Presidenti i Malit të Zi, Milo Gjukanoviç, refuzoi të martën propozimin që Miodrag Lekiç të jetë mandatari i ri për formimin e qeverisë, ndërsa hodhi propozimin që të shkurtohet mandati i parlamentit aktual, për t’u hapur rrugën zgjedhjeve të reja.

Të hënën Fronti Demokratik pro-serb, Demokratët dhe URA e kryeministrit ne largim Dritan Abazoviq, u pajtuan që Miodrag Lekiç të jetë mandatar, por nuk i dorëzuan nënshkrimet e 41 deputetëve të tyre në parlamentin 81 vendesh. Këto parti fituan shumicën në zgjedhjet parlamentare të gushtit të vitit 2020.

Presidenti Gjukanoviç tha se nuk ishte i bindur se ekziston një shumicë e qartë për formimin e një qeverie, “që do t’u ofronte zgjidhje problemeve shumë të vështira në planin financiar, ekonomik, juridik, institucional dhe politik”. Ai vuri theksin te aspekti i sigurisë duke nënvizuar se kriza aktuale në Evropë, e shkaktuar nga agresioni i Rusisë në Ukrainë ka ndikime në sigurinë e Ballkanit Perëndimor.

Presidenti Gjukanoviç tha se zgjidhja e situatës politike është shkurtimi i mandatit të parlamentit, që do të hapte mundësinë e organizimit të zgjedhjeve të parakohshme parlamentare.

Mali i Zi është me qeveri teknike që nga muaji gusht kur parlamenti miratoi një mocion mosbesimi ndaj qeverisë së kryeministrit Dritan Abazoviq, pak pasi ai nënshkroi një marrëveshje të diskutueshme me Kishën Ortodokse Serbe.

Presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, tha se Rusia do të vazhdojë të mbështesë Serbinë në mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të saj.

“Përmes kornizës së ligjit ndërkombëtar, duke u mbështetur mbi të gjitha në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, ne do të vazhdojmë të ofrojmë mbështetje gjithëpërfshirëse për miqtë tanë serbë që të ruajnë të drejtat legjitime dhe interesat e Serbisë, duke mbrojtur sovranitetin dhe integritetin territorial të shtetit”, tha Putin më 20 shtator në Moskë gjatë pranimit të kredencialeve të 20 ambasadorëve, përfshirë edhe të ambasadorit serb, Momçilo Babiq, raporton Beta.

Siç u tha në ueb-faqen e Kremlinit, Putin tha se Rusia dhe Serbia janë të lidhura përmes raporteve të partneritetit strategjik që bazohen në traditë të miqësisë, kulturës, afërsisë shpirtërore dhe historike të dy shteteve. Aty po ashtu u tha se Moska do të vazhdojë ta thellojë këtë bashkëpunim.

“Me presidentin [e Serbisë, Aleksandar] Vuçiq, gjatë takimeve personale dhe bisedave telefonike, ne rregullisht diskutojmë për çështjet kyçe për të zhvilluar më tej bashkëpunimin. Ne vlerësojmë dëshirën e miqve tanë serbë për të ndjekur një kurs të pavarur në skenën ndërkombëtare dhe ne do të vazhdojmë të punojmë së bashku për të thelluar dialogun politik, për të zgjeruar bashkëpunimin në fushën e ekonomisë, tregtisë, shkencës, teknologjisë, kulturës dhe në sferat humanitare”, tha Putin, raporton Beta.

Pasi Rusia nisi pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt, Bashkimi Evropian vendosi një sërë sanksionesh ndaj Rusisë. Serbia dënoi pushtimin, por nuk vendosi sanksione ndaj Moskës.

Serbia dhe Rusia tradicionalisht kanë mbajtur raporte të ngushta dypalëshe. Serbia varet nga mbështetja ruse kur bëhet fjalë për pengimin që Kosova të bëhet pjesë e institucioneve ndërkombëtare. Po ashtu, në Serbi, gjiganti rus i energjisë, Gazprom, ka krijuar monopol.

Deputeti i vetëm shqiptar në Kuvendin e Serbisë, Shaip Kamberi, tha se nuk e ka pritur që dikush do të guxonte të kërkonte arrestimin e tij në këtë institucion shtetëror, në prezencë të presidentit të Serbisë.

Arrestimi i Kamberit, për shkak të deklaratës së tij se Kosova është shtet i pavarur, u kërkua gjatë një seance parlamentare nga deputetja e Partisë Socialiste të Serbisë, njëherësh nënkryetarja e Kuvendit, Snezhana Paunoviq.

“Unë prisja që të gjithë të kundërshtonin qëndrimet e mia, por nuk prisja që dikush do të guxonte të kërkonte, në prani të presidentit të Republikës, në Kuvend, jo vetëm burgosjen e një deputeti, por ajo që është më e keqja – dëbimin tim nga Serbia”, tha Kamberi në një intervistë për Shërbimin e Ballkanit të Radios Evropa e Lirë.

Gjatë seancës dyditore të Kuvendit, që u mbajt javën e kaluar, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, prezantoi raportin për dialogun me Kosovën dhe iu përgjigj pyetjeve të deputetëve.

Kamberi, një prej deputetëve të paktë që haptazi njeh pavarësinë e Kosovës, përfaqëson komunitetin shqiptar në Kuvendin e Serbisë.

Pasi Kamberi deklaroi në seancën plenare se Kosova është shtet i pavarur dhe se autoritetet në Serbi duhet të bashkëpunojnë me autoritetet e Kosovës, Snezhana Paunoviq, deputete e Partisë Socialiste, partia e ish-liderit serb, Sllobodan Millosheviq, deklaroi se Kamberi ka shkelur betimin e bërë para Kuvendit dhe Kushtetutën e Serbisë, ku thuhet se Kosova është pjesë e Serbisë.

“Çfarë nuk lejohet të thuhet në Kuvendin e Serbisë – është kjo”, tha Paunoviq, duke shtuar se ka bazë për arrestimin e Kamberit.

Sipas rregulloreve serbe, deputetët gëzojnë imunitet dhe nuk mund të ndiqen penalisht për shprehje të mendimeve apo votë të shprehur verbalisht apo me shkrim.

Shaip Kamberi tha për REL-in se e gjithë kjo ndodhi në prani të presidentit të Serbisë i cili nuk reagoi, dhe kryetarit të Kuvendit, i cili, siç tha Kamberi, obligohet sipas Rregullores së Punës dhe Ligjit për Kuvendit, të kërkojë nga deputetët që të mos përdorin metoda të tilla të frikësimit.

“Në këtë lloj mjedisi politik, është normale të presësh që dikush të shprehet se nuk është dakord me ju ose që ka mendim të ndryshëm politik. Mirëpo, siç ndodhi në Kuvend – një vend ku, të paktën formalisht, një deputeti i lejohet të shprehë lirshëm mendimin e tij, siç e parasheh Ligji për Kuvendin, sigurisht se nuk prisja që të shkonte kaq larg”, tha Kamberi.

“Pra, ky rast tregon se janë hequr maskat dhe se ata që kanë veshur kostumin demokratik po tregojnë se nuk kanë ndryshuar dhe se po mundohen të përdorin metodat e Millosheviqit, sidomos kur bëhet fjalë për shqiptarët. Për mendimin tim, kjo është e keqe për demokracinë, e keqe për vendin që synim primar të politikës së jashtme e ka afrimin me Bashkimin Evropian, pra anëtarësimin në bllok”, shtoi ai.

Kamberi tha se deklaratat e nënkryetares së Kuvendit serb i ka parë si “gjuhë të urrejtjes”, por shtoi se duke e ditur se cilës parti i përket ajo, ato kanë qenë të pritshme.

“Kjo mund të pritej nga Partia Socialiste, partia që ka përgjegjësinë më të madhe për të gjitha krimet që ndodhën në Ballkan dhe për gjithçka që ka ndodhur në Kosovë. Por, të thonë diçka të tillë në prani të presidentit të Republikës, vërtetë nuk e prisja”, theksoi ai.

Sipas Kamberit, baza e politikës që kërkon që Kosova t’i kthehet Serbisë, është synimi që kishte Milosheviqi, “që Kosova të jetë nën Serbi, por pa shqiptarë”.

Deputeti Kamberi tha se tani është koha që Kosova dhe Serbia të diskutojnë dhe të arrijnë një marrëveshje në përputhje me situatën reale.

“Unë kërkova që presidenti Vuçiq të marrë përgjegjësinë e një burrështetasi, të arrijë paqe me shqiptarët dhe të punojë për prosperitet në Ballkanin Perëndimor”, tha Kamberi.

Ai tha se nëse deklaratat e tij në Kuvend konsiderohen armiqësore ndaj shtetit të Serbisë, atëherë, sipas tij, shtrohet pyetja se cili është qëllimi që ai është pjesë e Kuvendit serb, institucion ku ndalohet shprehja e mendimit të lirë.

Edhe në të kaluarën Kamberi ka deklaruar se Kosova është shtet i pavarur dhe ka kërkuar që palët të arrijnë një marrëveshje dhe ai sërish theksoi se nuk do të tërhiqet nga këto qëndrime.

Kosova dhe Serbia që nga viti 2011 zhvillojnë dialog për normalizimin e raporteve me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

Të dyja palët kanë dallime sa i përket përfundimit të këtij procesi. Kosova kërkon që dialogu të përmbyllet me një marrëveshje me njohje reciproke, ndërkaq Serbia kërkon një zgjidhje kompromisi. Megjithatë, zyrtarët në Beograd nuk kanë treguar se për çfarë kompromisi bëhet fjalë.

Ministria e Punëve të Brendshme të Serbisë, përmes një komunikate për mediat, ka njoftuar se ka arrestuar pesë persona pasi ka sekuestruar 50 kilogram marijuanë në një makinë, e cila kishte dalë nga Shqipëria, kishte hyrë në Kosovë e më pas në Serbi dhe ishte e shënuar me shenjën e misionit të “OSBE”-së.

Sipas MPB-së serbe, ky thuhet të jetë një aksion ku është shkatërruar një rrjet i kontrabandës që niste nga Shqipëria, kalonte nëpër Kosovë dhe përfundonte në Serbi, raporton Gazeta Express.

“Tek të dyshuarit S.M (1993) dhe I.Z (1999) është kapur një sasi e drogës prej 30 kilogramëve, kurse te të arrestuarit e tjerë A.D (1980), G.K (1973) dhe G.K (1981) është gjetur pjesa tjetër e marijuanës dhe pak kokainë.

Këta tre të fundit janë arrestuar teksa kanë tentuar të largohen nga vendi i ngjarjes ku ishte planifikuar ta linin dërgesën. Të dyshuarve u është caktuar masa e ndalimit deri në 48 orë, pas së cilës me kallëzim penal do t’i dorëzohen Prokurorisë së Lartë Publike në Beograd”, thuhet në njoftim./Express

Presidenti i Malit të Zi, Milo Gjukanoviç në një intervistë ekskluzive për emisionin Balkan Talks, në Euronews Albania akuzon ish-kryeministrin Dritan Abazoviç si manipulator politik.

Gjukanoviç hedh poshtë pretendimet e Abazoviç se po diskriminohet për faktin se është shqiptar, teksa i kujton se iu dha mundësia të bëhej kryeministër në një shtet multietnik si Mali i Zi.

“Abazoviç është një manipulues jo i suksesshëm, në një vend multietnik si Mali i Zi atij ju dha mundësia të bëhet kryeministër. Është shqiptar etnik, po lider i një partie që ka tre deputetë në parlament nga 81 në total ndaj kjo nuk përputhet me pretendimit të tij se diskriminohet se është shqiptar etnik”, thotë Gjukanoviç.

Gjukanoviç deklaron se Mali i Zi nuk do të jetë pjesë e nismës Open Balkan ndërsa thekson se do të mbështesë vetëm procesin e Berlinit për integrimin në Bashkimin Europian.

“Pavarësisht çfarë thotë Vuçiç dhe Rama, unë e perceptoj këtë si alternativë ndaj procesit të Berlinit dhe qëndrimi i partnerëve tanë perëndimore perceptohet nga unë ashtu si pritej. Është pothuajse e e pritshme mbështetja për çdo alternativë rajonale pa u thelluar. Pra, kushdo që mbështet Ballkanin e Hapur dhe çdo iniciativë rajonale e vlerësoj. Por kjo nuk më çliron nga përgjegjësia që t’i them Malit të Zi publikisht atë që është më e mira për vendin tonë; mendoj se anëtarësimi në BE është zgjidhja më e mirë dhe nëse e duam këtë gjë, mendoj se procesi i Berlinit do na çojë drejt integrimit europian”, shprehet Gjukanoviç. syri.net

Kuvendi i Serbisë miratoi mëngjesin e së enjtes raportin për dialogun me Kosovën.

Për miratimin e dokumentit të titulluar “Raporti për procesin e negociatave me ‘institucionet e përkohshme të vetëqeverisjes’ në Prishtinë”, votuan 205 deputetë, ndërsa kundër ishin 57.

“Raporti është i shkruar në 50 faqe dhe liston aktivitetet në kuadër të përgatitjes dhe realizimit të negociatave”, përfshirë: Asociacionin e komunave me shumicë serbe, policinë, gjyqësorin, energjinë, odat ekonomike, transportin e mallrave të rrezikshme, si dhe të zhdukurit, që gjenden në kapitullin e fundit.

Debati në Kuvendin e Serbisë për këtë raport zgjati dy ditë.

Gjatë prezantimeve të tij, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha se nuk do ta njohë pavarësinë e Kosovës.

Ai po ashtu shtoi se duhet të gjendet një zgjidhje realiste për Kosovën dhe se politika reale nuk mund të bazohet në mite.

Partia më e madhe opozitare në Serbi, Partia e Lirisë dhe Drejtësisë, nuk votoi për miratimin e raportit.

Zyrtari i lartë i kësaj partie, Borko Stefanoviq, u tha gazetarëve se raporti nuk përmban propozime për zgjidhjen e problemit të Kosovës.

Deputeti i vetëm shqiptar në Kuvendin e Serbisë, Shaip Kamberi, gjatë prezantimit të tij tha se, Kosova është e pavarur nga Serbia.

Kosova ka shpallur pavarësinë në vitin 2008 dhe Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë ka konstatuar në vitin 2010 se pavarësia e saj nuk bie ndesh me ligjin ndërkombëtar.

Kosova dhe Serbia kanë nisur negociatat për normalizimin e marrëdhënieve më 2011, me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian.

Procesi i negociatave pritet të përfundojë me marrëveshje ligjërisht të detyrueshme.

Kosova thotë se kjo marrëveshje duhet të përfshijë njohjen e ndërsjellë, por Serbia nuk pranon, duke insistuar në “zgjidhje kompromisi”.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha se rishkrimin e kufijve me Kosovën dikur e ka parë si zgjedhje, por shtoi se këtë nuk e mendon më, pasi “rrethanat tani kanë ndryshuar”.

Vuçiq i bëri komentet në një seancë të Kuvendit të Serbisë, ku për të dytën ditë me radhë u diskutua për dialogun midis Kosovës dhe Serbisë për normalizimin e marrëdhënieve.

Duke u përgjigjur në pyetjet e deputetëve se cila është zgjidhja e tij për Kosovën, Vuçiq, tha se situata politike ka ndryshuar “jo vetëm me vullnetin tonë, por edhe me vullnetin e fuqive të mëdha”.

“Pozicioni nuk mund të jetë i njëjtë para dhe pas vitit 1999, as pas vitit 2008, as pas vitit 2010”, tha Vuçiq duke shtuar se “disa veprime e kanë vështirësuar pozitën e tij”.

“Nuk po fsheh asgjë, kam menduar se demarkacioni i kufirit është zgjidhje. E kam kuptuar se kjo është e pamundur, sepse të gjithë më jeni hedhur në kokë”, tha Vuçiq, pa ofruar më shumë detaje.

Ideja e ndryshimit të kufijve, si zgjidhje e mundshme për mosmarrëveshjet mes Kosovës dhe Serbisë, është shpalosur në 2018 nga vetë presidentët e atëhershëm të këtyre dy vendeve, Vuçiq dhe Hashim Thaçi.

Megjithatë, kjo ide ka hasur në reagime për dhe kundër, si në Kosovë e Serbi, ashtu edhe në qarqet ndërkombëtare.

Kritikët kanë thënë se ajo do të mund të shkaktonte efekt domino edhe midis vendeve të tjera që kanë çështje të hapura.

Kosova dhe Serbia, nën ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, janë në negociata për normalizimin e marrëdhënieve qysh në vitin 2011.

Përkundër dhjetëra marrëveshjeve të arritura, zbatimi i shumë prej tyre ka ngecur.

Procesi i negociatave pritet të rezultojë me marrëveshje ligjërisht të detyrueshme.

Kosova këmbëngul që kjo marrëveshje të përfshijë njohje të ndërsjellë, por Serbia tash për tash refuzon, duke insistuar në një “zgjidhje kompromisi”.

Në seancën e së martës të Kuvendit të Serbisë, Vuçiq tha se “Serbia nuk do ta njohë, as drejtpërdrejt, as tërthorazi pavarësinë e njëanshme të Kosovës”.

Kosova ka shpallur pavarësinë në vitin 2008, nëntë vjet pas përfundimit të luftës së iniciuar nga regjimi i atëhershëm serb.

Deputeti i vetëm shqiptar në Kuvendin e Serbisë, Shaip Kamberi, tha se Kosova është shtet i pavarur, teksa në organin ligjvënës presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, prezantoi raportin për dialogun politik me Kosovën.

“Çfarëdo që dëshironit arrini atje, duhet ta arrini në marrëveshje me autoritetet lokale dhe kushdo që është në pushtet atje, Serbia nuk ka ndikim”, tha Kamberi.

Ai iu kundërpërgjigj deklaratave të Vuçiqit, i cili tha se për aq kohë sa ai të ketë ndikim “Serbia nuk do ta njohë as drejtpërdrejt, as tërthorazi pavarësinë e njëanshme të Kosovës”.

Kamberi tha se serbët që jetojnë në Republikën e Kosovës kanë të drejta të shumta, të garantuara me Kushtetutë, dhe kanë përfaqësim në Kuvend dhe Qeveri, ndërkaq këto të drejta nuk i ka minoriteti shqiptar dhe minoritetet e tjera që jetojnë në Serbi.

Deputeti Kamberi tha se një marrëveshje përfundimtare midis Kosovës dhe Serbisë është një ndër sfidat më të vështira dhe se është obligim i Vuçiqit që ta udhëheqë Serbinë drejt zgjidhjeve që krijojnë perspektivë evropiane.

Ai tha se përmirësimi i raporteve me “armikun e përjetshëm” kërkon aftësi për të kuptuar se “nuk ka pajtim pa u përballur me të kaluarën”.

Sipas Kamberit, Vuçiq e ka përgjegjësinë më të madhe që t’u tregojë qytetarëve serbë për Kosovën “të vërtetën dhe vetëm të vërtetën, e jo dëshirat boshe dhe ambiciet politike”. Ai po ashtu tha se në Serbi ende nuk atmosferë që dikush t’u kërkojë falje shqiptarëve.

Duke iu përgjigjur deklaratave të Kamberit, Vuçiq tha se Kosova nuk është shtet i pavarur dhe se serbët në veri të Kosovës nuk kanë status të njëjtë me shqiptarët që jetojnë në jug të Serbisë.

“Ju po e paraqisni situatën sikur Kosova është shtet i pavarur, se nuk ka asgjë të diskutueshme, por se bëhet fjalë vetëm për një marrëveshje dypalëshe që vendos barazi dhe identitet të të drejtave të serbëve dhe shqiptarëve në dy shtete të pavarura. Por, çështja nuk është kështu”, tha Vuçiq.

Vuçiq i tha Kamberit se “nuk kam asgjë kundër” dënimit të krimeve që kanë ndodhur kundër shqiptarëve, por shtoi se pala tjetër “hesht dhe nuk po flet” për krimet, siç tha presidenti serb, të kryera nga ata.

Vuçiq po ashtu e pranoi se Kamberi ka të drejtë kur thotë se autoritetet nuk po investojnë mjaftueshëm në dy komunat në jug të Serbisë, që banohen nga shqiptarët – Preshevë dhe Bujanoc, por edhe në Medvegjë. Por, presidenti i Serbisë paralajmëroi se do të ketë më shumë investime në këto tri komuna, që njihen ndryshe edhe si Lugina e Preshevës.

Ndryshe, në Kuvendin e Serbisë u prezantua raporti i Qeverisë për dialogun e zhvilluar me Kosovën që ndërmjetësohet nga Bashkimi Evropian.

Kosova dhe Serbia e zhvillojnë këtë proces që nga viti 2011, i cili ka për qëllim normalizimin e plotë të raporteve. Por, dy palët kanë qëndrime të kundërta sa i përket përfundimit të procesit. Kosova kërkon që një marrëveshje finale të përfshijë njohjen reciproke, ndërkaq Serbia synon një zgjidhje kompromisi.

“Derisa unë të kem ndikim, Serbia nuk do ta njohë as drejtpërdrejt, as tërthorazi pavarësinë e njëanshme të Kosovës”, tha presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

“Unë nuk do të heq dorë nga lufta ime legjitime për interesat shtetërore dhe kombëtare, si dhe për respektimin e së drejtës ndërkombëtare”, tha ai.

Kosova dhe Serbia kanë nisur dialogun për normalizimin e marrëdhënieve qysh në vitin 2011.

Palët kanë arritur dhjetëra marrëveshje, por zbatimi i tyre në terren ka ngecur.

Procesi duhet të rezultojë me marrëveshje ligjërisht të detyrueshme. Kosova këmbëngul që kjo marrëveshje të përfshijë njohjen e ndërsjellë; Serbia, tash për tash, nuk pranon.

Duke iu referuar luftës në Ukrainë, Vuçiq tha se “histeria e bashkësisë ndërkombëtare për shkak të konfliktit në Evropë, reflekton edhe në Serbi”.

Kjo e vë Serbinë “në një situatë edhe më të vështirë për zgjidhjen e çështjes së Kosovës”, tha Vuçiq.

Kosova është shtet i pavarur qysh në vitin 2008.

Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë ka konstatuar në vitin 2010 se pavarësia e saj “nuk bie ndesh me ligjin ndërkombëtar”.

Duke folur para Kuvendit të Serbisë, Vuçiq tha se “politika reale nuk mund të mbështetet në mite dhe fantazi”.

Sipas tij, duhet bërë dallimi mes “realitetit dhe mundësisë” për të luftuar si shtet dhe si komb “për atë që themi se është më e rëndësishme për ne”.

Ai tha se detyrë është që në hapësirat ku ka serbë dhe shqiptarë, të sigurohet një jetesë më e mirë për ta.

“Kjo detyrë e vështirë duhet të kryhet, në mënyrë që serbët të mbijetojnë si shtet dhe si popull”, tha ai.

“Hapësira në të cilën ne punojmë, është e tillë që mundësitë për përparim dhe përmirësim janë të pakta, ndërsa shanset për të shkuar në humnerë janë mjaft të lehta dhe, nëse përdorim politikën e gabuar, pothuajse të sigurta”, tha presidenti i Serbisë.

Duke folur për situatën aktuale në Kosovë, Vuçiq tha se “jemi ballafaquar me sfida të mëdha të sigurisë”, dhe se është vënë re “prani në rritje e forcave të sigurisë të Prishtinës në veri të Kosovës”.

Në pjesën veriore të Kosovës, ku popullata shumicë është serbe, funksionojnë edhe organe paralele të Serbisë.

Seanca e Kuvendit të Serbisë po ndiqet edhe nga anëtarë të Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve në Kosovë.

Seancën për Kosovën e kërkuan grupet e caktuara opozitare në Kuvendin e Serbisë – Dveri, Partia Popullore, koalicioni Shpresa (Nada).

Më 6 shtator, Partia Popullore paraqiti në Kuvend propozimin e saj për rezolutën për Kosovën dhe tri ditë më vonë të njëjtën gjë e bëri edhe lëvizja e djathtë, Dveri.

Në dokumentin e Partisë Popullore, lider i së cilës është ish-shefi i diplomacisë, Vuk Jeremiq, thuhet se Serbia nuk e njeh dhe nuk do ta njohë kurrë pavarësinë e Kosovës.

Gjithashtu, propozohet që në Gjykatën Kushtetuese të Serbisë të paraqitet një propozim për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së të gjitha marrëveshjeve të nënshkruara në kuadër të dialogut të Brukselit.

Parakusht për vazhdimin e bisedimeve me Prishtinën, sipas Partisë Popullore, është formimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë, që është paraparë me Marrëveshjen e Brukselit.

Rezoluta e propozuar nga Dveri thotë se askush që mban poste publike, nuk ka të drejtë të nënshkruajë një dokument obligues për pavarësinë e Kosovës.

Gjithashtu, kërkohet që Qeveria e Serbisë të marrë përsipër ndërprerjen e komunikimit dhe negociatave me Prishtinën, si dhe anulimin e marrëveshjeve të arritura. Propozohet kalimi i negociatave nga Brukseli në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.

Dveri sugjeron që Qeveria e Serbisë të kërkojë ndihmën dhe mbështetjen e Rusisë dhe Kinës – dy vende aleate të Serbisë, që nuk e njohin Kosovën.

*Ky lajm është duke u përditësuar

Osmani: Askush në BE nuk është kundër liberalizimit të vizave

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, tha se thirrja për liberalizimin e vizave për Kosovën, është miratuar njëzëri në Procesin e Bërdo-Brionit.

Ajo tha se gjatë këtij viti, pret që BE-ja të marrë vendim për këtë çështje, teksa shtoi se ka përkrahje në mesin e bllokut.

Vuçiq: BE-ja nuk është popullore në Serbi

Ndërkaq, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, deklaroi se Bashkimi Evropian nuk është popullor në mesin e qytetarëve të Serbisë, por tha se shpreson se kjo do të ndryshojë në të ardhmen.

“Unë vij prej një vendi i cili ndodhet në rrugën evropiane, nuk do që të heqë dorë prej saj, por në të cilin BE-ja është më së paku popullore. Nëse sot do të kishit një referendum në Serbi, në pyetjen: A doni të hyni në BE ose jo, qytetarët e Serbisë do të thoshin jo”, tha Vuçiq pas samitit të Procesit Bërdo Brioni.

Ai po ashtu tha se shpreson se kjo do të ndryshojë “në muajt apo vitet e ardhshme”.

Ku qëndrojnë vendet e Ballkanit në rrugën drejt BE-së?

Ministria e Punëve të Jashtme të Sllovenisë ka ftuar në bisedë ambasadorin serb, për shkak të deklaratave të bëra nga presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

Vuçiq, gjatë vizitës së fundit të presidentit slloven, Borut Pahor në Beograd, tha se Sllovenia, sikurse edhe shtetet e tjera që e njohin Kosovën, ka shkelur integritetin territorial të Serbisë.

MPJ e Sllovenisë ftoi në bisedë ambasadorin serb në Lubjanë, Zoran Vlatkoviq, për të biseduar për këto deklarata që Vuçiqi i bërë gjatë një konference për media lidhur me vizitën e Pahorit në Serbi.

Ambasadori slloven në Serbi, Damjan Bergant, po ashtu është ftuar në bisedë për temën e njëjtë, tha Ministria sllovene për N1.

Presidenti serb, pas takimit me Pahorin në Beograd, ishte pyetur nga gazetarët pse Serbia nuk po i vendos sanksione Rusisë dhe ai ishte përgjigjur duke pyetur: “si t’ua shpjegoj qytetarëve se Serbia po i vendos sanksione Rusisë e jo Sllovenisë?”.

“Rusia nuk e ka shkelur integritetin territorial të Serbisë. Sllovenia e ka shkelur. Dhe siç e shihni, ne kemi raporte të mira me Slloveninë”, tha Vuçiq dhe shtoi se Sllovenia, sikurse për shembull Franca, Gjermania dhe SHBA-ja që njohin pavarësinë e Kosovës, që sipas qëndrimit të Serbisë, po shkel ligjin ndërkombëtar, Kartën e Kombeve të Bashkuara dhe Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit.

Ministria e Jashtme sllovene tha se ishte shumë e befasuar nga deklaratat e Vuçiqit.

“Edhe një herë, ne përsërisim qëndrimin tonë lidhur me Kosovën, që Sllovenia e njeh si shtet të pavarur dhe sovran. Në këtë drejtim, ne shprehim pritjet tona që Serbia në të ardhmen të mos e problematizojë qëndrimin tonë karshi Kosovës sepse mbështetja e Sllovenisë për Kosovën nuk është e drejtuar kundër Serbisë. Ne po ashtu shprehim kundërshtinë që njohja e Kosovës nga Sllovenia të krahasohet me agresionin rus kundër Ukrainës”, u tha në deklaratën e Lubjanës.

Ministria e Jashtme sllovene gjithashtu tha se pret që bashkëpunimi aktual me Serbinë të vazhdojë dhe se Lubjana do të vazhdojë të avokojë për komunikim me Beogradin, në të gjitha nivelet.

“Ne duam që shtetet të vazhdojnë të zhvillojnë raporte miqësore dhe së bashku të shikojnë për mundësi që të zgjidhen çështjet e hapura në Ballkanin Perëndimor, që do të ulnin tensionet në rajon. Kjo do t’u mundësonte Kosovës dhe Serbisë që të bënin përparim në rrugën drejt BE-së”, u tha në njoftim.

Kosova ka shpallur pavarësinë më 2008 dhe që atëherë është njohur nga 117 shtete të botës.

Pasi ofendoi gjuhën shqipe, duke e cilësuar si gjuhë të çuditshme, Edi Rama është përfshirë në një tjetër incident në Beograd.

Në pamjet e shpërndara në rrjetin social Instagram nga kryeministri i Malit të Zi, Dritan Abazoviç, Edi Rama është filmuar duke trokitur gotat me Aleksandër Vuçiç, dhe të pranishmit e tjerë, por nuk e ka pirë verën.

Fillimisht Rama nuk as gotën e verës, por që ja ofron më pas dikush nga të pranishmit.

Pasi e trokit Rama e afron gotën deri tek goja, duke se i merr erë dhe më pas e largon, duke e vendosur në tavolinën ku edhe u mbush gota e verës.

Ngrihet pyetja se pse Rama nuk e piu gotën e verës?

Nuk i pëlqeu apo kishte frikë se mund ti ndodhte ndonjë gjë tjetër.

Sa për kronikë lajmi, Rama ishte i pranishëm në një panair vere në Beograd, në kuadër të atij që ai dhe Vuçiç e cilësojnë si ‘Ballkani i hapur’.syri.net

Ministria e Mbrojtjes së Serbisë njoftoi se forcat e armatosura serbe po zhvillojnë një stërvitje ushtarake në Zonën e Sigurisë Tokësore, që gjendet përgjatë kufirit me Kosovën.

“Stërvitja po kryhet me qëllim të mbajtjes së një shkalle të lartë të gatishmërisë luftarake të njësive të angazhuara dhe aftësisë së tyre për të reaguar shpejt në rast nevoje, si dhe për të garantuar paqen dhe sigurinë përgjatë vijës administrative në Kosovë dhe Metohi”, tha Ministria serbe e Mbrojtjes më 31 gusht.

Siç thuhet në njoftim, vëmendje e posaçme do t’i kushtohet “stërvitjeve të veprimeve luftarake në rast të ndonjë sulmi ndaj njësisë, si dhe taktikave, teknikave dhe procedurave që përdoren për të parandaluar kalime të paligjshme, aktivitete të grupeve ekstremiste dhe krimin e organizuar”.

Po ashtu, Ministria e Mbrojtjes së Serbisë tha se forcat e armatosura serbe, të dislokuara në Zonën e Sigurisë Tokësore, kryejnë stërvitje gjatë gjithë vitit si para dislokimit, por edhe për zbatimin e detyrave që kanë në Zonën e Sigurisë Tokësore.

Kjo, sipas autoriteteve të mbrojtjes serbe, “siguron një nivel të lartë të aftësisë për t’iu përgjigjur të gjitha sfidave, rreziqeve dhe kërcënimeve që bien në fushën e përgjegjësisë së tyre”.

Këto stërvitje vijnë në kohën kur nga 1 shtatori, Serbia për herë të parë pas 11 vjetësh nuk do të lëshojë dokumente hyrje/daljeje për qytetarët e Kosovës, por do të lejojë që të përdorin letërnjoftimet e tyre.

Njësoj do të veprojë edhe Kosova për shtetasit e Serbisë.

Për këtë marrëveshje, palët u morën vesh më 27 gusht, pas ndërmjetësimit të diplomatëve nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian.

Heqja e dokumenteve për hyrje/dalje pasoi përshkallëzimin e tensioneve midis dy shteteve, pasi serbët lokalë në veri ngritën barrikada për të kundërshtuar vendimet e Qeverisë së Kosovës për këto dokumente, por edhe për riregjistrimin e makinave.

Më 1 shtator, po ashtu nis afati dymujor për riregjistrimin e makinave që qarkullojnë në veri të Kosovës, e që lëshohen nga Serbia.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha se nuk sheh mundësi që çështja e targave me Kosovën të zgjidhet para 1 shtatorit dhe shtoi se ai beson se Kosova me shumë gjasa do të nisë fushatën për riregjistrimin e makinave me targa të lëshuara nga Serbia.

“Nuk mendoj se do të ketë shumë sukses në këtë çështje. Edhe pse kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha në Bruksel se do të jetë i suksesshëm dhe se serbët do të jenë të interesuar që t’i ndryshojnë targat. Le të shohim, është një proces që do të zgjasë. Nuk ka asnjë shans që kjo çështje të zgjidhet para 1 shtatorit”, deklaroi Vuçiq të martën, më 30 gusht.

Pas ndërmjetësimit të përfaqësuesve të Shteteve të Bashkuara dhe Bashkimit Evropian, më 27 gusht Kosova dhe Serbia arritën marrëveshje për çështjen e dokumenteve të identitetit. Megjithatë, vendimi i Prishtinës për riregjistrimin e makinave që përdorin targa të lëshuara nga Serbia, pritet të hyjë në fuqi më 1 shtator.

Sikurse vendimi i dokumenteve për hyrje-dalje dhe ai për targat u kundërshtuan nga serbët lokalë, të cilët ngritën barrikada në veri të Kosovës.

Vlerësohet se 10.000 targa me akronime të qyteteve të Kosovës – sikurse PZ, KM, PR, UR e të ngjashme – qarkullojnë në veriun e banuar me shumicë serbe.

Qeveria e Kosovës ka argumentuar se qytetarët do të kenë afat prej dy muajsh për t’i riregjistruar makinat në targa RKS- Republika e Kosovës. Serbia ka propozuar që serbët në veri të pajisen me targa KS – që kanë status neutral ndaj shtetësisë së Kosovës – por, Kurti ka hedhur poshtë këtë propozim.

Vuçiq tha se mbetet të shihet nëse do të ketë ndonjë ndryshim pas samitit të vendeve të Ballkanit dhe vizitës së presidentit turk, Recep Tayyip Erdogan, dhe disa përfaqësuesve të tjerë evropianë, por shtoi se atij i duket se aktualisht nuk ka mundësi për përparim.

“Nuk ka dëshirë në Prishtinë për të diskutuar për zgjidhje racionale dhe zgjidhje kompromisi. Ndoshta jam vetëm unë, ndoshta evropianët e dinë më mirë”, tha ai.

Vuçiq shtoi se Serbia është “gjithmonë në anën e së drejtës ndërkombëtare në të gjitha rastet dhe mosmarrëveshjet ndërkombëtare”. Ai tha se e vetmja politikë zyrtare e Beogradit është respektimi i Kartës së Kombeve të Bashkuara dhe të gjitha rezolutat ndërkombëtare.

Ndërkaq, shefi i politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell, gjatë një interviste për Radion Evropa e Lirë, deklaroi më 29 gusht se çështja e targave është më e vështira për t’u zgjidhur. Megjithatë, ai shtoi se mbetet “optimist” sa i përket mundësisë së zgjidhjes së këtij problemi.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha se më 1 shtator do të nisë së zbatuari vendimi i Qeverisë së Kosovës për targat serbe. Ndërkaq, lidhur me vendimin për dokumentet serbe, ai kërkoi që nga ky vendim të përjashtohen serbët që jetojnë në Kosovë. Ai po ashtu tha se Beogradi mund të pranojë dokumentet e Kosovës, por për këtë ka kushte.

Gjatë një konference për media në Beograd më 27 gusht, Vuçiq tha se me Kosovën nuk u arrit zgjidhje kompromisi për këto dy tema.

“Është e qartë se nuk ka marrëveshje për targat, që do të thotë se do të fillojë së zbatuari më 1 shtator. Megjithatë, është një afat prej dy muajsh, kështu që do të shohim”, tha ai.

Sipas presidentit serb, bisedimet me palën kosovare ishin “interesante”, por “të pasuksesshme”.

Ai tha se Serbia nuk pajtohet me njohjen e ndërsjellë mes vendeve. Kjo është kërkesë e Prishtinës që dialogu i ndërmjetësuar nga BE-ja të përfundojë me njohje reciproke, por Serbia kërkon zgjidhje kompromisi.

“Harrojeni këtë dhe mos ejani në Beograd me histori të tilla sepse janë të pakuptimta”, tha Vuçiq.

“Për çështje të tjera jemi të gatshëm të bisedojmë për zgjidhje kompromisi”, shtoi ai.

Për dokumentet serbe, në pritje të “përgjigjes së zyrtarëve evropianë”

Sa i përket dokumenteve për hyrje-dalje, Vuçiq tha se ato mund të lëshohen, por shtoi se për Serbinë është e rëndësishme që serbët nga Kosova që kanë dokumente serbe të mund të lëvizin dhe hyjnë e të dalin nga Kosova.

Ai tha se Serbia do të pranojë dokumentet e Kosovës, por me një kusht, që për to të ketë një shënim:

“Mundësimi i përdorimit të letërnjoftimeve të lëshuara nga ana e Prishtinës [Kosovës] bëhet ekskluzivisht për arsye praktike të lehtësimit të pozitës së qytetarëve dhe mundësimit të lirisë së lëvizjes në përputhje me Marrëveshjen për lirinë e lëvizjes që është arritur në dialog më 2011 dhe nuk mund të interpretohet si njohje e shpalljes së njëanshme të pavarësisë së Kosovës, nuk paragjykon përcaktimin e statusit përfundimtar të Kosovës dhe nuk mund të interpretohet si pëlqim i Beogradit për të devijuar nga Rezoluta 1244” e Kombeve të Bashkuara, tha Vuçiq.

“Ky është një përjashtim që ne do ta aplikojmë gjithkund”, tha Vuçiq, duke thënë se po insistohet që serbët në veri të Kosovës të mund të hyjnë në Kosovë me dokumente të Serbisë, por shtoi se për këtë gjë po pret përgjigje nga zyrtarët evropianë.

“Nëse na e konfirmojnë këtë, ne do të kemi një problem më pak. Çështja e targave është shumë më e komplikuar”, tha Vuçiq.

Përpjekjet ndërkombëtare për evitimin e tensioneve

Dy vendimet e Qeverisë së Kosovës, nxitën pakënaqësi te serbët në veri të Kosovës. Më 31 korrik dhe 1 gusht, serbët lokalë ngritën barrikada në veri të Kosovës në shenjë pakënaqësie ndaj vendimeve të ekzekutivit kosovar.

Pasi u hoqën barrikadat në pasditen e 1 gushtit, Qeveria e Kosovës u zotua se do të shtyjë zbatimin e vendimeve deri më 1 shtator.

Që atëherë, bashkësia ndërkombëtare, ka tentuar që të bindë palët që të gjejnë një zgjidhje për këto dy vendimeve, me qëllim që të mos përsëritet përshkallëzimi i situatës.

Por, takimet e Vuçiqit me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, më 18 gusht në Bruksel, në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian, rezultuan pa marrëveshje.

Në kuadër të përpjekjeve për të gjetur një zgjidhje, i dërguari i Uashingtonit për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, dhe ai i BE-së për dialogun, Mirosllav Lajçak, gjatë kësaj jave qëndruan në Prishtinë dhe Beograd ku u takuan me liderët politikë. Zyrtarët perëndimorë diskutuan me liderët e dy shteteve për parandalimin e përshkallëzimit të mundshëm të situatës.

Në një konferencë për media në Beograd, më 26 gusht, Escobar tha se SHBA-ja po kërkon nga të dyja palët që të zotohen se nuk do të ketë dhunë.

Dy vendimet e Kosovës

Sipas vendimeve të Qeverisë së Kosovës, nga 1 shtatori të gjithë qytetarët e Serbisë që do të hyjnë në Kosovë do të pajisjen me një dokument për hyrje-dalje. Ky dokument lëshohet nga Serbia për shtetasit e Kosovës, qëkur palët arritën Marrëveshjen për lirinë e lëvizjes 11 vjet më parë.

Ndërkaq, vendimi për targat serbe konsiston në riregjistirmin e tyre në RKS (Republika e Kosovës). Vlerësohet se 10.000 targa që lëshohen nga Serbia, me akronime të qyteteve të Kosovës, qarkullojnë në veriun e Kosovës të banuar me shumicë serbe.

Targat sikurse KM, PR, PZ, UR e të ngjashme konsiderohen të jashtëligjshme nga Kosova dhe Prishtina kërkon që pronarët e makinave me targa të tilla t’i konvertojnë ato në RKS brenda një periudhe prej 61 ditësh.

Serbia ka kërkuar që këto targa të zëvendësohen me targat e mëhershme KS, që kanë status neutral ndaj shtetësisë së Kosovës, por kjo është kundërshtuar nga kryeministri Kurti.

Ndërkaq, sa i përket dokumenteve për hyrje-dalje, Kosova ka thënë se është e gatshme të heqë dorë nga lëshimi i tyre, nëse edhe Serbia bën të njëjtën gjë.

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, tha se në dy-tri ditët e ardhshme ai do t’i dërgojë një letër misionit të NATO-s në Kosovë, KFOR, lidhur me njoftimin nga ky mision që tha se nuk do të lejojë ngritje të barrikadave në veri të Kosovës.

“Qëllimi juaj duhet të jetë mbrojtja e popullatës serbe, ata janë minoritet. Pse po i ndihmoni shqiptarët që të shtypin këtë minoritet. Pse, së bashku me shqiptarët po keqtrajtoni serbët, a është detyra juaj apo jo që të ndihmoni serbët”, tha Vuçiq më 24 gusht në Beograd gjatë një takimi të partisë së tij në pushtet, Partisë Përparimtare Serbe.

Komandanti i KFOR-it, gjeneralmajor Ferenc Kajári, tha për televizionin publik të Kosovës më 23 gusht se situata në veri të Kosovës është e qetë dhe se forcat ndërkombëtare më nuk do të lejojnë vendosjen e barrikadave.

Më herët, nga ky mision ka paralajmëruar se është i gatshëm të ndërhyjë nëse rrezikohet stabiliteti në Kosovë.

Vuçiq sqaroi se ai do t’ia dërgojë letrën KFOR-it pas të zhvillojë bisedime me të dërguarin e posaçëm të Shteteve të Bashkuara për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, dhe të dërguarin e posaçëm të BE-së për dialogun, Mirosllav Lajçak. Ata do të takohen në Beograd me zyrtarët serbë më 25 gusht.

Presidenti serb shtoi se ai e interpreton ndryshe rolin e KFOR-it dhe NATO-s. Sipas tij, kriza nuk mund të të zgjidhet në këtë mënyrë, por vetëm përmes bisedimeve politike.

Vuçiq po ashtu falënderoi ambasadorin e SHBA-së në Serbi, Christopher Hill, për deklaratat e bëra një ditë më parë, kur diplomati amerikan tha se në rundin e fundit të dialogut në Bruksel, Serbia kishte shkuar e përgatitur, ndërkaq palët e tjera jo.

Sipas kreut të Serbisë, këto deklarata nuk nënkuptojnë se do të ketë ndryshme të mëdha të politikës amerikane ndaj Kosovës, teksa Uashingtoni ishte ndër të parët që njohu pavarësinë e Kosovës më 2008.

“Amerikanët janë fuqi e madhe, superfuqi, dhe ata nuk ndryshojnë politikat e tyre për shkak të Serbisë së vogël. Vuçiq nuk mund t’ua ndryshojë politikën, por mundem të tregoj respekt ndaj tyre, por edhe përmes respektit ndaj shtetit tonë, që mund të jemi ‘kompromis’ që të paktën të mos krijojmë probleme ditore, por të jemi të arsyeshëm”, tha Vuçiq.

Escobar dhe Lajçak gjatë 24 gushtit kanë zhvilluar takime në Prishtinë me krerët institucionalë dhe liderët e partive opozitare. Ata thanë se qëllimi i vizitës së tyre është që të evitohet përsëritja e përshkallëzimit të situatës më 1 shtator. Po ashtu, zyrtarët perëndimorë thanë se presin që Kosova dhe Serbia të paraqesin propozime konkrete për zgjidhjen e çështjeve të targave dhe dokumenteve serbe.

Vendimet e Qeverisë së Kosovës për këto dy çështje nxitën serbët që më 31 korrik dhe 1 gusht të bllokonin rrugët në veri të Kosovës. Pas heqjes së barrikadave, Qeveria u zotua se do të shtyjë zbatimin e vendimeve deri më 1 shtator.

Ambasadori amerikan në Beograd, Christopher Hill, tha se Serbia shkoi e përgatitur në rundin e fundit të dialogut Kosovë-Serbi që u mbajt në Bruksel më 18 gusht, ndërkaq, palët e tjetra, siç tha ai, nuk ishin të përgatitur “që të flasin për specifika”.

Gjatë një interviste për median në Beograd, N1, Hill tha se në dialogun midis Kosovës dhe Serbisë, që ndërmjetësohet nga BE-ja po tentohen të bëhen dy gjëra: adresimi i çështjeve urgjente, përkatësisht vendimi i kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, për targat dhe dokumentet serbe dhe adresimi i çështjeve, siç tha ai, të rëndësishme.

“Të them të drejtën, pala serbe veproi mirë. E dinin se për çfarë do të flisnin, çfarë ishte e rëndësishme. Fatkeqësisht, disa prej të tjerëve nuk ishin të përgatitur për të folur për specifika”, tha Hill.

“Mendoj që për të zgjidhur këto çështje përfundimisht duhet të flisni për specifika. Por po ashtu duhet t’i vendosni këto specifika në një kontekst më të gjerë dhe konteksti më i gjerë është çështja e komunitetit serb dhe se si ky komunitet do të jetojë në të ardhmen. Për mua është kyçe që komuniteti serb të ndihet si në shtëpi në Kosovë dhe të sigurt. Pra, janë disa përpjekje për të cilat duhet të bisedohet dhe besoj që këto përpjekje do të vazhdojnë”, shtoi ambasadori amerikan në Beograd.

Ai tha se në takimin midis Kurtit dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ky i fundit shkoi i përgatitur “për të negociuar dhe vërtetë bëri punët e shtëpisë”.

Ky takim, nën ndërmjetësimin e BE-së, përfundoi pa asnjë marrëveshje.

“Prandaj, mendoj se ata [Serbia] vërtetë tentuan që të ishin fleksibil dhe për të gjetur zgjidhje”, tha Hill.

Raundi i ri i dialogut midis Kosovës dhe Serbisë u thirr me synim që të ulen tensionet midis dy shteteve, pas ngritjes së barrikadave nga serbët lokalë në veri të Kosovës në fund të korrikut dhe fillimit të gushtit.

Pasditen e 1 gushtit, serbët lokalë në veri të Kosovës hoqën barrikadat, dhe Qeveria e Kosovës u pajtua që të shtyjë zbatimin e vendimeve deri më 1 shtator.

Ambasadori Hill tha se rezultatet e takimit të Brukselit ishin zhgënjyese, por shtoi se bisedimet po vazhdojnë dhe në këtë kuadër ai përmendi edhe vizitën e të dërguarit të SHBA-së për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, dhe atij të BE-së për dialogun, Miroslav Lajçak në Prishtinë.

“Bisedimet në Prishtinë do të jenë shumë të rëndësishme”, tha ai.

I pyetur nëse serbët në Kosovë do të jetonin më mirë nëse do të krijohej Asociacioni i komunave me shumicë serbe – për të cilin Kosova dhe Serbia kanë nënshkruar dy marrëveshje në Bruksel – Hill u përgjigj:

“Jam besimtar i madh se duhet të punohet për një të ardhme për komunitetin serb, për ndonjë mekanizëm. Ka disa modele në mbarë Evropën për këtë”.

Hill shtoi se Asociacioni duhet të definohet më mirë, pasi sipas tij, “detajet janë shumë të rëndësishme për këtë çështje”.

“Njerëzit duhet ta dinë se si do të duket jeta e tyre”, theksoi ai.

Edhe Escobar kishte përmendur në të kaluarën se në shtetet evropiane ka modele sa i përket respektimit të gjuhës dhe trashëgimisë kulturore të minoriteteve, që mund të merren si udhëzues për krijimin e Asociacionit. Megjithatë, ai kishte thënë se Asociacioni duhet të jetë në bazë të Kushtetutës së Kosovës dhe të mos “krijojë shtet brenda shtetit”.

Serbia kërkon që Asociacioni të ketë kompetenca ekzekutive, ndërkaq Kosova është kundër idesë për një asociacion njëetnik.

Escobar dhe Lajçak pas Prishtinës do të qëndrojnë edhe në Beograd. Vizita e zyrtarëve perëndimore në Kosovë dhe Serbi po shihet si përpjekje për të bindur palët që të gjejnë zgjidhje para 1 shtatorit, kur nis zbatimi i vendimeve të Qeverisë së Kosovës.

Vendimi i parë ka të bëjë me riregjistrimin e makinave që kanë targa të lëshuara nga Serbia, në ato RKS (Republika e Kosovës). Targat me akronime të qyteteve të Kosovës – sikurse KM, PZ e të ngjashme – që lëshohen nga Serbia, konsiderohen ilegale nga Prishtina zyrtare.

Ndërkaq, vendimi i dytë ka të bëjë me lëshimin e një dokumenti për hyrje-dalje për të gjithë shtetasit e Serbisë, që hyjnë në Kosovë. Këtë dokument, Serbia ua lëshon shtetasve të Kosovës qe 11 vjet dhe derivon nga Marrëveshja për lirinë e lëvizjes që palët kanë arritur në Bruksel më 2011.

Serbia ka thënë se do një zgjidhje kompromisi për këto dy çështje, ndërkaq Kurti ka thënë se vendimet janë të bazuara në ligj, por edhe në marrëveshjet e arritura më herët në kuadër të dialogut të Brukselit.

Kryeministri kosovar ka shprehur gatishmërinë që të heqë dorë nga lëshimi i dokumenteve për hyrje/dalje, nëse edhe Serbia vepron njësojë.

Pas takimeve në Bruksel, Serbia ka pretenduar se ka ofruar zgjidhje për çështjen e targave dhe dokumenteve serbe, por sipas Vuçiqit, ato janë refuzuar kryeministri Kurti.

Vuçiq ka thënë se ka kërkuar që makinat me targat që i lëshon Serbia me akronime të qyteteve të Kosovës, në vend se të regjistrohen në RKS – Republika e Kosovës – të regjistrohen në KS – akronim që paraqet status neutral ndaj shtetësisë së Kosovës.

Ndërkaq, sa i përket dokumenteve për hyrje/dalje, Beogradi ka kërkura që ato të mos lëshohen për serbët që jetojnë në Kosovë, veçmas në veri.

Radio Evropa e Lirë i është drejtuar Qeverisë së Kosovës me pyetjet se a do t’i shqyrtojë zgjidhjet e kompromisit për të cilat ka folur Beogradi dhe a është e gatshme për ndonjë kompromis, por zyrtarët e Qeverisë kanë thënë se lidhur me këto çështje, është paraparë që Kurti t’i drejtohet publikut më 24 gusht.

Ministri i Punëve të Brendshme të Serbisë, Aleksandar Vulin, gjatë një takimi me sekretarin e Këshillit të Sigurisë së Rusisë, Nikolai Petrushev, tha në Moskë se “është i gabuar dhe i kotë” tentimi për izolimin e Rusisë, pasi ky shtet për nga territori është më i madhi në botë, u tha në njoftimin e MPB-së serbe.

Vulin tha se përjashtimi i Rusisë nga organizatat ndërkombëtare, veçanërisht nga organizatat sikurse Interpol-i “do të ishte i dëmshëm dhe se një akt i tillë do të linte hapësirë vetëm për forcimin dhe zhvillimin e mëtejmë të krimit”.

Ministri i Punëve të Brendshme të Serbisë ka zhvilluar vizitë dyditore në Moskë dhe më 22 gusht u takua me kryediplomatin rus, Sergei Lavrov. Pas takimit me Lavrovin, Vulin deklaroi se “Serbia është i vetmi shtet në Evropë që nuk ka vendosur sanksione ndaj Rusisë dhe nuk është bërë pjesë e histerisë anti-ruse”.

Raportuesi për Serbinë në Parlamentin Evropian, Vladimir Bilçiq, shkroi më 23 gusht në Twitter se kur një anëtar i Qeverisë serbe dërgon mesazhe anti-BE gjatë vizitës zyrtare në Moskë, të gjithë në Evropë e shohin këtë gjë.

“Çdo përparim në rrugën evropiane të Serbisë duhet të bazohet në përkushtimin e sinqertë dhe konstant ndaj parimeve, vlerave dhe politikave evropiane”, shkroi ai.
Për shkak të nisjes së pushtimit të Ukrainës më 24 shkurt, Rusia është nën sanksione të BE-së, Shteteve të Bashkuara dhe shteteve të tjera perëndimore.

Serbia ka votuar për disa rezoluta të Kombeve të Bashkuara që dënojnë pushtimin rus. Por, Serbia edhe pse është kandidate për anëtarësim në BE, refuzon që të harmonizojë politikat me bllokun evropian dhe të vendosë sanksione ndaj Rusisë.

Qeveria e re pritet të formohet në Serbi dhe ende është e paqartë nëse Vulin do të jetë pjesë e ekzekutivit të ri.

Qatë takimit midis Vulinit dhe Petrushevit, sipas njoftimit të Ministrisë së Brendshme serbe, është thënë se vitin e kaluar “bashkëpunimi midis Ministrisë së Brendshme serbe dhe autoriteteve të sigurisë së Federatës Ruse është përmirësuar ndjeshëm”.

Dy bashkëbiseduesit kanë theksuar se forcat e sigurisë të të dyja shteteve janë të përkushtuara që së bashku të luftojnë të gjitha llojet e krimeve, veçanërisht në luftën kundër trafikimit të drogës, terrorizmit dhe krimeve kibernetike.

Sipas raportimeve, Petrushev ka thënë se pala ruse “e çmon Serbinë si një mike të besueshme dhe partnere në skenën ndërkombëtare”.

Ministri i Brendshëm i Serbisë Aleksandar Vulin u takua të hënën në Moskë, me ministrin e Jashtëm rus Sergej Lavrov të hënën në Moskë, një vizitë e rrallë kjo nga një zyrtar shtetëror i një vendi evropian. Zoti Vulin theksoi refuzimin e Beogradit për t’iu bashkuar sanksioneve perëndimore kundër Rusisë për luftën e saj në Ukrainë.

Ministri i Brendshëm serb, i cili njihet për qëndrimet e tij pro-ruse dhe anti-perëndimore, deklaroi se i tha kryediplomatit rus, Sergei Lavrov se “Serbia është i vetmi shtet në Evropë që nuk ka vendosur sanksione dhe nuk ka qenë pjesë e histerisë anti-ruse”.

Serbia, e cila kërkon zyrtarisht anëtarësimin në Bashkimin Evropian, prej vitesh po largohet nga rruga e saj drejt në BE-së dhe po kthehet më shumë drejt aleatit tradicional sllav, Rusisë, por edhe Kinës.

Ministri Vulin konsiderohet si “njeriu i Moskës” brenda qeverisë serbe.

Ai ka mbrojtur krijimin e “botës serbe” që do të bashkonte të gjithë serbët në Ballkan nën një flamur të udhëhequr nga presidenti Aleksandar Vuçiq.

Ky i fundit reagoi ashpër të hënën gjatë një interviste me radion publike britanike, BBC kur u pyet lidhur me kontaktet që mban me Moskën dhe pasi gazetarja i përmendi akuzën e kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti se është interesi i Moskës që të zhvendosë konfliktin diku tjetër, për të destabilizuar Evropën.

Duke e ngritur zërin, zoti Vuçiq tha “s’kam folur me ta (Rusinë) prej një kohë të gjatë. Për herë të fundit me Putiniun kam folur para 3 apo 4 muajsh, lidhur me problemin e furnizimit me gaz. Ata (Kosova) vetëm duan ta shfrytëzojnë Rusinë duke folur për këtë. Të gjithë e dinë se këto akuza janë dështim i plot dhe gënjeshtra brutale. Ne kemi një ushtri neutrale, por ndërkohë do të kujdesemi për veten”.

Presidenti serb u takua me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti më 18 gusht në Bruksel në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga BE-ja. Takimi mbi pesë orë përfundoi pa marrëveshje, ndonëse ai u mbajt kryesisht për zbutjen e tensioneve të 31 korrikut kur serbët në veri të Kosovës bllokuan rrugët si reagim ndaj vendimit të qeverisë së Kosovës për masa reciproke, përfshirë edhe atë për konvertimin e targave të lëshuara nga Serbia me targa të Republikës së Kosovës.

I pyetur lidhur me vizitën e zotit Vulin në Moskë, të cilën gazetarja e quajti “interesante” për kohën në të cilën po zhvillohet, Presidenti serb tha se “Ju besoni se është interesante. Por, a nuk ishte interesante kur Karl Nehammer, udhëheqësi i Austrisë ishte atje, ose nuk ishte interesante kur presidenti turk, vendi i dytë më i fuqishëm i NATO-s e viziton Moskën, ju thoni që është interesante vetëm kur një nga ministrat e qeverisë së përkohshme të Serbisë po e viziton Moskën”, tha presidenti serb.

Zoti Vuçiq kujtoi se Serbia e ka dënuar në OKB sulmin në Ukrainë.

“Po është e vërtetë që jemi miq tradicional dhe kemi marrëdhënie të mira, por a jemi kukullat e tyre, jo nuk jemi”, tha udhëheqësi serb.

Pjesëtari i qeverisë teknike serbe Aleksandar Vulin megjithatë ka folur hapur se si Serbia duhet të braktisë objektivin e saj të anëtarësimit në BE dhe në vend të kësaj t’i drejtohet Moskës dhe ai shpesh ka sulmuar fqinjët e Serbisë dhe udhëheqësit e tyre, duke i quajtur ata me emra poshtërues.

Vitin e kaluar, zoti Vulin kishte krijuar një “grup pune” me Nikolai Patrushevin, sekretarin e fuqishëm të Këshillit të Sigurimit të Kremlinit, për të luftuar “revolucionet me ngjyra” apo protestat masive që kanë çuar në përmbysjen e regjimeve në vendet e ish-Bashkimit Sovjetik, ish-Jugosllavisë, Lindjes së Mesme dhe Azisë.

Sipas agjencisë së lajmeve “Associated Press”, mediat e pavarura serbe raportuan se zoti Vulin në fund të vitit të kaluar, i dorëzoi Nikolai Patrushevit përgjimet nga një takim i mbajtur në Beograd nga anëtarë të opozitës ruse. Opozitarët rusë, duke e pasur të vështirë të mbajnë takime të tilla në Rusi, zgjodhën Beogradin për t’u takuar pasi nuk kanë nevojë për viza për të hyrë në Serbi.

Menjëherë pas kësaj, disa nga ata që morën pjesë në takimin e mbajtur në Beograd u arrestuan në Rusi.

“Associated Press” shkruan se zoti Vulin nuk ishte bindës kur mohoi t’i kishte dorëzuar zotit Patrushev, kasetat me regjistrimin e takimit të Beogradit.

Zyrtarët e opozitës serbe kanë vënë në pikëpyetje qëllimin e vizitës së zotit Vulin në Moskë, ndërsa qeveria e re serbe pritet të formohet pas zgjedhjeve të përgjithshme të mbajtura në prill. Shumica besojnë se udhëtimi i tij në Rusi u organizua nga Moska si një mënyrë për t’i bërë presion Beogradit për ta përfshirë atë në kabinetin e ri.

Kryediplomati rus, Sergei Lavrov kishte planifikuar të vizitonte Beogradin në qershor, por fqinjët e Serbisë që janë anëtarë të NATO-s refuzuan të lejojnë avionin e tij të fluturojë mbi territorin e tyre.

MinistriVulin tha në një deklaratë nga Moska të hënën se ai “ndjen keqardhje të thellë” për faktin që ministri Lavrov u pengua të vizitojë Beogradin në qershor nga vullneti i vendeve të tjera, duke theksuar se duke ndaluar vizitën zyrtare të ministrit Lavrov në Serbi, të gjitha parimet e së drejtës ndërkombëtare janë shkelur.”

Një pjesë e këtij materiali është marrë nga AP

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, pas takimit që e pati me përfaqësuesit serbë nga Kosovë, ka dalë në një konferencë për media, ku mes tjerash foli edhe për rundin e fundit të dialogut në Bruksel, që u mbajt të enjten mes tij dhe kryeministrit të Kosovës, nën ndërmjetësimit e emisarit special të BE-së, Miroslav Lajçak.

Sipas tij, Kosova erdhi me idenë për të diskutuar një marrëveshje të përgjithshme prej gjashtë pikash.

Në mesin e këtyre pikave, Vuçiq thotë se ishte edhe njohja reciproke dhe kompensimi i dëmeve të luftës, raportojnë mediat serbe.

“Prishtina erdhi me idenë për të diskutuar një marrëveshje të përgjithshme prej gjashtë pikash – njohjen reciproke dhe hyrjen e Prishtinës në organizatat ndërkombëtare; zgjidhja e problemeve nga e kaluara – mungesa dhe konstatimi dhe zgjidhja e problemit të personave të përdhunuar, të zhvendosurve, kthimi i artefakteve që gjoja ua ka vjedhur Serbia; financat, d.m.th kompensimet e luftës: bashkëpunimi në të ardhmen, marrëdhëniet e njëjta dhe të drejtat e njëjta të serbëve në Kosovë dhe Metohi si shqiptarët në Bujanoc dhe Preshevë; rishqyrtimi i marrëveshjeve të dakorduara më parë”, tha ai. syri.net

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, është takuar në Beograd më 21 gusht me përfaqësuesit e serbëve nga Kosova.

Ky takim në Beograd pason takimin midis Vuçiqit dhe kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, në Bruksel më 18 gusht në kuadër të dialogut të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian.

Takimet në Bruksel përfunduan pa asnjë marrëveshjes.

Vuçiq më pas njoftoi se do të takohej me rrethin e gjerë të përfaqësuesit e serbëve nga Kosova, përfshirë përfaqësuesit e Listës Serbe, partisë udhëheqëse të serbëve në Kosovë që ka lidhje të ngushta me Partinë Përparimtare Serbe të Vuçiqit.

Në takimin e 21 gushtit ka marrë pjesë edhe Milan Radoiçiq, nënkryetar i Listës Serbe, i cili është në listën e zezë amerikane që nga dhjetori i vitit 2021 dhe ka një urdhërarrest aktiv nga Kosova.

Urdhërarresti ka të bëjë me dyshimet për frikësim dëshmitarësh në rastin e njohur si “Brezovica”.

Pas takimit me përfaqësuesit e serbëve nuk pati deklaratë për media, por Vuçiq pritet të mbajë një adresim drejtuar kombit më vonë gjatë ditës.

Takimet në Beograd vijnë teksa data e 1 shtatorit po afrohet. Në këtë datë do të rinisë zbatimi i dy vendimeve të Qeverisë së Kosovës për targat dhe dokumentet serbe, që nxitën serbët lokalë në Kosovë të ngrenë barrikada më 31 korrik dhe 1 gusht.

Por, pasi barrikadat u hoqën pasditen e 1 gushtit, Qeveria e Kosovës njoftoi për shtyrjen e zbatimit të vendimeve për një muaj.

Vendimi i parë ka të bëjë me riregjistrimin e makinave që kanë targa të lëshuara nga Serbia, në ato RKS (Republika e Kosovës). Targat me akronime të qyteteve të Kosovës – sikurse KM, PZ e të ngjashme – që lëshohen nga Serbia, konsiderohen ilegale nga Prishtina zyrtare.

Ndërkaq, vendimi i dytë ka të bëjë me lëshimin e një dokumenti për hyrje-dalje për të gjithë shtetasit e Serbisë, që hyjnë në Kosovë. Këtë dokument, Serbia ua lëshon shtetasve të Kosovës qe 11 vjet dhe derivon nga Marrëveshja për lirinë e lëvizjes që palët kanë arritur në Bruksel më 2011.

Bashkimi Evropian ka thënë se Vuçiq dhe Kurti janë pajtuar që të vazhdojnë dialogun për të gjetur zgjidhje për çështjen e targave dhe dokumenteve, teksa Beogradi ka pretenduar se Kurti në rundin e dialogut të 18 gushtit ka refuzuar të gjitha propozimet e prezantuara nga Vuçiqi.

Kompania energjetike e Serbisë, EPS (Elektroprivreda Srbije) është themeluese e katër kompanive nga Kosova, por aktualisht asnjëra prej tyre nuk e kryen aktivitetin për të cilin është themeluar.

Në këto kompani janë të punësuar rreth 3.300 punëtorë dhe EPS-ja ka ndarë rreth 42 milionë euro për punën e tyre në vitin 2021.

Në një raport për problemet në sektorin energjetik në Serbi në korrik të vitit 2022, Këshilli Fiskal i Serbisë deklaroi se EPS-ja vetëm i “mbështet” ata punëtorë, pasi nuk ka kontroll mbi asetet dhe operacionet e kompanive nga Kosova.

“Elektrosever” ka licencë, por ende nuk operon në Kosovë

E vetmja kompani që ka licencë për të punuar në Kosovë është “Elektrosever”, e cila ende nuk është funksionale.

Kompania “Elektrosever” është kompania më e re e EPS-së në Kosovë. Ajo është themeluar në vitin 2016 me qëllim të furnizimit dhe faturimit të energjisë elektrike në komunat në veri të Kosovës, të banuara me shumicë serbe.

Ndryshe, që nga viti 1999, banorët e komunave në veri të Kosovës, Mitrovicë e Veriut, Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviq, nuk i kanë paguar faturat për energjinë e konsumuar. Sipas të dhënave të Operatorit të Sistemit, Transmisionit dhe Tregut të Energjisë Elektrike në Kosovë (KOSTT), humbjet vetëm për vitin 2021 arritën shumën prej 40 milionë eurosh.

Që nga viti 2017, sipas autoriteteve të Kosovës, borxhet për energji elektrike janë mbuluar nga KOSTT, gjegjësisht Qeveria e Kosovës. Deri atëherë, borxhin për veriun e paguanin paushall qytetarët e Kosovës nga komunat tjera në jug të Ibrit, kështu që faturat e tyre ishin më të larta për 3.5 për qind, por u konstatua se kjo praktikë ishte e kundërligjshme.

Themelimi i “Elektrosever” ishte paraparë me Marrëveshjen për Energjinë të vitit 2013 dhe 2015 ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, dhe kompania është themeluar në përputhje me kornizën ligjore dhe rregullative të Kosovës.

Kosova dhe Serbia më 21 qershor të vitit 2022 në Bruksel kanë miratuar udhërrëfyesin për zbatimin e marrëveshjes. Në bazë të asaj marrëveshjeje, më 24 qershor, Zyra e Rregullatorit për Energji të Kosovës (ZRRE) i ka lëshuar licencën për furnizim kompanisë “Elektrosever”.

Mirëpo, siç ka raportuar REL në korrik, “Elektrosever” ende nuk i ka ofruar Kompanisë për Distribuimin e Energjisë Elektrike në Kosovë (KEDS) dhe KOSTT-it të dhënat që ka në dispozicion për konsumatorët në veri të Kosovës.

“Elektrosever” gjithashtu nuk i ka nënshkruar ende marrëveshjet e nevojshme teknike me KEDS-in dhe KOSTT-in, për të operuar në tregun për energji të Kosovës.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha në një intervistë për REL në gusht tha se kjo tregon se Serbia nuk i respekton obligimet e saj.

“I kemi pasur dy javë për Zyrën e Rregullatorit të Energjisë që ta bëjë licencimin e kompanisë në veri. E ka bërë për dy ditë. Ndërkaq edhe sot, pas shumë e shumë javëve, që është dashur të na dorëzohet regjistri i fundit i konsumatorëve në veri, Serbia nuk e ka bërë”, deklaroi Kurti.

EPS-ja nuk i ka kthyer përgjigje REL-it nëse “Elektrosever” ka nisur punën dhe se kur do të dorëzojë të dhënat e nevojshme dhe të nënshkruajë marrëveshje me institucionet e Kosovës.

Kurti po ashtu tha në intervistën për REL-in se situata është shqetësuese pasi Kosova nuk ka mundësi të paguajë faturat për veriun e Kosovës gjatë dimrit të ardhshëm.

“Unë e di që nëse do ta shkëputnim veriun e Kosovës në Mitrovicë, në kuptimin e furnizimit me energji elektrike, menjëherë do të fillonte fushata për krizën humanitare në veri”, tha ai.

Marrëveshja ndërmjet Kosovës dhe Serbisë parasheh që “Elektrosever” të marrë përgjegjësitë e “Elektrokosmet”, një tjetër kompani që funksionon në kuadër të kompanisë energjetike të Serbisë.

“Elektrokosmet” pa juridiksion në Kosovë

“Elektrosever” është e regjistruar në të njëjtën adresë në Mitrovicën e Veriut në Kosovë, si seli e përkohshme e “Elektrokosmet”, kompani e cila ekziston që nga viti 1989.

“Elektrokosmet” dhe EPS-ja nuk i janë përgjigjur pyetjes së REL-it nëse planifikohet mbyllja pasi “Elektrosever” të marrë përgjegjësitë e asaj kompanie.

Sipas marrëveshjes ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, punëtorët e “Elektrokosmet” ose do të punësohen në kompaninë e re, ose mund t’u ofrohet punësim në KEDS.

Kjo kompani në vitin 1999, pas luftës në Kosovë, siç pretendohet në raportin vjetor të biznesit të vitit 2021, ka humbur kontrollin mbi kapacitetet e saj energjetike në Kosovë, përveç në veri.

Në fund të vitit 2009, kompania [“Elektrokosmet”] filloi leximin dhe dërgimin e faturave të energjisë elektrike në veri të Kosovës, të cilat autoritetet kosovare i konsiderojnë të paligjshme për shkak se kjo kompani nuk ka licencë për t’u angazhuar në këtë aktivitet. Prandaj qytetarët e veriut të Kosovës nuk ishin të obliguar t’i paguanin ato.

Në raportin e kompanisë mund të gjenden edhe informacione se nga viti 2020 “Elektrokosmet” do të furnizojë vetëm komunitetin lokal të Leshakut dhe Trepçës në Leposaviq, që përbën rreth 13 për qind të sipërfaqes së pjesës veriore të Kosovës, ku popullsia furnizohet me energji elektrike.

Që atëherë, kompania nuk ka lëshuar as faturat e energjisë elektrike, pasi siç pretendojnë në raport, që nga ai vit energjia nuk merret më nga sistemi i EPS-ot, por nga KOSTT-i.

Nga viti 2020, KOSTT-i punon në mënyrë të pavarur dhe kontrollon kufijtë energjetikë të Kosovës.

Kompania “Elektrokosmet” edhe pse është e regjistruar për dërgimin dhe faturimin e energjisë elektrike, në raport theksohet se pjesën më të madhe të të ardhurave nuk e realizojnë në këtë mënyrë, por duke ofruar shërbime për sektorë të caktuar të EPS-së.

Kompania ka 464 punonjës dhe në vitin 2021 ka funksionuar me një humbje prej 6.8 milionë eurosh.

Kompanitë në humbje, pa një aktivitet të qartë

Përveç “Elektrokosmet-it”, EPS-ja është themeluese e dy kompanive të tjera nga Kosova që nuk janë marrë me aktivitetin për të cilin janë themeluar me dekada dhe po operojnë me humbje. Selia e tyre është në Beograd.

Që nga viti 1999, kompania publike Termocentrali “Kosova” nuk operon në territorin e Kosovës dhe nuk ka kontroll mbi termocentralet në këtë shtet.

Ndonëse është e regjistruar për aktivitetin e prodhimit të energjisë elektrike, kjo kompani ka më shumë se 700 punonjës të cilët, siç thuhet në faqen e kompanisë, merren me remontin dhe mirëmbajtjen e vazhdueshme për sektorët e EPS-së.

Humbjet e kompanisë për vitin 2021 ishin 11.5 milionë euro.

Në vitin 2021 edhe kompania “Minierat sipërfaqësore të Kosovës” [“Površinski kopovi Kosovo”] shënoi humbje prej rreth 2.8 milionë eurosh. Ajo është regjistruar në vitin 1991 për shfrytëzimin e linjitit dhe qymyrit të murrmë, por gjithashtu që nga viti 1999 nuk ka kontroll mbi minierat në Kosovë dhe nuk është e angazhuar në aktivitetin e saj kryesor.

“Një numër i madh punëtorësh janë të punësuar në EPS dhe kompanitë që ajo i ka themeluar, për riparime të pajisjeve të energjisë termike, mirëmbajtje të vazhdueshme, menaxhim të makinerive në funksion…”, thuhet në raportin vjetor të kompanisë për vitin 2021.

Këshilli Fiskal: Kompanitë e EPS-së në Kosovë, kosto e pastër

Në korrik, Këshilli Fiskal i Serbisë, një organ i pavarur shtetëror, u mor me punën e kompanive të përmendura në raportin e titulluar: “Problemet strukturore të energjisë serbe në dritën e krizës globale: shkaqet, kostot dhe zgjidhjet e mundshme”.

Në raportin e Këshillit Fiskal thuhet se EPS-ja ka shpenzuar 45 milionë euro në vitin 2020 për pagat e punonjësve të këtyre kompanive (me përjashtim të “Elektrosever”, e cila nuk ka funksionuar dhe nuk është përfshirë në raport), dhe rreth 42 milionë euro në vitin 2021. Bëhet fjalë për 3.300 punëtorë, sipas të dhënave në fund të vitit 2020.

“Nga pikëpamja e EPS-së, këto shpenzime paraqesin një kosto të pastër”, thuhet në raport dhe shtohet se kjo është për shkak se punëtorët në Kosovë de fakto “nuk kontribuojnë në proceset e prodhimit në kompani”.

Në raport po ashtu thuhet se financimi i këtyre kompanive është barrë për EPS-në sepse ajo, pas vitit 1999, nuk ka pasur kontroll mbi asetet dhe operacionet e këtyre kompanive.

Sllobodan Miniq, këshilltar special i Këshillit Fiskal, i cili ka punuar në raportin e lartpërmendur, po ashtu thotë se ka dyshime edhe për ligjshmërinë e pagesave të pagave për punëtorët nga Kosova.

“E gjithë situata me pagesat e pagave për punëtorët në Kosovë ka dalë në Gjykatën Kushtetuese dhe ato pagesa janë shpallur të kundërligjshme. Nuk jemi në dijeni nëse në ndërkohë është gjetur një zgjidhje alternative ligjore në bazë të së cilës EPS-ja vazhdon t’i paguajë ata”, tha Miniq.

Përkatësisht, pagat për punëtorët nga Kosova që punojnë në shërbime publike paraprakisht janë paguar në bazë të Konkluzionit të Qeverisë së Serbisë të vitit 2003, dhe konkluzioni parasheh paga më të larta për punëtorët nga Kosova në krahasim me të punësuarit në kompanitë në Serbi, me shpjegimin se janë “në pozitë të pabarabartë me qytetarët e tjerë”.

Ky konkluzion u kundërshtua nga Gjykata Kushtetuese e Serbisë në vitin 2010, duke theksuar, ndër të tjera, se masa të tilla mund të merren vetëm me ligj.

REL-i nuk ka marrë përgjigje nga EPS-ja dhe kompanitë e saj se në bazë të cilës rregullore ua paguan pagat punëtorëve nga Kosova.

Miniq thotë se për momentin EPS-ja ka problem edhe me punëtorët e tepërt, të cilët përbëjnë rreth 10 për qind të numrit të përgjithshëm të të punësuarve.

“Është e vështirë të vlerësohet nëse të gjithë punëtorët [në kompanitë nga Kosova] janë tepricë apo nëse disa prej tyre mund të gjejnë punësim të përhershëm në EPS. Kjo është arsyeja pse ne rekomanduam në raport që të gjenden zgjidhje për ato kompani”, thotë ai.

Radio Evropa e Lirë ka njohuri se disa punëtorë të EPS-së në zonat e banuara me serbë në Kosovë janë vetëm në listën e pagave, por nuk janë të punësuar, gjë që ua mundëson atyre që të punojnë pa probleme në sistemin e Kosovës.

Të dy sistemet, në Serbi dhe në Kosovë, nuk e njohin njëri-tjetrin, pra nuk ka asnjë bashkëpunim apo pasqyrë të administratës.

Nga ana tjetër, ka edhe nga ata që punojnë për një periudhë të caktuar kohore nëpër qytete të Serbisë.

Radio Evropa e Lirë ka tentuar të marrë deklarata nga këta punëtorë, por ata nuk kanë dashur të flasin publikisht.

“EPS – peng i politikës”

Duke financuar kompanitë që nuk angazhohen në aktivitetet për të cilat është themeluar EPS-ja, ajo bëhet peng i politikës, beson Miniq.

“Është një problem më i gjerë politik dhe social që mbetet në kuadër të EPS-së për ta trajtuar atë. Nëse ka punëtorë që nuk kontribuojnë në proceset e prodhimit të EPS-së, do të ishte një zgjidhje më e pastër që shteti të hartonte një program social për ata persona jashtë bilancit të EPS-së”, thekson ai.

Me humbje është duke operuar edhe Kompania energjetike e Serbisë, humbje të cilat më 2021 arritën shifrën prej rreth 141 milionë eurosh.

Ministria e Minierave dhe Energjetikës së Serbisë nuk iu përgjigj pyetjes së REL-it se si dhe kur pritet të zgjidhet statusi i kompanisë EPS nga Kosova.

Kosova dhe Serbia kanë nisur dialogun për normalizimin e marrëdhënieve me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian 11 vjet më parë.

Palët arritën një Marrëveshje për energjinë në vitin 2013, ndërsa në vitin 2022 miratuan udhërrëfyesin për zbatimin e Marrëveshjes për energjinë.

Më 9 gusht, Bashkimi Evropian deklaroi se zbatimi i Udhërrëfyesit po vonohet dhe fajin për këtë ua la “teknikaliteteve”.

Kontribuoi: Sandra Cvetkoviq

Kompania Twitter ka pezulluar llogaritë e disa deputetëve dhe politikanëve të Partisë Përparimtare Serbe, e cila është në pushtet në Serbi, dhe të një zyrtari qeveritar.

Në mesin e personave që u është pezulluar llogaria në rrjetin social Twitter është edhe Arno Gujon, drejtor i Drejtorisë për bashkëpunim me diasporën dhe serbët në rajon, i cili është emëruar në këtë pozitë më 2020 nga Qeveria e Serbisë.

“Twitter sapo pezulloi llogarinë time ku kisha 34.000 ndjekës, pa dhënë asnjë shpjegim”, tha Gujon përmes një postimi në Facebook.

Edhe pse Gujon është i njohur për publikun në Serbi si një humanist që ndihmon serbët në Kosovë, aktiviteti i tij politik është i lidhur me lëvizjen identitare të ekstremit të djathtë.

Twitter pezulloi llogaritë e 12 anëtarëve të Partisë Përparimtare Serbe (SNS), të presidentit aktual, Aleksandar Vuçiq.

Në mesin e llogarive të pezulluara është edhe llogaria e organizatës joqeveritare CRTA që monitoron punën e Kuvendit. Në mesin e personave që u janë pezulluar llogaritë në Twitter janë: Nevena Gjuriq, Sandra Bozhiq, Milica Nikoliq, Jelena Obradoviq, Aleksandar Markoviq, Kërsta Janjusheviq, Dushan Radojeviq, Jelena Zhariq-Kovaçeviq, Aleksandra Tomiq, Stasha Stojanoviq, Zoran Tomiq dhe Andrijana Vasiq.

Kompania Twitter po ashtu pezulloi llogaritë e disa anëtarëve të lartë të SNS-së, përfshirë edhe kryetarit të qytetit të Beogradit, Miroslav Çuçkoviq, si dhe Slavisha Miçanoviqit, që sipas mediave udhëheq ekipin për media të SNS-së.

Kompania Twitter nuk ka komentuar menjëherë lidhur me pezullimin e llogarive të zyrtarëve serbë.

Siç thuhet në faqen zyrtare, Twitter ka të drejtë të pezullojë llogari nëse këto llogari shkelin rregullat e kompanisë.

“Shumica e llogarive që ne pezullojmë, pezullohen sepse ato janë të rreme ose paraqesin rreziqe të sigurisë për Twitter apo për këto që përdor Twitter-in”, thuhet në faqen e kësaj kompanie.

Në ueb-faqen e Twitter-it po ashtu thuhet se llogaritë mund të pezullohen nëse të njëjtat dyshohet se janë hakuar. Pezullimi në raste të tilla zgjat derisa llogaria t’i kthehet pronarit.

Kompania po ashtu mund të pezullojë llogari nëse janë në kundërshtim me politikat e kompanisë.