VOA
Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) publikoi sot në Tiranë Raportin e Vlerësimit të Sistemit Kombëtar të Integritetit për Shqipërinë, mbi efektivitetin e mekanizmave kombëtarë kundër korrupsionit.
Raporti, një bashkëpunim me Organizatën Transparency International, me mbështetjen e Bashkimit Europian, vëren një rënie në sektorin publik sa u takon mekanizmave kundër korrupsionit, një stanjacion në media dhe shoqërinë civile, ndërsa veçon si përparimin më të rëndësishëm atë në sistemin gjyqësor dhe në prokurori.
“Kuadri legjislativ i Shqipërisë mbetet i fragmentuar dhe efektiviteti i reformave është i kufizuar; shumë institucioneve publike u mungojnë kapacitetet, burimet dhe stafi i nevojshëm për detyrat e tyre”, thuhet në raport.
Lidija Prokic, këshilltare rajonale e organizatës Transparency International për Europën Lindore dhe Juglindore, tha për Zërin e Amerikës se reformat anti-korrupsion në Shqipëri duhet të vazhdojnë, se reforma në sistemin gjyqësor po kryhet me sukses, por edhe se ky Raport zbuloi se disa sektorë janë ende të brishta përballë korrupsionit.
“Një nga gjetjet më të spikatura nga Raporti është dobësia e rolit mbikëqyrës të parlamentit, prej nga rezulton që në disa fusha korrupsioni lehohet të vazhdojë. Nevojitet më shumë ndërveprim midis shoqërisë civile dhe institucioneve qeveritare në krijimin e një legjislacioni të vërtetë e funksional, që ta mbrojë shoqërinë nga korrupsioni. Kjo është e vetmja rrugë ku Shqipëria dhe vende të tjera në rajon mund të përparojnë drejt integrimeve europiane”, tha zonja Prokic për Zërin e Amerikës.
Në Raportin e Vlerësimit të Sistemit Kombëtar të Integritetit, një instrument i organizatës Transparency International, analizohen mirëqeverisja, transparenca dhe llogaridhënia tek Kuvendi, qeveria, partitë politike, gjyqësori, media, institucionet e pavarura, organizatat e shoqërisë civile si biznesi privat.
“Sektori publik i Shqipërisë është shtylla me pikët më të ulëta, sepse vuan nga standarte të paqarta profesionale, nga rreziku i korrupsionit dhe nga ndikimi politik”, thuhet në raport.
Sipas tij, përpjekjet për reforma dështojnë në krijimin e një sektori publik profesional dhe të përgjegjshëm, ku shkarkimet e padrejta mbeten një shqetësim me rëndësi.
IDM thekson në raport se në Shqipëri janë të pranishme forma të ndryshme korrupsioni, nga korrupsioni i vogël dhe nepotizmi deri te pastrimi i parave dhe kapja e shtetit, të cilat kanë marrë një rritje të konsiderueshme.
“Korrupsioni i madh dhe kapja e shtetit janë rritur ndjeshëm në dekadën e fundit, pasi Shqipëria ka rritur rreziqe të tilla nëpërmjet privatizimit, koncesioneve dhe partneriteteve publik-privat PPP. Këto mënyra të transferimit të parave publike dhe kapitalit në duar të privatit kanë qenë të prirura ndaj korrupsionit dhe pretendohet se kanë kontribuar në pasurimin personal të zyrtarëve qeveritarë”, thekson raporti.
Sektorët ekonomikë më të prekur nga korrupsioni i madh, sipas këtij raporti, kanë qenë energjia, transporti, ndërtimi, shëndetësia dhe turizmi.
“Pastrimi i parave dhe marrëveshjet e fshehta ndërmjet partive politike, zyrtarëve të qeverisë dhe grupeve të organizuara kriminale janë shqetësuese dhe janë përkeqësuar”, thuhet në raport.
Kuadri legjislativ kundër korrupsionit vlerësohet se është mjaft gjithëpërfshirës, por jo mjaftueshëm i qartë në përcaktimin e përgjegjësive institucionale për ta zbatuar atë.
“Mungesa e transparencës lehtëson vendimmarrjen e korruptuar dhe kapjen e shtetit”, thekson raporti.
Pavarësisht Ligjit për të Drejtën e Informimit dhe Ligjit për Njoftimin dhe Konsultimin Publik, institucionet publike, sipas raportit, ende nuk arrijnë të zbulojnë të dhënat përkatëse buxhetore dhe të prokurimit, ndërkohë që proceset e konsultimit publik priren të jenë formale.
Në të theksohet se “ndikimi i qeverisë mbi Kuvendin është i rëndësishëm dhe institucionet e pavarura si KLSH, ILDKPKI dhe Avokati i Popullit ushtrojnë presion të kufizuar thelbësor mbi ekzekutivin për të hartuar politika efektive kundër korrupsionit”.
Pavarësisht një ligji të ri për prokurimin publik, raporti thekson se “procedurat e prokurimit publik në sektorin shëndetësor dhe në infrastrukturë vuajnë nga një sërë çështjesh që variojnë nga ofertat fiktive deri te mungesa e mbikëqyrjes efektive”, ndërsa “nuk bëhen të ditura detajet në lidhje me zbatimin dhe ekzekutimin e kontratave të koncesionit/partneritetit publik-privat (PPP)”.
Në këtë raport theksohet se zbatimi në praktikë i ligjit për parandalimin e konfliktit të interesit dhe për mbrojtjen e sinjalizuesve mbetet i dobët.
Mjedisi i biznesit në Shqipëri vlerësohet se ka mbetur i prirur ndaj korrupsionit për shkak të sfidave si informaliteti, administrata publike joefektive dhe besimi i ulët në sistemin e drejtësisë. “Rastet e zyrtarëve publikë që marrin pagesa nga sektori privat janë të përhapura, megjithëse ka pasur iniciativa për të reduktuar kontaktet mes bizneseve dhe zyrtarëve publikë”, thuhet në raport.
Në të theksohet se shoqëria civile, mediat dhe partitë politike kanë shënuar rezultate të dobëta.
“Besimi tek partitë politike është shumë i ulët, sepse partitë politike kanë përqafuar klientelizmin, duke ofruar përfitime në këmbim të mbështetjes elektorale dhe financiare, duke shtuar dyshimet për përfshirjen e grupeve kriminale në këtë marrëdhënie”, thuhet në raport.
Në raport thuhet po ashtu se Komisionit Qendror të Zgjedhjeve ende i mungojnë burimet e mjaftueshme për të monitoruar financimin e partive politike dhe të ndëshkojë shkeljet e ligjit nga partitë politike, ndërsa “ka akuza për ndërhyrje të partive politike në burimet dhe dhënat shtetërore”, por “mekanizmat për të parandaluar keqpërdorimin e burimeve publike gjatë fushatave politike janë joefektive”.
Zonja Prokic, përfaqësuese e Transparency International, tha për Zërin e Amerikës se shoqëria civile ka një rol të rëndësishëm për të luajtur në luftën ndaj korrupsionit, dhe ajo po kurajohet nga TI, që të jetë më bashkëpunuese dhe më aktive në përpjekjet për të mbajtur nën kontroll korrupsionin.
“Qëllimi ynë është bashkëpunimi me qeverinë që ajo të marrë masa konkrete në kontrollin e korrupsionit së pari në sektorin publik, por Raporti vëzhgon korrupsionin edhe në sektorin e biznesit, i cili është po ashtu i lidhur me rolin e parlamentit, qeverisë, dhe drejtësisë. Secili ka një rol të madh për të luajtur, dhe nuk mund të shihen të shkëputura”, tha zonja Prokic.
Në të theksohet se organizatat e shoqërisë civile monitorojnë llogaridhënien e qeverisë me metoda të ndryshme, por ndikimi i tyre është i kufizuar, ndërsa përballen me vëmendje të kufizuar, me frikësime të vazhdueshme, ngacmime dhe sulme.
Sa i takon gazetarisë, në raport thuhet se materialet e përgatitura nga qeveria dhe reklamat e fshehura vënë në dyshim integritetin gazetaresk dhe rolin publik të medias.
“Pavarësia editoriale kushtëzohet nga interesat e pronarëve dhe vlerësohet se mediat promovojnë axhendat e qeverisë, biznesit dhe grupeve kriminale për përfitime personale në tregje fitimprurëse”, theksohet në raport, i cili veçon si problem kufizimet mbi informacionin për gazetarët investigativë, shoqërinë civile dhe profesionistët e medias.
“Krijimi i Agjencisë për Media dhe Informim në vitin 2021 ka centralizuar më tej kontrollin e përmbajtjes së informacionit që bëhet publike nga institucionet qeveritare”, thuhet në raport.
Ai thekson se “liria e medias në Shqipëri është përkeqësuar”, ndërsa “media priret të politizohet ndjeshëm dhe marrëdhënia midis qeverisë dhe pronarëve të medias duket se lidhet me një përfitim reciprok: mbulim pozitiv për qeverinë në këmbim të aksesit në fondet publike dhe lehtësimit të procedurave administrative”.
Në raport theksohet se linjat editoriale të mediave diktohen nga interesi vetjak ekonomik; fakti që pronarët e kompanive më të mëdha mediatike janë aktivë edhe në sektorë si ndërtimi, shëndetësia ose financa.
“Këto marrëdhënie zhvillohen më tej në rrjete klientele të plota thelbësore për korrupsionin e madh dhe mundësinë për të përfituar nga kontratat publike”, thekson raporti i IDM-së për vitin 2023, i cili vjen pas atij të fundit në vitin 2016.
Raporti vlerëson reformën në drejtësi, procesin e vetingut, si dhe ngritjen e një prokurorie të posaçme kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, por thekson se ende gjendja e qeverisjes demokratike është përkeqësuar, ndërsa gjendja e shtetit të së drejtës ka ardhur ngadalë në rënie.
Po ashtu regjistrohet përkeqësim edhe sa i takon mbrojtjes së drejtave njerëzore dhe qytetare, ku janë dokumentuar shkelje të së drejtës për tubim të lirë, ndalime të paligjshme dhe shkelje të së drejtës për strehim nëpërmjet dëbimeve me forcë dhe prishjes së pronës për t’i krijuar hapësirë projekteve të infrastrukturës në kryeqytet.
Zoti Kadare, mediat e botuan sepse Kastrioti u arrestua, po te mos ishte arrestuar asnje media nuk do te kishte folur, keshtu, mos luaj me te drejten dhe lirine e mediave te njoftojne publikun.
Pislleqe dhe fyerje botohen perdite ne feisbuk, por mediat nuk i reflektojne ato.
Por duhet ta dini, se ne te kaluaren, edhe kur ka patur raste shpifjesh ne media, autoret nuk jane arrestuar. Ky trajtim i ‘privilegjuar’ eshte padrejtesi !
Kastrioti ka shkruajtur 950 faqe liber, ‘me nuk e di çfare’ kunder jush, nuk eshte arrestuar !
Librin nuk besoj ta kene lexuar shume ‘psikopate’ se 1000 faqe nuk lexohen, po nuk i pati shkruar Tolstoi !
Kuptohet, se me Kastriotin ju keni hesape per te lare, kjo eshte puna juaj.
Por marr guximin, si ushtari Shvejk, t’ju them se ju nuk mundni, ne emer te Shqiptareve te ‘ndani pikellim’ per ‘mosmirenjohje’ sepse Shqiperia nuk i ka asgje borxh Romana Vlahutinit !
Ajo eshte pasuruar jashte mase ne Shqiperi, ketu perflitet shume per te, dhe nderhyrjet e saj me Zotin Rama jane te mistereshme.
Lexo Gazetat, edhe ato perendimore po deshe, Zoti Kadare, qe te mesosh mire, cila eshte Zonja Romana, perpara se ti ulesh ne gjunje !
Letra juaj eshte e befasueshme, le t’ja leme kohes se verteten, apo naivitetin e saj.
Faleminderit !
Your comment is awaiting moderation.
Myftaraj natyrisht e ka tepruar me lirine e fjales , por vete Zonja e Europes prane qeverise se Tiranes nuk do kerkonte burgosjen e tij…
Problemi duhet kerkuar atje ku eshte: Vllahutin, eshte ne rregull me misionin europian te derguesve te saj, apo jo?
Si vezhgues, sinqerisht, me rane ne sy per te teperta, tere ato xhingla mingla ne qafen e zonjes ne fjale, teksa fliste ne pervjetorin e Europes, ne Gjinokaster, nese nuk gabohem…
Mire qe nuk u kujtua ambasadori Lu ta shenjestronte si subject te Vettingut…!
Vllahutin ia di shkakpasojat e puneve qe ka marre persiper.
Tere te tjerat bjen vetiu, nese behet mbare per Shqiperine…
Kadare…?!
Ai gjithnje ka qene per Ligjin e Ruajtjes se Monumenteve! Aq me teper si Kalores Frengo-Fil…
Vetem pasi monumentet rrezohen nen peshen e vete, Kadare del kunder tyre! Si me Enver Hoxhen, psh.
Kadarea ne krye te heres ishte kunder UCK-se, por u be pro pasi…
Pastaj doli kunder Rugoves, por i kerkoj ndjese Presidentit, pas vdekjes!
Pastaj akuzoi Ali Ahmetin dhe rebelet shqiptare ne former Macedoni, si nostalgjike te Enverit!!!
Si individ qe ka hyre ne Europe, qysh ne kohen kur Shqiperia ishte e Izoluar, merret vesh qe do mbaj anen e europaineve, deri kur shqiptaret te lejohen te hyjne edhe ata atje…
Gjunzimi deri në poshtrim të moralit tij, i Ismail Kadaresë para kryediktatorit dhe diktatorve te komunizmit asht i njohun, i një ish sekretarit të organizatës bazë të partis të Lidhjes së Shkrimtarve, që ka persekutue, e burgosë dhe hedhë në duart e xhelatve hetuesa, shum shkrimtarë, muzikantë, kangtarë, aktorë dhe kundërshtarët e tij në periudhën kur ishte deputetë, zev-i kryetares të Frontit Demokratik i diktatores nexhmije hoxhës, mik shpije i kryediktatorit enver hoxha.
Kadaresë nuk i han palla tash 25 vjet për me deklarue në mprojtje të popullit të vet nga;
– huliganizmi kryeqeveritar,
– të shitjes së tokës shqiptare grekut prej ish presidentit bamir topi, sali bersha, lulzim basha dhe ilir meta,
– të bashkpunimit deri në intimitet i edvin ramës me vuçiç në kurriz të Shqypnis Mjerë dhe Kosovës,
– të shndrrimit të Shqipnis në hambar të hashashit dhe pasunimit të lobit ultrakomunist të Tiranës
– të avokatisë të romanës vlahutin ndaj bandës saj sorosjane ,
– të votimit pa opozitë si prezencë e rikthimit të sistemit nji-partjak.
– për vorfninë dhe emigrimin masiv të rinis shqyptare.
Vetëm kto halle nuk e gjunjëzojn shokun kadare, por gjunzohet për ta hedhë patriotin e madh Zotni Kastriot Myftaraj në duart e xhelatit hetues, sot ministër i brendshem fatmir xhafaj! Mos i prekë kush telat kadaresë – mallkimin e ka si në diktaturën komuniste-ku lulzoi epshet e tija satanike kundër shqiptarve patriot, fetar, të ditun dhe demokrat!