VOAL

VOAL

Fondacioni “Skanderbeg”, Instituti i Studimeve Shqiptare/Instituti Shqiptar per Studime dhe Arte – Nga ROMEO GURAKUQI

October 7, 2022

Komentet

ZGJEDHJET E 9 SHKURTIT TEST PËR TË ARDHMEN E KOSOVËS!- Nga MILAIM NELA

Duke mos qenë votues dhe shtetas i Kosovës jam kufizuar të përfshihem në fushatën zgjedhore të zgjedhjeve te 9 shkurtit në Kosovë. Por, si shqiptar, si Dardan në gjak, që Kosovën dhe interesin e saj e ka pasë gjithmonë në zemër nuk mund të rri pa i thënë dy fjalë në prag të këtyre zgjedhjeve.
Është një moment shumë i rëndësishëm për Kosovën sot, jo se zgjedhjet e mëparshme kanë qenë jo pak të rëndësishme por sot kemi disa specifika.
1. Kosova i zhvillon zgjedhjet në një kohë kur sistemi politik botëror është në tronditje të madhe aq sa duket se jemi në kohë ndarëse midis dy epokave.
Është në pikëpyetje jo vetëm fati i shteteve të vogla si Kosova apo edhe Shqipëria por nuk dihet as fati i vendeve shumë më të mëdha se tonat.
Për mua pavarësisht çfarë thuhet është në pikëpyetje edhe fati strukturave të tilla gjigante si NATO apo Bashkimi Europian.
Ajo që ngelet e pandryshuar është supremacia e Shteteve të Bashkuara në botë dhe ambicjet ekspansioniste të Rusisë në Europën Lindore dhe veçanërisht në Gadishullin tonë Ilirik.
Kosova ka qenë pjesë e ligjërimit të zëdhënëses së Kremlinit dhe bosëve të saj edhe në momentet më kritike të luftës Ruso-Ukrainase ligjërim ky që dëshmon interesat e pandryshuara ruse në këtë shtet të vogël!
Duket se bota po futet në një fazë krejt të re të ristrukturimit ekonomik, politik të saj e kjo krejt kuptueshëm duke patur parasysh degradimin e sistemit në të cilin akoma jemi e shpresoj jo për shumë kohë.
Kosovës i duhet të mbijetojë në këto rrethana krejt të reja e të cilat askush nuk i kishte menduar 4 vjet më parë.
Votuesit shqiptar të Kosovës i duhet të zgjedhë njerëzit e duhur që kanë aftësinë dhe besueshmërinë për ta udhëhequr atë në betejën e mbijetës së shtetit të ri deri sa të qetësohen dallgët e mëdha.
2. Në Kosovë për herë të parë zgjedhjet do të menaxhohen nga një Komision i Ri zgjedhor që ka barrën e madhe të mbajtjes së zgjedhjeve të rregullta e të drejta.
Kosova asht shembulli i vetëm i mbajtjes së zgjedhjeve të rregullta e asnjëherë të kontestueshme në Ballkan.
Kosova asht i vetmi vend që megjithëse asht shteti më i ri në Europë në aspektin e mbajtjes se zgjedhjeve asht realisht Europë e kjo mua si shqiptar më bën ta mbaj kryet lart. Do të doja me gjithë shpirt që ky trend të vazhdonte.
3. Kosova vjen në këto zgjedhje për herë të parë që nga viti 2000 kur një qeveri kompleton një mandat të rregullt.
Kjo qeverisje ndoshta nuk ka qenë ajo që shqiptarët kanë dashur të jetë por besoj unë jo rastësisht ka mbijetuar duke kompletuar një mandat të rregullt.
Qeveria Kurti sigurisht edhe ka bërë gabime por në këto 4 vjet përpos presionit krejt të padrejtë nga ndërkombëtarët për lëshime ndaj Serbisë nuk është përfolur për korrupsion galopant si qeverisjet e kaluara dhe në veriun e Kosovës ka bërë atë që ka qenë jashtë çdo imagjinate jo vetëm për qeveritë parardhëse por edhe për votuesin e zakonshëm.
Tani unë e di që në veri nuk është vendosur demokracia si në Belgjikë por atje bandat nuk dalin më hapur dhe serbët përpos presionit të Beogradit kanë bërë hapa domethënëse të integrimit në shtetin e Kosovës. Bandat kryesore ato që dilnin hapur në rrugë e kudo janë eleminuar.
Shteti paralel në masë të madhe është çmontuar. Një miku im gjatë vizitës time të fundit në Kosovë më tha: tani mund të shkojmë e pimë kafe në çdo cep të Veriut të Kosovës e nuk të trazon njeri. Kjo nuk është pak e kjo meritë i duhet njohur autoriteteve të Kosovës.
Albin Kurtit i duhet njohur merita që nuk u thye para negociatorëve dhe bullizimit të ndërkombëtarëve që qartazi në zemër e veprim kishin interesat e Serbisë.
Ai bëri një premtim për nënshkrimin e një marrëveshje me Serbinë në Ohër që për mua ishte gabim sa kohë që ajo marrëveshje parashikonte asociacionin e komunave me shumicë serbe. Tani nuk është më sekret se autori i këtij shkrimi është kundër çdo lloj asociacioni të çdo lloj forme.
Personalisht pas sulmit të bandave terroriste të shtetit serb në Banjskë jo vetëm qeveria e Kosoves por të gjithë faktorët politikë në Kosovë pavarësisht çfare ishte thënë e premtuar më parë duhet të dilnin me një qëndrim të prerë e të qartë që Kosova NUK do të pranonte më asnjë lloj forme Asociacioni në territorin e saj.
Kjo do të ju jepte edhe nje mesazh të qartë miqëve të Kosovës dhe të gjithë ndërkomtarëve për rrezikun e organizimeve të tilla në Kosovë.
Asociacioni nuk është “Asambli Shota”, por është prerogativë e ndarjes së Kosovës.
Ajo që realisht më ka zhgënjyer në këtë fushatë është mungesa e qartësisë së secilës parti politike rreth dialogut dhe qëndrimit ndaj Asociacionit.
Është shumë e rëndë për mua që 25 vjet pas çlirimit kur akoma Serbia ka varre masive të shqiptarëve brenda territorit të saj të shohim politikanë të Kosovës të thonë pa pikë droje se që ta përmbyllë marrëveshjen me Serbinë Kosova duhet të japë diçka!
Këtë nuk kam arritur ta kuptoj kurrë!
E dyta, asnjë nga liderët e partive të Kosovës apo kandidatët për kryeministër nuk na kanë thënë se deri në çfarë pike shkon dëgjueshmëria e tyre ndaj ndërkombëtarëve dhe veçanërisht ndaj Amerikës!?
A kanë ndonjë vijë të kuqe këta njerëz?
Deri ku shkon kjo jargavitje?
A e kujtojnë këta njerëz kur Amerika e Madhe i kërkonte Dr Rugovës të pranonte autonomi e asgjë më shumë për Kosovën? Çfarë përgjigje ju jepte ai?
Dhe Kosova nuk ishte shtet atëherë!
Sot e keni shtetin e doni të bëni lëshime vetëm për një karrige pushteti!
Ku po shkoni kështu?
Partitë opozitare dhe analistë me shumë gjasa të paguar kanë arritur deri atje sa ta portretizojnë Albin Kurtin si njeri të Serbisë.
Kjo për mua është jo vetëm e papranueshme por në realitet vrasëse për karrierën e tyre. Asnjë shqiptar me mend në krye nuk e beson këtë. Albin Kurti ka qindra difekte por këtë as nuk e beson e as nuk e ha njeri.
Duke qenë se kam miq në Kosovë nga të gjitha partitë kryesore do ti shpreh se ku janë problemet sipas meje te secilës prej tyre.
A) Vetëvendosja duhet të distancohet nga trashëgimia enveriste dhe nga celulat këshilluese të ardhura nga Tirana. Ata nuk i sjellin asnjë të mirë as VV-së e as Kosovës. Kjo është dëshmuar që nga 8 Nentori i vitit 1941.
Hiqni dorë nga internacionalizmi proletar kombëtar e ndërkombetar. Komunizmi dhe majtizmi shqiptar ka qenë kurdoherë vrasës i interesave shqiptare dhe Kosovës në veçanti. Kthejuni fakteve historike të hershme e të vonshme.
B) LDK është partia që ka një histori të lavdishme në trashëgiminë e saj dhe e lidhur me emrin e Ibrahim Rugovës themeluesit të shtetit të Kosovës. Ajo duhet të distancohet prerazi nga Fondacioni Soros dhe çdo element të Fondacionit Për Shoqëri Të Hapur.
Largojuni çfarëdo lidhjeje me këtë fondacion, me rilindjen sorosiane në Tiranë e sidomos me Edi Ramën dhe dishepujt e tij. Si mund të bashkëpunojë LDK e Ibrahim Rugovës me vasalët dhe bashkëpuntorët e Aleksandar Vuçiçit që nuk kanë lënë gur pa luajtur për rrënimin e Kosovës dhe kthimin e saj në Serbi!
C) PDK i ka dhënë shumë shtetndërtimit të Kosovës dhe brenda kësaj partie ka figura të pastra dhe me potencial për ta udhëhequr Kosovën në sfidat e saj por kjo parti e ka jetike tē distancohet njëherë e mirë e të pastrohet nga ‘klani vrasës i ROGNER-it’.
Mbi këtë klan famëkeq pavarësisht se nuk janë hetuar deri më sot rëndojnë krime të tmerrshme të vrasjeve politike si gjatë luftës ashtu edhe pas saj.
Nëse kjo parti nuk pastrohet nga kjo qelbësirë kurrë nuk do të jetë e pranueshme për zgjedhësin e Kosovës.
D) Duke qenë se AAK lidhet vetëm me një emër atë të Ramush Haradinajt dua ti them vetëm dy fjalë Rambos;
Lëre politikën se duket që nuk është specialieti yt e mos e njollos më atë kontribut e sakrificë që ju e familja juaj i ka dhënë Kosovës.
Për fund, sido që të votojë jam i sigurtë që shqiptari i Kosovës do votojê duke ndjekur instiktin e tij të pagabueshëm, instikt që nuk e ka lënë të gabojë asnjëherë qoftë përballë bajonetave të Millosheviçit qoftë sot përballë diplomatëve sharlatanë të Amerikës apo mangupëve mediatike të Kosovës.
Kosova nuk do na zhgënjejë edhe kësaj radhe.
©️Milaim Nela
Londër, 6.02.2025

Tiranët bien… (Mbi tipologjinë e tyre dhe latimet e fundme gjeopolitike në Ballkan)- Nga REX KASUMAJ

Dhjetor, 2024

 

1.
“Figurinat”

Kishin dëgjuar se Zonja e sh’pisë (Nënë, Grua), që ishte larguar para disa vitesh në kërkim të një kuptimi tjetër të jetës, ndodhej Zürich.

Dhe të dy (“Fshehtësia e kartave”, J. Gaarder), kishin marrë udhën e largët nga Arendali norvegjez teposhtë Europës.

Rruga ishte e gjatë dhe bujtinat aq të rralla. Ndaj, i ati, filozof, gjatë ndalesave të mezipritura, i fliste të birit për tema të mëdha universale. Për galaksitë e pafund, jetën e tyre dhe Zotin që përqesh mohimtarët…

Pastaj, fundja, Hans-Thomas, njerëzit s’janë pos një masë lego-figurinash, i thotë ai të birit, në një moment të lodhur reflektimi, diku rrëzë Alpeve zvicerane…

2.
Fille të vjetra

Po përse, vallë, bota dhe njerëzit mbi të, qenkëshin figurina në lojën e madhe?

Sigurisht, nuk do të shestonte teori alternative kozmike. Kishte mëndjen, mbase, tek qarkullimi i tiranive nga koha në kohë, e kështu përgjithmonë… Apo një përqasje të ngjashme të Ecos për fashizmin e përjetshëm!?

Që nga lashtësia pellazge shtegtonte n’për mote fjala Tyranos që përskajonte sundimin absolut. Dhe vetë fjala që vegëzon me njeriun, jep shfaqjen kronike të tiranive, ashtu si ernat, stinët e stuhitë, në historinë njerëzore.

Një i tillë pushtet i pakufizuar nga asgjë e askush, definohej nga Platoni një skllavëri e epërme. Dhe, më vonë, ishte pikërisht kjo mendje e lirë, që i shërbente një tirani tjetër si shkas për t’a nxjerrë sfidantin e madh të tiranisë në treg skllevërish.

Në përceptimet e tij dijetare, ai cilësonte karakteret e tyre si “të paarsye”. Në fakt, sundi i duket legal, por legaliteti i tyre është i paarsyeshëm. E pra, jolegjitim sepse, thjeshtë, legjitimiteti buron vetëm nga një legalitet i arsyeshëm.

Dhe, duke qenë e gjithshtrirë, skllavëria mpínë si vdekje acari dhe robton shpirtërat njerëzorë që t’mos ndiejnë qoftë as vegimin e lirisë…

3.
Llojsi tiranësh

Diktaturat bien, por vijnë sërish, e bien prapë për të ardhur e rënë pambarim…

Trajtë a ngjyrë e saj mund të ndryshojë, por formula funksionale, dogma, instrumentet, ideja mashtruese dhe aparati unikal i dhunës e mortit, janë po ato të përmotshmet.

Mirëpo tipologjia e tyre, ndërkaq, është e ndërllojshme. Këtë (një libër mbi tiranët, historinë e tyre) thotë dhe Waller R. Newell nga Universiteti i Cambridge-it.

Tri llojet e tiranisë që ai tabelon, kërkojnë, prandaj, dhe rezistencë të veçantë për tipet e tyre.

Ndaj të tre, Neroni, Bonaparta dhe Stalini, tok me dishepujt e mëpasmë, u bënë frikshëm vulëvënësit e shekujve të tyre: urrejtje, rrënim dhe vdekje! Por sërish përfaqësonin profile të mëvetsishme tiranie.

Neroni, fjala vjen, i përkiste një tipari më të flashkët sundtarësh që mjaftohen e gëzojnë vetëm pasuri e shkëlqim. Aty, në kohortën e tyre, aderojnë në mënyrën e vet dhe Mobaraku e, sigurisht, Mbreti Faruk (i dinastisë arbnore) të dy nga Egjipti.

Pastaj Bonaparta i llojsisë së dytë, mësynte më larg. Synonte rendvënje në miljeun kaotik të botës. Ndaj, pushteti absolut nuk bënte qëllimin e tij, por i shërbente drejt kauzës së lartë. Ka ngjarë shpesh që ata, pas rrëmujës e përplasjeve civile, të kenë siguruar një qëndrueshmëri të admiruar.

Fronsimi i Putinit që do themelonte pak stabilitet, gazmoi rusët dhe u prit me festë popullore.
Porse ai, pa mundur të ndjekë udhën kineze të kalimsisë së kadiftë në ekonominë e tregut, do të kërkojë taktikë tjetër realizimi: ekspedita ushtarake, luftëra e pushtime jashtë tokave të Rusisë.

Ndërkaq, soji i tretë do të shfaqej si prurje e Revolucionit Francez që do të farkonte tipin e tiranëve miljenarë, e pra, mesianistë të pafundkohshëm. Në filozofinë e kësaj galerie do t’gjenin veten titajt e mnershëm Robespierre, Stalin, Lenin, Hitler, pastaj Mao, pse jo Hoxha, Pol-Pot, Homeini dhe së voni, Al-Bagdadi, prijësi i ideologjisë së zjarrtë IS-siste…

Ndryshe nga të sipërmit, vizioni i tyre programatik ishte, si me thënë, utopia. Një realitet i përsosur imagjinar, që ata rrihnin të sendërtohej me shtypjen dhe forcën verbtane.

E pra, brenda idesë së tyre, kishte një kundërshti në vete, të çuditshme dhe e dënuar nga dialektika e jetës të kalbej në kryeftomën e parë të kohës…

Por ftyra e tiranisë ende sot errëson dritën e iluminimit njerëzor. Të lirisë që, e lindur bashkë me njeriun si përmasë jetike e tij, ndrydhet, venitet e vritet gjithandej.

Kimët (lloji i tretë) e dehur në saturnalet e partishtetit,
mbigjallojnë tutje dhe në dritaren e shpresës nuk duket kurrëfarë shenje, lajmi apo kumti i një agu
të ri.

Por një ditë, afër a larg, paqësisht a përgjakshëm, do të rrokullisen. Ndoshta, si kudo tjetër rruzullimit, për t’u rikthyer në forma e lloje të tjerë.

Përmendar i kësaj përjetësie na erdhi kësokohe dhe në trajtën makabre të thertorës njerëzore, Saidnaja, në Damask: një kazamat i torturës, vrasjes dhe plojës mizore ndaj kundërshtarëve politikë e fetarë.

Apo, siç ka ndodhur tashmë, tiranitë mesianiste transmigrojnë shpesh e paprerë, në tipin e përshtatur motesh nga hiri i zjarrit të shuar. E pra, në pamjen e autokracive që, madje, s’kanë asnjë ideal apo dhe një shkëndijë të marrëzisë utopike. Por vetëm dhunë e hajni, luks e zagari mbi popullin e mposhtur.

Ballkani, një hark i tij më shumë se të tjerë, është dëshmia fatkeqe e kësaj loje ironike të historisë.

Por, ja, kjo është lufta mes të Mirës e të Keqes deri në mbarimin e Kohës…Dhe lufta është në vete një triumf i fisnikërisë mbi baltën e mizorisë…

4.
Saidnaja që flet

Tani matanë fenomenit të tiranisë, Revolucioni i plotngjyrosur në Siri ndikoi shpejtësisht riskicimin e thellë të gjeopolitikës botërore.

Figurat e filozofit nga Arendali, njëmend do të jenë rindarë.

Rusia, Kina e Irani janë sprapsur dhe ngrirë në disfatë. Flota ruse braktis ngadalë bazën mesdhetare Tartus në ujrat e Sirisë…E koha, me gjasë, nuk shenjon ringritjen e tyre në shkallën që, si më parë, të diktonin forcë e vullnet arbitrar në zonat e Levantit e përreth tij.

Çdo humbje e, njëkohësisht (pos Pekinit), përballje me popujt e tyre, bën një plasë që, në kalim kohe, do të ligështojë këmbët tyre.

Fitimtarë të pashpallur të rizgjimit në Sham, janë ndaj, Amerika, Izraeli e Turkia. Interesat e tyre , padyshim, nuk janë unikë, por pikëtakohen në një fill të përbashkët: blloku i tiranive dhe, përtej ende, i aventurës gjakbâmëse për fitore mbi lirinë, do të nisë të prishet si një bimë e pakohshme në dhé e klimë të huaj…

5.
Një trokitje asadiste

A do të ngjizë, që këtej, kjo lëvizje e gjeopolitikës, ftillime të reja në Ballkan?

Një rrezatim i saj është i natyrshëm. Përballë sprovash të mëdha në hemisfera të tjera bote, aleatët e lirisë, mbase, e mendojnë me ngut çastin e pjellor që Gadishulli të paqësohet drejt e përhershëm.

Serbi tiran, Vuçiq, sikur të parandjente një trokitje në portë, shpejtoi të shpallte: unë nuk jam Asad!

Rrallë ndonjëherë ngjashmëria është një afri binjakërore. Por a nuk etnocidonte popuj të tjerë ky Asadi ballkanës si pjesë e establishmentit serb vitesh 90-të? Dhe a nuk i vret për të dytën herë, 30 vjet më pas, në sallonet e Kombeve të bashkuara viktimat e tij? Dhe, prapë, a nuk shtyp, mohon e vret, tani në mënyrë pasive, serbët e vet të pafaj? Dhe, poashtu, a nuk mban Europën nën ethet e mbeturinave të një Rajhu të dështuar serb? Tjetër është vetëm vendjetesa e tyre, por, sërish, a nuk ngjan Ballkani një hije e gjatë muzgu oriental?

Por aleatët e arktrarit të lirisë, Brukseli postborreljan poaq, besohet të kenë optikë e kalendar tjetër…

Vërtet perandoritë (nga Edith Durham) kanë behur e vajtur mbi shpinën e shqiptarit, pa gjurmë, si uji mbi puplat e rosakut, por i gjatë sa amshimi ngjante zgjedhë e tyre. Ashtu si tani gjithnjë në Iliridë, Luginë, Ulqin me vise e në Çamëri, pikërisht në Orën e re libertare të Europës…

Ndaj dhe shqiptarët e të gjitha landeve të tyre, duhet dërguar botës atllantike: njëzëshmëri, qendrestari, maturi e kthjelltësi, më shumë se kurrë.

Latimet e fundme të mozaikut perëndimor të Gadishullit ilirik, mund të jenë përfundimtare.

Është koha e tyre!

R.

Para se të mbyllej, USAID kanalizoi fonde për kauza të lidhura me Sorosin, terroristët dhe Shqipërinë për kapjen e drejtësisë

Përpara se administrata Trump të mbyllte dyert e USAID-it, kjo agjenci rregullisht kanalizonte fonde për kauza të lidhura me perandorinë jofitimprurëse të George Soros-it, terroristët dhe transvestitët.

Agjencia u vu nën shqyrtim nga administrata e re për dështimet e saj në sigurimin e transparencës në financimin e organizatave në mbarë botën dhe për shqetësimet se drejtuesit e saj nuk po i përgjigjeshin drejtimeve të qarta politike nga Departamenti i Shtetit dhe degët ekzekutive më të gjera për të përshtatur programet e saj me politikat e Trump-it dhe interesin kombëtar të SHBA-së.

Në ditët e fundit, administrata Trump identifikoi programe të USAID-it që varionin nga kontraceptivët për Afganistanin deri te programet për diversitetin LGBT në vendet europiane si dëshmi të qartë se ndihma e huaj duhej të ndalej dhe të rishikohej, një detyrë që i ra Departamentit të Shtetit nën udhëheqjen e Rubios.

Prej vitesh, kjo agjenci e zhvillimit ka derdhur para për disa grupe jofitimprurëse që gjithashtu kanë marrë mbështetje të konsiderueshme nga pjesë të perandorisë së George Sorosit. Disa prej tyre ishin vënë më parë nën shqyrtim gjatë administratës Obama për përpjekjet e tyre për “promovimin e demokracisë” dhe reformat gjyqësore në vendet europiane, të cilat kritikët pretendonin se promovonin politika të majta.

Për shembull, të dhënat e shpenzimeve të qeverisë amerikane tregojnë se Instituti i Menaxhimit Lindje-Perëndim, i cili mbështetet pjesërisht nga Fondacionet e Shoqërisë së Hapur të Soros-it, ka marrë më shumë se 260 milionë dollarë ndër vite në grante nga USAID për të promovuar shtetin e së drejtës në Gjeorgji, për të forcuar shoqërinë civile në Ugandë dhe për të avancuar bisedimet e Serbisë për anëtarësim në Bashkimin Europian.

I njëjti grup jofitimprurës u vu nën shqyrtim gjatë administratës Obama pasi organizata Judicial Watch zbuloi dokumente dhe komunikime qeveritare që tregonin se fushata “Drejtësi për të Gjithë” e Institutit të Menaxhimit Lindje-Perëndim në Shqipëri kishte marrë 9 milionë dollarë financim nga USAID.

Kjo ndihmë shkaktoi shqetësim te disa senatorë republikanë, të cilët i dërguan një letër Sekretarit të Shtetit të sapoemëruar, Rex Tillerson, në vitin 2017, duke pretenduar se fushata e financuar nga qeveria amerikane ndihmoi në hartimin e një propozimi për reformën gjyqësore në Shqipëri që mund të “jepte kryeministrit dhe qeverisë së majtë kontroll të plotë mbi gjyqësorin.”

Të njëjtët senatorë ngritën shqetësime edhe për një program të ngjashëm të mbështetur nga Sorosi në Maqedoninë fqinje, ku ata thanë se një degë lokale e quajtur Fondacioni Shoqëria e Hapur-Maqedoni kishte marrë mbështetje nga USAID përmes Fondacioneve të Shoqërisë së Hapur dhe kishte shtyrë përpara “një agjendë progresiste.”

Organizata të tjera të mbështetura nga Soros-i që morën fonde si nga rrjeti i tij i Fondacioneve të Shoqërisë së Hapur ashtu edhe nga USAID përfshijnë Qendrën e Veprimit Kundër Korrupsionit në Ukrainë dhe Transparency International.

Sipas të dhënave të vetë grupit, Qendra e Veprimit Kundër Korrupsionit filloi të merrte fonde nga USAID në të njëjtin vit kur Revolucioni i Majdanit rrëzoi presidentin e zgjedhur pro-rus të Ukrainës, Viktor Janukoviç. Vetë grupi e ka pranuar se ishte shumë kritik ndaj qeverisë dhe ministrave të Janukoviçit, gjë që përkonte me politikën e Departamentit të Shtetit të SHBA-së në atë kohë. Gjatë Revolucionit të Majdanit në vitin 2014, ndihmëssekretarja e atëhershme e shtetit, Victoria Nuland, vizitoi Ukrainën dhe u regjistrua në një telefonatë ku diskutonte se si Shtetet e Bashkuara mund të ndikonin në formimin e një qeverie të re në Kiev.

Fondacionet e Shoqërisë së Hapur të George Sorosit nuk iu përgjigjën një kërkese për koment.

Pas mbylljes së përkohshme të operacioneve të USAID-it, administrata Trump mbrojti këtë veprim, duke cituar kauza të tjera të majta që kishin marrë grante nga kjo agjenci. Sekretarja e Shtypit e Shtëpisë së Bardhë, Karoline Leavitt, theksoi disa raste gjatë një konference për shtyp të hënën, duke përfshirë 1.5 milionë dollarë për masa të diversitetit në Serbi, 32,000 dollarë për një “libër komik për transgjinorët” në Peru dhe 70,000 dollarë për një shfaqje muzikore për DEI (Diversitet, Barazi, Përfshirje) në Irlandë.

Kryetari i Komitetit të Marrëdhënieve të Jashtme të Dhomës së Përfaqësuesve, Brian Mast, R-Fla., gjithashtu përmendi shembuj të tjerë të financimeve të USAID-it, duke përfshirë 15 milionë dollarë për kondom të dërguar në Afganistanin e kontrolluar nga Talebanët dhe mbi 3 milionë dollarë për “të qenit LGBTQ në Karaibe.”

Organizata mbikëqyrëse e qeverisë që mbikëqyr agjencinë gjithashtu paralajmëroi drejtuesit e USAID-it në një memo të ashpër në janar se kishin krijuar “cenueshmëri serioze” duke shpërndarë miliarda dollarë të taksapaguesve amerikanë për vende dhe grupe të huaja pa bërë një verifikim të plotë për terroristët. Ky raport i inspektorit të përgjithshëm përcaktoi gjithashtu se grantet e USAID-it nuk po monitoroheshin siç duhet.

Në një shembull të rëndë, një shtetas sirian u akuzua nga Departamenti i Drejtësisë vitin e kaluar për devijimin e më shumë se 9 milionë dollarëve ndihma humanitare të financuara nga USAID-i drejt një grupi terrorist të lidhur me Al-Qaeda-n në Irak.

I dyshuari, Mahmoud Al Hafyan, ishte kreu i një organizate joqeveritare siriane që punësonte 160 individë dhe që kishte marrë 122 milionë dollarë nga USAID midis janarit 2015 dhe nëntorit 2018, sipas Departamentit të Drejtësisë. Këto para ishin destinuar për të paguar ndihmat ushqimore për refugjatët sirianë që iknin nga zonat e konfliktit.

Gjatë kësaj kontrate, Departamenti i Drejtësisë pretendon se Al Hafyan punoi me bashkëpunëtorët e tij për të devijuar “miliona” ndihma ushqimore në tregun e zi drejt Frontit Al-Nusra, një degë lokale e Al-Qaeda-s në Siri, e cila gjithashtu është e shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara.

Inspektori i përgjithshëm i USAID paralajmëroi për kufizimet në aftësinë e agjencisë për të monitoruar shpenzimet për programet në mjedise “jo të sigurta,” si zonat e konfliktit në Siri, duke thënë se kjo mund të ndodhë edhe në vende të tjera si Ukraina apo Gaza, në vende ku veprojnë organizata ndërkombëtare ose lokale të ngjashme që janë përfitues të fondeve amerikane.

Në një tjetër rast, ndihmat ushqimore në Etiopi u devijuan drejt ushtrive të luftës në rajonin Tigray. Sipas raportimeve nga Reuters, Programi Botëror i Ushqimit i OKB-së, një partner i afërt i USAID-it, ishte në dijeni prej vitesh se ndihmat po vidhnin nga programet e tij, përpara se kjo të zbulohej. Në total, mijëra tonë grurë të financuar nga USAID, të destinuara për të ushqyer të uriturit në mes të konfliktit civil, u devijuan./Jus The News – Syri.net sn

Del lista e pagesave të njerëzve të Soros nga USAID në Shqipëri: Shihni pagat milionëshe…

Nga Boldnews.al

Konflikti i ashpër që ka shpërthyer mes administratës së Presidentit amerikan, Donald Trump dhe Agjencisë Amerikane për Ndihmën e Huaj (USAID), ka nxitur debate të forta mbi mënyrën se si janë shpenzuar fondet e taksapaguesve amerikanë për mbështetjen e projekteve të shoqërisë civile në mbarë botën.

Bashkëpunëtorët e ngushtë të Trump i kanë vendosur epitete të rënda USAID-it, duke e konsideruar si “organizatë kriminale” apo “financuese e OJQ-ve të të majtës radikale”.

Në foto: Administrata Trump ka pezulluar përkohësisht fondet dhe aktivitetin e USAID

USAID-i ka dhënë mbështetje dhe ka financuar projekte të shumta për forcimin e institucioneve shqiptare, si edhe për shoqërinë civile. Nën dritën e debateve në Shtetet e Bashkuara, megjithatë, është e rëndësishmë të kuptohet më thellë se si dhe ku janë shpërndarë këto fonde.

Ky debat është “amerikan”, por gjithësesi, ka impakt edhe në të gjithë vendet e tjera ku ka qenë i pranishëm USAID-i, përfshirë edhe Shqipërinë.

Në Shqipëri janë regjistruar disa qindra organizata jo-qeveritare, sipas Regjistrit të Agjencisë qeveritare të Mbështetjes së Shoqërisë Civile (AMSHC). Pjesa më e madhe e tyre janë organizuar në format e Fondacionit, Shoqatave e Lëvizjeve.

Fokusi i aktivitetit të tyre është i larmishëm, nga mbrojtja e mjedisit, tek ofrimi i shërbimeve shëndetësore e mbrojtja e grupeve vulnerabël. Një pjesë dërrmuese e këtyre organizatave kanë në focus “mbrojtjen e të drejtave të njeriut” dhe “forcimin e transparencës e llogaridhënies të institucioneve publike”.

Këto të fundit dallohen kryesisht për realizimin e tryezave e sondazheve. Ato janë financuar nga projekte të USAID-it, por edhe nga projekte të vendeve të tjera, kryesisht të Bashkimit Europian.

“Boldnews.al” ka kryer një verifikim dhe ka hartuar një bazë minimale të dhënash mbi pagesat e drejtuesve të këtyre organizatave. Verifikimi është kryer mbi dokumentin “Listë e Pagave”, e cila rrodhi në publik rreth 3 vjet më parë.

Detajet e tabelës

Në tabelë janë renditur pagat e drejtuesve dhe përfaqësuesve të tjerë të organizatave jo-qeveritare që janë mbi 180 mijë lekë të reja (1800 USD). Në tabelë mungojnë pagat e drejtuesve të disa organizatave, si përshembull “Mjaft”, “Balkan Youth Link Albania-Byla”, e të tjerë, për shkak se vlera e tyre ishte më e ulët se 1800 USD ose nuk është e shënuar në dokumentin “Listë e Pagave”.

Duke qenë se burimi i të dhënave i përket pagave mujore të para tre viteve, disa prej drejtuesve mund të mos jenë më në atë pozicion, ose pagat mund të kenë ndryshuar. Megjithatë, të dhënat janë të mjaftueshme për të kuptuar trendin e pagesave të drejtuesve të OJQ-ve.

Gjithashtu, duhet theksuar se të ardhurat e drejtuesve dhe anëtarëve të tjerë të organizatave jo-qeveritare janë, janë pagat dhe të ardhura të tjera nga pjesëmarrje në projektet që organizojnë.

Vërtetësia e dokumentit “Listë e Pagave” nuk u kundërshtua nga askush, ndërkohë që qeveria, nëpërmjet zëdhënësit të saj, u mjaftua të thoshte se ajo bazë të dhënash ishte “ilegale”, pa mohuar saktësinë e saj.

Lista e përgatitur nga “Boldnews.al” nuk është një rankim i pagave, pasi qëllimin nuk është krijimi i një situate garuese mes drejtuesve të OJQ-ve. Megjithatë, siç konstatohet në tabelë, pagat mujore variojnë nga 2 mijë dollar deri në 30 mijë dollar.

Gjithashtu, lista nuk ka qëllim për të ngritur pikëpyetje mbi burimin e pagesave për OJQ-të. Një diskutim i tillë mund të ngrihet vetëm në rast se auditi i Departamentit Amerikan të Shtetit mund të zbulojë problematika për mënyrën e shpërndarjes së fondeve të USAID-it edhe në Shqipëri.

Pas publikimit të “Listës së Pagave”, Komisioneri për të Drejtën e Informimit lëshoi një deklaratë publike, në të cilën e konsideronte dokumentin si “shkelje të rëndë të privatësisë”.

Në respekt të shqetësimit publik të Komisionerit, redaksia e “Boldnews.al”, e cila posedon emrat e plotë të drejtuesve të organizatave jo-qeveritare, i ka vendosur në tabelë vetëm me iniciale.

TABELA

Image

Projekti i Delina Ficos me USAID- Gazetari: Po privatizojnë gjyqësorin

Nga Klodian Tomorri

Po shikoja pak këtë projektin e uljes së stokut të dosjeve në Gjykatën e Lartë, të financuar nga USAID-i përmes institutit Lindje-Perëndim të Delina Ficos.

Çfarë ishte projekti?

Kishin marrë një grup ekspertësh, kryesisht vajza, që ndihmonin gjyqtarët në përgatitjen e çështjeve që gjykoheshin. Se kush e ka bërë përzgjedhjen dhe rekrutimin, nuk është shumë e qartë. Se instituti, se vete gjykata?

Se çfarë bënin konkretisht, prapë nuk është shumë e qartë, por bëhet fjalë për ndihmë nga ana administrative.

D.m.th, këto merrnin dosjet nga sirtarët, i shpluhurosnin dhe ua çonin gjyqtarëve në tavolinë që të jepnin vendime? Boo. Ose përgatisnin relacionet dhe i shkruanin vendimin gjyqtarit.

Nejse!

Kishin bërë dhe një promo këta të institutit për të justifikuar projektin. -Na kanë ndihmuar shumë- thoshte Sadushi- na e kanë lehtësuar punën qamet. Dosjet vazhdojnë mal me vite aty, por ky është muhabet tjetër.

Tani çështja është, çfarë statusi kanë pasur këta në gjykatë? Këshilltarë ligjorë- thuhet lart e poshtë. Por ça do me thënë kjo?

Se nëse këta kanë pasur atribute të orientojnë vendimet e gjykatës, pa pasur formimin përkatës, i bie sikur magazinieri i Interit, ose ai që mbledh topat pas portës, të bëjë formacionin dhe merkaton e ekipit.

Tani këta i palosi Rubio me Trumpin se u preu rubinetin. Dhe këta më duket se po bëjnë ligj, që t’i punësojnë në gjykatë.

Por problemi është ky.  A duhet të ndikohet vendimmarrja e gjyqësorit nga ekspertë privatë jashtë sistemit?

Që ne thelb shkon këtu. A është ky privatizim i gjyqësorit? Eksperimente interesante janë. sn

Publicisti dhe historiani gjerman: Si u kthye Shqipëria në një narko-shtet

Publicisti dhe historiani i njohur gjerman, Rainer Zitelmann ka publikuar një libër “Mbi origjinën e varfërisë dhe pasurisë”.

Në mes të tjerash, autori flet edhe për historinë e Shqipërisë, duke theksuar se vendi kaloi nga një shtet i varfër komunist në një narko-shtet.

Pjesë nga libri janë botuar edhe nga media e njohur britanike CITY AM.

“Isha në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, në maj 2022 dhe tetor 2023. Shqipëria është një destinacion turistik gjithnjë e më popullor. Në vitin 2022, 7.5 milionë pushues vizituan vendin e vogël, i cili është shtëpia e vetëm 2.8 milionë banorëve dhe numrat kanë vazhduar të rriten, duke arritur në rreth 10 milionë në 2023 dhe rreth 14 milionë në 2024. Moti mesdhetar dhe çmimet e ulëta e bëjnë shtetin bregdetar të Evropës Jugore jashtëzakonisht tërheqës.

Një mik më dërgoi një mesazh në WhatsApp para se të nisesha për në aeroport: “Mos e lejo veten të të grabisin në shtetin mashtrues të Shqipërisë”.

Në Tiranë, takova Adri Nurellarin, një individ mbresëlënës që formësoi lëvizjen liridashëse në Shqipëri dhe studioi në Londër. Ka qenë këshilltar i Partisë Demokratike në Shqipëri dhe tani këshillon Partinë Demokratike në Kosovë.

Për çështjen e sigurisë dhe krimit, ai shpjegoi se, po, ka një nivel të lartë të krimit në sektorin e drogës. Por pikërisht për shkak se kriminelët mund të fitojnë shuma të mëdha parash nga rritja dhe shitja e drogës, krimi i vogël nuk ia vlen: “Pse të vidhni disa qindra euro nga një turist kur mund të fitoni miliona nga droga ilegale?”

Në darkë pyeta Bjornën, një anëtare e Studentëve për Lirinë, se si e fitojnë jetesën njerëzit këtu. “Vërtet nuk e dini këtë?” ajo më pyeti dhe qeshi, “me kultivimin dhe shitjen e marijuanës”.

Ajo kritikoi kryeministrin shqiptar, i cili e ka kthyer Shqipërinë në një “narkoshtet”. Sigurisht, nuk ka shifra zyrtare, por vendi tani quhet “Kolumbia e Evropës”.

Vlerësimet sugjerojnë se rreth një e treta e gjysmës së prodhimit kombëtar bruto të Shqipërisë vjen nga trafiku i drogës. Sido që të jetë, disa miliardë euro gjenerohen nga trafiku i drogës çdo vit,” shkruan autori. sn

‘Jemi vendi më i populluar, ekonomikisht më i fuqishmi’ – Kandidati gjerman për kancelar: Pa ne asgjë nuk ecën përpara në Evropë!

Friedrich Merz parashtroi të martën përfytyrimet kryesore për Gjermaninë dhe botën. Ai tha se që nga Bismarcku, Evropa funksionon vetëm kur Gjermania është e fortë. Auron Dodi ndoqi aktivitetin.

Fjala në Bonn e kryetarit të CDU-së dhe me gjasa kancelarit të ardhshëm të Gjermanisë, Friedrich Merz u prit me interes, pas debatit të nxehtë në Bundestag javën e kaluar, për mocionet e CDU-së për migrimin.

Merz i krahasoi zgjedhjet e vitit 2025 me zgjedhjet e vitit 1949 (pas luftës), të vitit 1953 (për ekonominë), të vitit 1972 (fitorja e socialdemokratit Willy Brandt), 1990 (ribashkimi i Gjermanisë). Zgjedhjet e 23 shkurtit i quajti vërtet “zgjedhje për fatin”, përballë “zhvendosjes tektonike të qendrave politike dhe ekonomike të pushtetit në botë.”

„Përpjekje të mundimshme vitet e ardhshme”

Elementi i parë ku u ndal Merz qe siguria, mbrojtja. CDU-ja kërkon në programin e saj që minimumi i shpenzimeve për mbrojtjen të jetë 2% të PBB. “Vendimtare është që ne të jemi në gjendje të mbrohemi dhe ta bëjmë këtë mundësisht me të tjerë, si p.sh. me fqinjët evropianë”, tha ai.

“Kjo do të na kërkojë përpjekje të mundimshme vitet e ardhshme”e përgatiti Merz publikun. Rëndësi për të ka “që të kemi mjetet” financiare dhe që ato të përdoren “me efikasitet.” “Evropa ka 17 tipe të ndryshme tankesh”, SHBA ka vetëm 2, kujtoi Merz. “Ne duhet të thjeshtojmë, të standardizojmë dhe të rritim numrin e porosive”.

Importimet e tankeve gjermane nga shumica e vendeve evropiane flasin që Gjermania e ka vazhduar traditën historike në këtë fushë prodhimi. Edhe kështu mund të kuptohet ky shembull i liderit konservator.

“Gjermania të punojë për besimin e fqinjëve”

Merz la të kuptohet se një politikë ndryshe me të nuk do të thotë izolim nacional, ndonëse u shpreh për një “Gjermani të fortë”. Ai quajti “një nga pikat qendrore të politikës” vitet e ardhshme që Gjermania të punojë për besimin e fqinjëve te ajo.

Këtë Merz e merr si mesazh nga koha e ribashkimit të Gjermanisë. Në vitet 1989-1994 ai kishte përjetuar si eurodeputet i Parlamentit Evropian reagimet e fqinjëve për ribashkimin e Gjermanisë.

Britanikët, po edhe italianët nuk qenë entuziastë për ribashkimin gjerman. “Unë e dua Gjermaninë kaq shumë sa preferoj të kem dy të tilla”, kujtoi Merz qëndrimin e kryeministrit italian Giulio Andreotti.

“Francezët na besuan, sepse i besuan Helmut Kohlit”, tha Merz. Ai kërkoi që Gjermania të përcjellë “një sinjal të qartë” te partnerët, si në traditën e Republikës së Bonnit.

“Nuk shkon, që ne të kemi një distancë të tillë me fqinjin tonë në Perëndim…dhe në Lindje”, u shpreh Merz.”Ndryshe nga mbajtësi aktual i postit, unë do t’i kushtoj një pjesë të konsiderueshme të kohës sime rivendosjes së marrëdhënieve më të mira me fqinjët tanë evropianë, veçanërisht, por jo vetëm, me Francën dhe Poloninë”, u zotua lideri i CDU-së.

“Që nga Bismarcku, Evropa funksionon kur Gjermania e fortë”

Njëkohësisht, Merz kujtoi se “ne e dimë, të paktën që nga Bismarcku, se kjo Evropë funksionon vetëm nëse Gjermania luan një rol të fortë”. Kjo nuk është arrogancë gjermane, tha ai. “Ne jemi vendi më i populluar, ekonomikisht jemi ende vendi më i fuqishëm. Jemi aq shumë në qendër të Evropës, saqë pa ne, kundër nesh, asgjë nuk do të ecë përpara në Evropë”.

Fuqinë ekonomike të Gjermanisë, Merz e ilustroi kur shpjegoi synimin e CDU/CSU, për një rritje 2% të ekonomisë gjermane. “Kjo përfaqëson 90 miliardë euro rendiment ekonomik” më shumë se tani, kujtoi ai.

Ekonomia – më e rëndësishmja për CDU

CDU/CSU shihet në Gjermani tradicionalisht e lidhur me një politikë të fortë ekonomike. Firmat konsulente i kanë rekomanduar Merzit tani që të përqendrohet në këtë kompetencë, që nuk shihet se e kanë partitë e tjera. Me sa duket edhe për këtë arsye, temën e migrimit ai vetëm sa e preku në fund.

Përfytyrimi bazë i politikës ekonomike të CDU/CSU-së, sipas Merz, është krijimi i kushteve kuadër më të mira për të gjithë, jo subvencione të mëdha për pak (si p.sh. për teknologjitë e gjelbra).

Ndryshimi “brutal” i SHBA nga Trump, tha Merz, në këtë kuadër mund të tërheqë shkencëtarë në Evropë. “Të parët po vijnë në Gjermani”, dhe thonë liritë dhe klima politike që keni janë ndoshta më të mira për ne.

“50 termocentrale të reja me gaz”

“Ky vend duhet të mbetet vend industrial”, deklaroi Merz. 300.000 vende pune humbën në tri vitet e kaluara në industri, kujtoi ai. Në këtë kuadër lider konservator tha se ne duam që pas 10 vjetësh nga automjetet të mos dalë më dioksid karboni CO2. “Por se çfarë teknike motorike ka automjeti, këtë politika nuk mund ta thotë”, precizoi ai. Me këtë Merz theksoi indirekt mbështetjen e partisë së tij edhe për motorin me djegie të brendshme.

Pasi kritikoi si absurde mbylljen e centraleve bërthamore në Gjermani, Merz u ndal te termocentralet me gaz. CDU/CSU mbështesin ndërtimin e shpejtë të 50 termocentraleve me gaz në Gjermani – duke i shpallur ato “me interes mbizotërues publik”.

“Shfrytëzim i të dhënave”, më shumë se “mbrojtje e të dhënave”

Produktivitetin në Gjermani, CDU/CSU do ta nxisë duke ulur tatimin për ndërmarrjet. Ai do të jetë 25%, “një normë tatimore konkurruese”. Për të nxitur digjitalizimin, partia e tij do të ngrejë një ministri të posaçme.

Si një burim suksesi për Inteligjencën Artificiale (AI) në Gjermani, Merz sheh shfrytëzimin e bazës së të dhënave, që kanë sipërmarrjet. Dhe përqendrimin “te shfrytëzimi i të dhënave”, më shumë se te “mbrojtja e të dhënave”, këshillë që Merz e kishte marrë për Gjermaninë nga shefi i Microsoftit.

Më shumë punë përballë punës inteligjente

Merz kërkoi ndryshim të qëndrimit ndaj punës e që Gjermania “të përveshë krahët për punë”. Puna nuk duhet parë si “ndërprerje e pakëndshme e kohës së lirë”, tha ai. Me “ekuilibrin punë-jetë(work-life) dhe me javë pune katërditëshe” ai tha se nuk mund të ruhet mirëqënia e Gjermanisë.

Migrimi – temë dytësore në fjalim

Sondazhet e deritashme nuk i dëshmojnë CDU/CSU përfitim nga debati i javës së kaluar në Bundestag për migrimin. Sondazhe të reja të rëndësishme do të publikohen deri të premten.

Sidoqoftë, Merz tha në Bonn kalimthi se me temën e migrimit ishte marrë kundër dëshirës. Por i detyruar nga atentatet në Aschaffenburg, Magdeburg e Solingen; nga fakti që problemi i migrimit duhet zgjidhur; nga fakti se për tre vjet nën qeverinë “semafori” AfD-ja e kishte dyfishuar mbështetjen nga 10% në 20 %.

Arritjet e CDU-së në 80 vitet e fundit ruhen “vetëm në qendrën politike” u shpreh Merz. “Unë nuk do të zgjas kurrë dorën për të bashkëpunuar me AfD-në apo për të formuar një qeveri”, siguroi ai.

“Çdo votë për AfD, të nesërmen e zgjedhjeve pa vlerë” praktike

Kryetari i CDU-së dhe kandidati për kancelar të Gjermanisë, Friedrich Merz kujtoi se çdo votë për AfD-në, që të nesërmen e zgjedhjeve, do të jetë pa vlerë. Kjo pasi asnjë parti gjermane, as CDU/CSU, nuk duan të kenë të bëjnë me AfD. Ndaj kërkoi votën për partinë e tij.

Jashtë sallës së aktivitetit të CDU-së, në një të ftohtë të acartë rreth 1500 vetë protestonin. Kundër së djathtës, ekstremizmit të djathtë. Dhe kundër CDU-së që pranoi votat e AfD-së për planin pesë-pikësh në Bundestag./DW/

Analistët: Kupola e Hekurt Amerikane ul kërcënimin bërthamor, por nxit garën e armëve

VOA Christy Lee

Urdhri i Presidentit të Shteteve të Bashkuara Donald Trump që të ndërtohet një variant amerikan i “Kupolës së Hekurt”, për të mbrojtur SHBA-të nga sulmet ajrore do të pengojë Kinën dhe Rusinë që të kërcënojnë Shtetet e Bashkuara me përdorimin e armëve bërthamore, por kjo mund të nxisë një garë trepalëshe armatimi, thonë analistët.

Të premten, Agjencia qeveritare për Mbrojtjen Raketore i kërkoi industrisë së mbrojtjes të identifikojë teknologjitë dhe aftësitë e disponueshme për ndërtimin e Kupolës së Hekurt për Amerikën. Afati për këtë është fundi i shkurtit.

Më 27 janar Presidenti Trump nënshkroi një urdhër ekzekutiv ku përcaktohej kërkesa për ndërtimin e Kupolës së Hekurt Amerikane.

Në urdhrin ekzekutiv thuhej se Shtetet e Bashkuara do të sigurojnë mbrojtjen e të gjithë qytetarëve dhe të kombit, duke ndërtuar një sistem mbrojtës raketor të gjeneratës së ardhshme.

Kupola e Hekurt Amerikane do të mbrojë Shtetet e Bashkuara “nga raketat balistike, hipersonike, raketat e përparuara kruiz dhe sulme të tjera ajrore të gjeneratës së ardhshme nga kundërshtarët që kanë aftësi të njëjta luftarake me SHBA-të, kundërshtarë me kapacitete të përafërta dhe kundërshtarë që paraqesin kërcënim për sigurinë”, thuhej në deklaratë.

Ky sistem do të bëjë të mundur që SHBA-të të kenë “aftësitë për t’u kundërpërgjigjur”, që do të thotë aftësi për të ndërmarrë një kundër-sulm bërthamor.

Urdhri përfshin gjithashtu një rishikim të pozicionit të mbrojtjes raketore për të identifikuar mënyrat që aleatët dhe partnerët e Shteteve të Bashkuara të rrisin bashkëpunimin në zhvillimin e mbrojtjes raketore dhe ndërmarrjen e operacioneve.

Zoti Trump urdhëroi Sekretarin e Mbrojtjes Pete Hegseth të hartojë një plan gjatë tre muajve të ardhshëm për të ndërtuar mburojën raketore.

Forcimi i aftësive parandaluese

Robert Peters, hulumtues mbi Parandalimin Bërthamor dhe Mbrojtjen Raketore pranë Fondacionit Heritage, tha të enjten në një komunikim telefonik se Kupola e Hekurt për Amerikën, do të eleminojë mundësinë që një aktor i huaj të përdorë kërcënimin bërthamor për të ushtruar trysni ndaj Shteteve të Bashkuara, krahas faktit që do të mbrojë vendin nga një sulm i mundshëm.

“Ne i kemi mundësitë për të ndërtuar një Kupolë të Hekurt”, tha ai, duke shtuar se “nuk ka asnjë arsye përse të mos e bëjmë një gjë të tillë, veçanërisht kur shohim autokratë në Korenë e Veriut, Kinë, dhe Rusi që po angazhohen në kërcënimin bërthamor”.

Presidenti rus Vladimir Putin ka kërcënuar disa herë për përdorim të armëve bërthamore gjatë luftës në Ukrainë, e cila nisi me sulmin në shkallë të gjerë nga Moska në vitin 2022.

Në nëntor, Presidenti Putin nënshkroi një doktrinë të re mbi kriteret se kur Moska mund të reagojë me një përgjigje bërthamore, pasi Presidenti Joe Biden e lejoi Ukrainën që të përdorte armët amerikane me rreze të gjatë veprimi, për të sulmuar objektivat ushtarake në Rusi.

Sipas doktrinës së rishikuar, një sulm konvencional ndaj Rusisë nga çdo shtet, që mbështetet nga një fuqi bërthamore, konsiderohet një sulm i përbashkët dhe mund të nxisë një përgjigje bërthamore. Më përpara, Rusia rezervonte të drejtën për të përdorur armë bërthamore vetëm në rast të një sulmi që kërcënonte ekzistencën e vendit.

Patrycja Bazylczyk, bashkëpunëtore në fushën e kërkimit në Projektin e Mbrojtjes Raketore pranë Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare, tha se “në rast se zbatohet mirë, Kupola e Hekurt për Amerikën” mund të forcojë mbrojtjen amerikane dhe mund të ndikojë në përllogaritjet strategjike të kundërshtarëve tanë”.

Ajo i tha Zërit të Amerikës se “Përmirësimi i mbrojtjes ajrore dhe raketore të vendit, do të bënte që një vend i mundshëm që mendon të na godasë, të mos ketë besimin tek suksesi i sulmit” duke shtuar se “kjo ndihmonte në parandalimin e sulmeve”.

Plani për Kupolën e Hekurt ngjan me nismën e dyfishtë të ish-Presidentit Ronald Reagon për Mbrojtjen Strategjike dhe Çarmatimin Bërthamor, thotë Hans Kristensen, drejtor i Projektit të Informacionit Bërthamor në Federatën e Shkencëtarëve Amerikanë.

Programi i njohur si “Lufta e Yjeve”, u njoftua në vitin 1983 dhe synonte zhvillimin e një sistemi për t’i mbrojtur Shtetet e Bashkuara nga raketat bërthamore.

Rreziku për një garë armatimi

Nisma e Presidentit Trump për “Kupolën e Hekurt”, deri diku, pasqyron shqetësimin të tij për armët bërthamore”, por “një sistem amerikan më i fortë i mbrojtjes raketore, thuajse me siguri do ta bënte më të vështirë arritjen e një marrëveshjeje bërthamore me Rusinë dhe Kinën për shkak të shqetësimit të ndërsjellë se një mbrojtje raketore më efektive do të rriste kërcënimin ndaj aftësive të tyre për kundër-sulme bërthamore”, tha më tej zoti Kristensen.

Gjatë video-mesazhit në punimet e Forumit Ekonomik Botëror në Davos, të Zvicrës, më 23 janar, Presidenti Trump tha se dëshiron të diskutojë me Rusinë mbi “çarmatimin bërthamor” dhe se edhe Kina do t’i duhej t’u bashkohej këtyre diskutimeve.

Zoti Kristensen i tha të enjten Zërit të Amerikës se “Federata e Shkencëtarëve Amerikanë mirëpret deklaratat e zotit Trump mbi nevojën për vendosjen e kufizimeve për armët bërthamore dhe mundësisht për heqjen e tyre dhe i bënte thirrje administratës që të punonte për arritjen e këtyre objektivave”.

Ai shtoi ndër të tjera se bisedimet për reduktimin bërthamor “janë urgjente, sepse traktati ‘New Start’ skadon pas rreth 1 viti”.

Traktati mes Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë për kufizimin e armëve bërthamore, ‘New START’, skadon në shkurt të 2026.

Daryl Kimball, drejtor ekzekutiv i Shoqatës së Kontrollit të Armëve, i tha Zërit të Amerikës se Presidenti Trump ka në plan një “sistem më ambicioz për të penguar sulmet me raketa strategjike nga Rusia ose Kina sesa përpjekjet që ai bëri në 2019”.

“Nuk është realiste të besohet se një sistem efektiv do të ishte i zbatueshëm në një të ardhme të afërt, kryesisht sepse kundërshtarët do të përgjigjen duke bërë përpjekje për t’i çarë sistemet e mbrojtjes raketore në mënyrë që të ruajnë aftësinë për të penguar një goditje me armë konvencionale, ose bërthamore nga ana e SHBA-ve,” tha ai.

Sidoqoftë zoti Kimball shtoi se “Ne mirëpresim interesin e zotit Trump për të negociuar marrëveshje me Rusinë dhe Kinën për të reduktuar kostot e “jashtëzakonshme” të armëve bërthamore, përmes negociatave për uljen e arsenalit bërthamor me Rusinë dhe Kinën. Pa një marrëveshje të tillë, do të ishim dëshmitarë të një gare tre palëshe, të kushtueshme armësh bërthamore, nga e cila nuk ka asnjë të fituar”.

Sipas të dhënave të Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë, Shtetet e Bashkuara kanë rreth 5044 mbushje bërthamore, Rusia ka mbi 5500 dhe Kina ka afërsisht 500 mbushje bërthamore.

Pentagoni shkroi në raportin vjetor mbi vlerësimin ushtarak të Kinës, të shpërndarë në muajin dhjetor, se Kina mund të ketë më shumë se 1000 mbushje operacionale bërthamore deri në vitin 2020.

Koreja e Veriut, përmes agjencisë shtetërore të lajmeve KCNA, shprehu të hënën kundërshtinë ndaj planit të Shteteve të Bashkuara për të ndërtuar Kupolën e Hekurt, duke e cilësuar si një “përpjekje hegjemone për të ruajtur supremacinë e saj ushtarake”.

Ambasada e Kinës në Uashington i tha Zërit të Amerikës të hënën se nuk kishte asnjë koment për çështjen.

Një diplomat i lartë rus i cituar nga agjencia shtetërore e lajmeve Tass të enjten tha se Kupola e Hekurt e Amerikës “i jep fund perspektivave për reduktim strategjik të arsenalit bërthamor dhe raketor dhe i lë vend shtimit të këtij arsenali në sasi dhe cilësi“.

Richard Weitz, drejtor i Qendrës për Analiza Politike-Ushtarake në Institutin Hudson, tha se “Rusët dhe kinezët kanë thënë gjithmonë se nëse SHBA-të ndërtojnë mbrojtje më të mirë, ata do të ndërtojnë kapacitete më të mira sulmuese në mënyrë që të mund t’i kapërcejnë aftësitë mbrojtëse (amerikane)”.

Ai i tha Zërit të Amerikës të enjten se përpjekja për ndërtimin e Kupolës së Hekurt, së bashku me interesin e Presidentit Trump bisedime për reduktimin bërthamor me Kinën dhe Rusinë, synon të zvogëlojë kërcënimet ndaj Shteteve të Bashkuara, por se do të jetë e vështirë për ta përfshirë Kinën në tryezën e bisedimeve për heqjen e armëve bërthamore.

Pse shkaktoi reagime të forta propozimi i Trumpit për Gazën

Kian Sharifi

Propozimi i presidentit amerikan, Donald Trump, për të zhvendosur palestinezët nga Gaza dhe për ta vendosur territorin nën kontrollin e Shteteve të Bashkuara ka nxitur reagime të ashpra në mbarë botën, përkrah rrezikut të përmbysjes së politikës afatgjatë amerikane ndaj Izraelit dhe palestinezëve.

“SHBA-ja do të marrë nën kontroll Rripin e Gazës dhe do të bëjmë diçka me të. Do ta zotërojmë atë”, tha Trump gjatë një konference të përbashkët për shtyp në Shtëpinë e Bardhë me kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu, më 4 shkurt.

Detajet se si do të zbatohej ky propozim radikal, i cili u përmend për herë të parë muajin e kaluar, mbeten të paqarta. Ende nuk dihet se nën çfarë autoriteti mund ta merrte SHBA-ja nën kontroll Gazën ose si do të zhvendoseshin 2.3 milionë banorët e saj.

Marrëveshja e armëpushimit, në peshore

Ky propozim ka shkaktuar shqetësime se mund të rrezikohet marrëveshja e brishtë e armëpushimit mes Izraelit dhe Hamasit – grupit të shpallur organizatë terroriste nga SHBA-ja dhe BE-ja, që ka udhëhequr Gazën që nga viti 2007.

Armëpushimi me disa faza, i cili hyri në fuqi muajin e kaluar, ndaloi përkohësisht më shumë se një vit luftime në këmbim të lirimit të pengjeve izraelite dhe të burgosurve palestinezë.

“Frika është se [propozimi i Trump] mund të dëmtojë mundësitë për lirimin e pengjeve të mbetura”, tha Azriel Bermant, nga Instituti i Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Pragë.

Faza e dytë e armëpushimit parasheh një fund të përhershëm të luftës, por negociatat për ta finalizuar dhe zbatuar atë nuk kanë filluar ende.

“Ekziston rreziku që kjo të dëmtojë përpjekjet” për të rënë dakord dhe për ta zbatuar fazën e dytë të armëpushimit, theksoi Bermant.

Aleatët dhe kundërshtarët, të revoltuar

Vendet kryesore arabe, përfshirë ato që kanë normalizuar marrëdhëniet me Izraelin, e kanë refuzuar në mënyrë të përbashkët kërkesën e fundit të Trumpit që Egjipti dhe Jordania t’i pranojnë banorët e Gazës.

Tani, Trumpi ka shkuar edhe më tej duke sugjeruar se jo vetëm që dëshiron zhvendosjen e banorëve të Gazës, por synon që Shtetet e Bashkuara ta marrin kontrollin dhe ta shndërrojnë atë në një “Rivierë të Lindjes së Mesme”.

Lideri palestinez, Mahmud Abbas, e ka refuzuar propozimin e Trumpit, duke deklaruar se “të drejtat legjitime të palestinezëve nuk janë të negociueshme”.

Aleatët dhe kundërshtarët e SHBA-së e kanë kritikuar gjithashtu planin, duke përsëritur thirrjet për krijimin e një shteti të pavarur palestinez përkrah Izraelit.

Ministria e Jashtme e Francës deklaroi se zhvendosja e palestinezëve do të përbënte një “shkelje të rëndë të ligjit ndërkombëtar” dhe këmbënguli se Gaza nuk mund të kontrollohet nga “një shtet i tretë”.

Sauditët, të cilët mbajnë marrëdhënie të mira me presidentin Trump, paralajmëruan se ata “nuk do të vendosin marrëdhënie diplomatike me Izraelin pa një shtet sovran palestinez me Jerusalemin lindor si kryeqytet”.

Trump synon që fuqia rajonale, Arabia Saudite, t’u bashkohet Bahreinit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe në normalizimin e marrëdhënieve me Izraelin nën Marrëveshjet e Abrahamit, por është e vështirë të shihet se si mund të ecë përpara ky proces duke marrë parasysh propozimin e tij të tanishëm për Gazën.

Kina dhe Rusia kanë shprehur gjithashtu kundërshtimin e tyre ndaj zhvendosjes së detyrueshme të palestinezëve.

Sipas të dhënave të OKB-së, rreth 2.4 milionë refugjatë të regjistruar palestinezë jetojnë aktualisht në Jordani. Shumë prej tyre janë zhvendosur që disa gjenerata, por kanë luftuar për të drejtën e kthimit në bazë të ligjit ndërkombëtar.

Nuk ka të dhëna të sakta për numrin e refugjatëve palestinezë në Egjipt, por raportet thonë se të paktën 115.000 banorë të Gazës kanë kaluar kufirin me Egjiptin që nga shpërthimi i luftës në tetor të vitit 2023.

Pikëpamja nga Izraeli

Plani i Trumpit do të mirëpritet padyshim nga shumica në kabinetin e Netanyahut, si dhe nga shumë qytetarë izraelitë.

Disa sugjerojnë se një gjë e tillë është thelbësore për sigurinë e Izraelit, ndërsa të tjerë argumentojnë se mund të jetë edhe zgjidhja më humanitare për një popullatë që nuk ka shtëpi ku të kthehet pas shkatërrimit të gjerë të Gazës.

Por, për shumë izraelitë të moderuar, të cilët mbështesin një zgjidhje me dy shtete, shqetësimi është se kjo mund të sjellë pasoja të paparashikueshme.

Lideri i opozitës dhe ish-kryeministri, Yair Lapid, e krahasoi propozimin me “hedhjen e një bombe” me pasoja të paqarta.

Sfida për politikën amerikane

Shtetet e Bashkuara kanë mbështetur në mënyrë aktive një zgjidhje me dy shtete që nga Marrëveshjet e Oslos në vitet ’90, të cilat parashihnin si Gazën, ashtu edhe Bregun Perëndimor si pjesë të një shteti palestinez.

Që nga ajo kohë, të gjitha administratat amerikane kanë mbështetur një zgjidhje me dy shtete, por Trumpi duket se po e ndryshon këtë politikë të kamotshme.

“Nuk ka asnjë fuqi në botë që mund të përcaktojë se ku do të jetojnë palestinezët. Ky është vendi ynë”, tha Samir al-Barawi, një refugjat palestinez në Bosnje, për Shërbimin e Ballkanit të Radios Evropa e Lirë.

“Trump nuk mund të vendosë se ku do të jetojmë. Ne kemi lindur në Gazë dhe vetëm vdekja mund t’i nxjerrë njerëzit nga Gaza”, shtoi ai.

Al-Barawi tha se ai, si edhe palestinezët e tjerë, do të donte të kthehej një ditë në Gazë, “por jo si turist”.

Trumpi nuk e ka komentuar publikisht nëse mbështet aneksimin e Bregut Perëndimor nga Izraeli, por kur u pyet për këtë më 4 shkurt, ai u përgjigj se Izraeli është një “vend i vogël për nga territori”.

Bermant përsëriti se propozimi i Trump për Gazën ka gjasa të mos zbatohet dhe argumentoi se një “shqetësim më i madh” mbetet nëse presidenti amerikan do t’i lejojë qeverisë së Netanyahut të aneksojë Bregun Perëndimor.

“Kjo do të përbënte një ndryshim të madh në politikën e SHBA-së”, tha ai.

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Doruntina Baftiu

Në këmbim të ndihmave për Ukrainën, Trumpi i do mineralet e rralla të saj. Pse?

Mineralet e rralla të tokës përdoren për prodhimin e shumë pajisjeve të teknologjisë së lartë. Fotografi ilustruese nga arkivi.

 

Mike Eckel, Wojtek Grojec

Tashmë ka përpjekje të mëdha diplomatike, bisedime në prapaskena dhe qëndrime publike që po ndodhin mes Uashingtonit, Moskës dhe Kievit për të gjetur një mënyrë se si të ndalet lufta në shkallë të plotë ruse kundër Ukrainës, që ka nisur pothuajse tre vjet më parë.

Tani, kësaj i është shtuar edhe një element: presidenti amerikan, Donald Trump, dëshiron të kushtëzojë ndihmën e ardhshme amerikane për Ukrainën me qasje më të madhe në mineralet “e rralla të tokës” të Ukrainës – minerale për të cilat ka kërkesë të shtuar për bateritë, kompjuterët, telefonat e mençur dhe makinat elektrike, për të mos përmendur armët.

“Ne po synojmë të arrijmë një marrëveshje me Ukrainën, ku ata do të sigurojnë atë që ne u kemi dhënë në këmbim me mineralet e tyre të rralla të tokës dhe gjëra të tjera”, tha ai për gazetarët më 3 shkurt.

“Dua të kem sigurinë e mineraleve të rralla të tokës. Ne po japim qindra miliarda dollarë. Ata kanë minerale të mira të rralla të tokës. Dua të kem sigurinë e tyre dhe ata kanë vullnet për një gjë të tillë”, tha ai.

Reagimi nga Ukraina? “Nuk jemi kundër”.

“Jemi të hapur ndaj faktit që e gjithë kjo mund të zhvillohet së bashku me partnerët tanë, të cilët na ndihmojnë për të mbrojtur tokën tonë”, tha presidenti Volodymyr Zelensky, gjatë një konference për media në Kiev.

“Kjo është absolutisht e drejtë. Kam biseduar për këtë çështje në shtator kur u takuam me presidentin Trump”.

Çfarë janë mineralet e rralla të tokës?

Mineralet e rralla të tokës janë një grup prej 17 mineralesh – për shembull itirumi, ceriumi, lantani – që gjenden në sasi të vogla në sipërfaqen e Tokës. Kërkesa për to është në rritje për shkak se këto minerale përdoren për produkte të teknologjisë së lartë.

Gara aktuale për prodhimin e baterive më të vogla e më të lehta, më të fuqishme dhe më afatgjata, përfshin përdorimin e mineraleve të rralla të tokës. Industritë e mbrojtjes, po ashtu, kanë nevojë për minerale për armatim dhe teknologji të lidhur.

Mineralet e tjera të rralla të tokës përdoren si katalizatorë kimikë, në magnete, në disqe kompjuterike apo në gjeneratorë.

Pengesa më e madhe në nxjerrjen e mineraleve të rralla të tokës është se kërkohet të gërryhet një sasi e madhe e dheut për të arritur deri te nxjerrja e një sasie të mjaftueshme të mineraleve, sepse këto minerale gjenden në sasi të vogla. Më pas, këto minerale duhet të ndahen, rafinohen, para se të përdoren në teknologji apo në makineri.

Ukraina ka sasi të konsiderueshme të mineraleve të rralla të tokës, sipas Shërbimit Gjeologjik të Ukrainës.

Ajo ka edhe minerale të tjera më pak të rralla, por në sasi më të madhe, që gjithashtu përdoren për teknologji dhe industritë e avancuara, për shembull litiumi i cili përdoret gjerësisht në bateri të llojeve të ndryshme, dhe titani që përdoret për prodhimin e aeroplanëve. Sipas disa vlerësimeve, depozitat e litiumit që ka Ukraina mund të kenë vlerën e miliarda dollarëve.

Trumpi mund t’iu jetë referuar edhe këtyre metaleve, por ai këtë gjë nuk e bëri të qartë.

Po ashtu, Ukraina ka depozita shumë më të mëdha të burimeve të tjera minerare, që janë më të zakonshme – qymyr, hekur, naftë dhe gaz – që i sjellin të ardhura të mëdha shtetit, si dhe paraqesin mundësi të mëdha për investime.

Shumë nga këto burime gjenden në pjesë të Ukrainës që janë të okupuara nga forcat ruse dhe në fund mund të përfundojnë nën kontrollin e plotë rus.

Pra, pse Trumpi i do këto minerale?

Gara për të gjetur, siguruar, zhvilluar dhe për t’i kthyer në para mineralet e rralla të tokës po përshpejtohet gjithnjë e më shumë viteve të fundit. Vlerësimet për mineralet në Amerikën e Veriut arrijnë në rreth 3.6 milionë tonë në SHBA dhe mbi 14 milionë në Kanada, sipas Shërbimit Gjeologjik të SHBA-së. Dhe, SHBA-ja është prodhuesja e dytë më e madhe në botë pas Kinës. Australia dhe Mianmari, po ashtu, janë prodhues të mëdhenj.

Por, më 2023 Kina, që prodhon rreth 60 për qind të të gjitha mineraleve të rralla të tokës në botë dhe përpunon pothuajse 90 për qind të tyre, tronditi tregjet globale kur njoftoi se po vendoste një ndalesë për nxjerrjen dhe prodhimin e mineraleve të rralla të tokës.

Ky njoftim ndezi alarmin në Perëndim, ku ligjvënësit dhe politikanët u shqetësuan se teknologjia perëndimore do të goditej nga mungesa e furnizimeve me minerale të rralla të tokës.

Kina përshkallëzoi edhe më shumë situatën më 3 shkurt – ditën e njëjtë kur Trump foli me gazetarët – pasi vendosi tarifa ndaj një sërë mallrash amerikane në shenjë hakmarrjeje për tarifat e njoftuara nga Trumpi gjatë fundjavës që shkoi.

Pekini, gjithashtu, vendosi kontrolle mbi eksportin e tungstenit, telluriumit, ruteniumit dhe molibdenumit: minerale kritike që janë të rëndësishme për prodhimin e teknologjisë së lartë, por që nuk klasifikohen si minerale të rralla të tokës.

A mund ta kushtëzojë Trumpi ndihmën për Ukrainën me qasje në mineralet e rralla të tokës?

Me gjasë po.

Ukraina është shumë e varur nga SHBA-ja për armët dhe pajisjet që i ndihmojnë Kievit të luftojë kundër pushtimit rus. Deri në shtator, Kongresi kishte miratuar 174.2 miliardë dollarë për qëllime të lidhura me Ukrainën, me shumicën e kësaj vlere që shkon për Departamentin e Mbrojtjes dhe çështje të lidhura me mbrojtjen, sipas Shërbimit Kërkimor të Kongresit.

Trump, i cili e ka bërë prioritet kryesor përfundimin e konfliktit në Ukrainë, dhe këshilltarët e tij kanë sinjalizuar që një pjesë e negociatave do të përfshijnë joshje dhe presion për t’i bindur Kievin dhe Moskën që të ulen në tryezën e negociatave.

Kushtëzimi i ndihmës së ardhshme amerikane me koncesionet ukrainase është kyç për këtë: bindja e Kievit që t’u japë investitorëve amerikanë më shumë qasje në mineralet e rralla të tokës dhe mineralet kritike, mund të jetë pjesë e madhe e kalkulimit.

Pa armatimin amerikan, ushtria e Ukrainës do të shkatërrohej nga trupat ruse, që janë më të shumta në numër dhe janë të pajisura më mirë. Është e paqartë se sa gjatë do të mund t’i mbante Kievi vijat mbrojtëse pa këtë ndihmë.

Kjo nuk është hera e parë që Trumpi ka kushtëzuar armët amerikane me koncesione nga Ukraina, specifikisht nga presidenti Volodymyr Zelensky. Gjatë mandatit të parë presidencial, Trump u përball me gjyq në Dhomën e Përfaqësuesve që kontrollohej nga demokratët pas një bisede telefonike që ai kishte zhvilluar me Zelenskyn. Në atë bisedë, Donald Trump duket se i thotë se ai do ta zhbllokojë ndihmën amerikane nëse Zelensky do të rihapë hetimin ndaj një kompanie energjetike ukrainase në bordin e të cilës gjendej djali i Joe Bidenit, atëbotë ish-nënpresident.

Avokatët kishin argumentuar se një president amerikan nuk ka të drejtë ligjore të bllokojë fondet që veçse janë miratuar nga Kongresi.

Trumpi, që ka mohuar çdo keqbërje dhe e ka përshkruar bisedën si një “bisedë perfekte telefonike”, u shfajësua nga Senati i kontrolluar nga republikanët.

Kësaj radhe, republikanët kontrollojnë dy dhomat e Kongresit, prandaj ka pak të ngjarë të ketë rezistencë në Kongres lidhur me kushtëzimin e ndihmës amerikane. Për më tepër, presidenti Trump dhe këshilltarët e tij kanë përqafuar një qasje që më shumë shfaq muskujt kur bëhet fjalë për marrjen e vendimeve në Shtëpinë e Bardhë, duke argumentuar se Kongresi ka më pak përfshirje në vendimet e krahut ekzekutiv.

Çfarë mendon Kremlini për gjithë këtë?

Edhe Rusia ka rezerva të konsiderueshme të mineraleve të rralla të tokës dhe mineraleve kritike, edhe pse kapacitetet e saj të prodhimit janë konsiderueshëm më të vogla sesa ato të Kinës dhe shteteve të tjera.

Thënë gjerësisht, gjithçka që duket se ia ndërlikon jetën Ukrainës duket si gjë e mirë për Moskën, e cila e di që armatimi amerikan e ka mbajtur në luftë Kievin.

Rusia, që ka epërsi në fushëbetejë, po bën pozicionimin e saj para negociatave të mundshme të paqes. Kjo përfshin edhe lavdërimet e bëra nga presidenti Vladimir Putin.

Një nga kartat e negocimit të Shtëpisë së Bardhë të udhëhequr nga Trumpi ka qenë gjithashtu kërcënimi për të mbushur Ukrainën me më shumë armë amerikane – që do të ishte gjë e keqe për trupat ruse dhe Kremlinin.

I pyetur nga gazetarët lidhur me deklaratat e Trumpit për mineralet e rralla të tokës, zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov, tha se duket që Shtëpia e Bardhë po synon që Ukraina të paguajë për ndihmën nga Uashingtoni.

“Qartësisht, kjo është një ofertë për Ukrainën që të blejë ndihmën amerikane”, tha ai.

Radio Evropa e Lirë

Përgatitën: Mimoza Sadiku dhe Trim Haliti

“Haçkizmi” në PD nuk është shumë larg “Mjaftizmit” dikur në PS!- Nga MILIAM NELA

Ligjërimi është pothuajse i njëjtë vetëm gjuha më pak agressive dhe më moderne.
Ndryshe nga mjaftistet, haçkistët nuk janë kufizuar në një drejtim por janë hedhur në ofensivë në të gjitha drejtimet dhe hapësirat që kanë gjetur të lira.
Ata janë tërheqës për median e regjimit por jo më pak për atë opozitare!
Nëse mjaftistët e provuan më vete me G99, haçkistët apo “diasporistët” kanë depërtuar si metastaza kanceroze në departamente dhe degë të PD-së sidomos jashtë vendit.
Çdo gjë tjetër është e njëjtë, falsiteti, boshllëku në përmbajtje animi me opozitën apo shtirja opozitare aq sa ju vlen për promovim dhe propagandë dhe mbi të gjitha mashtrimi në nivele që vetëm MJAFTi mund ti konkuronte!

Çfarë (çka) mund të mësohet nga fushata elektorale në Kosovë?- Nga AGRON SHABANI

Paul Dicnson -psikolog, filozof dhe dijetar ose pedagog i shquar anglez thotë: “Asnjëherë mos provoni të mësoni derrin, mushkën ose gomarin për të kënduar me nota muzikore, si dhe për t’u bërë të pastër, sepse i humbisni kohën dhe mundin tuaj kot se koti, dhe i mërzisni derrin, mushkën ose gomarin.”
Eudaimonia ose eudaimonizmi është një fjalë greke, tepër e veçantë dhe interesante , por shumë e vështirë për t’u përkthyer ose deshifruar. Eudamonia e ka kuptimin e ‘lumturisë në plotësim ose vetpërmbushje’.
Jeta jonë  familjare etj. shpeshherë shkon keq, duke hasur në pengesa të ndryshme objektive dhe subjektive: Kjo për faktin se ne pothuajse kurrë nuk i japim vetës sonë kohë për të menduar, reflektuar dhe logjikuar me kujdes të mjaftueshëm optimal ose maksimal për planet ose ambiciet tona.  Kështu që ne përfundojmë në kaos dhe anarki, duke i pranuar dhe përqafuar vlerat e gabuara, artin e gabuar,  marrëdhëniet e gabuara ,idealet, konceptët, përceptimet, narrativat ose vizionet e gabuara etj.
Ndaj, Platoni qyshë atëbotë (në Antikë) deshironte të sillte rregull, qetësi dhe qartësi në shpirtin, mendimet (mendjet), veprimet dhe reagimet tona. Ai vurin në dukje se shumë prej ideve tona janë të nxjerrura ose huazuara nga konteksti i atyre “ideve” që i mendon turma,po nga ajo që grekët e lashtë e quajtën “doxa”, dhe ne do e quajmë “gjykim i shëndoshë” ose “racional” i cili sipas Platonit, Aristotelit, si dhe shumë filozofëve tjerë, sikur janë  “bërë shoshë” dhe hi e pluhur prej gabimeve, paragjykimeve, fobive, paranojave, totemëve ose mendimëve të ndryshme iracionale dhe negative ndaj grupit, personit ose individit.
Idetë ose teoritë e njohura racionale, elitare, shkencore ose metodologjike mbi popullin (kombin), shtetin, pushtetin, politikën, famën, karierën, profesionin, politikën, diplomacinë, edukatën, kulturën, moralin apo mirësinë, thjeshtë nuk i qëndrojnë logjikës ose aryes. Kjo për faktin se njerëzit krenarë, ambicioz, tekanjoz ose supersticioz, udhëhiqen ose stimulohen shpesh nga instinktet, emocionet apo pasionet e tyre. Duke u hedhur shpesh ose vazhdimisht në mendime dhe vendime iracionale ose negative mbi bazën e asgjësë për asgjë. Pa e njohur, pranuar ose studiuar dhe analizuar kurrë palën tjetër oponente ose kundërshtare.
Në vazhdim ia vlenë të ceket ose rikujtohet një fragment nga libri i njohur “Simpoziumi” i Platonit i cili, është një përpjekje e hollë skolastike dhe filozofike e Platomit të Madh për të shpjeguar se ç’janë në esencën ose substancën e tyre fama, kariera, pasuria, bukuria, dashuria, edukata, kultura, arsimimi ose emancipimi etj. Platoni në këtë rast, flet ose tregon mbi përmbajtjen dhe “historinë” e një darke të shtruar nga Agathoni, një poet,,pedagog dhe intelektual i pashëm dhe me famë, i cili fton një grup shokësh rreth tryezës, për të ngrënë, për të pirë,  si dhe për të folur ose debatuar mbi famèn, karieren, pasurinë, bukurinë, krenarinë, artin, filozofinë etj. Mysafirët e ftuar në dark, të gjithë kishin mendime ose pikëpamje të ndryshme se çfarë( çka) janë fama, kariera, pasuria, bukuria, dashuria, mburrja ose krenaria etj.
Platoni i jep mikut të tij të vjetër Sokratit (një nga personazhet kryesore në këtë libër dhe në të gjithë librat e tij) -teorinë më të dobishme dhe interesante kur thotë: Nëse ju dashroheni ose impresionoheni dhe fascinoheni nè dikënd, ajo që ndodh me ju, në të vërtetë është se ju i shihni ose i zbuloni tek një person ose personalitet tjetër, ato virtyte, tipare, ideale, atribute, vlera ose cilësi të mira ose superlative që nuk i keni vetë. Mund të jetë qetësia, kur jeni i shqetësuar, mund të jetë vetëdisiplinimi, kur ju jeni të shpërqëndruar ose të padisplinuar, mund të jetë disponimi kur ju jeni të indisponuar ose padisponuar, mundë jetë elokuenca, kur e keni gjuhën e lidhur (prangosur) ose të censuruar, mund të jenë edukata, kultura, arsimimi ose emancipimi i pamjaftueshëm ose deficitar, njohuritë dhe përvojat e munguara në politikë të lartë ose diplomaci, CV ose biogrfia e keqe personale, familjare (gjenealogjike), profesionale, intelektuale, mungesa e hetueshme e intelegjencës, forca, kurajo ose guximim etj.
 Në sytë e Platonit, respekti dhe vlerësimi optimal ose maksimal ndaj dikujt tjetër, si dhe ndaj dijes ose arsimimit, paraqesin në thelb një lloj edukate të brenshme, e cila mban çelësin e zhvillimit dhe afirmimit të personalitetit tuaj. Domethënë virtytet që ju duhen patjetër.
Kjo tingëllon paksa e çuditshme, paradoksale, reaksionare dhe anakronike për botën dhe kohën e sotme shqiptare ose kosovare, kur kemi tendenca hipokrite, demoniake, përverse, shamane, dogmatike dhe demagogjike për fosilizimin, instrumentalizimin, personalizimin ose prezantimin e lirisë, shtetit, pavarësisë, edukatës dhe kulturës së gjithëmbarëshme shtetrore, nacionale, politike dhe diplomatike si, gjetjen, zbulimin ose meritën ekskluzive të dikujt tjetër i cili ose e cila, me pamjen e tyre të jashtme dhe të brendshme, të mbushim plot trishtim dhe deshprim.
Kafshët janë të paditura ose antropomorfe, vetëm për ato që i dijnë dhe s’i kuptojnë, ndërsa njerëzit janë “kafshë të larta sociale ose politike” vetëm për ato që nuk i dijnë dhe nuk pranojnë që nuk dijnë, për të mësuar dhe kuptuar me shumë për ato që nuk i njohin dhe s’i kuptojnë.
Ndaj, Platoni dhe Aristoteli asokohe dëshironin që ne të hyjmë në marrëdhënie ose raporte tè ndryshme me njëri tjetrin, në një mënyrë sa më pak “luftarake” dhe krenare ose supersticioze dhe egocentrike. Duke pranuar gjithashtu se ne nuk jemi të plotë ose të kompletuar pa ndihmën, përvojën dhe këshillat e të tjerëve. Kjo do thotë se ne duhet të përpiçëmi ose përkushtohemi për t’i ndryshuar ose determinuar gjërat në një version tjetër me të mirë, duke i përballuar ose duruar edhe “stuhitë” e pashmangshme që i sjellin këto ndryshime.
Në instancë të fundit, nuk zgjedhën ose nuk emrohën në poste ose funksione të larta politike ose diplomatike kërmat, mbeturinat ose hedhurinat e shtetit dhe shoqërisë.  Plehu ose llumi (bataku) i kombit dhe shtetit. Jo çfare!
Virtyti, nderi dhe morali origjinal ose autentik, sipas Jean Paul Sartërit, Albert Camys etj, në radhe të parë janë edukatë, kulturë, manifest, tundim, narracion ose shprehje e lirisë, autonomisë dhe pavarësisë objektive dhe subjektive të individit dhe kolektivitetit. Ata iu ndihmojnë individit dhe kolektivitetit të zbardhin (ndriçojnë) dhe rregullojnë tërësinë e mendimëve, veprimëve dhe reagimëve të tyre. Njohja e vetvetës, iu mbronë nga kotësia, ndërsa njohja dhe pranimi i mëkatëve, gabimëve, cemëve dhe deficitëve tuaja shpirtërore, emocionale, mentale (psikologjike), profesionale, intelektuale, kadrovike dhe të tjera, iu mbrojnë dhe shpëtojnë nga mediokriteti, padituria, nebuloza, kretenizmi, cinizmi, injoranca etj.. Nderi, morali, arsyea, ndërgjegia, vetëdija, intelekti, shpirti dhe intuita, sipas filozofëve, sociopsikologëve ose socioantropologëve të shumtë, janë hyjnia kryesore brenda nesh ose brenda njeriut.
Kosova dhe shqiptarët kanë nevojë për politikan ose diplomat të zgjuar, rafinuar, intelektual, profesional, racional dhe intelegjent, dhe jo për hajvana(e) ose “kafshë (bisha) të zbutura politike ose diplomatike” të serrave, kopeve, torishtave, tufave ose koperativave të ndryshme politike, partiake, tribale, farefisnore, paraormale, parapolitike, paradiplomatike etj. Në të kundërten, jeta, vepra dhe kariera e njohur intelektuale, kulturore, profesionale, politike ose diplomatike, nuk janë vetëm imitim (mimesis) ose riprodhim i thjeshtë i ligjëve të pandryshuara natyrore ose ordinare si në mesjetë ose në periudhat e ndryshme primitive ose parahistorike, por një gërshetim, sintezë ose simbiozë e hollë dhe tepër e thellë në mes metafizikës së moralit, fenomenologjisë së popullit (kombit), shtetit dhe shoqërisë, si dhe natyrës, karakterit, narracionit,  integjencës ose intelektit të personit ose individit të caktuar politik ose diplomatik.
Se këndejmi, filozofia politike rindërton, rikuperon, ravijezon, konturon dhe eksploron, përmes analizës së të gjithë elementeve, njeriun, mjedisin, konceptimin e jetës dhe vlerat e larta nga të cilat lindin veprat (veprimet) lucide, subtile, madhore, sublime ose relevante.
U mor vesh se boshti kurrizor i secilës etikë dhe estetikë shtetrore, nacionale, qeveritare, politike ose diplomatike, është aftësia ose zgjuarsia e njohur intelektuale dhe profesionale për universalizimin dhe globalizimin e vlerave, koncepteve dhe postulimin e parimeve të njohura shkencore dhe humaniste.  Gjithëçka tjetër i takon spekulimëve ose manipulimëve të ndryshme “senzacionale” ose “bombastike” të grupëve, personave ose individëve të caktuar shoqëror, shkencor, kulturor, informativ, politik ose diplomatik, të mbrojtur ose privuar nga psikoanaliza, gjegjësisht, nga anamnezat ose ekzaminimet e preferuara shpirterërore, emocionale, mentale (psikologjike), intelektuale, kulturore, profesionale, familjare, gjenealogjike, biogjenetike etj.
Posti ose funksioni institucional, politik ose diplomatik i një personi ose individi, nuk janë tregti ose pazar me nderin, moralin, idealet, vizionet, vlerat, resursët, pasurinë ose kapitalin e gjithëmbarëm shtetror dhe nacional.  Dhe, aq me pak e pronë private e “politikanëve ose diplomatëve” të ndryshëm me “profesion patriot”, “shqiptar me profesion katolik ose musliman”, “aktivist ose militant të LDK, PSHDK, PDK, AAK, AKR etj… Katastrofë krejt!
Me fjalë tjera, kjo është ajo që luftëtarin, stragun, komandantin ose ushtarakun e trafikuar (kontrabanduar) në politikë, diplomaci, pushtet, karierë të ‘pamerituar, në krim të ornazuar, stratifikacion dhe korrupsion, e bën tregtarë ordiner ose ambulant në sytë e të tjerëve.
Lufta, politika, diplomacia, fama, lavdia, kariera etj.. janë të ‘lidhura nyje’ me njëra tjetrën në bazë të ‘lidhjeve të padukshme’ për publikun ose qytetarin e rendomtë. Kështu qe ju nuk mund të këpusni një lule nga ‘kopshiti’ i njohur global ose universal, pa shqetësuar një yll. Kush janë yjët global ose universal të politikës dhe diplomacisë shqiptare ose ?, kjo është pyetja për politikën dhe diplomacinë e Kosovës e jo ajo “tjetra” se kush di i fitoi zgjedhjet, dhe kush  do jetë  kryeminister, ambasador ose diplomat të ri të Kosovës në Uashington, Londër, Paris, Berlin, Zagreb etj….!?
U mor vesh se gërat më të rrezkishme dhe më të shëmtuara për politikanët ose diplomatët e ndryshëm stupid, nebuloz, mediokrit, cinik ose injorant në Prishtinë, Tiranë ose Ballkan, janë mburrja dhe krenaria e tepruar pa vlerat, cilësitë, atributët, prerogativet ose meritat paraprake. Kjo sidomos atëherë kur epshët ose vullneti i tyre për t’u zgjedhur, nominuar ose promovuar (katapultuar) në politikë ose diplomaci, bëhen sëmundje ose pavetëdije individuale dhe kolektive, për faktin se ata gjithëmonë gjejnë strehën ose audiencën e tyre tek shtresat ose kategoritë më të varfëra, me të pazhvilluara dhe prapambetura të shtetit dhe shoqërisë. E sidomos tek disa portale, ose medie të shkruara dhe elektronike. Mjerisht.
Pse (përse) ndodhë kjo?
Sepse, në shtratin ose gjirin e madh të ngritjes ose promovimit tè tij mbi luftërat ose konfliktet e ndryshme politike, partiake, fetare, kulturore, konceptuale, ideoogike, rajonale, krahinore ose provincialiste, i ashtuquajturi politikani ose diplomati shqiptar (kosovar) ose ballkanik, i cilësuar, tipizuar, valorizuar ose glorifikuar deri në “instancën e lartë të kultit të personalitetit, seriozitetit dhe kauzalitetit” të kamufluar shtetror, nacional, politik ose diplomatik-është i prirë ose vendosur deri në fund për zbatimin, përvetësimin dhe aplikimin e propagandës, terrorit, shantazhit, komplotit ose luftës së njohur psikologjike dhe propagandistike si mjet dhe si qëllim. E sidomos atëherë kur ai është në gjendje të shkel edhe mbi trupat e gjallë dhe të vdekur të rivalëve ose kundërshtarëve të tij, për t’i arritur dhe realizuar të gjitha planët, ambiciet dhe qëllimet e tij karieriste, profiteriste dhe të tjera në menyrë hipokrite, blasfemike, djallëzore, demoniake ose satanike. Duke i përçare, hasmuar, tensionuar, inatosur dhe ndërsyer vazhdimisht, ose akoma më shumë njerëzit dhe popullun tonë mbi baza të ndryshme fetare, kulturore, politike, partiake, rajonale, krahinore ose provincialiste në emër të dofarë “kauzash” ose “ideologjishë” imagjinare, fiktive, spekulative ose anarkoindividualiste që i shpartallon ose davarisë mengjesi.
Nga ajo lojë e ndyer dhe tepër përfide, mëse tepërmi përfitojnë “arkitektët” ose “instruktorët”(“inxhinierët”) e projektë­ve ose planimetrive të njohura djallëzore ose satanike mbi përçarjen dhe sundimin e Kosovës dhe shqiptarë në emër të “mbrojtjes së elementit katolik nga shumica muslimane” (parullat e njohura serbo-ruse) ose “të mbrojtjes dhe shpëtimit të vëllezërve musliman në Kosovë ose Shqipëri nga kaurrët ose kryqtarët e ri!” (parullat turke ose panotomanike)
Ndaj, mu për këtë, asnjëherë nuk duhet t’iu rezistojmë përpjekjeve të dikujt tjetër për të na përmirësuar, edukuar, korigjuar ose emancipuar.
Se këndejmi, të gjithë neve na pëlqejnë gjërat e bukura, të famshme, të dashura, të çmuara ose me vlera të posaçme,. Nuk janë fare pa rèndësi ato se çfarë lloji shtëpie apo pallati keni, çfarë fame, kariere, pozite, funksioni ose profesioni keni, çfarë talenti, arti ,femre (gruaje) apo skulpturash keni pranë vetes etj.
Askush para Platonit s´e kishte bërë pyetjen kyçe: Pse i pëlqejmë gjërat e bukura dhe tè famshme? Ai gjeti tek to një arsye interesante, duke pohuar ose konstatuar se ne shohim tek to një pjesë të mirësisë dhe lumturisë sonë objektive dhe subjektive. Bukuria, fama, kariera, pasuria, edukata dhe kultura, mund të na i edukojë mendjet, zemrat dhe shpirtërat tonë, thoshte Platoni.
Ndryshimi i shtetit, pushtetit dhe shoqërisë:Platoni shpenzoi shumë kohë duke menduar se si qeveria dhe shoqëria duhet të jenë ideale. Ai ndoshta ishte edhe mendimtari i parë utopik i kësaj bote: Në këtë drejtim, ai ishte i frymëzuar nga rivali i madh i Athinës: Sparta. Sparta (Arta) ishte një qytet-shtet me aftësinë për të nxjerrë luftëtarë, komandant dhe strateg  të mëdhënjë ushtarak dhe politik, për dallim të Athinë e cila atëbotë (lëxo: 2400 vjet para Krishtit) i kishte me tepër se 250. 000 banorë, kishte tempuj dhe pallate të shkëlqyera, banjo dhe pishina të përkryera, vepra të shumëta të artit, shkencës dhe filozofisë etj…Por, nuk e kishte fuiqinë ushtarake dhe politike të Spartës. Çdo gjë që bënin spartanët, si i rrisnin dhe edukonin fëmijët, si e organizonin ekonominë, si kryenin marrëdhënie seksuale ose erotikr, çfarë hanin dhe pinin ata, si ushtrohëshin ose kalitëshin për luftë dhe kështu me radhë, ia përshtasnin dhe kushtonin një ideali dhe qëllimi të vetëm…Forcimit ushtarak dhe politik të Spartës. Dhe, Sparta ishte jashtëzakonisht e suksesshme, nga pikëpamja ushtarake, ekonomike dhe politike.

Në librin e tij, “Republika”, Platoni identifikon një numër ndryshimësh që duhen bërë, duke u shprehur se: ne kemi nevojë për politikan dhe heronj të rinjë. Ne kemi nevojë për autocensurën, etikën, moralin dhe disiplinën, ne kemi nevojë për edukatën, kulturën, emancipimin dhe arsimin e mirë ose cilësor, theksonte asokohe Platoni i cili ishte i shqetësuar për mendimin dhe konceptin e gabuar të lirisë. Athina ishte e lirë për të gjithë, edhe për opinionbërësit dhe opinionshitësit më të këqinjë. Nocione të çmendura fetare, kulturore, politike dhe ushtarake, në dukje të ëmbla, por të rrezikshme si ide dhe teori që thithën entuziazmmin e masës dhe çuan Athinën drejt një qeverisjeje katastrofike, si dhe në luftëra të gabuara, si për shembull në sulmin fatal ose katastrofal ndaj Spartës etj.
Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj stuhisë së zërave të hutuar dhe vetmuar, është një gjë shumë e keqe, e rrezikshme dhe ndjellakeqe, mendonte Platoni, i cili atëbotë kërkonte kufizimin e aktiviteteve të oratorëve publikë dhe predikruesve të rrezikshëm dogmatik, demagog dhe hipokrit. Ai gjithashtu  besonte me pasion në arsimim, por donte të rifokusonte kurrikulën.
Gjëja kryesore që ne duhet t’i mësojmë dhe ushtrojmë, nuk janë  vetëm matematika, retorika, oratoria , skolastika,  drejtshkrimi ose bukurshkrimi, por se di të jemi të mirë, normal dhe racional. Ne kemi nevojë për të mësuar për kurajon, guximin, vetëkontrollin, arsyen, ndërgjegjën, edukatën, kulturën, pavarësinë, qetësinë dhe lumturinë, thoshte filozofi i madh grek. Për të vënë këtë në praktikë, Platoni themeloi një shkollë të quajtur Akademia në Athinë, e cila lulëzoi për më shumë se 400 vjet. Athiasit shkonin atje për të mësuar asgjë më shmë, pos asaj se si të jetonin, punonin dhe vdisnin si njerëz. Idetë e Platonit mbeten thellësisht sfiduese, provokative dhe tërheqëse. Ajo që i bashkon ato është ambicia dhe idealizmi i tyre. Ai donte që filozofia të ishte një mjet për të na ndihmuar të ndryshojmë botën dhe vetvetèn tonë. Njeriun që vazhdon të frymojë, dhe frymëzojë.
Politikani ose diplomati shqiptar (kosovar)-para se t’i ndryshojè tè tjerèt, duhët ndryshuar, shëruar ose përmirësuar egon, libidon ose vetveten e tij.
U mor vesh se sipas ‘heroit’ dhe personazhit ose protagonistit kryesor të Platonit-Sokratit: çdo mengjes herët, njeriu zgjohët nga gjumi ose ngritët nga shtrati si qenie ose krijesë e trefishtë. Respektivisht, mbi bazën e trinisë ose trinitetit të njohur shpirti- mendja (truri) dhe trupi i njeriut. Në këtë kontekst të suspektshëm dhe tepër dubiozë, njeriu është simbiozë ose sintezë e tre (3) botërave të ndryshme: Botës shpirtërore ose materiale, botës koshiente ose logjike si dhe botës trupore ose fizike. Ndonëse, psikologjisë dhe filozofisë moderne ose bashkohore nuk i interesojnë aq shumë çështjet ose aspektët e ndryshme siç janë: “ç’është shpirti i njeriut?”, “a është shpirti i njeriut material apo jomaterial?”, “dual ose jodual”,”a është i vdekshëm apo i pavdekshëm?”,  “në çfarë marrëdhëniesh ose raportesh është ose ndodhët me trurin (mendjen) dhe trupin, shpirti i njeriut?” dhe kështu me radhë.
Rreth këtyre pyetjeve ose dilemave të mesipërme, janë zhvilluar debate dhe janë bërë replikime dhe polemika të ashpra në mes idealistëve dhe materialistëve që nga antika e lashtë dhe deri më sot… Kështu, përderisa idealistët në antikë mendonin se shpirti është i ndarë nga trupi (Sokrati dhe Platoni), materialistët ishin të bindur se shpirti nuk është i ndarë nga trupi (Demokrati, Demosteni etj). Ndërkaq, Aristoteli dhe itharët e retorikës ose skolastikës së tij, asokohe ishin të bindur në ‘trininë’ ose ‘trinitetin’ e lartëcekur shpirti- truri (mendja)- shpirti i njeriut. Respektivisht, në prezencën ose ekzistencën e tre (3) botërave të ndryshme brenda qenies ose krijesës së njohur njerëzore: Botës shpirtërore ose materiale, botës koshiente ose logjike si dhe botës trupore ose fizike.
Albin Kurti dhe krahu i tij politik, mund t´i fitojnë sërish zgjedhjet e përgjithshme në Kosovë, në kuptimin se vakumet, vrimat dhe gropat e hapura ose çelura nga opozita e atjeshme kosovare, po i mbyllin përditë, përderisa opozita ka ngelur duke hapur ose çelur gropa ose vrima te reja kunder z. Kurti, pa menduar dhe reflektuar fare se po ia bejne varrin vetvetes se tyre objektive dhe subjektive.

Send this to a friend