VOA
Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) publikoi sot në Tiranë Raportin e Vlerësimit të Sistemit Kombëtar të Integritetit për Shqipërinë, mbi efektivitetin e mekanizmave kombëtarë kundër korrupsionit.
Raporti, një bashkëpunim me Organizatën Transparency International, me mbështetjen e Bashkimit Europian, vëren një rënie në sektorin publik sa u takon mekanizmave kundër korrupsionit, një stanjacion në media dhe shoqërinë civile, ndërsa veçon si përparimin më të rëndësishëm atë në sistemin gjyqësor dhe në prokurori.
“Kuadri legjislativ i Shqipërisë mbetet i fragmentuar dhe efektiviteti i reformave është i kufizuar; shumë institucioneve publike u mungojnë kapacitetet, burimet dhe stafi i nevojshëm për detyrat e tyre”, thuhet në raport.
Lidija Prokic, këshilltare rajonale e organizatës Transparency International për Europën Lindore dhe Juglindore, tha për Zërin e Amerikës se reformat anti-korrupsion në Shqipëri duhet të vazhdojnë, se reforma në sistemin gjyqësor po kryhet me sukses, por edhe se ky Raport zbuloi se disa sektorë janë ende të brishta përballë korrupsionit.
“Një nga gjetjet më të spikatura nga Raporti është dobësia e rolit mbikëqyrës të parlamentit, prej nga rezulton që në disa fusha korrupsioni lehohet të vazhdojë. Nevojitet më shumë ndërveprim midis shoqërisë civile dhe institucioneve qeveritare në krijimin e një legjislacioni të vërtetë e funksional, që ta mbrojë shoqërinë nga korrupsioni. Kjo është e vetmja rrugë ku Shqipëria dhe vende të tjera në rajon mund të përparojnë drejt integrimeve europiane”, tha zonja Prokic për Zërin e Amerikës.
Në Raportin e Vlerësimit të Sistemit Kombëtar të Integritetit, një instrument i organizatës Transparency International, analizohen mirëqeverisja, transparenca dhe llogaridhënia tek Kuvendi, qeveria, partitë politike, gjyqësori, media, institucionet e pavarura, organizatat e shoqërisë civile si biznesi privat.
“Sektori publik i Shqipërisë është shtylla me pikët më të ulëta, sepse vuan nga standarte të paqarta profesionale, nga rreziku i korrupsionit dhe nga ndikimi politik”, thuhet në raport.
Sipas tij, përpjekjet për reforma dështojnë në krijimin e një sektori publik profesional dhe të përgjegjshëm, ku shkarkimet e padrejta mbeten një shqetësim me rëndësi.
IDM thekson në raport se në Shqipëri janë të pranishme forma të ndryshme korrupsioni, nga korrupsioni i vogël dhe nepotizmi deri te pastrimi i parave dhe kapja e shtetit, të cilat kanë marrë një rritje të konsiderueshme.
“Korrupsioni i madh dhe kapja e shtetit janë rritur ndjeshëm në dekadën e fundit, pasi Shqipëria ka rritur rreziqe të tilla nëpërmjet privatizimit, koncesioneve dhe partneriteteve publik-privat PPP. Këto mënyra të transferimit të parave publike dhe kapitalit në duar të privatit kanë qenë të prirura ndaj korrupsionit dhe pretendohet se kanë kontribuar në pasurimin personal të zyrtarëve qeveritarë”, thekson raporti.
Sektorët ekonomikë më të prekur nga korrupsioni i madh, sipas këtij raporti, kanë qenë energjia, transporti, ndërtimi, shëndetësia dhe turizmi.
“Pastrimi i parave dhe marrëveshjet e fshehta ndërmjet partive politike, zyrtarëve të qeverisë dhe grupeve të organizuara kriminale janë shqetësuese dhe janë përkeqësuar”, thuhet në raport.
Kuadri legjislativ kundër korrupsionit vlerësohet se është mjaft gjithëpërfshirës, por jo mjaftueshëm i qartë në përcaktimin e përgjegjësive institucionale për ta zbatuar atë.
“Mungesa e transparencës lehtëson vendimmarrjen e korruptuar dhe kapjen e shtetit”, thekson raporti.
Pavarësisht Ligjit për të Drejtën e Informimit dhe Ligjit për Njoftimin dhe Konsultimin Publik, institucionet publike, sipas raportit, ende nuk arrijnë të zbulojnë të dhënat përkatëse buxhetore dhe të prokurimit, ndërkohë që proceset e konsultimit publik priren të jenë formale.
Në të theksohet se “ndikimi i qeverisë mbi Kuvendin është i rëndësishëm dhe institucionet e pavarura si KLSH, ILDKPKI dhe Avokati i Popullit ushtrojnë presion të kufizuar thelbësor mbi ekzekutivin për të hartuar politika efektive kundër korrupsionit”.
Pavarësisht një ligji të ri për prokurimin publik, raporti thekson se “procedurat e prokurimit publik në sektorin shëndetësor dhe në infrastrukturë vuajnë nga një sërë çështjesh që variojnë nga ofertat fiktive deri te mungesa e mbikëqyrjes efektive”, ndërsa “nuk bëhen të ditura detajet në lidhje me zbatimin dhe ekzekutimin e kontratave të koncesionit/partneritetit publik-privat (PPP)”.
Në këtë raport theksohet se zbatimi në praktikë i ligjit për parandalimin e konfliktit të interesit dhe për mbrojtjen e sinjalizuesve mbetet i dobët.
Mjedisi i biznesit në Shqipëri vlerësohet se ka mbetur i prirur ndaj korrupsionit për shkak të sfidave si informaliteti, administrata publike joefektive dhe besimi i ulët në sistemin e drejtësisë. “Rastet e zyrtarëve publikë që marrin pagesa nga sektori privat janë të përhapura, megjithëse ka pasur iniciativa për të reduktuar kontaktet mes bizneseve dhe zyrtarëve publikë”, thuhet në raport.
Në të theksohet se shoqëria civile, mediat dhe partitë politike kanë shënuar rezultate të dobëta.
“Besimi tek partitë politike është shumë i ulët, sepse partitë politike kanë përqafuar klientelizmin, duke ofruar përfitime në këmbim të mbështetjes elektorale dhe financiare, duke shtuar dyshimet për përfshirjen e grupeve kriminale në këtë marrëdhënie”, thuhet në raport.
Në raport thuhet po ashtu se Komisionit Qendror të Zgjedhjeve ende i mungojnë burimet e mjaftueshme për të monitoruar financimin e partive politike dhe të ndëshkojë shkeljet e ligjit nga partitë politike, ndërsa “ka akuza për ndërhyrje të partive politike në burimet dhe dhënat shtetërore”, por “mekanizmat për të parandaluar keqpërdorimin e burimeve publike gjatë fushatave politike janë joefektive”.
Zonja Prokic, përfaqësuese e Transparency International, tha për Zërin e Amerikës se shoqëria civile ka një rol të rëndësishëm për të luajtur në luftën ndaj korrupsionit, dhe ajo po kurajohet nga TI, që të jetë më bashkëpunuese dhe më aktive në përpjekjet për të mbajtur nën kontroll korrupsionin.
“Qëllimi ynë është bashkëpunimi me qeverinë që ajo të marrë masa konkrete në kontrollin e korrupsionit së pari në sektorin publik, por Raporti vëzhgon korrupsionin edhe në sektorin e biznesit, i cili është po ashtu i lidhur me rolin e parlamentit, qeverisë, dhe drejtësisë. Secili ka një rol të madh për të luajtur, dhe nuk mund të shihen të shkëputura”, tha zonja Prokic.
Në të theksohet se organizatat e shoqërisë civile monitorojnë llogaridhënien e qeverisë me metoda të ndryshme, por ndikimi i tyre është i kufizuar, ndërsa përballen me vëmendje të kufizuar, me frikësime të vazhdueshme, ngacmime dhe sulme.
Sa i takon gazetarisë, në raport thuhet se materialet e përgatitura nga qeveria dhe reklamat e fshehura vënë në dyshim integritetin gazetaresk dhe rolin publik të medias.
“Pavarësia editoriale kushtëzohet nga interesat e pronarëve dhe vlerësohet se mediat promovojnë axhendat e qeverisë, biznesit dhe grupeve kriminale për përfitime personale në tregje fitimprurëse”, theksohet në raport, i cili veçon si problem kufizimet mbi informacionin për gazetarët investigativë, shoqërinë civile dhe profesionistët e medias.
“Krijimi i Agjencisë për Media dhe Informim në vitin 2021 ka centralizuar më tej kontrollin e përmbajtjes së informacionit që bëhet publike nga institucionet qeveritare”, thuhet në raport.
Ai thekson se “liria e medias në Shqipëri është përkeqësuar”, ndërsa “media priret të politizohet ndjeshëm dhe marrëdhënia midis qeverisë dhe pronarëve të medias duket se lidhet me një përfitim reciprok: mbulim pozitiv për qeverinë në këmbim të aksesit në fondet publike dhe lehtësimit të procedurave administrative”.
Në raport theksohet se linjat editoriale të mediave diktohen nga interesi vetjak ekonomik; fakti që pronarët e kompanive më të mëdha mediatike janë aktivë edhe në sektorë si ndërtimi, shëndetësia ose financa.
“Këto marrëdhënie zhvillohen më tej në rrjete klientele të plota thelbësore për korrupsionin e madh dhe mundësinë për të përfituar nga kontratat publike”, thekson raporti i IDM-së për vitin 2023, i cili vjen pas atij të fundit në vitin 2016.
Raporti vlerëson reformën në drejtësi, procesin e vetingut, si dhe ngritjen e një prokurorie të posaçme kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, por thekson se ende gjendja e qeverisjes demokratike është përkeqësuar, ndërsa gjendja e shtetit të së drejtës ka ardhur ngadalë në rënie.
Po ashtu regjistrohet përkeqësim edhe sa i takon mbrojtjes së drejtave njerëzore dhe qytetare, ku janë dokumentuar shkelje të së drejtës për tubim të lirë, ndalime të paligjshme dhe shkelje të së drejtës për strehim nëpërmjet dëbimeve me forcë dhe prishjes së pronës për t’i krijuar hapësirë projekteve të infrastrukturës në kryeqytet.
Po nuk ka nje bandil apo rebele shqiptare te
intervostojne procedurem e urdhrit arrestit.
Pu ju arrestuat fullanin pa asnje baze??
C behet ka shtet??apo jo??
Pse kerkush nuk tha ndiqenk penalisht,po
pati dokumenta arrestojeni(Po fullani nuk ishte
ddputet,i kriminalizuare,nuk ishte minister
hajdute e kolloboratore):
Ai ishte koke turku per te mbroture kupolen.
Fullani nuk ishte roja bake ase ne thesare.
pse gjykatsi u arrestua pa marre leje kshillit
larte te drejtesise.???????
Pse nuk njoftohet gjykata nderkombetare kshilli
europes?? per keto shkelje
flagrante’:.
tahiri tallet me rramen e rrucin.
Se ka ne traste macorrin qe kur tja
Nxjerrin koken e maccoorrit rrames e rrucit
Do do tu luajn mendet e kokes .
Tahoja pa lejen e rrucit e xhafes nuk mund
kishte levizur jasht tirane.tatall k…..me
parlamentaret e drejtesin,sot tahoja
ai eshte i hipufr ne kale me mburojd shtdtrrore.
Shkon kah te done me veture deputeti.
Ska sharr ase gozhd ae e pret cpon tahirin.
Drejtesia ka marre funde ne skiperi.
Aty sundon nje moniste sharlatan qe kercen
si gjeli tra me tra.
Me akademin gjet situaten per ta zhvebdusure
vemendjen.Ai kater vite studio ne oxfort per
Tu marre me akademin.
Ai nuk eshte ne gjendje me be
Nje portret akademiku
Akademia nuk eshte afruare nga asnje president
Enveri po se vete I emronte
Ata kademiket nuk munden me spjeguare kush ja pellazget
Kush?em eshte gjuha e tyre,
Kush jane pas ardhes
Te pellazgve???
Nuk munden te thonin se gjuha shqipe??? kur eshte
folure???? dhe nga kushe???
Monizmi qe inferior nda j
Orthodocvd ,latinve,dhe thonin jemi moter e vlla???
Kur ata mund te jene bijte ose vllezer me
”I l i r e t( I.N. 1992 In memory ).
Qeveria e prishi centralizimimn e punes akademike
U shperben Institucionet kerkimore shkencore,
shkencore e biologjise ,Bujqesis shkencore
mendohj se duhej bashkohashin gjith
Intitutet shkecor kerkimore bujqesor ,
Dretoria e Pegjithshme e Farerave( Gjenetik-Seleksionim)
Istituti Kekemeve Veterinere,
Zoteknise,
MIisrit dhe orizit,
Perime -Patstes,
Firagjereve.
Mbrotjes bimve
Frutikulture-Vreshtavd
Duhanit
Panxhar sheqeri
Dhe 27 Stacionet kerkimore Shkencore
Stacini i Mbrotjes bimve;
Me 27 Filjalet e prodhimit e seleksinimite farerave
Instituti i Studimit Tokave etj
Edhe ketu gaboj prof, berisha.
Fora ja beri piktori fare, qe prish dhe departamentet e bujqesise.
Pa shikuare industrine.????
Tani bjeri qemanes akademja eshte institucioni me i
rendesishem kerkimore shkencore i pa varure qe
funksionone me statuse te vecan ne te gjkthd boten.
Ajo perfaqson shtetin shqiptare ne te gjitha akademite
e shkencave ne bote.
nje shtet mumd te kete me dhjetra e qkndra universitete
poe akademi te shkencav eshte nje.
Ne cdo shtet ka dhe akademi te shkevave tjera,sic jane
Ato te mjeksis,,bujqesise,etj.
poe shtetrishte eshte nje Akademi ashtu sic e kishim
ne para ne monizeme.
Nuk jemi sistemin moniste,teper te perqendruare,
metode burokratike,krdjtsishte e politizuare.
Edhe sote mundon politizimi e sektarizmi,dallimet
rajonale ,krahinalkzmi.
Sa e tromditi boten shqiptare nje femere qe foli
ne parlamentin shqiptar ae kishte mbarure studimet
ne rrome te italise shkeqyshem dhe nuk i eshte
gjendure(Ashtu sic veprohej ne monizeem artyre qe
kishi mbaruare shkenca politike,apo mardhenje
te se drejted nderkombetare,por liheshim ne pune
rendomta,jashtd profilit ose dhe pa pune,e punonim
ne ambasada cabej,,kapterra sigurimi,pa shkolle pa arsim,
pa ditur gjuhe te huaje).
shtypi mefia jo se nuk do por shteti i ofendo i bene lecke si drejtsi band,legen,kazanaetj
etj epitete.po kush je ti????dikutr p.zogaj thoshte.
Ambasadoret duhet ti emroje parlameti e ti shkarkokonn parlameti)
Situate eshte kritike kanibalizmi ke leshur rrenje te thella,se
bashku me korrupsionin ne me i madh te me i vogli.
Sot 50% e siperfawes se mbjell(Jo musha,mazhda,toke
improduktive) zen kanabizmi.
Bile po te perdorej kjo e ardhur nga fshati do permisohej
gjendje e fhbatite.Por me kete treg lidhen zyrtaret e tahose
(S.t. per sqarim) me shoke.
ms.nga dibra beri thrrje zgjohuni.
Poe filluan cekejnte thone ajo ishte e pregatitur,etj dokrra.
pushteti kesht
Rama gjoja po bej mbledhje qeverie hapibtotben e ju tha ministrave
marrni para e merrni masa per rruget,shkollate,spitalet.
Bravo i qoftd se shteti duhet shofin si tropojen e saranden’.(E kane degjure
kengen e shume preferuare ‘.nga tropoja ne sarande,por askushe nuk e
Zbatone..Kosova po vuane per 800 Ha .toke,qe ne baze te deklarates qe
i eshte dhen pavarsia duhet njfet kifite e fedarates jugosllave.
shqiperia sipf. e tokes e ka nga 28.750 Dikush 28748(Her me shume e here me pake).
Ingnjeret,topografet,rilevusit e dine qe sa here te matet nje,siperfaqe toke asnje
here nuk del njesoj per arsye
reliefi apo saktesie njerzore.
Ashtu sic jane firote legale jane te njohura dhe gabimet
rilevuse.
soot shaiptaret presin,pret dhe ai qe ka lind naten
E Thaksgivingut 24 Netor 92Ee done shqoperin
se qysh tre vjec kanmesuare poemen e
Vasko Pash shkodranit
”( mesuare shqipen akoma dhe aglishte me fjalore te shkurter
”..Esht topk jone
Te paret nabe kane lene
kush mos ta prekin
se desinte tane,”
Shpreson tek Rilindasit e 1878
” Se drite e diturise perpra do na shpejre”