Kemi kënaqësinë të njoftojmë publikimin e videos së Hapjes zyrtare të Murit të Nderit në Prishtinë, duke përkujtuar rolin që luajtën shqiptarët e Kosovës në shpëtimin e hebrenjve dhe transferimin e tyre të sigurt në Shqipëri. Në këtë histori pak të njohur të miqve dhe fqinjëve që ishin të  lidhur me shekuj, një komb i tërë shpëtoi çdo hebre që ose jetonte ose që hyri në vend gjatë Holokaustit. (Shqipëria u bë i vetmi vend në Evropë që kishte më shumë hebrenj pas Luftës së Dytë Botërore se më parë.)

Është dokumentuar shumë për rolin që Shqipëria luajti në shpëtimin e hebrenjve gjatë Holokaustit. Por tani – për herë të parë, shpëtuesit shqiptarë të Kosovës – të cilët nuk mundën të zbuloheshin gjatë pushtimit të Kosovës gjatë kohës së luftës (nazistët me bashkëpunëtorët nacionalistë serbë) – më në fund u njohën për strehimin e hebrenjve duke e futur në rrezik të konsiderueshëm jetën e vet.

Pas masakrës së 7 tetorit të izraelitëve dhe hakmarrjes aktuale në Gaza, është thelbësore që të pohohet shpresa për humanizmin e ofruar nga shqiptarët, të cilët janë myslimanë, katolikë romakë, të krishterë ortodoksë dhe hebrenj. Për shekuj me radhë, këta njerëz kanë jetuar krah për krah në harmoni. Përkushtimi i Murit të Nderit në Kosovë më 23 gusht 2023, vërteton fitoren e humanizmit të përbashkët, të bashkuar kundër shtypësit nazist.

Ngjarja u drejtua nga Shirley Cloyes DioGuardi, Këshilltare për Çështjet e Ballkanit të Lidhjes Qytetare Shqiptaro-Amerikane dhe Drejtore Ekzekutive e Fondacionit Shqiptaro Amerikan, dhe Lekë Rezniqi, kreu i Shoqatës së Miqësisë Kosovë-Izrael. Folësit përfshinin kryeministrin e Kosovës Albin Kurti, kryetarin e Komunës së Prishtinës Përparim Rama, presidentin e Lidhjes Qytetare Shqiptaro-Amerikane dhe ish Kongresistin Joseph J. DioGuardi, i cili ishte i pari që zbuloi historinë e fshehur të mbijetesës së hebrenjve në Shqipëri.

Të nderuarit në Hapjen e Murit të Nderit ishin Avner Shalev, kryetar i sapo dalë në pension i Drejtorisë Yad Vashem dhe profesoresha Rachel “Shelly” Levy-Drummer, gjyshi i së cilës u shpëtua nga Holokausti nga stërgjyshi i Lekë Rezniqit, Arsllan Rezniqi.

Në Murin e Nderit janë gdhendur emrat e 23 shqiptarëve të Kosovës që shpëtuan hebrenjtë gjatë Holokaustit dhe roli i të cilëve është dokumentuar nga Shoqata e Miqësisë Kosovë-Izrael. Paqja dhe qetësia mes popujve me një trashëgimi dhe qëllim të përbashkët nuk mund të festohen në një kohë më të mirë.

Ju lutemi klikoni këtu për të parë videon.

Çdo të mirë,

Shirley Cloyes DioGuardi                    Joe DioGuardi
Këshilltare për Çështjet e Ballkanit      President