INES SULAJ/ Figura e Ndre Mjedës është një nga figurat më tërheqëse në mbarë historinë e letërsisë shqipe. Mjeda ishte novator në poezinë shqipe. Ai solli polimetrinë, kombinimin e vargjeve teke me çifte, kombinimi i vargjeve 10 rrokshe me vargje 5 rrokshe. Mërgimi, malli dhe brenga për atdheun, si dhe e kaluara e lavdishme e tij, , si dhe e kaluara e lavdishme e atdheut janë temat, të cilat mbizotëruan në poezinë e Mjedës. Edhe pse i ri ai ishte i gatshëm të shkruante poezi malli, edhe poezi atdhetare edhe poema historiko-mitologjike, falë talentit të shquar, por edhe përgatitjes së tij shumë të mirë gjuhësore e stilistike dhe përgatitjes intelektuale.

Që në arsimimet e para në fshatrat e katundit është gjetur një vjershë e cila tregonte për talentin e Ndre Mjedës, një ndër hartimet letrare më origjinale të hershme të tij.

Në vjeshtë të vitit 1883 Ndre Mjeda shkroi poezitë e para origjinale, përktheu e filloi të përshtaste nga poetë të huaj romantikë. Mjeda përzgjodhi për të shqipëruar poezitë europiane ndër më të njohurat e kohës, por këtë e bëri përmes personalitetit të tij artistik. Në 1884 ai filloi të përshtaste poezi si Fratricide e poetit Giusseppe Vllavrasi i Toskënisë, dhe Vaji i Dallëndyshes të cilën e përshtati nga Tomaseo Grossi. [1]Poezia Vllavrasi i Toskënisë u hartua në kushte të një depresioni të brendshëm shpirtëror të Mjedës, natyra e poezisë ishte shqiptare, fabula shqiptare por edhe problemi ishte tipik shqiptar. Kjo poezi u bë popullore në Shqipëri dhe u përfshi ne Ahengun Shkodran duke u kënduar në dasma e koncerte. Gjithashtu me anë të kësaj poezie Mjeda frymëzoi piktorin Kol Idromeno për të krijuar një ndër veprat më interesante me titullin Gjakmarrja. [2]

Pasi mësoi nga traditat e vlerat folklorike të popullit, nga gjuha e gjallë e tij Mjeda shkroi poezi të tilla si : ”Mikut tem Pal Morettit”, ”Mall për atdhe”, “Vaji i Bylbylit”, ”Gjuha shqype”. Që në moshën 20 vjeçare krijoi poezinë ”Vaji i Bylbylit” e cila u bë një nga veprat më të shquara të kohës dhe të letërsisë sonë të traditës. Kjo poezi nuk do ishte vetëm një nismë e mbarë për fillimet e tij poetike, por do të mbetej përcaktuese e rrugës që ai do të ndiqte deri në fund të këtij rrugëtimi në fushën e krijimtarisë letrare. Kjo poezi u bë antologjike hyri në tekstet shkollore e u përkthye në shumë gjuhë të botës. Ndre Mjeda e ndjente gjuhën si element kryesor tregues të kombësisë. Njohës me rrënjë të gjuhëve të shumta, ai e vlerësoi gjuhën shqipe që tanave jau del, si një dritë pa hije .Poezia Gjuha Shqipe , refleksion i vuajtjeve që kishte poeti për gjuhën e tij ,e cila ishte aq e bukur dhe e fisme por s’trajtohej e tillë nga rrethet studimore të kohës.. Në fund të vitit 1888 krijoi një tufë me poezi brilante si ”Malli për atdhe”, ”Shtegtari”, ”Po shkon me bujt te Zoja”, ”Varri i Skonderbegut”. [3] Mjeda shkruante poezi kur kishte problem me veten, kur e mbulonte gjendja e pashpresë atëhere kur e kaplonte pesimizmi. Poezitë e tij largoheshin nga ngjyrimet politike dhe i përqaseshin trajtave letrare, të cilat synonin botën e brendshme të njeriut. Ndre Mjeda krijoi jo vetëm ”Juvenilia” e mirënjohur, por edhe poemat ”Lissus”, “Scodra” e ”Liria” dhe ato do të jenë jo vetëm një “histori e popullit” por do të jenë dhe një histori e shpirtit të tij , dhe sidomos histori e filozofisë dhe e gjuhës së tij. [4]

Ndërsa Mjeda hartonte poezinë ”Scodra” ai luante me mitologjinë, duke krijuar figura që vetëm një ëndërrimtar mund t’i fantazonte. Poema ”Lirija” është një nga kryeveprat e poezisë shqipe, e cila është prova e parë e Mjedës për t’i kthyer lirikat e tij në një stil klasik, një stil të përsosur, që ishte niveli më i lartë i të shprehurit poetik. Në 1902 me rastin e përfshirjes së Mjedës në çështjen e Iballës për hapjen e një shkolle të parë shqipe në Alpet e Veriut si dhe për ato të bashkimit të shqiptarëve në kryengritjen antiosmane, ai hartoi poezinë “Bashkoju”. Ideja themelore e poezisë përbente thirrjen spontane të brendshme, por të përjetshme të Mjedës drejtuar popullit shqiptar për të qenë i bashkuar.

Më 20 nëntor 1908 pas përfundimit të Kongresit të Manastirit, Mjeda hartoi më një frymë tringellimin “Andrre”, e cila u përkthye në anglisht, italisht, rusisht, rumanisht etj. Në të njëjtin ditë e çast ka hartuar dhe poeti tjetër i njohur, Gjergj Fishta, sonetin me titull “Tingllim”. Ishte një shpërthim poetik i mrekullueshëm i dy poetëve të mëdhenj në çastin solemn të shpalljes së vendimit të alfabetit, që në fakt ishte shpallja e pajtimit kombëtar. Mjeda shkruante poezi kur ishte i frymëzuar, kur donte të çlironte vetveten nga përjetime të tensionuara. Poezia për Mjedën ishte mbi të gjitha “mënyra e jetës, e jetës integrale”. Poezia për Mjedën ishte një dhunti hyjnore, Mjeda e shihte poezinë si një produkt të natyrshëm të qenies dhe vetëdijes së tij.

ALBANOLOGU

Kontributi i Mjedës, përveç në fushën e poezisë është mjaft i vlefshëm dhe i vyer edhe në fushën e Albanologjisë. Që në moshë të re ,kur ai ishte student në seminaret jezuite, ai studio shkrimtarët e vjetër si Buzukun, Budin dhe Bogdanin si dhe alfabetet e tyre. Gjuha e të cilëve sipas Mjedës mund të shërbente për një afrim të mundshëm në mes të 2 kryedialekteve të shqipes, qoftë edhe pasurimin e gjuhës shqipe. Ai mblodhi thuajse gjithë gramatikat shqipe si dhe krijoi një bibliotekë albanologjike rreth 80 libra, punë që s’e kishte bërë asnjë tjetër. Që në fillim të viteve 1886-1887 Mjeda filloi punët me alfabetin e gjuhës shqipe. Atij i bënte përshtypje se alfabeti, i cili përdorej në librat shqip kishte karakter italianizant dhe nuk shprehte natyrën e tingujve të gjuhës shqipe. Që në fillimet puna e tij me alfabetin shqip u karakterizua nga një rigorozitet shkencor, ç’ka ishte në natyrën e Mjedës. Duke ruajtur parimin bazë, Mjeda mënjanoi shkronjat jolatine, si dhe u përpoq të minimizojë fenomenin e diagramave që vërehej ne Katekizmin e Kristoforidhit duke zëvendësuar më shkronja diakritike. [5]

Gjatë studimeve në Krakow (1891-1892) ai u përfshi në rrethin e gjerë të studimeve albanologjike kryesisht studime historike, folklorike, gjuhësore e etnografike. Në 1891-1896 Mjeda hartoi një vepër të rëndësishme siç ishte Fjalori Etimologjik i Gjuhës Shqipe .Ndre Mjeda falë një formimi shkencor të plotë, pati largpamësinë që duke u mbështetur në konceptet filologjike më të përparuara të kohës, të përqafonte teorinë e prejardhjes ilire të popullit shqiptar e të gjuhës shqipe. Natyra dhe prejardhja e gjuhës shqipe përbënte një nga preokupimet kryesore të Mjedës. Që në 1892 Mjeda filloi të thurte plane për hartimin e një vepre gramatikore krahasuese të shqipes, sepse kjo lidhej me planet e tij për t’u kthyer në atdhe e për të ndërtuar një shkollë shqipe të mesme mbi baza shkencore, kjo u realizua vetëm në vitin 1900.

Në periudhën që ai studioi në Krakow, ai pati letërkëmbim të dendur me albanologun austriak Gustav Meyer si dhe albanolog të tjerë të huaj. Angazhimi i Meyer do luante rol të dukshëm në mbrojtjen e planeve e guximshme të Mjedës për ortografinë e re të shqipes. Ndre Mjeda së bashku me Meyer u përpoqën të zbulonin lidhjen mes gjuhës shqipe, ilirishtes dhe mesapishtes. Në vitin 1896-1897 Gustav Meyer së bashku me ndihmësin e tij Ndre Mjedën boton ”Studime Shqiptare V” dhe “VI”. ”Studime Shqiptare VI” u botua në 30 shtator 1897 në Vjenë dhe ishte e përbërë nga tekste shqiptare të ndara në dy pjesë , ku pjesa e parë ishte me tekste gegërisht, të cilat ishin punë e Ndre Mjedës dhe pjesa e dytë me tekste toskërisht[6]. Në 1898 Mjeda mori statusin e shkrimtarit dhe historianit zyrtar në Krakovë, Poloni.

Në vitin 1900 ai hartoi një gramatikë krahasuese të gjuhës shqipe, ku binte në sy prirja e Mjedës për të përdorur metoda krahasuese.[7] Në kohën që Mjeda ishte duke hartuar gramatikën e krahasuar të gjuhës shqipe, ai zotëronte shumë mirë italisht, latinisht, greqisht e vjetër, frëngjisht, spanjisht, portugalisht, polonisht, serbokroatisht dhe gjermanisht. Ai përpiqej të studionte pasurinë leksikore, fenomenet dialektologjike morfologjike, fonetike, si kanë ndryshuar me kohë dhe krahina të ndryshme.

Një ndër meritat më të shquara të tij, është se në kushtet e pushtimit Osman, themeloi dhe drejtoi shoqërinë gjuhësore ”Agimi”. Albanologu Mjeda ishte personi më aktiv i saj, i cili punoi me këmbëngulje për alfabetin e gjuhës shqipe me shenja diakritike si dhe për hartimin e teksteve shkollore. Gjatë periudhës së veprimtarisë së shoqërisë (1901-1909) u hartuan rreth 30 tekste shkollore me alfabetin e shoqërisë “Agimi”. Tekstet shkollore ”Agimi” patën një përdorim të gjerë dhe disa prej tyre u ribotuan katër herë duke u përdorur deri ne vitin 1930. Në vitin 1934 u botua Vrejtje mbi artikuj e premna pronës të gjuhës shqipe kjo vepër e rendit Mjedën ndër të parët studiues shqiptarë që ka trajtuar problemin e ndërlikuar të origjinës së përemrave pronor.

Mjeda ishte i pari albanolog shqiptar që mori pjesë Kongresin e XIII Ndërkombëtar të Orientalistëve ne Hamburg në 10 shtator 1902 . Tema që mbajti në këtë Kongres, e cila u referua nga Mjeda në gjuhën latine ishte “Shqyrtimi i qellzoreve në dialekte të ndryshme të Shqipërisë”. [8]Në këtë Kongres Mjeda u njoh dhe u përkrah nga shumë personalitete shkencore të kohës nga mbarë bota siç ishin, Holger Pedersen (filolog danez), Maurice Bloomfield (filolog amerikan), Karl Patsch (historian austriak) etj. Pas mbarimit të këtij kongresi ,Mjeda hartoi një vepër kushtuar alfabetit shqip me titullin ”Promemoria”, e cila është një analizë për punën e Mjedës për modifikimin dhe popullarizimin e alfabetit të tij me shenja diakritike. Alfabeti i hartuar prej Mjedës me disa ndryshime, kishte fituar miratimin e dijetarëve më të mëdhenj të Europës, pothuaj pjesës më të madhe të ipeshkvijve shqiptarë si dhe administratës austriake. [9]

Në 1904 pas zgjidhjes përfundimtare të problemit të alfabetit Mjeda hartoi Abetaren, “Arithmetiken”, “Katekizmi”, “Këndime për shkolla të para të Shqypniesë”, “Numeratore për shkolla të para të Shqypniesë”, “Të mbledhunit e mbësimeve të krishtena për shkolla të para të Shqypniesë”, “Drejtues i drejtshkrimit”, “Histori e Shejtë”. [10] Këto libra u botuan në Vjenë dhe u ndanë në katër konsullata, Shkodër, Prizren, Shkup dhe Durrës. ”Abetarja Shqipe” e Mjedës u përdor rreth tre dekada në shkollat shqipe, sidomos në veri dhe u shfrytëzua nga shume autorë hartues abetaresh.[11]

Abetarja e Mjedës është ndër të parat abetare shqipe që u transkriptua sipas alfabetit latin të Kongresit të Manastirit, nga vetë autori Ndre Mjeda në 1910. Veprimtaria e Mjedës në Kongresin e Manastirit përbën fazën më kulmore e më të shquar ,në mes të punës së tij shumëvjecare për alfabetin shqip. Mjeda sakrifikoi punën e tij 20 vjeçare për hir të interesit të kombit dhe pranoi alfabetin e Stambollit.

Pas hartimit në mënyrë të suksesshme të librave për arsimin fillor, Mjeda në shkurt 1909 hartoi dy libra të tjerë, ”Historia dhe Gjeografia” për shkollën qytetare të cilat në përmbajtjen e tyre historinë dhe gjeografinë e Shqipërisë.

POLITIKANI

Gjatë viteve 1912-1915, Mjeda u angazhua kryesisht me politikën kombëtare, ndërkohë që e kishte “thyer” pendën poetike. Pas 1912-ës kishin ardhur kohë vendimtare për fatet e Shqipërisë, prandaj Mjeda vendosi të sakrifikojë punët dhe planet e vjetra: ai iu kushtua plotësisht politikës kombëtare. Mjeda mori pjesë aktive në jetën parlamentare 1921-1924 duke u radhitur në opozitën shqiptare, ku u shqua për opsionet, për përgatitjen e gjithanshme, për hartimin e ligjeve, për drejtimin me kompetencë të komisioneve parlamentare, si dhe për debatet në seancat plenare.

Mjeda u zgjodh si deputet i Shkodrës që në krijimin e Parlamentit të parë shqiptarë në vitin 1921. Që në fillimet e parlamentit, Mjeda u zgjodh si anëtar i komisionit parlamentar të bujqësisë, ku u dallua për kontributin e tij. Ai qe mjaft aktiv në debatet për bujqësinë shqiptare dhe për ndihmesën që dha për hartimin e projektligjit mbi favorizimin e bujqësisë shqiptare. Mjeda interesohej për Zadrimën, fshatrat në zonën e Luginës së Drinit, Barbullushin në periudhën që ishte deputet në Tiranë, për të zgjidhur ankesat dhe problemet e fshatarëve. Më 20.07.1921, Mjeda votoi kundër projektit të qeverisë së Xhafer Ypit për futjen e duhanit të huaj në Shqipëri, me qëllim mbrojtjen e prodhimit vendas. [12]Angazhimet e Mjedës në bujqësi lidheshin ngushtë me aspiratat e tij atdhetare e demokratike. Ai ishte i pari që solli veglat bujqësore për fshatrat e Zadrimës dhe shpenzoi një pjesë të mirë të kohës për tu marr me bujqësi. Mjeda synonte përmirësimin e jetës së popullit , kryesisht përmes punës së vetë njerëzve.

Pas drejtimit të komisionit bujqësor, Dom Ndre Mjeda së bashku më Mustafa Krujën u caktuan në Komisionin Parlamentar të Drejtësisë. Mjeda pati një veprimtari të gjerë në këtë komision parlamentar kryesisht për hartime projektligjesh. Mjeda u përfshi dhe në çështjen e Mirditës, në 03.07.1921 Mjeda dhe deputetët e Shkodrës, i drejtohen Kryeministrit, Iliaz Vrioni ku përshkruanin gjendjen e vërtetë të Mirditës, duke treguar rrugët e zgjidhjes së çështjes së Mirditës.[13] Ai ishte krejtësisht i angazhuar në drejtim të ruajtjes së pavarësisë dhe integritetit kombëtar. Në 11 tetor të këtij viti u krijua me iniciativën e Avni Rustemit ”Bashkimi i Shenjtë” që përbëhej nga 40 deputetë ku morën pjesë dhe Ndre Mjeda, Gjergj Fishta dhe Luigj Gurakuqi të cilët punuan për krijimin e një qeverie të aftë për të përballuar situatën e rëndë të krijuar nga ndërhyrjet jugosllave.[14] Bashkimi i Shenjtë u shpërbë dhe filloi lufta mes dy partive politike të dy partive të mëdha: popullores dhe asaj përparimtares ku bënte pjesë dhe politikani Ndre Mjeda. Nuk ishin të gjithë deputetët në nivelin e Mjedës që të arrinin të përcaktonin bashkëjetesën në mes të diversitetit dhe unitetit , asaj që ishte e tanishme dhe asaj që do ishte e ardhme, e vetjakes dhe përgjithshmes.

Mjeda është ndër politikanët shqiptarë ndoshta i pari që solli praktikën e lobingjeve në Shqipëri, praktikë kjo e vendeve të qytetëruara, ku lufta politike dallohej për tolerancë e civilizim. Në vitin 1923 Ndre Mjeda së bashku me Hilë Mosin përgatitën projektligjin për zbritjen e taksës për lejet e gjahut të peshkut . Mjeda ngriti zërin në seancat e parlamentit, në mbrojtje të interesave të vegjëlisë, të qytetarëve katolikë, për shtresat e varfra të popullit si dhe për arsimimin e tyre. Në 05.03.1923 Mjeda u zgjodh në Komisionin e Arsimit, Punëve Botore e Bujqësi. Mjeda u tregua ndër më vepruesit në punimet e parlamentit duke punuar njëkohësisht në 2 ose 3 komisione parlamentare.

Ndre Mjeda që kishte njohur rregullat e lojës në perëndim, këmbëngulte për hartimin e ligjeve, rregulloreve që rregullonin veprimtarinë e parlamentit. Njohës i mirë i ligjeve si dhe gjuhëve të mëdha europiane, ai kishte mundësi të shfrytëzonte përvojën e shteteve me tradita demokratike. Mjeda u caktua nga Komisioni i Drejtësisë dhe hartoi ligjin e Këshillit ligjgatitës të cilin e ndau në 4 kapituj me 25 dispozita, kapitulli 1 përmbante ”Krijimin dhe organizimin e Këshillit”, kapitulli 2 përmbante ”Sekretarinë”, kapitulli 3 përmbante ”Të drejtat dhe detyrat e Këshillit” dhe kapitulli 4 përmbante ”Dispozitat tranzitore”. [15] Ndre Mjeda hartoi rregulloren e parlamentit Rregullorja e brendshme e Parlamentit, e cila u miratua nga Parlamenti Shqiptar. Këto dispozita përcaktonin ligjin për formimin e komisionit për shqyrtimin e zgjedhjeve të deputetëve, si dhe funksionimin e tij. Mjeda kryesoi komisionin parlamentar të arsimit, ai shqyrtoi organikën e Ministrisë së Arsimit, nga pozita e tij si specialist i vjetër i kësaj fushe. Ai paraqiti në cilësinë e kryetarit të komisionit të arsimit, 3 projektligje të rëndësishme për arsimin kombëtar: ligji organik për profesorët e shkollave të mesme, ligji mbi mësuesit shëtitës dhe ligji mbi revistën pedagogjike.

Në vitin 1923 Parlamenti Shqiptar krijoi komisionin parlamentar të posaçëm, Komisionin e Arkeologjisë me në krye Ndre Mjedën. Mjeda njihej për interesimin e tij për gjetjet arkeologjike në vendin tonë, i cili i konsideronte si një nga burimet më efikase për të vërtetuar autoktoninë e shqiptarëve. Me këtë rast u angazhuan studiuesi nga Viena, Dr. Karl Patsch, Justin Godart i cili ishte shef i kërkimeve arkeologjike franceze në Shqipëri dhe Leon Rey arkeologu francez. Ndre Mjeda së bashku me ministrin e arsimit bënë përpjekje për të kufizuar zonat në të cilat ishte planifikuar për të bërë kërkime arkeologjike nga pala franceze në Durrës edhe pse qeveria franceze donte të kishte të drejtë të bënte kërkime në gjithë territorin shqiptar.

Në 12.05.1923 në parlament pasi filluan bisedimet mbi projektligjin mbi komunitetet fetare , Mjeda ngriti zërin për të drejtat e qytetarëve katolike ndërkohë që njihet për përpjekjet për të respektuar besimet e të tjerëve, për të bashkëpunuar e dialoguar me të tjerët.[16] Përpjekja e Mjedës për të biseduar me deputetët ortodoksë, flet për botëkuptimin e tij demokratik. Në 1925 Mjeda u tërhoq përfundimisht nga jeta politike ,dhe vendos ti shërbejë atdheut në një fushë tjetër në atë të gjuhësisë.

“Një çati për kulturën”, nismë për të mbrojtur trashëgiminë e Ndre Mjedës

Ndre Mjeda përveç se aktivist për çështjen kombëtare, poet, politolog albanolog, arkitekt gjuhëtar njohës i 9 gjuhëve të huaja, dhe një nga figurat kryesore të alfabetit shqip, ka qenë dhe ministër i Bujqësisë, i cili solli praktikat më të mira nga Austro-Hungaria dhe i zbatoi në bujqësi për komunitetin e tij në Zadrime.

Pas 20 vjet emigracion u kthye të japë kontributin e tij për komunitetin. Pra, ky është dhe një mesazh shumë aktual ndërkohë që zonat rurale po braktisen. Shtëpia e Mjedës ndodhet shumë afër Fishtës (Mrizi Zanave) dhe ky model kulturor bazuar në figurat e Mjedës dhe Fishtës mund të ndihmojë për promovimin e turizmit kulturor, p.sh. në krijimin e një parku letrar. Para se të kthehej në muzeun e Mjedës, vend që reflekton dhe ruan trashëgiminë mbi jetën, veprën dhe praktikën e poetit të shquar shqiptar Ndre Mjeda, Kukëli ishte banesa e tij e kahershme. Kukëli për Mjedën ishte vendi i frymëzimit të përditshëm, vend nga ku kanë buruar vepra të jashtëzakonshme në letërsinë shqiptare, e si hapësirë është e lidhur fort me identitetin tonë kombëtar. Kjo hapësirë muzeale, ka përbri një ndërtesë e cila ka nevojë për ndihmën tonë të menjëhershme për t’ia kthyer vendasve për art, kulturë dhe ekonomi të qëndrueshme. Kukëli mban me krenari traditat tona e tanimë kemi mundësinë që të gjithë të krijojmë një mjedis që artizanët vendas ta kenë një shtëpizë për të paraqitur punimet e tyre dhe për të krijuar një mundësi për shkëmbim të frytshëm. Në thelb, kjo ndërtesë që gjendet pranë kompleksit muzeal Mjeda, ka nevojë për restaurim të çatisë në mënyrë që të mos thellohet rrënimi i saj.

Bashkë me renovimin e çatisë vjen edhe një plan i rehabilitimit të ndërtesës që ruan të gjitha aspektet dhe karakteristikat arkitekturore të saj, e mbi të gjitha e bën hapësirën e jetueshme për vendasit që duan ta përdorin e që kanë kontribuar gjithë jetën e tyre në Kukël. Qëllimi ynë përfundimtar është të transformojmë kompleksin muzeal Ndre Mjeda në një park kulturor dhe letrar, një hapësirë ku studiues, shkrimtarë, poetë dhe artistë nga Shqipëria dhe e gjithë bota mund të mblidhen për seminare, konferenca dhe festivale kushtuar letërsisë, poezisë, dhe ruajtjen e trashëgimisë kulturore shqiptare. Ndaj para nesh paraqitet një rast unik, ku secili prej nesh mund të kontribuojë në një rijetëzim e një vendi që u jep dëshirë vendasve të paraqesin punët e tyre ashtu sikurse e meritojnë, duke u dhënë jo vetëm shpresë, por edhe stabilitetet se ajo çfarë ata kanë dhënë për Kukëlin do t’u kthehet në vlerësim e mbështetje.

Ndihma e secilit prej nesh do të ishte mëse e vyer. Për të dhuruar për këtë nismë si dhe për të mësuar më me detaje mbi qëllimet, planet si dhe për prapavijën historike të ndërtesës dhe Kukëlit mund të klikoni në këtë vegëz: https://whydonate.com

[1] Mentor Quku, Mjeda, vëll, 1.Ilar,Tiranë,2004,fq264.
[2] Mikel Prendushi,Rudolf Mëhilli,Les Lettres Albanaises,Aspects de la vie et-de
la creativite de l’artiste Kolë Idromeno,Tiranë,1983/3,fq.162.
[3] Arkivi Qendror Shtetëror,fondi Ndre Mjeda,fletore e dorëshkrimeve të korrigjuara të Mjedës.
[4] Mark Gurakuqi, Jeta dhe Vepra e Ndre Mjedës ,Tiranë,1967
[5] Mentor Quku,Ndre Mjeda, vëll, 1.Ilar,Tiranë,2004,fq,439.
[6] Jup Kastrati,Dymbëdhjetë letra të Ndre Mjedës dërgue albanologut Gustav
Meyer,Arsimi popullor,vëll 22, nr.1, fq 10-26, Tiranë, janar-shkurt 1967.
[7] Mentor Quku,Ndre Mjeda, vëll, 1.Ilar,Tiranë,2004,fq,448.
[8] Jup Kastrati,katër punime të panjohuna të Ndre Mjedës, Gjuha, letërsia dhe
historia në shkollë, nr 1,fq 143,Tiranë,5.7.1966
[9] Holger Pedersen,Albania, Brukselles,vëll.6,nr. 6, fq. 202, shtator 1902.
[10] Mentor Quku,Mjeda,vëll 3, pjesa 1,Ilar,2007, Tiranë, fq 313-317.
[11] Mentor Quku, Abetarja e Ndre Mjedës, Zëri i Rinisë, vëll 43, nr.21, fq.3,
Tiranë, 14.3.1984
[12] Bisedimet e Këshillit Kombëtar,Tiranë,1921,vëll. 1, nr. 13, fq. 194-197 ,
mbl.35, më 20.7.1921.
[13] Arkivi Qendror i Shtetit Tiranë, letër e deputetëve të Shkodrës drejtuar Iliaz
Vrionit, më 3.7.1921.
[14] Qazim Koculi, Ca shpjegime mbi ngjarjet e Dhjetorit, Mbrojtja
Kombëtare,vëll.3, nr. 3,fl. 4, Vlorë, 22.1.1922
[15] Arkivi Qendror i Shtetit, fondi. Parlamenti, v.1922, fq .56-59.
[16] Bisedimet e Këshillit Kombëtar,1923,vëll.3, nr.41, fq.714.
[17] Jup Kastrati. Biografia e Ndre Mjedës, Shkodër, 1967,fq. 5-17.

Ndodhë që djepi disa popujve të lëkundet

nga lëndimet e luftërave  dhe  të betejave

historia për të djeshme mund të pendohet

për disa gjëra  që  mund  të ishin ndryshe

.

Jeta e popullit tim  është tejet e plagosur

kemi humbje në konferenca të dëmshme

ne të gjithë jemi lindur  ta  jetojmë jetën

ndaj e ndaj pasionin me gjithë atdhetarët

.

Kam ende frymë për ta kënduar kohën

dhe kam motive që kurrë s´përfundojnë

në një jetë kaq të rëndë  dhe komplekse

ka gjëra që pa përballje  nuk plazmojnë

.

Me vuajtje e dhimbje herët jam martuar

një çast i bukur i  jep shëndet dashurisë

letra e bardhë  mbetet  sheshi i betejave

aty unë e vej lapsin  për të tëra dashurit

.

Nuk e nënvlerësoj lirinë që dje e fituam

atdheu nuk plazmon pa të gjitha kohërat

diellin që duhet ta naltojmë për atdhe, e

do një shndërrim me zë nga vet populli!…

.

Atdhe Geci – Dortmund, 17. 01. 2025

Sa herë që gjyshit i shkrepte për të pirë ndonjë gotë, më jepte shishkën, një të tillë s`e kam parë kurrë, thoshte se ia kishin sjellë nga Stambolli dhe, ia krisja vrapit për tek dyqani i Lipit, pavarësisht këshillës së tij, që të mos nxitoja se ia thyeja shishkën, që e kishte aq shumë merak. Nuk kish hallin tim, ngaqë besonte se të vegjëlit nuk vriten kur rrëzohen, sikurse i kishte ndodhur atij, që, një rrëshqitje këmbe dhe zuri krevatin. Më lehtë mund të bashkohej qielli me tokën se sa kocka e gjyshit, dëgjova të thoshte im atë. Lipit nuk i lejohej t`i shërbente fëmijëve të moshës sime, por ai e shkelte rregullin, duke më thënë: “Yt gjysh më ka shpëtuar kokën.” Pra, Lipi, jetonte falë gjyshit tim. Vërte ia ke shpëtuar jetën, i thashë një ditë gjyshit. Ai pohoi me kokë. Kokën ma mbush me përralla, ndërsa të vërtetat m’i fsheh, iu ktheva unë, duke marrë pamjen e të pakënaqurit. Se mos vetëm atij, shtoi pas pak. Kundrejt shokëve që mburreshin me të vetët se kishin vrarë gjermanë e ballistë, derra dhe rosa të egra, pse të mos mburresha me gjyshin, që vetëm shpëtonte jetë? Me këtë akt ia kalonte dhe doktorëve, po pse nuk mbahej për hero? Mbase ngaqë ai ishte mësuar t`i fshihte meritat. Ama dhe ai Lipi, kur ia vija lekët mbi banak, si s’më tha njëherë të paktën: këtë radhë një të qerasur nga unë, por mjaftohej me shprehjen: me gjyshin tënd s’kam të larë?! Ia thashë gjyshit pakënaqësinë. Ka gjëra që nuk paguhen, ma ktheu ai. Edhe ti ama, vetëm nga këto që s’paguhen bën, desha t’ia thosha.

Sapo kapërceva pragun e pijetores së Lipit, një burrë disi teatral në ecje, shakaxhi estrade me sa kujtoj, iu sul nga pas priftit i ndodhur aty dhe pasi e prek me të shpejtë në kurriz, i thotë me zë të lartë: “Ta lashë, uratë!” Ngula vështrimin në rrasën e priftit për të parë se ç`ishte ajo e lëna: asgjë, por, çudia pasoi dhe me priftin, i cili iu vu pas shakaxhiut dhe, ngaqë s`mundi ta arrinte, u afrua tek unë dhe më ra fort tek supet, duke thënë të njëjtat fjalë me zë lartë: “Ta lashë!” Kalova dorën tek supi, asgjë, por, urata iku i lehtësuar, sikur të kishte hequr nga vetja një barrë të madhe. Që diçka kishte lënë, s`diskutohej, mos unë s`isha në gjendje ta shihja?! Nis të më mundoj asgjëja. Sapo shkova në shtëpi, ia tregoj gjyshit këtë histori të pakuptimtë gjestesh, që, vite më pas, do më dukej si gjëja më me kuptim në këtë botë sikuresh, virusesh, quajtur si “armiku i padukshëm”. Madje, identiteti ynë na qënkish vetëm tek shenjat e gishtave. Gjyshi qeshi aq shumë, sa bëri dhe një “oh”, ngaqë lëndoi pjesën e këmbës të futur në allçi. Isha mësuar të qeshnin me naivitetin tim.

-Ka plasur keq kjo lojë me të ngecme, që, po e luajnë të gjithë! Vuajtjet që i taksim vetes, nisin përherë si lojë.
-Mos unë duhej t`ia lija dikujt para se të vija në shtëpi?-E dija zakonin, që kur kthehesh nga varrezat, më parë, duhej të futesh diku.
-Hajd, ma lërë mua, që të mos mbetet merak!
-Po ti s`lëviz, kështu që e prekura do mbetet tek ty?!
-Ma lërë, ma lërë.-dhe zgjati dorën ta prekja.-Je i vogël, helbete, të mbetet ndonjë fiksim kot së koti e na mbetesh me cen!-desha s`desha e preka, duke shqiptuar me përtesë fjalët: “ta lashë”. Por mendja punonte për efektet e prekjes, sidomos kur dëgjoja njerëzit të thoshin: “Jam shumë i prekur nga fjalët e tua” dhe përr lotët. Sëmundjet ngjitëse transmentoheshin vetëm duke u prekur.

“Mos e prek! Rrezik vdekje!”-shkruhej në kabinat elektrike. “Hë, provoje dhe preke, ta mban!”-i mburrej kapteri i lagjes dikujt, duke bërë me shenjë nga uniforma.

Pas disa ditësh gjyshin e gjetëm pa jetë me shishen e uzos në dorë. U fol se Lipi u mërzit shumë, për këtë fund të pamerituar të gjyshit, me shishkën allaturka të uzos në dorë. S`u muar vesh se kush përhapi fjalët se gjyshi vdiq i helmuar nga ajo uzo e flamosur, që Lipi e bënte nga ca lëndë toksike të rrezikshme. Hë, i bëhet atij, që të ka shpëtuar jetën, kjo hile? Mos vallë ajo që unë ia kisha lënë gjyshit, ishte hilja? Gjyshi vetëm uzon e Lipit preferonte dhe pse i ndodhi pikërisht, kur ai karagjozi preku priftin, urata ma ngeci mua dhe unë gjyshit me dashjen e tij? Ligësirat, shfreu im atë dhe shtoi: sa herë u vret sytë e bardha, duan ta bëjnë pis. Shpifsit po i merrja me mend. Ata duhej të ishin në anën e atyre, që mburreshin me të vrarët. Kur erdhi prifti të bënte shërbesat e veta, unë ia mbërtheva sytë gjithë inat, pasi fatkeqësinë e lidhja me atë: “ta lashë”. Ç’dreqin të ishte ajo që të gjithë i trëmbeshin dhe nxitonin t’ia ngecnin njëri-tjetrit? Prifti, pasi ngushëlloi pjestarët e familjes, mua veçmas më tha: “Të ketë lënë uratën!” Desha ta pyesja uratën se si lihej urata, por ai tundi temjanicën, nga ku dilte tym. Thoshin se me të trëmbte djallin. Tani më kapi një tjetër kurjozitet: si urata e gjyshit do quhej e bërë tek unë dhe pse djalli ishte i padukshëm? (Një shoku im më fliste për një testament, që kishte lënë gjyshi i tij, por, siç më tha im atë: ishte apostafat për ndarje të pasurisë.) Edhe Lipi të njëjtën gjë më tha: të ketë lënë uratën dhe më preku në sup, atje ku prifti më la atë, që kurrë se mësova se ç’ishte?! I mërzitur nga humbja e gjyshit, të nesërmen, mora shishkën e tij dhe shkova në dyqanin e Lipit.

-Yt atë të dërgoi?-më tha ai.
-Gjyshi s’kish tjetër të më linte, veç shishkës. Meqë ai me këtë hiqte mërzitë, po provoj dhe unë t`i heq me uzon e tij. Mbase këtu më ka lënë dhe uratën…
-Ti je i vogël dhe më ndalohet të të shërbej.
-Kam qenë dhe më i vogël dhe s’më ke kthyer asnjëherë bosh?!
-Yt gjysh shëmbëllen me lulet, të cilat, për vete thithin gazin karbonik për t’u dhënë të tjerëve oksigjenin. Kur ke emrin e mirë të gjyshit, përse të duhet vesi i tij?-Hodha vështrimin nga koka e Lipit. Nga ajo kokë të cilën ia kishte shpëtuar gjyshi im dhe, më erdhi mirë, që nderin e kishte bërë tek njeriu i duhur.

Fatbardh Amursi

VOAL- Juan Gelman (3 maj 1930 – 14 janar 2014) ishte një poet argjentinas. Ai botoi më shumë se njëzet libra me poezi midis 1956 dhe vdekjes së tij në fillim të 2014. Ai ishte një qytetar i natyralizuar i Meksikës, ku mbërriti si një mërgimtar politik i Procesit, juntës ushtarake që sundoi Argjentinën nga 1976 deri më 1983.

Në vitin 2007, Gelmanit iu dha çmimi Miguel de Cervantes, çmimi më i rëndësishëm për letërsinë në gjuhën spanjolle. Veprat e tij hyminzojnë jetën, por janë gjithashtu të përshkuara nga shqetësimet sociale dhe politike dhe pasqyrojnë përvojat e tij të dhimbshme me politikën e Argjentinës.

Juan Gelman Burichson lindi më 3 maj 1930 në lagjen Villa Crespo të Buenos Aires nga emigrantë hebrenj nga Ukraina. Si djalë, ai lexoi gjerësisht letërsinë ruse dhe evropiane nën kujdesin e vëllait të tij Boris. Babai i tij, José Gelman, ishte një revolucionar social që mori pjesë në Revolucionin Rus të 1905; ai emigroi në Argjentinë, u kthye menjëherë pas Revolucionit të Tetorit, dhe më pas u kthye në Argjentinë përgjithmonë, i zhgënjyer.

Gelmani mësoi të lexonte kur ishte tre vjeç dhe e kaloi pjesën më të madhe të fëmijërisë duke lexuar dhe luajtur futboll. Ai zhvilloi një interes për poezinë në moshë shumë të re, i ndikuar nga vëllai i tij Boris, i cili i lexoi disa poezi në rusisht, një gjuhë që djali nuk e dinte. Përvoja e leximit të veprës së Fjodor Dostojevskit (1861) në moshën tetë vjeçare i la një përshtypje të thellë.

Si i ri, ai ishte anëtar i disa grupeve të shquara letrare dhe më vonë u bë një gazetar i rëndësishëm. Ka përkthyer edhe në Kombet e Bashkuara. Ai ishte gjithmonë një veprimtar i flaktë politik. Në vitin 1975, ai u përfshi me Montoneros, megjithëse më vonë u distancua nga grupi. Pas grushtit të shtetit në Argjentinë të vitit 1976, ai u detyrua të mërgohet. Në vitin 1976, djali i tij Marcelo dhe nusja e tij shtatzënë, María Claudia, 20 dhe 19 vjeç, u rrëmbyen nga shtëpia e tyre. Ata u bënë dy nga 30 mijë desaparecidët, njerëzit që u “zhdukën” me forcë pa lënë gjurmë gjatë sundimit të juntës ushtarake. Në vitin 1990, Gelman do të identifikonte eshtrat e djalit të tij (ai ishte ekzekutuar dhe varrosur në një fuçi të mbushur me rërë dhe çimento). Vite më vonë, në vitin 2000, ai ishte në gjendje të gjurmonte mbesën e tij, e cila lindi në një spital përpara vrasjes së María Claudias dhe iu dha një familjeje pro-qeveritare në Uruguaj. Eshtrat e María Claudias nuk janë gjetur ende.

Në mërgimit e tij të gjatë, Gelmani jetoi në Evropë deri në vitin 1988, më pas në Shtetet e Bashkuara dhe më vonë në Meksikë, me gruan e tij, psikologen argjentinase Mara La Madrid.

Në vitin 1997, Gelmani mori Çmimin Kombëtar të Poezisë Argjentinase, si vlerësim për veprën e tij jetësore, dhe në vitin 2007 çmimin Cervantes, çmimi më i rëndësishëm për shkrimtarët e spanjishtes. Ai gjithashtu pati një karrierë të gjatë dhe të shkëlqyer si gazetar, duke shkruar për gazetën argjentinase Pagina/12 deri në vdekjen e tij.

Gelmani përfshiu oficerin e policisë uruguaian Hugo Campos Hermida në një padi ligjore të paraqitur në Spanjë për “zhdukjen” e resë së tij në Uruguaj.

Në fillim të shekullit të 21-të, presidenti uruguaian Jorge Batlle Ibáñez urdhëroi një hetim dhe mbesa e Gelmanit, Macarena Gelman, u gjet. Macarena, e cila kishte jetuar si fëmijë i birësuar, mori mbiemrat e prindërve të saj dhe filloi një karrierë si aktiviste për të drejtat e njeriut.

Gelmani vdiq në moshën 83-vjeçare nga komplikimet me preleukemi në shtëpinë e tij në lagjen Condesa të Mexico City. Mbesa e tij, Macarena, fluturoi nga Uruguai për të marrë pjesë në funeralin. Tri ditë zie kombëtare u shpallën nga presidentja e Argjentinës, Cristina Fernández de Kirchner.

Arkivi i Juan Gelmanit, i cili përfshin drafte shkrimesh dhe një koleksion dosjesh që ai mbante në lidhje me hetimet e tij për të drejtat e njeriut, është i disponueshëm për kërkime në Seksionin e Dorëshkrimeve në Departamentin e Librave të Rrallë dhe Koleksioneve Speciale në Universitetin Princeton në Shtetet e Bashkuara. Wikipedia

voal-online.ch

E Diel, 12.14.2014, 12:10pm (GMT1)

ROZI THEOHARI

www.voal.online.ch

NATË E BEZDISHME

Natë e vonë, pa hënë
Hap dritaren e dhomës rrëmbimthi
Rrok gjithandej hapësirën
Do ndrydhje si ethe të nxehta
Lëvizin poreve të trupit
Instinktivisht tymosi një cigare
Thithi nikotinë n ‘pafundësi
Mendimet theren tehut të kohës…

Çdo gjë në ikje, vrapim i pandalshëm
Log i madh mashtrimesh jeta
Përjetimet nuk perëndojnë kurrë
Përplasen shpresave harkore
Shtrirë në shtratin e këngës idhnake
Përzier me sumbulla lotësh hullinave
Si valë të tërbuara deti valëviten…

Shpirti i zhgënjyer shkrihet
Vështrimeve të hutuara
Sa e bezdisshme nata
Sa e kalltë duket dita
Si një valle pa muzikë
Zbrazësi e pafundme
Rrugëve mbesin gjurmët dëshmi….

PËRPLASJE ME VARGUN

Një heshtje grith brenda vetes panda
Përtypë copat e djegura të mendimeve
Vijnë valë të nxehta nga tokë e gjakosur
Një aromë dhimbje e mbjellë moti
Vargje si zjarr ngacmojnë prore
E ikin si hajdute, pa gjurmë…

N ‘kujtime kërkoj
Rrugëtimet e mundshme
Asnjë hapësirë kalimi
Pos ushtimës prapa
Si spirancë anije humbur n ‘furtunë…

Zëra nga larg më vijnë si tingëllimë
Një revoltë e padukshme thellësive valëvitet
Në heshtje afrohen këngë të pakënduara
Në buzët e shkrumbuara ledhatojnë vajin
E kënga nuk del se nuk del jashtë vetes
Është mllef i dalldisur kohëve…

Rri e ndryrë ngujimeve të fshehura
Si në ëndërr veten e pyes, deri kur
Përplasje, grindje me vargun e tërbuar
Një klithje spontane pëlcet si porosi jete
-Ah! Khajam! Khajam i mjerë!…

– Përcjellje vargjeve të Jeton Kelmendit –

Të lutem botë, duaje më shumë paqen, mos u dorëzo.
Lufta të ndan, të lëndon, të shkatërron pa mëshirë.
Heronjtë e vërtetë nuk mbajnë armë lart,
Ata mbajnë fjalën, shpresën, e ndalin të keqen.
Janë ata që mbjellin qetësinë, jo zjarrin që vret.

Janë vargje që duken dhe si credo të poezisë që hap librin e ri të Jeton Kelmendit.
Është një zë, një lutje, një ftesë për bisedë, e kërkuar e poetit nga Kosova me botën dhe duam përgjigjen në të tanishmen… Nga bota? Por edhe nga vetja. Duhet një përpjekje për të kuptuar barrierat mes shpirtit dhe realitetit, ku poezia jo vetëm duhet të flasë, po dhe të dëgjojë. Prandaj dhe kthejmë fletën për te pare më tej në libër.

* * *

Jeton Kelmendi mbart një dëshirë shtegtare, që nis poezinë e tij përpara dhe shkon pas saj ose kur ia arrin të shkojë ai më parë, merr poezinë e tij nga pas.
Di të bëjë miq nga ata që e dëshirojnë poezinë dhe njohjen që ajo të jep dhe, aq sa heshturazi, papritur gjendet në festivale të ndryshme në vende të ndryshme, në antologji, që kanë nëntituj të bujshëm: poezi nga bota, përkthehet, madje në mjaft gjuhë siç na e dëshmon, ndërsjelltas duke përkthyer dhe ai po ata, janë arritje të tij, është aftësi e tij dhe ne gëzohemi kur e marrim vesh, sepse është një copëz e Kosovës sot, që kërkon vetveten, larg vetes, rrugëve të botës…

* * *

Poezia e re e Kosovës, – do desha të thosha, – zgjeron jo vetëm mushkritë e hapësirave të saj dhe do të kërkonte të frynte si erë në Ballkan, pse jo dhe në Europë, do të donte të mbërrinte deri në Azi, edhe në Amerikë, kudo ku mundej, – këtu s’e kam fjalën për suksese efemere qosheve të panjohura, për festat vanitoze të poezisë, reklamat e botimeve të bëra vetë, për rrjedhojë dhe të çmimeve dhe qokave, çertifikatave dhe diplomave, të bëra vetë dhe ato, lëvdadave të paguara, etj, etj.
Do të desha atë pike gjaku të poezisë, që dhemb, pikon nga një plagë, çel, nxjerr petale ashtu si në vazon e saj dhe në vazo të tjera.
Përhapja, qoftë dhe vetanake, diskrete ndër kolegët që e shkruajnë poezinë apo në lexuesit e pakët në përgjithësi apo dhe e mbetur në heshtje në katedra që ende s’janë… arrin të ngazëllejë apo do që të jetë shkak i një ngazëllimi dhe prêt vlerësimin, qoftë dhe të këtij akti…
Do desha të thosha a e dëshiroj, që poezia e Kosovës po e shton frymën e saj edhe shqetësimet, edhe format, edhe lirinë, zhgënjimet dhe shpresat, edhe duke humbur, por di të qendrojë, sepse e ka ditur qendresën dhe të jetë në kërkim si çdo poezi. Gjithmonë kur është poezi…
Gjithsesi ato janë fjalë shqipe, copëza të ajrit nga peizazhi shqiptar.
Emra të shquar kanë përçuar furinë apo ndërprerjen, këputjen dhe dhimbjen që ato shkaktojnë, duke nxitur kërshërinë e të tjerëve.

* * *

Jeton Kelmendi gjakon përhapjen e poezisë së tij, prandaj dhe thotë se fjala bëhet urë.
Në librin e tij më të ri, në krahësim me librat e tij të mëparshëm, ndjejmë lëvizjen e shtuar, ai ngarend në kohë dhe në sa më shumë vende, i jep rëndësi njohjes dhe ura kështu kërkon bregun tjetër që s’duket në ditën që ende s’ka ardhur.
Pikërisht kjo ka shtuar përsiatjen, kërkimet brenda vetes dhe jashtë saj, që s’janë të njëjtë.
Monologu ka qartësi gjuhe dhe mendimi duke mbetur pjesë e atij hermetizmi që ishim mësuar ta gjenim në poezinë që dilte nga Kosova ndryshe.

Koha është një ishull i humbur,
një vend ku nuk shkojnë të gjithë.

Koha truallëzohet humbshëm ku nuk shkel këmba e kujdo, pra mbetesh jasht:e kohës edhe pa e ditur, edhe kur ankohesh.

Dhe vjen qortimi, tani më i drejtpërdrejtë, jo alegorik ndaj të huajit si zakonisht, sidomos kur është pushtues, por dhe kur nuk i përmbush pritshmëritë tona, edhe si mbështetës apo mik, por qortimi ndaj vetes si shenjë përgjegjshmërie dhe emanacipimi.

Nëse të kam Atdhe,
pse nuk ndjej dorën tënde mbi supe?
Ati kujdeset për bijtë e vet…

Qortohet shteti i ri i Kosovës apo dhe Shqipëria? Apo të dyja bashkë? Se bashkë janë atdheu i poezisë shqipe, gjuhë dhe jetë e shqiptarëve, të ndarë në shtete në Ballkan dhe te përhapur nëpër botë.

Dhe është e pritshme t’i kërkosh botës mirëkuptim, mbështetje dhe dashuri, sepse së pari i je kthyer vetes, ia ke kërkuar asaj dhe po ashtu do që ta japësh .
Dhe ndërkaq mbërrijmë te poezia nga ku nisëm, ajo që hapte librin, “Një lutje për botën, paqe”. Kjo është në fund të fundit dhe poezia.
Unë, që kam parë hijen e vdekjes dhe shijen e luftës,
E di çfarë do të thotë humbja, e di ç’është frika.
Por edhe paqja ka një aromë që askush s’e harron.
Të lutem, bëhu botë me zemër të butë e të qetë,
Amin për një të nesërme me dritë, jo errësirë.
Kërkimi i dritës si shfaqje e një pjekurie poetike, nga njëra anë kërkim brenda vetes, pra duhet ta bësh atë dhe nga ana tjetër një hapje ndaj botës, që duhet ta kuptosh dhe të bashkëveprosh.

Si një përfundim:

Poezia e Jeton Kelmendit në këtë libër të ri është një dëshmi e zhvillimit të tij si poet dhe e kërkimit të mëtejshëm mes historisë dhe të ardhmes, mes dhimbjes dhe shpresës.
Poezia, edhe kjo e tij, nuk do që të kufizohet në konturet e një shteti, të një kombi apo të një kohe. Përkundrazi, lakmon hapjen dhe njohjen në kohën kur shpesh dominon fragmentarizimi i kulturave dhe izolimi shpirtëror.
Arti ka fuqinë për të lidhur të gjithë ata që dëgjojnë, ndiejnë dhe kuptojnë. Ai nuk kërkon vetëm të shprehë vetveten, por të kapërcejë vetveten për të krijuar një hapësirë ku zërat e ndryshëm të botës mund të gjejnë një gjuhë të përbashkët.
Në këtë aspekt, poezia mbetet një akt guximi dhe besimi në fuqinë e fjalës dhe të ndjenjës. Ajo shërben si kujtesë se, pavarësisht tronditjeve dhe ndarjeve që përjeton njeriu, ekziston gjithmonë ura ku mund të arrihet te shpresa dhe pajtimi.
Thirrja për paqe dhe mirëkuptim përbën një testament poetik që rezonon me të gjithë ata që kërkojnë një botë me më shumë zemër dhe dritë.
Patjetër dhe me poezi. Le ta titullojmë këtë libër “Sonte jam një përqafim”. Në pritje të një mëngjesi…

Nisi si për lojë e përfundoi në grindje,
për ngjyrën e barit kishte plasë debati.
“Asht i gjelbërt”, thoshte kali me bindje,
“I verdhë e pikë!”, kambëngulte veshgjati.

Mbasi secili mbante mendjen e tij
edhe zot i delte rradakes së vet,
që ta gjykonte kyt rast me drejtësi
si gjykatës u thirr luani mbret.

“Që i njomi asht jeshil tha ai -s’ka dyshim
e nuk ka diskutim se kjo asht e vërtetë.
Gomari t’shkojë i lirë, por kalit si ndeshkim
t’i jepet nji drú që ta mbajë mend përjetë”.

“Pse n’fillim m’jep t’drejtë e mandej m’denon
me ma tregue shkakun tha kali -a ban?!”
“T’drejtë ke -tha luani -por dajak ti meriton
sepse u rragate n’debat me nji hajvan.”