Prokuroria Themelore në Ferizaj ka njofuar se ka filluar një aksion në disa qytete të Kosovës, në kuadër të hetimeve lidhur me rastin “Brezovica”.

“Gjatë këtij aksioni, janë kontrolluar dhe bastisur disa autosallone, shtëpi dhe lokale përcjellëse në lokacione të ndryshme”, thuhet në një komunikatë për media nga kjo prokurori.

Aksioni është zhvilluar në qytetin e Prishtinës, Ferizajit, Vushtrrisë dhe Lipjanit, për shkak të dyshimit të veprave penale “Fajdeja”, “Shmangia nga tatimi” dhe “Detyrimi”.

Aksionet për rastin “Brezovica”, kanë nisur qysh në fund të vitit të 2021.

Deri më tash janë hetuar mbi 100 persona, përfshirë zyrtarë të Ministrisë se Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, zyrtarë komunalë dhe pronarë të kompanive private.

Në hetim për këtë rast aktualisht janë edhe 40 persona.

Kompleksi turistik “Brezovica” që gjendet në Komunën e Shtërpcës, dhe konsiderohet një prej qendrave më të mëdha të turizmit dimëror në Kosovë.

Sipas prokurorisë, nga viti 2013 deri në vitin 2022, në këtë qendër janë ndërtuar më shumë se 100 objekte në mënyrë të jashtëligjshme.

Për ndërtimin e tyre, prokuroria ka thënë se janë dhënë më shumë se 2 milionë euro ryshfet.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, pritet të raportojë në Kuvend në lidhje me dialogun Kosovë – Serbi, të enjten, nga ora 13:00.

Kjo u bë pas kërkesës së liderëve të partive opozitare në Kuvend, pas takimit të nivelit të lartë që Kurti e kishte me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, më 27 shkurt në Bruksel.

Këtë ditë, Kurti dhe Vuçiq u pajtuan të pranojnë propozimin evropian për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet dy vendeve.

Mocionin për ndryshimin e rendit të ditës të seancës për të përfshirë një raportim të kryeministrit para deputetëve, e bëri kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Lumir Abdixhiku.

Abdixhiku, gjatë prezantimit të këtij mocioni, kritikoi propozimin evropian për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi.

“Marrëveshja(propozimi evropian) e paprezantuar në Kuvend, u prezantua po në natën e 27 shkurtit. Nga ky publikim u vërtetuan të gjitha brengat tona të ngritura në këtë Kuvend. Ajo as nuk ishte finale, as nuk përmbante njohjen e ndërsjellë”, tha Abdixhiku.

Ai tha se preambula e këtij propozimi që ndër të tjerat përmban tekstin “për të kapërcyer trashëgiminë e së kaluarës” dhe “pa paragjykuar pozicionet e ndryshme të palëve në lidhje me çështjet themelore, përfshirë çështjen e statusit”, paraqet dëm historik për Kosovën.

“Marrëveshja Kurti-Vuçiq përveçse tejkalon trashëgiminë e së shkuarës, sjell neturalitetin ndaj statusit politik dhe atë si vlerë”, tha ai.

Kryeministri Kurti nuk ishte i pranishëm në Kuvend dhe këtë fakt e kritikoi kryetari i partisë tjetër opozitare, Memli Krasniqi, nga Partia Demokratike e Kosovës.

“Sot është dita e katërt që prej kur kryeministri ka deklaruar se e pranon marrëveshjen në bazë të propozimit evropian. Një politikan i përgjegjëshëm do të kishte ardhur vetë, pa e ftuar. Por, kryeministri i Kosovës nuk është këtu as sot. Unë nuk e kuptoj çfarë pune më të rëndësishme ka sot”, tha ai.

Në fillim të seancës, kërkesën e opozitës dhe komentet e tyre për propozimin evropian i kundërshtoi Mimoza Kusari-Lila, shefe e Grupit Parlamentar të Lëvizjes Vetëvendosje.

“Dua t’ia kujtoj Lumir Abdixhikut se nga e njëjta foltore e ka akuzuar kryeministrin për izolim të Kosovës, për mosbashkërendim me aleatët ndërkombëtarë…”, tha Kusari-Lila.

Më vonë, Kusari- Lila bëri të ditur në Kuvend se Kurti është treguar i gatshëm për të raportuar në Kuvend më vonë.

Deputetët më pas votuan mocionin që debati parlamentar në lidhje dialogun Kosovë-Serbi dhe raportimi i Kurtit të nisë nga ora 13:00.

Propozimi evropian është thënë se synon që t’i çojë palët drejt një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse për normalizimin e raporteve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Në propozimin evropian nuk përmendet decidivisht njohja e ndërsjellë. Megjithatë, në nenin dy të propozimit thuhet se palët duhet të respektojnë pavarësinë, sovranitetin dhe integritetin territorial të njëra-tjetrës.

BE-ja ka thënë se palët kanë shprehur gatishmërinë që ta zbatojnë planin. Kjo do të bëhet përmes diplomacisë fluturuese, përkatësisht përmes udhëtimeve që pritet të realizojë në Prishtinë dhe Beograd i dërguari i posaçëm i BE-së për dialogun Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak.

Koha e fluturimit me avion nga Kosova drejt shteteve të Bashkimit Evropian dhe anasjelltas, do të shkurtohet, në rast të hapjes së korridorit ajror me Shqipërinë.

Me shkurtimin e kohës – deri në 30 minuta për vajtje-ardhje – do të zvogëlohet edhe çmimi i biletave, thotë për Radion Evropa e Lirë Albion Idrizi, magjistër i aviacionit.

Aktualisht, thotë ai, çmimi mestar i një bilete njëdrejtimëshe nga Kosova për në të gjitha vendet e BE-së është 140 euro. Me shkurtimin e fluturimit, ky çmim mund të bjerë deri në 6 për qind, apo 8 euro, thotë Idrizi, ndërmarrës në fushën e udhëtimeve dhe turizmit në Kroaci dhe Kosovë.

Që nga paslufta, më 1999, fluturimet nga dhe në Aeroportin Ndërkombëtar të Prishtinës realizohen vetëm përmes korridorit ajror që e lidh Kosovën me Maqedoninë e Veriut.

Marrëveshja me Shqipërinë, për ta shfrytëzuar korridorin ajror të këtij vendi, është arritur në vitin 2020.

Kjo marrëveshje ka paraparë hapjen e dy pikave koordinuese ajrore, Kukad dhe Arbër, por nuk është zbatuar kurrë.

Sipas Autoritetit të Aviacionit Civil të Kosovës (AAC), i cili menaxhon hapësirën e ulët ajrore të vendit, marrëveshja nuk është zbatuar për shkak të disa procedurave teknike që është dashur të miratohen nga Shqipëria dhe misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR.

Bujar Ejupi, drejtor i përgjithshëm i AAC-së, thotë se KFOR-i, këtë muaj, e ka dhënë lejen për shfrytëzimin e pikave Kukad dhe Arbër, dhe se ato pritet të lëshohen në shfrytëzim “së shpejti”.

KFOR-i, i cili është përgjegjës për sigurinë e hapësirës ajrore të Kosovës, konfirmon për Radion Evropa e Lirë se “ka miratuar mundësinë e hapjes së korridoreve ajrore ndërmjet Kosovës dhe Shqipërisë”, por nuk jep shumë detaje.

“Pikat Kukad dhe Arbër janë në territorin shqiptar, kështu që institucionet e aviacionit të atij vendi janë autoritetet përgjegjëse për planifikimin dhe menaxhimin e asaj hapësire ajrore”, thuhet në deklaratën e KFOR-it.

REL-i pyeti Agjencinë Nacionale të Trafikut Ajror të Shqipërisë, Albcontrol, se cilat janë arsyet e mosplanifikimit të fluturimeve përmes Kukadit dhe Arbërit deri më tash dhe kur saktësisht pritet të lëshohen në shfrytëzim këto dy pika, por nuk mori përgjigje.

Me të njëjtat pyetje, REL-i iu drejtua edhe Organizatës Evropiane për Sigurinë e Navigacionit, Eurocontrol, e cila në përgjigje tha se “përgjegjësia për krijimin dhe shpalljen e pikave të navigacionit i takon shtetit përkatës [v.j. në këtë rast Shqipërisë] dhe jo Eurocontrol-it”.

Ejupi, nga AAC-ja, pret që dy pikat koordinuese, Kukad dhe Arbër, të shenjëzohen shpejt në hartat e Eurocontrol-it, por nuk jep ndonjë datë të saktë.

Pas finalizimit të kësaj procedure, ai beson se të gjitha kompanitë ajrore që operojnë në tregun e Kosovës, do t’i shfrytëzojnë këto dy pika.

Përfitimet nga korridoret e reja ajrore

Remzi Ejupi, themelues i kompanisë ajrore të Kosovës “Eurokoha”, e cilëson si “jashtëzakonisht të rëndësishëm” korridorin ajror me Shqipërinë.

Ngjashëm sikurse Idrizi, edhe ai thotë se koha e fluturimeve drejt vendeve të BE-së do të shkurtohej për së paku gjysmë ore.

“Të shkurtohet rruga për këto minuta, zvogëlohen [edhe] shpenzimet për karburante dhe kjo automatikisht ul çmimin e biletave”, thotë Ejupi për Radion Evropa e Lirë.

Vitin e kaluar, për dhe nga Aeroporti Ndërkombëtar i Prishtinës “Adem Jashari” kanë udhëtuar rreth tre milionë qytetarë, me 21.842 fluturime.

Zvicra, Gjermania, Turqia, Austria dhe Mbretëria e Bashkuar kanë qenë destinacionet më të shpeshta.

Idrizi thotë se korridori ajror me Shqipërinë do ta bëjë Aeroportin e Prishtinës “më konkurrent në rajon” dhe “më joshës për kompanitë ajrore”, për shkak të kostos më të ulët të operimit.

Ai thotë se Kosova duhet të hapë korridor ajror edhe me Malin e Zi, për shkak të pozitës gjeografike që ka ky shtet.

“Korridori me Malin e Zi është edhe më i rëndësishëm se me Shqipërinë, pasi që ky shtet kufizohet me pjesën veriperëndimore të Kosovës – pra, në drejtim të Gjermanisë dhe Zvicrës, që janë destinacionet me të cilat kemi më së shumti trafik ajror. Shkurtimi për çdo fluturim do të ishte 20 minuta në një drejtim”, thotë Idrizi për Radion Evropa e Lirë.

Drejtori i AAC-së, Ejupi, thotë se bisedimet me Malin e Zi për këtë çështje janë në zhvillim e sipër, por se “ende nuk ka diçka konkrete”.

Korridori ajror me Serbinë – vend tjetër me të cilin kufizohet Kosova – është pezulluar qysh pas luftës, më 1999.

Edhe pse ka pasur paralajmërime se në dialogun për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi do të bisedohet për hapjen e këtij korridori, një gjë e tillë nuk ka ndodhur ende.

Ndryshe nga hapësira e ulët ajrore e Kosovës që menaxhohet nga AAC-ja, hapësira e lartë – ajo mbi 6.200 metra, e hapur për trafikun komercial nga viti 2014 – është nën kontrollin e Hungarisë, përkatësisht të HungaroControl-it. Kjo, për shkak se Kosova nuk ka arritur ende kapacitete për të menaxhuar hapësirën e lartë ajrore.

Në përputhje me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, por edhe me ligjet e tanishme në Kosovë, komandanti i KFOR-it është përgjegjës për sigurinë e hapësirës ajrore të Kosovës që nga viti 1999.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti pas takimit në Bruksel ka thënë se ka qenë i gatshëm ta vendosë nënshkrimin e tij në marrëveshje, por se pala tjetër edhe pse u pajtua nuk pati gatishmërinë ta vendosë nënshkrimin në dokument, njofton RTK.

“Patëm një takim pozitiv konstruktiv në Bruksel. Ky takim ishte konfirmim që propozimi evropian është i pranueshëm dhe i pandryshueshëm. Unë qysh më herët pata thënë se është bazë e mirë dhe platformë solide për ecje para. Tash ecja përpara do të jetë për planin e zbatimit. Do të ketë edhe diplomaci fluturuese po edhe takim të radhës të nivelit të lartë kah mesi i muajit të ardhshëm. Unë i falënderoj z. Borrell dhe z. Lajçak për punën që kanë bërë deri më tash dhe besoj se jemi në rrugë të mbarë dhe njëpasnjëshme të normalizimit të marrëdhënieve për fqinjësisë së mirë evropiane”, ka theksuar Kurti.

Kryeministri e ka konsideruar si dëm faktin që sonte nuk është nënshkruar asgjë lidhur me atë për të cilën palët janë pajtuar.

“Është marrëveshje që plotësisht vendos barazi të palëve, është marrëveshje e simetrisë e fqinjësisë së mirë e edhe bashkëpunimit në të ardhmen, në mënyrë demokratike e evropiane gjithmonë. Nuk kam nënshkruar, sepse pala tjetër nuk ishte e gatshme të nënshkruaj. Kam shprehur gatishmëri e interesimin tim të nënshkruaj këtë tekst, por pala tjetër nuk ishte e gatshme, edhe pse u pajtua”, ka shtuar Kurti.

Në pyetjen e gazetarëve se a do të zbatohet Asociacioni me këtë plan, kryeministri Kurti ka thënë se “ajo është fjalia e fundit, praktikisht e nenit të fundit dhe për këtë gjë tash jam përgjigjur”.

Borrell: Sot kemi arritur progres, takimi i radhës në mars

Shefi i BE-së për Politikë të Jashtme, Josep Borrell pas përfundimit të takimit ndërmjet kryeministrit Albin Kurti dhe presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiq, ka thënë se dy liderët kanë bërë progres dhe janë zotuar që të zbatohet ajo çfarë është nënshkruar në Bruksel.

Ai ka vlerësuar faktin se të dy palët janë deklaruar se nuk nevojiten diskutime tjera sa i përket propozimit të BE-së.

“Presidenti Vuçiq dhe kryeministri Kurti sot janë pajtuar se nuk nevojiten diskutime të tjera sa i përket propozimit evropian që e ka titullin ‘Normalizimi i marrëdhënieve Kosovë-Serbi”, ka theksuar Borrell, sipas të cilit ky plan do të publikohet nga BE.

Ai tutje ka thënë se kjo marrëveshje mbi të gjitha është për qytetarët e Kosovës dhe Serbisë, pasi ofron mundësi të mira për lëvizje të lirë, tregti të lirë pa burokracitë e deritashme.

Ai ka thënë se për serbët në Kosovë kjo do të thotë më shumë siguri dhe përshtatshmëri dhe më shumë të drejta.

Borrell ka thënë se palët kanë shprehur gatishmërinë për zbatimin e marrëveshjeve të arritura. “Ata shprehën gatishmërinë e tyre për të zbatuar marrëveshjen, porse nevojiten ende negociata tjera për të përcaktuar modalitetet. Diplomacia ecajake do të vazhdojë”, ka shtuar Borrell, i cili ka bërë të ditur se në mes të muajit të ardhshëm do të ftojë dy liderët për një takim tjetër, për siç ka thënë finalizimin e diskutimeve.

I dërguari i SHBA-ve për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Esocbar po qëndron në Bruksel, aty ku pritet të mbahet takimi mes kryeministrit të Kosoëvs, Albin Kurti dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

Kështu ka bërë të ditur korrespodentja e RTK-së, Gjeraqina Tuhina nga Brukseli.

Ajo nuk ka arritur të konfirmojë nëse Escobar do të marrë pjesë në takimet mes palëve, por ka thënë se ai është parë në Bruksel.

“Në qytet gjendet edhe Gabriel Escobar, akoma nuk ka konfirmim se do t’i takojë palët por vetëm prezenca e tij tregon edhe për presion e pritjet e larta që ka jo vetëm BE-ja por edhe Amerika që ky takim të rezultojë pozitivisht.”, ka thënë ajo në lidhje direkte.

Ndryshe, pas disa muajve pa takime, Kurti dhe Vuçiq do të takohen përsëri në Bruskel. Kësaj radhe, në tavolinë të diskutimeve është propozimi i BE-së apo plani franko-gjerman për normalizmin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë.

Dy palët kanë pranuar në parim planin franko-gjerman teksa sot kjo gjë do të bëhet e ditur nëse edhe zyrtarisht Kurti e Vuçiq do të ‘puthin’ propozimin e BE-së për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë.

Takimet do të fillojnë në ora 15:00, ku Përfaqësuesi i lartë i Bashkimit Evropian për Punë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, bashkë me Lajçakun, pritet të zhvillojnë takime të veçanta me Kurtin dhe Vuçiqin.

Ndërkaq në orën 16:15, kryediplomati Borrell pritet të zhvillojë takim me presidentin serb, Aleksandar Vuçiq.

Pas takimeve të veçanta, në orën 17:15, Josep Borrell do të zhvillojë takim të përbashkët me kryeministrin Albin Kurti dhe presidentin serb, Aleksandar Vuçiq.

Pas kësaj do të ketë një deklaratë për media nga Borell.

Qeveria e Kosovës dhe Bashkimi Evropian kanë nënshkruar një marrëveshje financiare në vlerë prej 75 milionë eurosh në kuadër të programit të Instrumentit të Asistencës së Para-anëtarësimit në Bashkimin Evropian, i njohur me akronimin IPA, i cili financohet nga BE-ja për vendet e Ballkanit Perëndimor

Marrëveshja është nënshkruar në mes zëvendëskryeministrit të Kosovës, Besnik Bislimi dhe shefit të Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë, Tomas Szunyog.

Fondet e përfituara të premten nga Kosova, përmes kësaj marrëveshjeje, do shfrytëzohen për sektorin e energjisë.

Marrëveshja hyn në fuqi nga 24 shkurti, tha Bislimi, duke shtuar se këto mjete do ndihmojnë në adresimin e ndikimit të krizës energjetike që Kosova, sikurse shtetet e tjera të Evropës, është duke e përjetuar.

“Ne menjëherë do të bëjmë kërkesë për disbursim të 90 për qind të fondeve të parapara me këtë marrëveshje. Pra për 67.5 milionë euro, të cilat pritet të disbursohen shpejtë në buxhetin e shtetit. Ndërkaq pjesa tjetër prej 7.5 milionë eurove do të shpërndahet gjatë vitit të ardhshëm pas plotësimit të kushteve të caktuara në marrëveshjen financiare”, tha Bislimi.

Edhe shefi i zyrës së BE-së, Tomas Szunyog, u shpreh se me këto mjete Kosova do ruajë qëndrueshmërinë e furnizimit me energji elektrike.

“Kjo është pjesë e 500 milionëshit si ndihmë partnerëve të Ballkanit Perëndimor. Arsyeja pse BE-ja ka mobilizuar këtë është sepse agresioni rus ndaj Ukrainës, ka pas ndikim në tregun botëror, posaçërisht në atë energjetik,” theksoi ai.

Që nga korriku i vitit të kaluar, Qeveria ka vendosur masa emergjente të energjisë për shkak të krizës energjetike të Kosovës.

Për të kursyer energjinë elektrike, Qeveria e Kosovës, në tetor të vitit të kaluar ka ndarë gjashtë milionë euro për subvencionimin e pajisjeve efiçiente për ngrohje, ndërkaq subvencionohen edhe faturat e konsumatorëve të cilët kursejnë energjinë elektrike.

Ambasadori i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Jeff Hovenier, u shpreh falënderues ndaj popullit të Kosovës për përkrahjen e treguar për Ukrainën në luftën kundër Rusisë, në një fjalim gjatë seancës solemne të Kuvendit Komunal të Prishtinës në përvjetorin e nisjes së luftës në Ukrainë.

“Populli i Kosovës është pjesë integrale e këtij reagimi të unifikuar nga kombet demokratike. Ju u keni ofruar strehim ukrainasve që ikën nga lufta, keni qëndruar përkrah nesh dhe BE-së në vendosjen e sanksioneve”, tha Hovenier.

Ai, gjithashtu, shtoi se SHBA-ja dhe partnerët e saj do të vazhdojnë ta mbështesin Ukrainën siç kanë bërë deri tani, teksa tha se presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, ka dështuar në tentimin e tij për ta përçarë bllokun e NATO-s.

Kosova u është bashkuar shteteve perëndimore duke dënuar dhe vendosur sanksione ndaj Rusisë për shkak të pushtimit të paprovokuar të fqinjit të saj. Kosova, gjithashtu, ka strehuar disa gazetarë ukrainas, pas nisjes së pushtimit rus të Ukrainës më 24 shkurt 2022.

Në këtë seancë solemne mori pjesë edhe ambasadori i Bashkimit Evropian në Kosovë, Tomas Sznunuyog.

Ai, gjithashtu, u shpreh mirënjohës që Kosova u është bashkuar shteteve perëndimore në vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë, teksa tha se pushtimi i Ukrainës ka prekur të gjithë botën.

“Edhe pse lufta kishte filluar dhe ishte jashtë kufijve tanë, pasojat janë parë dhe janë ndier në të gjithë botën, përfshirë këtu edhe Ballkanin Perëndimor dhe në veçanti Kosovën”, tha Sznunuyog.

Të pranishmëve në Kuvendin Komunal të Prishtinës, iu drejtua edhe Luidmyla Makei, përfaqësuese e gazetarëve ukrainas të strehuar në Kosovë.

“Dua t’ju tregoj sa më shumë për heroizmin e ushtarëve tanë, mijëra civilëve të vrarë dhe qyteteve të shkatërruara dhe sakrificat e përditshme që i bën vendi im. Unë thjesht dua t’ju them faleminderit”, tha Luidmyla.

Kjo seancë solemne – të cilin e nisi me një fjalim në përkrahje të Ukrainës kryetari i Komunës së Prishtinës, Përparim Rama – është vetëm njëra nga ngjarjet e planifikuara në Kosovë për shënimin e njëvjetorit të luftës në Ukrainë.

Në orën 13:00, do të priten në hollin e Kuvendit të Kosovës gazetarët ukrainas të strehuar në Kosovë. Në këtë pritje do të marrin pjesë presidentja Vjosa Osmani, kryetari i Kuvenit, Glauk Konjufca dhe kryeministri Albin Kurti.

Gjithashtu, në sheshet kryesore të Prishtinës janë vendosur flamuj kombëtarë të Ukrainës dhe mesazhe në mbështetje të saj.

Homazhet për qëndrueshmërinë e Ukrainës erdhën edhe nga vendet evropiane, ku monumente të njohura u ndriçuan me ngjyrat e Ukrainës – të verdhë dhe kaltër

Lufta në Ukrainë hyri në vitin e saj të dytë të premten.

Pushtimi rus i Ukrainës, që nisi më 24 shkurt 2022, është një prej konflikteve më vdekjeprurëse në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore. Po ashtu, ka shkaktuar konfrontimin më të madh midis Moskës dhe Perëndimit që prej krizës së raketave kubane të vitit 1962, kur Bashkimi Sovjetik dhe SHBA-ja ishin afër një lufte bërthamore.

Presidenti rus, Vladimir Putin, ka e quan luftën si “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Frikësimi i serbëve nga Kosova ka shkuar edhe një hap më tej – ata pengohen të aplikojnë për të marrë ndihmë nga Ministria për Komunitete dhe Kthim e Qeverisë së Kosovës.

Kështu thotë kreu i kësaj ministrie, Nenad Rashiq, me bindjen se politikanët lokalë në mjediset e banuara me serbë në Kosovë, po bëjnë përpjekje që t’i pengojnë bashkëqytetarët e tyre, në mënyrë që ata të mos përfitojnë nga ndihma që u ofron Qeveria e Kosovës.

Në mjediset e banuara me shumicë serbe në Kosovë, pushteti mbahet nga Lista Serbe, partia më e madhe e serbëve të Kosovës dhe e vetmja që gëzon mbështetjen e Beogradit zyrtar për veprimtarinë e saj.

Deri në fillim të nëntorit të vitit 2022, Lista Serbe ishte në krye të Ministrisë për Komunitete dhe Kthim. Por, pasi Goran Rakiq (kryetar i Listës Serbe) dha dorëheqjen, si pjesë e braktisjes kolektive të institucioneve të Kosovës në veri të vendit nga serbët, kryeministri Albin Kurti ia dha atë pozicion Nenad Rashiqit nga Partia Demokratike Progresive në opozitë.

Asokohe, Lista Serbe reagoi ashpër me pretendimet se një vendim i tillë ishte “i paligjshëm”, ndërsa presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, e quajti Nenad Rashiqin “llumi më i keq serb”.

Frika nga pasojat për shkak të lirisë së shprehjes

Radio Evropa e Lirë (REL) kontaktoi disa persona, të cilët dorëzuan kërkesat e tyre për ndihmë dhe më pas i tërhoqën ato, por nuk deshën të flasin publikisht për këtë temë.

Sipas ministrit Rashiq, deri më tani kanë pranuar 3.400 aplikime dhe konkursi është i hapur deri më 24 shkurt.

A po i sabotojnë komunat qytetarët e tyre?

Ata që nuk u kushtuan vëmendje pasojave të mundshme dhe vendosën të aplikojnë për ndihmë nga Ministria për Komunitete dhe Kthim, fillimisht duhej të merrnin dokumente nga komuna e tyre, si certifikata e pronësisë ose deklarata për amvisëri të përbashkët.

Banorët lokalë kanë hasur në vështirësi për t’u pajisur me këto dokumente, ndërkaq Radio Evropa e Lirë (REL) ka identifikuar raste të tilla në komunën e Shtërpcës.

Megjithatë, ata nuk kanë dashur që emrat e tyre të përmenden publikisht, por dyshimet e tyre për parregullsi të nxjerrjes së dokumenteve i kanë denoncuar në Polici. Një gjë e tillë është konfirmuar nga Policia e Kosovës për REL-in.

Kryetar i Komunës së Shtërpcës është Dalibor Jevtiq nga Lista Serbe, i cili më parë ka shërbyer si ministër për Komunitete dhe Kthim për disa mandate.

Më 21 shkurt, Ministri për Komunitete dhe Kthim, Nenad Rashiq, u bëri thirrje autoriteteve lokale që të mos i “bllokojnë dhe ndalojnë bashkëqytetarët që të aplikojnë për ndihmë”.

“Ky është sigurisht një precedent psikologjik, moral dhe sociologjik që kam parë në jetën time. Ju, në fakt, i ndaloni bashkëqytetarët tuaj, të afërmit tuaj, fqinjët tuaj, miqtë tuaj, që të jenë fitues të mjeteve të dhëna për ta”, u tha Rashiq gazetarëve pas vizitës në një familje të rrezikuar sociale në territorin e komunës së Graçanicës.

“Frikësimet” e mëhershme të serbëve

Kjo nuk është hera e parë që serbët në Kosovë frikësohen apo u bëhet shantazh, në situata të ndryshme.

Për shembull, disa punëtorë në gjyqësor apo në administratën lokale më herët kanë konfirmuar për REL-in se janë detyruar të japin dorëheqje, pasi më 5 nëntor të vitit të kaluar u vendos që përfaqësuesit e komunitetit serb t’i braktisin kolektivisht institucionet e Kosovës.

Po ashtu, ka pasur raste kur punonjësve të institucioneve serbe në veri të Kosovës iu është ndaluar t’i shfrytëzojnë pushimet vjetore për shkak të situatës politike.

Ata u kërcënuan se mund të pushoheshin nga puna nëse nuk do t’u bindeshin urdhrave të drejtorëve të tyre.

Punonjësit në institucionet serbe shpeshherë e kishin obligim pune të dilnin në protesta për shkak të situatës politike apo barrikadave, madje edhe në zgjedhjet e Kosovës, në të cilat kryesisht duhej të mbështesnin Listën Serbe, partinë kryesore politike serbe në Kosovë.

Përgatiti: Bekim Bislimi

Pas hyrjes në fuqi, ajo do të mundësojë lëvizjen pa viza të qytetarëve nga Kosova dhe Bosnja.

“Në këtë mënyrë Prishtina dhe Sarajeva krijojnë një urë të re institucionale, por sidomos qytetare që është pritur moti”, tha kryeministri i Kosovës, Albin Kurti pas miratimit.

Kjo marrëveshje është një prej tri marrëveshjeve të arritura në Berlin më 3 nëntor 2022, në kuadër të Procesit të Berlinit.

Bosnje e Hercegovina nuk e njeh pavarësinë e Kosovës dhe qytetarët e të dyja shteteve duhet të pajisen me vizë nëse duan të udhëtojnë në shtetet përkatëse.

Më 2014, Kosova vendosi masën reciproke sa i përket regjimit të vizave për shtetasit e Bosnje e Hercegovinës.

Regjimi i vizave ka penguar udhëtimet e qytetarëve që jetojnë në Kosovë, por që kanë prejardhje nga Bosnja. Radio Evropa e Lirë, vitin e kaluar solli rrëfimet e disa qytetarëve, të cilët thanë se po presin që të ndodhë heqja e vizave, pasi kjo do të nënkuptonte për ta “fundin e agonisë”.

Vitin e kaluar, gjashtë shtetet e Ballkanit Perëndimor arritën edhe marrëveshjen për njohjen e kualifikimeve të arsimit të lartë dhe atë për njohjen e kualifikimeve profesionale të mjekëve, dentistëve dhe arkitektëve.

Të dyja këto marrëveshje u ratifikuan gjithashtu më 23 shkurt në Kuvendin e Kosovës.

Për rreth 10 orë me radhë, është bastisur në Prishtinë banesa e Adil Behramajt, ish këshilltar politik i ish presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi.

Artan Qerkini, avokat i zoti Behramaj tha se bastisja është kryer me “urdhër të gjyqtarit të procedurës paraprake të Dhomave të Specializuara… në lidhje me një pretendim të Prokurorisë së Specializuar, për një vepër penale e cila sipas tyre, është brenda juridiksionit të Dhomave të Specializuara”, por sipas tij, nuk është përcaktuar qartë se për çfarë vepre bëhet fjalë.

Zyrtarë të Prokurorisë në Hagë thanë se nuk mund të komentojnë hetimet.

Zoti Behramaj aktualisht drejton gazetën në internet demokracia.com. Ai nuk bëri ndonjë koment lidhur me bastisjen.

Zoti Behramaj shërbeu si këshilltar i ish presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi deri në nëntor të vitit 2020, kur ai u arrestua dhe u dërgua në Hagë, bashkë me ish udhëheqës të tjerë të ish Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ku po mbahen nën akuzat për krime lufte.

Gjykata e Posaçme tha se procesi gjyqësor ndaj ish presidentit Thaçi dhe Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, pritet të fillojë me 3 prill.

Të martën në Hagë u hap procesi gjyqësor ndaj ish pjesëtarit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Pjetër Shala, i akuzuar për veprat penale; ndalim arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje të paligjshme gjatë periudhës së luftës në Kosovë.

Në dhjetor të vitit të kaluar, Gjykata e shpalli fajtor dhe e dënoi me 26 vjet heqje lirie Sali Mustafën një ish-komandant i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, nën akuzat për krime lufte.

Gjykata e Posaçme e Kosovës e njohur si Dhomat e Specializuara me seli në Holandë dhe me personel ndërkombëtar, u krijua në vitin 2015 për të trajtuar në bazë të ligjeve të Kosovës pretendimet për përfshirje të pjesëtarëve të UÇK-së në krime të luftës dhe të pasluftës.

Policia e Kosovës dje, në veri të vendit, ka konfiskuar 6.300 fishekë të futur kontrabandë nga Serbia. Ministri i Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla, reagoi në Fb lidhur me operacionin në të cilin u kap një sasi e konsiderueshme armatimi, për të cilin akuzoi Beogradin, grupe të caktuara të mbështetura pej tij që kanë synim të krijojnë trazira në Kosovë.

“Ndërsa Vuçiç flet për armatosje të Serbisë, – shkroi Sveçla, – në veri të Kosovës konfiskohen 6.300 copë municion të kontrabanduar nga Serbia. 6.300 sasi të municionit janë konfiskuar sot (21.2) nga Njësiti i Ndërhyrjes së Shpejtë të kufirit në Joshanicë, në veri të Kosovës. Gjatë patrullimit është ndaluar vetura e dyshimtë me targa të Serbisë e një shtetasi serb dhe njësitet relevante tashmë kanë ndërmarrë veprimet e nevojshme.

Kjo rithekson sërish faktin se grupe të caktuara, të orkestruara dhe mbështetura nga Beogradi synojnë dhe angazhohen maksimalisht që të destabilizojnë vendin tonë.
Do të vazhdojmë pandalshëm angazhimin tonë në luftimin e çdo lloj kriminaliteti që synon të cënojë sigurinë e vendit tonë dhe të qytetarëve tanë.” syri.net

Të martën në Gjykatën e Posaçme të Kosovës në Hagë u hap procesi gjyqësor ndaj ish pjesëtarit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Pjetër Shala, i akuzuar për krime lufte.

I arrestuar më 16 mars të vitit 2021 në Belgjikë, Pjetër Shala i njohur gjatë luftës në Kosovë me nofkën “komandant Ujku”, akuzohet për veprat penale; ndalim arbitrar, trajtim mizor, torturë dhe vrasje të paligjshme gjatë periudhës së luftës në Kosovë.

Sipas akuzës që është ngritur më 12 qershor të vitit 2020 dhe konfirmuar në nëntor të vitit 2021, “krimet për të cilat akuzohet z. Shala u kryen përafërsisht midis 17 majit të vitit 1999 dhe 5 qershorit 1999, kundër personave që u mbajtën të ndaluar në fabrikën e metalit në Kukës (Shqipëri), që pretendohet se përdorej prej Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës”.

Prokurorët thanë se zoti Shala ishte pjesë e një grupi kriminal që arrestoi dhe keqtrajtoi rëndë të paktën 18 persona që konsideroheshin si spiunë ose bashkëpunëtorë të serbëve.

Prokurori Alex Whiting tha se Pjetër Shala kishte kryer një vrasje duke marrë pjesë në rrahjen e një burri dhe duke e qëlluar atë në këmbë, që i kishte shkaktuar gjakderdhje viktimës për disa orë.

Zoti Shala tha sot se ndjehet i pafajshëm ndaj të gjitha akuzave të ngritura kundër tij. “Unë nuk pranoj asgjë, është e gjitha e sajuar”, tha ai.

Prokuroria tha se deri më tani janë paraqitur tetë persona në cilësinë e viktimave në procesin ndaj Pjetër Shalës.

Ky është procesi i dytë gjyqësor në Gjykatën së Posaçme në Hagë ndaj ish pjesëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës për krime lufte.

Në dhjetor të vitit të kaluar, Gjykata e shpalli fajtor dhe e dënoi me 26 vjet heqje lirie Sali Mustafën një ish-komandant i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, nën akuzat për krime lufte.

Aktualisht në Hagë ndodhen edhe ish-drejtuesit e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi dhe Rexhep Selimi, të cilët u arrestuan në nëntor të vitit 2020. Gjykimi ndaj tyre pritet të fillojë në muajin prill.

Gjykata e Posaçme që njihet me emrin Dhomat e Specializuara, u themelua në vitin 2015 dhe vepron në bazë të ligjeve të Kosovës, por me personel ndërkombëtar. Ideja për themelimin e saj pasoi pretendimet e ngritura në raportin e vitit 2011 të hartuar nga i dërguari i Këshillit të Evropës, Dick Martty, i cili ngriti dyshimet për përfshirjen e ish kryengritësve në vrasjen e civilëve serbë dhe kundërshtarëve politik shqiptarë.

Ngritja e gjykatës së posaçme si dhe ngritja e akuzave janë shoqëruar vazhdimisht me reagime dhe protesta ne Kosovë, ku pohohet se në këtë mënyrë po bëhet barazimi me mizoritë e kryera nga forcat serbe gjatë luftës së viteve 1998 – 1999, që mori fund me ndërhyrjen e NATO-s.

Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani, ka thënë se Rusia po përpiqet që ta destabilizojë Kosovën përmes Serbisë.

Në një intervistë për Sky News, Osmani tha se përmes metodave të përdorura në Ukrainë në vitin 2014, Rusia po synon ta bëjë të njëjtën gjë edhe në Ballkan.

“Ata sjellin forca paraushtarake që janë të veshura me civilë brenda territorit tonë përmes rrugëve ilegale, pastaj dërgojnë armë dhe uniforma jeshile pa shenja që të mos duket si sulm tradicional ushtarak. Por, në fakt, ata përgatitin shumë sulme hibride, që është një përzierje e asaj që bëjnë këto forca paraushtarake në veri të Kosovës”, tha Osmani.

E para e shtetit të Kosovës e akuzoi presidentin e Rusisë Vladimir Putin, se që konfliktin ta zhvendos në Kosovë dhe vendet e tjera si: Moldavia dhe Gjeorgjia.

“Ajo që ai po përpiqet të bëjë është të largojë vëmendjen e Perëndimit nga Ukraina. Mënyra se si ai do të mund ta bënte këtë është duke krijuar konflikte të tjera në Evropë, pavarësisht nëse po flasim për Moldavinë, Gjeorgjinë apo Ballkanin Perëndimor”, shtoi ajo.

Vjosa Osmani shtoi se komuniteti ndërkombëtar nuk po bën sa duhet për të penguar Rusinë.

Osmani këtë intervistë e ka zhvilluar në kuadër të Konferencës së Sigurisë në Mynih.

Intervista u zhvillua në prag të njëvjetorit të agresionit rus në Ukrainë. syri.net

Pjesëtarë të Forcës së Sigurisë së Kosovës dhe pjesëtarët e Policisë së Kosovës parakaluan në sheshet e Prishtinës, në shënimin e 15-vjetorit të shpalljes së pavarësisë së Kosovës.

Qytetarë të shumtë ndoqën këtë ngjarje, teksa në Kosovë po mbahen manifestime të ndryshme për të shënuar 15-vjetorin e shtetësisë.

Më herët gjatë ditës, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka thënë para Kuvendit të Kosovës se përgjatë 15 vjetëve të shtetësisë, Kosova është forcuar si vend i ri.

“Kosova ka dëshmuar kulturë demokratike në organizimin e jetës politike dhe funksionimin e institucioneve”.

Kur ka folur për sfidat – brenda dhe jashtë territorit– ajo ka thënë se ato e kanë forcuar qëndrueshmërinë e shtetit.

“Këto sfida janë të pranishme edhe sot, kur Kosova, falë përcaktimit të saj të hershëm, po përpiqet që të fuqizojë edhe më tej pozitën e saj ndërkombëtare drejt integrimit të vendit në strukturat euro-atlantike”.

Duke përmendur në veçanti sfidat me Serbinë, ajo ka thënë se populli “duhet të jetë një”.

“Si gjithnjë, ne duhet të reflektojmë maturi, të bashkëndjejmë dhe të bashkëveprojmë karshi këtyre sfidave. Forcimi i mëtejmë i shtetit të Kosovës është mision i gjithsecilit”, ka thënë ajo.

Kur ka folur për aleatët, ajo ka përmendur se “siç e kemi kurorëzuar lirinë me ndihmën e tyre, njësoj shpresojmë ta përmbyllim edhe procesin e integrimeve evropiane me ndihmën e tyre”.

Përgjatë fjalimit të saj, ajo e ka përmendur edhe dialogun me Serbinë.

“Procesi i dialogut me Serbinë e ka një epilog. Një epilog që e kemi thënë secili prej nesh, një epilog që e rikonfirmoi edhe presidenti [amerikan, Joe] Biden në letrën që është drejtuar mua si presidente, e ajo është njohja reciproke”.

“Tërësia territoriale, kushtetutshmëria, rendi juridike dhe sovraniteti jonë janë të panegociueshme”, ka thënë mes tjerash Osmani.

Kurti: Kosova është shembull i mirë i demokracisë

Edhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i ka uruar qytetarët në 15-vjetorin e shtetësisë, duke thënë se shteti i Kosovës është shembull i mirë i demokracisë “në këtë rajon problematik siç është Ballkani”.

Ai i ka bërë këto deklarata në një mbledhje festive të Qeverisë për 15-vjetorin e shtetësisë së Kosovës.

“Detyra jonë kryesore është që kur të vijë 20-vjetori, të jenë shtuar dhe shumëfishuar arsyet që të rejat dhe të rinjtë të mund të zgjedhin edhe Kosovën për një të ardhme profesionale të plotë, dhe për një jetë më të mirë”, ka thënë Kurti.

Sipas tij, Kosova është projekt i paqes, kontribuuese në paqe dhe garanci për paqe.

“Nëse në vendet tjera institucionet japin model dhe qytetarët përpiqen ta ndjekin atë model, te Kosova jonë modelin e japin qytetarët dhe ne institucionet jemi ato që duhet të bëjmë përpjekje për të ecur pas tyre”.

Ai ka përmendur dy përgjegjësi, që sipas tij, duhet t’i ketë parasysh secili qytetar i Kosovës: trashëgiminë dhe krijimin e një vendi më të mirë për gjeneratat e reja.

“Sot në këtë 15-vjetor të pavarësisë është vendi që të mburremi me diçka që Kosova e bën shumë mirë, dhe është fjala për të drejtat që u japim pakicave etnike. Askund në Evropë, minoritetet nuk gëzojnë të drejta në çdo nivel, si këtu te ne. Na përket neve të kujdesemi që ky ekuilibër të mos prishet me formula eksperimentuese, të cilat kudo që janë provuar nuk kanë sjellë rezultate të mira”.

Kosova është nën trysni gjithnjë e më të madhe për të formuar Asociacionin e komunave me shumicë serbe.

Kosova dhe Serbia kanë arritur marrëveshje për Asociacionin më 2013 dhe më pas më 2015 mbi parimet për themelimin e tij.

Po më 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka gjetur se marrëveshja nuk është në harmoni të plotë me Kushtetutën.

Serbia kërkon që Kosova të zbatojë marrëveshjet e arritura, por Qeveria e Kosovës është deklaruar kundër një asociacioni njëetnik.

Kosova ka shpallur pavarësinë më 17 shkurt të vitit 2008.

Sipas listës së publikuar në ueb-faqen e Ministrisë së Punëve të Jashmte dhe Diasporës, 117 vende të botës e kanë njohur atë.

Për 15 vjet shtetësi, Kosova është anëtarësuar në disa organizata ndërkombëtare, përfshirë ato financiare dhe sportive.

Në mesin e tyre: Banka Botërore, Fondi Monetar Ndërkombëtar, Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Komiteti Olimpik, Federata Evropiane e Futbollit dhe Federata Botërore e Futbollit.

Kosova nuk është ende anëtare e Organizatës së Kombeve të Bashkuara, Bashkimit Evropian, Këshillit të Evropës, Organizatës Botërore të Tregtisë e të tjera.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka thënë para Kuvendit të Kosovës se përgjatë 15 vjetëve të shtetësisë, Kosova është forcuar si vend i ri.

“Kosova ka dëshmuar kulturë demokratike në organizimin e jetës politike dhe funksionimin e institucioneve”.

Kur ka folur për sfidat – brenda dhe jashtë territorit– ajo ka thënë se ato e kanë forcuar qëndrueshmërinë e shtetit.

“Këto sfida janë të pranishme edhe sot, kur Kosova, falë përcaktimit të saj të hershëm, po përpiqet që të fuqizojë edhe më tej pozitën e saj ndërkombëtare drejt integrimit të vendit në strukturat euro-atlantike”.

Duke përmendur në veçanti sfidat me Serbinë, ajo ka thënë se populli “duhet të jetë një”.

“Si gjithnjë, ne duhet të reflektojmë maturi, të bashkëndjejmë dhe të bashkëveprojmë karshi këtyre sfidave. Forcimi i mëtejmë i shtetit të Kosovës është mision i gjithsecilit”, ka thënë ajo.

Kur ka folur për aleatët, ajo ka përmendur se “siç e kemi kurorëzuar lirinë me ndihmën e tyre, njësoj shpresojmë ta përmbyllim edhe procesin e integrimeve evropiane me ndihmën e tyre”.

Përgjatë fjalimit të saj, ajo e ka përmendur edhe dialogun me Serbinë.

“Procesi i dialogut me Serbinë e ka një epilog. Një epilog që e kemi thënë secili prej nesh, një epilog që e rikonfirmoi edhe presidenti [amerikan, Joe] Biden në letrën që është drejtuar mua si presidente, e ajo është njohja reciproke”.

“Tërësia territoriale, kushtetutshmëria, rendi juridike dhe sovraniteti jonë janë të panegociueshme”, ka thënë mes tjerash Osmani.

Kurti: Kosova është shembull i mirë i demokracisë

Edhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i ka uruar qytetarët në 15-vjetorin e shtetësisë, duke thënë se shteti i Kosovës është shembull i mirë i demokracisë “në këtë rajon problematik siç është Ballkani”.

Ai i ka bërë këto deklarata në një mbledhje festive të Qeverisë për 15-vjetorin e shtetësisë së Kosovës.

“Detyra jonë kryesore është që kur të vijë 20-vjetori, të jenë shtuar dhe shumëfishuar arsyet që të rejat dhe të rinjtë të mund të zgjedhin edhe Kosovën për një të ardhme profesionale të plotë, dhe për një jetë më të mirë”, ka thënë Kurti.

Sipas tij, Kosova është projekt i paqes, kontribuuese në paqe dhe garanci për paqe.

“Nëse në vendet tjera institucionet japin model dhe qytetarët përpiqen ta ndjekin atë model, te Kosova jonë modelin e japin qytetarët dhe ne institucionet jemi ato që duhet të bëjmë përpjekje për të ecur pas tyre”.

Ai ka përmendur dy përgjegjësi, që sipas tij, duhet t’i ketë parasysh secili qytetar i Kosovës: trashëgiminë dhe krijimin e një vendi më të mirë për gjeneratat e reja.

“Sot në këtë 15-vjetor të pavarësisë është vendi që të mburremi me diçka që Kosova e bën shumë mirë, dhe është fjala për të drejtat që u japim pakicave etnike. Askund në Evropë, minoritetet nuk gëzojnë të drejta në çdo nivel, si këtu te ne. Na përket neve të kujdesemi që ky ekuilibër të mos prishet me formula eksperimentuese, të cilat kudo që janë provuar nuk kanë sjellë rezultate të mira”.

Kosova është nën trysni gjithnjë e më të madhe për të formuar Asociacionin e komunave me shumicë serbe.

Kosova dhe Serbia kanë arritur marrëveshje për Asociacionin më 2013 dhe më pas më 2015 mbi parimet për themelimin e tij.

Po më 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka gjetur se marrëveshja nuk është në harmoni të plotë me Kushtetutën.

Serbia kërkon që Kosova të zbatojë marrëveshjet e arritura, por Qeveria e Kosovës është deklaruar kundër një asociacioni njëetnik.

Kosova ka shpallur pavarësinë më 17 shkurt të vitit 2008.

Sipas listës së publikuar në ueb-faqen e Ministrisë së Punëve të Jashmte dhe Diasporës, 117 vende të botës e kanë njohur atë.

Për 15 vjet shtetësi, Kosova është anëtarësuar në disa organizata ndërkombëtare, përfshirë ato financiare dhe sportive.

Në mesin e tyre: Banka Botërore, Fondi Monetar Ndërkombëtar, Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Komiteti Olimpik, Federata Evropiane e Futbollit dhe Federata Botërore e Futbollit.

Kosova nuk është ende anëtare e Organizatës së Kombeve të Bashkuara, Bashkimit Evropian, Këshillit të Evropës, Organizatës Botërore të Tregtisë e të tjera.

Në ditëlindjen e 15 të pavarësisë së Kosovës homazhe te varri i ish-presidentit, Ibrahim Rugova, kanë bërë krerët e shtetit të Kosovës dhe Presidenti i Shqipërisë, Bajram Begaj.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, kryeministri, Albin Kurti, kryetari i Kuvendit të Kosovës, Glauk Konjufca bashkë me presidentin shqiptar, Bajram Begaj, kanë vazhduar homazhet dhe nderimet edhe te varri i veprimtarit, Adem Demaçi.

Për shënimin e 15 vjetorit të pavarësisë së Kosovës, Qeveria e Kosovës ka organizuar një sërë aktivitetesh. Pas mbledhjes festive të Qeverisë, është bërë ngritja solemne e Flamurit të Republikës së Kosovë. Krerët shtetërorë bënë homazhe edhe te Monumenti i të Pagjeturve. Ndërsa, janë paraparë edhe homazhe në Kompleksin Memorial “Adem Jashari”, në Prekaz.

Po ashtu, për nder të 15 vjetorit të pavarësisë në sheshet e Prishtinës, do të parakalojnë ushtarët e Forcës të Sigurisë së Kosovës dhe Policisë së Kosovës.

E përvec seancës solemne të Kuvneidt të Kosovës, në orën 17:00, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani ka organizuar pritje shtetërore.

Kujtojmë që më 17 shkurt të vitit 2008, në orën 15:39 në Kuvendin e Republikës së Kosovës është shpall pavarësia e Kosovës. Shpallja e pavarësisë ishte bërë nga kryeministri i atëhershëm, Hashim Thaçi.syri.net

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka thënë se Beogradi nuk i ka prioritet të drejtat e serbëve në veri, por ajo që Serbia kërkon është përdorimi i pranisë së serbëve për të minuar statusin demokratik të Kosovës.

“Nuk kam përshtypjen se ajo që synon Beogradi janë të drejtat e serbëve, ajo që ata kërkojnë është përdorimi i pranisë së serbëve për të minuar statusin tonë demokratik”, citohet të ketë thënë kryeministri i vendit, Albin Kurti për agjencinë franceze të lajmeve AFP në një artikull që kjo media i ka kushtuar situatës në veri.

Përkundër vakumit të sigurisë, autoritetet në Prishtinë këmbëngulin se situata në veri mbetet nën kontroll, thuhet në artikullin e AFP-së, të cilin e ka transmetuar sot mediumi francez, France24.

Ministri i Brendshëm i Kosovës Xhelal Sveçla hodhi poshtë pretendimet për vakum sigurie në veri, duke thënë se qeveria mbetet e përkushtuar për “ligj dhe rend”.

“Policia e Kosovës është më funksionale se kurrë atje”, tha Sveçla për AFP.

“Ka vështirësi, kjo është e qartë. Por këto vështirësi po krijohen si rezultat i veprimeve të grupeve kriminale atje, të cilat gjithashtu mbështeten dhe promovohen nga Serbia”, citohet të ketë thënë ministri  i Brendshëm.

Siç është bërë e ditur dje, interesim të vogël ka pasur për zëvendësimin e policëve në veri.

Sipas raportimeve, rreth 140 pjesëtarë të komuniteteve joshumicë aplikuan në konkursin e Policisë së Kosovës për punësimin e punëtorëve të rinj në pjesën veriore të vendit, të banuar me shumicë serbe. syri.net

Në Kosovë është strehuar edhe një gazetare afgane, duke e çuar në 5 numrin e gazetarëve afganë që do të qëndrojnë në vend për dy vjetët e ardhshëm.

Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës (AGK), njoftoi se gazetarja Nadia Gulabzada ka mbërritur në Prishtinë mëngjesin e së martës.

Më 28 dhjetor të vitit 2022, Qeveria e Kosovës miratoi buxhetin prej 30 mijë eurosh për strehimin e gazetarëve afganë. Ekzekutivi tha se Kosova do të pranojë pesë gazetarë nga Afganistani dhe ata do të mund të qëndrojnë në shtet për dy vjet.

Dy javë më parë në Kosovë mbërritën edhe gazetarët Amina Omid, Ahmad Shaker, Nimatullah Gholami dhe Raifullah Nikzad.

Të pesë gazetarët do të strehohen në kuadër të programit “Gazetarët në Rezidencë – Kosovë”.

Qeveria e Kosovës tha se do të ndajë edhe mjete shtesë për t’iu ofruar strehim, pagë mujore, sigurim shëndetësor dhe kushte të tjera gazetarëve afganë.

Përzgjedhja e gazetarëve që strehohen në Kosovë u bë nga Federata Evropiane e Gazetarëve dhe Qendra Evropiane për Liri të Shtypit dhe Medias, në bashkëpunim me Qeverinë e Kosovës.

Kosova, gjithashtu, ka strehuar disa gazetarë ukrainas dhe u ka ofruar kushte të njëjta sikurse atyre afganë, pas nisjes së pushtimit rus të Ukrainës më 24 shkurt 2022.

Në gusht të vitit 2021, kur talibanët rimorën pushtetin në Afganistan, Kosova pranoi kërkesën e Shteteve të Bashkuara për strehimin e refugjatëve afganë, që ishin të rrezikuar nga ky regjim.

Kosova ka strehuar përkohësisht 1.893 refugjatë afganë dhe më pas ata janë dërguar në SHBA dhe në shtete të tjera.

Kryeministri i vendit, Albin Kurti, ka thënë që se e kanë pranuar propozimin franko-gjerman, pasi në të kundërtën Kosova do të hynte në rrugën e konfrontimit me aleatët.

Kurti gjatë seancës së sotme të Kuvendit ku po diskutohet për dialogun Kosovë-Serbi, ka thënë që e kanë pranuar propozimin franko-gjerman, pasi emisarët ndërkombëtarë ia bënë të qartë se ky propozim është shumë afër formatit “merre ose leje”.

“Më datë 20 janar 2023, emisarët ndërkombëtarë që e shoqëruan ndërmjetësuesin Lajçak, pra emisarët amerikan, gjerman, francez dhe italian i dhanë disa qëndrime në këtë takim të fundit. Ata ma bënë të qartë që propozimi kryesor këtë herë është pranë formatit “leje ose merre” dhe se nuk do të lejohet hapja apo negocimi i tij. Qëndrimi i tyre ishte që i tërë aparati diplomatik e politik i shteteve nga vini emisarët, është vënë në mbështetje të anëtarësimit të Kosovës në organizata ndërkombëtare dhe nuk mund të pritet një ‘jo’ nga Kosova sepse do të hynim në një rrugë të konfrontimit me ta”, tha Kurti. syri.net

Produktet me origjinë nga Serbia vazhdojnë të zënë një hapësirë të madhe në shportën e konsumatorëve në Kosovë, edhe pse kohëve të fundit janë bërë më të shpeshta thirrjet për bojkotimin e tyre.

Gjatë vitit 2022, Kosova importoi nga Serbia produkte në vlerë prej 371.6 milionë eurosh, ndërsa eksportoi atje gjashtë herë më pak, përkatësisht 60.7 milionë euro produkte.

Në rrjetin social Facebook ka kohë që është formuar një grup me emrin “Mos bli prodhime serbe”, i cili numëron mbi 110 mijë anëtarë.

Kjo thirrje duket se ka ndikuar te disa qytetarë që ta verifikojnë vendin e origjinës së produktit para se ta blejnë atë.

“Po gjejmë produkte vendore, po ashtu ka produkte nga shtetet e tjera. Nuk kemi nevojë t’i marrim të Serbisë”, thotë Hasime Maliqi, banore në Prishtinë, për Radion Evropa e Lirë.

Ajo tregon se në shtëpinë e saj nuk ka asnjë produkt të Serbisë – nisur nga pijet freskuese deri te mëlmesat.

“Si ta shoh flamurin në raft, nëse është i Serbisë, nuk afrohem as ta këqyr”, thotë ajo.

Bashkëqytetarja e saj, Valbona Olluri, thotë se ka vepruar ngjashëm.

“Ne nuk i blejmë këto [produkte] të Serbisë. S’e përdorim më vajin e Serbisë. Po e blejmë të Kosovës apo të ndonjë shteti tjetër. Edhe produktet e tjera në kuzhinë… vetëm vendore ose të ndonjë shteti tjetër”, thotë Olluri.

Endrit Binakaj, përkrahës i fushatës online “Mos bli prodhime serbe”, thotë se, prej vitesh, nuk blen produkte me origjinë nga Serbia. Qëllimi kryesor i tij thotë se është t’i mbështesë prodhuesit vendorë.

“E kam parë edhe në rrethin tim që është një ngritje e vetëdijes për t’i bojkotuar produktet me origjinë nga Serbia. Kjo po vërehet nga secili prej nesh që frekuentojmë dyqanet, sepse produktet serbe po shiten me zbritje të mëdha, pasi ato kanë mbetur në rafte të dyqaneve dhe nuk i blen askush”, thotë Binakaj për Radion Evropa e Lirë.

Ai dhe mbështetës të tjerë të fushatës thonë se ajo është motivuar nga kundërshtimi politik që Serbia i bën shtetit të Kosovës.

Kosova ka shpallur pavarësinë në shkurt të vitit 2008, por Serbia nuk e njeh ende atë. Dy vendet janë në negociata për normalizimin e marrëdhënieve që nga viti 2011.

Në Kosovë ka pasur shpesh thirrje për bojkotimin e produkteve serbe, përfshirë edhe nga partitë opozitare, ndërsa e fundit “Mos bli prodhime serbe” është aktualizuar në fillim të muajit dhjetor, pak kohë para festave të fundvitit, kur zakonisht ka rritje të ndjeshme të sasisë së produkteve që blejnë qytetarët.

Por, përkundër saj, të dhënat e Doganës së Kosovës tregojnë se vlera e importit nga Serbia ka qenë më e madhe në muajin janar të këtij viti sesa në janar të vitit 2022.

Sipas tyre, këtë janar, vlera e produkteve të importuara serbe ka qenë 17 milionë e 804 mijë euro, krahasuar me janarin e kaluar, kur ka qenë 16 milionë e 311 mijë euro.

Se cili ka qenë ndikimi i fushatës “Mos bli prodhime serbe” më vonë, mbetet të shihet, por, sipas njërit prej mbështetësve kryesorë të saj, Burim Piraj, njëherësh pronar i fabrikës së mishit “Meka” në Prizren, qytetarët, në masë të madhe, janë duke refuzuar blerjen e prodhimeve nga Serbia.

“Fushata jonë ka ndikuar që të rritet patriotizmi ekonomik në vend, i cili na ka munguar për shumë kohë dhe po reflekton tani te prodhuesit vendorë… pasi produktet e tyre po shiten më shumë”, thotë Piraj për Radion Evropa e Lirë.

Në qytetin e Ferizajt, dyqani ushqimor “Plus Center” ka vite që nuk mban në raftet e tij produkte ushqimore me origjinë nga Serbia.

Në këtë biznes thonë se largimin e këtyre produkteve e kanë bërë për ta “edukuar” konsumatorin që të konsumojë produkte vendore.

“Artikuj vendorë ka sa të duash, mall ka sa të duash, ushqime vendore ka sa të duash”, thotë Remzi Bytyqi, menaxher në këtë biznes.

“Prej se është aktualizuar fushata ‘Mos bli prodhime serbe’, e kemi një fluks më të madh të konsumatorëve. Viti i kaluar ka qenë vit që e kemi përmbyllur me një sukses shumë të madh”, thotë ai për Radion Evropa e Lirë.

A janë rritur çmimet e prodhimeve vendore?

Disa qytetarë, të intervistuar nga Radio Evropa e Lirë, thonë se kanë vërejtur rritje çmimesh.

“Ne nuk po i blejmë të Serbisë, por është fakt se janë shtrenjtuar produktet vendore, si: vaji, mielli, vezët etj.”, thotë Valbona Olluri.

“Të gjitha produkteve u është rritë çmimi, por së paku këtyre vendoreve nuk duhet t’u rritet aq shumë”, thotë edhe Hasime Maliqi.

Ankesa për rritje çmimesh, të dëshmuara me fotografi, janë postuar edhe në Facebook, në grupin “Mos bli prodhime serbe”.

Binakaj, përkrahës i kësaj fushate, thotë se prodhuesit nuk duhet ta shfrytëzojnë situatën për të përfituar “në kurriz të konsumatorëve”.

“Nuk është një veprim i mirë i bizneseve që ta shfrytëzojnë rastin, t’i rrisin çmimet dhe ta dëmtojnë konsumatorin”, thotë Binakaj.

Remzi Bytyqi, nga kompania “Plus Center”, pranon se ka parë komente të shumta të qytetarëve që ankohen për rritje të çmimeve të produkteve vendore. Por, ai thotë se prodhuesit vendorë, në disa raste, kanë qenë të detyruar t’i rrisin çmimet, për shkak se është shtrenjtuar lënda e parë që ata e importojnë për prodhime të caktuara.

Sipas tij, prodhuesit vendorë mund të gjejnë zgjidhje për të ruajtur “trendin e mirë” të prodhimeve të tyre.

“Të punojnë me një marzhë më të vogël të fitimit që të mos zhgënjehen qytetarët”, thotë Bytyqi.

Ngjashëm shprehet edhe Burim Piraj, i cili është edhe vetë prodhues.

“Ne po mendojmë se kjo tezë e shtrenjtimit të produkteve vendore është lansuar nga ato subjekte, të cilave nuk u konvenon që të mos blihen produktet serbe, pra që ta dekurajojnë qytetarin kosovar nga fushata jonë”, thotë Piraj, pa specifikuar se për kë e ka fjalën.

Inspektorati i Tregut: Shitësit po mashtrojnë me flamujt e origjinës

Inspektorati i Tregut, autoritet në kuadër të Ministrisë së Industrisë, Ndërmarrësisë dhe Tregtisë në Kosovë (MINT), thotë për Radion Evropa e Lirë se konsumatorët ndodh që mashtrohen në lidhje me produktet serbe, pasi shitësit vendosin etiketa të rreme në produkte.

“Në rastet më të shpeshta është duke u vendosur etiketa e flamurit të shteteve të Evropës në produktet që janë me origjinë të shteteve fqinje, përfshirë edhe Serbinë”, thonë nga ky inspektorat.

Për këto lloje mashtrimesh, gjatë vitit të kaluar, atje janë dorëzuar 1.200 ankesa. Ndërsa, gjatë janarit të këtij viti, qytetarët kanë dërguar në këtë institucion 119 ankesa.

Nga Inspektorati i Tregut nuk japin numër të gjobave apo masave të shqiptuara, por thonë se “është një numër i lartë i rasteve të identifikuara për mashtrim me vendin e origjinës së produktit”.

Përveç nga Serbia, Kosova importon edhe nga vendet e tjera të Ballkanit, nga Bashkimi Evropian, nga Turqia e të tjera, por deficiti tregtar për të është shndërruar në fenomen tash e sa vite.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se që nga viti 1999, për shkak të veprimeve të Serbisë, Kosova ka humbur mbi 300 milionë euro nga faturat e rrymës dhe ujit që serbët në veri nuk kanë paguar.

Përmes një postimi në Twitter, Kurti tha se për mospagesën e faturave në veri nuk kanë faj serbët që jetojnë atje, por ai për këtë fajësoi “strukturat paralele të kontrolluara nga Serbia”.

“Që nga viti 1999, Kosova ka humbur mbi 300 milionë euro për shkak të veprimeve të Serbisë, sikurse janë mbajtja e tarifave të transmisionit dhe detyrimi i tregtarëve që të paguajnë TVSH-në te Serbia për tregtinë tonë të energjisë elektrike. Edhe tani, refuzimi i Beogradit për të lejuar tregtinë Kosovë-Serbi, i kushton Kosovës deri në 10 milionë euro në muaj”, shkroi Kurti.

Sipas tij, 320 milionë euro janë humbur nga faturat e papaguara të rrymës dhe 17 milionë të tjera nga ato të ujit.

Megjithatë, Kurti tha se nëse do të paguheshin këto fatura, atëherë institucionet qendrore do të mund të bënin më shumë investime në këtë pjesë, që sipas tij do të përmirësonin kualitetin e shërbimeve për qytetarët.

“Ata [qytetarët] kanë të drejtë të kenë qasje në shërbime të tilla dhe të jetojë të lirë nga krimi i organizuar, presioni dhe kërcënimet nga strukturat ilegale, që udhëhiqen nga Serbia. Qeveria ime është e përkushtuar që të përmirësojë cilësinë e jetës për të gjithë qytetarët e Kosovës dhe t’u ofrojë atyre lirinë dhe sigurinë që e meritojnë”, shkroi Kurti.

Qytetarët e këtyre komunave që nga viti 1999 nuk paguajnë për energjinë e shpenzuar. Përgjatë viteve, borxhi i tyre është paguar nga qytetarët e komunave të tjera të Kosovës dhe që nga viti 2017 nga Qeveria e Kosovës.

Kosova dhe Serbia, në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian, më 2013 kanë arritur Marrëveshje për energjinë, që synon rregullimin e çështjes së furnizimit dhe faturimit të energjisë elektrike në katër komunat në veri, të banuar me shumicë serbe.

Por, kjo marrëveshje nuk është zbatuar dhe në qershor të vitit 2022, palët arritën pajtueshmëri për zbatimin e marrëveshjes ekzistuese për energjinë, përmes një udhërrëfyesi për energjinë.

Megjithatë, as ky udhërrëfyes nuk është zbatuar dhe gjatë vitit të kaluar, BE-ja ka pranuar se ka vonesa në zbatimin e tij, duke theksuar se përgjegjësinë përfundimtare për zbatimin e udhërrëfyesit e kanë Kosova dhe Serbia.

Rada Trajkoviç, kryetare e Lëvizjes Evropiane të Serbëve të Kosovës dhe këshilltare e ministrit për Komunitete dhe Kthim në Qeverinë e Kosovës, Nenad Rashiq, tha se presidenti serb Aleksandar Vuçiç e përdori mafien për të integruar me forcë serbët nga veriu i Kosovës në institucionet e Prishtinës.

Sipas saj, Vuçiq nuk ka vendosur që serbët të tërhiqen nga institucionet e Kosovës për shkak të interesave serbe, por sepse mafia nuk mund të përfitonte më.

Kur është fjala për negociatat ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, Trajkoviç në një intervistë për “Nova.rs” thekson se prioritet i parë duhet të jetë qetësimi i situatës së sigurisë.

Duke folur për situatën në Kosovë, ajo ka thënë se pozita e serbëve është e rrezikuar pasi, siç thotë ajo, me marrëveshjen e Brukselit presidenti serb Aleksandar Vuçiç është “integruar me mafian”.

“Dhe atë mafi e udhëhiqte Milan Radoiçiq. Ajo mafi përdori metoda të ndryshme detyrimi për t’i bërë serbët të pranonin të ishin pjesë e institucioneve të Kosovës. Ata i detyruan serbët të bëhen gjyqtarë që betohen para Thaçit, të kenë një forcë policore plotësisht besnike ndaj Prishtinës dhe të nënshkruajnë obligimin e besnikërisë ndaj Republikës së Kosovës në pushtetet lokale”, thotë Trajkoviq.

Ajo thekson se serbëve u është bërë dëm i madh nga kjo sjellje.

“Kur mafia përpiqet të integrojë serbët, përfundon ashtu siç përfundoi. Në një ditë, kur mafia e ndjeu se nuk mund të fitonte më përmes këtyre institucioneve dhe me një mënyrë të tillë funksionimi, atëherë i tërhoqi. Vuçiq nuk i tërhoqi [serbët] për shkak të interesave serbe, por sepse filloi kontrolli më i madh mbi atë që po bënin. Në veri kanë bërë disa ‘Jovaniqa’ si ato të Koluvisë, kështu që kjo u mbyll. Aty ka pasur punë me kriptovalutat… Në fakt aty nuk ka pasur asgjë të shëndetshme, nëse flasim për zhvillimin dhe përmirësimin e pozitës së serbëve”, thekson Trajkoviç, përcjell Telegrafi.

Ajo tha se dëshiron të paralajmërojë opinionin se presidenti i Serbisë, duke e sulmuar atë, po përpiqet, siç thotë ajo, sërish t’i ofrojë Milan Radoiçiqin dhe bashkëpunëtorët e tij si njerëz që do të disiplinojnë serbët në veri të Kosovës dhe do të punojnë në zbatimi i propozimit franko-gjerman.

“Ai tani po e ofron atë [Radoiçiqin] për ta shfajësuar nga gjithçka për çka është akuzuar dhe dyshuar para gjykatave të Kosovës dhe për të cilat ngarkon administrata amerikane. Nëpërmjet Radoiçiqit dhe Zvonko Veselinoviqit, Vuçiq në thelb e shfajëson Ana Brnabiqin, sepse ajo është zyrtarisht punëdhënësja e tyre kryesore. Ata janë bërë milionerë dhe është ajo [Brnabiq] që financon projektet e tyre më fitimprurëse në Serbi dhe falë këtij pozicioni, të dy mund të bëjnë çfarë të duan. Duke shfajësuar Ana Brnabiqin,  Vuçiç në të njëjtën kohë fuqizon veten e tij – ai është një sistem i lidhur”.

“Në rrethana të tilla, ata më perceptojnë si një njeri që paralajmëron se mafia nuk duhet të punojë më në procese integruese, sepse nuk është e shëndetshme për popullin tim. Kudo që punonte mafia, ku punonin ato formacione paraushtarake, aty u zhdukën serbët. Kur brigadat e Sheshelit dhe kapiten Draganit i mbrojtën serbët në Krajinë, kjo përfundoi me fatalitet për popullin tonë. Prandaj mendoj se është e nevojshme të punohet me forca të shëndosha dhe normale të serbëve, të cilët do ta zgjidhin thelbin e problemit dhe do të merren me mbijetesën e popullit serb në atë zonë. Besoj se kemi ende kohë, kur bëhet fjalë për organizimin e jetës dhe asaj që është e ardhmja jonë”, shpjegon Trajkoviç.

Siguria është më e rëndësishmja-më pas gjithçka tjetër

Duke folur për negociatat ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, Trajkoviq tha se prioritet i parë duhet të jetë qetësimi i situatës së sigurisë në veri të Kosovës.

“Është e domosdoshme varrosja e llogoreve që janë hapur, të cilat kur i shikon asociojnë nëe konflikt. Kjo duhet bërë së pari. Duhet gjetur një modalitet me bashkësinë ndërkombëtare dhe sigurisht edhe me serbët nga veriu i Kosovës, në mënyrë që njerëz të besuar të vijnë dhe të bëhet ‘triazhi’ i duhur. Ne kishim, dhe Ivica Daçiq mburrej për këtë, se kishte një komandant policie në veri, i cili u arratis dhe pastaj Serbia u bë ‘shtëpia e tij e sigurt’. Mendoj në zotin Bojiq (Zheljko Bojiq) I cili gjendet në listën e zezë të SHBA-ve për krim të organizuar dhe dyshimet për përfshirje në vrasjen e Oliver Ivanoviqit”, tha Trajkoviç.

Ajo iu referua edhe kushteve që ka parashtruar kryeministri Albin Kurti për formimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, duke thënë se po përpiqet të kalojë “një realitet” kur përmend të drejtat e shqiptarëve në Preshevë, Bujanoc dhe Medvegjë./

Nga një eksperiment me sodë buke, uthull dhe një balonë e deri te krijimi i nanosatelitit të parë në Kosovë, 19-vjeçarja Elta Bajrami nuk u dorëzua asnjëherë para paragjykimeve gjinore në rrugëtimin e saj në fushën e shkencave natyrore. Në Ditën Ndërkombëtare të Grave dhe Vajzave në Shkencë, prishtinasja që tani studion në SHBA, ndan me lexuesit e Radios Evropa e Lirë copëza të këtij rrugëtimi.

Në vitin 2014, në një klasë në Shkollën Fillore “Gjergj Fishta”, dhjetëra nxënës shikonin se si një balonë fryhej dhe më pas fluturonte, shkaku i gazit me të cilin ishte mbushur nga një reaksion mes sodës së bukës dhe uthullës.

Në mesin e këtyre nxënësve ishte edhe Elta, atëherë vetëm dhjetë vjeçe. Klasa e pestë la gjurmë të shumta në mendjen e saj. Nëntë vjet më vonë, ajo ende kujton momente nga ai vit shkollor.

“E mbaj mend një pjesë të tekstit në klasë të pestë, ku pyetej: çfarë dëshironi të bëheni kur të rriteni? E kujtoj shumë mirë që nxënësit e tjerë përgjigjeshin: mësues, floktar, futbollist, këngëtar. Kur më erdhi rendi mua, më vinte pak marre ta shprehja se çka kam dashur të bëhem, sepse e kisha shkruar shkencëtare”, rrëfen Elta për Radion Evropa e Lirë.

Pse nuk rrëzohemi vazhdimisht teksa ecim, pse rrëshqasim në akull, si është e mundur të shkojë një raketë në Mars, çfarë është Marsi, a është planet si Toka? Pyetje si këto ngriheshin vazhdimisht në mendjen e saj.

“Më ka interesuar shumë sistemi diellor, jeta jashtëtokësore dhe sidomos ndërtimi, inxhinieria e raketave. E pata detyruar mamanë të ma blejë edhe një libër rreth raketave dhe mënyrës se si funksionojnë ato”, tregon 19-vjeçarja.

E përshkruar si fëmijë çapkën deri në moshën pesëvjeçare, Elta thotë se asnjëherë nuk e ka pasur problem të mos u bindet pritshmërive gjinore. Ka luajtur me lodra që janë konsideruar si lodra për djem.

“E kujtoj gjithmonë që gjyshja, sa herë doja t’ia merrja lodrat vëllait, më thoshte ‘mos çika ime se këto nuk janë për çika’. Por, kurrë nuk e kam kuptuar se përse lodrat duhet të kenë gjini. Kam qenë shumë më e tërhequr nga lodrat që kanë pasur pajisje komplekse, e jo që kanë qëndruar statike, vetëm sa për bukuri”, thotë Elta.

Ky kuriozitet e ndoqi atë edhe më vonë, gjatë kohës sa ishte nxënëse në Shkollën e Mesme “Sami Frashëri” në Prishtinë. Në mesin e 14 lëndëve sa kishte në vitin e fundit në gjimnaz, ajo preferonte lëndët e shkencave natyrore.

Elta merrej me projekte dhe gara të kësaj fushe edhe në kohën e saj të lirë gjatë viteve të shkollës së mesme.

Ajo tregon se vështirësitë dhe paragjykimet për të si një vajzë në fushat e shkencave natyrore nuk kanë munguar, por thotë se çelësi për t’i tejkaluar këto sfida është vetëbesimi.

Aktivizmi i Eltës ka vazhduar përgjatë çdo hapi të saj deri më tani. Duke marrë pjesë në projekte të ndryshme në Kosovë – si “Traumë, jo lojë”, “Rráj”, “K’qyr e Dil” dhe “Nuhate” – ajo ka dashur t’i ndihmojë komunitetit.

“’Traumë, jo lojë’ ka qenë një iniciativë me të cilën kemi filluar t’i luftojmë ngacmimet seksuale që kanë ndodhur në Kosovë. Është ende një prej projekteve që e dua më së shumti, sepse e shoh që diçka kam kontribuar në komunitetin ku kam jetuar”, thotë Elta.

Përveç këtyre projekteve, Elta, gjatë viteve të fundit, ka përfaqësuar Kosovën në disa gara ndërkombëtare, si për robotikë dhe shkenca kompjuterike.

Në nëntor të vitit 2021, Elta është radhitur e gjashta në botë nga mbi 200 mijë pjesëmarrës në një garë të organizuar nga gjiganti amerikan i teknologjisë, Microsoft. Në atë garë, ku testohej njohuria mbi produktet e pakos së Microsoft Office, Kosova ishte përfaqësuar për herë të parë si shtet në mesin e 108 shteteve të tjera.

Por, kjo nuk është arritja e parë e Eltës në arenën ndërkombëtare. Dy vjet më parë, në tetor të vitit 2019, ajo i ka sjellë Kosovës një medalje të artë në garën më të madhe ndërkombëtare të robotikës, FIRST Global Challenge.

“Kam qenë 15 vjeçe dhe jam angazhuar për herë të parë në krijimin e një roboti, një mekanizmi që është dashur ta kodoj vetë në mënyrë që mekanizmi të lëvizë”, thotë Elta, teksa tregon se ka punuar përkrah dy vajzave të tjera në këtë garë, Elita Hajrizit dhe Albana Hajdinit.

Për shkak të suksesit të treguar në këtë garë në vitin 2019, Elta ishte përzgjedhur ta përfaqësojë Kosovën sërish një vit më vonë, kur gara u zhvillua përmes platformave digjitale, shkaku i pandemisë COVID-19.

Këtë herë, Elta dhe tri garuese të tjera të Kosovës bënë histori duke ndërtuar nanosatelitin e parë në Kosovë. Ky satelit i vogël u kishte sjellë sfida të mëdha vajzave deri në përfundimin e tij.

“Duke e parë që askush në Kosovë nuk ka krijuar më herët një nanosatelit, nuk kishim as ku të bazohemi për ta marrë një model. Por, përmes ndihmës së instruktorëve dhe hulumtimit që e kemi bërë, kemi arritur që për herë të parë të lancojmë një nanosatelit në Kosovë”, shton Elta.

Ky nanosatelit – i cili përdorej për llogaritjen e temperaturës dhe shtypjes atmosferike – dhe projektet e tjera të saj bënë që Elta ta merrte një lajm të shumëpritur mbrëmjen e 29 marsit të vitit 2022, pak minuta pasi kishte festuar ditëlindjen e nënës së saj.

“Në emër të komisionit të pranimit, ju urojmë mirëseardhjen në kolegjin Vasser”, shkruhej në mesazhin elektronik, i cili i kishte ardhur Eltës rreth orës 23:00 të asaj mbrëmjeje.

“Pranimi në kolegj është një prej lajmeve më të mira që e kam pritur tërë jetën, për shkak se shkollimi është shumë i rëndësishëm për mua”, thotë Elta, e cila tani është zgjedhur përfaqësuese e studentëve të vitit të parë në kolegjin Vasser në Nju Jork të SHBA-së, ku po studion për shkenca kompjuterike.

Kryeministri Albin Kurti ka zgjedhur që përmes një grafiku ta kundërshtojë presionin ndërkombëtar për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Kurti ka publikuar në Facebook një grafik të komunave në Serbi që udhëhiqen nga kryetarë joserb. Ai ka pyetur se pse minoritetet në Serbi s’mund të formojnë asociacione një-etnike.

“Minoritete në Serbi zyrtarisht llogariten 21 sosh: kroatët, bunjevcët, bullgarët, boshnjakët, shqiptarët, hungarezët, romët, rumunët, rusinët, sllovakët, ukrainsët, lidhja hebreje, ashkalinjët, vllehët, grekët, egjiptianët, gjermanët, sllovenët, çekët, maqedonët, malazezët”, shkroi Kurti.

“11 komuna në Serbi udhëhiqen nga kryetarë joserb. Asociacione një-etnike komunash do të mund të formonin hungarezët, boshnjakët, shqiptarët dhe bullgarët. Pse Serbia nuk ua mundëson këtë, përderisa e kërkon një gjë të tillë në Kosovë?”, shtoi ai.

Së fundmi, kryeministri i Kosovës po përballet me një presion të shtuar ndërkombëtar për t’i implementuar marrëveshjet e vitit 2013 dhe 2015 për Asociacionin. Ndërkombëtarët tashmë e konsiderojnë urgjente formimin e Asociacionit, në përpjekje për arritjen e një marrëveshjeje që do t’i normalizonte marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë. syri.net

Forcat e Sigurisë së Kosovës e kanë shpëtuar një fëmijë 2 vjeç në Turqi, derisa ende po mundohen ta shpëtojnë edhe nënën e vajzës së vogël e cila është gjallë nën rrënojat e shkaktuara nga tërmeti.

FSK ka publikuar momentin e nxjerrjes së fëmijës dy vjeçar nga rrënojat.

Presidentja e vendit, Vjosa Osmani, e ka shpallur të mërkurën ditë zie në Kosovës për t’u solidarizuar me viktimat e tërmetit që goditi Turqinë dhe Sirinë.

Numri i viktimave të këtij tërmeti tashmë ka kaluar shifrën pesëmijë, njofton Klan Kosova.

Osmani ka thënë se përballë tragjedive të tilla duhet të qëndrojmë pranë atyre që kanë nevojë për mbështetje.

“Dhimbja e popullit turk dhe atij të Sirisë është edhe e jona. Prandaj, bazuar në kompetencat kushtetuese e ligjore, në shenjë respekti shtetëror e qytetar, ditën e mërkurë, 8 shkurt 2023 e kam shpallur Ditë Zie Shtetërore në Republikën e Kosovës, pas tërmeteve të datës 6 shkurt 2023 me epiqendër në Turqi, i cili la mijëra të vdekur e të lënduar”.

“Ne i kuptojmë ambiciet e Kosovës për t’u bërë anëtare e Këshillit të Evropës, për të marrë statusin vendit kandidat në Bashkimin Evropian dhe e mbështesim fuqishëm këtë”, tha presidenti i Malit të Zi, Millo Gjukanoviq.

Kështu tha ai të martën para gazetarëve në Podgoricë, pas takimit që pati me presidenten e Kosovës, Vjosa Osmani, në vizitën e parë të saj zyrtare në këtë shtet.

Osmani tha se Mali i Zi deri më tani ka treguar mbështetje të qartë për Kosovën në të gjitha fushat.

“Mali i Zi dhe Kosova janë shtete sovrane dhe qartësisht të përkushtuara në rrugën e anëtarësimit në BE. Ne do të vazhdojmë të punojmë me synimin për të zgjidhur çështjet e së kaluarës sonë të dhimbshme. Ne do të vazhdojmë në rrugën e paqes dhe stabilitetit”, tha ajo.

Ajo falënderoi Gjukanoviqin për mbështetjen e tij, dhe tha se anëtarësimi i Malit të Zi në NATO i kontribuoi paqes në të gjithë rajonin.

Duke folur për raportet e ndërsjella, të cilat sipas tyre janë të rëndësishme dhe miqësore, Gjukanoviq tha se ka punë përpara që pakica malazeze në Kosovë të përfshihet në Kushtetutën e Kosovës si komunitet zyrtar.

Gjukanoviq tha gjithashtu se Mali i Zi po ndjek me kujdes gjithçka që po ndodh në negociatat ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

“Ne jemi të bindur se mund të arrihet një marrëveshje e qëndrueshme. Me zgjidhjen e kësaj çështjeje – do të zgjidhej dukshëm çështja e stabilitetit e këtij rajoni”.

Osmani tha se gjatë takimit është biseduar për potencialin e jashtëzakonshëm të bashkëpunimit mes dy vendeve.

Gjukanoviq dhe Osmani do të marrin pjesë në panelin e presidentëve “Zhvillimi i ngjarjeve në Ballkanin Perëndimor: Sfidat për paqen dhe stabilitetin në dritën e krizës rajonale dhe globale”, organizuar nga Lëvizja Evropiane në Mal të Zi.

Në ditën e dytë të vizitës, presidentja Osmani do të vizitojë komunat e Tuzit dhe Ulqinit, ku jetojnë kryesisht shqiptarët në Mal të Zi.

Qeveria e Malit të Zi, e udhëhequr nga Partia Demokratike e Socialistëve (DPS) e presidentit Gjukanoviq e njohu Kosovën në tetor të vitit 2008, tetë muaj pas vendimit të Prishtinës për ta shpallur pavarësinë.

Në të njëjtën kohë, opozita e atëhershme malazeze, e udhëhequr nga lideri i Frontit Demokratik, Andrija Mandiq, protestoi duke kërkuar anulimin e vendimit për njohjen e Kosovës.

Pas tri dekadash në pushtet, DPS e Gjukanoviqit humbi zgjedhjet e gushtit 2020. Aktualisht ajo është partia më e fortë opozitare në Mal të Zi.

Shtetet e Bashkuara kanë mirëpritur vendimin e Kosovës që të pranojë në parim propozimin evropian për normalizimin e raporteve me Serbinë.

Sipas ambasadorit amerikan në Prishtinë, Jeff Hovenier, “marrëveshja e përkohshme” do të sjellë përfitime për Prishtinën dhe Beogradin.

“SHBA-ja është e inkurajuar dhe mirëpret vendimin e Kosovës që të pranojë në parim propozimin e BE-së dhe ne do të vazhdojmë të ofrojmë mbështetjen tonë të plotë për dialogun e ndërmjetësuar nga BE-ja. Marrëveshja e përkohshme do të sjellë përfitime të konsiderueshme si për Kosovën, ashtu edhe Serbinë”, shkroi ai në Twitter.

Më 6 shkurt, pas një takimi me të dërguarin e Bashkimit Evropian për dialogun Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se pranon propozimin e bllokut evropian.

Ai tha se e konsideron këtë propozim si “një bazë të mirë për diskutime të mëtejshme dhe një platformë solide për të ecur përpara”.

BE-ja vitin e kaluar u ka dorëzuar Kosovës dhe Serbisë propozimin, që njihet edhe si propozimi franko-gjerman.

Ky propozim nuk është bërë publik. Por, Radio Evropa e Lirë ka pasur qasje në të dhe ai parasheh të drejta të barabarta për Kosovën dhe Serbinë, respektim të integritetit territorial, paprekshmëri të kufijve, njohje të simboleve shtetërore dhe një aranzhim të veçantë për komunitetin serb në Kosovë.

Në dokument nuk përmendet njohja e ndërsjellë ndërmjet Kosovës dhe Serbisë apo anëtarësimi i Kosovës në Organizatën e Kombeve të Bashkuara – për të cilat gjëra insistojnë publikisht zyrtarët kosovarë – por theksohet mbështetja që palët duhet t’i japin njëra-tjetrës në procesin e integrimeve evropiane.

Zyrtarët serbë më herët kanë thënë se pranojnë propozimin e BE-së dhe janë të gatshëm ta zbatojnë atë.

Së fundmi, SHBA-ja dhe BE-ja kanë intensifikuar angazhimin e tyre që të shtyjnë palët drejt një marrëveshjeje për normalizimin e raporteve.

Kosova dhe Serbia zhvillojnë dialog nën ndërmjetësimin e BE-së – proces që ka mbështetjen e SHBA-së – që nga viti 2011.

Ky proces synon normalizimin e plotë të raporteve, përmes një marrëveshjeje ligjërisht të obligueshme. Por, palët kanë qëndrime të ndryshme sa i përket përfundimit të negociatave. Kosova kërkon që marrëveshja eventuale të përfshijë njohjen reciproke, por për Serbinë njohja është “vijë e kuqe” dhe Beogradi insiston në një zgjidhje kompromisi, pa treguar se për çfarë kompromisi bëhet fjalë.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, u bëri thirrje fuqive perëndimore që të mos i bëjnë presion Prishtinës që të pranojë themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, çështje që po rrit tensionet midis Kosovës dhe Serbisë.

Kurti, gjatë një interviste për Associated Press, tha se në vend të kësaj Perëndimi duhet të përqendrohet që ta bëjë Serbinë më demokratike dhe të largojë, ato që ai i quajti ide hegjemoniste të Beogradit.

Kryeministri kosovar tha se Qeveria serbe duhet të pranojë pavarësinë e të gjitha ish-republikave jugosllave në mënyrë që “të përballet me të kaluarën”. Ai theksoi se Beogradi duhet të anojë më shumë drejt Bashkimit Evropian dhe NATO, e jo drejt Rusisë.

Kurti tha se nëse ata e çlirojnë veten nga ideja se Kosova ende i takon Serbisë, “ata do të jenë më demokratikë, më evropianë”.

Javëve të fundit, të dërguarit nga Shtetet e Bashkuara dhe BE-ja kanë vizituar Prishtinën dhe Beogradin për t’i inkurajuar palët të pranojnë një propozim të ri – të quajtur propozim evropian – që dy shtetet të normalizojnë raportet dhe të përshpejtojnë rrugëtimin e tyre drejt BE-së.

Dialogu midis Kosovës dhe Serbisë, nën ndërmjetësimin e BE-së, ka nisur më 2011, por vetëm disa prej 33 marrëveshjeve të arritura janë zbatuar deri më tani.

Kurti tha se deri më tani negociatat janë “ideologji për zgjidhjen e problemit… çdo zgjidhje është bërë më e ndërlikuar, madje edhe më e pazbatueshme, dhe publiku humbi interesin”. Ai tha se propozimi evropian “është një kornizë dhe platformë e mirë për të ecur përpara…. gjë që na bën ne që të shpresojmë lidhur me prospektet për bisedimet e ardhshme dhe për një marrëveshje”.

Plani evropian – apo siç njihet edhe si propozimi franko-gjerman – nuk është bërë publik.

SHBA-ja ka rritur presionin ndaj Prishtinës që të zbatojë marrëveshjet e arritura për Asociacionin më 2013 dhe 2015.

Gjykata Kushtetuese e Kosovës më 2015 tha se disa pika të marrëveshjes nuk ishin në harmoni me Kushtetutën, por që mund të harmonizohen.

Kurti tha se themelimi i Asociacionit nuk është prioriteti i tij, por javën e kaluar ai shpalosi disa kushte për të, përfshirë edhe që Asociacioni të jetë pjesë e një marrëveshjeje për normalizimin e raporteve dhe të zbatohet pas njohjes reciproke.

Autoritetet në Kosovë kanë shprehur frikën se Asociacioni do të minonte shtetësinë e Kosovës.

Fuqitë perëndimore duhet të mësojnë nga shembulli i Republikës Sërpska në Bosnjë e Hercegovinë, duke shprehur frikën se një asociacion do të krijonte një mini-shtet në Kosovë, tha Kurti, duke shtuar se Beogradi e ka përdorur çështjen e themelimit të Asociacionit si “armë kundër pavarësisë sonë”.

“Nëse ne prezantojmë në Ballkanin Perëndimor idenë e një asociacioni të komunave me bazë etnike, kjo do të jetë recetë për konflikte të reja”, tha Kurti.

Kurti tha se fuqitë perëndimore nuk duhet t’iu bëjnë presion shteteve më të vogla, sikurse Kosova, që janë demokratike. Problemet midis Kosovës dhe Serbisë mund të jenë të vogla dhe të bezdisshme, por ata duhet t’i kushtojnë vëmendje asaj çfarë po ndodh në rajon sepse “çdo zgjidhje e gabuar në Ballkan mund dhe do të përdoret edhe gjetkë”.

Kurti insistoi se njohja e ndërsjellë duhet të jetë në qendër të çdo negociate, ide që refuzohet nga Beogradi.