Valon Sylèn, nuk e njoh personalisht se kush èshtè, i biri (djali) i kujt èshtè, kujt i shèrben ai? etj. Thonè se èshtè gazetar dhe botues i gazetès “Mapo”….Nè rregull. Dje ose pardje me rastisi tè shoh ose lèxoj mbi njè “arsenal tè madh” sulmesh, akuzash ose ofendimèsh tè pamatura, iracionale, infantile dhe patologjike tè z. Syla nè adresè tè emigracionit ose mèrgates sè madhe shqiptare kudo nè botè. Tè falemnderit Valon! Por Valon Syla èshtè “çetnik i vocèr” nè krahasim me tè tjerèt qè i kanè zaptuar dhe kapur nè fyt shtetin, pushtetin, pronen ose pasurinè sè bashku me tè gjitha institucionet e mundshme shtetrore, nacionale, politike, diplomatike, kulturore, informative dhe tè tjera nè Kosovèn e pasluftès. Ndaj, edhe nuk ja vlen t’ua vesh veshin broçkullave, thneglave ose paçavurave tè “komandantève” tè Bllacès, Stankovcit ose Rognerit tè Tiranès, tè cilèt gjatè luftès sè fundit nè Kosovè, dilinin e qanin si gra para kamerave televizive tè globit, duke i lènè nè mèshiren e çetnikève ose kriminelève serb gratè (nuset), motrat ose kunatat e tyre nè Kosovè, e sot na shesin “heroizèm” ose “patriotizèm qèndrestar” ose folkllorik nga Kosova! Nejse!
Thuhet se fusha kryesore e një intelektuali, gazetari, publicisti, poeti, shkrimtari ose krijuesi të mirëfillët dhe ekselent, janë koha, njerëzit, populli (kombi) dhe atdheu i tij. Respektivisht, edukata, kulutura, arsimimi (emancipimi), disiplina dhe aftësitë e tij intelektuale dhe profesionale në këtë kontekst. Ndërkaq, kredoja, besimi, idealet dhe vizionet e tij kryesore ose substanciale janë arritjet, zhvillimët dhe përparimet e gjithëmbarshme të njerëzve, popullit (kombit) dhe vendit të tij në të gjitha fushat ose drejtimet e kundshme. Qoftë brenda ose jashtè vendit. Në këtë frymë gazetari, publicisti, krijuesi ose intelektuali i i mirëfillët dhe ekselent, me të njejtën bukuri, dashuri dhe profeci që e duan Zotin, jetën, botën dhe shpirtin e vet, i duan edhe njerëzit, popullin (kombin) dhe atdheun e tyre. Sigurisht.
Kjo don të thotë se intelektualet e mirëfillët dhe ekselent, nuk shajnë, nuk injorojnë dhe nuk paragjykojnë askënd. Qofshin ata brenda kufijve shtetrorë ose nacional, qofshin në emigracion ose diasporë.
Se këndejmi, duke e ruajtur dhe mbrojrur tjetrin nga vetëvetja, krijuesit, artistët ose intelektualët e shquar dhe profesionist, e mbrojnë vetvetën dhe kredon e tyre krijuese, profesionale, artistike, intelektiale dhe patriotike nga të tjerët. Ata duhet t’jenë si peshku i cili edhe pse jeton ose noton në ujëra të njelmëta ose të tharta, gjithmonë e ruan mishin të freskët dhe të shijshëm.
Në të kundërtën, atmosferat ose situatat e ndryshme negative, violente, infantile, konfiktuoze ose eskalative së bashku me anomalitë, patologjitë, destruksionet ose dekonstruksionet e ndryshme individuale dhe kolektive, krijohen pikërisht me anë të fobive, paragjykimëve, urrejtjve, xhelozive ose paranojave të ndryshme infantile dhe patologjike të personave ose individëve të ndryshëm me intelegjencë të ultë, ose me aftësi të kufizuara shpirtërore, emocionale, mentale (psikologjike), intelektuale, profesionale etj. Gjegjësisht, nga sëmundjet ose lëngatat e ndryshme objektive dhe subjektive të atyre që janë mizantrop, filister, pedofilë, demagogë, hipokritë, psikopat ose maniak të rrezikshëm depresivë, infantil dhe patologjikë. Dhe, kurrsesi nga patriotët ose intelektualët e vërtetë. Në këtë frymë, edhe gjuha e njohur e dashurisë së lartë krijuese, intelektuale ose patriotike, nuk është kurrë e njejtë ose e barabartë me gjuhën e laikëve ose diletantëve të ndryshëm mediokritë, nebuloz, stupid, dogmatikë, analfabet ose gjysëmanalfabet. Duke menduar këtu në moralin (etiken) ,estetikën dhe higjienën e njohur shpirtërore, emocionale, intelektuale dhe profesionale të gazetarëve, publicistëve, krijuesve ose artistëve tjerë të fushave dhe zhanrëve të ndryshme.
Ndryshe nga kjo, të ngritura, mbështetura dhe projektuara ku me pak e ku me shumë mbi motive, premisa, kontura ,ambiente, vizione, ideale, atmosfera ,mite, epose, legjenda ose fenomene të ndryshme njerëzore, natyrore, organike, panorganike, kozmagorike, panteiste, metafizike, ontologjike, epistemologjike, sociopsikologjike dhe të tjera. Respektivisht, mbi ngjarje, zhvillime, procese, simbole, figura ose personalitete të njohura monumentale, lapidare ose emblematike të shtetëve ose shoqërive të ndryshme përkatëse ose respektive: Siç dihet, etika dhe estetika si nocione, si koncepte, kategori ose disiplina të posaçme të artit dhe filozofisë, parasegjithash ndodhën të ngritura dhe projektuara mbi substancën dhe fundamentët (bazamentët) me të shëndetshme, lukrative, eksplorative, humane, dialektike, empirike dhe pozitiviste të filozofisë së përgjithshme krijuese ose profesioniste .Mbase mbi të bukurën, të dashuren, tè vërtetën, të veçantën, të përzgjedhurën, të posaçmën, sublimën, madhështorën, historikën, heroiken, patriotikën dhe kështu me radhë. E thënë dhe dëshifruar ndryshe, kjo do thotë se një gazetar, publicist, krijues ose artist i mirëfillët, ekselent dhe profesionist në kuptimin e plotë të fjalës, të tërin -profesionin, vokalin, kohezionin, artin, intelektin dhe talentin e tij, i ngritë dhe projekton mbi gamën dhe substratin e gjërë të ligjëve, premisave, simboleve, idealeve, vizioneve dhe fenomenëve të pèrbashkëta njerëzore, shoqërore, qytetare, politike, historike dhe patriotike të popullit (kombit) dhe atdheut të tij. Në ravijezimin, konturimin, profilizimin, identifikimin, sintetizimin, shquarjen, eksplorimin, konvencionalizimin dhe artikulimet e njohura etike dhe metaestetike të asaj që është e bukur dhe me vlera të posaçme shkencore dhe artistike, respektivisht, shtetërore, nacionale, historike, patriotike etj.
Duke i përfshirë dhe nënkuptuar këtu me një theks të posaçëm, edhe studimet, kritikat dhe analizat e njohura etike dhe metaestetike të shijes, formës, strukturës (substancës) ose përmbajtjes së bashku me praktikën dhe teorinë e njohur shkencore dhe filozofike mbi ngritjen, projektimin (projeksionin), shquarjen dhe artikulimin e vlerave të posaçme dhe të përgjithshme në kontekstin e mesipërm global ose univesal të fjalës. Aty janë edhe studimet dhe analizat e njohura të strukturave ,elitave, par-exelencave ose superstrukturave të njohura shkencore, intelektuale, politike, kulturore dhe informative së bashku me studimet dhe analizat e thella të ritmëve, trendëve, standardëve, levizjeve dhe tendencave të ndryshme tredimenzionale, shumëdimenzionale, matriksiale etj. Ngjarjeve, zhvillimëve, proceseve, fenomeneve ose dinamikave të ndryshme lineare, sublime, relevante, konfidensiale, furioze, hektike, eklektike, dinamike, ataraktive, inkarnative, satisfaktive etj. Procesëve, zhvillimëve, deformimëve, anomalive, patologjive dhe fenomenëve të ndryshme violente, infantile, patologjike, destruktive, dekonstruktive, reaksionare, anakronike dhe të tjera. Në këtë menyrë, kuptimi, esenca dhe rëndësia e gjithëmbarshme e etikës dhe estetikës së njohur krijuese, intelektuale ose patriotike, ndodhën të mbështetura, projektuara dhe konstruktuara pikërisht mbi substratin, konstruktin, enkodimin dhe antinomin e njohur shkencorë dhe humanist. Përkatësisht, në studimin, analizën dhe kritikën e njohur shkencore dhe humaniste.
Ndonëse, pa i harruar këtu edhe ndarjet ose klasifikimet e njohura shkencore ose filozofike të etikës së përgjithshme shkencore, profesionale, shtetërore, qeveritare, politike, diplomatike, kulturore, informative ose publicistike mbi bazën e punës dhe angazhimit praktik dhe teorik, gjegjësisht, eudaimonizmin, hedonizmin dhe utilitarizmin, mbi kriteriumet e njohura të obligimit dhe përgjithësisë morale, ligjore dhe profesionale, gjegjësisht, etikën autonome dhe heteronome, mbi kriteriumin e raportëve ose marëdhëniëve të njohura vertikalo- horizontale në relacionin e njohur shteti-qeveria-shoqëria-personi ose individi, gjegjësisht, etikën individuale dhe etikën kolektive, etikën profesionale, etikën sociale, etikën e rastëve ose situatave të ndryshme akute ose kronike, etikën ekzistencialiste, etikën materiale, etikën formale, etikën normative, etikën funksionale, etikën profesionale, etikën strukturale, etikën deontologjike, etikën ontologjike, etikën fetare ose religjioze, etikën kulturore dhe informative, etikën diskriptive, etikën empirike, metaetikën ose etikën e njohur të filozofisë së përgjithshme dhe asaj praktike dhe kështu me radhë. Çfarë (çka) duhet ditur? (Kritika e unit të ndërgjegjshem ose unit të shëndoshë); Çfarë (çka) duhet bërë ? (Kritka e unit të përgjithshëm ose atij praktik) dhe Çfarë (çka) duhet besuar dhe shpresuar? ( Kritika ndaj forcës së gjykimit dhe reagimit): Janë ato tre pyetjet ose kërkesat e njohura dhe kryesore në kuadrin e Idalizmit kritikë të Immanuel Kantit, Sen Simonit si dhe te filozofëve ose mendimtarëve të tjerë në kontekstin e njohur gneseologjiko-ontologjiko-epistemologjik rreth asaj se çka (çfarë) dhe kush është në të vërtetë njeriu i ditur, njeriu krijues ose inovator…? Ndonëse, pa i harruar këtu edhe ato tre pyetjet ose kërkesat e njohura : Çfarë (çka) guxojmë të dijmè?, Çfarë (çka) guxojmë të flasim, shkruajmè dhe mendojmë ? dhe Çfarë( çka) duhet të bejmë për të mirën e gjithëmbarshme të shtetit dhe shoqërisë sonë…? Në kontekstin e mesipërm filozofik ose metaestetik, si të thuash të të gjitha kahet, orjentimet ose drejtimet e mundshme shoqërore, qytetare, politike, filozofike, sociale, societale dhe të tjera, në instancë të fundit ndodhën të përmbledhura, ravijezuara, konturura, sintetizuara, profilizuara dhe konvencionalizuara ne dy drejtimet e njohura shkencore dhe filozofike. Në drejtimin e njohur idealist dhe në drejtimin materialist. Respektivisht, në Idealizem dhe Materializem. Ndërkohë që nga Idealizmi dhe Materializmi rrjedhin dhe zhvillohen si të thuash të të ligja luftërat, konfliktët dhe pajtimet e mundshme politike, klasore, sociale, konceptuale, ideologjike dhe të tjera në të gjitha shtetët ose shoqëritë u mundshme njerëzore ose qytetare.
Nè vazhdim:
Siç dihet, jeta në mërgim është relativisht e rëndë. Mbase, me peripeti, travaje, krajata dhe mundime të ndryshme për t´i siguruar ekzistencën ose kafshatën e bukës për vetëvetën dhe familjen këtu në mërgim ose atje në vendlindje. Ajo bëhet akoma me e rëndë kur populli (kombi) dhe atdheu e kanë vështirë apo kur ndodhën përballë sfidave, udhëkryqëve, fenomenëve, turbulencave, anomalive ose patologjive të ndryshme objektive dhe subjektive që të lënë shpesh pa trohë gjumi në sy. Aty, këtu janë edhe malli dhe nostalgjia e pashuar që djeg e flet për një fjalë të amshuar mëmë, at, Kosovë..që krahas këtyre punëve dhe obligimëve të përditshme për bukën e gojës ose ekzistencën e përgjithshme jetësore ose familjare, e bëjnë akoma me të rëndë jetën e mërgimtarit. Mos të flasim këtu mbi “pellgun e madh” të një gjaku të bërë ujë strehëve dhe këtyre udhëkryqëve të huaja ! Për dhëmbjet, frakturat, eklipsimet, plasjezemrat, plazmimet ose pezmatimet e ndryshme skeletore dhe gjenetike. Për gjakun e censuruar, palcën dhe limfën. Balada mërgimtarësh…Apo, copëza ( fletëza ) të pashkruara e t´pathëna të një jete të ndodhur dikund mës ditënetësh ose dritëhijesh të mistershme dhe tepër enigmatike që nuk iu këputet kurrë toja. ” Vëllaçko, deshëm apo nuk deshëm, kjo është ajo jetë jona që dikur e zgjodhem ose përzgjodhem vet, për t’iu ndihmuar kombit dhe atdheut kur e kishin mëse vështiri dhe kur u kishte shkuar thika e serbit në asht dhe laku i thellë i robërisë serbe në fyt. Apo, jo z. Valon Syla!?
Në mos gabohem, mërgimtarët tanë shqiptarë të shkepur ose shkapërderdhur pothuajse në të të gjitha vendët ose merdianet e ndryshme të globit, aq sa diten dhe aq sa munden, dikur e dhanë angazhimin dhe kontributin e tyre optimal ose maksimal për kombin dhe atdheun kur ata e kishin mëse vështiri dhe kur kishin nevojë. Gjatë kohës së luftës së njohur çlirimtare dhe patriotike të UÇK-së sidomos. Duke mos kursyer asgjë nga vetvetja dhe punët e rënda të krahut, mërgimtarët shqiptarë asokohe i dhanë ndofta madje edhe qindarkat e fundit nga djersa e ballit dhe këta “xhepa të shtjerrur” të fatit për lirinë ( çlirimin), shtetin dhe pavarësinë e shumëpritur të Kosovës sonë Martire dhe Heroike. Shumë prej tyre atëbotë e dhanë (e falen) edhe jetën në themelët e njohura të lirisë, shtetit dhe pavarësisë së popullit dhe atdheut tonë. Ranë për të mos vdekur kurrë në Altarin e Lartë të Lirisë dhe Pavarësisë së Kosovës. Duke u ndodhur në ballë të togjëve, çetave, kolonave ose bataljonëve të ndryshme të UÇK-së në luftëra të ndryshme dhe beteja të lavdishme çlirimtare dhe heroike me armiqtë e egër dhe gjakatar dhëmb për dhëmb, sup me sup, fyta fyt dhe ballë për ballë: Shumë mërgimtar ose vullnetar shqiptarë nga vendët dhe meridianet e ndryshme të botës, u bën akter, personazh të njohur ose protagonist të rëndësishëm dhe tepër sublim të ngjarjes dhe të ndodhjes. Respektivisht, heronjë dhe dëshmorë të të kombit dhe atdheut. Shumë prej syrësh ishin në lulen e jetës dhe rinisë kur ranë dëshmorë. Për t´bu bërë lulëkuqe të lirisë dhe UÇK-së. Mbase, lulet me të bukura ose kryesore në kopshtin e madh të kombit dhe atdheut tonë që nuk vyshkën as nuk venitën kurrë në shpirtin dhe kujtesën e përhershmë historike dhe patriotike të çdo shqiptari të vërtetë. Jo kurrë o Balon Syla, por…!
….!
Si për çudi dhe një koincidencë të pashkruar e të pathënë asgjëkundi, angazhimet dhe kontributët e lartëpërmendura çlirimtare dhe patriotike të shumë mërgimtarëve shqiptarë anëkënd globit, sikur i shpartalloi dhe davarisi mengjesi. Mbase, ai agu i shumëpritur i lirisë, shtetit dhe pavarësisë së Kosovës. Sa çel e mbyllë sytë nga ana e strukturave, nomenklaturave ose “par exelencave” të ndryshme shtetërore, qeveritare, politike dhe të tjera në vendin tonë, sikur u harruan dhe injoruan tërësisht intelektualët, veprimtarët ose patriotët e njohur shqiptarë në mërgim. Dhe, së bashku me këta të fundit, edhe luftëtarët e lirisë së bashku me heronjët dhe protagonistët kryesor të lirisë, shtetit dhe pavarësisë së Kosovës! Në vend të tyre në Kosovën e pasluftës, gjegjësisht, në Kosovën e kontrastëve, paradoksëve, turbulencave, anakronizmave, anomalive dhe patologjive të panumërta, u ngritën dhe promovuan hajnat (hajduutet), profiterët, matrapazët ose kontrabandistët e njohur dhe të panjohur të luftës dhe pasluftës së bashku me tregetarët e flamujve dhe “stërshitesit e sofistikuar” ordiner ose ambulant të shpirtërave të pafajshëm dhe moralit të gjithëmbarshëm shtetërorë dhe në vendin tonë. Në lirinë e zorshme dhe aq të kushtueshme të popullit (kombit) dhe atdheut tonë, heronjtë, dëshmorët, luftetarët, intelektualët, atdhetarët ose patriotët e vërtetë shqiptar nè Kosovè e diasporè, jo rrallë u harruan, u përbuzën ose injoruan me forcë dhe dinakëri të njohura serbo-bizantine. Apo, u burgosën, arrestuan, akuzuan, gjykuan, linçuan, kriminalizuan dhe pushkatuan shpirtërisht, moralisht , publikisht, familjarisht dhe në të gjitha format tjera të mundshme. Ndërsa, poltronët, sërvilët, bedelët, debilët, vasalët, kameleonët, çatipët, pseudopatriotët, antiprofesionistët, kontraiinstitucionalistët, renegatët, matrapazët, profiterët, kontrabandistët dhe dezertorët e ndryshëm politik, ushtarak ose luftarak, u ngritën dhe avansuan vazhimisht në “xhunglën e madhe” të atyre ligjëve të pashkelura kushtetuese, politike, institucionale, kadrovike, administrative, juridike dhe të tjera në kuader të “shtetit ligjor” dhe “demokratik” të Kosoves. Çudi e madhe Valon! Apo, paradokse të njohura reaksionare dhe anakronike. Ç´t´i besh “fatit” kur Kosovës së pasluftës, gjegjësisht, Kosovës së djegur, përgjakur, shkrumbuar, vjedhur dhe shkatërruar deri në palcë nga ai varg i zgjatur shovenësh, animalësh dhe piromanësh të tërbuar serbo-karpatian, iu ndërsyen ose vërsulen ” komandantët” ose ” komesarët” e Bllacës dhe Stankovecit si Valon Syla & Company së bashku me hajnat (hajdutët), matrapazët dhe analfabetët e ndryshëm institucional dhe funksional! Duke i vjedhur, privuar, shitur ose stërshitur edhe ato pak resurse ose pasuri që kishin ngelur ose shpëtuar nga lufta dhe masakrat serbe në Kosovë….!
Eklips moral, apokalipsë njerëzore, sfilatë turpi, arenë gladiatorësh të ri….! Apo….???!!!
Ndaj, të flasësh dhe tè shkruash hapur ose publikisht kunder emigracionit të madh shqiptaar si Valon Syla, të ngjanë paksa në punë Sizifi ose në Gogol të madh. Në “fiskulturë akrobatike” mbi kalin e Trojës!?
Por, Valon Syla së baahku me “patriotët” tjerè si ky i fundit, e kanë dorën dhe gjuhën e gjatë! Sepse, Valoni (Syla) me Vetonin, Halilin, Adriatikun, Bajramin dhe “intelektual e patriot tjerë” kosovarë atje, si duket janë vetëm “njerëz numra” ! Vegla të lehta elektorale, mekanike ose kakofonikr të një sistemi (regjimi) të pandryshuar natyrorë ose ordinarë si në “rendët” ose “sistemët” e dikurshme mesajetare, primitive ose arkaike…!!! Mbase, “kasnec” ose “ciceron të pavarur” që vazhdojnë të përhapin dhe propagandojnë të “vërtetën” dhe ” lavdinë e madhe” mbi lidershpin dhe “popullin e ri kosovarë”! Si dikur mbi UDB-s dhe Rankoviçin kur Valonat e ndryshëm, udbashëve ose “naçallnikëve” të ndryshëm të Serbisë ose Malit të Zi, ua kanë zgjedjur dhe çuar në shtrat ose nepër villa dhe teferixhe të ndryshme nuset ose çikat më të mira të Kosovës! Ndërkaq, gjatë kohës së luftës, përdhunimëve dhe masakrave të egra të çetnikëve dge paramilitarëve serb në Kosovë , Valon Syla së bashku me shumë “patriot” dhe “çlirimtar” të tjerë të Bllacës dhe Stankovcit, kanë ikur dhe i kanë lënë nuset, motrat ose kunatat vetëm( në duart e çetnikëve dhe kriminelëve serbian) dhe sot na shesin kocapordhica “intelektuale” ose “patriotke” nga Kosova! Këlyshët dhe zagarèt e UDB-s dhe Rankoviçit.
Thonë se pjesën dërmuese të “prokurorisë” dhe “senatit bizantin” të Romës, atëbotë e përbenin spiujt e ndryshëm, gladiatorët, pedofilët, homoseksualët, të mundurit, renegatët e ndryshëm ose dezertorët, komplotistët e ndryshëm konspirativë dhe dekonspirativistë, bedelët, debilët e ndryshëm stupid ose nebuloz, injorantët etj. Dhe, shumë rrallë romakët ose qytetarët e vërtetë në kuptimin e plotë të fjalës. Kishte edhe profiter të luftës, demagog, hipokrit të ndryshëm ose tregtar flamujsh dhe shpirtërash të pafajshëm luftëtarësh dhe komandantësh të rënë në fushën e luftës. Respektivisht, në fushët e nderit. Kishte madje, edhe hedonist, alkimist, papus, guenon ose okultist të ndryshëm që e përhapnin dhe propagandonin të “vërtetën” dhe “lavdinë e madhe” mbi “pemën e bekuar” dhe “eliksirin” e “rinisë së përhershme” dhe “jetës së pasosur” përtej asaj “anës tjetër” të vdekjës si ai “Sizifi mitik” i Homerit dikur me atë guri të rende mbi supe ose mbi shpatulla fund e krye asaj kodre të madhe të Golgotës gjatë asaj rruge të mundimshme për në Had si Valon Syla & Company.
Valoni e ka folë të vërtetën.