VOAL- Një paqe, por le të jetë një paqe e drejtë, komenton Radiotelevizioni i Zvicrës Italiane RSI. Sepse në rrezik nuk është vetëm mbijetesa e Ukrainës si një komb i pavarur brenda kufijve të saj të njohur ndërkombëtarisht, por shumë më tepër: respektimi i ligjit ndërkombëtar, ajo ligjshmëri – e fituar me vështirësi në shekullin e njëzetë, me koston e miliona vdekjeve – e cila sheh mohimin e luftës dhe agresionit të armatosur si një nga parimet kryesore të saj. Nëse kjo bie, nëse kushdo që është i pakënaqur me kufijtë aktualë mund ta konsiderojë veten të legjitimuar për të vepruar me forcë, do të hapet një kuti e Pandorës e cila rrezikon ta bëjë tragjedinë ukrainase të duket si një përleshje e vogël në krahasim.

Mesazhi që vjen nga konferenca e Bürgenstock për paqen në Ukrainë është shumë i qartë. Jo një konferencë paqeje, sepse paqja nuk mund të bëhet pa të gjithë palët ndërluftuese në tryezë dhe Rusia nuk është në këtë tryezë. Por një konferencë për paqen, e cila – për të përdorur fjalët e kancelarit gjerman Scholz, ndoshta më poeti nga ata që folën – është si një bimë e brishtë që duhet ujitur për të forcuar veten.

Ignazio Cassis flet për fillimin e një procesi ende të gjatë dhe të pasigurt. Në rastin më të mirë, shënimet do të dalin për një hartë rruge. Emmanuel Macron flet për nevojën për të zgjeruar tryezën e vendeve të përfshira. Nuk është e qartë se për kë e keni fjalën. Në livadhet e gjelbra zvicerane nuk ka shumë vende që mund të thyejnë një shtizë për Moskën. Serbia dhe Hungaria janë atje, me ministrat e tyre të jashtëm përkatës, por ata nuk flasin në seancë plenare. Është Turqia, i vetmi vend i NATO-s që nuk ka ndjekur të tjerët në rrugën e sanksioneve, por është shumë e kujdesshme. As Kina nuk erdhi, Shtetet e Bashkuara janë të sigurta që Pekini dezertoi për të kënaqur Moskën, e cila duhet ta ketë kërkuar.

Në fund, italianët duket se janë më të butë, me ministrin e Jashtëm Tajani: ne nuk jemi në luftë me Moskën, thotë ai, por më pas ankohet se Putini mund t’i japë fund luftës menjëherë dhe nuk e bën. Më i ashpër është presidenti polak Duda (i vetmi ende në detyrë mes nacionalistëve të PiS) që flet për Rusinë si një burg kombesh dhe fuqinë e fundit koloniale në botë. Dhe ai gjithashtu e nxjerr atë në Bjellorusi, e cila nuk është në Bürgenstock.

Nëse nuk mund të arrihet paqja, të paktën jo tani, të paktën mund të përpiqemi – duke pritur të kufizojmë perimetrin e konfliktit – të pastrojmë tokën në të cilën po digjet zjarri, duke hequr lëndën e ndezshme. Siguria bërthamore, siguria ushqimore dhe çështjet humanitare janë tri temat mbi të cilat shpresojmë të arrijmë në përfundime të përbashkëta. Humanitarizmi është gjithashtu një traditë zvicerane, diplomatët bëjnë më të mirën. Nesër do të shohim se ku arritëm, përfundon komenti i RSI.