Dita e shumëpritur për të festuar 111 vjetorin e Pavarësisë erdhi me plot ngjyra gëzimi për mërgimtarët shqiptarë të Gjenevës. Të festosh 28 Nëntorin, festën e përbashkët të të gjithë shqiptarëve do të thotë është nder, respekt por edhe detyrë për gjithë luftëtarët e lirisë e pavarësisë të kombit tonë që derdhen gjak lumenj për të u çliruar nga pushtuesit shekullor të perandorisë otomane turke.

Më 2 nëntor Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë  “Naim Frashëri” së bashku me shoqatat tjera atdhetare të mërgimtarëve  shqiptarë që veprojnë në Gjenevë : “Ansambli Gëzuar” ,  “Rinia Kontakt”, “ Grupi Hareja” , “Komuniteti Shqiptar në Gjenevë”, “Zhegra” , “Studenti” kremtuan së bashku festën kombëtare 28 Nëntorin, në qytetin e bukur Les Avanchets.

Qindra shqiptarë u mblodhën së bashku me një entuziazëm të pa përshkruar për të kremtuar 111 Vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë. Fëmijët të shoqëruar nga prindërit, bashkatdhetarë të gjithë brezave, përfaqësues të ndryshëm, media vinin grupe – grupe dhe uronin njeri tjetrin: Gëzuar 111 Vjetori i Pavarësisë!

Të ftuarit që na nderojnë gjithnjë me praninë dhe mbështetjen e tyre ishin përfaqësues nga Konsullata e Republikës së Kosovës në Gjenevë, Teuta Agai ambasadorja e Maqedonisë V në OKB, kryetari i komunës Grand Saconnex, e të tjerë.

Programin e filloi kori i nxënësve me interpretimin e Himnit kombëtar, këngën solemne që i kushtohet atdheut, simbolit të kombit dhe Shqipërisë tonë.

Më pas takimin e hapi avokati Liburn Mehmetaj, kryetar i LAPSH si dhe përfaqësues i Këshillit organizativ të këtij manifestimi. Duke  i përshëndetur dhe falënderuar të pranishmit shtoi.- Flamuri shqiptar vezulloi më 28 nëntor 1443 në Krujën e Skënderbeut dhe më 28 Nëntor 1912 në Vlorën legjendare.   Të rrallë janë popujt që kanë një histori shumë të lashtë të simbolit kombëtar. Dhe ne shqiptarët jemi ata që e mbajmë këtë simbol në zemër dhe në shpirt. 28 Nëntori nuk ishte thjesht një akt i rëndësishëm, një datë historike. Kjo datë shënoi krijimin e shtetit shqiptar, një rrugëtimi të gjatë në të cilin është duke ecur dhe sot.  Një ditë e madhe si kjo evokon vlera. Ajo është vulosja e të arriturave si komb, është krenari kombëtare… Ai vazhdoi, foli edhe për rëndësinë e mësimit të gjuhës shqipe tek fëmijët e mërgimtarëve shqiptarë në Zvicër. LAPSH ka krijuar një fole të ngrohtë për komunitetin, këtu në Gjenevë çdo ditë e më shumë po shtohet numri i nxënësve, por presim që ky numër të rritet në vazhdimësi.  Një mbështetje e tillë gëzon dhe do ta gëzojë vlerësimin e komunitetit tonë -tha ai nder të tjera.

Më pas fjalën e mori znj Teuta Agai ambasadore nga Maqedonia V pranë OKB në Gjenevë, një personalitet i femrës shqiptare që foli më shumë se kurrë për atdhetarizëm dhe dashuri njerëzore. Kumbimi i fjalëve të saj drejtuar të pranishmëve mori një ngjyrim mjaft të fuqishëm. Rrugëtimi i saj në promovimin e vlerave kombëtare ishte tepër e vështirë si bijë e një familje të persekutuar. Ndër të tjera i porositi fëmijët shqiptarë që asnjë mos të mungojë nga shkolla shqipe. Shkolla është vatër e promovimit të vlerave tona kombëtare që nga historia e lashtë e deri në ditët e sotme…

E shtuna ishte një ditë e veçantë… aq më tepër në fytyrat e nxënësve të shkollës shqipe të Gjenevës, shihej gëzimi sidomos tek ata që ishin në programin festiv shkollor. Në poezitë që recituan dhe këngët që kënduan kishte shumë çiltërsi dhe dashuri për gjuhën e të parëve.  Kostumet popullore të fëmijëve, serioziteti me të cilën ata u paraqitën në skenë ishte një sukses i plotë.

Emocione të papërshkrueshme e kanë pushtuar sallën kur në skenë u ngjitën artistët e këngës shqipe bashkëshortët Shpejtim dhe Afërdita Krasniqi të shoqëruar nga djali i tyre Elioni, një familje e mrekullueshme, model nga Prizreni i Kosovës që me zemër ruan e kultivon muzikën shqiptare.

Aktivitete të larmishme dhe të arrira zhvilluan të gjitha grupet artistike e kulturore që ishin të pranishme.

Është e pamundur që t’i fiksosh të gjithë, por një gjë është e sigurt:

I gjithë aktiviteti u shoqërua me këngë patriotike, nën sfondin kuq e zi, sollën kulturën burimore para shikuesve të shumtë, që u shoqëruan gjatë me duar trokitje.

Në ketë mes që i pranishëm edhe këngëtari i mirënjohur Nimon Mushkolaj.

Z. Nasuf Nuhiu kryetari i shoqatës Komunitetit Shqiptar të Gjenevës, pati një fjalë rasti, vlerësoi suksesin e studentëve shqiptar dhe shpërndau nga një Mirënjohje.

Në ketë eveniment plotë emocione vallëzuan dhe kënduan e na treguan sa mirë është kur bashkohesh nën tingujt e gjuhës shqipe.

Në fund pjesëmarrësit e shumtë bënin foto me njeri tjetrin, takoheshin me emocion dhe dashuri duke u larguar me mbresa nga më të mirat për këtë veprimtari  të shkëlqyer  e të përkushtuar në nderim të 28 Nëntorit – Dita e Pavarësisë së Shqipërisë.

Një e veçantë e shqiptarëve që jetojnë në Zvicër është  Shkolla e Mësimit Plotësues të gjuhës shqipe organizuara nga Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë ”Naim Frashëri” e cila ka një traditë mbi 30 vjeçare.

Qëllimi i shkollës ishte dhe mbetet që breznitë të ruajnë identitetin e tyre, sidomos gjuhën shqipe dhe trashëgiminë etno-kulturore.

Gjatë gjithë viteve mësim plotësues shqip pati luhatjet e veta. Këto luhatje janë ndikuar nga shumë faktor e kryesisht nga mos vijueshmëria e mësimit prej një numri të konsiderueshëm fëmijësh.

Gjuha shqipe dhe të folurit shqip, njëkohësisht është edhe një mjet i identitetit kombëtar. Një fëmijë në moshën shkollore, që di shqip, kur është në mërgim e ruan edhe identitetin. Nëse nuk e njeh gjuhën shqipe, si mund të quhet shqiptar? Pra identitetin ia kanë humbur prindërit, që nuk flasin shqip me fëmijë dhe nuk i çojnë ata në mësimin plotësues shqip. Bashkë me gjuhën i kanë humbur fëmijës edhe mundësitë për të mësuar më mirë në shkollën e vendit pritës.

Në kushtet e mërgimit roli i mësimit të gjuhës amtare në shkollë për zhvillimin gjuhësor të një fëmije dhe për suksesin shkollor është mjaftë i njohur.

Realisht fëmijët në mërgim jetojnë me dy gjuhë. Shqip në shtëpi dhe gjermanisht apo frëngjisht . ..në shkollë.  Fëmijët përvojën e parë gjuhësore të shqipes të mësuar nga prindërit me të hyrë në shkollën publike në një farë mënyre ndërpritet sepse fillojnë mësimin e një gjuhe tjetër të vendit pritës. Është me rëndësi që fëmijët të shkojnë në shkollën plotësues të gjuhës shqipe sepse aty përkrahet më tej zhvillimi i gjuhës amtare. Në asnjë mënyrë mësimi plotësues nuk është pengesë dhe nuk duhet të ndërpritet sepse ka pasoja, jo vetëm për zotërimin e gjuhës amtare por edhe për mësimin e të nxënit e gjuhës së dytë. Fëmijët përjetojnë dygjuhësinë duhet të zhvillohen e pasurohen të dyja gjuhët. Disa fëmijë e përballojnë lehtë këtë thyerje gjuhësore por tek disa lindin probleme gjuhësore.

Lidhur me mësimin plotësues në gjuhën shqipe duhet të kihet parasysh rëndësia e saj për:

1.Zhvillimin e kompetencës gjuhësor dhe aftësitë kognitive : Në shkollë bëhet përvetësimi i gjuhës amtare, si në strukturën gramatikore, të fjalorit dhe drejtshkrimit.

Të folurit e fëmijëve bëhet më i kuptueshëm si me prindër dhe me rrethin familjar. Ata arrijnë aftësi të mira në shkrim dhe lexim. Gjuha e fëmijëve një gjuhë e folur nga prindërit arrin të bëhet një gjuhë e shkruar. Gjuha dialektore e folur në shtëpi, kalon në procesin e ngritjes në gjuhë standarde, fëmijët arrijnë të lexojnë tekste në gjuhën letrare dhe të dallojnë nga dialekti. Njohuritë e mira të shqipes dhe një gjuhe tjetër krijohet dygjuhësia.

2. Zhvillimin e vetëdijes për rrënjët dhe identitetin kombëtar: Mësimi plotësues i gjuhës shqipe ndihmon fëmijët të ndjehen të lidhur me origjinën dhe trashëgiminë e tyre. Kjo lidhje me rrënjët mund të ndihmojë në krijimin e një identiteti të fortë social e kulturor.

3.Zhvillimin e dygjuhësisë (bilinguizmi):  

Kur një nxënës di gjuhën shqipe për të komunikuar e shkruar dhe njëkohësisht ka mësuar gjuhën e shkollës, kjo dukuri është bilinguizëm. Fëmijët identifikohen si dygjuhësh, me dy gjuhë dhe dy kultura. Ata zhvillojnë dhe përdorin dy gjuhë të ndryshme në komunikimin e tyre të përditshëm. Shqip në mjedisin familjar dhe jashtë shprehin në gjuhën e shkollës. Këto dy gjuhë mund të jenë të ndryshme në nivelin fonologjik, leksikor, gramatikor dhe pragmatik por fëmijët i identifikojnë dhe ndajnë gjuhët. Ata zhvillojnë kompetenca në të dyja gjuhët në mënyrë të ngjashme me fëmijët që flasin vetëm një gjuhë. 

4.Zhvillimin e mundësisë për karrierë:

Në një treg pune ndërkombëtar dhe të ndërthurur, njohja e më shumë se një gjuhe është një avantazh. Ndonëse shqipja nuk është një gjuhë globale, njohja e saj mund të hapë mundësi në fusha të ndryshme si diplomacia, tregtia, turizmi, arsimi dhe shumë fusha të tjera ku njohja e kulturave dhe gjuhëve të ndryshme është një pasuri.

5.Zhvillimin dhe pasurimin kulturor. Njohja e gjuhës shqipe do të lejojë fëmijët të shijojnë letërsinë, muzikën, kinemanë dhe artin shqiptar në gjuhën origjinale. Kjo është një mundësi për të thelluar njohuritë dhe për të shijuar bukuritë e kulturës shqiptare.

6.Rritja e lidhjeve familjare: Nëse brezi i vjetër i familjes flasin shqip, mësimi i gjuhës do të ndihmojë fëmijët të komunikojnë më lehtësisht me gjyshër, halla, xhaxha dhe të afërmit e tjerë. Kjo ndihmon në forcimin e lidhjeve familjare dhe ruajtjen e traditave.

7.Pasuri sociale dhe emocionale: Mësimi i gjuhës së parë ndihmon fëmijët të ndjehen pjesë e një komuniteti më të madh dhe të ndjehen krenarë për origjinën e tyre. Kjo mund të ndihmojë në zhvillimin e vetëvlerësimit dhe ndjenjave pozitive ndaj vetvetes.

Bazuar në përvojat e hidhura, sjelljen indiferente ndaj gjuhës shqipe, nënvlerësimin,  mosinteresimin për kultivimin e saj, mos ndjekjen e mësimit në shkollat shqipe nga shumica e nxënësve shqiptar, mund të thuhet se pjesa dërmuese e bashkatdhetarëve tanë nuk janë sa duhet të  vetëdijshëm për pasojat e moskujdesit të tyre ndaj gjuhës amtare dhe ndaj zhvillimit të natyrshëm të personalitetit të fëmijëve të tyre.

Gjuha si pasuri e pakontestueshme duhet të kuptohet e të pranohet si e tillë prej të gjithë shqiptarëve, dhe si e tillë t’u lihet trashëgim atyre që i duam më shumë, atyre që i vlerësojmë si pasurinë tonë më të madhe, pra fëmijëve.

Qëllimi i këtij artikull është ngritja e zërit kundër lënies pas dore dhe përbuzjes së gjuhës amtare shqipe prej vet shqiptarëve në mërgim.

Gjenevë, 19.11. 2023                             Nexhmije Mehmetaj

Ndeshja e mbrëmjes së sotme mes Izraelit dhe Zvicrës nuk do jetë thjeshtë një takim futbolli për një lojtar. Bëhet fjalë për mesfushorin me origjinë shqiptare, Granit Xhaka, i cili është gati për të shkruar historinë në fletoren e rekordeve në tokën zvicerane.

Me prezencën në Pancho Arena (Felcsút), Xhaka regjistron sfidën e 119-të me fanellën helvete. Një shifër e jashtëzakonshme, e natyrisht historike… 31-vjeçari numëron deri tani 118 ndeshje me këtë përfaqësuese, ku ka shënuar 14 gola. Më parë, Xhaka ka luajtur për të rinjtë.

Kontributi i dhënë gjatë këtyre viteve ka qenë i madh. Vlen të theksohet se pavarësisht situatës, ndërrimit të trajnerëve, Xhaka mbetet një futbollist, vendi titullar i të cilit nuk diskutohet asnjëherë.bw

Gjatë gjithë këtyre viteve në mërgatën shqiptare në Zvicër familja është burim mësimi apo mos mësimi i gjuhës shqipe tek fëmijët e tyre.

Për kundër faktit se në shumë kantone të Zvicrës janë hapur Shkolla shqipe me mësim plotësues të gjuhës shqipe, vihet re se pjesëmarrja e fëmijëve shqiptarë është e ulët. Pjesa dërrmuese e fëmijëve tanë nuk flasin shqip. Pa asnjë arsye shumë prindër flasin frëngjisht apo gjermanisht me fëmijët e tyre.

Roli i familjes emigrante në ruajtjen e gjuhës amtare është thelbësor dhe shpesh vendimtar. Familja është njësia e parë dhe më e rëndësishme sociale ku fëmijët mësojnë dhe zhvillojnë aftësitë e tyre të parë të komunikimit. Si të tillë, familjet emigrante kanë disa përgjegjësi dhe mundësi të veçanta për të mbajtur gjallë gjuhën amtare si:

1.

Komunikimi në shtëpi:

Prindërit dhe anëtarët e tjerë të familjes duhet të inkurajojnë dhe praktikojnë përdorimin e gjuhës amtare në shtëpi. Kjo përfshin bisedat e përditshme, leximin e përrallave, tregimin e historive të familjes dhe diskutimet për ngjarjet e ditës.

2.

Shkolla e mësimit plotësues të gjuhës shqipe:

Prindërit duhet të i dërgojnë fëmijët në shkollë ku mësimi zhvillohet në gjuhën shqipe, ku përvetësohen të katër shprehitë komunikuese gjuhësore: të dëgjuarit, të folurit, të lexuarit, të shkruarit.
Padyshim suksesi është më i dukshëm kur fëmijët fillojnë të përdorin elemente të gjuhës së shkruar dhe të lexojnë e zgjerojnë thesarin e tyre leksikor, zhvillojnë aftësitë e të shprehurit dhe nxënë gradualisht gjuhën shqipe e cila bëhet gjithnjë e më e rëndësishme, si në shkollë, ashtu edhe jashtë saj. Në mënyrë të theksuar forcohet edhe kompetenca e orientimit mes gjuhës standarde dhe dialektit. Gjithashtu mësimi shqip, frenon ndikimin e tepruar të huazimeve nga gjuhët e vendit pritës.

3.

Traditat dhe festat kulturore:

Festat dhe traditat janë një mënyrë e shkëlqyer për të lidhur gjuhën me aspekte të tjera të kulturës. Përgatitja e ushqimeve tradicionale, kremtimet e festave dhe ritualet e veçanta janë momente kur gjuha dhe kultura ndërthuren, duke i dhënë fëmijëve kujtime dhe përvoja të pasura.

4.

Librat dhe multimedial:

Prindërit duhet të sigurojnë libra, revista, filma dhe muzikë në gjuhën shqipe. Kjo i ekspozon fëmijët ndaj gjuhës në kontekste të ndryshme dhe i ndihmon ata të zhvillojnë aftësi të leximit dhe të dëgjimit.
​
5.

Teknologjia dhe mediat sociale:

Përdorimi i teknologjisë dhe mediave sociale mund të jetë një mjet i fuqishëm për të ruajtur gjuhën. Komunikimi me familjen dhe miqtë përmes telefonatave, aplikacioneve të mesazheve dhe platformave sociale ndihmon në praktikën e gjuhës në një mënyrë të natyrshme dhe të përditshme.

6.

Vlerësimi dhe përkrahja:

Është e rëndësishme që prindërit të vlerësojnë dhe të përkrahin përpjekjet e fëmijëve të tyre në mësimin dhe përdorimin e gjuhës. Përkrahja emocionale dhe motivimi mund të bëjnë një ndryshim të madh në suksesin e fëmijës.

Përfundimisht, familjet shqiptare janë burimi kryesor dhe mbështetësit më të mëdhenj në ruajtjen e gjuhës amtare. Ato krijojnë një bazë të fortë për trashëgiminë kulturore dhe gjuhësore që do të kultivojnë tek brezi i ri.

Nexhmije Mehmetaj
​

Mësimi fetar që iu imponohet fëmijëve ​

Mësimi fetar që iu imponohet fëmijëve shqiptarë nga hoxhallarët në Zvicër Shqiptarët e diasporës shqiptare në Zvicër kanë qenë kurdoherë në ballin e lëvizjeve përparimtare të atdheut. Kur u çlirua Kosova kjo përvojë i shërbeu atyre si dëshmi për integrim në shoqërinë zvicerane ku vendosen të punojnë dhe të jetojnë.

Krahas gjuhëve të vendit pritës shqiptarët vijojnë të mbajnë e ta përdorin edhe gjuhën shqipe, mbeten të lidhur me etnitetin e krenarinë shqiptare tradicionale dhe ngre zërin për njohjen e fisnikërisë dhe të vlerave të saj kulturore dhe gjuhësore.

Për brezin e dytë të mërgimtarëve qysh në vitet ’90 -të u hapën Shkollat e mësimit plotësues të gjuhës shqipe.

Pas disa vitesh një pjesë tjetër e emigracionit pranoj edhe aspektet negative të jetës së vendlindjes. Në vend që të hapin qendra për kulturën amtare shqiptare të dhënë pas fesë kanë themeluar po thuajse në çdo cep të Zvicrës të ashtuquajtura; Qendra islame shqiptare, Xhami islame shqiptare, Bashkësi islame shqiptare, duke u mbyllur nga të tjerët.

Nuk po hyjë se kush i themeloj, kush i trajnon hoxhallarët, kush i paguan?

Në këto xhami pa asnjë pengesë organizojnë edhe “mësime fetare” për fëmijët dhe rininë tonë!!

Mësimi bëhet në të shumtën e rasteve në stilin ndarës sipas gjinisë. Vogëlushet e gjora qe në moshën më të njomë fëmijërisë janë të detyruara të mbulojnë kokën me mbulesë. Siç shihet fëmijët përjetojnë disa rregulla që nuk ekzistojnë në shoqërinë ku jetojnë. Se çfarë përjetimesh ndiejnë ata në ketë mjedis e proces ndëshkues e të imponuar nga hoxhallarët.

Fëmijët gjatë ditëve të javës përjetojnë lirinë në shkollat demokratike zvicerane kurse gjatë fundjavës, prindërit i dërgojnë nëpër xhami për të mësuar lutje arabisht.

Në këto xhami nuk mësohet për kulturën shqiptare, nuk mësohet si duhet dashur atdheu, si shkruhet e lexohet në gjuhën e nënës në gjuhën shqipe.

Dërgimi i fëmijëve nëpër xhami për edukatë fetare bëhet nga prindërit dhe nuk i kuptoj pse i ndëshkojnë fëmijët dhe veten me humbje kohe për një kulturë të huaj e të largët që nuk është e jona.

Derisa në Zvicër mbrohen me ligj të drejtat e fëmijëve, të drejtat e fëmijëve tanë shkelen nga kleri islam.

Shikojeni këto fotografi. Nuk e besoni se janë shkrepur në Zvicër. Po. Janë fëmijët shqiptarë në xhaminë e Aarburgut (Argau), në vend që të ulen në bankat e klasës plotësuese për të përvetësuar gjermanishten gjuhën e vendit ku jetojnë sa më mirë sepse është nevojë për suksesin shkollor ose për të mësuar germat e bukura të gjuhës shqipe… Gishtat e vegjël ndjekin germat e arabishtes krejtësisht e parëndësishme për jetën e tyre. Sa turp!
​
Për këto xhami që flasin e luten arabisht që as vet ata nuk dinë çfarë thonë, kujdeset më së shumti Bashkësia Islame e Kosovës e cila zhvillon edhe aktivitet nëpër Zvicër.

Vetëm gjatë vitit 2023 këto xhami u vizituan mbi dhjetëra herë nga delegacione të BIK, ndërsa Shkollat shqipe të mësimit plotësues nuk u vizituan asnjëherë nga askush, as nga Ministria e Diasporës e as nga Ministria e Arsimit të Republikës e Kosovës.

Shkëpusim nga aktiviteti i tyre: “Më 11 shkurt 2023, drejtori i Diasporës në Bashkësinë Islame të Kosovës, Ekrem ef. Simnica, qëndroi në Zvicër, ku mori pjesë në tribunën fetare, të organizuar nga Bashkësia Islame “El-Hidaje” në St. Gallen, me moton “Të gjithë për një xhami të re, për breza të tërë!”. Në manifestim morën pjesë përfaqësues nga Kosova, Shqipëria, Turqia, Kroacia, imamë, kryetarë, anëtarë e …” https://bislame.net

Presim me padurim ditën kur prindërit do të ndërgjegjësohen dhe më asnjë fëmijë shqiptar mos të shkel pragun e këtyre xhamive, ku zhvillohet kultura shkombëtarizuese.

Nisma e “Lëvizjes të braktisim islamin “, mbajtur në Deçan më 24 tetor 2023, është jo vetëm një kërkesë e argumentuar shkencërisht, por, edhe një nevojë e ngutshme kombëtare vështruar metodat shkombëtarizuese të klerit islam politik që me aktivitetin mjeran përmes xhamive çdo ditë e më shumë rrënon kulturën e kombit tonë shqiptar si në atdhe ashtu edhe në diasporë.

Ne shqiptarët si një popull i lashtë evropian nuk duhet të kërkojmë tjetër gjë përpos të realizojmë porosinë e Rilindësit të shquar Pashko Vasa se “ Feja e shqiptarit është shqiptaria”!

Gjenevë, 31.10.2023 Nexhmije Mehmetaj
​

Vargas dhe Okafor u detyruan të tërhiqen nga Bjellorusia për shkak të problemeve fizike

VOAL- Pas shtyrjes së ndeshjes në Izrael, Zvicra nis sot zyrtarisht kampin e saj stërvitor në përgatitje për ndeshjen me Bjellorusinë. Në vend të Vargas dhe Okafor, trajneri Murat Yakin thirri mesfushorin e Luganos, Uran Bislimi dhe sulmuesin Andi Zeqiri. rsi-eb

Kryeministri Edi Rama ka njoftuar se nga 1 tetori do të hyjë në fuqi Marrëveshja për Sigurimet Shoqërore mes Shqipërisë dhe Zvicrës.

Lajmi u bë i ditur përmes një postimi në rrjetet sociale, teksa Rama shprehet se qytetarët e të dy vendeve kanë të drejtën të gëzojnë përfitimet e plota të kontributeve.

Ai shtoi se së shpejti do të ratifikohet edhe marrëveshja me Italinë. Marrëveshja për Sigurimet Shoqërore me Shqipërinë u miratua nga parlamenti zviceran më 8 dhjetor 2022.bw