VOAL – Sir Walter Scott, i njohur gjithashtu si Baron Scott, lindi në Skoci, Edinburg, më 15 gusht 1771. Autor i madh, poet dhe romancier, gjithashtu redaktor, një pikë referimi e vërtetë e letërsisë skoceze, ai ndoshta lindi dhe më mirë se kushdo tjetër, për atë që quhet romani historik i traditës evropiane.
Familja në të cilën ai lindi i përket borgjezisë së pasur të qytetit, edhe nëse nuk është aristokratike. Babai i tij, i quajtur gjithashtu Walter, është një avokat me interes në studimet historike dhe teologjike, ndërsa Anne Rutherford, gruaja, vajza e një profesori të mjekësisë në Universitetin e Edinburgut, është një grua shumë e rafinuar.
Në moshën vetëm një vjeçare, Walter i vogël u sëmur me poliomelit, një sëmundje që e mban në shtrat për shumë vite, duke e bërë atë të kalonte pjesën më të madhe të fëmijërisë në një fermë Skoceze, në fshat, në zonën e Kufirit. Këtu poeti dhe shkrimtari i ardhshëm Skocez mëson nga historitë dhe traditat që datojnë që nga Mesjeta Skoceze, të cilat do të jenë sfondi i prodhimit të tij të ardhshëm letrar. Përrallat e kryengritjes së fundit kombëtare, me betejën e Culloden më 1746, godasin gjithashtu imagjinatën e tij.
Më 1775, Walter i vogël u kthye në Edinburg, dhe më pas u zhvendos në qytetin Bath, i famshëm për llixhat e tij. Përsëri në kryeqytetin Skocez, në 1778, ai u prezantua me studimet e tij nga i ati, përmes disa mësimeve private, në funksion të regjistrimit në 1979 në Shkollën e Mesme Mbretërore.
Është fillimi i veprimtarisë së tij si studiues, më në fund me një shëndet të sapo fituar. I zhvendosur në Kelso, nga një teze, ai ndoqi shkollën gramatikore, ku u takua me ilustruesin e tij të ardhshëm, James Ballantyne. Sipas testamentit të babait të tij, në 1783 ai filloi studimet për drejtësi në Universitetin e Edinburgut.
Nga 1789 deri më 1792 ai praktikoi në studimin e babait të tij, ndërsa ndiqte një mijë interesa të tjerë, veçanërisht ato letrare. Ai zhvillon një pasion për studimet historike dhe mitologjinë tradicionale, takon personalitete të rëndësishme të kulturës, të tilla si poeti Thomas Blacklock, që James Macpherson autor i Ciklit Ozian dhe, gjithashtu, poetin e mirënjohur Robert Burns.
Pas diplomës së tij, e cila arriti në 1792, ai filloi të praktikonte si avokat, duke punuar në të njëjtën kohë në studimin e gjermanishtes, për të kuptuar më mirë veprën e Goethes dhe disa shkrimtarëve të tjerë të kohës së tij. Ishte në këtë periudhë që Walter Scott filloi karrierën e tij të gjatë si udhëtar, në kërkim të tokave pak të vizituara dhe shpesh të braktisura. Ai bën udhëtimin e tij të parë në veriun e largët të Skocisë, në Malësinë, në prag të baladave të vjetra tradicionale. Këtu ai takon dhe dashurohet me vajzën e një baroneti, Williamina Belsches të Fettercairn, e cila, megjithatë, nuk ia kthen dashurinë.
Sidoqoftë Scott ende gjen gruan e tij, menjëherë pas botimit të veprave të tij të para, në të vërtetë përkthime të veprave gjermane, të tilla si “Lenore” të Gottfried Burger dhe “Gotz” të Goethe. Në fakt, më 1797 ai u martua me Margaret Charlotte Charpentier, me të cilën kishte pesë fëmijë.
Njohjet e para vijnë me botimin e një përmbledhjeje këngësh dhe balada të njohura, me titull “Poezia e kufirit skocez”, të datave 1802 dhe 1803. Është fillimi i një serie poezish epike: “Marmion”, nga 1808, “Gruaja e liqenit”, nga 1810 dhe “Zotëria i ishujve”, i datës 1815.
Në të njëjtën kohë, megjithatë, mbërrin ngritja poetike e Bajronit, vepra e të cilit fillon të tejkalojë atë të Walter Scott dhe të gjithë të tjerëve, të paktën në Anglisht. Kështu, autori “riciklon” veten e tij si një romancier dhe fillon t’i drejtohet prozës, e cila i garanton atij hyrjen në të pavdekshmit e letërsisë së të gjitha kohërave.
Botimi i “Waverley” më 1814 shënoi fillimin e një karriere të shkëlqyer, të përshëndetur nga suksesi i menjëhershëm me kritikë dhe audiencë. Scott zbulon romanin historik, e sajon atë, duke rizbuluar papritmas periudhën mesjetare dhe, mbi të gjitha, të kaluarën skoceze me një rrëfim narrativ të pakonkurueshëm deri në atë kohë.
Ai shkruan mbi njëzet romane historikë përfshirë “Guy Mannering”, nga 1815, “The Puritans of Scotland”, botuar vitin e ardhshëm, “Nusja e Lammermoor”, datë 1819 dhe, padyshim, vepra e madhe e “Ivanhoe”, të vitit 1820.
Ndërkohë, së bashku me vëllezërit Ballantyne, në 1804 ai u bë pronar i një shtypshkronje e cila, të paktën deri në falimentimin e vitit 1813, dukej se po shkonte mirë. Pas kësaj date, për shkak të vështirësive ekonomike dhe qëllimit për të mbajtur shtëpinë e tij, pra Abbotsford Castle, Scott duhet të intensifikojë prodhimin e tij, dhe ka nga ata që argumentojnë se nëse ai nuk do të kishte rënë në vështirësi ekonomike ai kurrë nuk do të kishte shkruar romani i parë i vërtetë historik, përkatësisht “Waverly”, i cili filloi dhe u braktis dhjetë vjet para botimit të tij aktual.
Në 1820 shkrimtari u emërua baronet, pasi kishte botuar një seri të pafund të veprave historike dhe trilluese mjaft të suksesshme. Sidoqoftë, menjëherë pas emërimit, ai përfshihet në falimentimin e botuesve të tij. Gjithashtu për këtë arsye vjen i famshmi “Ivanhoe”, deri më sot një nga veprat e tij më të lexuara dhe, gjithashtu, ndër më të muzikuarit nga kompozitorët më të mirë ndonjëherë.
Kah fundi i viteve 1920, ai përqendrohet në pjesët më të përulura të shoqërisë Skoceze me “Kronikat e Kanongatit”. Gjithashtu për t’u theksuar është poema epike “Jeta e Napoleonit” nga 1827.
Sir Walter Scott vdiq më 21 shtator 1832 në Abbotsford në moshën 61 vjeç.
Një vëzhgues dhe rrëfyes i shkëlqyeshëm i shoqërisë, pasuria e tij i detyrohet gjithashtu personazheve më të devijuar të veprës së tij, të tillë si ciganë, të jashtëligjshëm dhe endacakë. Stili i tij letrar është i fuqishëm dhe, në të njëjtën kohë, poetik, i ngulitur.
Honoré de Balzac, Charles Dickens dhe William Makepeace Thackeray, por gjithashtu dhe mbi të gjitha Alessandro Manzoni, janë vetëm disa nga autorët që morën shenjën e tyre nga vepra e Walter Scott, duke e bërë atë të drejtë në më shumë se një rast, si iniciatori i madh i romanit të mjedis historik. Për shkak të famës së tij ai konsiderohet ende shkrimtari kombëtar skocez./Elida Buçpapaj
Komentet