Tropoja ka nxjerre plot Artiste te Popullit, Artiste te Merituar, Mjeshtra te Medhenj e te tjere artiste me tituj te larte. Ne mesin e tyre, ndonese pa asnje titull apo dekorate, qendron shume lart, Bashkim Gjyriqi, pa rolin e te cilit nuk mund te kuptohet jeta kulturore e Tropojes per disa dhjete-vjeçare. ( shkeputur nga ” Ese” e shkruar nga poeti Skender Buçpapaj, ne perkujtim te Bashkimit)

Me date 16/07/2012, ne oren 21.40, pushoi se rrahuri zemra e Bashkim Gjyriqit. Kompozitor, mjeshter i pentagramit, artist i fjales.
Ne spitalin ku u shtrua ne mengjezin e dates 15 Korrik, Bashkimi pati prane deri ne çastet e fundit gruan, djalin, vajzat, nusen e djalit, nipat, mbesat dhe motren e tij.
Bashkim Mus Gjyriqi ka lindur ne Qershor te vitin 1947 ne Bajram Curri, biri i nje familje intelektuale.
Ne vitin 1971, mbasi mbaroi konservatorin u emerua shef muzike ne Tirane, por refuzoi dhe kerkoi te emerohej ne vendlindjen e tij, ne rrethin e Tropojes. Bashkimi ishte kompozitor, instrumentalist ne fizarmonike dhe piano, orkestrues, drejtor orkestre, organizator i festivaleve dhe veprimtarive krahinore, ishte mesimdhenes i muzikes ne shkollen e qytetit, drejtues i rretheve muzikore jashte shkollore, pjesemarres ne juri te ndryshme.
Fale rrolit te veçante te Bashkimit do te kishim muziken e re qytetare; kengen, vallen, muziken orkestrale qytetare tropojane. Mbi traditen e re te ndertuar nga Bashkimi, do te vinin kompozitore si Kole Susaj dhe Skender Dozhlani. Si drejtues artistik i ansamblit
” Valbona” u njoh ne te gjitha trevat shqiptare duke merituar disa triumfe ne festivalet folklorike ne Gjirokaster, Oher, Lezhe, Elbasan,
etj …
Pa zmadhuar gje mund te themi se me shume se nentedhjete per qind e repertorit te ansambleve “Dardania” dhe “Valbona” do te merrej nga Ansambli Shteteror i Kengeve dhe i Valleve. Pjeset muzikore orkestrale tropojane do te ishin baze e krijimeve te kompozitoreve te medhenj shqiptare. Ariet muzikore mbi kenget popullore tropojane do te beheshin pjese e repertorit te artisteve te operes. Dhe njeriu i pare me te cilin keshilloheshin ne Tropoje krijuesit nga kryeqyteti ishte pikerisht Bashkimi. Nje pjese e konsiderueshme e ketyre repertoreve kishin ne zanafille krijimtarine e Bashkimit.
Nuk paraqiti kenge ne Festivalin e Kenges ne Radiotelevizion, por levdoi kengen per femije dhe mori çmime ne Festivalin e Femijeve ne Shkoder, madje, siç kujtojne edhe sot ne Tropoje, çmimin e pare e shkembeu me nje piano per Shtepine e Kultures ne Bajram Curri.
Ne vitin 1983 themelon klasat e muzikes ne shkollen 8 vjeçare te qytetit, me strumentet; piano, çifteli e temperuar, violine e fizarmonike.
Ne vitin 1984, kjo shkolle, nen drejtimin e Bashkimit, fiton vendin e pare ne takimin kombetar te shkollave te muzikes per veriun.
Liceu artistik ” Jordan Misja” ne Tirane, liceu artistik ” Prenk Jakova” ne Shkoder, shkollat e tjera muzikore ne vend, Istituti i Larte i Arteve, do te ishin plot sidomos nga vitet shtatedhjete, prej talenteve te reja tropojane. Ata ishin nxenes te Bashkimit. Keta te gjithe sot kane zene vend ne jete, jo pak prej tyre duke u shquar ne skenat kombetare dhe nderkombetare.
Bashkimi eshte themeluesi i muzikes moderne tropojane me teme lirike dhe epiko-lirike. Ka konkuruar me kenget e tij ne festivalet e kenges per femije ne Shkoder, ne Radio Kukesi, ne anketat muzikore te Radio Tiranes etj.
Kenget e tij jane kenduar nga Arif Vladi, Shyhrete Beluli, Ibrahim Tukiçi, Shkurte Fejza, Valdete Hoxha, Caje Poleshi, Amsamblit shteteror te kengeve dhe valleve popullore, Zarife Margjeka, Vjollca Hoxha, Petrit Prelaj, Aferdita Kolmaka, Fatmira Breçani, etj..
Bashkimi eshte kompozitori i muzikes se disa premierave te teatrit te kukullave e tabllove muzikore.
Ka kompozuar kenget;- ” M’suesit Hero ” me tekst te poetit Haki Zllami, kushtuar Isa Selim Bajraktarit, “E mire je moj çike Tropoje”, “Djepi i lirise”, “Fyelli i lirise”, “Sillu anes-anes”, “Çou moj çike e dil te ara” etj…
Bashkimi ishte njeri i mençur dhe i urte. Plotesisht i rrealizuar ne jete profesionisht dhe familjarisht , babai i gjashte femijeveJeta e provoi me shume dhimbje e vuajtje te cilat diti me mjeshteri ti perballonte. Humbi prinderit brenda dy diteve dhe aksidentalisht djalin e madh mbas nje viti. Keto humbje te thella e bene akoma me te forte dhe ju perkushtua rritjes, edukimit, shkollimit dhe sistemimit te femijeve. Ne vitet nentedhjete, ne momentin kur Shqiperia perjetonte nje periudhe ndryshimi, Bashkimi vendoset bashke me familjen e tij ne kryeqytet. Per t’ju perkushtuar plotesisht vajzave, djalit dhe familjeve te tyre, shkeputet nga veprimtaria krijuese, por duke mbajtur kontaktet me miqte dhe koleget e tij ne vendlindje. Jeten dhe zemren ja perkushtoi familjes dhe artit te Tropojes, jo me kot e quajten” Burri i alpeve”
Vdekja e Bashkimit nuk beri buje, u largua ne heshtje duke lene pas vepren dhe emrin e tij.
Nuk mori merita e as medalje sa ishte gjalle e akoma sot nuk eshte vleresuar mundi dhe kontributi i tij qe dha per artin e Tropojes.

” Bashkim Gjyriqi ishte nje artist dhe mik i mire, do t’ me mungoje”, shkruan poeti Jaho Margjeka.

” Me pikelloi largimi nga jeta i kolegut, mikut tim te paharruar. Ngushellimet e mija per familjen, te afermit, shoket dhe miqte e shumte ne Shqiperi e jashte saj, por ne veçanti per artistet Tropojane. Emri, jeta dhe kontributi i tij ne fushen e artit dhe muzikes do te jetojne sot e mot” , shprehej kolegu kompozitori Kole Susaj.

” Iku shume shpejt Bashkimi i qytetit te Alpeve, i kenges tropojane, i brezave artiste, duke ma lene dhimbje e mos- harrese. JETOI ME EMRIN E VET, KRIJOI EMRIN E VET, LA EMRIN E VET.”,keshtu u shpreh Ramiz Lushaj.

“Me gozhdoi e me hidheroi pa mase vdekja e pa pritur e Bashkim Gjyriqit qe e kam njohur tash 50 vjet. Kemi punuar bashke né Shtepine e Kultures e me vone ne Drejtorine Kulturore te Tropojes. Ai e njifte mire kulturen dhe artin. Ishte kompozitor me arritje cilesore. Njeri i çilter dhe fisnik. Per te eshte e nevojshme te shkruhet shume me teper.” shkruante ish kolegu dhe ish shefi i Bashkimit, Marash Mehilli, ne ngushellimet e tij.

” S’ mund te kuptohet jeta kulturore-artistike e Tropojes,pa te madhin e te mbrekullueshmin artist e njeri,Bashkim Gjyriqi.I paharuar kujtimi i tij,u preht ne paqe,ti rrojne femijet.Bashkimi i ka mare titujt e dekoratat nga populli,qe s’e haron kurre.Turp per ata udheheqes tropojan qe heshtin.Respekte per vajzat e Bashkimit.”
Keshtu u shpre Haziz Myftari, ne ngushellimet e tij.

“Profesori jon e futi muziken ne shina te pakthyeshme,fale punes se tij te palodhur traseja e muzikes ne Tropoj erdhi duke u pasuruar,dhe bash per kete nje mirnjohje i shkon profesorit ton,muzikantet dhe Tropoja do ta kujtojn perher!!!”
Keshtu ngushelloi humbjen e Bashkimit, Xhevahir Dozhlani

“Te rroni e kujtoni perhere me dashuri e respekt babain tuaj,mesuesin, artistin e kontributorin ne fushen e artit e kultuìres se rrethit te Tropojes.
Mirenjohje e respekt perhere nga ne shoket,koleget qe patem fatin te punojme sebashku ato vite ne te cilat ruajme kujtimet me te mira….!
Respekt per familjen e tij.” Gezim Haxhiaj

“Eshte shume veshtire te shkruash per kete Legjende te jetes Artistike ne Tropoje si muzikant dhe drejtus Artistik,i cili ka lene nje Vepritari te gjitheanesheme Artistike,ndaj perulemi me shume respekt ne kujtim te tija…po fatkeqesisht ai nuk i ka marre si vleresim meritat e tija…E megjitheate ai e larteson vehten si ne Fushen Artistike ,por dhe si nje Prind shembellor i cili la nje Familje te Mrekullusheme qe krenohen per te,dhe jo vetem, se i ndjeri Bashkim kishte nje rreth shume te gjere Miqesor e Shoqeror dhe komunikonte me c’do grup moshe me cilesite me te spikatura Njerzore…I pa harruar do te mbetet,dhe per te gjithe ne Miqte e Shoket e tija….U prehte ne paqe e paste Dheun e lehte…” Filip Meksi

E nderuara Naida, tani , po marr nje lajm shume te hidheruar per mua… Bashkimi ishte shpirt njeriu me nje bote tejet te pasur shpirterore, me nje aftesi te çuditshme , nje njeri qe, kur e shihje per here te pare me ate qendrimin e tij prej babaxhani, thoshje se ky nuk eshte tropojan, po dhe krijoje pershtypejen se kishte studiuar ne ndonje vend perendimor.. Nje njeri me nje kulture te gjere dhe i shquar ne profesionalitetin e tij… Me kujtohet, si sot, kur kemi fituar nje çmim te pare ne nje festival te atehereshem te femijeve me tekst timin dhe muzike te tij… 15 vjet une ne Bajram Curri, Naida, dhe 15 vjet mik te madh Bashkim Gjyriqin….S’kembyen njehere nje fjale Por, ne keto momente, po i leshoj dy lot burri dhe respekti per te dhe nje tufe me lule do t’ia çoj atje ku prehet , ku prej atyre luleve te magjikshme te shperthejne vargjet e mia dhe notat e tij muzikore ne nje perbashkesi te gjithejetshme miqesie … .. Per Bashkim Gjyriqin nuk ka harrese! Te rroni ju te gjithe qe u ka lene pas… dhe te mbani lart prestigjin e atij burri!…keshtu shprehte ngushellimet dhe konsideraten per Bashkimin, Kristaq Shabani president i LNPSH ” Pegasi” Albania.

FLLAD QË FRYN
(Kushtue Bashkim Gjyriqit)

si pushimi i një rrugëtari
përnën hijen e një lisi
si një ënderrr afër mengjesi
iku një njeri i njohur
nga shumëkush
e nga i gjithë qyteti…
iku mjeshtri i muzës së bukur
iku zëri i një shoku
shpirti i ëmbel Bashkim Gjyriqit
që udhtoi me zogjtë e malit
për t’ua marrun meloditë
që t’i shpërndante në të gjitha trojet
nga Proveza në Pazar të Ri
nga Janina në Toplicë
nga Shkupi i herëshën
në Ulqinin e famshëm
tash e kujton atë gjithkush
pas kaq vitesh e pas shumë vitesh
ket’ frumëzues t’fizarmonikës
të melodive më fisnike
të kompozimit që këput shpirtin
që përcillnin gëzim dhe dhimbje
që ishin loti i lumturisë
që ishin loti i një ëndrre
që pikonte me riga shiu
për ta njomë tokën e thatë
për ta prek qiellin me këngë…
pa bërë zhurëm pa u mburrë
si shkreptima që nuk sjell shi ai ish si uji i kthjelltë Valbone
ish si dreka me shumë miq
ish si kafja e muhabetit
me shakatë që shpesh kujtohen
ish si burimi në rrugë të bjeshkës
ku drekonin shumë udhëtarë
ku ndalonin meloditë
për ta kthjellue zërin e këngës
për të mbetë në rrugë kujtimesh…

Vargjet e shkruara me mjeshteri
nga Rexhep Hasani.

Kushtuar babit tim!

O dashuri e shpirtit
Qe rrenjet i ke nder damaret e mi,
A me ndjen akoma
edhe pse ne tjeter bote jeton..?
Dua te çaj token
E me duar te gerrmoj
Me ty,te jetoj.
Sikur te shperthente kjo zemer
Si vullkan do digjte me mallin e saj.
Po dua ta di,ooooo dashuri
A do te takoj dot perseri. ..?
Nuk me the as lamtumire
E dije qe s’do e pranoja..
Sikur fjala te kish fuqi
Do shembte boten me forcen e saj
E imja fjale.. Se ti aq me mungon…
Sa as shekujt dot s’e tregojne!
Oqeanet me kembe do i kaperceja
Shikimin me ty te shkembeja.
Se shkelqimi i syve te tu
Me jep force te ec perpara.
Si zjarr qe djeg e rrenon
Bien lotet e mi….
Sikur te kishte kthim….! ( Naida Gjyriqi)

Dedikuar babit tim, ne shtate vjetorin e largimit nga jeta.

VOAL – Rembrandt Harmenszoon van Rijn lindi më 15 korrik 1606 në Leiden (Holandë), i teti i nëntë vëllezërve. Babai i tij, një mullis i pasur, zotëronte një mulli në brigjet e Rinit dhe për këtë arsye quhej “Van Rijn” (nga Rini).

I etur që djali i tij të bëjë një karrierë të rëndësishme, dhe për t’u shkëputur nga klasa artizanale, ai e regjistroi atë, në vitin 1620, në fakultetin e letrave të qytetit të tij.

I riu qëndroi atje për disa muaj, duke preferuar të merrte pjesë në studion e piktorit Isaaksz van Swanenburg i cili e njohur atë me artin italian dhe kryeveprat e tij, studiuar me pasion nga piktori i ardhshëm.

Përveç kësaj, duhet theksuar se në piktura e viteve 1920 në gjithë Evropën u trondit nga arti revolucionar i Caravaggio, i cili mori efekte të habitshme realiste falë përdorimit personal të dritave. Një mësim që Rembrandti do të mbajë në mendje.

Për më tepër, ekonomia shpërtheu në Holandë (në sajë të pavarësisë nga spanjollët dhe bashkimi i Holandës), qyteti i piktorit u bë një qendër e rëndësishme humaniste dhe artistike, madje edhe nën shtysën e universitetit. Një shkollë e rëndësishme piktoriale u zhvillua vetëm në Utrehtit, artisti kryesor i të cilit ishte Luca da Leida; një pikë reference e rëndësishme për përvojat e para piktoriale të Rembrandit.

Pas këtij formimi, Rembrandt bashkohet me bashkëmoshatarin Jan Lievens, i cili është gjithashtu një piktor i madh: fama e tyre përhapet gradualisht në mjediset e borgjezisë së arsimuar, e cila i pëlqen temat e portretizuara nga dy artistët në një mënyrë realiste dhe të njohur. Por mundësia e vërtetë për karrierën e piktorit holandez vjen në vitin 1631, pak pas vdekjes së babait të tij. Në fakt, Rembrandt vendos të largohet nga Leiden për në Amsterdam. Në këtë qytet, formimi piktural i Rembrandt përfundon, në veçanti falë mësimeve të Pieter Lastman, një artist i njohur lokal. Rembrandti studion me kujdes pikturat e Lastman dhe mëson saktësinë dhe përdorimin e ngjyrës tipike italiane, duke ri-propozuar disa nga lëndët historike të profesorit. Falë aftësisë ekstreme, megjithatë, nxënësi shpejt e tejkalon mjeshtrin. Edhe blerësit janë të vetëdijshëm për këtë dhe në një kohë të shkurtër zgjedhin Rembrandin për tregun e tyre. Për më tepër, ai ka mundësinë për të hyrë në mjediset e kulturuara të shoqërisë së lartë dhe, falë këtyre “hyrjeve”, të angazhohet te Saskia, mbesë e një tregtari të pasur arti; të dy më vonë u martuan më 1634. Dhe në këtë periudhë, nga viti 1634 deri në vitin 1642, Rembrandt inauguroi kryeveprat e tij, duke filluar nga “Leksioni i Anatomisë nga Dr Tulp” dhe “Pasioni i Krishtit”.

Nga ky moment Rembrandt van Rijn u rrethua edhe me një grup të madh dishepujsh, për të cilët ai vendosi të ndërtonte një shkollë “nga e para”. Por duke filluar nga vitet shtatëdhjetë nisi edhe kolapsi i tij ekonomik dhe familjar, për shkak, nga njëra anë, të menaxhimit të pamjaftueshëm të financave dhe, nga ana tjetër, prej dramave të vërteta emocionale. Në vitin 1640, nëna e tij vdiq dhe shpejt më pas gruaja e tij e dashur. Vetëm dhe i pavetëdijshëm ai tërhiqet në pikturë derisa takon Geertge Dirck, kujdestare e djalit të tij Tito, me të cilën ai ndërmerr një marrëdhënie intensive. Sidoqoftë, kjo e fundit, për shkak të sjelljes së saj skandaloze, i nënshtrohet një procesi që rezulton me një dënim në një shtëpi korrektuese. Jo çuditërisht, në këtë periudhë prodhimi i Rembrandit zbulon vuajtje ekstreme: në autoportrete ai duket të jetë një njeri i moshuar dhe i mungon vitaliteti.

Pas kësaj historie dashurie, ai ka një lidhje të re me Hendrickje Stoffels, me të cilën jeton dhe martohet më vonë. Së bashku ata do të kenë dy fëmijë.

Një nga pikturat e tij më të famshme daton në 1654: “Betsabea me letrën e Davidit”.

Më vonë, në vitin 1657 Rembrandti humbi të gjitha pasuritë e tij dhe u detyrua të shkonte në një shtëpi modeste. Pas 1660, megjithatë, ai arriti të rivendosë veten në skenën evropiane: ai pikturonte “Kryetarët e draperëve” dhe “Juria e Batavianëve”, vepra të karakterizuara nga një zotërim ekstrem i ngjyrave dhe brushave.

Një rreze drite kthehet për të ndriçuar jetën e artistit kur djali i tij Tito martohet me një të afërm të largët të Saskisë: tregimet personale hyjnë në veprat e piktorit dhe u japin një humanizëm të shquar. Nuk është rastësi që Rembrandti në «Prezantimin në tempull» i jep Simeonit të vjetër ëmbëlsinë ekstreme të dikujt që, si ai, tani është bërë gjysh.

Në vitet e fundit Rembrandti vendosi të pikturojë vetëm për vete, duke arritur rezultate shumë të larta. Ai vdiq më 4 tetor 1669 në Amsterdam në moshën 63 vjeç.

Siç shkruan Silvia Biagi: “Në të ekziston një zhvillim i ndryshëm i dritës së Caravaggio dhe një koncept tjetër i” vërtetë “. Shija teatrale, tipike e Rembrandit, gjithashtu shoqërohet nga një studim i kujdesshëm i realitetit njerëzor, si në” Portret  i plakës” në Ermitage Një vepër e përsosur e dritës dhe e materies realizohet në veprat e artistit holandez, ku në pikat shumë të ndriçuara Rembrandt ngarkon goditjen e furçave, për të arritur efektet tridimensionale, duke shfrytëzuar thyerjen e dritës mbi shenjat e stërvitjet e tij për të krijuar efekte multiforme dhe të ylbertë. “

Një mjek i krishterë humbi vendin e punës në një departament të shëndetit publik pasi nuk pranoi t’i referohej “një njeriu me mjekër dhe dy metra të gjatë” si “zonjë”.

Sipas “The Telegraph”, Dr. David Mackereth, 56 vjeç, pohon se u shkarkua nga puna si vlerësues i paaftësisë dhe përfitimeve shëndetësore nga Departamenti i Punës dhe Pensioneve për shkak të besimit fetar.

Babai i katër fëmijëve pretendon se u pyet në një bisedë me një menaxher të linjës: “Nëse keni një burrë të gjatë dy metra, me mjekër, që thotë se dëshiron të trajtohet si ‘ajo’ dhe si Zonjë, a do ta bënit?”

Dr. Mackereth, një evangjelist që tani punon si mjek i Emergjencës në Shropshire, pretendon se kontrata e tij u ndërpre pas refuzimit për të përdorur përemrat transgjinorë.

Ai argumenton se ai u shkarkua “jo për shkak të ndonjë shqetësim realist mbi të drejtat dhe ndjeshmërinë e individëve transgjinorë, por për shkak të refuzimit tim për të bërë një afirmim abstrakt ideologjik”, shkruan The Telegraph.

Mjeku ka paditur qeverinë në gjykatë për diskriminim në bazë të besimit të tij fetar.

Në një seancë në Birmingham u tha se Dr Mackereth beson se transgjinia është një “besim deluzional” dhe një ideologji “të cilën unë nuk e besoj dhe përçmoj”.

Me një eksperiencë pune prej 30 vitesh, Dr Mackereth u largua nga detyra më 25 qershor të 2018-ës.

Ai këmbëngul se nuk dha dorëheqjen dhe se është viktimë e diskriminimit të drejtpërdrejtë.

Ali Januzi nga fshati Pasomë i Vushtrrisë, qysh në moshë të re, në vitet ’90-ta i ishte bashkuar grupit të pajtimit të gjaqeve. Që nga atëherë Januzi ka pajtuar më shumë se 1,000 familje në rrethinën e Vushtrrisë dhe më gjerë.

63 vjeçari Ali Januzi ka thënë se pajtimi i gjaqeve është një mision që përveç mençurisë kërkon edhe shumë maturi.

“Sa i përket pajtimeve të gjaqeve, qysh në vitet e ‘90-ta, kur ka filluar aksioni për pajtimin e gjaqeve, unë kam qenë në atë lëvizje. Kuptohet në krye të atyre pajtimeve gjithmonë ka qenë profesori Anton Çetta. Unë kam marrë pjesë me grupin e Vushtrrisë, sepse edhe në këtë komunë ka pasur probleme të ngjashme si në gjithë Kosovën… Për të pajtuar duhet pasur gjithmonë ide, por edhe iniciativë. Kur e di që në fshatin apo lokalitetin tënd ka probleme të tilla secili mund të merr një hap për të provuar pajtimin e dy gjaqeve”, tha për RTV Dukagjinin, Ali Januzi.

Sipas Januzit, moment i faljes ndërmjet dy familjeve, është akti më i lartë, njëherit ndjenja më e mirë. Ai tregoi edhe për rrugëtimin e vështirë që kishte si pajtues gjaqeve. “Në ato vite ka qenë një aksion gjithë popullor ku i gjithë populli ka marrë pjesë dhe ku i gjithë populli ka dhënë kontributin e vet. Në saja të asaj jehone dhe në saje të angazhimit të gjithë popullit, aksioni ka pasur sukses të madh. Janë pajtuar mijëra gjaqe”, shtoi Januzi, përcjell Telegrafi.

Nuk u mjaftua me kaq. Ali Januzi disa vite më vonë iu bashkua edhe Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, për të cilën periudhë është shumë krenar. Ai ka thënë se kontributi për vendin në cilëndo mënyrë ka vlerë të madhe. “Pas 81-tës kam vepruar në grupe. Kam qenë në grupin revolucionar. Kemi shkruar parulla, kemi bërë propagandë, kemi mbajtur mbledhje”, thotë pajtuesi i gjaqeve. Së fundmi Ali Januzi është shpallur edhe qytetar nderi i Vushtrrisë, për kontributin e dhënë në qytetin e tij përgjatë viteve.

“Falënderoj së pari gjithë qytetarët e Vushtrrisë sepse është meritë e tyre së pari. Merita ka edhe Komuna e lëvizja [për pajtimin e gjaqeve]. Po të mos ishte edhe qytetari i Vushtrrisë me forcat e mia ndoshta këtë veprimtari nuk do të kisha mundur ta realizoja”, tha mes tjerash Ali Januzi.

I futur në mendime, Ali Januzi sa fillonte të tregonte një ngjarje, kalonte tek tjetra sepse në mendjen e tij kishte me mijëra të tilla.

Një shkencëtare amerikane e cila ishte zhdukur pa lënë gjurmë në Kretë të Greqisë është gjetur e vdekur.

Policia greke ka gjetur trupin 59-vjecares, Suzanne Eaton, sipas Institutit Max Planck, në Universitetin e Drezdenit në Gjermani ku ajo punonte.

Por autoritetet lokale “ende nuk kanë përfunduar hetimin e tyre në lidhje me ngjarjen”, bën të ditur Instituti në një deklaratë.

Shkencëtarja Eaton, ishte zhdukur në mënyrë misterioze në ishullin grek më 2 korrik teksa kishte dalë për vrap.

Ajo punonte në Institutin Max Planck dhe kishte shkuar në Greqi për një konferencë.

Lazër Mjeda ose Mjedja (Mjedë, 6 mars 1869[1] – Shkodër, 8 korrik 1935) ka qenë klerik katolik, themelues i shoqërisë kulturore “Agimi” dhe mbrojtës i çështjes kombëtare.

Biografia

U lind në Mjedë më 6 mars 1869, i biri i Jakut të Zef Kryeziut dhe Luçije së Shtjefën Thaçit.[2] I mbetur jetim nga i ati herët, me ndërhyrjen e jezuitit Atë Jungg u regjistrua me të vëllanë, Ndreun studimet në një kolegjin saverian.[3]

Me 6 gusht të vitit 1891 u shugurua meshtar në kapelën e Seminarit Papnor të Shkodrës; shërbeu si famullitar në Plan, Pog e Mëgullë në Pult. Bortoi vjersha që këndohen ende sot nga fshtararët vendas. Me 20 janar të vitit 1901 u shugurua ipeshkëv i Sapës dhe qe ndër ma të rinjtë nga mosha. Si ipeshkëv ndërtoi shumë struktura kishtare si dhe krijoi e ndërtoi shkolla, si: në Dajç, ku mësoi për do kohë vëllai i tij Dom Ndre Mjeda, i cili administronte atë famulli kishtar; pastaj shkollën e Hajmelit të Iballës. Së bashku me të vëllain dom Ndreun krijoi Shoqninë Letrare “Agimi” e cila botoi tekstet shkollore të asaj kohe. Më 1905 qe emëruar si ndihmës i ipeshkvit Imzot Guerinit dhe si i tillë rrethoi me mure e parmakë hekurit oborrin e Katedrales dhe ndërtoi rreshtin e dyqaneve në pjesën jugperëndimore të oborrit, si dhe plotësoi kullën e kishës.

Imzot Lazer Mjedja kryeipeshkëv metropolit i Shkodrës, ka qenë ipeshkëv edhe në dioqezën e Sapës, kryeipeshkëv i dioqezës së Shkupit. Luftëtar i pathyeshëm për të drejtat e fesë, atdhetar i flakët e veprues i panjollë, punëtor i vlefshëm i gjuhës e këshilltar dhe mbrojtës i shndritur, ndihmëtar zemërgjerë i letërsisë kombëtare, themelues e kryetar i shoqnisë letrare “Agimi” dhe i shoqněs botuese Jeronyme[4].

Më 1909 u emërua Arqipeshkëve i Shkupit, ku hapi shumë shkolla nëpër fshatra dhe punoi për lulëzimin e fesë e të kulturës në atë krahinë; ngriti struktura kishtare e i pasuroi, si dhe zbukuroi Kishën Katedrale të Prizrenit të Zojës Ndihmëtare.

Át Pal Dodaj do shkruajnë në ditarin e vet:

«Imzot Mjeda niset prej Shkodre për Vienë, për t’u operue atje. Asht i shoqënuem nga vëllai i tij D. Ndreu.»[5]

Gushtin e 1920 për shkak të veprimtarisë patriotike, u burgos nga serbët bashkë me parinë e Pejës dhe të Prizrenit për shkak të veprimtarisë së çetës së Drenicës. Në korrik të 1921 ministri italian në Beograd njoftonte se Imzot Lazër Mjeda ka kaluar një periudhë kurimi në manastirin e Karlsbadit në Slloveni. Dhjetorin e atij viti, Vatikani e caktoi që të zinte vendin e Imzot Jak Serreqit në krye të Arqipeshkvisë së Shkodrës.[6]

Sipas disa dokumenteve që gjenden në Arkivin Ushtarak të Beogradit, në to flitet për imzot Lazër Mjedën se i kishte arritur një letër nga dom Mikel Tarabulluzi nga Stublla, letër kjo që e mban datën 15 janar 1920. Ajo është e shkruar në gjuhën italiane. Nga letra pushteti dyshonte se këta të dy (Mjeda e Tarabulluzi) veprojnë kundër shtetit jugosllav, sepse ata dëshironin që të mos mbyllen shkollat në gjuhën shqipe, që gjendeshin në kuadër të kishave (famullive) nëpër Kosovë dhe në Shkup. Kjo letër zihet nga pushteti i atëhershëm jugosllav. Në bazë të saj, dom Mikel Tarabulluzi burgoset për shkaqe të angazhimit për shkollën në gjuhën shqipe. Megjithatë, siç duket qeveria serbe kishte telashe më të mëdha me arqipeshkvin e Shkupit, imzot Lazër Mjedën, sesa me dom Mikel Tarabulluzin. Mirëpo, pushteti serb ishte i vetëdijshëm se po të ushtronte ndonjë aktivitet ndaj imzot Lazër Mjedës, do të kishte probleme ndërkombëtare, sepse Lazër Mjeda ishte ipeshkëv. Nga prefekti i atëhershëm i Prizrenit (1921) na lejohet të kuptojmë se Lazër Mjeda bënte “atak” mbi popullatën serbe me letrat që ia dërgonte botës mbarë, lindi ideja për kërkesë drejtuar Ministrisë së Punëve të Jashtme që “Dom Tarabulluzi të pensionohet në mënyrë që gradualisht të krijohen mundësitë për ta larguar nga arqipeshkvia jo vetëm dom Mikel Tarabulluzin, por edhe arqipeshkvin imzot Lazër Mjedën. Qeveria serbe pretendonte që Selinë ipeshkvore ta shpërngulte nga Prizreni dhe ta vendoste në Shkup. Qarqet e caktuara, me rekomandim të Beogradit, e bënë aktpadinë kundër imzot Lazër Mjedës, të cilin edhe e dënuan, kurse për t’u ikur telasheve, Vatikani e emëroi Mjedën (në vitin 1922) metropol të Arqipeshkvisë së Shkodrës. Largimi i tij nga Arqipeshkvia e Shkupit u bë fshehurazi, për të mos e hetuar e burgosur organet shtetërore. Kështu, ai më 14 shkurt 1922 arrin në Arqipeshkvinë metropolitane në Shkodër. Pas largimit të Mjedës nga Arqipeshkvia, Beogradi krijohet arqipeshkvi, kurse Shkupi bëhet ipeshkvi. Më 1922 erdhi Arqipeshkëv i Shkodrës ku u vu menjëherë në punë për të përmirësuar dhe pasuruar Kishën e shtëpitë famullitare dhe nisi ndërtimin e kishës së Rusit. Stolisi kapelën e Arqipeshkvisë, në formë artistike, nën drejtimin e artistit Kolë Idromeno, i cili me duart e veta goditi Elterin. Themeloi Fletoren e Klerit Katolik dhe Fletoren e së dielës, botoi librin “Rruga e Shelbimit” dhe me 19 mars1923 bekoi kambanat e reja të Kishës Katedrale. Me 4 gusht 1929 shuguroi ipeshkëv Imzot Pjetër Gjurën Arqipeshkëv të Durrësit dhe Imzot Frano Gjinin ipeshkëv Abat të Mirditës në shtator të vitit 1930. Të dielën më 7 korrik kur nëpër Kishat e maleve e të katundeve të Shqipërisë jehonte kënga monotone për nga melodia, por plot dalldi e burrëri për nga shprehja e fjalëve: “Un prej Zotit jam i kështenë”, hartuesi i saj, imzot Lazer Mjedja, metropolit i Shkodrës, kryeipeshkëv i drejtë dhe i parimeve të ngurta, njeri i çmuar dhe i dashur – i kundërshtuar dhe i respektuar, fillonte fazën e mbrame të jetës tokësore, hynte në agoni e të nesërmen më 8 korrik të vitit 1935 në ora 17.20 të, shpirti i tij i bardhë shkëputej ëmbël e fluturonte ndër krahë të Krijuesit të vet. e funerali i imzot Lazër Mjedjes qe ndër ma madhështorët që iu banë arqipeshkvijve katolikë në Shkodër e Shqipëri. Me 1926 pati kremtuar 25- vjetorin e ipeshkvisë[4].

Arqipeshvkia është titull më i lartë kishtar se ipeshkvia. Pas Mjedës, që kishte reziduar në Prizren, ipeshkvi ardhshëm imzot Ivan Gnjidovec, slloven, do të rezidojë në Shkup.[7]
Referencat[redakto | përpunoni burim]

Albert Ramaj: LAZËR MJEDA NË ARGJIPESHKVINË SHKUP-PRIZREN MES 1909-1921 (Sipas arkivit Austriak, emërimi tij, laramanizmi, largimi nga Prizreni) (S. 47-172) in: IMZOT LAZËR MJEDA- Mbrojtës dhe lëvrues i identitetit shqiptar, St. Gallen 2011 (ISBN 978-3-9523077-7-9)

***
– Në vitin 1962, Brazili kishte ardhur në Europë për një turne ndërkombëtar në dimër. Edhe Federata Shqiptare, nisur nga marrëdhëniet normale politike midis dy vendeve, i bëri ftesë “Seleçaos”. “Por, ata na kërkuan 30 mijë dollarë që të vinin që të luanin në Shqipëri”, thotë Kazanxhi.
***
Alfred Kazanxhi do të mbahet mend si sekretari i lartë i Federatës Shqiptare të Futbollit që e futi Shqipërinë në eliminatoret e Kampionatit Botëror “Angli 1966”, aventurë që filloi më 24 maj 1964. Sot mund të duket si një detyrim ligjor pune, por atëherë në vitin 1963 u desh miqësia dhe këmbëngulja e tij tek ish-zëvendëskryeministri Abdyl Këllezi (1945-1975) që Shqipëria t’i jepte përgjigjen “PO” ftesës në skadim e sipër të bërë nga FIFA. Juristi i njohur, një nga gjyqtarët e parë ndërkombëtarë më stemën e FIFA-s në vendin tonë, u nderua nga televizioni “Telesport” dhe gazeta “Sport Plus” më 15 dhjetor 2014 gjatë një ceremonie “Gala” me “Medaljen e Meritës”, për rezultate të shkëlqyera. Nderi i dorëzimit të medaljes i takoi ish-Presidentit të Republikës, Bamir Topi. Alfred Kazanxhi është i martuar me kirurgen e parë femër në Shqipëri, zonjën Rushen Golemi, ish-deputete e PD-së. Ata janë prindërit e dy vajzave binjake, Irisit dhe Inisit, si dhe kanë një djalë, Konstandinin.

DASHURIA PËR FUTBOLLIN

Alfred Kazanxhi u lind në Durrës, më 6 nëntor 1924. Ishte vetëm tre vjeç, kur Futboll Klub Durrësi, pararendësi i Teutës, zhvilloi në Barit të Italisë dy ndeshje miqësore me Unione Sportive Bari (prill 1929). Në atë skuadër të drejtuar nga Anastas Koxhaj bënte pjesë edhe portieri Niko Dovana, emrin e të cilit e mban stadiumi i Durrësit. Ndeshjen e parë që ndoqi është ajo Teuta-Vlora, më 20 prill 1930, kur ishte vetëm 6 vjeç. Asokohe Kazanxhiu pa në fushë Dovanën, Tartarin, Nushin, Zaguridhin. Dhe u dashurua menjëherë me futbollin e sportin. Pas mbarimit të shkollës fillore, familja e tij u transferua në Tiranë ku Alfredi ndoqi gjimnazin, ku një prej shokëve të klasës ishte Ramiz Alia, ish-Ministër i Arsimit dhe Kulturës dhe pas vdekjes së Enver Hoxhës, Sekretar i Parë i KQ të PPSH-së (1985-1991) dhe kryetar i Këshillit Presidencial (1991). Alia ndikoi jo pak në jetën e Alfredit, të paktën në profesionin që ai zgjodhi në jetë: jurist.

Gjithsesi, vdekja e parakohshme e të atit dhe pamundësia financiare për të paguar një shtëpi me qira e rikthyen sërish në Durrës.

SPORTIST ILEGAL

Pas themelimit të Partisë Komuniste dhe krijimit të Rinisë Komuniste gjatë Luftës së Dytë Botërorë, Alfredi, 17-vjeçar, e shfrytëzoi pasionin e tij për futbollin në dobi të Luftës, duke punuar me rininë. “Kam luajtur futboll ilegal në vitet 1942-1943, jo në fusha zyrtare, por në fusha me baltë që ndodheshin në afërsi të portit të Durrësit, – tregon Alfred Kazanxhi për “Sport Plus”. – Kemi bërë ndeshje me Sport Klub Tiranën, ishte Enver Begeja përgjegjës. Kemi luajtur edhe me ekipet e Kavajës e Shijakut, por qëllimi në të vërtetë ishte grumbullimi i rinisë për agjitacion për Luftën, sportin e përdornim si mbulim. Bëmë një fushatë te tregtarët e Durrësit, unë Hysen Ballica, Iljaz Reka dhe unë, por në fakt paratë i përdornim për luftën”. Alfredi është veteran dhe invalid i Luftës së Dytë Botërore, madje i ka shpëtuar për mrekulli një arrestimi nga pushtuesit italianë në verën e vitit 1943.

FTESA E LIRI BELISHOVËS

Pas çlirimit të Shqipërisë, në vitin 1945 Alfredi punon si sekretar i klubit Ylli i Kuq të Durrësit, me kryetar Telemak Anastasiadhin, ish-futbollist i njohur i Teutës, e më pas një nga gjyqtarët më të mirë të Shqipërisë dhe anëtar i Këshillit të Federatës Sportive.

Ishte Liri Belishova, asokohe anëtare e Byrosë Politike të Partisë Komuniste e konsideruar si gruaja më e fuqishme në Shqipëri në vitet 1945-1960, ajo që e futi Alfredin në instancat e para të larta të futbollit shqiptar pas transferimit në Tiranë. (Belishova pas ndarjes së Shqipërisë me Bashkimin Sovjetik ajo u arrestua si proruse, e internuar për më shumë se 30 vjet në Mallakastër). “Kemi menduar që të jesh përgjegjësi i Federatës Sportive Shqiptare”, më tha Liri Belishova, Në fakt, atëherë nuk ishte krijuar Federata, pasi ishin komisione. U mora në vitet 1946-1948, pra si përgjegjës i aktivitetit sportiv të Shqipërisë.

GJYQTAR NDËRKOMBËTAR

Alfred Kazanxhi në vitin 1948 u bë një nga arbitrat e parë shqiptarë me stemën e FIFA-s, pra një gjyqtar ndërkombëtar. “Shqipëria është pranuar në FIFA qysh në vitin 1930. Në vitin 1948 në zyrën e sporteve erdhi një broshurë nga FIFA, ku nga Shqipëria njiheshin dhe ishin certifikuara si arbitra tre gjyqtarë, unë, Adem Karapici dhe Nani Sallata. Në fakt, unë isha drejtues i federatës, pavarësisht se unë kam qenë arbitër kryesor në dhjetëra ndeshje futbollit në Shqipëri. Kam qenë gjyqtar vetëm në një ndeshje ndërkombëtare, Shqipëri-Poloni, si anësorë së bashku me Nani Sallatën në ”, – tregon Alfredi për “Sport Plus”.

STUDIMET NË BASHKIMIN SOVJETIK

Në vitin 1950, Kazanxhi shkoi për studime në Bashkimin Sovjetik. “Ramiz Alia, të cilin e kisha pasur shok klase dhe e dinte pasionin dhe punën që unë kisha bërë për sportin, më thirri dhe më tha se, do të më çonin në Bashkimin Sovjetik për Fizkulturë, – tregon Kazanxhi. – I thashë se isha invalid lufte (dëmtim në krah), kështu që më mirë të shkoj për drejtësi. Ti nuk do të bëhesh sportist, por drejtues, këmbënguli Ramizi. Por, nuk mund të ri duke parë të tjerët duke bërë pararele dhe hekur. Kështu, pas këmvënguljes sime, Ramizi pranoi që unë të shkoja të studioja për drejtësi në vitet 1950-1955, katër vjet në Odesa dhe një në Moskë. Pas kthimit në Shqipëri punova si gjykatës në Shqipëri, pavarësisht se më propozuan për inspektor të gjykatave në Ministrinë e Drejtësisë së asaj kohe”.

SEKRETAR I FEDERATËS

Në të vërtetë Federata Shqiptare e Futbollit ishte krijuar në vitin 1930, por ajo e ndërpreu aktivitetin për shkak të luftës, ndërsa si Federatë futbolli ajo u rithemelua më 21 shkurt 1962. Pikërisht, Alfred Kazanxhi ishte dhe sekretari i saj. “Punova pesë vjet në Federatë, nga viti 1962 deri në gusht 1967, – tregon Alfredi. Shqipëria deri atëherë merrte pjesë në Kampionatin Ballkanik dhe atë të Europës Qëndrore. Periudha e tij përkon me dy evenimente të mëdha për Kombëtaren shqiptare, Kampione e Ballkanit në vitin 1946: pjesëmarrjet për herë të parë në eliminatoret e Kampionatit Europian “Spanjë 1964” dhe Kampionatit Botëror “Angli 1966”.

FUTI SHQIPËRINË NË BOTËROR

“FIFA gjithmonë na dërgonte ftesa për pjesëmarrjen tonë, përfshirë edhe ato në vitet 1950, 1958 apo dhe 1962. Na vinin një afat për përgjigjen. Kishin mbetur vetëm dy javë nga afati, për të pranuar apo jo për të marrë pjesë në eliminatoret e Botërorit. Në fakt, atëherë duhet të paguaje që të merrje pjesë. Kisha në shtëpi një fotografi të Abdyl Këllezit, dalë si kampioni trehapëshit, por që mbante asokohe detyrën e zëvendëskryeministrit të Shqipërisë. I kërkova takim, i tregova fotografinë, me të cilën u kënaq shumë. I tregova shkresën nga FIFA ku ishte shkruar se, kishim dhe dy javë afat nëse do të merrnin pjesë apo jo. ‘Do të marrim, si jo, ne nuk do të izolohemi’ më tha ai. Mori në telefon ministrin e Financave dhe aprovoi edhe fondet përkatëse për pjesëmarrje, kështu që Shqipëria u bë pjesë e eliminatoreve të Botërorit të Anglisë.

Ndeshja e parë ishte ajo me Holandën, më 24 maj 1964 në Roterdam. Humbëm 2-0 (dy gola në pjesën e dytë, tregon Alfred Kazanxhi. Abdyl Këllezi, ish-anëtar i Byrosë Politike të PPSH, ish-ministër i ekonomisë dhe zv/kryeministër i Shqipërisë në vitet 1945-1975, i ekzekutuar me pushkatim në vitin 1976 si “puçist”. “Por, ishte një ministër tepër i zoti, kjo nuk ka asnjë diskutim”, – tha Kazanxhi.

30 MIJË DOLLARËT E BRAZILIT

Ish-sekretari i Federatës tregon gjatë bisedës për “Sport Plus” edhe një detaj interesant. Në vitin 1962, Brazili kishte ardhur në Europë për një turne ndërkombëtar në dimër. Edhe Federata Shqiptare, nisur nga marrëdhëniet normale politike midis dy vendeve, i bëri ftesë “Seleçaos”. “Por, ata na kërkuan 30 mijë dollarë që të vinin që të luanin në Shqipëri. Sigurisht, që nuk ishim të gatshëm të paguanim, pasi ishin mjaft për atë kohë, kështu që ndeshja nuk u zhvillua”, tregon Alfred Kazanxhi.

GOLAT E BEQIR BALLUKUT

Ish-ministri i Mbrojtjes, Beqir Balluku (i pushkatuar nga Enver Hoxha në vitin 1974) njihej si një tifoz i madh futbolli, madje djali i tij, Vladimir Balluku, ishte lojtar kampion me Partizanin në sezonin 1970-1971. Alfred Kazanxhi tregon një detaj interesant: “Kur erdhi Danimarka dhe fituam 1-0 në vitin 1963 me golin e Panajot Panos, më thirri Beqir Balluku, të cilin e kam pasur komandant në Brigadën e Dytë Sulmuese duke më thënë: Ore, sekretar! Ç’e keni atë trajner, pse mo me 1-0 kënaqet ai, por ne i mbytëm ato, skuadra jonë duhet të kishte fituar 4 me 0”. Trajneri i fitores së parë të Shqipërisë në Europë ishte i madhi Zyber Konçi, i ndarë nga jeta  më 19 janar 2015, ashtu sikundër Panajot Pano u nda, po më 19 janar, por në vitin 2010.

ORGANIZATOR I SHKËLQYER

I diplomuar për jurist, njeri i letrave zyrtare, tepër praktik, Alfred Kazanxhi ishte një mjeshtër i vërtetë i organizimit të akomodimeve të Kombëtares gjatë ndeshjeve jashtë Shqipërisë. Ai organizoi dy udhëtime model të ekipit në dy transferta rresht brenda dhjetë ditëve në Zvicër (2 maj 1965) dhe Irlandën e Veriut (7 maj 1965), përfshirë këtu edhe gjithë problematikën e itinerarit. “Humbëm 1-0 me penallti me Zvicrën (gol i Kubi Kuhnit), ndërsa humbëm 4-1 me Irlandën e Veriut. Ishte skuadër shumë e fortë. Nuk kishim shumë eksperiencë ndërkombëtare”. Tre gola u shënuan nga Xhobi Krosan, një nga Xhorxh Best. Për Shqipërinë realizoi Robert Jashari. Në të dyja takimet, trajner ishte Zyber Konçi.

MIK ME BORIS APUHTININ

Alfred Kazanxhi ishte mik i ngushtë i Anton Mazrekut, i Dr. Vafsi Samimit, portierit të Vlorës e Tiranës, por edhe i sovjetikut Boris Apuhtin. Pedagogu, trajneri dhe specialisti i sporteve dhe edukimit fizik, Boris Apuhtin nga Bashkimi Sovjetik, njeriu që në vitin 1949 kishte organizuar platformën e re politike sportive, la gjurmë në riorganzimin e futbollit në vendin tonë. Ish-futbollist i Dinamos së Moskës, trajner i Dinamos së Kievit, Lokomotivës së Moskës, etj,. “Ishte me të vërtetë një trajner i zotit dhe një njeri shpirtmadh. Kishte ardhur për të drejtuar Kombëtaren dhe na ndihmoi shumë. Bëri dy ndeshje miqësore dhe në të dyja arbitrova unë, – tregon Alfredi. Boris Apuhtin u dekorua me Urdhrin e Punës së Klasit të Tretë në Shqipëri.

BROÇIÇ, TRAJNERI MË I MIRË

Në Shqipërinë e viteve 1945-1960 kanë punuar disa trajnerë të huaj: jugosllavi Ljubisha Broçiç (ish-trajner midis të tjerëve edhe Juventusit e Barcelonës), sovjetikët Boris Apuhtin dhe Nikolaj Mihailoviç Ljukshinov (dekan i Institutit të Kulturës Fizike “Lesgaft”, ish-trajneri i Zenitit të Leningradit), hungarezi Miklos Vadas (specialist i shquar, drejtues teknik i Federatës Hungareze 1954), apo dhe emra të tjerë më të parëndësishëm. “Për mua, Broçiç mbetet trajneri më i mirë që ka ardhur në Shqipëri. Fitoi Ballkaniadën e vitit 1946. E kërkuam sërish, por kishte marrë një ofertë nga jashtë Jugosllavisë, duke u bërë trajneri i Egjiptit. Pati një karrierë të shkëlqyer”, – tregon Alfred Kazanxhi, i cili deri në fund të viteve 1980 vijoi pjesëmarrjen si arbitër i katërt në kampionatin kombëtar të futbollit. Kazanxhi ka marrë pjesë në Kupën e Ballaknike dhe Europe Qendrore të zhvilluar në Beograd 1962 dhe Sofje 1969.

DASH FRASHËRI (botuar në “Sport Plus”)

VOAL – Salvatore Cutugno ( Toto Cutugno) ka lindur në Fosdinovo (Massa-Carrara) më 7 korrik 1943. Babai i tij, me origjinë siciliane, është një marshal detar, ndërsa nëna e tij është shtëpiake. Disa muaj pas lindjes së këngëtarit-kompozitorit të ardhshëm, familja u transferua në La Spezia. Është babai, i cili luan borinë si një hobi, për të bërë të njohur pasionin e djalit të tij për muzikën. Kur Toto i ri dëshiron të luajë bateri, ai gjen inkurajimin e nevojshëm në shtëpi. Në vetëm trembëdhjetë  vjeç, ai merr pjesë në një konkurs rajonal në të cilin ai renditet i treti.

Në gjysmën e parë të viteve 1960 ai bëri përvojat e tij të para duke luajtur bateri në grupe të ndryshme, duke përfshirë “Nostradamus”, “Cocci di vaso” dhe “Accadimenti Therapeutici”. Përvoja më fatlume me të cilën ai gjen një pohim është se me grupin “Ghigo dhe goghi”.

Në vitin 1976, për herë të parë, ai mori skenën në Sanremo; me grupin “Albatros” paraqet këngën “Volo AZ504”, e cila renditet e treta. Vitin e ardhshëm ai është kthyer në Festival me “Grand Prix”.

Ai filloi karrierën e tij solo në vitin 1978 me këngën “Donna donna mia”, e cila më vonë u bë temë e këngës “Scommettiamo?” nga Mike Bongiorno. Gjithashtu në 1978 ai shkroi “Soli” për Adriano Celentano. Në vitin 1979 regjistroi “Unë dua shpirtin”, e ndjekur nga albumi homonim.

Në vitin 1980 ai është kthyer në Sanremo: me “Solo noi” ai vjen së pari. Menjëherë pasi fitoi Festivalin e Tokios me “Francesca non sa”, ai mori pjesë në Festivalbar me “Innamorati”; fiton Festivalbar si autor i këngës “Olimpic Games”, kënduar nga Miguel Bosè. Ai pastaj regjistroi “Flash”, një akronim për programin homonim nga Mike Bongiorno.

Albumi i dytë i Toto Cutugno është lëshuar në vitin 1981 dhe titullohet “Muzika ime”. Dy vjet më vonë, është 1983, ai kthehet në Sanremo për të paraqitur këngën që ende sot është ndoshta më i famshëm i tij, “L’italiano”. Votimi popullor i Totip fiton, megjithatë, renditet vetëm në vendin e pestë. Vitin e ardhshëm ai u rendit i dyti me “Serenata”. Vitin e ardhshëm ai është ende i dyti si autor i “Noi ragazzi di oggi”, paraqitur nga Luis Miguel. Ndërkohë ai publikon këngën “Unë do të doja të shkoj në plazh të hënën”.

“Azzurra melankolik” është pjesa me të cilën ai shkon në Sanremo 1986. Mblidhni një tjetër vend të dytë në vitin 1987 me “Figli”; në të njëjtin vit ka tre pjesë të tjera të tij që konkurrojnë në Sanremo: “Io amo”, kënduar nga Fausto Leali, “Il sognatore”, kënduar nga Peppino Di Capri dhe “Canzone d’amore”, kënduar nga Rich and Poor. Gjithashtu në vitin 1987 punoi në TV në “Domenica In” (Rai Uno) për të cilën shkruante shkurtimin “Una domenica italiana”.

Koleksioni i vendeve të dyta në Sanremo është shumë i pasuruar në tre vitet e ardhshme: këngët janë Emozioni (1988), Le mamme (1989) dhe “Gli amori” (1990), së bashku me Ray Charles të madh. Në vitin 1989 ai drejtoi programin “Piacere Rai Uno” në Rai.

Në Zagreb në vitin 1990 fitoi Eurovizionin e 1990 me “Së bashku 1992”. Vitin pasues ai do të jetë prezantues i ngjarjes së bashku me Gigliola Cinquetti. Në vitin 1992 lëshoi ​​albumin “Nuk është e lehtë të jesh burra”.

Kthehet në Festivalin e këngës italiane në vitin 1995 me “Voglio go a vivere in campagna” dhe në vitin 1997 me drejtorin e “Faccia”. Në vitin 1998 ai ishte në TV me “I fatti tua”.

Në vitin 2002 emigroi në Francë, ku pati sukses të madh me albumin “Il treno va”. Kthehu në Festivalin Sanremo të vitit 2005 së bashku me Annalisa Minetti me “Come noi nessuno al mondo”: për herë të gjashtë në karrierën e saj Cutugno merr vendin e dytë.

Pas luftës dhe mposhtjes së një tumori të prostatës që e kishte goditur atë, i ftuar nga shoku i tij Pippo Baudo, ai u kthye në skenën e Ariston në vitin 2008 me këngën “Come un falco chiuso in gabbia” “Si një fajkua i mbyllur në një kafaz”. Merr pjesë në Sanremo 2010 me këngën “Aeroplani”; gjatë mbrëmjes kushtuar dueteve ai është i shoqëruar nga Belen Rodriguez.

Eva Kor

Eva Kor, rumune që i ka mbijetuar Holokaustit dhe ka mbështetur faljen edhe për ata që kanë kryer krimet e Luftës së Dytë Botërore, vdiq në moshën 85-vjeçare, njoftoi djali i saj.

Ai tha se Kor vdiq gjatë një vizite në Krakov të Polonisë.

Kor ka qenë hebreje e Rumanisë, e cila, në vitin 1941, është dërguar në kampin e përqendrimit Auschwitz, në Poloni, i cili drejtohej nga nazistët gjermanë.

Shumica e familjes së saj është vrarë nga nazistët.

Por ajo dhe motra e saj binjake kanë mbijetuar, edhe pse u janë nënshtruar eksperimenteve çnjerëzore mjekësore.

Pasi ushtria sovjetike ka çlriruar kampin më 1945, dy motrat janë zhvendosur në Rumani, për të jetuar me një të afërme të tyre.

Ato kanë shkuar në Izrael kur kanë qenë 16 vjeçe dhe të dyja kanë shërbyer në ushtri.

Kor, e cila është martuar me një mbijetues të Holokaustit, më vonë është zhvendosur në Indiana të Shteteve të Bashkuara, ku ka jetuar më shumë se 30 vjet.

Më 1985, ajo ka themeluar organizatën CANDLES “për të parandaluar paragjykimet dhe urrejtjen, përmes mësimeve për Holokaustin”.

Ajo shpesh ka dhënë leksione, ka shkruar një autobiografi dhe është shfaqur në dokumentarë, zakonisht duke ndarë mesazhe për falje.

Motra e saj, Miriam Zeiger, ka vdekur në vitin 1993 nga kanceri.

Pas suksesit të Arbës, një tjetër Kokalari vihet në qendër të vëmendjes për rezultatet maksimale të arritura.

Për Amy Kokalarin nuk është e para herë që tërheq vëmendjen për vlerësimet e larta në studime.

Vetëm disa vjet më parë ajo do të çudiste gjithë Trevizon si e vetmja nxënëse që nuk kishte asnjë vlerësim tjetër veçse maksimal në çdo lëndë, në të gjitha vitet e shkollës. Dhe nuk mund të ndodhë ndryshe.

Nuk është hiperbolë. Edhe Amy është stërmbesa e Musine Kokalarit.

Urime dhe suksese të mëtejshme në rrugëtimin tënd e dashur Amy!

Të rinj si ty na bëjnë jo vetëm të ndihemi krenarë, por edhe të kemi shpresë.

Gazetarëve Amy u thotë se do të studjojë gjermanistikë, për shembull në Vjenë, sepse i pëlqen të bëhet Ambasadore!

Voal.ch i uron që të bëhet ashtu sikur dëshëron dhe t’i tejkalojë ëndërrat e saj, sepse e meriton!

Musinenë prej Parajse e bëni krenare!

https://tribunatreviso.gelocal.it/treviso/cronaca/2019/07/04/news/due-bravissimi-con-lode-amy-saro-ambasciatrice-1.36724605?fbclid=IwAR3ppX4mx1fjhdCd__mse5NqF4XLMo8lzQ-4NLIwdrsrsheQhcU7AsmmLoM