Që nga çlirimi i Kosovës dhe derisa sa e kanë arrestuar, Hashim Thaçi, kokë më vete e në kundërshtim me Kushtetutën dhe ligjet ne fuqi, i ka nxjerrë, radhazi, në pazarin e madh kufijtë dhe territoret e Kosovës.
Për këtë, për çdo ditë po dalin fakte e dëshmi, sa që do të vijë dita, , që ai do të përgjigjet penalisht për rrezikimin serioz të integritetit territorial të vendit, vetëm e vetëm për nevojat e tij personale.
Pse tash kjo temë ?
Sepse kam vërejtur se jo vetëm në rrjetet sociale por edhe në debate të ndryshme po përvijohet kjo temë e rrezikshme…;
Sepse jam ndër të parë, në mos i pari që jam marrë me këtë temë të prushtë, posa ka nisë me u përvjedhë në medie dhe e kam kundërshtuar publikisht;
Sepse rrethanat e krijuara në Ukrainë, duhet të na i hapin sytë, të na bëjnë të çohemi peshë, i madh e i vogël, dhe ta kundërshtojmë çdo përpjekje që çon në gjymtimin e territoreve tona. Kudo qofshin ato.
Sepse, në pikëpamjen time, ai që nuk është në gjendje me e mbrojtë çdo pëllëmbë të atdheut, si vendlindjen e tij, ai mund të jetë gjithëçka, por jo patriot.
E nënvizoj se, në rast se do të realizohej plani antishqiptar Vuçiq&Thaçi, më së keqi do ta pësonte Kosova Lindore, sepse do të defaktorizohej përgjithmonë.
Në këtë vazhdim po e postoj një analizë të themelshme dhe serioze për pasojat që do të përplaseshin në territoret e Kosovës Lindore.
Këtë e kanë shkruar dy ekspertë akademikë të çështjes së kufijve, Ak. Hivzi Islami dhe Prof. Arsim Ejupi, të cilët janë nga Kosova Lindore. Dhe e njohin këtë çështje më mirë se kushdoqoftë tjetër.
Punimi është i gjatë, por një çështje kaq serioze nuk mund të përmblidhet në një kronikë lajmesh. Unë e kam lexuar disa herë prej që është publikuar dhe sa herë e lexoj mësoj diçka të re. Sepse është analizë e ekspertëve eminentë.
Duhet nënvizuar se me projektin Vuçiq-Thaçi, Kosova Lindore është dëmtuar substancialisht ; sepse shqiptarëve atje u është krijuar iluzioni se kjo çështje do të kryhet për së mbari. Dhe tash cilido që e kundërshton «bashkimin» e tyre me Kosovën kqyret dhe lexohet armiqësisht. E kuptoj, sepse shtypja që ushtron Serbia atje është e padurueshme dhe e gjithanshme.
Pavarësisht kësaj, unë mendoj se duhet ta themi të vërtetën. E vetmja mënyrë që Kosova t’i ndihmojë territoret e saj të pushtuara është të punojë në forcimin e ndikimit të elitave të tyre, ne denoncimin e vazhdueshëm të shkeljes së të drejtave të tyre, në financimin e projekteve rendësore në fushën e dijes, arsimit, infrastrukturës dhe marrëdhënieve ndërkombëtare… E mbi të gjitha të jetë shtet i fortë e serioz që nëse shteti pushtues rrezikon jetën e vëllezërve tanë, Kosova me u çu’ në këmbë, në shtatë e shtatëdhjetë, dhe me i mbrojtë e me i çliru.
Jemi para zgjedhjeve dhe, në parim, po të ishte Hashim Thaçi bartës i listës së PDK-së, nuk do të shkruaja për këtë temë, sepse nuk dua të implikohem në zgjedhje.
Duhet lënë që zgjedhësit, arbitri, ta japin verdiktin e tyre shlirë. Por meqë z. Bedri Hamza, nuk ka të bëjë fare me pazaret me territore, kjo analizë nuk e penalizon atë në asnjë mënyrë.
Vetëvetiu as Partinë Demokratike, sepse Hashim Thaçi nuk ka vepruar në emër të saj, por në emrin e vet dhe për interesat e tij strictement personale.
Lexojeni analizën e mëposhtme me laps në dorë nëse doni ta njihni me themel këtë çështje që është jetike për çdo shqiptar, pavarësisht se ku jeton.
‘Korrigjimi’ i kufirit dhe ‘bashkimi’ i Luginës me Kosovën, është lojë e dëmshme dhe e rrezikshme
Nga Hivzi Islami & Arsim Ejupi – 16:21, 05/09/2018
“Korrigjimi” i kufirit dhe “bashkimi” i Luginës së Preshevës me Kosovën – lojë e dëmshme dhe e rrezikshme.
Kohët e fundit në Kosovë, në Luginën e Preshevës dhe gjithandej nga ka shqiptarë, si dhe në disa qarqe rajonale e ndërkombëtare po zhvillohet një diskurs i gjerë rreth kufijve, ndarjes së Kosovës dhe copëtimit të Luginës së Preshevës në emër “të korrigjimit” të kufijve dhe rrjedhimisht “bashkimit” të Luginës me Kosovën.
Ndarjet dhe copëtimet e trungut gjeoetnik të shqiptarëve, me imponimet dhe me dhunën e realizimit të tyre, si dhe konsekuencat shumëdimensionale, nuk janë problem i ri dhe kanë një historik të gjatë, nga periudha osmane e deri në ditët tona, por në versione dhe në dimensione të ndryshme, territoriale dhe politike. Ndarja territoriale-etnike e Kosovës sot do të shënonte mosekzistimin e saj si shtet i pavarur dhe sovran.
I pari i shtetit të Kosovës, me disa individë shqiptarë dhe disa qarqe pushtetore serbe dhe ndërkombëtare, duke shkelur Kushtetutën e Republikës së Kosovës dhe interesin shtetëroro-kombëtar, është vënë në krye të këtij diskursi dhe aventure me pasoja të dëmshme dhe tepër të rrezikshme për ardhmërinë e Kosovës dhe të shqiptarëve, por edhe gjithë Ballkanin, duke i hapur rrugë “ballkanizimit” të mëtejmë të tij (BeH, Maqedonia, Sanxhaku, Vojvodina, Kroacia, Mali i Zi, pakica bullgare në JL të Serbisë etj.).
Nga elaborimi i të gjitha dimensioneve gjeohapësinore, gjeopolitike dhe etnodemografike, sasinë dhe cilësinë e resurseve, rezulton përfundimi se me ndarjen e Kosovës dhe me copëtimin e Luginës, me kusht që të merrej edhe hekurudha dhe autostrada (Korridori 10), humbëse janë Kosova dhe Lugina, ndërkaq fitues del vetëm Serbia, madje me vetë idenë dhe nismën “e korrigjimit” të kufirit dhe natyrisht Rusia. Prandaj, është trishtuese të preken kufijtë ekzistues.
1. Ideja për ndarjen e Kosovës është e vjetër dhe buron nga Serbia. Autor i saj është “babai” i kombit serb, Dobrica Qosiqi, inspirues i të gjitha tragjedive njerëzore dhe materiale në ish-Jugosllavi. Si kryetar i Jugosllavisë së Tretë (Serbia dhe Mali i Zi), në janar 1993 projektin e ndarjes në proporcion 60:40% në favor të Serbisë e paraqiti në selinë e OKB-së në Nju-Jork, por u hodh poshtë nga bashkëkryetarët e Konferencës së Gjenevës, Sajrus Vens (Cyrus Vance) dhe Robert Oven (Robert Owen) nga frika e ndarjes së BeH-së dhe e Maqedonisë. Në vitin 2004 edhe më vendosmërisht doli me tezën se “Serbia nuk ka forcë biologjike që ta ruajë territorin e saj”, prandaj duhet të ndahet dhe ndarja e përkufizimi i tillë paraqesin “kompromisin midis të drejtës historike e të drejtës etnike dhe zgjidhjen racionale të antagonizmave shekullore ndëretnike”. Pjesa që do ta merrnin shqiptarët mund të bashkohet me Shqipërinë dhe dy popujt dhe dy shtetet mund të jetojnë njëri pranë tjetrit dhe për këtë qëllim autoritetet e Beogradit duhet të bisedojnë drejtpërdrejt me Tiranën zyrtare, duke e kapërcyer Prishtinën. Kryeministri serb Z. Gjingjiq u angazhua që ta realizojë planin e Qosiqit, por ai u vra në vitin 2003.
2. Në frymën e zgjidhjes së çështjes “shqiptaro-serbe”, siç e thoshte Qosiqi, “kapërcimin” e Prishtinës fare lehtë e hetojmë edhe sot nga Tirana zyrtare (prononcimi i Ramës, bashkë me Vuçiqin në Nish për ndërtimin e rrugës Nish – Merdare – Kukës – Durrës, pa çarë kokën se ajo kalon nëpër Kosovë, ose deklarata skandaloze e Ramës në 10-vjetorin e pavarësisë së Kosovës se Shqipëria dhe Kosova mund ta kenë një president; me këtë shpërfill rëndë sovranitetin e Kosovës dhe shfaq megalomaninë paternaliste!). Nga kjo shihet qartë se Shqipëria e sotme zyrtare nuk tregon ndonjë zell për afirmimin e Kosovës shtet të pavarur dhe sovran, sikurse as Shqipëria e djeshme dhe e pardjeshme! Përkundrazi! Ndarjen e Kosovës e kundërshtojnë të gjitha instancat relevante ndërkombëtare dhe shtetet më të fuqishme në Evropë dhe në botë, sikundërqë nuk pranojnë që Kosova të kthehet në gjendjen e para vitit 1999 ose të bashkohet me ndonjë shtet tjetër. Edhe Kushtetuta jonë këtë e ndalon. “Republika e Kosovës është shtet i pavarur, sovran, demokratik, unik dhe i pandashëm” (Neni 1, alineja 1) dhe “nuk ka pretendime territoriale ndaj asnjë shteti ose pjese të ndonjë shteti dhe nuk do të kërkojë të bashkohet me asnjë shtet ose pjesë të ndonjë shteti” (neni 1, alineja 3).
3. Tezën e Qosiqit e ka mbështetur vetëm një shqiptar, “babai” i kombit, Rexhep Qosja, i cili shkon edhe më larg dhe në një seri prononcimesh pas luftës flet për “lëkundjen e kufirit mes Kosovës e Serbisë dhe zhvendosjen humane të popullsisë”, të fokusuar pikërisht te shqiptarët e veriut të Kosovës dhe shqiptarët e serbët e Luginës, duke kërkuar të bëhet shkëmbimi i Luginës me veriun e Kosovës, pa pasur njohuri elementare për kontekstin gjeohapësinor dhe gjeoetnik të dy territoreve. Ndërsa ngrihet pikëpyetja: pse ky njeri kurrë nuk e kërkoi Plavën dhe Gucinë dhe në asnjë rast nuk foli për pozitën e rëndë të shqiptarëve në Mal të Zi?! “Zhvendosja humane e popullsisë” ndodhi përmes spastrimit etnik si veprim më i shëmtuar në luftërat në ish-Jugosllavi në fund të viteve të 90-ta të shek. XX. Në kuadër të krimeve kundër njerëzimit, shpërngulja e qëllimshme, e planifikuar dhe e dhunshme e popullsisë në sistemet juridike të shumë vendeve, duke përfshirë edhe ato që vetë ushtrojnë gjenocid dhe nga vetë OKB-ja, konsiderohet krim gjenocidial. Vetëm njerëzit pa ndjenja njerëzore, megalomanët paranojakë dhe popullistët fisnorë sot e mbështesin “zhvendosjen humane të popullsisë”!
4. Aktualizimi i ndarjes së Kosovës sërish vjen nga Beogradi, bashkë me Tiranën zyrtare në heshtje dhe disa qarqe të huaja proserbe. “Çerek-Prishtina” zyrtare është e fundit që u kyç në këtë projekt katastrofë për shtetin tonë në ndërtim dhe për Luginën e Preshevës, të manipuluar nga profiterët andej e këndej kufirit. Pala serbe duke qenë koshiente për pamundësinë që në aspekt afatgjatë t’i mbajë marrëdhëniet mes shqiptarëve dhe serbëve në nivelin e “konfliktit të ngrirë” dhe synimit për aderim sa më të shpejtë në BE, kohët e fundit përmes rrugëve mediatike, por edhe të prononcimeve, kryesisht nga nivelet e ulëta të udhëheqjes politike, gjithnjë e më shumë po e plason idenë e shkëmbimit të territoreve. Për të përfituar sa më tepër nga dialogu deri më tash joproduktiv me Kosovën, por edhe për t’i zvogëluar efektet e mundshme negative në opinionin e brendshëm politik, intelektual dhe fetar heziton haptas ta quajë atë “shkëmbim të territoreve”, sepse Kosovën nuk e pranon shtet të pavarur dhe si tërësi e konsideron pjesë të Serbisë, prandaj po i përdor formulimet “korrigjim” apo “rirregullim” i territorit. Për fatkeqësinë tonë, në këtë “grackë” ka ra i pari i shtetit tonë, duke e ndjellë një të keqe të madhe!
5. Plani i Ahtisaarit i ka njohur kufijtë e Kosovës në gjendjen para 31 dhjetorit 1988. Aty shprehimisht thuhet: “Territori i Kosovës do të definohet nga vija kufitare e Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës brenda Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë ashtu siç kanë qenë këto vija kufitare më 31 dhjetor 1988, përveç ndryshimit të vijës kufitare nga Marrëveshja e Demarkacionit në mes të Republikës Federative të Jugosllavisë dhe ish-Republikës Jugosllave të Maqedonisë më 23 shkurt 2001” (2 shtator 2007). Në afatin e paraparë, në procesin e “demarkimit” Maqedonia i mori nga Kosova 1.91 km². Dokumenti i tij dhe shumë dokumente të tjera, çfarë janë Kushtetuta e KSA-ja e Kosovës e vitit 1974, Deklarata e Pavarësisë e 17 shkurtit 2008 dhe Kushtetuta e Republikës e vitit 2008, si dhe Komisioni i Badinterit i vitit 1991, vendimi i Gjyqit Ndërkombëtar të Hagës i vitit 2010 dhe harta e KFOR-it i definojnë qartë kufijtë e Kosovës, të kornizuar në 10.905 km². Deri më sot 115 vende e kanë njohur shtetin e ri të Kosovës në këtë madhësi territoriale. Dokumenti i Ahtisaarit, i futur komplet në Kushtetutën e Republikës së Kosovës, serbëve të Kosovës u dha aq shumë privilegje sa nuk i gëzon asnjë pakicë në botë. Plani i Ahtisaarit është kompromisi maksimal që ka bërë Kosova; përtej nuk mund të shkojë. Që nga paslufta serbët e veriut të Kosovës nuk paguajnë as ujë, as rrymë, as tatim në pronë!
6. Të flitet për ndërrim të kufijve dhe bashkim të Luginës me Kosovën pa u zgjidhur çështjet elementare në negociatat me ndërmjetësim ndërkombëtar (Brukseli), çfarë janë diplomat e UP-së të shqiptarëve të Luginës, problemi i energjisë, i kadastrës, lëvizja e lirë e qytetarëve shqiptarë etj., është një absurd i paparë në marrëdhëniet midis shteteve. Shtëpia nuk ndërtohet nga çatia! Klithja për “bashkim” është pikërisht paaftësia e realizimit të agjendës së Brukselit dhe kjo sjellje e aktorëve “të bashkimit” çon drejt amortizimit të pavarësisë, sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës. Ndoshta ky është dhe qëllimi të cilin e dinë vetëm aktorët e lojës “së korrigjimit” të kufijve!
7. Sipas Komisionit Ndërkombëtar të Arbitrazhit, i njohur si Komision i R. Badinterit, në kufijtë ekzistues administrativë (Uti possidetis) 6 ish-republikat e ish-Jugosllavisë u bënë shtete të pavarura në fillim të viteve të 90-ta të shekullit të kaluar (1991-1993). Kufij të tillë administrativë, me bazë kadastrale, kanë pasur edhe dy ish-krahinat socialiste autonome Kosova dhe Vojvodina. Meqenëse Serbia nuk e ka pranuar formalisht pavarësinë e Kosovës nuk mund të ndërmerret asnjë veprim rreth kufijve dhe nuk është e mundur ndonjë marrëveshje për delimitimin dhe pastaj demarkimin e vijës kufitare. Serbia së pari duhet ta njohë pavarësinë e Kosovës në kufijtë ekzistues e pastaj vjen korrigjimi ku mendohet se ka konteste, si me vendet e tjera fqinje që e kanë njohur pavarësinë e saj. Midis Kosovës dhe vetvetes Serbia vazhdon ta konsiderojë kufirin administrativ, joshtetëror. Prandaj, i ashtuquajturi “korrigjim i kufirit” është sa mosdije, po aq një sjellje irracionale ndaj opinionit dhe një lojë me ndjenjat e popullatës shqiptare në Luginë dhe në veri të vendit, të cilët këto ditët e diskursit po përgatiten të ikin edhe ata pak shqiptarë të mbetur në veri, duke i shitur pronat, ndërsa serbët në jug të Ibrit, bashkë me Kishën Ortodokse Serbe janë kundër “ikjes” së Veriut të Kosovës.
8. Në opinionin e gjerë publik është krijuar një huti e madhe rreth përdorimit të nocioneve “ndarje”, “copëtim”, “shkëmbim”, “lëkundje”, “korrigjim”, “rishikim”, “demarkim”, “rirregullim”, “ridizajnim”, “rikufizim”, “rivijëzim” etj. Aktualisht të gjitha janë në funksion të pazareve politike të individëve të papërgjegjshëm dhe të qarqeve jashtë Kosovës e Luginës dhe veçanërisht të Serbisë. “Ndarje”, “shkëmbim” dhe “copëtim” do të thotë e njëjta gjë, por në kontekstin e diskursit të sotëm konkret politik e njëjta gjë nënkuptohet dhe me nocionet “korrigjim”, “rishikim”, “rivijëzim”, “rivizatim” ose “lëkundje” e territorit. “Korrigjimi” i kufijve midis Kosovës dhe Luginës së Preshevës është një mashtrim banal i radhës, qitje hi syve opinionit shqiptar në Kosovë, në Luginë dhe përtej. Përveç fjalëve boshe dhe konfuze, ndonjë plan konkret i “korrigjimit” të territorit midis Kosovës dhe Serbisë, bashkë me kriteret dhe parametrat e tjerë, nuk po prezantohet, sepse nuk ekziston; aktorët e “korrigjimit” të kufirit nuk kanë as haber për kontekstin gjeohapësinor të Luginës së Preshevës. Serbia mund edhe të ketë plane të ndarjes në versione të ndryshme.
9. Është i njohur fakti se në kuadër të përcaktimit të vijës kufitare ndërmjet shteteve janë këto 5 faza: 1. Përkufizimi ose ndarja politike kufitare; 2. Definimi i kufirit; 3. Delimitimi i kufirit; 4. Demarkimi i kufirit dhe 5. Menaxhimi dhe mirëmbajtja e kufirit. Në fazën e parë ushtarakët, politikanët dhe diplomatët merren vesh për vendshtrirjen e kufirit. Një ndarje e tillë shpeshherë nuk është precize. Faza e dytë është definimi i kufirit. Meqenëse etapa e parë e përcaktimit të vijës kufitare përcillet shpeshherë me pasaktësi, në etapën vijuese synohet që kufiri të definohet në mënyrë më precize. Markerët janë pika karakteristike fiziko-gjeografike dhe sociale në terren. Në procesin mjaft kompleks të definimit të kufirit politikanët ndihmohen nga “arkitektët e kufirit” dhe nga “inxhinierët e kufirit”.
Etapa e tretë është delimitimi, i cili paraqet një proces ligjor përmes të cilit dy shtete sovrane përshkruajnë në formë të shkruar pozitën e kufirit të tyre të përbashkët, kryesisht si rrjedhojë e vendimmarrjes në tryezën negociuese, e cila rezulton me një marrëveshje ose traktat të nënshkruar nga palët e interesuara. Në këtë fazë “inxhinierët e kufirit” luajnë rolin kryesor. Demarkimi është etapa e katërt; ky është një operacion i terrenit dhe çështje ekzakte nga njohuritë gjeografike, fizike dhe astronomike. Qëllimi i tij është të markojë pozitën e kufirit në terren (tokë) ashtu që të jetë i dukshëm për të gjithë. Objektivi i demarkimit është vendosja e pikave fizike që përcaktojnë saktësisht kufirin e delimituar. Aty ku është e mundshme demarkimi me pika artificiale kufitare duhet të përmbajë piramida (shtylla) të vendosura drejtpërdrejt në vijën kufitare. Zakonisht formohet një komision i përbashkët i dy shteteve, i cili ka për detyrë të tërheqë vijën kufitare në varësi të gjendjes reale (relievi, hidrografia, situata shoqërore-ekonomike) në hapësirën kufitare.
10. Gjatë procesit të demarkimit të kufirit devijimi i vijës kufitare mund të bëhet jo më shumë se 150 m² nga njëra anë ose nga ana tjetër e kufirit (interesi i njërës palë për ndonjë burim të ujit, ndërsa nevoja e palës tjetër për qasje në një rrugë). Bëhet fjalë për shkëmbim: sa merr, aq jep në mënyrë që sipërfaqja totale e entiteteve shtetërore të mbetet e njëjtë. Faza e fundit është administrimi i kufirit në gjithë zonën kufitare (kontrolli gjatë kalimit të njerëzve dhe të mallrave, kontrolli i sigurisë, duke përfshirë kontrabandën, rrugët e mjetet e tjera të trafikut dhe të komunikacionit, i përdorimit të ujit, i tokës bujqësore dhe i pasurive të tjera).
11. Për shkak të ndryshimeve në marrëdhëniet ndërkombëtare kufijtë variojnë historikisht në varësi të procesit të themelimit, të ndërtimit ose të dekompozimit të shteteve. Ngjitja e shtetit në skenën botërore është çështje e fakteve që nuk sjell automatikisht edhe pranimin e tij. Në praktikat bashkëkohore njihen rastet kur shtete të caktuara pranohen për arsye të ndryshme, por çështja e kufijve të tyre mbetet edhe shumë kohë pa u zgjidhur. Ndarja kufitare vjen në rend të ditës vetëm atëherë kur përcaktohet prania e ndonjë titullari juridik.
12. Në Ballkan dhe në territorin etnik shqiptar sot janë dy nyje neuralgjike gjeopolitike dhe gjeostrategjike, Lugina e Preshevës me shumicë shqiptare dhe veriu i Kosovës me shumicë serbe. Lugina shtrihet në pjesën qendrore të Ballkanit dhe paraqet një territor-korridor që lidh Luginën e Moravës në veri me Luginën e Vardarit në jug, duke mundësuar komunikim më të lehtë dhe më të shpejtë të Evropës së Mesme me atë Jugore dhe më tutje. Nëpër të kalojnë paralelisht rruga automobilistike (autostrada) dhe hekurudha me rëndësi ndërkombëtare, të cilat e përbëjnë të ashtuquajturin Korridorin X, si një nga linjat më të rëndësishme të komunikacionit dhe transportit në Evropën JL.
13. Veriu i Kosovës shquhet me pasuri të mëdha minerale dhe ujore, pa të cilat Kosova nuk mund të ekzistojë. Pjesa veriore e Kosovës ka një sipërfaqe prej 1.002 km2 (komunat Leposaviq 539,05 km2 , Zubin Potok 334.38 km2, Zveçan 123,01 km2 dhe Mitrovicë Veriore 5,46 km2), me 174 vendbanime. Është e pasur me burime minerare të plumb-zingut (Bellobërdë, Koporiq dhe Zhuta Përlin, Cërnac, me rezerva të vlerësuara në rreth 6,4 milionë tonë më 1986-n, si dhe shkritorja e plumbit në Zveçan, koncentruesi në Leposaviq). Në anën tjetër, në territorin në mes të Kosovës dhe të Serbisë, në lumin Ibër është ngritur akumulimi (diga) më i madh në vend, ai i Gazivodës (Ujmanit) me kapacitet prej 390 milionë metrash kub ujë dhe që është vital jo vetëm për popullsinë e pjesës veriore të Kosovës, por për sistemin energjetik e industrial në përgjithësi.
Akumulimi është ngritur në vitet 1979-1984 dhe qëllimi i tij ishte furnizimi me ujë i popullsisë dhe ujitja e rreth 20.000 hektarëve tokë në fushën e Kosovës dhe të Drenicës. Termocentralet nuk mund të imagjinohen pa burime të sigurta ujore, sikundër edhe “Feronikeli”. TC “Kosova A” ka një harxhim mujor të ujit prej 8 milionë metrash kub, ndërsa TC “Kosova B” rreth 9 milionë metra kub. Vetëm për prodhimin e një MWh të energjisë nevojiten rreth 6 metra kub (TC Kosova A) dhe 3 metra kub ujë (TC Kosova B). Sipas të dhënave, TC “Kosova B” që është kryesori për prodhim të energjisë, furnizohet vetëm nga hidrosistemi Ibër-Lepenc, uji i të cilit vjen nga akumulimi i Ujmanit. Sot nga Ujmani furnizohen me ujë 6 komuna dhe rreth 35% e popullsisë së Prishtinës.
14. Me pozitën e saj kontinentale me asnjë kusht Serbia nuk pajtohet të humbasë hekurudhën ndërkombëtare BeogradëShkupëSelanik që kalon nëpër Bujanoc dhe Preshevë, autostradën BeogradëSelanik, bazën ushtarake të sapondërtuar në Cepotin në jug të Bujanocit, si dhe territorin e komunës së Medvegjës. Shtrohet pyetja a mund të merret hekurudha e ndërtuar në sektorin e Luginës në vitin 1889? Përgjigjja është negative, sepse për hekurudhën Serbia me aleatët e saj do të zhvillonte një luftë jo në përmasa ballkanike, por evropiane. Paralelisht me hekurudhën shkon autostrada moderne dhe Korridori X si avantazhe të mëdha për Serbinë dhe për transportin e saj në Evropën JL.
15. Ideja e Serbisë për dalje në detin Egje daton nga pjesa e dytë e shek. XIX përmes ndërtimit të kanalit Moravë-Vardar, për çka shprehën interesim disa kompani të njohura të kohës (dy franceze, një gjermane, një angleze dhe një amerikane). Për shkak të terrenit të komplikuar (për rrugën lundruese duhej të ngrihej një sistem i tërë kaskadash e kanalesh për t’i eliminuar dallimet hipsometrike prej 491,6 m – pengesë e madhe është kërrusja midis Preshevës dhe Kumanovës), kostos së lartë financiare dhe ndërhyrjes së Rusisë për të qenë sa më shumë e pranishme në Ballkan, projekti dështoi. Por në kokat e serbëve të Serbisë së atëhershme ishte e ngulitur thellë aspirata për dalje në det, sikundërqë dhe në Serbinë e sotme ende gjallojnë këto aspirata (për ndërtimin e kanalit Moravë-Vardar vetëm para disa viteve insistonte dhe presidenti i Serbisë Tomisllav Nikolliq, disa ministra të qeverisë së Serbisë, ekspertë, analistë etj).
16. “Korrigjimi” ose “rirregullimi” i territorit midis Kosovës dhe Serbisë e kthen Kosovën në fund të viteve të 40-ta, kur me ligjet për ndarjen administrative-territoriale të viteve 1947-1950, në mbështetje të Kushtetutës së R. P. të Serbisë të 17 janarit 1947, Serbia 7 fshatra të Karadakut të Preshevës ia barti rrethit të Preshevës (Stanec, Maxhere, Depcë, Peçenë, Ranatoc, Caravajkë dhe Sefer), të cilat deri atëherë i takonin rrethit të Gjilanit. Po kështu veproi edhe me fshatrat Dobrosin e Konçul të cilat para se t’i bashkoheshin komunës së Bujanocit i kishin takuar Kosovës, sikundër dhe dy fshatrat e Malësisë së Bujanocit, Zarbinca dhe Priboci.
Ka sa vite që Lutfi Haziri, sot kryetar i Komunës së Gjilanit dhe nënkryetar i parë i LDK-së (më herët dhe funksionar i pushtetit qendror të Kosovës), ripërsërit kërkesën që këto 11 fshatra t’i kthehen Kosovës dhe me këtë të kthehet kufiri në vijën e vitit 1956 (sic!), gjë që është e pasaktë, sepse në këtë vit nuk ka pasur asnjë lëvizje të kufijve të jashtëm dhe të brendshëm të Kosovës, por vetëm në vitin 1959 dhe atë vetëm në veri të Kosovës, si dhe, siç theksuam, deri në vitin 1950 në lindje të saj! Si zë i vetmuar për “rishikimin” ose “rirregullimin” e kufirit Kosovë-Luginë, Haziri ose nuk e ka të qartë konceptimin hapësinor të Luginës, si shumëkush tjetër, ose pas këtij insistimi të tij qëndron ndonjë interes tjetër i brendshëm (brenda garës ndërpartiake dhe brendapartiake lufta për votat e shqiptarëve të Luginës, që kanë mbetur në komunën e Gjilanit nga konflikti i armatosur i vitit 2000) ose edhe ndonjë pazar përtej. U kritikuan qëndrimet e Hazirit edhe nga ne të nënshkruarit, por kritika më të ashpra i drejtoi ish-kryeministri H. Thaçi, më 17 11. 2011, në Parlament teksa bisedohej për buxhetin kur tha se “Kjo është më tepër se buxheti, ndarja e territorit të Kosovës dhe çdo ide e tillë është shumë e rrezikshme”! Por sot i pari i Kosovës po pajtohet me Hazirin për “korrigjimin” e kufijve dhe për ndarjen e Kosovës, duke theksuar: “E çmoj përvojën politike të z. Hazirit. Duhet ta dëgjoj me vëmendje dhe të ndërtoj opinionin tim” (24.07. 2018). Këtu gjen vend proverbi: “E ndoqëm lepurin, na doli ujku”!
17. Në fund të vitit 1959 Serbia bëri hapin tjetër në drejtim të organizimit më të qëndrueshëm dhe efikas territorial dhe administrativ, por që kishte për qëllim krijimin e një Kosove më heterogjene etniko-demografike. Më 26 nëntor 1959 Serbia ia “dhuroi” Kosovës 197 km2 të rrethit të Rashkës, me 45 vendbanime, që i shkuan qarkut të Zveçanit dhe në tërësi komunës së vogël, tashmë ekzistuese në Kosovë të Leposaviqit, me 26 fshatra më 3 prill 1952 me ç’rast u ndryshua pak përbërja nacionale e Kosovës. Leposaviqi si vendbanim dhe komunë e vogël pra gjithnjë ka qenë në Kosovë dhe kurrë nuk ka pasur këmbim midis Preshevës dhe Leposaviqit, siç flasin të painformuarit. Presheva me rrethinë deri në vitin 1912 ishte kaza e sanxhakut të Prishtinës brenda Vilajetit të Kosovës, pastaj deri më 1941 nën pushtetin serb, bashkë me Maqedoninë.
Ndërsa gjatë LNÇ-së kishte bashkëpunim të ngushtë me celulat e PKJ-së për Maqedoninë (komunisti i spikatur Abdulla Krashnica nga Presheva ishte delegat në mbledhjen ku lindi qenia shtetërore maqedonase, ASNOM-i, të mbajtur më 2 gusht 1944 në Manastirin Prohor Pçinjski në Serbi). Pas Luftës II, varësisht nga interesat politike dhe raporti i forcave midis Serbisë dhe Maqedonisë, Lugina mbeti nën Serbi dhe i takonte herë rrethit të Vranjës e herë të Leskovcit; fillimisht kur u suprimua rrethi i Preshevës një kohë kompetencat i mori rrethi i Bujanocit. Lugina e Preshevës dhe shqiptarët historikisht, por edhe sot e gjithë ditën mbetën të lidhur pashkëputshëm me Luginën e Kumanovës – Shkupit dhe shqiptarët e Maqedonisë në sferën familjare, ekonomike, arsimore etj. “Korrigjimi” mekanik i kufirit “i pret” këto lidhje dhe kontakte!
18. Shtatë fshatrat e përmendura të Karadakut të komunës së Preshevës kanë një territor prej gjithsej 31.2 km2, ndërsa katër fshatrat e Bujanocit kanë 53.8 km2. Një territor prej 85 km², përveçqë nuk ka ndonjë rëndësi të posaçme për nga sipërfaqja, tanimë është buzë shpopullimit të plotë. Ndërsa sipas të dhënave të regjistrimit të vitit 2002 në shtatë vendbanimet e Karadakut, të cilat po lakohen në kuadër të një “shkëmbimi” të mundshëm, kanë jetuar 656 banorë, tashmë numri i tyre sillet vetëm në disa dhjetëra. Në fshatin Sefer ka vetëm 2 shtëpi të banuara, në Stanec 5, në Peçenë asnjë, në Ranatoc 3, në Caravajkë 4, në Depcë 5 dhe në Maxhere 7. Moszhvillimi ekonomik e infrastrukturor dhe rritja e presionit të hapur ushtarak në zonën kufitare me Kosovën, ku shtrihen këto vendbanime, i ka detyruar banorët të shpërngulen në drejtim të Kosovës dhe vendbanimeve fushore të Luginës. Kullosat dhe pyjet të cilat nuk dallohen për masë drusore e cila do të rriste mundësitë e shfrytëzimit dhe të përpunimit kanë bërë që popullsia të merret me blegtori ekstensive dhe prerjen e shitjen e drunjve si lëndë djegëse për ngrohje. “Erozioni” demografik në fund të viteve ’80 dhe fillim të viteve ’90 të shekullit të kaluar kishte marrë hov. Edhe fshatrat kufitare të komunës së Bujanocit (Dobrosini e Konçuli) janë përballur me shpërnguljet në drejtim të Kosovës.
Vija kufitare e Kosovës me Serbinë ngastrën e fshatit Dobrosin e pret në mes, ndërsa distanca e madhe me vendbanimet e tjera të komunës së Bujanocit dhe vetë qendrën urbane i kanë orientuar banorët e fshatit që nevojat e veta t’i plotësojnë në qytetin e Gjilanit. Këto vitet e fundit pjesa dërrmuese e banorëve të Dobrosinit janë ngulitur në Gjilan, ndërsa Zarbinca dhe Pribovci tashmë janë në prag të shuarjes së jetës.
Eshte nje gjykim i plote, une jam ne ne mendje dhe shprehem se te semuret nga politizimi i tepruar ne interes te luftes per pushtet ne interes te njeres a tjetres parti dhe qe i kundervihen moralit tradicional shqiptar a interesit te forcimit te shtetit nuk duhet te gjejne hapsira te tepruara ne medja a te ikin pa argumente te ballafaquara. Respekte.
I nderuar Martin, ju flm shume.
Ju pershendes
Elida Buçpapaj
Mirënjohje per komentin tuaj zonja Buçpapaj.
Ju flm shumë i nderuar Qerimaj.
Ju përshëndes,
Elida Buçpapaj
Shumë e saktë Elida, e gjithë ajo që ke shkruar. Por më shumë desha të ve theksin tek një fjali e shkurtër afër fundit: “Prandaj Shqipëria ka nevojë për reformë zgjedhore, por kjo është temë tjetër!” Kjo vërtet është një temë tjetër, veçse është temë urgjente! Sepse PS&PD, pavarësisht nga “konfliktet” që sajojnë (dhe të gjithë e dijmë që fjala “sajojnë” është më e sakta fjalë për të cilësuar sjelljen e tyre), e pra, me gjithë këto gjasme konflikte për to, të dyja këto parti janë në marrëveshje të pa tradhtuar kurrë për të mos lejuar asnjë alternativë tjetër të dalë në skenën politike shqiptare. Siguria për t’u alternuar vetëm me njëra-tjetrën, i bën ato edhe më arrogante, edhe më të pacipa në qeverisje. Prandaj, reforma me ndryshimin e sistemit zgjedhor, pra një proporcional kombëtar me lista të hapura, është hapi më urgjent që duhen detyruar të miratojnë. Të përgëzoj për analizën tënde.
Ju flm shumë,
Po duhet reformë zgjedhore, që këta burra e gra të arrijnë të bëjnë garë, as të mos jenë të zgjedhur nga njëshi në lista emërore.
Edhe ramiz alia që ishte i plotfuqishëm humbi në zgjedhjet parlamentare të 1991.
Ju përshëndes
Elida
Shume e sakte ne analizen tuaj, pergezime dhe respekt.
Ju flm i nderuar Selam,
Përshëndetje
Elida
Gjenersl Sander Lleshin nuk e njohim mbasi nuk ka qene njeri shume publik.Ama Bujar Nishani ,nihet per ate çfar beri ne krye te Shtetit Shqpetar per 5vjet .Ashtu si u be President ashtu doli.
Tani po qendron ne hije .Gjeneralit i urojme suksese ne punen e tije ne krye te MB.
Po kemi i nderuar Islam, parë se gjatë dy mandateve të PD, gjenerali u vlerësua maksimalisht. E shkarkuan muajin e fundit, pas tetë vitesh vlerësimi. I urojmë punë të mbarë, por që do ta ketë shumë të vështirë . Sa për nishanin, s’ka bërë emër asnjëherë! Ju përshëndes, Elida
100% OK me ju! Ai Jari eshte vertete Nishan, jo thjeshte si puthadores… mua me kujton ameben qe s’ka nje forme te caktuar, perjashto mustaqet kur s’i kishte hequr… nje klloun me marrezine e madheshtise qe e vinte ne siklet ate vete pike se pari… meshiroje, o zot!
Amin!
Ju përshendes
100% OK me ju! Ai Jari eshte vertete Nishan, jo thjeshte si puthadores… mua me kujton ameben qe s’ka nje forme te caktuar, perjashto mustaqet kur s’i kishte hequr… nje klloun me marrezine e madheshtise qe e vinte ne siklet ate vete pike se pari… meshiroje, o zot!
Ju flm Fatmir,
Amin!
Ju përshëndes,
Elida
Kisha kohë që nuk kisha dëgjuar nga kjo frymorja Buçpapaj, por siç duket vitet ikin tutje, truri po ashtu
Hajro çini po unë jam këtu, sa të dojë Zoti, prej 27 vitesh që shkruaj, kam botuar libra me publicistikë, libra me poezi, jam bashkëbotuese e voal.ch,. portali më i klikuar i diasporës, të bëj thirrje që të komunikosh njerëzisht. Këtu vetëm komunikimi qytetar lejohet, komunikimin antiqytetar e kemi në parlament, atje ku shahen e pështyhen prostitutat e politikës shqiptare duke e lënë popullin në degradë. S’ka burrë nëne që mund të vlerësojë kapter nishanin! Firmosi dekretet për ambasador të të dhëndrit të lenka çukos e kusure, ndërsa nuk e firmosi dekretin për Visar Zhitin.
Lida,
Jo vetem shume e zonja si gazetare por jeni edhe shume trime dhe cka eshte me shume rendesi per kredibilitetin e publicistit jeni shume e drejte.
Urime te sinqerta.
Shume i nderuar Lexues i Voal.ch,
Shume falenderime dhe mirënjohje!
Respektet e te falat tona!
Elida
Pergezimet me te sinqerta publicistes se mirenjohur, Elida Buçpapaj, qe shquhet per ndershmerine intelektuale, e cila karakterizon njerezit me nje formim moral te shendoshe e me nje gjykim vetiak te matur, qe nuk kushtezohen nga asnje lloj interesi lendor apo varesie mjedisi shoqeror, por i mbeten besnike gjithmone bindjeve te tyre te pavarura dhe parimeve me percaktuese te vlerave madhore te qyteterimit.
Shkrimi i mesiperm eshte nder me cilesoret e zonjes Buçpapaj, sa i sakte nga argumentet po aq i perpikte nga logjika e arsyetimit, sa i guximshem ne shpalljen e te vertetave te jetes politike shqiptare, po aq qytetar ne frymen atdhetare qe e pershkon. Jam plotesisht ne nje mendje me analizen qe shtjellohet persa i perket dy personazheve te marre ne shqyrtim nga autorja, Bujar Nishanit dhe Sander Lleshit, personazhe larg njeri tjetrit, persa i perket vlerave te verteta morale e intelektuale.
Me shume te drejte gazetarja i kujton ish Kryetarit te Shtetit episodin skandaloz te jetes se tij politike, ate te mos emerimit te Visar Zhitit si ambasador ne Vatikan. Mjafton vetem ai veprim per te shumezuar me zero çdo lloj opinioni qe ai mund te shfaqe per probleme te ndryshme te politikes e te shtetit. Madje dhe ato fjale qe ai shqiptoi n’adrese te gjeneral Lleshit ne emisionin televiziv mendoj se shkojne ne te njejten hulli me veprimin per diplomatin Zhiti, gje qe verteton se paragjykimet e tij jane te pandreqeshme e teper te demshme.
Sa i perket gjeneral Lleshit kam bindjen se do te jete njeri nder pushtetaret me shembullore te gjithe eres pas komuniste dhe i uroj sukses te plote ne detyren e re e te veshtire te ministrit te Brendshem ne Shqiperine e problemeve aq te shumta, sidomos t’asaj fushe.
Urimet me te mira zonjes Elida per angazhimin e saj profesional ne kapjen dhe trajtimin e problemeve me te mprehta te jetes shqiptare e suksese gjithenje e me te medha ne rrugen e saj te vyer ne dobi te publicistikes shqiptare te pavarur e objektive.
Shume i nderuar Z. Eugjen Merlika,
Më emocionuat shumë me komentin tuaj. Kam parasysh Familjen tuaj, gjyshin tuaj, Mustafa Merlikën, njerin nga Firmetaret e Deklarates te Pavaresise, njeri i letrave, dijeve, patriot i madh, kam parasysh kalvarin e Familjes tuaj ne diktature, gjyshen tuaj, Atin tuaj, Nenen tuaj Elena, juve Eugjen qe i provuat te gjitha vuajtjet çnjerezore te kampeve komuniste, perfshi edhe Kampin famekeq te Tepelenes, kam parasysh se si regjimi barbar ju vrau femijerine, adoleshencen, rinine dhe nje pjese te rendesishme te jetes, duke iu mohuar te drejtat universale te njeriut, dhe ju ndihem shume mirenjohese që i marr vleresimet nga Ju.
Kam vuajtur shumë në diktaturë, na internuan ne nje fshat te humbur te Tiranes, na urdheruan te largoheshim brenda 3 javesh dhe nuk dihet si i shpetuam ketij urdheri, tim ate nuk e pranonin të semure ne spitale, mbetur papune, nëna ime qe punonte nate e dite duke u kujdesur per ne, kemi jetuar Spaçin e urrejtjes klasore ne mes te Tiranes, jemi poshtruar ne menyre të perbindeshme; sapo perfundova gjimnazin, kam punuar ne varrezat e Sharres, ne kombinatin Josif Pashko, regjimi i perbindshem ka bere gjithçka të na depersonalizojne, na kane konsideruar të padenje per shoqerine komuniste; jetonim nën terror e frikë, kur i dhane pune tim eti si hamall ne repartin e plehrave ne Shtypshkronjen e poligrafikut, na u duk sikur e emeruan ne nje detyre të lartë sepse mbetem ne Tirane e Familja nuk na u nda dhe nga keto pozita, sikur im atë ashtu edhe unë e kemi krahasuar vuajtjen tone me vuajtjet tuaja e te gjithe shqiptareve dhe bashkemoshatareve te mij qe e kaluan femijerine e rinine neper kampe internimi, duke i patur prinderit neper burgje, dhe në keto raporte me gjithë kalvarin tone, lotët tanë, tmerret që kemi përjetuar, vuajtje tuaja e Kalvari juaj janë të pakrahasueshme, jeta neper baraka të ndyra, internimi, mohimi i te drejtës të jetës, mohimi i te drejtes te shkollimit, mohimi i te drejtes te levizjes, mohimi i te drejtescte fjalës janë krime kunder njerezimi, të cilat diktatura i kreu ndaj familjareve te “Armiqve të partisë”!
Familjaret e viktimave, shtresa më vulnerabel ka provuar tortura në formen e traumave permes mizeries, izolimit, ekskomunikimit, presionit psikologjik, duke u konsideruar dhe u trajtuar si armiq të popullit pa kryer asnje akt qe shkelte kushtetuten e diktatures, duke konsideruar faj lidhjen e gjakut dhe trashegimise.
Ju i nderuar Z.Eugjen i keni përjetuar në lëkurë çka unë përmend me dy fjalë; e keni përjetuar në çdo sekondë të jetës egërsinënë e persekutimit; në çdo periudhe të jetës deri ne 1991. Prej 1991 merrni pjese aktive permes publicistikës dhe librave si dëshmitar i vuajtjeve, pa treguar kurrë dhe asnjehere sensin e hakmarrjes, ndersa trashegimtaret e xhelateve nuk e kane treguar minimalisht sensin e vrasjes te ndergjegjes, permes ndjeses dhe denimit te krimeve të etërve. Mjerisht , bjerres premtimesh u treguan keta 27 vjet edhe ai krah i politikes qe premtoi shtet demokratik dhe drejtesi, ndersa edhe sot e kesaj dite rezultojne 5000 viktima te regjimit qe nuk u dihen varret. Ish presidenti Bujar Nishani e trajtoi Visar Zhitin sikur regjimi kriminal në kushte të tjera, ai nuk e dekretoi si Ambasador në Vatikan, ndersa dekretoi si perfaqedues te Shqipërisë shume bij e trashegimtare te regjimit diktatorial. Prandaj u indinjova rishtas kur Nishani sulmoi per ekstremizëm Sander Lleshin, nga pozitat e nje ekstremisti dhe keqperdoruesi te pushtetit politik. Kur lexova komentin tuaj u preka shume, me shkitën lotët, do te desha ta lexonin edhe Prinderit e mij, ndofta e lexojne prej Qielli.
Ju shpreh mirenjohjen e thellë. Sot më teper se kurre duhet te jemi bashke, kush ndihet shqiptar, ky eshte emeruesi i përbashkët, si kushtrim per shpetimin e Shqiperise dhe sistemit, per shtetin e se drejtes, shtetin e vlerave, duke filluar tek themeli i shendoshe, denimi i krimeve te diktatures, si krime kunder njerezimit, qendrimi human ndaj viktimave qe edhe sot e kesaj dite kane mbetur viktima si nga historiografet e diktatures ashtu edhe nga papergjegjshmeria e elites politike.
Viktimat kërkojnë drejtësi, shtet të se drejtës. E përsëris, nuk kemi lexuar në shkrimet tuaja kurre asnje fjale, rrokje a germe qe te jete jehone hakmarrje e Kalvarit dhe ferrit te diktaturës, por si deshmitar i gjallë, deshmoni të vërtetën, dëshmoni me trimeri si perfaqesues i familjeve dhe brazave te tërë të pafajshem që u denuan pa kryer asnje faj; që u ďënuan qe ne barkun e nenave, qe u internuan kur ishin nje apo dy-tre-katër vjeçarë si ju apo kur sapo e kishin nisur adoleshencen, duke u privuar nga e drejta e enderrave. T’i privosh femijeve jeten normale dhe adoleshenteve te drejten per te enderruar te behen kengetare, inxhinuere, gazetare dmth te kryesh krim kunder njerezimit.
Prandaj ju shpreh falenderimet dhe mirenjohjen për kontributin tuaj, që merr vlere te veçante, kur klasa politike keta 27 vjet permes straregjisë diabolike të heshtjes, amnezisë e ka rehabilituar diktaturen dhe i ka kthyer ne pushtet trashegimtaret e nomenklatures ndersa vijon e mban qendrime mohimi, poshtruese, injoruese ndaj viktimave të regjimit kriminal.
Prandaj kontributi juaj merr vlere historike, ju flisni me zerin a atyre qe nuk jane me, por ju flisni efhe me zerin e shumicës e shqiptareve te ndershem, që ndajnë me ju të njëjtat qendrime per shtet ligjor e te drejte, alfa e te cilit nis duke sheruar plaget e se shkuares, ku perjashtohen skalionet profitere te politikes që e kanë lene vendin ne degraden e apokalipsit antishtet dhe antidrejtesi.
Me nderime
Elida Buçpapaj
PS
I nderuar Z.Eugjen Merlika, nese na lejoni, do te desha ta botojmë veçan tek voal.ch komentin tuaj dhe timin.
Ti nuk je ELIDA,por HANKOELIDA! Je aq e përpiktë:si sahat”Omega” për këtë nishanin(enkas po e shkruaj me të vogël) që nuk ka fare integritet.Ngeli miturak që e bëri beli:shkoi e protestoi kundër parkut të lodrave tek liqeni dhe jo vetëm aq:”do protestonte dhe në botë” për këtë ” kimate” sipas tij. Me VISARIN e tregoi që ishte një kone që lihte pas dikujt që e kurdiste në surdinë a pas kuintave. Të përhsëndes me gjithë SKËNDERIN dhe t’u bëftë dritë kudo që shkel e shkruan. Sa për gjeneralin,u duket si gogoli që do t’i hajë:që nga presidentit,tek nishani e diku më tutje.Plevita e vjetër të shkaktoin kollë të rëndë.