VOAL – Meqenëse Indro Montanelli ka shkuar në amshim, mungesa e tij në kulturën italiane vërehet në një mënyrë të rëndësishme; kujtimi i pranisë së tij të gjallë dhe e dashurisë për të vërtetën e përkeqëson gjithnjë e më shumë dhimbjen e humbjes së tij. Përveçse nuk linte kënd pa kafshuar, Montanelli ishte një personazh i paaftë t’iu përmbahej klisheve të kohës, një shembull i llojit të gazetarisë që duket se është zhdukur, ai që prodhonte historinë teksa ajo ngjizej.
Lindur më 22 prill 1909 në Fucecchio, një fshat në gjysmë të rrugës midis Pizës dhe Firences, ku, siç thoshte ai vetë, u rrit me pasionin e gazetarisë të shkruar në gjak, transmetuar ndoshta nga ADN-ja e gjyshit të tij, Giuseppe Montanelli, gjithashtu një shkrimtar dhe politikan.
Pasi fitoi dy diploma, njëra në drejtësi dhe tjetra në shkenca politike, ai emigroi në Francë ku i punësuar në “Paris Soir” filloi karrierën e tij si reporter. I ngritur dhe formuar nën kujdesin e fashizmit, megjithatë, më 1935 ai vendosi të largohej dhe të regjistrohej në batalionin e 20-të të Eritresë, një përvojë e rrëfyer në një ditar të botuar dhe pritur në Itali në një mënyrë entuziaste nga Ugo Ojetti (një përbindësh i shenjtë i gazetarisë së shkruar, i cili fatkeqësisht ra në harresë). Kjo e ditarit është ende faza e “shkrimtarit” Montanelli, në të cilën, megjithatë, stofi i dëshmitarit të madh tashmë mund të vërehet.
Ndërkohë ai shkon në Spanjë për “Messenger”, ku në raportet e tij flet kundër regjimit. Një qëndrim që nuk mund t’i pëlqejë regjimit italian që urdhëron riatdhesimin e tij, duke e përjashtuar jo vetëm nga partia por edhe nga regjistri profesional. Si kundërmasë, ndoshta me iluzionin e zbutjes së tij, ai dërgohet nga Bottai për të drejtuar Institutin Kulturor Italian në Estoni për një vit. Me t’u kthyer në Itali, atij i merret karta e tij e gazetarit, por ai nuk pranon të aplikojë për në Partinë Fashiste.
Në këtë moment historik u shfaq në jetën e Montanellit “Corriere della sera”, gazeta e cila më vonë u bë një lloj shtëpie e dytë për të. Regjisori i atëhershëm Aldo Borelli i ndërgjegjshëm për përmbajtjen dhe stilin e ‘Diarit’ të famshëm, dhe i vetëdijshëm për cilësitë që demonstrohen tani nga i dërguari i ri, e dëshiron atë me kokëfortësi në stafin e tij. Asnjëherë një intuitë nuk ka dalë më e përshtatshme, nëse është e vërtetë që lidhja midis Montanellit dhe gazetës përmes Solferino ka vazhduar, megjithëse me ulje dhe ngritje, për më shumë se dyzet vjet.
Më pas të shumta ishin dëshmitë e bëra nga ky vëzhgues i mprehtë në një seri reportazhesh që janë bërë të paharrueshme dhe që e kanë ngritur atë në gradën e princit të gazetarisë.
Është koha kur në Gjermani Rajhu i Tretë përparon drejt Danzigut dhe flet me vetë Adolf Hitlerin.
Pastaj ai shkon në Finlandë dhe Norvegji, dhe është pikërisht rportimi për konfliktin Ruso-Finlandez që e imponon atë përfundimisht si një i dërguar i madh. Më 1944 ai përfundon në burg në San Vittore për antifashizëm dhe dënohet me vdekje nga nazistët, por shpëton për mrekulli nga pushkatimi me ndërhyrjen e nënës së tij, e cila arrin të ndërmjetësojë për të tek kryepeshkopi i atëhershëm i Milanos, Kardinalin Ildefonso Schuster (por këtë do ta zbulojë vetë vetëm disa dekada më vonë). Burgimi sugjeron një nga librat e tij më të bukur, “Il generale Della Rovere”, i cili i përshtatur në film nga Roberto Rossellini do të marrë Luanin e Artë në Venecia.
Pasi u largua nga S. Vittore ai u strehua në Zvicër, por pas luftës, ai u kthye në Corriere della Sera si korrespondent. Ndër të parët që arritën në kryengritjen e Budapestit, Montanelli shkroi se ata nuk ishin rebelë borgjezë, por “komunistë anti-stalinistë”, një deklaratë që do të tërhiqte shigjetat e së majtës italiane.
Nga kolonat e Corriere, toskani i madh ka gjykuar Italinë dhe italianët gjatë viteve sipas një modeli interpretues që i përkiste disa prej mjeshtrave të tij si Prezzolini, më i kujtuari dhe ndoshta më i preferuari (edhe për shkak të disa afiniteteve të karakterit ) Por gazetari, ndërsa fshikullonte të gjitha defektet e popullit italian dhe stilin e tij, ka qëndruar gjithmonë i lidhur me tokën e tij, duke dëshmuar ndër vite besnikërinë e padiskutueshme dhe lidhjen sentimentale.
Pas hidhërimit të pësuar për shkak të devijimit të majtë të Corriere në vitet 70, kur drejtor ishte Piero Ottone, një Corriere që deri tani Indro i vjetër nuk e njihte më si të tijën, më 1974 ai e themeloi me ndihmën e disa kolegë kryesisht të larguar nga Corriere “Giornale Nuovo”, i njohur më vonë thjesht si “il Giornale” (por gjithashtu i njohur si “il Giornale di Montanelli”).
Është sezoni i terrorizmit, i BR dhe gjithashtu Montanelli pëson një sulm, për fat të mirë jo fatal: ai u qëllua në këmbë më 2 qershor 1977, pranë kopshteve të via Palestro, në Milano. “Shtëpia” e tij e vjetër, Corriere, në dhënien e lajmit as nuk e përmend atë por kufizohet në kushtimin e një kolone atij me titullin e padenjë “Gambizzato un giornalista”.
Sidoqoftë, me kalimin e viteve, Il Giornale pas një nisje të mirë filloi të humbasë tirazh, duke hyrë në një krizë ekonomike të pashërueshme. Gazeta u mor kështu nga Silvio Berlusconi, i cili e ktheu atë në nivele të larta. Por me zbritjen sipërmarrësit milanez në fushën e politikës, disa kontraste midis këtij të fundit dhe gazetarit të madh në lidhje me linjën editoriale dolën në dritë. Anarkisti Indro kurrë, kurrë nuk mund t’i nënshtrohej një diktati, nga do të vinte, dhe kështu, në agimin e vitit të tetëdhjetë, ai vendosi të hidhej në drejtim të një gazete të re “La Voce”, një shprehje e një vije liberale të djathtë dhe jokonformiste.
Fatkeqësisht, pavarësisht premisave, rezultati nuk ishte më i miri. “La Voce” u mbyll zyrtarisht më 12 prill 1995. Në atë moment, ai së pari vendosi të bashkëpunojë me rrjetin TVC TV, jo pa ndërprerë së botuari editoriale të këndshme në Corriere, më pas, me shpikjen e kolonës “La stanza di Montanelli” bazuar në dialogun me lexuesit, ai vendosi të kthehej në qendrën e madhe të debatit politik dhe historik. Para Sallës, drejtori i atëhershëm Paolo Mieli, me një gjest që vetë Montanelli tha se nuk e kishte harruar kurrë, i ofroi drejtimin e Corriere në vend të tij, por Indro, mbase tashmë i lodhur, preferoi formulën më të relaksuar të postës së lexuesve.
Gazetari i madh ndërroi jetë të dielën më 22 Korrik 2001 në moshën 92 vjeç, pasi u shtrua në spital për tri javë në një klinikë në Milano pas një sëmundjeje.
I paharrueshëm është epitafi i tij nekoogji i shkruar në dorën e tij në stilin e rreptë që përdorte vetëm kur fliste për veten e tij, çka e bën atë pikërisht shumë prekëse./Elida Buçpapaj
Komentet