Disa orë pasi presidenti Putin vendosi forcat e tij bërthamore në një gjendje gatishmërie “speciale”, disa nëndetëse ruse të afta të mbanin 16 raketa balistike secila lundruan në Atlantikun verior.
I gjurmuar nga ushtritë perëndimore katër javë më parë, vendimi për t’i dërguar nëndetëset më afër brigjeve evropiane u pa nga shefat e marinës britanike si “pozicion” dhe një paralajmërim, sesa një kërcënim aktual.
Ata u kthyen drejt Rusisë pak më vonë dhe nivelet normale të aktivitetit rifilluan. Që atëherë, agjencitë perëndimore të inteligjencës kanë mbajtur një sy më të ngushtë në arsenalin bërthamor të Kremlinit.
Ndërsa përdorimi nga Rusia i armëve bërthamore “strategjike” të llojit të transportuar nga nëndetëset ende shihet nga shumica e vëzhguesve si i paimagjinueshëm, disa analistë parashikojnë një skenar në të cilin në vend të tyre përdoren armë bërthamore “taktike” me rreze më të shkurtër dhe me rendiment më të ulët.
Me 4,447 koka bërthamore, Rusia ka stokun më të madh në botë. Mijëra prej tyre besohet se janë armë që mund të klasifikohen si taktike, në kuptimin që ato synojnë të shkatërrojnë objektivat e armikut në një zonë të caktuar pa shkaktuar shkatërrim të gjerë.
“Shumica e armëve konvencionale ruse mund të pajisen me një kapacitet bërthamor me rendiment të ulët. Është më komplekse se ‘plug and play’, por rusët janë mjaft novatorë në atë që vendosin para bombave dhe raketave”, tha një burim i marinës.
Në varësi të rendimentit, një armë bërthamore taktike zakonisht mund të shkatërrojë një stadium futbolli, ndërsa një raketë strategjike e lëshuar nga një nëndetëse, silos me bazë tokësore ose lëshues të lëvizshëm mund të nxjerrë një qytet.
Një zyrtar perëndimor tha se narrativa origjinale rreth pushtimit të Ukrainës nga presidenti Putin ishte çlirimi i vendit në vend që ta shkatërronte atë.
“Megjithatë, operacioni padyshim nuk do të planifikohet,” tha ai. Zyrtari vazhdoi të vërë në dukje se në doktrinën ruse përdorimi i armëve bërthamore taktike “shihej si një opsion që do të përdoret nën një prag strategjik bërthamor”. Ai shtoi: “Ne nuk kemi parë asgjë deri më tani për të sugjeruar se është diçka që ka të ngjarë për momentin.”
Pavel Podvig, një nga ekspertët kryesorë në botë për forcat bërthamore ruse, tha se armë të tilla – ose të hedhura nga avionët ose të gjuajtur nga toka – nuk ishin ende në lëshuesit e tyre. “Ata ruhen në bunkerë të veçantë dhe ne e dimë se këta bunkerë zakonisht janë të paktën disa kilometra larg fushave ajrore,” tha ai.
Ekziston një procedurë për vendosjen e tyre. Ajo përfshin nxjerrjen e tyre nga bunkerët, ngarkimin e tyre në kamionë, dërgimin e tyre në një fushë ajrore dhe më pas vendosjen e tyre në një zonë ku mund të ngarkohen në avion. “Atëherë avioni do të ishte ulur në pistë me armë bërthamore gati për të nisur,” tha ai.
Nëse do të qëlloheshin nga platformat tokësore, kokat e luftës do të çoheshin në një pozicion diku, me shumë mundësi në një pyll, ku do të instaloheshin në raketa.
“Fakti është se nëse je Rusi, nuk je kurrë i sigurt se mund ta fshehësh këtë proces, nuk e di se kush po e shikon”, tha ai, duke shtuar se agjencitë perëndimore të inteligjencës kishin satelitë dhe metoda të tjera për të monitoruar lëvizje të tilla.
Nëse ata vendosën të lëshonin një armë bërthamore, gjurmët e nxehtësisë infra të kuqe që prodhonte do të kapej nga satelitët. Sistemet e tjera të inteligjencës më pas do të llogaritnin shpejt trajektoren e raketës bazuar në telemetrinë ose sinjalet elektronike që ajo lëshon.
Zyrtari perëndimor tha se nuk kishte asnjë shenjë në konflikt deri më tani për ngarkimin e ndonjë koke bërthamore në raketa të destinuara për në Ukrainë.
Edhe pse NATO ka thënë se do të përdorte ndonjëherë armë bërthamore vetëm si përgjigje ndaj një sulmi, në rastin e Rusisë politika është më pak e qartë.
Sipas doktrinës bërthamore të rishikuar të Rusisë, botuar në vitin 2020, Kremlini “rezervon të drejtën për të përdorur armë bërthamore”, duke përfshirë “për parandalimin e një përshkallëzimi të veprimeve ushtarake dhe përfundimin e tyre në kushte që janë të pranueshme për Federatën Ruse dhe/ose aleatëve të saj”.
Rishikimi u interpretua në Perëndim si një ulje e kufirit për përdorimin e armëve bërthamore. Politika e mëparshme ishte përdorimi i tyre kur “kërcënohej vetë ekzistenca e shtetit”.
Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov tha këtë javë se Rusia mund të përdorë armë bërthamore në rrethana të përcaktuara dhe në rast të një “kërcënimi ekzistencial për vendin tonë”.
Jens Stoltenberg, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, tha përpara një samiti urgjent në Bruksel të enjten se Putini duhet të ndalojë “shpërthimet bërthamore”, duke shtuar se aleanca kishte shqetësime se armët e shkatërrimit në masë mund të përdoren në Ukrainë. Ai shtoi se Rusia nuk mund të “fitonte një luftë bërthamore”.
Përpara deklaratave të tij, një zyrtar i lartë i administratës tha se çdo përdorim i bombave bërthamore taktike “të vogla” nga ruse – madje edhe brenda Ukrainës dhe jo drejtuar një anëtari të NATO-s – do të nënkuptonte se “të gjitha bastet janë të humbura” që SHBA dhe NATO të qëndrojnë jashtë luftës. Saktësisht ajo që do të ishte përgjigjja e NATO-s ka të ngjarë të mbetet qëllimisht e paqartë, në mënyrë që Putini të vazhdojë të hamendësojë.
Ka 100-200 armë amerikane në bazat ajrore të NATO-s në Belgjikë, Gjermani, Itali, Holandë dhe Turqi. Rendimenti i një B61 amerikan mund të “ulet” deri në 0.3 kiloton nëse do të përdoret si një armë taktike.
Armët mbahen në kasaforta të nëndheshme dhe kodet e aksesit të përdorura për t’i armatosur mbeten në duart e amerikanëve. Për t’u përdorur, bombat do të ngarkoheshin në avionët luftarakë të caktuar nga NATO.
Franz-Stefan Gady, një studiues me Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike (IISS), tha se ai besonte se rreziku i përdorimit të armëve bërthamore taktike nga Rusia ishte i ulët. Ai tha se Rusia mund t’i përmbushë objektivat e saj të gjoja ushtarake në Ukrainë pa i përdorur ato. “Ajo ka ende potencialin për të lëshuar fuqi shtesë shkatërruese zjarri mbi qytetet ukrainase pa u përshkallëzuar në nivelin bërthamor”, tha ai.
Duke folur përpara se The Times të informohej për nëndetëset e armatosura bërthamore që lundronin në Atlantikun e Veriut, ai tha: “Për më tepër, ne nuk kemi parë dhe as jemi njoftuar nga agjencitë perëndimore të inteligjencës për ndryshime në qëndrimin bërthamor të Rusisë. Nuk ka pasur rritje të patrullave të bombarduesve strategjikë dhe as ndonjë rrjedhje të inteligjencës për nëndetëset shtesë të raketave balistike ruse që kryejnë patrulla parandaluese.
Profesor Andrew Futter, një akademik i lartë i Universitetit të Leicester dhe ekspert kryesor i armëve bërthamore, përshkroi tre skenarë në të cilët armët bërthamore mund të përdoren.
Së pari, Rusia shpërthen një armë bërthamore taktike për një “demonstrim” – ndoshta diku mbi det, jo për të shkaktuar vdekje ose dëmtim, por për të demonstruar vendosmërinë e saj.
Në skenarin e dytë, ajo përdor një armë bërthamore taktike në Ukrainë për të shkatërruar një objektiv të madh ushtarak ose civil. Ai sugjeroi se kjo nuk dukej se ishte e nevojshme duke pasur parasysh fuqinë e zjarrit që kishte tashmë, dhe as nuk kishte një vendndodhje të dukshme të madhe ushtarake që do të ofronte një “objektiv bërthamor të zbatueshëm”.
“Përdorimi bërthamor në Ukrainë gjithashtu ngre rrezikun e pasojave që hyjnë në territorin e Rusisë. Por kjo nuk është e pamundur nëse lufta bëhet ngërç”, tha ai.
E treta, do të ishte Rusia duke përdorur një armë taktike kundër një vendi të NATO-s. “Unë mund ta imagjinoj vetëm se kjo do të ndodhte nëse Rusia do të mendonte se NATO po përgatitej për luftë dhe humbja e mundshme ishte e pashmangshme. Pavarësisht nëse kjo ishte kundër një objektivi ushtarak apo një objektivi civil, ky do të ishte potencialisht skenari i Luftës së Tretë Botërore.”
Ai tha se disa ekspertë nuk bënë dallimin midis një arme bërthamore taktike apo një arme strategjike.
“Përdorimi bërthamor është, për shumë, përdorim bërthamor,” tha ai, duke shtuar se disa armë taktike ruse ishin të ngjashme në fuqinë shkatërruese me armët e përdorura në Hiroshima dhe Nagasaki. bw
Rishi Sunak ka dhënë një paralajmërim të frikshëm duke thënë se Vladimir Putini nuk do të ndalet në kufirin me Poloninë nëse despoti mund të mposht Ukrainën në luftë.
Dhe ndërsa Perëndimi po shkon drejt një përballjeje bërthamore, shkruan The Sun, varka me armë, raketa vdekjeprurëse dhe automjete të blinduara do të dërgohen për të zmbrapsur Vladin – përmes këstit më të madh të ndihmës ushtarake të Britanisë për Ukrainën.
Kryeministri do të shpallë sot paketën prej 500 milionë funtesh për përpjekjet luftarake të presidentit Volodymyr Zelensky.
Financimi i menjëhershëm është të mbështesë “aftësitë me prioritet më të lartë”, ka thënë një zëdhënës i Downing Street.
Duke përfshirë municione të tjera, mbrojtjen ajrore dhe dronët, rritja e parave do ta çojë mbështetjen e Mbretërisë së Bashkuar për Kievin në 3 miliardë funte këtë vit financiar.
Sunak thuhet se më pas do të shkojë në Poloni dhe Gjermani për bisedime urgjente për sigurinë, ku do të paralajmërojë se Rusia do të pushtojë NATO-n nëse nuk ndalet.
Kryeministri britanik gjithashtu planifikon të diskutojë luftën në Ukrainë me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg.
Ai më vonë do të takohet me kryeministrin polak Donald Tusk në Varshavë.
Përpara udhëtimit të tij dy-ditor, Rishi Sunak tha mbrëmë: “Mbrojtja e Ukrainës kundër ambicieve brutale të Rusisë është jetike për sigurinë tonë dhe për të gjithë Evropën”.
“Nëse Putini lejohet të ketë sukses në këtë luftë agresioni, ai nuk do të ndalet në kufirin polak”.
Zoti Sunak ka qenë nën presion për të rritur në mënyrë dramatike buxhetin e mbrojtjes së Britanisë në 2.5 për qind të PBB-së.
Dhe ndërkohë është raportuar se Britania e Madhe do të rrisë shpenzimet e mbrojtjes në 2.5% të të ardhurave kombëtare deri në vitin 2030.
Ky lajm, siç raportojnë mediat britanike, përcjell Telegrafi, pritet të bëhet i ditur nga kryeministri në atë që po vlerësohet si një forcim i politikës ushtarake në një kohë kërcënimesh në rritje.
Rritja e pritshme është më pak ambicioze sesa disa thonë se është e nevojshme – por do të thotë dhjetëra miliarda funte shtesë për forcat e armatosura gjatë gjashtë viteve të ardhshme. sn
Forca ruse kanë filluan të tërhiqen nga rajoni Nagorno-Karabak i Azerbajxhanit, ku kanë qenë të vendosura si trupa paqeruajtëse prej përfundimit të një lufte më 2020, njoftuan zyrtarët e të dyjave vendeve të martën.
Gjatë një konference me gazetarë, zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov i konfirmoi raportimet për tërheqjen e trupave ruse, por nuk dha hollësi të tjera.
Hikmet Hajiyev, shefi i administratës presidenciale të Azerbajxhanit për politikë të jashtme, e konfirmoi tërheqjen e trupave ruse gjithashtu, duke thënë se u bë me pajtim dypalësh të të dyja vendeve.
Hajiyev nuk tregoi pse po tërhiqeshin forcat ruse, por prania e tyre ka qenë e panevojshme duke qenë se Azerbajxhani e mori nën kontroll të plotë këtë rajon vitin e kaluar.
Rajoni Nagorno-Karabak ka qenë nën kontrollin e armenëve etnikë deri në luftën e vitit 2020, pas të cilës Azerbajxhani mori nën kontroll pjesë të rajonit.
Ajo luftë përfundoi me një armëpushim të ndërmjetësuar nga Rusia, sipas të cilës u vendosën rreth 2.000 trupa paqeruajtëse në pjesët e Karabakut që mbaheshin ende nga armenët. Detyrat e tyre ishin të siguronin kalime paqësore në rrugën e vetme që e lidhte Nagorno-Karabakun me Armeninë.
Por, Azerbajxhani filloi ta bllokonte këtë rrugë në fund të vitit 2022, duke pretenduar se armenët po e përdornin atë për transportim armësh dhe për kontrabandë me minerale, ndërsa forcat ruse nuk ndërhynin.
Pas disa muajve mungesë ushqimi dhe barnash në Nagorno-Karabak për shkak të bllokadës, Azerbajxhani e kreu një ofensivë vetëtimë në shtator 2023, duke i detyruar autoritetet armene në Nagorno-Karabak të kapitullonin, pas vetëm një dite bisedimesh nën ndërmjetësimin e forcave ruse.
Pasi Azerbajxhani e mori kontrollin e plotë në Nagorno-Karabak, i cili kishte një popullsi prej rreth 120.000, më shumë se 100.000 armenë etnikë të rajonit ikën.
Azerbajxhani u kishte bërë thirrje të qëndronin dhe ishte zotuar se të drejtat e tyre njerëzore do të mbroheshin. REL
E veja e liderit të ndjerë opozitar rus, Aleksei Navalny, tha se “askush nuk e di” çfarë të presë nga presidenti rus, Vladimir Putin, dhe paralajmëroi se udhëheqësi revanshist i Kremlinit mund të përdorë armë bërthamore nëse e ndien të nevojshme.
Yulia Navalnaya, që gjendet në mërgim është zotuar se do të vazhdojë presionin ndaj Putinit që kur bashkëshorti i saj vdiq në një burg në Arktik në muajin shkurt.
Agjencia e lajmeve Dpa, e pyeti Navalnayan nëse Putin do të ndalej dhe nuk do të përdorte armë bërthamore, por ajo tha se “ne nuk e dimë se çfarë të presim nga [Putini]”.
“Me gjasë ai do ta bënte [të përdorte armët bërthamore]”, shtoi ajo.
Navalnaya ka përdorur skandalet e fundit të spiunazhit dhe arrestimet në Gjermani dhe Poloni për të argumentuar se Putini po zhvillon luftë në zemër të Evropës për vite të tëra.
“Putin nuk ja ka nisur tani, ai është duke e bërë këtë që një kohë të gjatë”, tha ajo.
Navalny, 47 vjeç, vdiq më 16 shkurt në një burg siberian në rrethana ende të panjohura. Ai ishte duke vuajtur një dënim prej 19 vjetësh burgim për ekstremizëm dhe akuza të tjera, që gjerësisht janë parë si të motivuara politikisht.
Vdekja e tij në rrethana të paqarta ka bërë që Navalnaya dhe mbështetësit të tij të thonë se ai është vrarë, pavarësisht se në certifikatën e vdekjes, të lëshuar nga autoritetet ruse, thuhet se Navalny vdiq nga shkaqe natyrale.
Presidenti amerikan, Joe Biden, dhe udhëheqës të tjerë perëndimorë kanë akuzuar Moskën se ka vrarë kritikun më të zëshëm të Kremlinit, i cili i kishte mbijetuar disa helmimeve, për të cilat Navalny kishte akuzuar Putinin.
Duke përmendur pushtimin e paprovokuar të Ukrainës që nisi Rusia më 2022, Navalnaya tha se është e pamundur të dihet nëse Putin do të sulmojë dikë tjetër.
Gjatë këtij muaji, dy polakë dhe një bjellorus u arrestuan në Poloni nën dyshimet se ishin përfshirë në sulme në Lituani ndaj ish-drejtorit të Fondacionit Kundër Korrupsionit të Navalnyt, Leonid Volkov.
Javën e kaluar, dy shtetas gjermano-rusë u arrestuan nën dyshime se po tentonin të kryenin akte sabotimi në Gjermani. Zyrtarët në Poloni po ashtu kanë arrestuar një person, të cilin e akuzojnë se ka ndihmuar inteligjencën ruse të planifikojë një atentat ndaj presidentit ukrainas, Volodymyr Zelensky.REL
Anëtari i Presidencës së Bosnjës, Denis Beqiroviq (majtas), ambasadori i Bosnjës në OKB, Zllatko Lagumgjija (në mes) dhe Azir Osmanoviq, një i mbijetuar nga Srebrenica, në Nju Jork, 19 prill 2024.
Gjenocidi në Srebrenicë duhet të dënohet në nivel global, duhet të shprehet mbështetje për viktimat, duhet të parandalohet mohimi i gjenocidit dhe duhet të dënohet glorifikimi i kriminelëve të luftës, për t’i parandaluar gjenocidet dhe krimet e luftës në të ardhmen.
Këtë e kanë bërë të ditur Denis Beqiroviq dhe Zhelko Komshiq, anëtarë të Presidencës së Bosnjë e Hercegovinës, gjatë një fjalimi para ambasadorëve të Kombeve të Bashkuara më 19 prill në Nju Jork.
Beqiroviq fillimisht kujtoi se gjenocidi në Srebrenicë u përcaktua nga vendimet e gjykatave të OKB-së, si dhe gjykatave në Bosnjë e Hercegovinë, dhe theksoi se rezoluta e propozuar për gjenocidin në Srebrenicë “nuk është kërcënim për asnjë komb”.
“Ka kriminelë individualë. Nuk ka asnjë fjali të vetme për përgjegjësinë kolektive,” tha Beqiroviq, duke shtuar se propaganda e rreme se rezoluta është kundër popullit serb duhet të ndalet.
Beqiroviq, gjatë konferencës për media lidhur me përgatitjet për përkujtimin e 29-vjetorit të gjenocidit në Srebrenicë, duke përfshirë draft-rezolutën për “Ditën Ndërkombëtare të Kujtimit dhe Përkujtimit të Gjenocidit të vitit 1995 në Srebrenicë”, tha se rezoluta kërkon përcaktimin e Ditës Ndërkombëtare për Kujtimin e Gjenocidit të vitit 1995 në Srebrenicë.
Ndër të tjera, ai tha se shteteve anëtare u kërkohet të përfshijnë gjenocidin në Srebrenicë në programet e tyre arsimore, në mënyrë që ta rrisin ndërgjegjësimin dhe t’i parandalojnë gjenocidet në të ardhmen.
Beqiroviq tha se rezoluta e OKB-së për gjenocidin në Srebrenicë është e nevojshme për ta forcuar kulturën e kujtesës, për ta ruajtur paqen, sundimin e drejtësisë dhe për ta forcuar besimin.
Siç tha ai, rezoluta është e nevojshme edhe për kthimin drejt së ardhmes, për pajtimin në rajonin e Ballkanit Perëndimor, për mbrojtjen e gjykatave të OKB-së dhe vlerat civilizuese, si dhe për solidaritet me viktimat dhe familjet e tyre.
“Nëse e shikoni tekstin e rezolutës, nuk do të gjeni asnjë argument që kjo rezolutë është kundër ndonjë kombi apo shteti,” tha Zhelko Komshiq, anëtar i Presidencës së Bosnjë e Hercegovinës nga radhët e popullit kroat.
Komshiq, ndër të tjera, tha se qëllimi i rezolutës është të parandalohet mohimi i fakteve të vërtetuara me aktgjykime të gjykatave ndërkombëtare dhe vendore, përkatësisht se në Srebrenicë është kryer gjenocid.
Ai theksoi se “ata njerëz u vranë në mënyrë sistematike, për shkak të fesë dhe kombit të tyre”.
Azir Osmanoviq, një i mbijetuar nga Srebrenica, i cili humbi pothuajse të gjithë anëtarët e familjes së tij më të afërt në gjenocid, dëshmoi gjithashtu.
“Unë mund të isha lehtësisht në mesin e mijëra të vrarëve. Ne u fshehëm në bazën e OKB-së në Potoçari. Kam dëgjuar britmat, kam parë ekzekutimin e njerëzve nga baza që u vranë”, tha Osmanoviq.
Në fillim të njoftimit në ndërtesën e Asamblesë së Kombeve të Bashkuara u shfaq një film me faktet për gjenocidin në Srebrenicë, ndër të tjera, se më shumë se 8.700 njerëz u vranë, përfshirë 563 fëmijë, se ishin gjetur 85 varreza masive dhe se më shumë se 800 njerëz janë ende të zhdukur.
Gjithashtu u tha se më shumë se 2.500 persona morën pjesë në gjenocid, se 75 u dënuan me 783 vjet burg në përgjithësi, dhe u dhanë pesë dënime të përjetshme.
Nismëtarët e rezolutës për Srebrenicën janë Gjermania dhe Ruanda. Më pas, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Franca dhe vende të tjera thanë se e mbështesin këtë rezolutë në OKB.
Vendet anëtare të OKB-së mund të shprehin mendimin e tyre për rezolutën përfundimtare, për të cilën ende po punohet, në seancën e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në fillim të majit.
As populli serb dhe as përgjegjësia kolektive nuk përmenden në projekt-rezolutën.
Në dokumentin, në të cilin Radio Evropa e Lirë kishte qasje më parë, kërkohet, ndër të tjera, të dënohet pa rezerva çdo mohim i gjenocidit në Srebrenicë, si dhe veprime që lavdërojnë të dënuarit për krime lufte, përfshirë përgjegjës për gjenocidin në Srebrenicë.
Rezoluta do të shpallte 11 korrikun si Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit të Gjenocidit në Srebrenicë.
Pavarësisht vendimeve të gjykatave ndërkombëtare, Beogradi zyrtar dhe autoritetet e Republika Sërpska mohojnë se është kryer gjenocid në Srebrenicë në korrik 1995 dhe e quajnë vrasjen e më shumë se 8,300 civilëve boshnjakë një “krim të tmerrshëm” ose “masakër”.
Më 18 prill, një tubim kundër draft-rezolutës u mbajt në Banja Llukë dhe në të njëjtën ditë, Asambleja e Republikës Sërpska e miratoi një raport që mohon gjenocidin në Srebrenicë. Radio Evropa e Lirë
Një bombardues rus me rreze të gjatë Tu-22M u rrëzua në rajonin e Stavropolit të Rusisë jugore, në lindje të Krimesë.
Lajmi është bërë i ditur nga Ministria ruse e Mbrojtjes e cituar nga agjencia e lajmeve Ria Novosti.
“Në Territorin e Stavropolit, pas përfundimit të një misioni luftarak gjatë kthimit në shtëpinë e aeroportit, një avion Tu-22M3 i Forcave Ajrore Ruse u rrëzua. Pilotët u shpëtuan,” thuhet në deklaratë, duke shpjeguar se ata u evakuuan tre burra ndërsa kërkonin një e katërt.
Sipas të dhënave paraprake të cituara nga RIA, shkaku i rrëzimit ishte një mosfunksionim teknik. Në bord nuk kishte municion dhe avioni u rrëzua në një zonë të shkretë. (BalkanWeb)
Izraeli ka kryer një sulm ndaj Iranit, raportuan mediat amerikane duke cituar zyrtarë qeveritarë amerikanë.
Ky duket të jetë sulm hakmarrës pas një sulmi të paprecedent ajror që Teherani kreu javën e kaluar në tokën e armikut të tij të përbetuar.
Media shtetërore iraniane tha se shpërthime janë dëgjuar më 19 prill afër qytetit të Isfahanit.
Një video e publikuar nga CNN dhe video të publikuara në rrjetet sociale shfaqën shpërthime të mëdha, që u raportua se kanë ndodhur afër Isfahanit.
Agjencia shtetërore e lajmeve iraiane, IRNA, tha se sistemet e mbrojtjes ajrore qëlluan në një bazë të madhe ajrore në Isfahan, që është shtëpi e flotës së vjetër të F-14 Tomacts, të prodhimit amerikan, që ka Irani. Këta avionë luftarakë ishin blerë para Revolucionit Islamik të vitit 1979. Në Isfahan po ashtu ka ndërtesa që janë pjesë e programit bërthamor të Iranit, përfshirë edhe uzinën nëntokësore për pasurimin e uraniumit në Natanz.
Kjo agjenci nuk dha detaje të tjera dhe nuk mund të konfirmohet në mënyrë të pavarur nëse Izraeli nisi një sulm.
Televizioni shtetëror iranian tha se sistemet e mbrojtjes ajrore kanë hapur zjarr në disa provinca në mes të raportimeve se janë parë dronë në qiellin iranian.
Asnjë zyrtar në Teheran nuk e ka pranuar në mënyrë të drejtpërdrejtë se Irani është nën sulm dhe ushtria izraelite nuk ka komentuar ende.
Teherani lëshoi mbi 300 dronë dhe raketa kundër Izraelit në mëngjesin e 14 prillit. Pothuajse të gjithë dronët dhe raketat u rrëzuan nga sistemet e mbrojtjes së Izraelit, por edhe u penguan nga forcat e Shteteve të Bashkuara, Francës, Britanisë dhe Jordanisë.
Sulmi i Teheranit gjerësisht ishte pritur në Izrael, pas një sulmi të dyshuar ajror izraelit ndaj ndërtesës së Ambasadës iraniane në Damask të Sirisë, më 1 prill. Në atë sulm u vranë dy gjeneralë iranianë.
Që atëherë, diplomatët dhe politikanët në mbarë botën, duke pasur frikë nga një përshkallëzim i madh luftarak në Lindjen e Mesme, kanë bërë thirrje për vetëpërmbajtje, teksa prisnin përgjigjen e Izraelit.
Kryeministri Benjamin Netanyahu tha më 17 prill se Izraeli do të vendosë si dhe nëse do t’i përgjigjet sulmit të paprecedent në tokën e tij.
Për dekada të tëra, Izraeli dhe Irani janë armiq të përbetuar. Por, ky është sulmi i parë i drejtpërdrejtë ndaj tokës së njëri-tjetrit, në vend se të përdorin forca aleate që të sulmojnë asetet e njëri-tjetrit që operojnë në shtete të treta. Radio Evropa e Lirë
Ukraina përballet “me rrezik” nëse Shtetet e Bashkuara nuk miratojnë me shpejtësi ndihmën ushtarake për Kievin, tha ish-këshilltari për siguri kombëtare i SHBA-së, John Bolton, përderisa avantazhi që Rusia ka sa i përket numrit të trupave dhe armatimit, po e ndihmon Kremlinin në luftën e tij ndaj shtetit fqinj, luftë që ka hyrë në vitin e tretë.
Duke folur për Current Time, rrjetin në gjuhën ruse që udhëhiqet nga Radio Evropa e Lirë në bashkëpunim me Zërin e Amerikës, Bolton theksoi se Rusia aktualisht po shpenzon pesë apo gjashtë predha të artilerisë kundrejt një predhe që gjuan Ukraina, një shkallë, që sipas tij, “nuk është e qëndrueshme për një periudhë afatgjatë”.
“Mendoj se më e mira është që të shpresojmë deri në zgjedhjet amerikane [të 5 nëntorit] është një ngërç [në luftime]. Mendoj se [presidenti rus, Vladimir] Putin, po pret [ish-presidentin amerikan, Donald] Trump. Nëse ai zgjidhet, unë do të jem shumë i shqetësuar për të ardhmen e Ukrainës”, tha Bolton, duke theksuar izolacionizmin në rritje brenda Partisë Republikane në SHBA “për shkak të efektit të Donald Trumpit”.
Ky izolacionizëm, tha ai, po paralizon përpjekjet për të luftuar kërcënimet që vijnë nga Irani, Rusia dhe Kina. Sulmet që Irani kreu së fundi ndaj Izraelit, sipas tij, mund të shërbejnë si “një terapi shoku” për shumë republikan në Kongres.
“Ukraina ka nevojë për ndihmë, Tajvani ka nevojë për ndihmë”, tha ai. “E gjithë kjo është pjesë e përpjekjes së njëjtë. Shpresoj që gjatë kësaj jave të ketë lëvizje të vërtetë në të gjitha këto fronte, veçmas sa i përket ndihmës për Ukrainën”.
Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve në SHBA, Mike Johnson, aleat i Trumpit, më 15 prill u duk se bëri përpjekje që gjatë kësaj jave të miratohen masat për ndihmën për Ukrainën, Izraelin dhe Tajvanin në vlerë prej 95 miliardë dollarësh. Nga kjo shumë, 61 miliardë dollarë ndihmë ushtarake janë paraparë t’i jepen Kievit.
Bolton ka shërbyer si këshilltari i tretë i Trumpit për sigurinë kombëtare në periudhë 2018-2019. Atij iu kërkua që të jepte dorëheqje nga ky post pasi për muaj të tërë kishte pasur mendime ndryshe me Shtëpinë e Bardhë sa i përket politikave. Ai po ashtu ishte ambasador i SHBA-së në Kombet e Bashkuara gjatë mandatit të presidentit George W.Bush, dhe ishte mbështetës i zëshëm i pushtimit të Irakut nga SHBA-ja më 2003.
Ai aktualisht është këshilltar për politika të jashtme dhe analist politik.
Nëse kandidati republikan për zgjedhjet presidenciale amerikane, Donald Trump, fiton zgjedhjet e nëntorit, Bolton paralajmëroi se ai “do të tentojë të tërhiqet nga NATO-ja”.
“Do të ishte një gabim katastrofal për SHBA-në dhe mbarë botën nëse ai do të bënte diçka të tillë”, tha Bolton.
“Tërheqja e SHBA-së, në thelb do ta bënte NATO-n joefektive, jo vetëm për Ukrainë, por për mbarë aleancën”.
Rusia nën presidentin Vladimir Putin “vazhdon të jetë kërcënim, veçmas pasi bashkëpunimi i saj me Kinën po rritet dhe mendoj se do të vazhdojë të rritet”, tha Bolton.
“Do të jetë kërcënim derisa Putini i regjimit të largohet disi nga pushteti dhe Rusia dhe demokracia të kenë shans sërish. Nuk e di se kur mund të ndodhë kjo. Nuk jam optimist”, shtoi ai.
Bolton argumentoi se në Rusi nuk ka mekanizma të transferimit paqësor të pushtetit, në shtetin ku Putini është në pushtet që çerek shekulli dhe ku zgjedhjet “qartësisht janë të manipuluara”.
“Do të jetë një periudhë shumë e rrezikshme për Rusinë”, tha Bolton. “Tani ka më pak gjasa se kurrë më parë që Rusia të bëhet pjesë e Perëndimit”.
Izraeli do t’i marrë vetë vendimet për mënyrën se si do ta mbrojë veten, tha kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu të mërkurën, pasi vendet e Perëndimit i bënë thirrje përsëri të vetëpërmbahet nga hakmarrja ndaj Iranit.
Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe grupi i vendeve të industrializuara (G7), njoftuan se po shqyrtojnë sanksione më të fuqishme kundër Iranit, të cilat thuhet se do të vendosen për ta kënaqur Izraelin dhe për ta bindur atë të mos i përgjigjet sulmit të Iranit.
Teherani i lëshoi qindra dronë dhe raketa drejt Izraelit më 13 prill, duke e kryer sulmin e parë të drejtpërdrejtë kundër armikut të vet të përbetuar.
Netanyahu u takua me sekretarin e Jashtëm të Britanisë së Madhe, Davi Cameron dhe me ministren e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock, të cilën e vizituan Izraelin të mërkurën në përpjekje për të mos e lejuar përshkallëzimin e tensioneve mes Izraelit dhe Iranit.
Zyra e Netanyahut tha se e ai i falënderoi Cameronin dhe Baerbockun për mbështetjen e tyre, derisa u tha atyre: “Dua të jem i qartë – ne i marrim vetë vendimet tona dhe shteti i Izraelit do të bëjë gjithçka që është e nevojshme për ta mbrojtur veten”.
Më herët, Cameron tha se është e qartë se Izraeli ka bërë plane për t’u hakmarrë ndaj sulmit iranian me dronë dhe raketa, të cilin Teherani e kreu si përgjigje ndaj një sulmi të dyshuar izraelit nga i cili u vranë zyrtarë ushtarakë në konsullatën iraniane në Siri më 1 prill.
Baerbock tha se përshkallëzimi “nuk do t’i shërbejë askujt, as sigurisë së Izraelit, as shumë prej dhjetëra pengjeve që ende po mbahen nga Hamasi [grupi i shpallur terrorist nga SHBA dhe BE], as popullsisë së përvuajtur në Gazë, as shumë njerëzve në Iran të cilët po vuajnë nën sundimin e regjimit, dhe as vendeve të treta në rajon, të cilat thjesht duan të jetojnë në paqe”.
Pas më shumë se gjashtë muajve luftë në Rripin e Gazës mes Izraelit dhe Hamasit, e cila i ka rritur tensionet në Lindjen e Mesme, diplomatët po kërkojnë mënyra për ta shmangur një luftë të drejtpërdrejtë mes Izraelit dhe Iranit.
Shumica dërrmuese e dronëve dhe raketave iraniane të lëshuara drejt Izraelit të shtunën u rrëzuan nga ky i fundit dhe aleatët e tij, dhe nuk shkaktuan viktima.
Por, Izraeli thotë se i duhet të hakmerret patjetër për ta ruajtur besueshmërinë e mbrojtjes së vet. Irani, në anën tjetër, thotë se kjo çështje është e mbyllur, por se do të hakmerret nëse Izraeli e sulmon.REL
Konsultimet joformale për draft-rezolutën që shpall 11 korrikun si Ditën Ndërkombëtare të Kujtimit të Gjenocidit në Srebrenicë do të mbahen më 17 prill në selinë e Kombeve të Bashkuara në Nju Jork, u tha në ueb-faqen zyrtare të kësaj organizate.
Takimi është thirrur nga misionet e përhershme të Gjermanisë dhe Ruandës, së bashku me misionet e Shqipërisë, Bosnje e Hercegovinës, Kilit, Finlandës, Francës, Irlandës, Italisë, Jordanisë, Holandës, Lihtenshtajnit, Malajzisë, Zelandës së Re, Sllovenisë, Turqisë dhe misionit të Shteteve të Bashkuara.
Kabineti i kryesuesit të Presidencës së Bosnje e Hercegovinës, Denis Beqiroviq, dhe anëtari i Presidencës, Zhelko Komshiq, njoftuan para mbajtjes së konsultimeve joformale në Nju Jork, se të dy do të qëndrojnë në selinë e OKB-së më 17 prill për shkak të rezolutës së propozuar për Srebrenicën në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së.
Ata shtuan se rezoluta e propozuar do të futet në agjendë në fillim të majit.
Në draft-rezolutë, në të cilën ka pasur qasje Radio Evropa e Lirë, kërkohet që të dënohet çdo mohim të gjenocidit në Srebrenicë dhe inkurajohen anëtarët e OKB-së që të ruajnë faktet e vërtetuara dhe të zhvillojnë program të duhura përmes sistemeve të tyre arsimore, në mënyrë që të parandalojnë revizionizmin dhe gjenocidin në të ardhmen.
Draft-rezoluta vë në pah rëndësinë e përfundimit të procesit të kërkimit dhe identifikimit të viktimave të gjenocidit në Srebrenicë dhe mundësinë që ata të varrosen në mënyrë dinjitoze.
Po ashtu, rezoluta e propozuar bën thirrje për vazhdimin e ndjekjes ligjore të kryerësve të gjenocidit.
Më 2007, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë e karakterizoi krimin në Srebrenicë si gjenocid, në të cilin u vranë më shumë se 8.000 burra dhe djem boshnjakë më 1995 nga Ushtria e Republikës Sërpska.
Deri tani, më shumë se 50 persona janë dënuar me mbi 700 vjet burgim për gjencodi dhe krime të tjera të kryera në Srebrenicë. REL
Ndërkohë që lufta në Ukrainë i ka kaluar tashmë dy vite, BBC raporton se numri i ushtarëve rusë që kanë humbur jetën është shumë më i lartë se sa pretendon Moska, të paktën 25 përqind më i lartë se në vitin e parë.
Duket se më shumë se 27.300 ushtarë rusë vdiqën në vitin e dytë të luftimit, çka tregon koston e madhe njerëzore që Rusia po paguan nga sulmet në Ukrainë.
Ndërkohë numri i përgjithshëm i ushtarëve të vrarë duket se është në më shumë se 50 mijë, edhe pse shifra reale mendohet të jetë edhe më e lartë.
Rusia ka hequr dorë nga raportimi i humbjeve në njerëz, që nga fillimi i luftës.
Ndërkohë, Ukraina rrallë komenton shkallën e viktimave të saj në fushën e betejës. Në shkurt, presidenti Volodymyr Zelensky tha se 31,000 ushtarë ukrainas ishin vrarë, por vlerësimet bazuar në inteligjencën amerikane, sugjerojnë humbje më të mëdha.
Një nga arsyet e një numri kaq të larë viktimash, është përdorimi në front i të burgosurve, të cilët u dërguan në Ukrainë me premtimin për t’iu zeruar vitet e dënimit.
Ata u rekrutuan nga grupi i mercenarëve Wagner.
Moska lejoi udhëheqësin Yevgeny Prigozhin të fillonte rekrutimin në burgje nga qershori 2022. Të burgosurit e kthyer në luftëtarë luftuan më pas si pjesë e një ushtrie private në emër të qeverisë ruse.
Wagner kishte një reputacion të frikshëm për taktikat e pamëshirshme luftarake dhe disiplinën e brendshme brutale. Ushtarët mund të ekzekutoheshin në vend nëse tërhiqeshin pa urdhër.
Grupi vazhdoi të rekrutonte të burgosur deri në shkurt 2023, kur marrëdhënia e kreut të grupit me Moskën filloi të përkeqësohej.
Prigozhin organizoi një rebelim kundër forcave të armatosura ruse në qershor të vitit të kaluar dhe u përpoq të përparonte drejt Moskës përpara se të pranonte të kthehej prapa.
Në gusht, ai humbi jetën në një aksident ajror.
Kohët e fundit, luftëtarët e Storm ishin të rëndësishëm në betejën disamujore për të kapur
Kur punonin për Wagner, të burgosurit zakonisht kontraktoheshin për gjashtë muaj.
Nëse mbijetonin atyre do t’u jepej liria.
Por, që nga shtatori i kaluar, të burgosurit e rekrutuar duhet të luftojnë derisa të vdesin ose derisa të mbarojë lufta.
BBC ka dëgjuar histori të fundit të të burgosurve që u kërkonin të afërmve t’i ndihmonin të blinin uniformat dhe çizmet e duhura. Ka pasur gjithashtu raportime për të burgosur që janë dërguar për të luftuar pa çantën e duhur, pajisje mjekësore apo edhe armë kallashnikov.
“Shumë ushtarë kishin pushkë që ishin të papërshtatshme për luftim”, shkruan në kanalin e tij Telegram blogeri rus i luftës, Vladimir Grubnik.
“Se çfarë duhet të bëjë një ushtar këmbësor në vijën e frontit pa çantën e ndihmës së parë, një lopatë për të gërmuar në llogore dhe me një pushkë të thyer është një mister i madh!”, shkroi ai.bw
Irani është shumë më i madh se Izraeli gjeografikisht dhe ka një popullsi prej afro 90 milionë banorësh, pothuajse 10 herë më e madhe se ajo e Izraelit – por kjo nuk përkthehet në fuqi më të madhe ushtarake.
Irani ka investuar shumë në raketa dhe dronë. Ai ka një arsenal të madh të vetin, por gjithashtu ka furnizuar sasi të konsiderueshme për përfaqësuesit e saj – Huthit në Jemen dhe Hezbollahun në Liban.
Ajo që i mungon janë sistemet moderne të mbrojtjes ajrore dhe avionët luftarakë.
Rusia besohet se po bashkëpunon me Iranin për t’i përmirësuar ato, në këmbim të mbështetjes ushtarake që Teherani i ka dhënë Moskës në luftën e saj me Ukrainën – kryesisht në formën e dronëve Shahed, të cilët thuhet se rusët tani po i prodhojnë vetë.
Në të kundërt, Izraeli ka një nga forcat ajrore më të avancuara në botë. Sipas bilancit ushtarak të IISS, Izraeli ka të paktën 14 skuadrone avionësh – duke përfshirë F15, F16 dhe avionët më të fundit të fshehtë F-35.
Izraeli gjithashtu ka përvojë në kryerjen e sulmeve në thellësi të territorit armik.sn
Jordania ka një rol kyç (dhe delikat): “Të kapë dronët dhe raketat. Të evitojë një përshkallëzim. Pas kërcënimeve të Teherani, Mbretëria e Mbretit Abdullah zbut tonet, por qëndron besnike e marrëveshjeve ushtarake me SHBA
“Këto janë kohë të ndërlikuara dhe delikate për Jordaninë. Në fund të fundit, kështu ka qenë që nga 7 tetori”.
Monarkia Hashemite i ka qëndruar besnike rolit të saj si një aleate kushinetë e Uashingtonit në rajon, si dhe një partnere e Izraelit. Ajo kapi “dronë dhe raketa” iranianë – disa fragmente ranë gjithashtu në territorin jordanez pa shkaktuar lëndime – dhe në të njëjtën kohë u përmbush edhe kërcënimi i Teheranit. “Nëse e pengoni sulmin, do të jeni shënjestra e radhës”, ishte mesazhi i dërguar nga Garda Revolucionare. Një test i rëndësishëm për Netanyahun, por edhe për administratën e Bidenit, e cila në bashkëpunim të ngushtë me Izraelin dhe në vazhdën e Marrëveshjeve të Abrahamit të nënshkruar nga Trump, ka realizuar krijimin e një ombrellë mbrojtjeje rajonale me bashkëpunimin e vendeve europiane, përfshirë këtu edhe Britaninë, Francën, dhe disa shtete sunite në rajon, duke përfshirë Jordaninë, Arabinë Saudite dhe Emiratet. Sistemi që hyri në veprim të shtunën mbrëma bazohet në një rrjet të përbërë nga sensorë të shpërndarë në vende të ndryshme, në të cilin partnerët kontribuojnë me radarë të vendosur pranë kufirit iranian.
Gjatë gjashtë muajve të parë të luftës pati disa shenja të funksionimit të këtij sistemi mbrojtës rajonal, i mbiquajtur Mead (Aleanca e Mbrojtjes Ajrore të Lindjes së Mesme) nga amerikanët. Dhe Jordania është gjithashtu pjesë e kësaj “aleance”. Por asgjë zyrtare. Më 2 shkurt, kur raportet e mediave qarkulluan për pjesëmarrjen e Jordanisë në sulmet ajrore të SHBA-ve në Irak, si përgjigje ndaj sulmeve që kushtuan jetën e tre ushtarëve amerikanë afër kufirit, Amman e mohoi atë. Mbreti Abdullah II, si dhe sauditët dhe Emiratet, qëndrojnë sa këtu aty. Siç shpjegon Osama Al Sharif, një komentator politik dhe kolumnist jordanez për Courier-in, Amani është i kujdesshëm që të mos e përkeqësojë tonin. “Qeveria jonë urdhëroi mbylljen e hapësirës ajrore dhe punoi për të mbrojtur qiejt dhe sovranitetin e saj”.
Për monarkinë ka shumë çështje dhe rreziku i një përshkallëzimi rajonal të konfliktit është real. “Në dekadën e fundit ne kemi qenë të përfshirë në konfliktin sirian me një fluks të madh refugjatësh, si dhe jemi pjesë e koalicionit anti-ISIS. Por vendi ka arritur të qëndrojë gjithmonë në ekuilibër. Tani, megjithatë, sfidat janë më komplekse dhe më të shtresuara”, përfundon Al Sharif.
Duke rikthyer kasetën, frika jordaneze për t’u bërë teatri i një lufte të re Proxy nuk duket aq e pabazë.
Tashmë në fund të tetorit të këtij viti, Amman i kërkoi Uashingtonit të vendoste sistemin e tij të mbrojtjes raketore Patriot në kufij. Që nga viti 2020, milicitë e mbështetur nga Irani janë bërë gjithnjë e më aktive në kufirin Jordan-Siri, veçanërisht pranë bazës amerikane al-Tanf, vetëm një hap përtej kufirit në Siri dhe në autostradën Bagdad-Damask, ku grupet e mbështetura nga Irani kërkojnë të kontrollojnë trafikun e armëve dhe drogës.
Në vitin 2021, Mbreti Abdullah II, duke anashkaluar parlamentin, nënshkroi një marrëveshje mbrojtëse me Shtetet e Bashkuara që lejonte hyrjen e lirë të forcave, avionëve dhe automjeteve amerikane për “bashkëpunim stërvitor dhe kundër terrorizmit”. Dhe në janar Uashingtoni nënshkroi një marrëveshje prej 845.1 milionë dollarësh për të mbështetur buxhetin e Mbretërisë. Fonde që është e vështirë të heqësh dorë.
Por pasi zgjidhet një problem, lind një tjetër. Kushërinjtë sunitë nuk duan të kontribuojnë në stabilitetin e Mbretërisë. Në vitin 2021, Princi Hamzah, gjysmëvëllai i tij dhe ish-princi i kurorës, u vu nën arrest shtëpiak, ndërsa 15 figura të shquara u arrestuan, duke përfshirë ish-zyrtarin e lartë, Bassem Awadallah, i famshëm për afërsinë e tij me një tjetër princ të kurorës, sundimtarin saudit Mohamed Ben Salman dhe me Emiratet e Bashkuara Arabe.
Për më tepër, pas 7 tetorit, opinioni publik në vend – 60 % e jordanezëve janë me origjinë palestineze – filloi të protestojë kundër sulmeve izraelite në Gaza.
Dhe tani nuk kalon asnjë ditë pa vënë në dukje se popullariteti i grupeve antiperëndimore si Vëllazëria Myslimane është rritur në Jordani. Lëvizjet që Teherani dhe Moska sigurisht po i shikojnë me interes./American Eye.al/
Komentet