1.
Autobusi ndali në qytezën P. një orë më parë se të dilte laborantja, për të cilin u nis që nga qyteti E. Zamir Kulla. U nis drejt e në vend. Kur arriti, mori një herë frymë thellë e më thellë, si të dilte në sipërfaqen e një deti tepër të frikshëm. Laboratori ndodhej në një vend disi të mënjanuar; më parë nuk di ç’kishte qenë, ndoshta një depo ushtarake, kurse tani qe bërë një goxha vilë e bardhë në gri. Në portën e qepur me grila hekuri të zeza bënte dezhurn roja plak me një qen të madh kufiri në kabinë. Qeni e pa Zamirin më parë se ta shikonte plaku, hungëroi një moment mbytës e prerë; ai u drodh që nga koka në këmbë nga frika; i kishte pasur gjithmonë zët qentë, megjithatë s’i ishin ndarë asnjëherë, e ndiqnin kudo këmba-këmbës, si ky qen me turi të pjerrët e të shëmtuar prej ujku. Pas laboratorit ndodhej një kopsht i madh me akacie; qe koha që ato lulëzonin, vinte që atje thellë nga ajri i kaltër, i ngopur me diell dhe magji pranverore, aroma e tyre si prej mjedre të bardhë. “Ogur i mirë”, mendoi i qetë Zamiri, që u afrua dhe disa hapa drejt portës me grila të forta, jo pa ndier plot neveri nëpër trup shikimin si prej djalli të qenit të zi në gri. Roja u afrua, mbështeti kokën e vogël si prej qerosi në vrimat e mëdha të grilës dhe i tha me mirësjellje që të mos kishte frikë nga ai qen i madh kufiri:
-Bëhet agresiv vetëm natën. – Qeshte së brendshmi plot tallje me frikën e Zamirit; dukej që atje tej që këtë lodër e bënte dhe me të tjerët, sa për të kaluar me gallatë kohën e shërbimit. – Bosi e ushqen vetëm me mish dhe me kocka. Një natë e ndoqi njërin deri përtej lumit, pasi i shqeu më parë pantallonat dhe këpucët lustrafine, si të shqyente mishin e një femre.
Ai qeshi prapë. Zamiri u drodh përsëri, sepse i bëhej që ai njeri cinik atje pas grilave të zeza do t’i lëshonte si me shaka, menjëherë qenin e madh. Qëndroi hezitues tre-katër metra larg dhe i tha atë që kishte bluar e stërbluar në kokë që nga qyteti e gjatë gjithë rrugës së gjatë plot gropa e mërzi peizazhi të ngrirë me re shiu të vjetër:
-Kërkoj Etleva Poçin.
Roja pa me vërejtje e dyshim orën dhe ia ktheu jo pa një fije kureshtjeje me zërin e tij si prej eunuku:
-Prite se do të dalë tani. Bosi është tepër i rreptë me orarin: vajzat zbresin pikërisht në katër e një minutë nga salla e kompjuterave.
Ai u largua pak nga grilat dhe zuri një vend pak më të fshehtë, midis një arre të egër dhe një makine të vjetër.
Pertef Sula ia kishte vizatuar qartë portretin e Etlevës, ai e kishte të fiksuar në kokë se ajo ishte e gjatë, flokëverdhë si Madona, herë-herë bënte modele në paradat e modës në atë qytezë të vogël dhe të përhumbur midis malesh dhe lumenjsh të vegjël. “Punët e nishaneve i rregullojmë më vonë, pasi ta shohësh njëherë”, i kishte thënë Pertefi, që edhe ai vinte herë pas here në atë qytezë humbëtirash të kaltra, sepse atje kishte familjen. E njihte mirë vajzën; ajo diçka kishte pasur në gjimnaz me një kursant policie, por dhe Zamiri kishte provuar disa aventura në plazh ose në punë, por tani që po i afrohej të dyzetave, i kishte ardhur shpirti në majë të hundës me vetminë, i qe bërë fiksim në kokë se duhej të martohej domosdo brenda pak kohësh e pak çastesh që t’i venin dhe atij punët më mbarë në atë dyqan çikërrimash që kishte marrë në periferinë e largët të qytetit E.
Ranë kambanat në kishën përtej lumit të kaltër, plot drurë e kopshte të verdhë. Ai pa orën, diçka e lehtë i fërgëlloi brenda gjoksit kur pa se po zbrisnin vajzat nëpër ato shkallë të bardha mermeri. U ngjesh edhe më tepër në atë pozicion pritës; qe bërë menjëherë si prej plumbi ose hekuri të vjetër. Sytë e tij e veçuan menjëherë atë që kërkonte; ajo zbriti gati e fundit me nxitim nga vila. Zamiri ndjeu se diçka në atë mes nuk qe në rregull. Fërkoi i habitur dhe i zemëruar sytë: Etleva qe tepër e hollë, tepër e thatë, si gurabije pashke, kishte një fytyrë të mefshtë, si prej dylli, vetëm flokët i binin bukur; ndoshta kjo meritë e vetme e kishte detyruar Pertefin që t’i thoshte me entuziazëm se ajo qe një copë e majme dhe e mirë. I shkuan mornica prej tmerrit, nuk mund ta besonte kurrë që miku i tij i kishte punuar një rreng të tillë të tmerrshëm. “Maskarai!” – fërgëlloi Zamiri me vete, megjithatë u afrua pranë grilave. Roja i tregoi me dorë vajzat që iknin.
-Ajo është Etleva, – tha ai dyshues, – ta thërras?
-Nuk është nevoja, – ia ktheu plot frikë e tmerr Zamiri, – do ta arrij në qytezë. Faleminderit.
Iku nga sytë këmbët. Brodhi një copë herë në rrugët e shkreta të qytetit P. piu një dopjo konjak në një lokal. Fërgëllonte akoma gjithë nga inati me Pertef Sulën, mendoi që t’i përvishej njëherë mirë e mirë, para se të prishej përfundimisht me të. Qe një shaka e rëndë dhe tepër qesharake në dukje: ai kishte bërë një udhëtim të tejskajshëm vetëm për ta parë atë gurabije të thatë pashke si budalla me brirë që ishte. “Maskarai!”, – tha prapë me urrejtje Zamiri. Befas i hipi një zemërim i madh me veten; se ç’kishte diçka naive në karakter, që të gjithë e mashtronin nga një çikë, siç e mashtruan dhe tani. Qeshi hidhur; ja që nuk kishte fare fat me femrat, copat e majme venin gjithmonë gjetiu, por jo tek ai. Piu me eshk të madh edhe një dopjo tjetër, aq sa nuk kishte pirë në dy ditë bashkë, mallkoi me zë të ulët riskun e keq dhe pothuajse vrapoi drejt stacionit të makinave. U nis me një taksi të vjetër tepër i dehur dhe tepër i tmerruar me veten.
2.
Kaluan tre vjet. Gjatë kësaj kohe Zamiri njohu një vajzë tjetër, por fisnike e të urtë. U martuan në vjeshtë, pas një viti bëri një djalë të bukur. Jeta, me siguri, që nuk ishte dhe aq cingune me të, përderisa i dha më në fund dhe një liman të tillë të qetë. I erdhi prapë humori dhe e harroi pothuajse fare historinë me Etleva Poçin. I dukej si një gjë fare bajate, që të mendonte për diçka që nuk prishte e as nuk rregullonte gjë në jetën e tij. Bile, kur i thanë në Bashki që të shkonte në qytezën P. për të lidhur një kontratë me firmën “Agas” pranoi, siç do të pranonte të shkonte me shërbim në çdo qytezë tjetër të Shqipërisë. U nis një ditë të errët me shi. Gjatë gjithë rrugës pothuajse fjeti, prandaj, kur zbriti, u fut më parë në një kafene. Bënte pak ftohtë, nga lumi përtej shtëpive frynte erë dimri. Zamiri porositi, si zakonisht, një dopjo konjak dhe u rehatua mirë e më mirë në karrigen e rehatshme. Nuk kishte shumë punë, as dy-tri minuta, sa për të firmosur disa shkresa, befas gjithë kjo ardhje në këtë qytezë, që dikur mund të bëhej spiranca shpëtuese e jetës së tij, iu duk mjaft argëtuese. Ai qeshi me kënaqësi tej e përtej. Ishte në fundin e dopjos kur në lokal hyri befas dhe fare rastësisht Pertef Sula. Ai nuk e kishte takuar që atë ditë fatkeqe. Pertefi se ç’kishte pasur një falimentim në qytetin E, me një sasi pambuku, kishte ikur pak ditë më vonë përfundimisht për në qytezën e tij të lindjes. Zamiri nuk i foli fare, qe skuqur prapë nga inati i vjetër dhe i paharruar, por shoku i tij iu hodh me mall në qafë.
-O Zot! – tha ai. Çfarë koinçidence! Tani sapo mendoja për ty. Mirë thonë që ekziston telepatia, hajde mos e beso po deshe.
Qeshte plot hare, aq sa dhe Zamiri buzëqeshi pa dashje; ndoshta ai njeri kishte vepruar sinqerisht kur i kishte propozuar për Etlevën. Sytë dhe shijet e njerëzve janë si kokrrat e bizeleve herë të bardha, herë gri e herë të zeza. Dhe ai qeshi tej e tej me fytyrën e gjerë, që tani kishte filluar t’i dhjamosej në nofulla dhe në qafë, si tek të gjithë njerëzit që bien më në fund rehat në molin e tyre të qetë.
-Tre vjet, – thirri prapë Pertefi, – një kohë tepër e gjatë, por tepër e varfër me ngjarje. Që nga ikja ime nga E. kam provuar disa punë, por nuk më ka ecur mbarë. Sidoqoftë, jetoj. Kjo ka rëndësi, apo jo?
-Po, – ia priti Zamiri i qetë. E vështronte shokun si prej majës së një kulle të artë.
Dukej, mikut të tij të vjetër nuk i kishin ecur punët mbarë, kostumi i tij gri qe bërë fare i vjetër, si kostumet që shiten shpesh nëpër muze, qe hequr pak dhe vështrimin e kishte pak të turbullt, si lëngu që mbetet në fund të një vere të pirë pa uri, sikur ruhej nga diçka që e ndiqte me urrejtje këmba-këmbës. Porositi dhe ai një dopjo konjak, e piu atë me një të rënë të buzëve. Zamirit i erdhi keq, diçka i tingëlloi përvajshëm brenda në shpirt, si t’i dridhej teli i fundit i një violine të ndërtuar me drurin më të keq në botë.
-Kam filluar të pi, – tha pak më vonë Pertefi.
Zamiri prapë u drodh nga ai tel i brendshëm. Deshi t’i thoshte diçka të mirë e ngushëlluese, por iu mbushën papritmas sytë me lot. Pa nga rruga me trishtim; jashtë kishte pushuar shiu, venin e vinin automobilat e rrallë. Kaloi me vrap një njeri me pardesy gri, pastaj një grua thirri diçka, pastaj kaloi edhe ajo në anën tjetër të trotuarit të lagur si me llak të keq. Uturinte së thelli qytetit lumi, si të uturinte një det në erë. Në xhamin e kafenesë ndali një çift; burri qe i shkurtër dhe i kërrusur, pak i zbehtë, gruaja tepër e gjatë dhe tepër joshëse. Ai menjëherë ndjeu se ajo grua kishte tepër seks, ndoshta i ngjante disi Klaudia Shiferit me profil dhe me flokët e artë. “Gra të tilla takohen një herë në pesë vjet”, mendoi me hidhërim e zili Zamiri.
-E pe? – tha Pertefi kur çifti u largua pak më tej. – Kot që nuk u martove me të. I shoqi është tepër i pasur, por edhe tepër temid dhe i zymtë. E torturon të shkretën në një vilë të bukur në periferi të lumit.
Befas Zamir Kulla u nguros dhe u bë prapë si prej plumbi, siç bëhej zakonisht kur punët i venin rrokapjekthi.
-Pse, kush është ajo?
-Etleva Poçi, pra.
Zamiri u kthye dhe e pa Pertefin si ta shihte nga fundi i një gremine të zezë. Me siguri që vërtet tallej prapë, ai qe pothuajse i dehur dhe mund t’i ngatërronte si zakonisht gjërat me njëra-tjetrën, siç ngatërrohen shtyllat e njëjta në një rrugë të gjatë. Qeshi me hidhërim dhe piu me sëkëlldi një gërqe të hidhur konjaku të verdhë.
Etleva ishte tjetër për tjetër nga kjo. Qe si një petull e djegur në një tigan pa vaj.
-Do t’i kesh ngatërruar, – ia priti plot humor miku i tij, – në laborator punonte në atë kohë edhe një Etlevë tjetër. Mos ishte një e thatë me flokë të artë? E quajnë Etleva Toçi dhe jo Poçi. Ajo që sapo iku nga xhami është ende si një poç mjalti i artë.
-Po. – Zamiri gromësiu plot frikë e tmerr nga vetja. Gjithmonë do t’i ndodhte diçka që t’i priste ndonjë copë risku nga jeta e tij, si t’i priste feta të trasha mishi nga gjoksi dhe nga zemra e lodhur.
-Mbiemrat t’i ka ngatërruar roja, ai nuk para dëgjon mirë nga veshët; në vend të Poçit i është dukur Toçi, por mund ta ketë bërë edhe për humor.
Papritmas, gjithë ajo ardhje iu duk pesë me hiç. Ai sërish kishte marrë një gjë në vend të një gjëje tjetër. Jeta vazhdonte t’i bënte gjithmonë lodra qesharake si ç’i bënte një lojtari të keq bixhozi. U ngrys nga frika, piu me neveri pikën e fundit të konjakut dhe doli në rrugë, i ndjekur plot merak e kujdes nga miku i tij i vjetër. “Jam pa risk, dhe pikë!” I tha ai vetes me mllef. Befas iu kujtua loja me letra; ai gjithmonë, dhe në lojën me letra, s’dinte të luante siç duhej, në vend të asit spathi i binte gjithmonë në risk karoja e zezë, aq sa shokët i thoshin me ironi “derri i kuq plak”.
Rrugën e kthimit e bëri i lodhur dhe fare pa humor. Kur qyteza P. mbeti pak prapa, ai ktheu kokën pas, plot me habi. Binte ende shi i paprerë dhe peizazhi ishte si shpirti i tij, dukej tepër gri e tepër i lodhur, sikur t’i kishin hedhur përsipër tallash druri të grirë nga një sharrë e keqe e sarkastike prej një druvari cinik.
Komentet