VOAL – Theodore Roosevelt, i njohur gjithashtu si “Teddy Roosevelt” ose thjesht “TR”, lindi në New York më 27 tetor 1858. Ai ishte Presidenti i njëzet e gjashtë i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, me mandat zyrtar ekzekutiv nga 14 Shtatori 1901 deri më 4 Mars 1909. Ai gjithashtu mori çmimin Nobel për Paqen më 1906, dhe fytyra e tij është gdhendur në shkëmbin e malit Rushmore, së bashku me tre presidentë të tjerë të SHBA, George Washington, Thomas Jefferson dhe Abraham Lincoln.
Nga një familje e pasur, me origjinë Hollandeze, Presidenti i ardhshëm i vlerësuar i SHBA trashëgon pasionin e tij politik dhe orientimin republikan drejtpërdrejt nga babai i tij, i quajtur edhe ai Theodore, i vizioneve përparimtare. Nëna e saj, Marta Bulloch, e cila u rrit në një plantacion të Xhorxhisë, është një konservatore e vendosur. Të dy kanë një kompani të pasur tregtare.
Vitet e para të jetës së të riut Teddy i shënon një astmë mjaft e rëndë, e cila minon fizikun e dobët dhe të dobët të djalit, duke e detyruar atë të kalojë disa ekzaminime mjekësore. Sipas disa burimeve, nëna Marta do të sillte me vete Teddyn vogël, kur ishte vetëm shtatë vjeç, në procesionin e varrimit për nder të Presidentit Abraham Lincoln, më 1865.
Më 1876 Theodore Roosevelt hyri në Shkollën Juridike të Harvardit, duke e bërë veten të njohur në fushën e sportit, megjithë astmën e tij. Pasi u diplomua më 1880, ai bëri një udhëtim të shkurtër në Gjermani dhe më pas u regjistrua në shkollën pasuniversitare të drejtësisë në Columbia Low School. Zjarri për politikën është tashmë i fortë në këto vite dhe studenti i ri duhet të braktisë kursin, për t’i kushtuar vetes trup dhe shpirt në frymëzimin e tij maksimal. Anëtarësia në partinë republikane, pra, që ndodh në vitin e diplomimit të tij, e detyron atë të bëjë një zgjedhje mjaft të rëndësishme. Në të njëjtën kohë, nga një këndvështrim personal, ai mori një vendim tjetër të rëndësishëm, atë të martesës me të dashurën e tij Alice Hathaway Lee, gjithashtu më 1880.
Më 1882 ai mori detyrën e tij të parë politike si anëtar i parlamentit të shtetit të New Yorkut. Për këtë arsye, ai përfundimisht duhet të lërë kursin e specializimit në Kolumbi. Gjithashtu në po këtë vit, për të dëshmuar aftësitë e tij intelektuale dhe gjallërinë e tij nga çdo këndvështrim, ekziston edhe libri “Lufta detare e vitit 1812”, shkruar dhe botuar nga ai. Ai më pas vullnetarizohet në Gardën Kombëtare, si toger i dytë.
Ai u godit nga një tragjedi personale më 1884: gruaja e tij Alice vdiq gjatë lindjes, duke sjellë në jetë një vajzë, e cila gjithashtu do të vdiste menjëherë pas kësaj. Burri fajëson veten dhe merr vendimin të braktisë angazhimin politik dhe shoqëror, të paktën për atë vit, duke iu përkushtuar studimeve historike, në një tërheqje të izoluar në fermën e tij në Dakotën e Veriut.
Një vit më pas ai botoi librin e tij të dytë, “Ranchman Hunts”. Sidoqoftë, përkundër interesave historiografike, Roosevelt nuk i reziston sirenave të angazhimit politik dhe më 1886 ai kandidon për detyrën e kryetarit të bashkisë së New York-ut. Sidoqoftë, ai është mposhtur nga Abraham Hewitt. Po atë vit, në dhjetor, ai hyri në një martesë të re në qytetin e Londrës me Edith Carow; vitin e ardhshëm ai doli me botimin e tij të tretë, këtë herë kushtuar jetës së Thomas Hart Benton. Është vetëm një nga shumë biografitë e ndërmarra nga Presidenti i ardhshëm i SHBA, një autor frytdhënës në të gjithë bordin.
Ndërkohë, në vitin 1886 ai iu bashkua Komisionit Presidencial për Shërbimin Publik si anëtar, të cilin e rimori disa vjet pas presidencës. Ai e la këtë post më 1895, kur u bë Shef i Policisë në New York. Në ndërkohë, ai nuk i skualifikon energjitë e tij dhe fillon t’iu kushtohet botimeve më të hollësishme politike, siç janë esetë mbi “praktikën politike. Ekziston edhe një “Histori e New York-ut” e nënshkruar nga ai, datë 1891, dhe broshurat “Ideale Amerikane” e vitit 1897.
Gjithashtu më 1897 ai hyri në administratën e Presidentit të Shteteve të Bashkuara William McKinley, si ndihmës sekretar i marinës, një organ në të cilin u dallua në konfliktin e rrufeshëm midis Shteteve të Bashkuara dhe Spanjës më 1898, me Kubën si teatër të ngjarjeve. Këtu ai mbledh një organ vullnetarësh, “Rough Riders”, duke i porositur personalisht ata gjatë konfliktit dhe duke punuar si një propagandist i shkëlqyeshëm, i fortë në stilolapsin e tij me të cilin ai udhëzon, megjithëse nga distanca, dërgimet e shtypit amerikan. Në fund të luftës, Teddy Roosevelt është një hero kombëtar, pavarësisht se batalioni i tij ishte ai që ka pësuar humbjet më të mëdha nga të gjithë.
Më 1899, në sajë të përshtypjes së shkëlqyer të ngjallur në luftë, ai u zgjodh guvernator i Shtetit të New York, si një anëtar i shquar i partisë Republikane. Sidoqoftë, më 1901 iu desh të linte detyrën, për të mbushur, në cilësinë e nënpresidentit, detyrën shumë më të rëndësishme të Presidentit të njëzet e gjashtë të Shteteve të Bashkuara të Amerikës; ngjarja që e çon atë në zyrën më të lartë politike të vendit është vrasja e Presidentit McKinley. Kur merr përsipër detyrën, TR është vetëm 42 vjeç dhe presidenti më i ri në historinë Amerikane.
Sidoqoftë, në vitin 1904, megjithë disa dyshime të ngritura nga mjedisi i vetë republikanëve, Theodore Roosevelt u konfirmua dhe u bë përçues i një politike populiste, të pa paragjykuar, e cila nuk arriti të jepte fryt. Gjithashtu vendosi një pension për veteranët e të gjitha luftërave. Në politikën e jashtme ai promovon paqen, ndërsa mbron interesat amerikane në botë, veçanërisht me forcë, veçanërisht në Meksikë dhe Panama.
Theodore Roosevelt nënshkruan traktatin që sanksionon ndërtimin e Kanalit të Panamasë, i cili ka qenë i siguruar për kontrollin ekonomik amerikan për mbi tetëdhjetë vjet. Siç është dhe vendimi i tij për të pushtuar Republikën Dominikane, në përputhje me ato që ai e quan “Corollary Roosevelt”, një lloj përbërëse e “Monroe” e mëparshme, e cila mbron përdorimin e forcës në çdo pikë në tokë me qëllimin e ruajtjes së interesave nacionale.
Më 1905 ai ishte ndërmjetësi i jashtëzakonshëm i paqes në luftën e përgjakshme midis rusëve dhe japonezëve, për çka vitin e ardhshëm, fitoi çmimin Nobel për Paqen. Ky çmim natyrisht kontribuon në mënyrë të konsiderueshme në rritjen e favorizimit të tij popullor. Katër vjet më vonë, në vitin 1909, duke mbajtur një premtim të bërë në kohën e zgjedhjeve të para, Teddy Roosevelt nuk u kthye në zgjedhje, duke e lënë skenën pasardhësit të tij republikan William Howard Taft, i cili u zotua të vazhdojë linjën e tij.
Ruzvelti udhëton në Afrikë për një periudhë pushimi, duke iu përkushtuar studimeve dhe udhëtimeve të gjuetisë. Sidoqoftë, jo i kënaqur me veprimet e Taft, ai e kundërshtoi atë në kongresin e Çikagos, më 1912. Me atë rast dhe në funksion të zgjedhjeve të afërta, Roosevelt themeloi partinë përparimtare, të quajtur edhe “Bull Moose Party”, e cila mori 27% e konsensusit dhe e shënon, për herë të parë dhe të vetme në historinë amerikane, një pikë kthese në kundërshtimin klasik midis demokratëve dhe republikanëve. Teddy arrin të mposht rivalin Taft, megjithatë presidenti i 28-të amerikan i zgjedhur atë vit është demokrati Woodrow Wilson.
Pasi u përpoq të formonte një trupë vullnetarësh për t’u dërguar në luftë gjatë Luftës së Parë Botërore, Theodore Roosevelt vdiq nga një emboli në 6 Janar 1919, në Sagamore Hill, Oyster Bay, New York. Ndër të tjera, Theodore Roosevelt është i njohur për pasionin e tij për natyrën si dhe angazhimin e tij për të mbrojtur dhe promovuar trashëgiminë natyrore të Shteteve të Bashkuara./Elida Buçpapaj
Komentet