Voal – Genc Pollo ka bërë sot një shkrim në gazetën “Rilindja Demokratike”, ku sulmon ashpër ambasadorin e SHBA-së, Donald Lu dhe atë të BE-së, Romana Vlahutin.

Ai thotë se ata kanë mbështetur një projekt monstruoz për reformën në drejtësi

“Sipas të thënave privatisht nga këta deputetë socialistë, propozimi ishte konceptuar e hartuar nga ekspertët ndërkombëtarë. Ky propozim mori përkrahje publike nga këta ekspertë ndërkombëtarë si edhe nga ambasadorë të rëndësishëm, por u rrëzua në masë 85% nga Komisioni i Venecias përmes opinionit të përkohshëm të mesit të dhjetorit. E njëjta gjë ndodhi edhe me opinionin përfundimtar pak muaj më vonë.

Me shumë të drejtë, pasi në shumë aspekte ishte një propozim monstruoz. Dhe nuk ka shpjegim nga ekspertët autorë për këtë rrëzim venecian. Për ekspertët shqiptarë kam dëgjuar që u ishte premtuar një post në një nga institucionet e reja që do të krijoheshin; pra kishin “arsye” për t’i pëlqyer qeverisë. Ndërsa për të tjerët nuk e di nëse ka qenë shkak naiviteti, inkompetenca apo  neglizhenca”, shkruan Pollo.

Sipas tij, ambasadorët po poshtërojnë deputetët, duke iu thënë votojeni këtë projekt sa më shpejt.

“Deklarata se propozimi aktual duhet votuar pa u lexuar janë vetëposhtëruese për një deputet; por edhe nëse jepet një këshillë e tillë ajo është gjithashtu poshtëruese. Por nëse palët do jenë konstruktive dhe këtu kam ndërmend palët e mazhorancës, mendoj që do ishte e mundshme që të arrihej një paketë amendimesh kushtetuese para pushimeve parlamentare të verës.

Për mua personalisht dhe pushimet mund të anulloheshin e të vijonte puna në qoftë se do kishim nevojë për më shumë kohë. Por do ishte për mua e papranueshme që për shkak të një kalendari të paracaktuar të votonim një reformë kushtetuese jocilësore, ndoshta edhe me ndonjë aspekt të dëmshëm”, shkruan ai.

Në fund, Pollo shkruan se diplomatët në Tiranë jo gjithmonë kanë kërkuar konsensus, por atyre iu është tërhequr veshi nga Brukseli dhe Berlini.

Ai i cilëson ata si jo dinjitozë, pasi nuk kanë reaguar ndaj lajmeve se deputetët që nuk do të votojnë reformën në drejtësi, nuk do të lejohet të udhëtojnë në SHBA:

“Dhe një çështje të fundit, zotërinj ambasadorë, propaganda e kryeministrit ka insinuar sikur një votë kundra propozimit për ndryshime kushtetuese mund të shoqërohet me një refuzim vize për deputetin. Unë personalisht nuk do doja ta këmbeja votën pro për një deformim të Kushtetutës së Republikës me një pullë në pasaportën time çfarëdo që të shkruhej mbi të. Por mendoj që dhe ju do t’i kishit përfaqësuar në mënyrë pak më shumë dinjitoze demokracitë pluraliste që ju kanë dërguar në Tiranë sikur ta kishit përgënjeshtruar këtë insinuatë.

Dhe së fundi, fare më vjen mirë edhe për nevojën, e shprehur nga zoti ambasador, për konsensus në këtë reformë. Fatkeqësisht nuk ka qenë gjithmonë ky rasti i diplomatëve të Tiranës. Por këta janë korrigjuar nga politikanë të rëndësishëm në Bruksel, Berlin e kryeqytete të tjera, të cilët kanë insistuar për konsensus politik në këtë përçapje. Dhe nuk ke nevojë për njohuri e pjekuri politike të madhe për të kuptuar e thënë se Kushtetuta nuk ndryshohet aq kollaj sa interjeri i zyrës. Shpresoj që nëse ndodh, në rastin fatkeq, që të miratohen ligjet kushtetuese me shumicë kushtetuese të blerë siç ishte rasti i shumicës së cilësuar me 3/5, kjo nuk do të duartrokitet nga diplomatët e nderuar”.

Dokumente të policisë greke tregojnë se 44-vjeçari, aktualisht drejtor i Drejtorisë së Shërbimeve të Transportit në Sarandë dhe biznesmen në këtë qytet, është shpallur në kërkim nga autoritetet greke – i dyshuar si drejtues i një grupi trafiku ndërkombëtar lëndësh narkotike.

Një biznesmen shqiptar, i cili është njëkohësisht drejtor në administratën publike, u shpall me të hënën (9 maj) në kërkim në Greqi i dyshuar si kreu i një grupi që ka trafikuar sasi të stërmëdha marijuane nga Shqipëria në shumë vende të Europës.

Policia greke kreu një operacion masiv gjatë ditëve të fundit, duke arrestuar një dyzinë njerëzish dhe duke konfiskuar rreth 678 kilogramë marijuanë të fshehur në një ishull të vogël në Greqinë e Veriut.

Sipas skemës së zbuluar nga policia greke, trafikantët përdornin skafe të shpejta për të transportuar marijuanën nga Shqipëria për në Greqi e më pas, përdornin kompani transporti rrugor false për të transportuar drogën në vende të tjera Europiane.

Dokumente të policisë greke të para nga BIRN tregojnë se Balili është shpallur në kërkim, i dyshuar si një nga krerët e grupit të trafikut.

“Të akuzuar për shkelje të ligjit N433/13 për “lëndët narkotike” , ligjit 187 të kodit penal të “Organizatave Kriminale” dhe të nenit 8 Kod Penal “Krimet e kryera në shtetin fqinj” të akuzuar por jo të arrestuar janë tre persona, ndër ta dhe Klement Balili i Sabaudinit dhe Nazes lindur në 20/03/72 në Shqipëri dhe banues në Sarandë për shkeljet e mësipërme”, shkruhet në dokumentet e policisë greke.

“Për  transportin e lëndës narkotike (kanabis të papërpunuar) nga Shqipëria në Greqi  dhe Europën Lindore, Balili kishte rolin e sponsorit dhe të organizatorit dhe drejtonte transportin në sasi shumë të mëdha  me rrugë tokësore me kamiona të mëdha dhe nga deti me skafe. Krahu i tij i djathtë që merrej me transportin dhe magazinimin nga Greqia e tutje ishte Alifandi Georgio,” vijon më tej dokumenti.

Në regjisitrin civil shqiptar i njëjti shtetas duket se ka emrin Kelmend Balili.

Balili rezulton një person me lidhje të shumëfishta politike. Kryetari aktual i Bashkisë Delvinë, Rigels Balili, i ditëlindjes 1985, është nip i të dyshuarit. Ai fitoi zgjedhjet i kandiduar nga Partia Lëvizja Socialiste për Integrim me 72 për qind të votave.

Lidhjet politike të Klemend Balilit shfaqen edhe në një kronikë televizive të Ora News, ku kreu i Kuvendit Ilir Meta, Ministri i Financave Arben Ahmetaj dhe ish-deputeti i zonës Koço Kokëdhima, shfaqen në ceremoninë e inaugurimit të hotelit Santa Quaranta, një investim multimilionësh për një hotel luksi në qytetin e Sarandës, pronë e familjes Balili.

Hetimet greke patën nisur mbi një vit më parë pas kapjes së sasive të konsiderueshme të drogës në raste të ndryshme, që dukeshin se kishin lidhje me njëra-tjetrën. Sipas policisë greke, më 25 janar 2014, në Patra, një shtetas bullgar u arrestua duke transportuar 451 kilogramë kanabis. Në prill 2014, një sasi tjetër prej 678 kilogramësh u kap në kufirin mes Greqisë dhe Maqedonisë. Në prill 2015, policia britanike kapi 23 kilogramë kokainë, ndërsa në Bullgari u kapën 531 kilogramë kanabis. Të gjitha këto ngarkesa lidhen me të njëjtën organizatë të trafikut ndërkombëtar.

Policia greke ndërhyri në mbrëmjen e së hënës duke arrestuar pesë anëtarë të bandës në Zakintho dhe sekuestrimin e një sasie tjetër të stërmadhe prej 678 kilogramësh kanabis. Në Patra u arrestuan dy anëtarë të tjerë të cilët e kishin dërguar drogën me skaf.

“Nëndrejtoria e Antidrogës pas hetimeve prej muajsh në lidhje me aktivitetin kriminal të anëtarëve që jetojnë në Greqi, në bashkëpunim me Zyrën D.E.A të Ambasadës së SH.B.A-ve në Athinë dhe me shërbimin homolog të Policisë Shqiptare për pjesën e veprimit të organizatës kriminale që kishte të bënte me boshtin ballkanik, së bashku me kryerjen e inspektimeve të gjera, mbledhjen e materialeve informative dhe ballafaqimit të analizës së të dhënave të informacioneve kriminale, arriti të konstatonte strukturën, mënyrën e veprimit dhe taktikat e organizatës kriminale  si dhe aktivitetin e saj ndërkombëtar si në vende të Evropës Perëndimore ashtu edhe në vendet e Ballkanit”, shkruhet në njoftimin zyrtar të policisë greke.

“Lidhur me lëvizjen e sasive të kanabisit të papërpunuar nga Shqipëria drejt Greqisë dhe Evropës perëndimore, shtetasit shqiptar 44-vjeçar (banues jashtë shtetit) i ishte besuar roli i financuesit, por edhe drejtimit të transporteve nga Shqipëria drejt Greqisë dhe Evropës, në rrugë rrugore me kamionë por edhe në rrugë detare me skafe”, vijon më tej njoftimi.

Basha: Nuk ka rëndësi se kur do të miratohet reforma

Lulzim Basha ka kujtuar edhe një herë kushtin e vetëm që ka pasur PD në këtë proces:

“Ka qenë, është dhe do mbetet deri në realizimin e procesit që kemi besim se do ndodhë, është moskapja politike e drejtësisë. Kjo mazhorancë po e rendit vendin si vendi më problematik me krimin e organizuar, kultivimin e dorgës… ne jemi për një reformë që lufton dhe nuk mbron krimin dhe korrupsionin… kjo bën shumë persona nervoz, ne i dimë e i njohim me emër dhe mbiemër”, tha Basha.

Kreu i demokratëve ka nënvizuar se nuk ka rëndësi se sa do zgjasë procesi deri në miratimin e reformës në drejtësi, pasi sipas tij ka rëndësi produkti dhe jo afati.

“Do punojmë me partnerët për të sjellë edhe kundërshtarët tanë në një tryezë për hir të shqiptarëve. Por tek PD erdhën dhe ikën ambasadorët duke gjetur një PD aspak nervoze për refomën në drejtësi. Tejkalimi i frikës dhe paranojës së tij do ndodhë me hir apo me pahir, do ketë gjyqësor të aftë të hetojnë nga kryeminsitri tek zyrtari i fundit, ti dënojnë pa favore por sipas standartit të ligjit…mund të zgjasë mund të mos zgjasë, s’është cështje që e zgjidh PD…rëndësi ka cilësia e produkti, një produkt skarco s’të bën punë kur të arrish tek afati”, tha Basha.

I nderuar z.Kryetar i Shtetit Shqiptar!
Ju falënderoj nga zemra për vlerësimet që i keni bërë për të dytën herë figurave kombëtare nga Çamëria. Ndoshta jeni i vetmi kryetar i shtetit shqiptar që brenda një kohe të shkurtër keni nderuar zyrtarisht kontributin e çamëve për çështjen tonë kombëtare.
Në 23 qershor 2014, ju vlerësuat me Dekoratën “Nderi i Kombit” atdhetarin Abedin Dinon (pas vdekjes), dhe me titullin “Naim Frashëri” historianin e njohur Ibrahim Hoxhën. Dy figura të njohura që vijnë nga Çamëria, pjesë e trojeve shqiptare të tjetërsuara me luftë nga Greqia. Pas dy vitesh, më 8 Maj 2016, ju organizuar një pritje institucionale me temë: “Kontributit të popullsisë çame në Luftën e Dytë Botërore me rastin e 71 vjetorit të fitores historike të koalicionit ndërkombëtar kundër nazifashizmit. E pra, i nderuar z.Nishani për mua si historian dhe si shqiptar e vlerësoj lartë gjestin tuaj për të nderuar lartë figurat tona kombëtare nga Çamëria. Pa harruar edhe një falënderim për ish-kryetarit e Shqipërisë z.Alfred Moisu i cili më 8 shkurt 2005 nderoi me “Medaljen e Artë të Shqiponjës”, dy pjesëtarë të komunitetit çam, Nuri Emin Zane (pas vdekjes) dhe Hajri Hasan Fetahu (pas vdekjes), me motivacionin: “Në shenjë vlerësimi të lartë dhe respekti të përhershëm për kontributin e dhënë në luftë kundër pushtuesve nazifashistë, në Krahinën e Çamërisë, dhe për rezistencën e vuajtjet, si i internuar në kampin e përqendrimit të Dakaos në Gjermani”.
Çamët janë pjesë e kombit shqiptar, ata s’janë minoritet brenda trungut tonë familjar edhe pse janë trajtuar nga shteti shqiptar që nga viti 1945 e deri më sot si njerëz të dorës së dytë. Për fatin e keq ende qeveritë tona nuk kanë një strategji kombëtare për zgjidhjen e çështjes çame. Qeveritë të drejtuara ndër vite nga PD dhe PS nuk kanë guxuar që në krye të ministrive të vendosin një shqiptar me origjinë nga Çamëria. Përse ky racizëm brenda familjes sonë kombëtare? Çamët janë njerëzit e punës, të urtë, paqësor, nuk njihen historikisht si shqiptar grindaveca. Prandaj askush të mos trembet nga emri çam dhe Çamëri, sepse s’ka çam të pabesë, por ka shqiptar të pabesë ashtu siç ka shqiptar me besë.
Ne nuk duhet të harrojmë çështjen çame, nuk duhet të lejojmë që ajo të varroset, të mbulohet me pluhur sepse nëse e lejojmë një gjë të tillë ne kemi mohuar dhe harruar trashëgimin tonë kombëtare, ndoshta më të lashtën dhe thelbësore, atë që shqiptarët kanë lidhje trashëgimie më shumë se të tjerët me Trojën, Pirron dhe Aleksandrin e Madh.
Në përfundim z.Kryetar Nishani ju them se është shteti ai që bënë kombin dhe jo kombi që bënë shtetin. Greqia në fillim të shek.19, (1821), u themelua si shtet nga shqiptarët, më tej në vitet 1832 u forcua nga vllehët, sllavët, hebrenjtë, gjermanët, italianët, etj., dhe si përfundim u themelua kombi grek. Ndërsa shqiptarët kanë patur gjithnjë kombësinë por nuk po forcojnë prej kaq dekadash institucionet shtetërore. Kjo është tragjike për ne si një komb kur shikon pas historinë se kemi kontribuar në rreshtin e parë për themelimin e shteteve të tjera si Turqia, Italia, Rumani, Mali i Zi, Greqia, Maqedonia, Egjipti, etj. Prandaj të gjithë bashkë duhet të bashkëpunojmë për një qëllim, për forcimin e institucioneve shtetërore sepse ashtu ne forcojmë kombësinë dhe ndihemi të fuqishëm dhe të barabartë në tavolinën ndërkombëtare.

*Historian dhe publicistë i pavarur

Prokurori i Përgjithshëm, Adriatik Llalla, i ka kërkuar KQZ-së, të paraqesë materialet paraprake për kreun e bashkisë së Kavajës, Elvis Roshi

Prokuroria e Përgjithshme ka nisur punën për zbatimin e ligjit të dekriminalizimit. Prokuroria ka ngritur strukturën e posaçme që do të verifikojë integritetin e subjekteve që parashikon ky ligj.

Në lidhje me këtë, prokurori i Përgjithshëm Adriatik Llalla i ka kërkuar KQZ-së, të paraqesë materialet paraprake për kreun e bashkisë së Kavajës, Elvis Roshi.

Në njoftimin e Prokurorisë së Përgjithshme thuhet se “kërkesa e Adriatik Llallës mbështetet në faktin se në formularin e vetëdeklarimit të këtij subjekti, ka të dhëna të pasqaruara, të cilat kërkojnë verifikim më të thelluar”.

Gjithashtu, në njoftim thuhet se në vijim, Prokuroria e Përgjithshme, krahas angazhimit të saj, pret dhe mirëpret çdo informacion apo indicje nga institucionet përgjegjëse dhe qytetarët mbi rekordet e mundshme kriminale të zyrtarëve, brenda apo jashtë vendit, për të cilat janë parashikuar ndalimet përkatëse në ligjin për dekriminalizimin.

Jozefina Topalli: Kryetar, unë jam kundër pjesëmarrjes së ambasadorëve në mbledhjet e Grupit Parlamentar të PD-së.

Për mua personalisht pjesëmarrja e ambasadorëve në Grup shkel sovranitetin e kësaj force dhe dikton votën tonë në komision.

A ka ndodhur ndonjëherë në 25 vjet që ambasadorë të huaj të shkojnë në komisionet parlamentare dhe të marrin fjalën?

Dhe këtu e kam edhe me deputetët e PD-së në atë komision në Kuvend.

Si ka mundësi që asnjë nga ju nuk reagoi për praninë e ambasadorëve në komisionet parlamentare?

A ka ndodhur ndonjëherë në 25 vjet, apo në 125 vjet që ambasadorë të huaj të kërkojnë të marrin pjesë në Grupet Parlamentare?

Kurrë! Nga viti 1912, kur është bërë ky shtet shqiptar, me të gjitha peripecitë e tij, uljet dhe ngritjet, nuk ka ndodhur një gjë e tillë.

Pse ndodh tani?

Sepse jemi këta që jemi. Problemin e kemi me veten.

Shqiptarët nuk janë dele, por natyrisht e kanë një shqetësim: sa më të varfër dhe të intimiduar, aq më të vështirë e kanë për të gjetur rrugën e tyre.

Nuk kanë të drejtë ambasadorët që të kërkojnë të flasin Grupet tona Parlamentare?

Po, more zotëri, kanë të drejtë, sepse ky nuk është një Parlament përfaqësues, sepse nuk mund të jetë kurrë përfaqësues një njeri që ka vrarë;

nuk mund të jetë kurrë përfaqësues i shqiptarëve një njeri që merret me trafikun e qenieve njerëzore;

nuk mund të jenë kurrë përfaqësues të shqiptarëve njerëz, të cilët kanë probleme të thella morale.

Prandaj nuk është koha për të heshtur, nuk është koha për të bërë konformistin dhe as nuk është koha për t’u kërrusur.

Është koha për t’i thënë ca gjëra ashtu siç janë, me thjeshtësinë e tyre, përballë, në mënyrë të drejtpërdrejtë.

Unë, sigurisht, që jam për Reformën në Drejtësi, por s’jam kurrë për Reformën e Drejtësisë për ta votuar, pa e parë, pa e lexuar dhe pa e studiuar.

Është momenti që secili prej nesh të bëjë zgjidhjen përfundimtare, në mënyrë që të mos shkojmë te 2013-a, të mos shkojmë te ’44-a dhe të mos qëndrojmë te 2016-a.

Identifikohet shqiptari i vrarë mëngjesin e sotëm në shtetin grek, ai quhet Bledar Tërpollari.

Mediat greke raportojnë se viktima është rreth 25 vjeç, ndërsa është gjetur me kokë të prerë.

Ngjarja ka ndodhur në fshatin Gliki, në një stallë bagëtish. Ndërkohë policia ka nisur hetimet për zbardhjen e ngjarjes.

Nga të dhënat paraprake, dyshohet se krimi mund të ketë ndodhur për prishje të pazareve të drogës.

Sipas mediave greke shqiptari kishte rreth 2 muaj në Greqi dhe kërkonte punë si bari.

Bëhet me dije se viktima ka qenë me precedent të mëparshëm penal.

Një shtetas shqiptar është gjetur i vrarë në Igumenicë. Mediat greke raportojnë se viktima është rreth 25 vjeç.

Partia Demokratike ka publikuar qëndrimin zyrtar për draftin e reformës në drejtësi.

Opozita sheh si të plotësuara disa nga kërkesat e saj, që zbehin ndikimin dhe kapjen politike të sistemit të drejtësisë, apo që rrezikojnë funksionimin e institucioneve të reja.

“Nga analiza në tërësi e draftit të rishikuar nga ekspertët e EURALIUS dhe OPDAT, konstatojmë përmirësime të cilat synojnë përafrimin e tij me standardet ndërkombëtare, duke përmbushur në këtë mënyrë një kërkesë themelore të opozitës parlamentare”, thuhet në deklaratën e PD.

Partia Demokratike thotë se ndryshimet e draftit më 4 maj 2016 e përafrojnë me standardet ndërkombëtare, por sipas kësaj partie, ato janë kërkuar nga opozita që në shtator 2015.

“Ndryshimet që i janë bërë draftit në versionin e tij të 04 Maj 2016, janë kërkuar nga ana jonë që të kryheshin që në Shtator 2015, konfirmuar me qëndrimet  e ekspertëve dhe anëtarëve të Komisionit edhe ndërkombëtarisht, mirëpo, mazhoranca parlamentare këmbënguli për të vijuar punën në mënyrë të njëanshme, duke injoruar në këtë mënyrë opinionet tona racionale dhe profesionale, si dhe thirrjen për realizimin e një procesi të përbashkët, të sinqertë dhe gjithëpërfshirës”, thuhet ndër të tjera në deklaratën e Partisë Demokratike.

Megjithatë, në qëndrimin e saj, Partia Demokratike thotë se Neni 25, i cili parashikon si subjekt të hetimit ndër të tjerë “ish ministrat gjatë 3 viteve të fundit”, nuk është kërkuar asnjëherë nga ana e opozitës.

“Duam të theksojmë fort se kjo pikë nuk është kërkuar ASNJËHERË, as nga ekspertët e opozitës dhe as nga ndonjë anëtar i opozitës në Komision”.

Drafti

Të nderuar anëtarë të Komisionit,

Më datë 04/05/2016, në vijim të detyrës së lënë nga ana jonë, ekspertët e misioneve ndërkombëtare EURALIUS dhe OPDAT, paraqitën për herë të parë në mbledhjen e Komisionit, një version të rishikuar të Draft Amendamenteve Kushtetuese.  Që në fillim evidentohet se ndryshimet bazohen: (1) në përmbushjen e opinioneve të Komisionit të Venecias, në veçanti në opinionin përfundimtar të datës 15 mars 2016 (nr. 824/2015); (2) në vendimet politike të marra nga Komisioni i Posaçëm i Reformës në Drejtësi; (3) në marrjen në konsideratë të shqetësimeve politike që lidhen me disa institucione të veçanta dhe në ofrimit e opsioneve (shënuar me ngjyrë blu); (4) në synimin për të harmonizuar tekstin, ose kryerjen e ndërhyrjeve teknike në Projektligj që rrjedhin drejtpërsëdrejti nga reflektimi i propozimeve/rekomandimeve të Komisionit të Venecias.

Qartësisht ekspertët në hyrje të draftit kanë shprehur pozicionin se propozimet e tyre nuk përfshijnë asnjë vendimmarrje politike që pritet tëarrihet mes palëve dhe as nuk kanë për synim të kërkojnë përzgjedhjen/favorizimin e një vendimi politik kundrejt një tjetri. Kjo është edhe arsyeja se përse në këtë draft nuk kanë marrë ende adresim disa shqetësime politike të pranuara të opozitës parlamentare, (dispozitat kanë mbetur të pandryshuara në këtë drejtim), sepse pozicioni i drejtë i ekspertëve ndërkombëtar, bazuar në Opinionin Final të Komisionit të Venecias, është se mbi to duhet të ketë diskutim dhe vendimmarrje në nivel politik, dhe jo teknik.

Anëtarët e opozitës në Komisionin e Posacëm, shprehin mirënjohjen për angazhimin profesional të ekspertëve të EURALIUS dhe OPDAT, dhe falenderimin për ndihmën e ofruan në përmbushjen e detyrës që na ka ngarkuar Kuvendi i Shqipërisë për hartimin e një pakete të plotë projektligjesh të nevojshme për reformimin e legjislacionit, që rregullon organizimin dhe funksionimin e institucioneve të sistemit të drejtësisë, përfshirë ato kushtetuese.

Nga analiza në tërësi e draftit të rishikuar nga ekspertët e EURALIUS dhe OPDAT, konstatojmë përmirësime të cilat synojnë përafrimin e tij me standardet ndërkombëtare, duke përmbushur në këtë mënyrë një kërkesethemeloretë opozitës parlamentare. Është botërisht e ditur sedraftet e njëanshme të Shtatorit 2015 dhe Janarit 2016, paraqisnin problematika të thella mbi përputhshmërinë e tyre me standardet ndërkombëtare, të cilat u konfirmuan nga Komisioni i Venecias dhe sëfundmi edhe nga ndryshimet që kanë propozuar ekspertët e EURALIUS dhe OPDAT.

Ndryshimet që i janë bërë draftit në versionin e tij të 04 Maj 2016, janë kërkuar nga ana jonë që të kryheshin që në Shtator 2015, konfirmuar me qëndrimet  e ekspertëve dhe anëtarëve të Komisionit edhe ndërkombëtarisht, mirëpo, mazhoranca parlamentare këmbënguli për të vijuar punën në mënyrë të njëanshme, duke injoruar në këtë mënyrë opinionet tona racionale dhe profesionale, si dhe thirrjen për realizimin e një procesi të përbashkët, të sinqertë dhe gjithëpërfshirës. Kjo ishte arsyeja e vetme, unike në llojin e saj ku mazhoranca me arrogancë refuzon ofertën e opozitës për bashkëpunim,  që ka prodhuar si rezultat vetëm vonesën prej 8 muajsh në arritjen e dakordësisë midis palëve politike për ndryshimet kushtetuese në kuadër të Reformës në Drejtësi.

Ne jemi të bindur se thelbi i Reformës në Drejtësi, i asaj cfarë presin prej nesh qytetarët është lufta ndaj korrupsionit në sistemin e drejtësisë, largimi i gjyqtarëve e prokurorëve të korruptuar e të paaftë, ngritja e një sistemi eficent të hetimit penal për të përballur me ligjin të gjithë zyrtarët e nivelit të lartë për t’i dhënë fund pandërshkueshmërisë.Ndaj që në Shtator 2015 ne kemi mbështetur në parim komponentin antikorrupsion të paketës së ndryshimeve kushtetutese, duke ngritur si shqetësim të vetëm për këtë komponent, kapjen politike dhe garantimin e standardeve europiane sipas KEDNJ-së në këtë proces. Gjithashtu, ne e kemi cilësuar si të papranueshme ngritjen e BKH nën Qeverinë, mosgarantimin e statusit të prokurorëve të posacëm, si dhe kontrollin e plotë politik të Komisioneve të vetting-ut, shqetësime këto që janë pranuar në të dyja Opinionet e Komisionit të Venecias.

Në draftin e rishikuar në komponentin antikorrupsion(nenin 25)është parashikuar se subjekt i hetimit do të jenë ndër të tjerë “ish ministrat gjatë 3 viteve të fundit”. Duam të theksojmë fort se kjo pikë nuk është kërkuar ASNJËHERË, as nga ekspertët e opozitës dhe as nga ndonjë anëtar i opozitës në Komision. Ne e kemi shprehur dhe e ripërsërisim qëndrimin tonëpër luftë pakompromis ndaj korrupsionit dhe se kemi qenë, jemi dhe do të jemi KUNDËR cdo kufizimi kohor për hetimin e zyrtarëve dhe ish-zyrtarëve, sepse korrupsioni duhet të dënohet pavarësisht nga koha kur apo nga kush është kryer.

Lidhur me komponentin tjeter, atë të skemës së re institucionale, opozita ka ngritur prej Shtatorit 2015 dy shqetesime kryesore: (i) mungesën e zbatimit të parimit të kontrollit e balancës mes pushteteve dhe luftën ndaj korporatizmit, si dhe (ii) kapjen politike të këtyre institucioneve duke parashikuar emërimin e të gjithë funksionarëve me votat vetëm të mazhorancës aktuale parlamentare (84 vota).

Dafti i 4 Majit 2016, vjen si një produkt i këtyre përpjekjeve të ekspertëve të opozitës, që me përkushtim, durim, profesionalizëm dhe racionalitet arritën të bindnin Komisionin e Venecias dhe ekspertët ndërkombëtarë, për të ndryshuar pozitivisht draftin dhe për ta sjellë atë në pjesën dërrmuese pranë standardeve euroatlantike, duke cmontuar qartësisht skemën e kapjes politike të sistemit, për të garantuar pavarësinë, llogaridhënien, dhe luftën reale ndaj korrupsionit.

Konkretisht, krahasuar me draftet e njëanshme të mazhorancës parlamentare të Shtatorit 2015 dhe Janarit 2016, në versonin e fundit tashmë pas rreth 8 muaj, janë bërë ndryshime të rëndësishme, ku kanë gjetur pasqyrim disa nga shqetësimet tona të drejta, të konfirmuara edhe nga Komisioni i Venecias, disa prej të cilave janë si më poshtë:

1. Për komponentin antikorrupsion:

1-    Është qartësuar pavarësia nga politika e Prokurorisë së Posacme Antikorrupsion (SPAK), duke parashikuar procedurat e emërimit të prokurorëve të posacëm dhe drejtuesit të Prokurorisë së Posacme nga KLP, dhe shkarimin e tyre po nga KLP me shumicë të cilësuar.

2-     I është dhënë fund cdo përpjekjeje për të patur Njësinë e Posacme Hetimore (BKH) nën varësinë e Qeverisë (Ministrisë së Brendshme). Gjithashtu, është parashikuar që Njësia e Posacme Hetimore (BKH)do të raportojë vetëm tek Prokuroria e Posacme (SPAK).

3-    Është hequr roli i Kryeministrit në emërimin e vëzhguesve ndërkombëtarë.

4-    Është rishikuar dhe zvogëluar roli i Avokatit të Popullit në procesin e emërimit të anëtarëve të Komisionit të Pavarur të Kualifikimit dhe Kolegjit të Posacëm pranë GJK.

5-    Është qartësuar modeli i organizimit të prokurorisë.

6-    Janë parashikuar shprehimisht rastet e shkarkimit të prokurorëve nga detyra.

7-    Është hequr mundësia e ndërprerjes së pajustifikuar ligjërisht tëmandatit të Prokurorit të Përgjithshëm.

8-     Është parashikuar shkurtimi i mandatit të veprimtarisë së Komisionit të Pavarur të Kualifikimit (5 vjet) dhe Kolegjit të Posacëm në GJK (9 vjet), i cili kërkon që të shoqërohet edhe mundësia për shkurtim të mëtejshëm.

9-    Është përmirësuar ndjeshëm procesi i rivlerësimit të gjyqtarëve/prokurorëve, në funksion të mbrojtjes së përshtatshme për gjyqtarët/prokurorët e ndershëm.

10- Është parashikuar shprehimisht që kufizimi i të drejtave të gjyqtarëve/prokurorëve të bëhet vetëm në masën që lejon zbatimin e procesit të rivlerësimit dhe jo apriori.

11-  Është parashikuar krijimi i Këshillit Përzgjedhës për kandidaturat për anëtarë të Komisionit të Pavarur të Kualifikimit dhe Kolegjit të Posacëm të GJK, ide e cila kërkon të elaborohet dhe përmirësohet më tej.

12-  Është qartësuar se barra e provës për gjyqtarët/prokurorët në vlerësim vlen vetëm për këtë proces, dhe jo për ndonjë proces të mundshëm penal që mund të ndiqet në të ardhmen si pasojë e të dhënave të procesit të vlerësimit.

1. Për komponentin e institucioneve të përhershme:

1-      Është cmontuar tentativa për kontrollin politik të sistemit të drejtësisë, duke hequr rolin e Qeverisë (Ministrit të Drejtësisë) në mbledhjet e KLGj-së dhe KLP-së, si dhe e drejta për të kërkuar fillimin automatik të hetimit të shkeljeve disiplinore të gjyqtarëve dhe prokurorëve.

2-      Është cmontuar tentativa për kontrollin politik të sistemit të drejtësisë, duke hequr rolin e Qeverisë (Ministrit të Drejtësisë) në veprimtarinë e Inspektoratit të Lartë të Drejtësisë (merrte pjesë si vëzhgues në mbledhje), si dhe e drejta për të kërkuar fillimin automatik të hetimit të shkeljeve disiplinore të gjyqtarëve dhe prokurorëve.

3-       Është cmontuar tentativa për kontrollin politik të sistemit të drejtësisë, duke hequr kompetencën e Qeverisë (Ministrit të Drejtësisë) për të kontrolluar punën e Inspektoratit të Lartë të Drejtësisë.

4-       Është parashikuar mundësia e ankimit të vendimit të ILD për mosfillimin e hetimit apo pushimin e procedimit ndaj gjyqtarëve/prokurorëve.

5-       Është bërë një përpjekje për të mundësuar një kontrolli të jashtëm të balancuar ndaj ILD, i cili ka nevojë të shqyrtohet më nga afër.

6-       Është zhveshur drafti nga përcaktimi i kritereve selektive në institucione të ndryshme të sistemit të drejtësisë, që synonte paracaktimin e funksionarëve dhe emërimin në këto funksione të juristëve të periudhës së komunizimit.

7-       Është ndryshuar përbërja politike e Tribunalit Disiplinor të Drejtësisë, ku parashikohej më parë të kishte rol edhe Qeveria (Ministri i Drejtësisë).

8-       Është ndryshuar përbërja politike e Këshillit të Emërimeve në Drejtësi (KED) ku parashikohej më parë të kishte rol edhe Qeveria (Ministri i Drejtësisë), si dhe janë hequr kriteret e paracaktimit të anëtarëve të tij, që i jepte përbërjes së KED tiparet e një organi me listë emërore bashkëlidhur.

9-      Është qartësuar roli pa të drejtë vote i Ministrit të Drejtësisë në mbledhjet e KLGj dhe KLP, ku do të diskutohen cështjet buxhetore dhe planifikimin strategjik.

10-    Është parashikuar shprehimisht mënyra e zgjedhjes së gjyqtarëve të gjykatës së posacme dhe shkarkimi i tyre me shumicë të cilësuar nga KLGJ-ja.

11-    Është bërë një përpjekje për të qartësuar rrethin e funksionarëve që përfshihen nën fushën e kompetencës së gjykatave të posacme.

12-    Është parashikuar shprehimisht se gjyqtar dhe prokuror në Republikën e Shqipërisë mund të bëhen vetëm shtetasit që kanë përfunduar Shkollën e Magjistraturës.

13-   Është parashikuar mundësia e krijimit të nënkomiteteve brenda KLGj dhe KLP.

14-   Janë qartësuar procedurat dhe kriteret e emërimit të anëtarëve gjyqtarë/prokurorë të KLGj-së dhe KLP-së.

15-   Është bërë përpjekje për zgjedhjen me shumicë të cilësuar nga Kuvendi të anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese.

16-   Janë përmirësuar procedurat dhe kriteret e emërimit të anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese.

17-   Është qartësuar imuniteti i anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese dhe procedura disiplinore ndaj tyre.

18-   Janë përmirësuar rregullat mbi vazhdimin e qëndrimit në detyrë të anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese që i ka përfunduar mandati.

19-   Janë parashikuar rastet e pezullimit nga detyra të anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese.

20-   Janë qartësuar rastet e papajtueshmërisë në detyrë të anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese, dhe të gjithë funksionarëve të sistemit të drejtësi.

21-   Është detajuar mënyra e zgjedhjes së kryetarit të GJK, GJL dhe GJLA.

22-   Është ngushtuar rrethi i rasteve për të cilat parashikohet mundësia e moslejimit të ankimit në një gjykatë më të lartë.

23-   Është zgjidhur situata e mosmarrëveshjes së kompetencave midis GJL dhe GJLA.

Ne përshëndesim dhe mbështesim pa asnjë mëdyshje ndërhyrjet përmirësuese që ekspertët e EURALIUS dhe OPDAT kanë bërë në draftin e ri.Rregullimi i të gjitha problematikave të mësipërme, si dhe ndryshimet e tjera teknike që ka pësuar drafti, të cilat janë kërkuar me shkrim[1] nga opozita parlamentare që në Shtator 2015, nuk përbëjnë pa asnjë dyshim “tërheqje” të mazhorancës për të “kënaqur” kërkesat e opozitës. Ato janë dhe mbeten vetëm reflektim i pjesshëm i domosdoshmërisëpër të cmontuar përpjekjet e mazhorancës për një Reformë në Drejtësi në kundërshtim me standardet ndërkombëtare, dhe tentativat e qarta për të kontrolluar dhe cimentuar kapjen politike të sistemit të drejtësisë.

Aktualisht, mbeten ende disa cështje që kërkojnë zgjidhje politike, për të cilat ekspertët e EURALIUS dhe OPDAT janë shprehur qartë se përsa kohë nuk ka një vendimmarrje politike lidhur me to, ato nuk mund të bëjnë ndërhyrje në draft.

Në fakt, cështjet që kërkojnë vendimmarrje politike janë evidentuar edhe nga Komisioni i Venecias në Opinionin e tij Final, dhe për të cilat na duhet të vendosim ne, anëtarët e Komisionit të Posacëm Parlamentar, me qëllim finalizimin sa më parë të këtij procesi, në përputhje me standardet ndërkombëtare nëpërmjet dialogut politik.

Gjithashu, drafti paraqet edhe disa probleme teknike, të cilat janë evidentuar në mënyrë të plotë nga ana jonë, por për të cilat do të shprehemi në diskutimet e thelluara që do t’i bëhen Amendamenteveme qëllim arritjen e synimit të punës së Komisionit të Posacëm për përmirësimin e mëtejshëm të përmbajtjes së draftit. Në fakt, ekzistencën e disa problemeve teknike, e ka konstatuar edhe Komisioni i Venecias në Opinionin Final, mirëpo është shprehur se: “……..Mbeten disa probleme teknike, por që nuk duhet të jenë të pazgjidhshme. Ky opinion nuk analizon me detaje tekstin e rishikuar, por trajton çështjet kyçe të mbetura që duket se kanë qenë më të debatuara në diskutimin e brendshëm politik gjatë rishikimit të projekt ndryshimeve……” (parag. 8). Edhe ne vlerësojmë se problemet teknike të evidentuara nuk duken të jenë të pazgjidhshme.

Në këtë drejtim, gjejmë rastin t’ju kërkojmë kolegëve të mazhorancës në Komision, vullnet tësinqertë politik dhe profesionalizëm, për të trajtuar dhe gjetur zgjidhje sa më parë për cështjet që mbeten ende të pazgjidhura dhe për të cilat ekspertët ndërkombëtar presin vendimmarrje politike nga ana jonë, me qëllim adresimin e tyre në draftin e rishikuar të Amendamenteve Kushtetuese. Në vecanti, përpara nesh shtrohen për vendimmarrje politike dy cështje themelore që nuk kanë gjetur ende pasqyrim në draftin e rishikuar të Amendamenteve Kushtetuese, që kanë të bëjnë me garantimin e moskapjes politike të sistemit të drejësisë si dhe luftën ndaj korporatizmit.

1. Mbi përgjegjshmërinë dhe luftën ndaj korporatizimit në sistemin e drejtësisë, opozita parlamentare ka shprehur shqetësimin mbi skemën organizative që propozojnë Amendamentet Kushtetuese. Edhe kjo cështje kërkon vendimmarrje politike, bazuar edhe në konstatimin e Komisionit të Venecias në Opinionin Final, ku specifikohet se: “…..Në përfundim, i takon ligjvënësit kombëtar që të hartojë sistemin e kontrolleve dhe ekuilibrave….”(parag. 11).Për opozitën paralamentare, kjo cështje është më shumë me karakter sistemik dhe funkskonal (që lidhet me funksionimin afatgjatë të sistemit), sesa politik, prandaj edhe besojmë se diskutimet tona të përbashkëta mbi këtë cështje në Komision, duhet të jenë të zhveshura nga konsiderata, ndarje apo emocione politike.

Në këtë kuadër, dëshirojmë vëmendjen tuaj mbi skemën që ofrojnë Amendamentet Kushtetuese, për të gjykuar me ftohtësinë e nevojshme profesionale, nëse kjo është zgjidhja dhe modeli më i mirë i mundshëm që mund të adoptohet nga ana jonë. Sipas Amendamenteve Kushtetuese krijohen 4 organe (KLGJ, KLP, ILD, dhe TDD) për të qeverisur dhe proceduar disiplinarisht gjyqtarët/prokurorët dhe vetë anëtarët e këtyre organeve vetqeverisëse. Mirëpo, konstatohet lehtësisht se marrëdhënia institucionale dhe funksionale midis tyre, shoqërohet me konflikt të dukshëm interesi, që kontribuon në forcimin e korporatizimit dhe mungesën e përgjegjshmërisë dhe llogaridhenies.

Konkretisht, marrëdhënia midis KLGJ dhe ILD prezanton konflikt interesi. ILD inspekton gjyqtarët, por njëkohësisht inspekton edhe anëtarët e KLGJ, të cilët presupozohen që të jenë të paanshëm dhe të painfluencueshëm gjatë vendimmarrjes disiplinore (për kërkesën e ILD për procedim të gjyqtarëve). Kjo do të thotë që praktikisht, KLGJ në procedimet disiplinore nuk është e paanshme as në dukje e as në thelb. Ky është një nga problemet thelbësore të Skemës së re Institucionale të propozuar. Standardet europiane ia njohin të drejtën e garantimit të statusit dhe të ndëshkimit të shkeljeve të bëra nga gjyqtarët, vetë KLGJ. Kjo e fundit e strukturuar në nën-komisione, është në gjendje që të angazhohet jo vetëm në vendimmarrje, por edhe në hetimin e shkeljeve të gjyqtarëve. Me këtë skemë ruhet qoftë parimi i vetërregullimit të sistemit, qoftë parimi i paanshmërisë së KLGJ në vendimmarrje, qoftë edhe parimi i llogaridhënies së KLGJ, e cila i nënshtrohet një kontrolli të jashtëm në veprimtarinë e saj (ka në përbërje 5 anëtarë të jashtëm).

Akoma më i rëndësishëm, është konflikti/korporatizimi midis ILD dhe TDD, sipas të cilit nëse TDD është e përbërë nga gjyqtarë dhe prokurorë, të cilët hetohen nga ILD, atëherë çështjet e inspektuara nga ILD dhe të prezantuara para TDD për vendimmarrje, i nënshtrohen një procesi difektoz, sepse gjyqtarët dhe prokurorët e TDD, subjekt hetimi nga ILD, nuk mund të jenë kurrsesi të paanshëm dhe të painfluencueshëm prej këtij organi. Aq më tepër, gjyqtarët dhe prokurorët që janë subjekt hetimi nga ILD, do të luajnë edhe rolin e gjykatës për shkeljet disiplinore të ILD. Është pikërisht kompetenca e ILD-së për inspektimin e gjyqtarëve/prokurorëve zanafilla e konfliktit të interesit që mbartet tek institucionet e tjera që përbëhen nga gjyqtarë dhe prokurorë, sic janë KLGJ, KLP dhe TDD. Kjo për faktin se një gjyqtar apo prokuror nuk mund të jetë njëkohësisht edhe “i hetuar” edhe “vendimmarrës”, përballë “hetuesit” të vet. Kjo situatë duhet shmangur sepse kompromenton të gjithë qëllimin për shmangien e korporatizimit dhe krijimin e një mekanizmi llogaridhënës efektiv.

Nga ana tjetër, sipas skemës së propozuar, TDD (gjyqtar/prokuror) vendos në lidhje me masat disiplinore për anëtarët e Këshillit të Lartë Gjyqësor, Këshillit të Lartë të Prokurorisë, Prokurorin e Përgjithshëm dhe Inspektorin e Lartë të Drejtësisë. Mekanizmi, sipas të cilit TDD dhe KLGJ, shyqrtojnë çështjet e njëra – tjetrës reciprokisht (një gjyqtar anëtar i TDD i nënshtrohet KLGJ në procedimin disiplinor, kurse një anëtar i KLGJ, i nënshtrohet procedimit disiplinor prej TDD!!) ka premisë të madhe për korporatizëm (anëtarët respektivë mund tëkrijojnë pakte të heshtura mos-sulmimi ndaj njëri-tjetrit). Po kështu, marrëdhënia midis TDD dhe ILD është korporatiste (shyrtojnë çështjet e njëra-tjetrës reciprokisht. ILD i nënshtrohet vendimmarrjes disiplinore prej TDD, kurse gjyqtarët anëtarë të TDD i nënshtrohen inspektimit disiplinor prej ILD. Edhe kjo situatë mund të krijojë pakte mos-sulmimi reciprok).

Përsa më lart, vlerësojmë se krijohet një situatë korporatizmi e pastër, e cila ka potencial të jashtëzakonshëm që ta bëjë sistemin të mbyllur dhe të krijojë kështu premisa edhe më të mëdha për mungesë llogaridhënie të sistemit gjyqësor. Ky është ndoshta difekti më i madh që paraqet Skema e re Institucionale, e cila kërkon një shqyrtim të kujdeshëm dhe profesional nga ana jonë, për të cilën përfaqësuesit e opozitës janë të gatshëm të diskutojnë pa asnjë ngarkesë politike.

1. Mbi cështjen e moskapjes politike të sistemit të drejtësisë, e cila është më së shumti cështje politike, sesa teknike, zgjidhja e mbrojtur nga mazhoranca për emërimin e të gjithë funksionarëve të lartë të sistemit të drejtësisë (anëtarëve të GJK, Prokurorit të Përgjithshëm, Inspektorit të Lartë të Drejtësisë, 5 anëtarëve të jashtëm të KLGj-së dhe KLP-së, anëtarëve të Komisionit të Pavarur të Kualifikimit dhe anëtarëve të Kolegjit të Posacëm të Kualifikimit pranë GJK) me 3/5 e votave që zotërohen prej saj aktualisht në Kuvend, ka qenë dhe mbetet e papranueshme për ne.

Mbi këtë cështje, Komisioni i Venecias në Opinionin Final ka bërë të qartë se:

“Në lidhje me metodën e zgjedhjes së anëtarëve jo gjyqtarë, janë të mundshme disa zgjidhje të tjera dhe Parlamenti mund të konsiderojë edhe alternativa të mëtejshme, përkatësisht duke siguruar përfaqësimin proporcional de facto të forcave kryesore politike brenda KLGJ-së. Komisioni i Venecias thekson që i takon ligjbërësit vendas që të përzgjedhë sistemin që së pari do të sigurojë përzgjedhjen paraprake të kandidatëve më të kualifikuar nga një trupë e përshtatshme ekspertësh, dhe së dyti do t’i japë opozitës mundësinë që të ndikojë në zgjedhjen e pjesës “jo-gjyqtarë” të KLGJ-së nëpërmjet kërkesës për shumicë të cilësuar ose në ndonjë mënyrë tjetër. (parag.17)

Konsideratat e mësipërme mund të zbatohen edhe për përbërjen e Këshillit të Lartë të Prokurorisë që mund të organizohet sipas të njëjtës logjikë. (parag. 21)

Përndryshe, në situatën aktuale politike, mund të konsiderohet një rregull i përkohshëm (ose një marrëveshje kushtetuese kalimtare) për zgjedhjen e këtyre dy figurave zyrtare me një shumicë më të madhe se 3/5 at (ky rregull do të zbatohej vetëm për zgjedhjen e parë nga legjislatura aktuale ku shumica ka 3/5 at e votave). (parag. 25)

…. për të shmangur ngërçin politik, i cili është tepër i mundur në rast të një pragu tepër të lartë, ligjbërësi mund të konsiderojë modele të tjera alternative të zgjedhjes së anëtarëve të KPK-së dhe DHSK-së. Thënë kjo, Komisioni i Venecias përsërit që i takon ligjbërësit shqiptar të zgjedhë një sistem të duhur për zgjedhjen e anëtarëve të KPK dhe të gjyqtarëve të DHSK. (parag. 61)

Nëse palët në procesin politik nuk pranojnë shumicën e cilësuar të kërkuar për anëtarët jo gjyqtarë të KLGJ, KLP, KPK dhe DHSK, ata mund të zgjedhin një sistem proporcional që garanton përfaqësimin e opozitës mes organeve kolektive ose çdo model tjetër të përshtatshëm që do të siguronte ndikimin e opozitës në procesin e zgjedhjes. (parag. 88)

Nga ana tjetër, Misionet Ndërkombëtare kanë kërkuar nga opozita parlamentare mbështetjen e njërës prej formulave: (1) Vendi i rezervuar apo (2) votë e transferueshme. Opozita parlamentare, që përpara se tëbëhej i njohur Opinioni Final i Komisionit të Venecias mbi këtë cështje, bazuar në standardet ndërkombëtare, ka konfirmuar qëndrim e vet më datë 17 Shkurt 2016, se pranon njërin nga modelet e propozuara nga ekspertët ndërkombëtar të EURALIUS dhe OPDAT më datë 10 Shkurt 2016, dhe të sugjeruar më vonë edhe nga Komisioni i Venecias. Fakti që ky model i propozuar nga ekspertët e EURALIUS dhe OPDAT është pranuar nga ana jonë, konfirmohet edhe në materialin që ekspertët e këtyre Misioneve i kanë dërguar më 20 Prill 2016 ekspertëve të Partisë Demokratike, ku konfirmohet se tashmë i takon vendimmarrjes politike të përzgjedh modelin e duhur dhe se ato nuk do të bëjnë asnjë rekomandim tjetër për modelin e emërimit të funksionarëve të sistemit. Për këtë qëllim, ne kemi hedhur hapin tonë në drejtim të gjetjes së formulës që zgjidh këtë cështje, bazuar në Opinionin e Komisionit të Venecias, ku në paragrafin 17 sugjerohet modeli i vendeve të rezervuara si zgjidhje e mundshme e problematikës. I mbetet mazhorancës tashmë që të pranojë zbatimin e Opinionit të Komisionit të Venecias dhe modelin e propozuar nga eskpertët ndërkombëtarë.

Mbrojtja me fanatizëm e versionit për emërimin e të gjithë funkisonarëve të sistemit të drejtësisë me votat vetëm të mazhorancës parlamentare, në vlerësimin tonë ka qenë dhe mbetet, qëllim i fshehur i mazhorancës parlamentare për të bllokuar miratimin e shpejtë të Reformës në Drejtësi.Në këto kushte, tashmë i takon mazhorancës parlamentare që të tregojë vullnet real për miratimin e reformës dhe të mbështesë modelin e ofruar nga EURALIUS dhe OPDAT e të pranuar nga opozita parlamentare, duke u tërhequr kështu edhe nga përpjekja e fundit e saj për të siguruar cimentimin e kapjes politike të sistemit të drejtësisë. Në këtë mënyrë vlerësojmë se clirohet nga ngarkesat e panevojshme politike dhe mosbesimi i ndërsjelltë, edhe procesi i diskutimit nen për nen të draftit të Amendamentet Kushtetuese.

Nga ana tjetër, parashikimi për rekrutimin në masë në sistemin gjyqësor të kategorive të paracaktuar individëshjashtë Shkollës sëMagjistraturës(këshilltarëve ligjorë pranë Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës së Lartë, ndihmësve ligjor pranë gjykatave administrative si dhe ndihmësve ligjorë pranë Prokurorisë të Përgjithshme, ish gjyqtarëve ose ish prokurorëve dhe ish këshilltarëve ligjor të Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës së Lartë të cilët kanë të paktën tre vjet), për ne sjell me vete riskun e lartë për politizimin e sistemit të drejtësisë në vend. Në gjykimin tonë secili prej këtyre subjekteve, duhet të konkurojë në mënyrë të barabartë me cdo jurist, sipas sistemit të zakonshëm të pranimeve në Shkollën e Magjistraturës, nëse dëshiron që në të ardhmen të ushtrojë detyrën e gjyqtarit apo prokurorit, pa qenë e nevojshme përfshhirja e këtij fakti në draftin e Amendamenteve Kushtetuese.

Gjithashtu, roli që i njihet ILDKPKI-së në procesin e rivlerësimit të gjyqtarëve/prokurorëve, kërkon domosdoshmërisht forcimin e pavarësisë nga politika të këtij organi, drejtuesi i të cilit aktualisht kontrollohet dhe është emëruar vetëm me mbështetjen e mazhorancës parlamentare. Përvec kësaj, roli që ILDKPKI-ja ka në luftën ndaj korrupsionit në përgjithësi, dhe në luftën ndaj korrupsionit në sistemin e drejtësisë në vecanti, vlerësojmë se justifikon plotësisht ngritjen e këtij organi në nivel kushtetues, duke garantuar pavarësinë nga politika dhe duke i njohur atij status të përafërt (të njëjtë) me strukturat e tjera antikorrupsion (SPAK apo BKH).

III. Në kuadër të diskutimeve tona në nivel parimor mbi draft Amendamentet Kushtetuese dëshirojmë të sjellim në vëmendjen tuaj, edhe një cështje tjetër, e cila gjithashtu kërkon një analizë të kujdeshme. Sipas dispozitave tranzitore, organet e reja KLGj, dhe KLP, ngrihen dhe fillojnë funksionimin brenda 8 muajve nga hyrja në fuqi e ligjit. Nga ana tjetër, ILD ngrihet dhe fillon funksionimin brenda 3 muajve nga hyrja në fuqi e ligjit. Fillimi i funksionimit të KLGj-së shoqërohet edhe me ndërprerjen e mandatit kushtetues të Këshillit të Lartë të Drejtësisë.

Paraprakisht, dëshirojmë të theksojmë se opozita parlamentare është në favor të ruajtjes së mandatit kushtetues, të të gjitha organeve kushtetuese, funksionarët e të cilëve kalojnë me sukses procesin e rivlerësimit.

Mirëpo, ndërprerja e mandatit kushtetues të tyre brenda 8 muajve nga hyrja në fuqi e ligjit, krijon edhe një problem tjetër që kërkon vëmendjen tonë të posacme.

Ndërprerja e mandatit kushtetues të KLD-së brenda 8 muajve është menduar për shkak të fillimit të funksionimit brenda këtij afati të KLGj-së sipas Amendamenteve Kushtetuese. Në këtë pikë, sjellim në vëmendjen tuaj se asnjë nga organet e reja të sistemit të drejtësisë, nuk mund të fillojë funksionimin, pa ju nënshtruar fillimisht procesit të rivlerësimit secili prej anëtarëve të këtyre organeve. Përsa kohë është krijuar perceptimi i drejtë publik, se sot sistemi i drejtësisë vuan nga korrupsioni i lartë, atëherë duhet të sigurohet se në përbërjen e KLGj-së, KLP apo ILD nuk do të shkojnë individë që kanë probleme me integritetin e tyre apo që më parë kanë vënë pasuri si pasojë e veprimtarisë korruptive. Kjo mund të arrihet vetëm nëpërmjet procesit të rivlerësimit, sic parashikohet në Aneksin e Amendamenteve Kushtetuese.

Realizimi i procesit të rivlerësimit për anëtarët e rinj të organeve kushtetuese (KLGj, KLP dhe ILD) do të kërkonte domosdoshmërisht fillimin nga funksionimi të Komisionit të Pavarur të Kualifikimit dhe Kolegjit të Posacëm të Kualifikimit pranë GJK-së. Edhe anëtarët e këtyre dy strukturave të fundit, duhet t’i nënshtrohen procesit të rivlerësimit. Ngritja e KPK apo Kolegjit të Posacëm pranë GJK është parashikuar dhe mund të ndodh rreth 6 muaj pas hyrjes në fuqi të ligjit. Duke konsideruar të nevojshme një periudhë 3 mujore për realizimin e procesit të rivlerësimit të tyre (për shkak se bëhet fjalë për verifikimin e 21 funksionarëve), arrijmë në konkluzionin që KPK dhe Kolegji i Posacëm nuk mund të fillojnë funksionimin pa kaluar një periudhë 9 muaj nga hyrja në fuqi e ligjit. Ndërkohë janë rreth 25 funksionarë të organeve të reja që krijohen që duhet t’i nënshtrohen me prioritet procesit të rivlerësimit nga KPK dhe Kolegji i Posacëm, proces për të cilin mund të nevojiten 3-6 muaj të tjerë. Në konkluzion mendojmë se fillimi nga funksionimi i KLGj, KLP dhe ILD duhet të mbajë në konsideratë nevojën për mungesën e cdo dyshimi mbi integritetin e zyrtarëve të rinj. Gjithashtu, është e nevojshme që të respektohen kompetencat kushtetuese të Presidentit të Republikës deri në fund të mandatit të tij.

1. Një tjetër cështje që në fakt nuk është e lidhur drejtpërdrejtë me nevojën e rishikimit të Kushtetutës në kuadër të reformës në drejtësi, është edhe ndryshimi i propozuar në nenin 6/1 të Kushtetutës aktuale, që ka të bëjë me reformën e dekriminalizimit. Kjo dispozitë kushtetuese është dakordësuar midis palëve politike vetëm 4 muaj më parë, dhe për pasojëpër ne as që mund të merret në konsideratë mundësia e rishikimit të saj, apo ridiskutimit të përmbajtjes së kësaj dispozite kushtetuese. Nëse mazhoranca është penduar për dhënien e konsensusit të detyruar nga faktori ndërkombëtar për Reformën e Dekriminalizimit, atëherë duhet ta kërkojë hapjen e një diskutimi të posacëm me fokus vetëm mbi këtë cështje dhe jo të kërkojë që ta bëjë në mënyrë tinazare pjesë të Reformës në Drejtësi, dëshirën për t’i ikur konsensusit tashmë të arritur për dekriminalizimin.

Për të konkluduar konsideratën tonë të përgjithshme mbi draft Amendamentet Kushtetuese, duke mbajtur parasysh sa më sipër, në emër të anëtarëve të  opozitës parlamentare, shprehim vlerësimin për përmirësimet e bëra nga ekspertët e EURALIUS dhe OPDAT, si dhe kërkesënpër të nisur menjëherë diskutimin e thelluar që do të cojë drejt vendimmarjes politike me qëllim konsensusin e plotë politik për draftin e Amendamenteve Kushetuese, dhe nisjen e punës për paketën e ligjeve shoqëruese, në zbatim të detyrës që na është ngarkuar ne si Komision.

Në këtë drejtim, propozimi i Kryetarit të Komisionit të Posacëm në mbledhjen e fundit, se nga ana jonë duhet të ndiqet procedura e votimit të draftit “në parim”, njëlloj sic bëjnë Komisionet e Përhershme Parlamentare për projektligjet, është ekstra kushtetuese/parlamentare.

Ajo që duhet të ndodhë nga sot e në vijim është vendimmarja politike për cështjet e nënvizuara nga ekspertët e OPDAT dhe EURALIUS në përputhje me rekomandimet e Komisionit të Venecias si dhe nisja e punës për shqyrtimin e thelluar nen për nen të Amendamenteve Kushtetuese të hartuar nga ekspertët, të cilat duhet të hartohen në mënyrë përfundimtare nga ana e Komisionit të Posacëm. Paralelisht duhet të nisë dhe të përfundojë puna për paketën e plotë ligjore që do të shoqërojë Amendamentet Kushtetuese.

Ky konstatim sillet në vëmendjen tuaj për faktin se sipas procedurave kushtetuese dhe parlamentare, si dhe pikës II të vendimit nr.96/2014 “Për krijimin e Komisionit të Posaçëm Parlamentar për Reformën në sistemin e drejtësisë”, Komisioni i Posacëm ka për detyrë vetëm: “Propozimin për miratim të një pakete të plotë projektligjesh të nevojshme për reformimin e legjislacionit, që rregullon organizimin dhe funksionimin e institucioneve të sistemit të drejtësisë, përfshirë ato kushtetuese, e hartuarme kontributin dhe mbështetjen e institucioneve të sistemit të drejtësisë, ekspertëve vendas dhe ndërkombëtarë, subjekteve të tjera të interesuara dhe opinionit publik”.

Pra, qartësisht detyra jonë është hartimi i draftit që do t’i propozohet për shqyrtim dhe miratim Kuvendit të Shqipërisë. Në këtë pikë, sjellim në vëmendjen tuaj se më pas drafti i hartuar nga ana jonë, duhet të ndjek rrugën kushtetuese të parashikuar në nenin 177 të Kushtetutës, si dhe shqyrtimit e miratimit sipas neneve 77/a dhe 77/b të Rregullores së Kuvendit, duke qenë se edhe Amendamentet Kushtetuese parashikojnë që procedura e miratimit të ligjit rishikues të Kushtetutës ka vlerë të posacme dhe i nënshtrohet kontrollit të mëvonshëm të Gjykatës Kushtetuese. Në këtë kuptim, Komisioni i Posacëm dhe Kuvendi duhet t’i qëndrojnë strikt procedurave kushtetuese dhe parlamentare standarde për miratimin e ndryshimeve kushtetuese.

Përfundimisht mbështesim në parim ndërhyrjet dhe përmirësimet e bëra nga ekspertët e EURALIUS dhe OPDAT në draftin kushtetues, me shpresën se edhe mazhoranca ndan të njëjtin vullnet me opozitën parlamentare, për ta cuar përpara realizimin e Reformës në Drejtësi,

NËNKRYETARI

EDUARD HALIMI

[1]Lutemi referojuni Opinionit nr. 1, datë 30 Shtator 2015 dhe Opinionit nr. 2, datë 17 Janar 2016, të ekspertëve të opozitës parlamentare, si dhe diskutimeve të anëtarëve tonë në mbledhjet e Komisionit të Posacëm Parlamentar.

Flogerta Krypi ka lindur më 14 korrik 1993 në Tiranë. Shkollën e mesme e ka kryer në gjimnazin e përgjithshëm Abdulla Keta në Tiranë. Ka nisur të shkruajë poezi që në moshën 11 vjeçare duke u bërë pjesë e botimeve në gazetën e gjimnazit ku ndoqi studimet. Ka marrë pjesë në konkurse të letrare ku ka qenë dhe fituese e çmimeve të ndryshme ku më së fundmi në konkursin kombëtar P.E.N.A me poezinë “Në funeralin tim”. Ka ndjekur studimet në “Berlin School of Economy and Low” për Strategic Marketing. Aktualisht është në përfundim të studimeve për financë kontabilitet pranë Akademisë Profesionale të Biznesit, zgjedhje kjo e lidhur me pasionin e madh për numrat. Është bashkëshkrimtare në dy vëllime poetike, si një nga fituesit e konkursit, konkretisht libri: Hapat dhe Në nëntor. Në vitin 2014 ajo erdhi në treg me vëllimin poetik “Të prisja” dhe dy romane “Gjurmët e hijes pa emër” dhe “Premtim në puthjen e fundit”. Më 26 tetor 2015 botoi romanin “Premtime të gdhendura në qiell”, vashdimi i romanit “Gjurmët e hijes pa emër”.

Ja autobiografia e Flogertës e shkruar me pak rradhë prej vetë asaj. Flogerta është vetëm 22 vjeç:

Kam lindur ekzaktësisht 204 vjet pas revolucionit francez në orën 11 pa pesë, në të njëjtën kohë kur ka filluar revolucioni.

Liri, barazi, vllazëri, kjo ishte motoja që shoqëroi një ndër lëvizjet më të mëdha që ndryshoi botën.

Kam zgjedhur të studioj tre fusha të ekonomisë për një arsye të vetme, unë i adhuroj numrat.

Botën mund ta imagjinoj pa shumë gjëra, por kurrë pa numra dhe ndjenja.

Nuk di të luaj por jam fanse e madhe e të parit gjërat pa i prekur vetë.

Jam e mendimit se ta ndjej dhimbjen pa e vendosur në lëkurën time, por duke e ndjerë nëpërmjet tjetrit.

Mund t’ia dalësh të shmangësh shumë gabime fatale. Jam e çmendur për botën që jetoj, por shumë normale për botën nga unë vij.

Duke qenë se kur erdha në këtë botë asgjë nuk më përkiste vendosa ti jap vetes një emër që çdo kush ta kishte të lehtë për ta mbajtur mend ndaj une quhem Gerda Deutschland.

Jam hija e një femre që nuk e njoh shumë mirë dhe është e vetmja e panjohur që më frikëson.

Unë jetoj në trupin e saj, por ajo ka shumë klas për të jetuar në shpirtin tim rebel.

Dashuroj me gjithë qënien time dhe besoj me çdo qelizë tek ajo që dua.

Në këtë rrugëtim jam unë dhe destinacioni im.

Çdo gjë ndodh ndryshe është vetëm për të plotësuar jetën time.

Historia nuk më vjen nga pas, nuk është as përpara meje.

Unë e shkruaj historinë.

Një ditë do të shkruaj historinë e një femre të lartë.

Historinë e Flogerta Krypit.

“Kjo ka ndodhur dhe është thënë nga unë.

Se mund të ketë dhe shumë pak fjalë që i kam harruar, dhe THEKSOJ, nuk paraqita asnjë problem personal, por thashë atë që sahanlëpirsit, servilat nuk do e thonin kurrë dhe paloçot që nuk dinë shqip jo më anglisht.

Ambasadorja tha:
-Kam ardhur të marr një leksion, jo të jap një të tillë. A mund të më ktheni përgjigje ju rinjtë për tre pyetje:
-Pse të rinjtë nuk lexojnë? Nuk janë të dhënë pas edukimit?
-Pse reforma nuk po kalon?
-A po bëjmë ne punën tonë mirë?