VOAL – Gangsteri i famshëm italo-amerikan Alphonse Gabriel Capone lindi në lagjen Brooklyn të New York (SH.B.A.) më 17 janar 1899, tek prindërit emigrantë nga Castellammare di Stabia: nëna është Teresa Raiola, babai berber është Gabriele Caponi (mbiemri Al është ndryshuar me sa duket gabimisht nga regjistri amerikan).
Al Capone (Al Kapone) rritet në një mjedis të degraduar dhe shpejt krijon kontakte me bandat e vogla të keqbërësve të mitur; ndër miqtë e tij të shkollës është Salvatore Lucania, i njohur më mirë si Lucky Luciano. Alphonse u dëbua nga shkolla pasi rrihet nga një mësues: ai më vonë iu bashkua bandës së “Pesë Pikat” të Frankie Yale.
Në këtë periudhë atij iu dha nofka “Scarface” (fytyrë me prenka) për shkak të një shenje të dukshme në faqe të shkaktuar prej një plagosje me thikë nga Frank Galluccio, për motrën e të cilit Al kishte bërë komente të rënda.
Duke punuar për Frankie Yale, Capone arrestohet për herë të parë për vepra të lehta; më vonë ai vret dy burra, por kundër tij nuk ngrihet asnjë akuzë, mbrojtur nga heshtja.
Pas plagosjes seriozisht të një anëtari të bandës rivale, më 1919, Yale e largon atë për të qetësuar ujërat, duke e dërguar Caponen në Chicikago, Illinois. Në bazën e tij të re të operacioneve, Capone e vë veten në shërbim të Johnny Torrio, dishepulli i Big Jim Colosimo.
Torrio i beson atij menaxhimin e basteve të paligjshme dhe me kalimin e kohës bëhet dora e djathtë e tij, duke marrë drejtimin e të gjitha aktiviteteve të paligjshme të bandës. Më pas ndodh që të shkelet një armëpushim i gjatë midis bandave rivale: Torrio është plagosur në një sulm; tronditur psikologjikisht, shefi kthehet në Itali dhe komanda kalon në Al Caponen, me pëlqimin e bandës rivale të Chicikagos: pseudonimi i tij tani është “shoku i madh”.
Ideja inovative dhe fituese për Caponen është të investojë një pjesë të të ardhurave nga aktivitete të paligjshme, në aktivitete kanonike dhe juridike, duke e ndarë menaxhimin e kontabilitetit: ky veprim çon në organizatë të ardhura të konsiderueshme ligjore që mbulojnë ato të paligjshme. Këto janë vitet e probicionizmit: Capone mund të kontrollojë me siguri shpërndarjen dhe tregtinë e alkoolit, falë korrupsionit të qarqeve politike.
Midis politikanëve të paguar është edhe qytetari i parë, kryetari William Hale Thompson, Jr. (“Big Bill”). Çikago në një moment është në qendër të vëmendjes në të gjithë Shtetet e Bashkuara për shkallën e lartë të krimit dhe pavëmendjen tani legjendare të bandave. Edhe pse asnjë akuzë zyrtare nuk bëhet për Al Caponen, ai konsiderohet nga të gjithë si figura kryesore në krimin e organizuar të Çikagos.
Një nga praktikat e përsëritura të Capones është të urdhërojë vrasje të shumta (shpesh viktimat janë dëshmitarë të krimeve të tjera të kryera) që ndodhin duke marrë me qira një apartament para shtëpisë së viktimës dhe duke e bërë asgjësimin e saj me pushkë precize nga shënjuesit e aftë.
Edhe pse Al Capone është zhvendosur në Florida ndërkohë, ai është nxitës i famëkeq “Masakra e Ditës së Shën Valentinit”: më 14 shkurt 1929 katër burra të Capones, të maskuar si policë, shpërthyen një garazh në 2212 North Clark Street, adresa selia e George “Bugs” Moran, konkurrenti i tij kryesor në tregun e alkoolit; shtatë të pranishmit janë rreshtuar përgjatë një muri, si për një kontroll normal të policisë dhe u qëlluan menjëherë në shpinë. Episodi mbahet mend edhe sot si një nga rrëfimet më të përgjakshme të nëntokës.
Në historinë e këtij krimineli famëkeq ekziston edhe një gjest që duket bamirës: gjatë krizës serioze ekonomike të vitit 1929, në të cilën miliona amerikanë u detyruan të vdesin nga uria, Capone urdhëroi që kompanitë e tij që operonin në fushën e restorantit dhe veshjeve, të shpërndanin ushqim dhe veshje falas tek më nevojtarët.
Sidoqoftë, zgjerimi i perandorisë së nëntokës vazhdon me dhunë, madje edhe përvetëson terrene të reja: periferia e Forest View është riemëruar nga të gjithë në “Caponeville”, një vend ku burrat e bandës së armatosur veprojnë në rrugë si një forcë policore. Në të njëjtin vend, gjithashtu më 1929, ndodh që Al Capone të arrestohet për mbajtje pa leje të armës së zjarrit, por shpejt u la i lirë.
Më 1930 Al Capone ishte në listën e më të kërkuarve të FBI-së dhe u shpall “armiku publik numër 1” i qytetit të Çikagos. Vështirësitë në kapjen e Capones dhe inkriminimin e tij për krimet e rënda të cilat i përkasin, qëndrojnë në organizimin e saktë kriminal të ndërtuar prej tij, por mbi të gjitha për aftësitë mbrojtëse ndaj drejtësisë që siguron gjithnjë alibitë solide. Ndërkohë, Amerika po debaton mbi mundësinë e taksimit të të ardhurave nga aktivitetet e paligjshme: duke marrë miratimin legjislativ, një ekip agjentësh federalë të zyrës së taksave, të udhëhequr nga Elliot Ness dhe i përbërë nga një grup superekspertësh dhe zyrtarë të pakorruptueshëm, merr përsipër për të hetuar aktivitetet e Capones. Skuadra quhet “Untouchables” (Të Paprekshmit): historia e tyre është e përfaqësuar mirë në filmin e vitit 1987 “The Untouchables” me regji nga Brian De Palma (Elliot Ness luhet nga Kevin Costner; ekipi përfshin Andy Garcia dhe Sean Connery, fituesin e Oscar si aktor mbështetës; Robert De Niro luan rolin e Al Capones).
Të paprekshmit, gjithnjë në gjurmët e Capones, analizojnë çdo lëvizje të vogël të dyshimtë financiare pa arritur asgjë: në fakt asgjë nuk regjistrohet drejtpërdrejt tek Capone, i cili vepron gjithmonë përmes një figuranti. Një gabim shumë i vogël është shfrytëzuar, një copë letër e vogël në të cilën shfaqet emri i Al Capones. Fleta bëhet gurthemeli i të gjithë hetimit dhe përdoret për të arritur në prova të tjera dhe në fund të fundit për një sistem të gjerë akuzues. Falë punës së hetimit, Al Capone është paditur për evazion fiskal, me njëzet e tre akuza.
Në fushën procedurale, avokatët mbrojtës propozojnë një marrëveshje për pranimin e kërkesës, e cila megjithatë gjykatësi nuk pranon. Capone më pas ryshfet juria popullore, por kjo në momentin e fundit, mbrëmjen para gjyqit, është zëvendësuar plotësisht. Juria e re arrin një aktgjykim fajtor vetëm për një pjesë të krimeve për të cilat akuzohet Capone, në çdo rast të mjaftueshëm që ai të dënohet me njëmbëdhjetë vjet burg dhe një sanksion ekonomik me urdhër të $ 80,000.
Ai është dërguar në Atlanta, Xhorxhia, në një nga burgjet më të vështira amerikane; Capone pa përpjekje të mëdha, përmes korrupsionit në katet e larta të burgut, fiton luks dhe privilegje. Në fakt, edhe nga burgu ai vazhdon të menaxhojë interesat e tij. Ai më pas u transferua në burgun e mirënjohur të Alcatraz, një ishull në brigjet e San Francisko (Kaliforni): të gjitha kontaktet e jashtme u ndërprenë dhe Capone nuk kishte shpresë tjetër përveç se të ndiqte rregullat e sjelljes së mirë.
Ndërsa ishte në Alcatraz, ai është diagnostikuar me shenjat e para të një forme të çmendurisë të shkaktuar nga sifilisi, kontraktuar më parë. Ai internohet kështu në një strukturë të spitalit të burgut. Ai u la i lirë në 1939 dhe u tërhoq në Florida, ku jetoi me problemin e tij mendor, gjë që e ndaloi atë të ndiqte aktivitetet kriminale që kishte lënë pas.
Pas një goditjeje apoplektike dhe pas një agonie të shkurtër Al Capone vdiq nga arresti kardiak më 25 janar 1947 në Miami./Elida Buçpapaj
Komentet