më parë një produkt luksoz, të përballueshëm për konsumatorin mesatar. Ai gjithashtu njihet për popullarizimin e linjave të prodhimit, për vendosjen e jë orari të rregullt 40 orë pune në javë, si dhe për standarde të larta pagash, me arsyetimin se punëtorët e mirëpaguar dhe të lumtur do të ishin më produktivë dhe të aftë për të blerë makinat që prodhonte ai.

Henry Ford besonte se industria dhe konsumi jo vetëm që do të zhvillonin ekonominë, por do të nxisnin paqen në botë, duke bërë fushatë aktive kundër luftës si humbje produktiviteti. Pasi nuk arriti të parandalonte hyrjen e Shteteve të Bashkuara në Luftën e Parë Botërore, zoti Ford ndihmoi me përkushtim përpjekjet e luftës dhe zbuti aktivizmin e tij. Ai kandidoi për në Senat më 1918, një garë që e humbi me rezultat të ngushtë.

Megjithatë, jo të gjitha aspektet e reputacionit të zotit Fordit kanë mbetur pozitive. Qasja bujare e manjatit ndaj punonjësve të tij u zhvillua njëkohësisht me kundërshtimin e tij të palëkundur ndaj përpjekjeve për themelimin e sindikatave dhe mbajtjes së grevave të punëtorëve, të cilat u shtypën me forcë.

Qëndrimi i tij kundër luftës kishte gjithashtu një anë më të errët. Zoti Ford ishte veçanërisht antisemitik dhe besonte se hebrenjtë ishin përgjegjës për Luftën e Parë Botërore, si dhe për sëmundje të shumta në shoqërinë amerikane. Pasi bleu gazetën ‘Dearborn Independent’ më 1918, zoti Ford e përdori atë për të botuar teori të shumta konspirative antisemitike. Ai ndaloi vetëm pas kërcënimeve për bojkot kundër kompanive të tij.

Si pjesë e Komisionit që vë Amerikën të Parën, zoti Ford bëri fushatë kundër përfshirjes së Shteteve të Bashkuara në Luftën e Dytë Botërore dhe vazhdoi të bënte biznes me Gjermaninë naziste deri në shpalljen e luftës në vitin 1941 nga Uashingtoni.

William Randolph Hearst (1863-1951)

Pronari i gazetave ‘San Francisco Examiner’ (SFE) dhe ‘New York Morning Journal’ (NYMJ), William Randolph Hearst ndërtoi një perandori mediatike. Ai ishte pionier i një forme të raportimit sensacionalist që u bë e njohur si ‘gazetaria e verdhë’. Raportet e ekzagjeruara të NYMJ për dhunën koloniale të Spanjës në Kubë ndezën opinionin amerikan dhe shtuan thirrjet për të ndërhyrë. Kur Kongresi përfundimisht i shpalli luftë Spanjës më 1898, zoti Hearst personalisht udhëtoi në Kubë për të njoftuar mbi konfliktin.

Operacionet mediatike të zotit Hearst do të zgjeroheshin më vonë në dhjetëra gazeta në qytete të shumta, si dhe në revista dhe botues librash.

Pasi vendosi të merrej me politikë, zoti Hearst shërbeu për një kohë të shkurtër në Dhomën e Përfaqësuesve si ligjvënës nga qarku i 11-të i Nju Jorkut. Më vonë humbi zgjedhjet me një rezultat të ngushtë për kryetar bashkie dhe për guvernator të Nju Jorkut. Gazetat e tij kishin botuar editoriale që denonconin me gjuhë të ashpër Presidentin William McKinley dhe ai u fajësua për nxitjen e vrasjes së Presidentit McKinley më 1901.

Fillimisht një populist me qëndrime progresive, zoti Hearst u zhvendos drejt një politikani të krahut të djathtë në vazhdën e Luftës së Parë Botërore dhe Revolucionit Rus të vitit 1917. Ndërsa denoncoi politikat e Presidentit Franklin Delano Roosevelt si anti-amerikane, zoti Hearst shprehu admirim për Hitlerin dhe botoi artikuj nga udhëheqësi gjerman. Megjithatë, zoti Hearst mbështeti hyrjen e SHBA në Luftën e Dytë Botërore pas sulmit në Pearl Harbor, duke mbështetur qëndrime anti-aziatike dhe internimin e amerikano – japonezëve.

Sot, zoti Hearst mbahet mend si frymëzimi i vërtetë për filmin ‘Qytetari Kane’, i cili u realizua ndërsa ishte gjallë dhe të cilin ai u përpoq ta ndalonte.

Përfundim

Manjatët që formësuan politikën amerikane në epokat e kaluara frymëzuan admirim dhe polemika, ndikimi i tyre u bë i qartë vetëm më pas, me kalimin e viteve. Mbetet për t’u parë nëse ndikimi i zotit Musk do të jetë më i gjatë se administrata e Presidentit Trump dhe nëse manjatë të tjerë të kohërave moderne do të ndjekin shembullin e tij.

Kush është Marco Rubio, sekretari i ri i shtetit, një kritik i madh i Sorosit në krye të DASH

Presidenti Donald Trump ka emëruar senatorin Marco Rubio si zgjedhjen e tij për Sekretar Shteti.

Ja pesë fakte rreth republikanit nga Florida, që ishte në mandatin e tij të tretë në Senatin e SHBA-së:

Është djalë emigrantësh kubanë

Rubio, 53 vjeç, ka lindur në Majami dhe ende jeton atje. Babai i tij ishte kamerier dhe nëna e tij pastruese hoteli. Në fushatën e tij të parë për Senat, ai shpesh i kujtonte votuesve prejardhjen e tij të klasës punëtore dhe historinë e tij “vetëm në Amerikë” si djali i emigrantëve kubanë që u bë senator amerikan.

Është katolik

Rubio kaloi rreth gjashtë vite të fëmijërisë së tij në Las Vegas, ku u pagëzua në Kishën e Jezu Krishtit të Shenjtorëve të Ditëve të Mëvonshme dhe frekuentoi shërbesat mormone. Familja u zhvendos në qytet kur Rubio ishte tetë vjeç dhe prindërit e tij gjetën punë në industrinë në rritje të hoteleve. Ata u kthyen në Majami kur ai ishte 14 vjeç.

Luajti futboll kolegji dhe u martua me një nxitëse profesioniste tifozësh

Rubio është një tifoz i madh i futbollit që kishte ëndrra për të arritur në NFL kur luante në shkollën e mesme. Por ai pati oferta vetëm nga dy kolegje. Ai zgjodhi Tarkio College, një shkollë pak e njohur në një qytet me më pak se 2000 banorë në Misurin veriperëndimor rural. Pasi kolegji u përball me falimentimin dhe Rubio pësoi një dëmtim, ai hoqi dorë nga futbolli dhe u transferua në një shkollë në Florida. Ai u diplomua në Universitetin e Floridës dhe në Shkollën Juridike të Universitetit të Miamit. Rubio u fejua me Jeanette Dousdebes, e cila u bë pjesë e skuadrës së nxitëseve të tifozëve të Miami Dolphins. Ata u martuan në vitin 1998 dhe kanë katër fëmijë.

Gati u bë prokuror i përgjithshëm i Floridës

Rubio u zgjodh në Dhomën e Përfaqësuesve të Floridës, duke shërbyer edhe si lider i shumicës dhe kryetar. Ai ishte një kandidat me pak shpresa kundër guvernatorit të atëhershëm Charlie Crist për nominimin republikan për Senat në vitin 2010.

Liderët e partisë e shtynë të tërhiqej nga gara për Senat dhe të kandidonte për prokuror të përgjithshëm, duke i premtuar mbështetje të plotë. Rubio ishte gati të pranonte, por kur një gazetar i Associated Press e pyeti drejtpërdrejt për një këshillë që ai do të ndryshonte garën, Rubio mohoi kategorikisht. Ai qëndroi në garë dhe fitoi mandatin e tij të parë në Senat. Ai u rizgjodh në vitet 2016 dhe 2022.

Kandidoi për president dhe u përplas me Trump-in në vitin 2016

Rubio hyri në garën presidenciale të vitit 2016 përballë një fushe të mbushur me kandidatë republikanë, përfshirë Trump-in. Ai fitoi në Minnesota dhe disa territore të tjera, por u tërhoq pas humbjes në shtetin e tij të Floridës.

Gjatë garës, Trump dhe Rubio shkëmbyen sulme verbale, me Trump-in që e quante atë “Marco i vogël” dhe Rubio që e cilësonte Trump-in si “mashtrues” dhe “vulgar.” Marrëdhënia e tyre u përmirësua më vonë, dhe Rubio e mbështeti Trump-in gjatë presidencës së tij.

Marrëdhënia e tyre u përmirësua kur Trump ishte në Shtëpinë e Bardhë. Kur ABC News këtë vit rishfaqi disa nga komentet e Rubios në 2016, ai i minimizoi ato, duke thënë: “Ishte një fushatë.”

Ai mbeti i afërt me Trump-in edhe pasi u anashkalua për pozicionin e nënpresidentit në favor të senatorit të Ohajos, JD Vance. Rubio udhëtoi me ish-presidentin gjatë fazës përfundimtare të garës, duke mbajtur fjalime në anglisht dhe spanjisht në disa mitingje në ditën e fundit të fushatës.

Flet shpesh për kërcënimet e huaja, veçanërisht nga Kina

Rubio u ngrit në skenën kombëtare duke përfituar nga vala e lëvizjes Tea Party në 2010. Ai bëri fushatë duke thënë se presidenti i atëhershëm Barack Obama dhe Kongresi i kontrolluar nga demokratët rrezikonin ekonominë e vendit përmes shpenzimeve të brendshme katastrofike, politikave tatimore dhe atyre të kujdesit shëndetësor.

Si nënkryetar i Komisionit të Zgjedhur të Senatit për Inteligjencën dhe anëtar i Komitetit për Marrëdhëniet me Jashtë, Rubio tani flet shpesh për kërcënimet ushtarake dhe ekonomike të huaja, veçanërisht ato nga Kina. Ai paralajmëron se Kina, Irani, Koreja e Veriut dhe Rusia po bashkëpunojnë gjithnjë e më shumë kundër Shteteve të Bashkuara.

“Ata ndajnë një qëllim të përbashkët: të dobësojnë Amerikën, aleancat tona, pozicionin dhe aftësitë tona si dhe vullnetin tonë,” tha ai në një fjalim në mars të vitit të kaluar.

Rubio është një ndër kritikët më të zëshët të ndikimit që ka patur miliarderi i ekstremit të majtë, George Soros, mbi Departamentin e Shtetit. Trump dhe Rubio kanë premtuar një qasje krejtësisht të re për mënyrën se si do të operojë DASH nën drejtimin e tyre duke nisur që me kontrollin e fondacioneve të ushqyera dhe komanduara nga Soros nëpër botë, veprimtarinë e të cilave me një dekret që ditën e parë të punës, Trump e ka cilësuar antiamerikane. sn

Mbesa e Ikonës së muzikës Parashqevi Simaku ka hedhur akuza të forta ndaj akorit shqiptar Herion Mustafaraj

Në faqen zyrtare të Parashqevi Simakut në rrjetin social është vendosur statusi si më poshtë:

SHBA- Mbesa e ikonës së muzikës Parashqevi Simaku, Ina Simaku, ka hedhur akuza të forta ndaj aktorit shqiptar, Herion Mustafaraj.

Vajza e vëllait të këngëtares pretendon se aktori ka hyrë pa leje në dhomën e hotelit ku është strehuar halla e saj duke i shkaktuar shqetësime të rënda.

Më tej, ajo shton se aktori i ka kërcënuar edhe të vëllanë që aktualisht ndodhet në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe ka bërë veprime dashakeqe ndaj këngëtares.

Po ashtu, lajmëron se për ngjarjen do të bëjnë denoncim edhe në Polici.

“Familja Simaku është e gjitha shumë e shqetësuar nga veprimet pa limit të Herion Mustafaraj! Ai po destabilizon motrën, hallën dhe nënën tonë! Edhe Robert dhe Luka janë në kontakt me Parashqevinë! Ne të gjithë së bashku ja kemi besuar këtë situatë delikate Elton Ilirjanit! Ai po bën të mundur edhe takimin pas 15 vitesh të Parashqevisë me djalin e saj, Lukën! Herion Mustafaraj rastësisht punon në hotelin ku është strehuar Parashqevia dhe ka bërë disa veprime dashakeqe! Ka hyrë pa leje në dhomën e saj me çelësin e punës!

Ka kërcënuar vëllain tim Ani Simaku dhe ka folur me Parashqevinë duke gënjyer dhe duke i thënë që do i gjejë Lukën dhe Robertin kur ajo është në kontakt dhe ajo do takohet se shpejti!

Parashqevia është në krizë emocionale dhe nuk është mirë si pasojë e këtij njeriu! Ne e kemi bërë të qartë, Elton Ilirjani ka besimin e familjareve Simaku, Lukës dhe Robertit! Çdo ndërhyrje tjetër nga ne konsiderohet dashakeqe dhe do denoncojmë në polici! I kërkojmë shtetit shqiptar dhe konsullatës shqiptare në New York të na mbrojë!”, ka pretenduar mbesa e Parashqevi Simakut.

Herion Mustafaraj (Herion Spiro) është një aktor shqiptar i njohur për filmat: Beni ecën vetë, Tomka dhe shokët e tij, Pas gjurmëve, Shoku ynë Tili, Sinjal dashurie dhe Rikonstruksioni.

MË 17 DHJETOR 2012 U NDA NGA JETA SPELEOLOGU MË I MADH SHQIPTAR I TË GJITHA KOHËRAVE PROFESOR GËZIM URUÇI

Ditën e hënë, më 17 dhjetor 2012, u nda nga jeta Prof. Gëzim Uruçi.

Ka qenë vetëm 5 vjeç, kur në vitin 1950 së bashku me babanë e tij, zbuluan shpellën e Gajtanit pranë fshatit Gur i Zi në Shkodër. Ky ishte vetëm fillimi i një pasioni të madh në fushën e speleologjisë për shkodranin Gëzim Uruçi, i cili konsiderohet si eksploratori më i madh shqiptar i të gjitha kohërave. 62-vjeçari është eksplorues i rreth 3200 shpellave në të gjithë botën dhe mban titullin Profesor Honoris në shkencat speleologjike. Ndonëse 12 vjet më parë një sëmundje e la invalid, ai me një përpjekje mbinjerëzore e mposhti atë. Edhe pse me paterica, Uruçi është pjesë aktive e ekspeditave ndërkombëtare. Shkodra njihet si qyteti që ka nxjerrë emra të shquar në fushën e artit, kulturës dhe të shkencës. Një prej tyre është Gëzim Uruçi. Në vitin 1994, Unioni Internacional i Speleologjisë në Bruksel i dha titullin Profesor; Federata Bullgare e Speleologjisë dhe Unioni Internacional i Astronomisë, e kanë nderuar me medalje; më 1994, në Spanjë iu dha çmimi “Juri Gagarin”.

Ndërsa më 2001, Instituti Biografik i Kembrixhit e përfshiu ndër intelektualët më të shquar të botës. Uruçi është përfshirë në 8 enciklopedi ndërkombëtare, ku e fundit është ajo e vitit 2006 (enciklopedia e speleologjisë së Bullgarisë). Aktualisht, 62-vjeçari që nderoi e nderon qytetin e tij të lindjes dhe Shqipërinë në arenën ndërkombëtare, merr pjesë çdo vit ne konferenca ndërkombëtarePasioni për Speleologjinë

Gëzim Uruçi, pasionin për zbulime e kërkime e ka trashëguar nga babai i tij, Myftar Uruçi. Ky i fundit, i diplomuar në Perëndim, në vitin 1936, krijoi në Shkodër me disa shokë të tij, shoqërinë e bjeshkatarëve e shpellarëve, si pjesë e shoqërisë “Vllaznimi”. Po nga babai, Gëzimi trashëgoi dhe pasionin për alpinizmin. Në vitin 1970, ai krijoi grupin e parë të speleologëve shqiptarë. Por sipas urdhrit të dhënë nga qeveria e asaj kohe, ky grup speleologësh duhet të shkonin vetëm në disa shpella për eksplorim, si në atë të Jubanit dhe Zhylës në Shkodër; Pirogashit në Jug dhe e Piratëve në Dhërmi. Zhvillimi i speleologjisë do i çonte arkeologët në zbulime të rëndësishme; si mbishkrime të lashta; instrumente litikë; piktura neolitike, siç janë ato në shpellat e Dukagjinit e Kelmendit në Shkodër; në shpellën e Trenit në Korçë; në shpellat e Karaburunit; Dhërmiut e Himarës. Në vitin 1972, zbulimet e tij bëhen prezent në Akademinë e Shkencave, ku Gëzim Uruçi pranohet si bashkëpunëtor për speleologjinë, ndërsa punonte si teknik i mesëm në uzinën mekanike “Drini” në Shkodër.

 

Rreziqet

Eksplorimet në shpellën e Gjolajve në Bratosh të Bajzës, atë të Bijës së Husit në Bogë, shpellën e Majës së Harapit në Theth, shpellat e Konispolit e Karaburunit, janë ato që kanë lënë dhe mbresat më të pashlyeshme tek speleologu Uruçi. Duke rrëfyer për emocionet dhe rrezikshmërinë, ai tregon se mjetet që përdoreshin ishin mjete primitive empirike, pasi mungonin pajisjet e posaçme dhe teknika përkatëse. “Këto mjete prodhoheshin nga ne, si gozhdët për shkëmbinj, ganxhetat, shkalla prej litari etj. Përdornim dhe mjetet e alpinizmit. Për kaskë mbrojtëse merrnim kapele minatorësh, të cilat i gjenim privatisht me anë të lidhjeve shoqërore e miqësore me minatorë”, – tregon 62-vjeçari. Ai thotë se ishte tepër e rrezikshme futja e lëvizja nëpër hapësirat e sifoneve, të cilat janë gropa në formë omega, si vezore të mbushura me ujë, në pozicione të ndryshme nën tokë, në thellësi 150-300 m. “Të gjitha pajisjet e zhytjes prodhoheshin nga ne. Maskat e fytyrës i bënim me lozen e gomave të vjetra të makinave, të cilat nuk përdoreshin më. Tek sytë vinim xham të zakonshëm si dhe faqet gominash të makinave Çentauer. Tubat lidhës i modifikonim me tuba gome të ndryshëm, dhe këto i bënim në fshehtësi. Kjo për faktin se nuk lejohej përdorimi tyre, pasi mund të përdoreshin për arratisje”, – rrëfen Uruçi. Sipas tij, disa prej këtyre mjeteve ruhen dhe sot në muzeun e tij privat. Gëzim Uruçi tregon se të dhënat që grumbullonin ia dorëzonin Akademisë së Shkencave. Në mjaft raste të studimeve, anëtarët e kësaj akademie u referoheshin të dhënave të tyre (speleologëve).

Apartamenti Muzé

Shtëpia ku jeton Gëzim Uruçi së bashku me familjen e tij ndodhet në katin e pestë të një pallati në qytetin e Shkodrës, por ajo mund të quhet mjaft mirë një muze i arkeologjisë e speleologjisë, një qendër studimore ku arkivi, fototeka e biblioteka kanë zënë çdo hapësirë. Në çdo mur të apartamentit të tij shikon të ekspozuara objekte të gjetura në shpella apo gërmime arkeologjike. Ai ruan në arkivin e punës së tij (fototekë) filma dhe foto të bëra me teknikë dixhitale, rreth 1.300.000 të tilla të skeduara me indeks shkencor sipas sistemit të fototekës ‘Marubi’. Thuajse gjysma e tyre i përket studimeve speleologjike, me foto bardh e zi dhe kolor, ndërsa ka dhe mjaft diapozitiva. Edhe biblioteka e tij personale është ndër më të mëdha të biblioteka private, ku përfshihen mjaft literature për gjeografinë dhe speleologjinë. Lidhur me bibliotekën e tij personale, Uruçi sqaron se në vitin 1990 ka pasur oferta nga shteti i atëhershëm për t’ia dhuruar atij, kundrejt një këmbimi qesharak (do e dërgonin të punonte mësues në një fshat afër Shkodrës). Madje pas 1990-ës nuk i kanë munguar dhe interesimi për arkivin e tij nga universitete të huaja që kanë afruar çmime të pëlqyeshme, por që janë refuzuar, pasi dorëzimi i kësaj pasurie për Uruçin do të thotë të tradhtojë pasionin e jetës së tij si dhe traditën e familjes. Vetëm letërkëmbimi i familjes dhe i tij përmban rreth 13.000 letra në 18 gjuhë të ndryshme të botës, ku nuk mungojnë ato me 70 universitete të huaja dhe 30 akademi. Literatura që ka biblioteka familjare e tij, i përket fushave të etnografisë, astronomisë, arkeologjisë, speleologjisë, muzikës empirike, mjekësisë antike etj. Për të sistemimin e ruajtjen e kësaj pasurie e ndihmon dhe vajza e tij.

Më 17 dhjetor 1916 u vra Rasputini, mistiku i famshëm rus

VOAL – Grigorij Efimovič Novy, i njohur si Rasputin ka lindur në Pokrovskoe, një fshat i largët në Siberi, i vendosur në provincën e Tobolsk pranë maleve Ural. Data e lindjes ka qenë gjithmonë objekt debati; ishte vetë Rasputin me vullnetin e tij që krijoi konfuzion rreth datës së lindjes së tij. Murgu e plaku veten para kohe për ta mbajtur të besueshme figurën e tij të Starec, një fjalë ruse që do të thotë “i vjetër” dhe që identifikon prestigjin e veçantë të disa murgjve. Në kohën e Rasputin emërtimi ishte gjithashtu i ngarkuar me kuptime mistike, aq sa starecët konsideroheshin të zgjedhur nga Zoti, të aftë për fuqi profetike dhe shëruese, në fakt ata konsideroheshin si udhërrëfyes shpirtërorë të nderuar dhe shumë të ndjekur.

Midis regjistrave të humbur dhe kërkimeve në të dhënat e regjistrimit, data e lindjes së Rasputin u përcaktua më 10 janar 1869.

Grisha – siç e thërrisnin në familje – fëmijërinë dhe adoleshencën e kaloi në botën e tij të vogël fshatare pa arsim, duke punuar në arë me vëllain e tij Mishën. Pas një sëmundje të gjatë vëllai vdes; Rasputin ende një adoleshent gjatë një sulmi me ethe ka një vizion: ai do të tregojë se ka parë Madonën, e cila duke folur me të do ta kishte shëruar. Nga ky episod ai fillon t’i qaset fesë dhe Starecëve.

Ai martohet në moshën njëzet vjeçare. Pas vdekjes së djalit, vetëm disa muajsh, ai bie në depresion. Ai shërohet falë një shfaqjeje tjetër të Madonës, e cila e shtyn të lërë gjithçka dhe të largohet. Ai nis udhëtimet e gjata që e vënë në kontakt me anëtarët e Chlisty, një sekt i konsideruar i paligjshëm, por shumë i popullarizuar në Rusi. Klistitë kritikojnë ashpër Kishën Ortodokse, të cilën ata e akuzojnë për korrupsion dhe dekadencë. Fizikaliteti dhe religjioziteti janë të përziera në mënyrë të paqartë në këtë doktrinë heretike: riti erotik dhe lidhjet trupore – madje edhe të grupit – janë një nga karakteristikat e tij themelore të besimit.

Rasputin, pasi ka kaluar një vit në manastirin Verchoturje, udhëton në të mëdhenjtë si Moska, Kievi dhe Kazani. Ai kthehet në fshatin e tij të lindjes ku ngre një kishë personale. Forca e Rasputinit qëndron në vështrimin e tij magnetik, intensiv dhe halucinativ, i aftë për t’i kontrolluar njerëzit; fjalët e tij janë të thjeshta, të afta për të bindur: fama e tij u përhap shpejt, duke tërhequr në kishën e tij shumë njerëz që vijnë nga i gjithë rajoni.

Ai u zhvendos në Shën Petersburg në vitin 1905 dhe mbërriti në oborrin e Carit Nikolla II të Rusisë. I shoqëruar nga fama e tij si shërues, ai thirret nga njerëz shumë të afërt me familjen Romanov: shpresa e tyre është që Rasputin të mund të përmbajë hemofilinë e pashërueshme të Alexeit, djalit të carit. Tashmë në takimin e parë Rasputin arrin të marrë disa efekte të dobishme për të voglin. Ekziston një teori sipas së cilës Rasputin ishte në gjendje të ndalonte krizat e gjakut të Alexeit duke përdorur një lloj hipnoze që ngadalësonte rrahjet e zemrës së foshnjës, duke ulur kështu shpejtësinë e qarkullimit të gjakut. Një hipotezë tjetër do të ishte se thjesht duke ndaluar marrjen e aspirinës, të cilën mjekët e gjykatës e administruan për të qetësuar dhimbjet e kyçeve, shëndeti i Alexeit u përmirësua për shkak të uljes së gjakderdhjes që rezultoi, dhe merita i atribuohej Rasputinit.

Megjithatë, ekziston edhe një fakt i pashpjegueshëm shkencërisht. Më 12 tetor 1912, murgu mori një telegram nga familja mbretërore që e informonte për një krizë të rëndë në Alexeit: “Mjekët janë në dëshpërim. Lutjet tuaja janë shpresa jonë e fundit”. Rasputin, i cili ndodhet në vendlindjen e tij, pasi është zhytur në një gjendje transi për disa orë në lutje, i dërgon një telegram familjes mbretërore me të cilin siguron shërimin e vogëlushit, gjë që ndodhi menjëherë brenda pak orësh.

Karizma mistike e murgut ka një ndikim të fortë në veçanti te Carina Alessandra, aq sa marrëdhënia me të shkakton shpifje të shfrenuara. Të gjitha raportet e policisë sekrete dhe deputetëve të Dumës për sjelljen e Rasputin që arritën te Cari konsideroheshin gjithmonë si rezultat i shpifjeve të kurdisura nga inteligjenca liberale dhe të mohuara nga çifti mbretërues.

Me shpërthimin e Luftës së Parë Botërore, biznesi i Rasputinit kalon nga privat në atë politik.

Një pacifist i bindur, ai përpiqet të kundërvihet me të gjitha mënyrat: ndërsa Car Nikolla është në front, ai përpiqet të manipulojë Carina Alessandra (me origjinë gjermane), për ta sjellë Rusinë në pozicione pacifiste.

Me lojërat e tij të pushtetit murgu krijon shumë armiq duke përfshirë kastën ushtarake, aristokracinë nacionaliste, të djathtën dhe madje edhe opozitën liberale. Rusia po kalonte një kohë të vështirë, ushtria pësoi humbje të shumta, qeveria u nda brenda dhe Rasputin vazhdoi të komplotonte për të arritur paqen e menjëhershme. Kryeministri Trepov përpiqet të largojë Rasputin duke i ofruar një shumë të madhe parash, por Rasputin gjithashtu e kthen këtë rrethanë në favor të tij, duke informuar Carinën: pas këtij demonstrimi të ri të besnikërisë ndaj Kurorës, ai sheh që prestigji i tij të rritet aq shumë sa konsiderohet “miku i vetëm i familjes perandorake”.

I akuzuar për korrupsion, Rasputin arrin të dëbohet nga shtëpia e Romanovëve, por me përkeqësimin e kushteve të Aleksisit të vogël, mbretëresha kthehet për të kërkuar mistikun. Ai përgjigjet se kushtet e djalit do të ishin përmirësuar edhe në mungesë të tij dhe ashtu në një kohë të shkurtër ndodh.

Është një komplot i disa fisnikëve që dekretuan fundin e Rasputin: i tërhequr në një kurth, në natën midis 16 dhe 17 dhjetor 1916 ai fillimisht u helmua me cianid, pastaj – duke pasur parasysh rezistencën e tij ndaj helmit – u vra me një armë zjarri në zemër. Pavarësisht helmimit dhe goditjes me armë, Rasputin arrin të shërohet për të tentuar një arratisje, por kapet. Trupi i tij drobitet nga goditjet e shumta dhe, më në fund, hidhet në kanalin Fontanka në Shën Petersburg.

Trupi rishfaqet dy ditë më vonë; i nënshtruar autopsisë, nuk do të gjendet asnjë gjurmë e helmit dhe do të konstatohet se ai ishte ende gjallë kur u hodh në ujë.

Trupi fillimisht varroset, por më pas do të nxirret për t’u djegur në buzë të një rruge.

Caresha Aleksandra e merr lajmin me dëshpërim të dukshëm, ndërsa Car Nikolla, i shqetësuar për rolin gjithnjë e më të rëndë që Rasputin po merrte në gjykatë, do të mbajë një qëndrim të qetë; do të ketë parasysh edhe faktin se mes pjesëmarrësve në konspiracion kishte fisnikë të lidhur me të, aq sa askush nuk u ndëshkua për krimin.

Festimet e mëdha që pasojnë përhapjen e lajmit të vdekjes së Rasputin i shohin vrasësit si heronj, të aftë për të shpëtuar Rusinë nga ndikimi i rrezikshëm i gjermanikes Alexandra dhe mikut të saj të çmendur, murgut Rasputin./Elida Buçpapaj

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend