Samiti i NATO-s 2025, i mbajtur në Holandë, kishte si fokus çështje madhore globale, por ndodhi ajo që nuk e parashikoi askush: vëmendja nuk shkoi te krizat apo traktatet, por te fytyra (ose më saktë, mimikat) e Giorgia Meloni-t.

Kryeministrja italiane u bë virale në rrjet pasi një video e saj duke folur me gazetarët mori dhenë, dhe jo për ndonjë deklaratë politike, por për shprehjet e saj dramatike që ishin… pak të vështira për t’u përshkruar.

Në klipin që u përhap me shpejtësi në rrjet, Meloni shihet duke bërë një seri reagimesh të habitshme, nga ngritje vetullash, te tundje koke si në drama queen mode, që e lanë internetin të hutuar dhe, si gjithmonë, gati për meme.

Reagimet online? Të pacensuruara.

“Çfarë po ndodh me Giorgia Melonin?”, pyeti dikush. Një tjetër shtoi: “A është mirë vërtet?” dhe një i tretë: “Si e shpjegoni këtë performancë mimike të kryeministres italiane?”

Hamendësimet varionin nga “Shumë kafe?” te “Ka pasur një flashback nga Macron që i pëshpërit në vesh.” Dikush tjetër madje shkroi “Kjo është kokainë e nivelit tjetër.” 

Megjithëse samiti u përqendrua në tema serioze, interneti, si gjithmonë, zgjodhi të fokusohej te momentet që ndihen më “reale”, mimika të çuditshme dhe meme që bëjnë xhiron e botës.

Kandidati nacionalist opozitar, Karol Nawrocki, ka fituar rundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale në Poloni me 50.89 për qind të votave, sipas komisionit të zgjedhjeve, duke i dhënë një goditje agjendës reformuese të qeverisë proevropiane të Polonisë.

Rivali i tij, Rafal Trzaskowski, kryetar liberal i Varshavës dhe aleat i qeverisë së udhëhequr nga Donald Tusk, mori 49.11 për qind të votave, raporton Reuters.

Një ‘exit poll’, të dielën, e kishte paraparë Trzaskowskin fitues.

Nawrocki, 42-vjeçar, historian euroskeptik, i cili kishte udhëhequr një institut përkujtimor, ka bërë fushatë duke premtuar se do të siguronte që politikat ekonomike dhe sociale do të favorizonin polakët karshi nacionaliteteve të tjera, përfshirë refugjatët nga Ukraina fqinje.

Boksieri amator fitoi pavarësisht se e kaluara e tij dominoi ditët e fundit të fushatës presidenciale – nga pyetjet për blerjen e një banese nga një pensionist, deri te pranimi se ai kishte marrë pjesë në përleshje të orkestruara.

Përderisa Parlamenti i Polonisë ka më së shumti pushtet, presidenti mund t’i vërë veton ligjeve, ndërsa votimi u përcoll me interesim në Ukrainë, si dhe në Rusi, në Shtetet e Bashkuara dhe në Bashkimin Evropian.

Nawrocki, i mbështetur nga partia Ligj dhe Drejtësi (PiS), pritet të vazhdojë politikat e paraardhësit të tij, presidentit Andrzej Duda, po ashtu aleat i partisë më të madhe opozitare, përfshirë bllokimin e çfarëdo përpjekjeje nga qeveria për të lejuar abortin apo për reformimin e gjyqësorit.

Në mediat sociale, Duda falënderoi polakët për pjesëmarrje të madhe në zgjedhje. Dalja në votime ishte 71.31 për qind, tha komisioni i zgjedhjeve, që përbën rekord për balotazhin presidencial.

“Ju faleminderit! Që morët pjesë në zgjedhjet presidenciale. Që dolët. Që kryet obligimin tuaj qytetar. Që morët përgjegjësinë për Poloninë. Urime fituesit! Qëndro e fortë, Poloni!”, shkroi Duda në rrjetin social X.

Kancelari i ri i Gjermanisë, Friedrich Merz, do të takohet me presidentin amerikan, Donald Trump, në Shtëpinë e Bardhë të enjten, më 5 qershor, bëri të ditur zëdhënësi i Qeverisë gjermane, Stefan Kornelius.

Kornelius tha më 31 maj se është planifikuar që dy udhëheqësit të zhvillojnë një takim në Shtëpinë e Bardhë, pasuar nga një drekë e përbashkët e më pas një konferencë për media.

Bisedimet në Uashington pritet të përqendrohen në përpjekjet për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, përgjigjes së NATO-s ndaj kërcënimeve të jashtme në rritje. Udhëheqësit po ashtu pritet të bisedojnë për mosmarrëveshjet tregtare mes SHBA-së dhe Bashkimit Evropian.

Ky do të jetë takimi i parë mes dy udhëheqësve që kur Merzi mori detyrën e kancelarit më 6 maj. Para se Merz të merrte këtë post, ishte takuar me Trumpin shumë vite më parë në Nju Jork.

Rusia i ka grumbulluar më shumë se 50.000 trupa – përfshirë disa nga forcat e saj të stërvitura më së miri – pranë rajonit verilindor të Sumit në Ukrainë, tha presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky.

Megjithatë, Zelensky theksoi se Kievi ka ndërmarrë masa për ta parandaluar ushtrinë ruse të kryejë një ofensivë të madhe me këta trupa.

Grumbullimi i trupave ndodh në një kohë kur Rusia duket se po përgatitet për një ofensivë verore në Ukrainë, pavarësisht se Kievi pret nga ajo ta paraqesë një memorandum me kushtet e saj për t’i vazhduar bisedimet për armëpushim.

Sumi shtrihet përgjatë rajonit rus të Kurskut, ku Ukraina më parë kishte pushtuar dhe mbajtur një pjesë të territorit rus për disa muaj, para se të tërhiqej pothuajse tërësisht muajin e kaluar, edhe pse Kievi thotë se ende mban disa zona të vogla atje.

“Forcat e tyre më të mëdha, më të forta ndodhen tani në frontin e Kurskut”, tha Zelensky për gazetarë.

“Qëllimi i tyre është t’i largojnë trupat tona nga rajoni i Kurskut dhe të përgatiten për ofensivë ndaj rajonit të Sumit”, shtoi ai.

Putini ka thënë se dëshiron ta krijojë një “zonë të sigurisë” përgjatë kufirit të Rusisë me Ukrainën.

Zelensky tha se beson që Rusia synon t’i marrë rreth 10 kilometra territor thellë brenda Ukrainës.

Rusia ka kapur së paku katër fshatra kufitare në rajon kohët e fundit dhe ka përparuar ngadalë gjatë javëve të fundit në disa pjesë të vijës së frontit në Ukrainën lindore pranë qytetit Kostiantinivka.

Megjithatë, presidenti ukrainas tha se rusët janë zmbrapsur nga ajo zonë me rreth 4 kilometra gjatë dy ditëve të fundit.

Zelensky tha në një konferencë për shtyp se Qeveria e tij është e gatshme për bisedime të mëtejshme për paqe në çdo format. Ai tha se rundi i ardhshëm pritet të zhvillohet në nivel teknik, por ai vetë është i gatshëm për një takim trepalësh me presidentin amerikan, Donald Trump, dhe presidentin rus, Vladimir Putin.

Ai shtoi se nuk dëshiron që Shtetet e Bashkuara të largohen nga procesi i paqes për Ukrainën, siç kanë kërcënuar të bëjnë nëse nuk arrihet përparim.

Ukraina dhe Rusia këmbyen nga 1.000 të burgosur secila pas një takimi të delegacioneve të dy vendeve në Stamboll gati dy javë më parë, i cili nuk solli armëpushim, që kërkohej nga Ukraina, SHBA-ja dhe Evropa.

Zelensky tha se i sheh Turqinë, Vatikanin dhe Zvicrën si vendet më të mundshme për negociata të mëtejshme me Rusinë.

Ai theksoi se Rusia ka sugjeruar që bisedimet të zhvillohen në Bjellorusi – një propozim që Kievi e konsideron të pasinqertë dhe të pamundur, pasi trupat ruse përdorën këtë vend si trampolinë për pushtimin e Ukrainës në vitin 2022.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, ka dënuar valën “e neveritshme” të sulmeve vdekjeprurëse të Izraelit ndaj objekteve civile në Gazë, përfshirë ndaj një shkolle.

Këto deklarata ajo i ka bërë gjatë një bisede telefonike të zhvilluar me Mbretin Abdullah të Jordanisë më 27 maj.

Ekipet e shpëtimit kanë thënë se sulmet ajrore izraelite kanë vrarë të paktën 52 persona në Rripin e Gazës të hënën, 33 në një shkollë të shndërruar në strehimore.

Sulmet izraelite janë pjesë e rinisjes së ofensivës së tyre, që synon shkatërrimin e Hamasit – grupit palestinez të shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian – ofensivë që ka nxitur dënim ndërkombëtar.

“Zgjerimi i operacioneve ushtarake të Izraelit në Gazë, duke shënjestruar infrastrukturën civile, në mesin e tyre edhe një shkollë që shërbente për strehimin e familjeve të zhvendosura palestineze, vrasja e civilëve, përfshirë fëmijëve, është e neveritshme”, tha von der Leyen, sipas njoftimit të lëshuar nga Bashkimi Evropian lidhur me bisedën e zhvilluar me udhëheqësin jordanez.

“Komisioni Evropian gjithmonë ka mbështetur – dhe do të vazhdojë ta mbështesë – të drejtën e Izraelit për siguri dhe vetëmbrojtje”, tha ajo.

“Por, përshkallëzimi dhe përdorimi shpërpjesëtimor i forcës kundër civilëve nuk mund të justifikohet nën ligjin humanitar dhe ndërkombëtar”, paralajmëroi von der Leyen.

Shefja e KE-së kërkoi që Izraeli “menjëherë të rinisë dërgimin e ndihmave humanitare, në linjë me parimet humanitare, dhe me pjesëmarrjen e Kombeve të Bashkuara dhe partnerëve të tjerë humanitarë ndërkombëtarë”.

Bashkimi Evropian ka hasur në vështirësi që të ketë ndikim në konfliktin në Gazë për shkak të ndarjeve të kamotshme brenda bllokut mes shteteve që e mbështesin Izraelin dhe atyre që konsiderohen më propalestinez.

Megjithatë, momentumi për të shtuar presionin ndaj Izraelit është rritur që kur Izraeli rinisi ofensivën në Gazë.

Lufta në Gazë nisi kur militantët e udhëhequr nga Hamasi sulmuan jugun e Izraelit, duke vrarë afër 1.200 persona, kryesisht civilë, dhe duke marrë peng 251 të tjerë. Pjesëtarët e Hamasit janë ende duke i mbajtur dhjetëra pengje, ndërsa shumë të tjerë janë liruar në kuadër të marrëveshjeve për armëpushim dhe të tjera.

Ofensiva hakmarrëse e Izraelit, e cila ka shkatërruar pjesë të mëdha të Gazës, ka vrarë mbi 55.000 palestinezë, kryesisht gra dhe fëmijë, sipas Ministrisë së Shëndetësisë në Gazë, e cila nuk bën dallimin ndërmjet civilëve dhe luftëtarëve në llogaritjet e saj.

Kur mendon për Finlandën, mendja të shkon te Dritat Veriore, pyjet e gjera ose legjenda e Babagjyshit të Krishtlindjeve. Megjithatë, pak veta e dinë se nën sipërfaqen e saj të qetë dhe të akullt, vendi fsheh një thesar që mund ta ndryshojë rrënjësisht të ardhmen e tij ekonomike dhe ndoshta edhe atë të Evropës.

Në Lapland, në komunën Sodankylä, u zbulua një nga depozitat më të rëndësishme të arit të dekadave të fundit. Kompania kanadeze Rupert Resources ka konfirmuar ekzistencën e një depozite me vlerë afërsisht 10 miliardë euro, një sasi e vlerësuar prej 110 tonësh ari, bllokuar në 52 milionë ton xehe.

Depozita u zbulua pas vitesh shpimesh që filluan në vitin 2016, pas indikacioneve të para serioze që u shfaqën në vitin 2020. Vetëm në fillim të vitit 2024 erdhi konfirmimi përfundimtar: kjo është një nga depozitat më premtuese evropiane në dekada. Atraktiviteti i tij nuk kufizohet vetëm në sasi, por edhe në qëndrueshmërinë e tij ekonomike, me një rendiment të vlerësuar prej 38% dhe një fitim prej rreth 800 dollarë për ton, projekti është veçanërisht tërheqës për investitorët.

Miniera, e planifikuar të fillojë rreth vitit 2030, do të zgjasë të paktën 20 vjet. 10 vitet e para do të përfshijnë minierat sipërfaqësore, ndërsa faza e dytë do të përqendrohet në shfrytëzimin nëntokësor të shtresave më të thella.

Ringjallja e interesit evropian për arin

Kompani të tjera, të tilla si Nordic Resources dhe Latitude 66, po zhvillojnë projekte të ngjashme në Finlandën qendrore dhe veriore, duke u përqendruar në ar, por edhe në metale strategjike si kobalti, i cili është jetik për tranzicionin energjetik dhe prodhimin e baterive. Depozita e Kuusamos, në fakt, mund të mbulojë deri në 25% të kërkesës për kobalt në Bashkimin Evropian.

Finlanda nuk është e panjohur me minierat e arit. Në fund të shekullit të 19-të, zbulimi i arit në lumin Ivalo shkaktoi një nxitim të vogël për flori, i cili ndikoi thellësisht në ekonominë dhe kulturën e Laplandës. Sot, epshi i kërkimit të arit duket se po zgjohet, jo me aventurierët, por me investitorët, gjeologët dhe inxhinierët.

Në një kohë paqëndrueshmërie globale, me inflacion, tensione gjeopolitike, ari është shfaqur përsëri si një investim i sigurt. Çmimi i tij është rritur mbi 3,500 dollarë për ton, duke shënuar një rritje prej më shumë se 22.5% në një vit. Zbulimi në këtë depozitë të re vjen si një mundësi jo vetëm për të pasuruar Finlandën, por edhe për të zvogëluar varësinë e Evropës nga mineralet që vijnë nga vende me marrëdhënie të vështira, si Rusia apo Kina. Kjo pasqyron një rilindje të mundshme të sektorit minerar në Evropë, e ndoshta… në një pikë kritike historike. sn

Bashkimi Evropian duhet të pezullojë projektet financiare që janë të dobishme për Republikën Sërpska, dhe të shqyrtojë vendosjen e sanksioneve të synuara ndaj individëve në këtë entitet të Bosnje e Hercegovinës, të cilët minojnë sovranitetin dhe rendin kushtetues të shtetit.

Kjo thuhet, ndër të tjera, në një dokument jozyrtar (“non-paper”), të përpiluar nga Franca dhe Gjermania, të cilin e ka siguruar Radio Evropa e Lirë.

Në dokumentin e datës 12 maj 2025, që ka pak më shumë se dy faqe, thuhet se kriza aktuale kushtetuese “përbën sfidën më serioze për sovranitetin, unitetin dhe integritetin territorial dhe funksional të Bosnje e Hercegovinës në 30 vjetët e fundit”.

Ekzistenca e këtij dokumenti u bë e ditur nga shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë së Serbisë, Millan Mojsilloviq, më 22 maj, pas një mbledhjeje të Këshillit për Siguri Kombëtare, ku ai tha se dokumenti, që u prezantua nga presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, “vështirëson pozitën e Republikës Sërpska”.

Pse është përpiluar ky dokument?

Sipas autorëve, Republika Sërpska ka ndërmarrë disa veprime dhe procese ligjore që minojnë rendin kushtetues të Bosnje e Hercegovinës, sidomos pas dënimit të presidentit të këtij entiteti, Millorad Dodik, më 26 shkurt, nga Gjykata e Bosnje e Hercegovinës për moszbatimin e vendimeve të Përfaqësuesit të Lartë.

Këto veprime përfshijnë miratimin e disa ligjeve, si ai për ndalimin e funksionimit të institucioneve shtetërore të Bosnje e Hercegovinës në territorin e Republikës Sërpska – përfshirë Gjykatën dhe Prokurorinë shtetërore, dhe agjencinë shtetërore për hetime (SIPA) – si dhe Ligjin për Këshillin e Lartë Gjyqësor dhe Prokurorial të Republikës Sërpska, dhe ligjin për regjistrin e posaçëm të organizatave joqeveritare.

Po ashtu, si veprime të kontestuara përmenden drafti i ri i Kushtetutës së Republikës Sërpska, i prezantuar në mars, dhe Ligji për mbrojtjen e rendit kushtetues të Republikës Sërpska.

Qëllimi i menjëhershëm i dokumentit është “shfuqizimi i ligjeve jokushtetuese dhe tërheqja e draftit të ri kushtetues”.

“Zgjidhja afatgjatë e krizës do të kërkojë, në veçanti, rikthimin e plotë dhe të pakthyeshëm të Republikës Sërpska në rendin kushtetues të Bosnje e Hercegovinës, rikthimin e përkushtimit të serbëve të Bosnjës për funksionimin e institucioneve shtetërore, dhe përmbushjen e të gjitha hapave të renditur në rekomandimin e Komisionit Evropian të datës 12 tetor 2022”, thuhet në dokument.

Çfarë masash propozon dokumenti?

Sipas autorëve, masat që duhet të ndërmerren përfshijnë: kufizimin e mbështetjes financiare për Republikën Sërpska, vendosjen e sanksioneve të synuara, ngadalësimin e procesit të anëtarësimit në BE, dhe ndërprerjen e kontakteve me zyrtarët e këtij entiteti.

Dokumenti kërkon që BE-ja të mbajë të pezulluara të gjitha projektet që janë, në mënyrë të drejtpërdrejtë apo të tërthortë, të dobishme për Republikën Sërpska në kuadër të Kornizës së Investimeve për Ballkanin Perëndimor (WBIF).

Komisioni Evropian nuk duhet të propozojë projekte të reja që janë të dobishme për Republikën Sërpska. Kriteret për zhbllokimin e masave do të zhvillohen pasi udhëheqësja e Republikës Sërpska të ndërmarrë hapa konstruktivë, me konsultim paraprak të shteteve anëtare.

Po ashtu, BE-ja duhet të koordinohet me institucione të tjera financiare ndërkombëtare, si Banka Botërore, për të adoptuar qasje të ngjashme. Ndihma financiare bilaterale për projekte që ndihmojnë Republikën Sërpska duhet, gjithashtu, të pezullohet.

Sa i përket sanksioneve, propozohet përdorimi i kornizës ekzistuese për masa kufizuese kundër individëve apo entiteteve që minojnë sovranitetin, integritetin territorial dhe rendin kushtetues të Bosnje e Hercegovinës.

Dokumenti thotë se “pritet që Përfaqësuesi i Lartë dhe/apo nënkryetarja e Komisionit të sjellin propozime në javët në vijim”.

Meqenëse nuk ka konsensus të plotë në BE për këtë çështje, dokumenti sugjeron që shtetet anëtare individualisht të vendosin ndalime udhëtimi për disa zyrtarë të Republikës Sërpska.

“Masat kombëtare janë masa të përkohshme dhe të kthyeshme, me synimin për të ndryshuar sjelljen e individëve dhe entiteteve të targetuara”, thuhet në dokument.

Gjithashtu, rekomandohet që BE-ja të pezullojë kontaktet e nivelit të lartë me liderë të dënuar ose të akuzuar të Republikës Sërpska, përfshirë Dodikun, kryeministrin Radovan Vishkoviq dhe kryetarin e Kuvendit, Nenad Stevandiq.

Komunikimi me zyrtarët e Qeverisë së Republikës Sërpska apo të Aleancës së Socialdemokratëve të Pavarur (SNSD) duhet të fokusohet në theksimin e rrezikut nga vijimi i kursit jokushtetues të presidentit Dodik, dhe gatishmërinë e BE-së për të ulur tensionet kur të ketë shenja të ndryshimeve.

Bosnje e Hercegovina është vend kandidat për anëtarësim në BE dhe autorët e dokumentit vlerësojnë se duhet të theksohet qartë se veprimet e Republikës Sërpska janë të papajtueshme me këtë rrugë.

Çfarë është “non-paper”?

“Non-paper” është një dokument jozyrtar, pa firmë, pa stemë dhe pa kanale zyrtare dërgese.

Ai përmban një propozim apo ide, dhe mund të diskutohet në mënyrë informale nga liderë politikë apo diplomatë.

Përfaqësuesja e Lartë e Bashkimit Evropian për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Kaja Kallas, e cila ndodhet në Ballkanin Perëndimor për vizita zyrtare në Serbi, Kosovë dhe Maqedoni të Veriut, ka thënë se do të bisedojë me qeveritë dhe me shoqërinë civile për “rrugën e tyre drejt BE-së”.

Sipas saj, dialogu ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës për normalizimin e marrëdhënieve është “domosdoshmëri për të lëvizur përpara” në atë drejtim.

“Tani është koha për riangazhim”, ka shkruar Kallas në llogarinë e saj, në platformën X, në internet.

Kryediplomatja e BE-së do ta qëndrojë në Kosovë më 22 maj, në kuadër të turneut rajonal që e ka nisur më 21 maj, me vizitë në Serbi.

Në Beograd, ajo është takuar në natën e së mërkurës me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili ka thënë se vendi i tij “mbetet partner i besueshëm për të gjithë që sinqerisht duan bashkëpunim, përparim dhe një të ardhme të përbashkët evropiane”.

Presidenti i Serbisë ka pohuar, në një postim në llogarinë e tij, në rrjetin social Instagram, se me Kallasin ka biseduar për çështje kyç gjeopolitike, për situatën e sigurisë në rajon, për rrugën evropiane të Serbisë dhe për dialogun me Kosovën.

Ai ka thënë se Kallasit i ka theksuar se “Serbia është e vendosur për dialog konstruktiv me ndërmjetësimin e BE-së, si mënyrë për zgjidhjen e çështjeve të hapura, dhe se mbrojtja e serbëve në Kosovë është prioriteti ynë absolut”.

Vuçiq ka thënë se ia ka kujtuar kryediplomates së BE-së se “Asociacioni i komunave me shumicë serbe nuk është vetëm obligim për të cilin jemi marrë vesh, për edhe një parakusht për përparim të mëtejmë në dialog, dhe për çfarëdo normalizimi marrëdhëniesh”.

BE-ja ka njoftuar se Kallas do ta takojë në Beograd edhe kryeministrin Gjuro Macut, si dhe ministrin e Jashtëm, Marko Gjuriq, atë për Integrime Evropiane, Nemanja Staroviq, dhe kryetaren e Kuvendit, Ana Bërnabiq, dhe grupet parlamentare opozitare, para se atje të mbajë një konferencë për media, të enjten.

Kallas më pas, gjatë ditës, do të udhëtojë drejt Prishtinës.

“Në Kosovë, përfaqësuesja e Lartë Kallas do të takohet me përfaqësues të partive politike dhe të organizatave të shoqërisë civile”, ka bërë të ditur BE-ja.

Para takimit me ta, shefja e diplomacisë evropiane ka planifikuar të mbajë një konferencë për media, në Prishtinë, në pasditen e së enjtes.

Kallas do ta vizitojë Kosovën në kohën kur autoritetet kosovare po përsërisin thirrjet për heqjen e masave ndaj vendit nga ana e BE-së, madje kanë kërkuar që kjo të ndodhë para vazhdimit të dialogut me Serbinë, të cilin BE-ja e ndërmjetëson.

BE-ja, në anën tjetër, ka kërkuar shtensionim situate në Kosovë, teksa Kosova po vazhdon me mbylljen e institucioneve paralele serbe në veri të vendit, gjë që ka nxitur reagimin e Brukselit.

Në Prishtinë, Kallas pritet të vizitojë edhe Misionin e BE-së për Sundim të Ligjit (EULEX), si dhe komandantin e misionit paqeruajtës të Organizatës së Traktatit të Atlantikut Verior (NATO) në Kosovë – KFOR, Enrico Barduani.

BE-ja ka arritur një marrëveshje për të nisur një fond të përbashkët mbrojtjeje prej 150 miliardë eurosh (170 miliardë dollarë) të quajtur SAFE, njoftoi Këshilli i BE-së sot.

“Sa më shumë të investojmë në pajisjen e ushtrive tona, aq më mirë do t’i pengojmë ata që na dëshirojnë dëm”, tha këshilli në X.

“SAFE është programi i parë i madh i BE-së për të rritur investimet në aftësitë mbrojtëse evropiane, gjë që bëhet realitet”.

Ky veprim vjen ndërsa Evropa përballet me një mjedis sigurie gjithnjë e më sfidues, me Rusinë që vazhdon të zhvillojë luftën e saj kundër Ukrainës dhe angazhimet e sigurisë së SHBA-së ndaj partnerëve të saj evropianë po bëhen të pasigurta.

Mekanizmi i ri SAFE, i propozuar nga Komisioni Evropian në mars, do t’u lejojë shteteve anëtare të marrin hua para nga BE-ja për të blerë armë dhe pajisje ushtarake.

Anëtarët e BE-së arritën një marrëveshje paraprake mbi iniciativën më 19 maj, tha një zyrtar i BE-së për Kyiv Independent në atë kohë. Programi do të miratohet zyrtarisht më 27 maj.

“SAFE është një kredi shumëvjeçare e favorshme, me interes të ulët, e garantuar nga buxheti i BE-së. Programi ka të bëjë gjithashtu me procedura më të thjeshta dhe të përshpejtuara për prokurimin e përbashkët të mbrojtjes”, tha Këshilli.

Disa vende jo-anëtare të BE-së thuhet se do të jenë në gjendje të marrin pjesë në program, nëse shpenzimet e tyre nuk kalojnë 35% të kostos.

Pavarësisht marrëveshjes mbi nevojën për të rritur shpenzimet e mbrojtjes, disa shtete të BE-së më parë nuk kanë rënë dakord nëse këto përpjekje duhet të koordinohen me kombet jashtë bllokut, siç është Mbretëria e Bashkuar ose Turqia.

Fondi prej 150 miliardë eurosh u propozua si pjesë e programit ambicioz ReArm Europe të Komisionit Evropian, i cili gjithashtu do t’u lejonte shteteve anëtare të shpenzonin 650 miliardë euro shtesë (730 miliardë dollarë) për mbrojtje duke lehtësuar rregullat fiskale.

“Disa nga fondet e mbledhura në kuadër të programit ReArm Europe do të ndahen për mbështetje ushtarake për Ukrainën”, tha Komisioneri i Mbrojtjes i BE-së, Andrius Kubilius, në një intervistë për mediat në maj. /Telegrafi/

Liderët evropianë janë pajtuar me presidentin e Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, se qëndrimi i Rusisë në bisedimet për armëpushim është i papranueshëm dhe kanë për qëllim ta përgatisin një përgjigje, tha të premten kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar, Keir Starmer.

Starmer foli nga kryeqyteti i Shqipërisë, Tirana, ku udhëheqës nga dhjetëra vende evropiane u mblodhën për samitin e Komunitetit Politik Evropian, në të cilin mori pjesë edhe presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky.

“Sapo patëm një takim me presidentin Zelensky dhe më pas një telefonatë me presidentin Trump, për t’i diskutuar zhvillimet në negociatat e sotme, dhe qëndrimi i Rusisë është qartësisht i papranueshëm”, u tha Starmer gazetarëve.

“Pas takimit me presidentin Zelensky, dhe diskutimeve me presidentin Trump, tani po i përafrojmë dhe bashkërendojmë përgjigjet tona dhe do të vazhdojmë ta bëjmë këtë”, tha ai.

Ai tregoi se për vendimin e përbashkët me Trumpin u pajtuan edhe liderët e Francës, Gjermanisë dhe Polonisë.

Rusia dhe Ukraina zhvilluan të premten bisedime të drejtpërdrejta për paqe për herë të parë që nga viti 2022, në qytetin port të Stambollit në Turqi. Bisedimet përfunduan pas më pak se dy orësh, sipas Ministrisë së Jashtme turke dhe një zyrtari ukrainas.

Kievi akuzoi Kremlinin se ka paraqitur kërkesa të reja “të papranueshme” për tërheqjen e forcave ukrainase nga pjesë të mëdha të vendit, sipas një zyrtari, i cili foli për Associated Press në kushte anonimiteti.

Më herët, Zelensky tha se vendi i tij është i përkushtuar për t’i dhënë fund luftës me Rusinë, por u bëri thirrje liderëve evropianë t’i ashpërsojnë sanksionet ndaj Kremlinit, nëse presidenti Vladimir Putin vazhdon t’i zvarrisë bisedimet për armëpushim.

“Ukraina është e gatshme t’i ndërmarrë të gjitha hapat për t’i dhënë fund kësaj lufte”, tha Zelensky para liderëve të mbledhur në një samit të Komunitetit Politik Evropian në Tiranë.

Por, ai theksoi se “nëse del se delegacioni rus është thjesht një shfaqje teatrale dhe nuk sjell asnjë rezultat sot, bota duhet të reagojë”.

Ai tha se reagimi duhet të përfshijë “sanksione ndaj sektorit të energjisë dhe bankave të Rusisë”.

Kryeministri britanik, Keir Starmer, e mbështeti thirrjen e Zelenskyt, duke thënë në një fjalim në samit se “Rusia po zvarritet dhe po luan lojëra”.

“Ne duhet të jemi të gatshëm të veprojmë, sepse nëse Rusia nuk ulet në tryezën e negociatave, atëherë Putini duhet ta paguajë çmimin”, tha ai në samitin e mbajtur në kryeqytetin shqiptar, Tiranë.

Liderët evropianë e kritikojnë Putinin për refuzimin e takimit me Zelenskyn

Zelensky i bëri këto komente pasi Putini nuk pranoi të takohet me të për bisedime ballë për ballë.

“Mendoj se Putini bëri gabim duke dërguar një delegacion të nivelit të ulët”, tha sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, ndërsa mbërriti në samit. “Topi është qartazi në fushën e tij tani. Ai duhet të veprojë. Duhet të jetë serioz nëse e dëshiron paqen. Prandaj, mendoj e gjithë trysnia është tani mbi Putinin”, shtoi Rutte.

Zelensky nuk foli derisa po ecte me kryeministrin e Shqipërisë, Edi Rama, përgjatë tapetit të kuq pranë mediave të mbledhura.

Shefja e diplomacisë së Bashkimit Evropian, Kaja Kallas, tha se Putini “po luan lojëra, gjë që tregon se ai nuk është serioz për paqen”.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, tha se është e qartë se “presidenti Zelensky është i gatshëm për takim, por presidenti Putin nuk u paraqit kurrë, dhe kjo tregon qëndrimin e tij të vërtetë. Prandaj, ne do ta rrisim presionin”.

Von der Leyen tha se BE-ja po përgatit një paketë të re sanksionesh. Ajo deklaroi se masat do të synojnë flotën në hije të anijeve të vjetra të mallrave që Rusia po përdor për të shmangur sanksionet ndërkombëtare, si dhe konsorciumin e gazsjellësit Nord Stream.

Ajo shtoi se edhe sektori financiar rus do të jetë në shënjestër. Të dërguarit e BE-së kanë punuar për javë të tëra mbi paketën e re të sanksioneve, dhe ministrat e Jashtëm të bllokut mund t’i miratojnë ato qysh të martën.

Kryeministrja italiane Giorgia Meloni theksoi se përpjekjet për arritjen e një marrëveshjeje për Ukrainën duhet të vazhdojnë.

“Mendoj se nuk duhet të dorëzohemi. Duhet të këmbëngulim për një armëpushim të pakushtëzuar dhe një marrëveshje serioze për paqe që përfshin garanci sigurie për Ukrainën”, tha ajo.

Kancelari i Gjermanisë, Friedrich Merz, premtoi të mërkurën, gjatë fjalës së tij para Bundestagut, se do të ndërtojë “ushtrinë më të fortë konvencionale në Evropë” përballë kërcënimeve të një Rusie armiqësore dhe luftës në Ukrainë.

Merz u shpreh se ky angazhim është i përshtatshëm për një nga shtetet më të populluara dhe ekonomikisht më të fuqishme të Evropës, duke theksuar se miqtë dhe partnerët e Gjermanisë presin një veprim të tillë nga ky vend.

“Ata e kërkojnë këtë gjithashtu në praktikë”, shtoi ai, shkruan Washington Post.

Në fjalimin e parë në parlament pas formimit të qeverisë së tij javën e kaluar, Merz u angazhua të shfrytëzojë çdo mundësi financiare për të forcuar ushtrinë e vendit.

Ai theksoi se qëllimi është që Gjermania dhe Evropa të jenë aq të forta sa të mos kenë më nevojë të përdorin armët e tyre, dhe për ta arritur këtë, duhet të marrin më shumë përgjegjësi brenda NATO-s dhe Bashkimit Evropian. sn

Liderët e Bashkimit Evropian e kanë uruar të mërkurën kryeministrin e Shqipërisë, Edi Rama, për fitoren e partisë së tij në zgjedhjet parlamentare të fundjavës, ndërsa presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e lartësoi “përparimin e madh” të Shqipërisë drejt bllokut.

“Le ta vazhdojmë punën së bashku në reformat evropiane. Shqipëria e ka vendin në BE!” shkroi von der Leyen në X.

Presidenti i Francës, Emmanuel Macron, e lartësoi fitoren e Ramës, duke shkruar në X: “Franca gjithmonë do t’i qëndrojë përkrah Shqipërisë në rrugën e saj evropiane”.

Partia Socialiste e Ramës i fitoi 52.1 për qind të votave të dielën, duke e lënë mbrapa aleancën opozitare të udhëhequr nga Sali Berisha, e cila doli e dyta me 34.2 për qind, sipas rezultateve të publikuara nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve.

BE-ja i ndoqi nga zgjedhjet në Shqipëri, të cilat u cilësuan si një provë e pjekurisë demokratike të këtij vendit ballkanik.

Rama, 60 vjeç – i cili e fitoi mandatin e katërt – e përqendroi fushatën e tij tek integrimi evropian.

Premtimi i tij kryesor në fushatë ishte anëtarësimi i Shqipërisë në BE deri në vitin 2030.

Krerët e BE-së, Ursula von der Leyen dhe Antonio Costa, do të takohen me Ramën të enjten në Tiranë, ku të premten do të mbahet një mbledhje e Komunitetit Politik Evropian – një forum strategjik gjashtëmujor që mbledh 47 vende nga brenda dhe jashtë BE-së.

“Urimet e mia më të përzemërta, i dashur Edi Rama, për këto rezultate mbresëlënëse në zgjedhje. Mezi pres të të uroj personalisht në Tiranë nesër”, tha Costa, i cili kryeson këshillin që përfaqëson shtetet anëtare të BE-së.

Udhëheqësi konservator, Friedrich Merz, është zgjedhur kancelar i ri i Gjermanisë nga Parlamenti të martën në një rundin e dytë të votimit, disa orë pasi kishte dështuar të emërohej në votimin e parë.

Merz pritej të emërohej pa telashe në votimin e parë për t’u bërë kancelari i 10-të i Gjermanisë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Deri para Merzit, asnjë kandidat për kancelar në Gjermaninë e pasluftës nuk kishte dështuar të zgjidhej në rundin e parë të votimit.

Megjithatë, në rundin e dytë, Merz i mori 325 vota.

Atij i nevojitej një shumicë prej 316 votash nga 630 në një votim të fshehtë, por mori vetëm 310 vota në rundin e parë — shumë më pak se 328 ulëse sa ka koalicioni i tij në Bundestag.

Koalicioni – i përbërë nga kristiandemokratët e Merzit (CDU), unikoni socialkristian i Bavarisë (CSU) dhe Partia Socialdemokrate e qendrës së majtë (SPD) – do ta qeverisë Gjermaninë për katër vjetët e ardhshme.

Të hënën, kristiandemokratët e Merzit nënshkruan një marrëveshje koalicioni me SPD-në, e cila kishte dalë me rezultatin më të dobët në historinë e saj pas Luftës së Dytë Botërore, vetëm 16.4 për qind.

Aleanca CDU/CSU e udhëhequr nga Merzi dhe partneri në koalicion, Partia Socialdemokrate (SPD), janë zotuar se do ta ringjallin ekonominë e dobësuar dhe se do ta rindërtojnë ushtrinë në një kohë kur presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, e ka vënë në dyshim të ardhmen e sigurisë dhe lidhjeve tregtare transatlantike.

Merz gjithashtu është zotuar se do ta frenojë emigracionin e parregullt dhe se do ta ndalë rritjen e partisë kundër emigracionit, Alternativa për Gjermaninë (AfD), e cila doli në vend të dytë në zgjedhjet e parakohshme të shkurtit.

AfD-ja u shpall të premten “grup ekstremist i krahut të djathtë” nga shërbimi i inteligjencës së brendshme të Gjermanisë – një veprim që ka nxitur një përplasje të re me administratën Trump, dhe kundër të cilit AfD-ja nisi veprime ligjore të hënën.

Merz, i cili ka përvojë të madhe në biznes, por zero përvojë në poste drejtuese qeveritare, në ceremoninë e nënshkrimit të së hënës premtoi “qeverisje të fortë, të besueshme dhe të planifikuar mirë”.

“Ne jetojmë në kohë ndryshimesh të thella, përmbysjesh të thella… dhe pasigurie të madhe, dhe kjo është arsyeja pse ne e dimë se është detyra jonë historike të udhëheqim këtë koalicion drejt suksesit”, tha ai.

Ministri i Jashtëm i Francës tha të martën se Parisi “e dënon shumë ashpër” fushatën e re ushtarake të Izraelit në Rripin e Gazës.

Deklaratat e tij vijnë një ditë pasi ushtria izraelite tha se operacionet e zgjeruara në Gaza do të përfshijnë zhvendosjen e “shumicës” së banorëve të saj, pasi kabineti i sigurisë i vendit miratoi një plan që, sipas një zyrtari izraelit, do të përfshijë “pushtimin e Rripit të Gazës dhe mbajtjen e territoreve”.

“Është e papranueshme”, tha ministri i Jashtëm francez, Jean-Noel Barrot në një intervistë në radio, duke shtuar se qeveria izraelite është “në shkelje të ligjit humanitar”.

Vendimi i Izraelit vjen ndërsa Kombet e Bashkuara dhe organizatat humanitare kanë paralajmëruar vazhdimisht për një katastrofë humanitare në terren, me rrezikun e urisë që rikthehet pas më shumë se dy muajsh bllokadë totale izraelite.

Pothuajse të gjithë 2.4 milionë banorët e Rripit të Gazës janë zhvendosur të paktën një herë gjatë luftës, e cila nisi pas sulmit të militantëve të Hamasit mbi Izraelin në tetor 2023 raporton AFP.

Lideri konservator gjerman Friedrich Merz nuk arriti të sigurojë shumicën parlamentare për t’u zgjedhur kancelar të martën, duke shënuar një pengesë të papritur për koalicionin e tij të ri me Socialdemokratët (SPD).

Merz, 69 vjeç, i cili udhëhoqi CDU/CSU-në drejt fitores në zgjedhjet federale të shkurtit, mori vetëm 310 vota në Bundestag, gjashtë më pak se shumica e nevojshme prej 316 votash, njoftoi presidentja e Bundestagut, Julia Kloeckner.

Pas votimit, Kloeckner ndërpreu seancën parlamentare për t’u dhënë grupeve mundësinë të konsultohen mbi hapat e ardhshëm.

Parlamenti gjerman ka tani 14 ditë kohë për të zgjedhur Merzin ose një kandidat tjetër me shumicë absolute, me një votim të mundshëm që mund të zhvillohet sërish edhe gjatë së martës, raporton Reuters.

Edhe pse konservatorët fituan zgjedhjet me 28.5 për qind të votave, ata kishin nevojë për një partner për të formuar qeveri shumice.

Të hënën, ata nënshkruan një marrëveshje koalicioni me SPD-në, e cila kishte dalë me rezultatin më të dobët në historinë e saj pas Luftës së Dytë Botërore, vetëm 16.4 për qind.

Aleanca CDU/CSU e udhëhequr nga Merzi dhe partneri në koalicion, Partia Socialdemokrate (SPD), janë zotuar se do ta ringjallin ekonominë e dobësuar dhe se do ta rindërtojnë ushtrinë në një kohë kur presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, e ka vënë në dyshim të ardhmen e sigurisë dhe lidhjeve tregtare transatlantike.

Merz gjithashtu është zotuar se do ta frenojë emigracionin e parregullt dhe se do ta ndalë rritjen e partisë kundër emigracionit, Alternativa për Gjermaninë (AfD), e cila doli në vend të dytë në zgjedhjet e parakohshme të shkurtit.

AfD-ja u shpall të premten “grup ekstremist i krahut të djathtë” nga shërbimi i inteligjencës së brendshme të Gjermanisë – një veprim që ka nxitur një përplasje të re me administratën Trump, dhe kundër të cilit AfD-ja nisi veprime ligjore të hënën.

Merz, i cili ka përvojë të madhe në biznes, por zero përvojë në poste drejtuese qeveritare, në ceremoninë e nënshkrimit të së hënës premtoi “qeverisje të fortë, të besueshme dhe të planifikuar mirë”.

“Ne jetojmë në kohë ndryshimesh të thella, përmbysjesh të thella… dhe pasigurie të madhe, dhe kjo është arsyeja pse ne e dimë se është detyra jonë historike të udhëheqim këtë koalicion drejt suksesit”, tha ai.

Konservatorët e kancelarit të ardhshëm të Gjermanisë, Friedrich Merz, dhe Partia Socialdemokrate e qendrës së majtë, e nënshkruan të hënën formalisht marrëveshjen për koalicion, në prag të fillimit të punës së Qeverisë së re gjermane të udhëhequr nga ta.

Merz, 69 vjeç, do të betohet të martën si udhëheqës i ri i vendit me ekonominë më të madhe në Evropë, duke i dhënë fund një ngërçi politik gjashtëmujor në Berlin.

Aleanca CDU/CSU e udhëhequr nga Merzi dhe partneri në koalicion, Partia Socialdemokrate (SPD), janë zotuar se do ta ringjallin ekonominë e dobësuar dhe se do ta rindërtojnë ushtrinë në një kohë kur presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Donald Trump, e ka vënë në dyshim të ardhmen e sigurisë dhe lidhjeve tregtare transatlantike.

Merz gjithashtu është zotuar se do ta frenojë emigracionin e parregullt dhe se do ta ndalë rritjen e partisë kundër emigracionit, Alternativa për Gjermaninë (AfD), e cila doli në vend të dytë në zgjedhjet e parakohshme të shkurtit.

AfD-ja u shpall të premten “grup ekstremist i krahut të djathtë” nga shërbimi i inteligjencës së brendshme të Gjermanisë – një veprim që ka nxitur një përplasje të re me administratën Trump, dhe kundër të cilit AfD-ja nisi veprime ligjore të hënën.

Nënpresidenti amerikan, JD Vance, e përshkroi AfD-në – e cila, si Trump, ka bërë fushatë kundër emigracionit – si “partinë më popullore në Gjermani”.

Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, e cilësoi veprimin e agjencisë gjermane të inteligjencës si “tirani të maskuar”.

Që nga zgjedhjet e shkurtit, AfD-ja ka qenë në garë të ngushtë me CDU/CSU-në në sondazhe dhe herë pas here në avantazh.

Merz, i cili ka përvojë të madhe në biznes, por zero përvojë në poste drejtuese qeveritare, në ceremoninë e nënshkrimit të së hënës premtoi “qeverisje të fortë, të besueshme dhe të planifikuar mirë”.

“Ne jetojmë në kohë ndryshimesh të thella, përmbysjesh të thella… dhe pasigurie të madhe, dhe kjo është arsyeja pse ne e dimë se është detyra jonë historike të udhëheqim këtë koalicion drejt suksesit”, tha ai.

Marrëveshja e koalicionit, e cila ka 144 faqe dhe titullohet: “Përgjegjësia për Gjermaninë”, përshkruan një plan politik për katër vjetët e ardhshme të koalicionit ndërmjet dy partive më të mëdha tradicionale në vend.

Merz tha se Qeveria e re “është e vendosur të ecë përpara me reforma dhe investime” dhe gjithashtu premtoi “një Qeveri zëri i së cilës dëgjohet në Evropë dhe në botë”.

Qeveria në largim e kancelarit të SPD-së, Olaf Scholz, u shpërbë më 6 nëntor, në ditën kur Trump u rizgjodh president amerikan.

Vetë Scholz nuk do të jetë pjesë e kabinetit të ri, por do të qëndrojë në parlament si deputet.

Dhoma e ulët e Parlamentit të Gjermanisë do të mblidhet nga ora 09:00 të martën për një seancë në të cilën pritet që deputetët ta zgjedhin Merzin si kancelarin e 10-të të Gjermanisë moderne.

Pasi kreu i shtetit gjerman, presidenti Frank-Walter Steinmeier, ta ketë konfirmuar votimin, Merz pritet ta bëjë betimin në mesditë.