Komisioni Evropian pranoi se në raportin vjetor të monitorimit për shtetet që kanë liberalizim të vizave, të publikuar më 5 dhjetor, gabimisht ka vendosur një pasus, ku Maqedonisë së Veriut dhe Malit të Zi u është kërkuar që t’i vendosin regjim vizash Kosovës.

Nga KE-ja thanë se nuk ka asnjë ndryshim në qëndrimet e saj dhe se mbështesin fuqishëm liberalizimin e vizave për qytetarët e Kosovës.

“Mund të konfirmoj se nuk ka absolutisht asnjë ndryshim në qëndrimet e Komisionit Evropian dhe ne, absolutisht, e mbështesim lirinë e lëvizjes në rajon [v.j. Ballkanin Perëndimor]”, tha në një konferencë për media zëdhënësi i KE-së, Eric Mamer.

Pasusi i lartpërmendur është shoqëruar me arsyetimin se Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi nuk i kanë përshtatur politikat e vizave me ato të BE-së.

Shtetasit e Kosovës mund të lëvizin lirshëm në këto dy shtete, por jo edhe në ato të Bashkimit Evropian, që përbëjnë pjesën më të madhe të zonës me lëvizje të lirë, të njohur si Schengen.

Megjithatë, javën e kaluar, zyrtarë të BE-së kanë miratuar një vendim, sipas të cilit, lëvizja e lirë e qytetarëve të Kosovës në zonën Schengen do të hyjë në fuqi jo më larg se më 1 janar të vitit 2024.

Zëdhënësja për çështje të brendshme e KE-së, Anitta Hipper, tha të martën se KE-ja “mbështet tërësisht lirinë e lëvizjes në rajon” dhe “liberalizimin e vizave për Kosovën, si çështje me prioritet”.

“Sa i përket çështjes specifike nga rajoni, jemi duke e përmirësuar dhe do të dalë versioni i përmirësuar”, tha ajo për pasusin e vendosur fillimisht në raportin e KE-së.

Ky pasus shkaktoi reagime edhe në mesin e disa zyrtarëve kosovarë.

Ambasadori i Kosovës në Bruksel, Agron Bajrami, e cilësoi si “të papranueshme” kërkesën për regjimin e vizave, por më pas shtoi se KE-ja do ta përmirësojë këtë gabim.

Pas bastisjes së dhjetëra lokacioneve në 11 shtete federale të Gjermanisë, policia gjermane ka arrestuar 25 persona, të cilët dyshoheshin për komplot për rrëzimin e Qeverisë.

Prokurorët federalë thanë se në këtë aksion kanë marrë pjesë rreth 3.000 policë, të cilët kryen bastisje në 130 lokacione.

Ministri i Drejtësisë, Marco Buschmann, e përshkroi aksionin si “operacion anti-terrorizëm”, dhe tha se dyshohet se grupi ka planifikuar një sulm të armatosur ndaj institucioneve të shtetit.

Raportimet në mediat gjermane thonë se grupi i përbërë nga figura të ekstremit të djathtë dhe ish-ushtarakë, planifikoi të sulmonte ndërtesën e parlamentit, Reichstag, dhe të merrte pushtetin.

Sipas autoriteteve gjermane, 22 nga 25 të arrestuarit janë shtetas gjerman, ndërsa tre të tjerë, përfshirë një shtetas rus, dyshohet se mbështesnin grupin.

Në krye të grupit dyshohet se ishte një 71-vjeçar, të cilit i referoheshin si princi Heinrich XIII.

Prokurorët federalë thanë se grupi planifikoi që ta instalonte atë si udhëheqësin e ri të Gjermanisë, dhe për këtë arsye vet 71-vjeçari dyshohet se kishte kontaktuar me zyrtarët rusë me qëllim të negocimit të një rendi të ri në vend, pasi Qeveria gjermane të rrëzohej.

Ai dyshohet se u ndihmua nga një grua ruse, Vitalia B.

Pjesë e këtij grupi thuhet se janë anëtarë të lëvizjes ekstremiste “Reichsbuerger” apo “Qytetarët e Rajhut”, të cilët janë prej kohësh në vëzhgimin e policisë gjermane për sulme të dhunshme dhe teori konspirative raciste.

Ata gjithashtu refuzojnë të njohin shtetin modern gjerman.

Rreth 50 burra dhe gra dyshohet se kanë qenë pjesë e grupit që thuhet se kanë bërë komplot për të përmbysur Republikën dhe për ta zëvendësuar atë me një shtet të ri të modeluar sipas Gjermanisë së vitit 1871.

Operatorët telefonikë të Bashkimit Evropian dhe ata të Ballkanit Perëndimor kanë nënshkruar të martën një marrëveshje në Tiranë për zvogëlim të tarifave të romingut.

Marrëveshja, e cila është nënshkruar në kuadër të samitit BE- Ballkani Perëndimor, do të nisë së zbatuari më 1 tetor të vitit 2023.

Zotimi kryesor i liderëve të bllokut evropian në këtë samit pritet të jetë mbështetja dhe përshpejtimi për procesin e zgjerimit të BE-së. Tema të tjera me rëndësi që pritet të diskutohen janë edhe pasojat e pushtimit rus të Ukrainës dhe bashkërendimi i përgjigjes ndaj tyre, sa i përket politikës së jashtme dhe sigurisë, por edhe përballimit të krizës energjetike.

Osmani paralajmëron aplikimin e Kosovës për anëtarësim në BE

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka thënë se pret që samiti që po mbahet në Tiranë, do të ndihmojë në përshpejtim të procesit të anëtarësimit të rajonit të Ballkanit në bllokun evropian.

Ajo i ka bërë këto deklarata pak para nisjes së samitit.

Megjithatë, Osmani e ka përmendur se është koha që BE-ja të kalojë “nga fjalët në vepra”.

Ajo ka paralajmëruar që në samit do të bëjë të ditur vendimin e Kosovës për të aplikuar këtë vit për anëtarësim në bllokun evropian.

“Ne presim mbështetjen e plotë të vendeve anëtare”.

Ajo, po ashtu, ka thënë se BE-ja duhet të dërgojë mesazhe të qarta për vendet që janë në linjë me të për sanksionim të Rusisë, si pasojë e luftës së nisur në Ukrainë, dhe atyre që nuk kanë vepruar njëjtë.

Nga vendet e Ballkanit Perëndimor, vetëm Serbia nuk i ka vënë sanksione Moskës.

Temat e samitit

Në samitin në Tiranë, po ashtu pritet të diskutohet për ndalimin e emigrantëve që kalojnë përmes shteteve të Ballkanit për në BE e frenimin e emigrimit nga vendet e rajonit.

Samiti do të përmbyllet me një deklaratë të përbashkët të liderëve. Radio Evropa e Lirë ditë më parë ka raportuar për përmbajtjen e draftit të “Deklaratës së Tiranës”. Përveç zotimit për përshpejtimin e integrimit të Ballkanit Perëndimor, në të theksohet edhe rëndësia e partneritetit mes bllokut dhe këtij rajoni.

“Agresioni i Rusisë kundër Ukrainës, që po përshkallëzohet dhe po e vë në rrezik paqen dhe sigurinë evropiane e atë globale, potencon rëndësinë e partneritetit strategjik mes BE-së dhe rajonit të Ballkanit Perëndimor“, thuhet në tekstin e draft-deklaratës së Tiranës.

Në këtë draft-dokument theksohet se “vendet e rajonit duhet ta harmonizojnë politikën e tyre të jashtme dhe të sigurisë me atë të BE-së”.

Në lidhje me rritjen e valës së emigrantëve ilegalë që hyjnë në BE përmes Ballkanit, zyrtarët evropianë më 5 dhjetor shprehën shqetësimin e tyre dhe kërkuan forcim të menaxhimit të kufijve.

Sipas të dhënave të Komisionit Evropian vetëm në muajin tetor të këtij viti, në BE kanë hyrë më shumë se 22.000 imigrantë ilegalë, përmes shteteve të Ballkanit Perëndimor.

Komisioni Evropian u ka bërë thirrje të gjitha vendeve të Ballkanit Perëndimor që të përshtaten me politikën e vizave të BE-së. Në të kundërtën ka paralajmëruar se rrezikohet edhe liberalizimi i vizave që BE-ja ka me shumicën e vendeve të këtij rajoni.

Protesta e paralajmëruar e opozitës shqiptare

Pas nënshkrimit të marrëveshjes për roaming, do të ketë dy seanca plenare dhe në orën 14:30 do të mbahet konferenca për mediat e presidentit të Këshillit të Evropës, Charles Michel, presidentes së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, dhe kryeministrit të Shqipërisë, Edi Rama.

Kjo është hera e parë që një samit i këtij formati mbahet në një nga shtetet e rajonit.

Kosova në këtë samit po përfaqësohet nga presidentja Vjosa Osmani, ndërkaq Serbia nga presidenti Aleksandar Vuçiq. Presidenti serb e konfirmoi pjesëmarrjen një ditë më herët, pasi paraprakisht ishte thënë se nuk do të udhëtonte për në Tiranë.

Gjatë kohës së mbajtjes së samitit BE-Ballkani Perëndimor, opozita në Shqipëri ka paralajmëruar se do të mbajë një protestë kundër Qeverisë Rama.

Udhëheqësit e Partisë Demokratike dhe Partisë së Lirisë, Sali Berisha dhe Ilir Meta, kanë thirrur protestë në orën 12:00 në bulevardin “Dëshmorët e Kombit”, zonë që policia shqiptare e ka përfshirë në perimetrin e sigurisë për të garantuar mbarëvajtjen e samitit BE-Ballkani Perëndimor.

Samiti mbahet në hotel “Marriot” në kullën e “Air Albania”, që gjendet pak metra larg bulevardit “Dëshmorët e Kombit”.

Sali Berisha deklaroi të hënën pasdite se protesta nuk kërcënon “sigurinë e miqve evropianë”, por shtoi se kërcënim për Shqipërinë përbën “Rama dhe Qeveria e tij”.

Policia e shtetit ka marrë masa të larta sigurie në bashkëpunim edhe me ekspertë të sigurisë së vendeve të BE-së, si dhe me organizatat ndërkombëtare Interpol dhe Europol, për të garantuar sigurinë e 32 delegacioneve shtetërore të BE-së dhe Ballkanit Perëndimor dhe mbarëvajtjen e samitit.

Forcat e rendit, po ashtu, thanë se do të mbikëqyrin dhe do të garantojnë mbarëvajtjen e protestës së paralajmëruar nga opozita, por jashtë perimetrit të sigurisë.

Dronët ukrainas goditën dy baza ajrore thellë në brendësi të territorit rus, njoftoi Kremlini të hënën, pak përpara se forcat ruse të fillonin një sulm masiv me raketa drejt Ukrainës, të cilat goditën shtëpi dhe ndërtesa, dhe vranë civilë.

Shtëpia e Bardhë dënoi sulmet e fundit ruse kundër Ukrainës, duke thënë se ato janë një kujtesë e brutalitetit të Presidentit rus Vladimir Putin.

Sekretari amerikan i Mbrojtjes Lloyd Austin dhe homologu i tij ukrainas, Oleksii Reznikov, dënuan sulmet brutale ajrore të Rusisë ndaj infrastrukturës civile të Ukrainës. Sekretari Austin shprehu gjithashtu “angazhimin e palëkundur të Shteteve të Bashkuara për të mbështetur aftësinë e Ukrainës për të kundërshtuar luftën e agresionit të Rusisë”, thuhet në një deklaratë të Pentagonit.

Sekretari Austin ritheksoi mbrojtjen ajrore si një përparësi kryesore për përpjekjet e ndihmës së sigurisë nga Shtetet e Bashkuara, siç tregohet nga angazhimet për t’i ofruar Ukrainës municione shtesë për sistemet e avancuara të raketave tokë-ajër NASAMS, si dhe kapacitetet për të luftuar sistemet ajrore pa pilot.

Sulmi i paprecedentë në Rusi rrezikon të arrijë një përshkallëzim të madh të luftës nëntë-mujore, pasi goditi një aerodrom ku mbahen avionë bombardues që kanë kapacitetin për të mbartur armë bërthamore. Presidenti Vladimir Putin ka kërcënuar se do të përdorë të gjitha mjetet në dispozicion për të mbrojtur territorin rus, një deklaratë që është interpretuar se përfshin edhe armët bërthamore.

Rusia ka bërë bombardime pothuajse të përjavshme ndaj Ukrainës në formë hakmarrjeje për një tjetër sulm të guximshëm – shpërthimin e 8 tetorit të një kamioni tek një urë jetike që lidh kontinentin me Gadishullin e Krimesë.

Të hënën, Presidenti Putin u përpoq të tregonte se vendi i tij mund ta rimarrë veten nga imazhi i dëmtuar nga një sulm i tillë, duke i dhënë vetë një makine nëpër urën e riparuar pjesërisht. Presidenti Putin e inauguroi personalisht urën 19 kilometra të gjatë në vitin 2018, në kuadrin e përpjekjeve të kushtueshme për të konsoliduar pretendimin territorial mbi Krimenë, të cilën Rusia e aneksoi ilegalisht në vitin 2014.

Gjatë sulmit të së hënës, raketat ruse ndërprenë shërbimet bazë në disa rajone të Ukrainës, si pjesë e strategjisë së Moskës për të shkaktuar më shumë vështirësi me afrimin e dimrit. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy tha se katër persona u vranë gjatë sulmeve të së hënës.

Forcat ajrore të Ukrainës thanë se rrëzuan më shumë se 60 nga 70 raketat dhe Presidenti Zelenskyy u shfaq sërish sfidues, duke lavdëruar punëtorët që u përpoqën menjëherë të rikthenin energjinë.

“Çdo raketë ruse e rrëzuar është provë konkrete se terrori mund të mposhtet”, tha Presidenti Zelenskyy në fjalimin e tij të mbrëmjes.

Ukraina tha se të dhënat paraprake treguan se Rusia lëshoi 38 raketa me vetëdrejtim nga mjetet detare në Detin Kaspik dhe nga rajoni jugor Rostov. Përveç kësaj, 22 raketa Kalibr u nisën nga flota ruse e Detit të Zi dhe gjithashtu u përfshinë edhe avionë bombardues me rreze të gjatë, avionë luftarakë dhe raketa të drejtuara nga larg, tha ai.

Kompania e energjisë elektrike Ukrenergo tha se ishin goditur objektet e saj, duke shkaktuar disa ndërprerje energjie, megjithëse kryeministri tha më vonë se objektet e energjisë ishin dëmtuar në vetëm tre zona, pra nuk ishin aq të përhapura sa në sulmet e mëparshme.

Në kryeqytetin Kiev, njerëz të shumtë mbushën me shpejtësi stacionin qendror të metrosë Zoloti Vorota pas paralajmërimeve për sulm ajror. Nuk kishte shenja të menjëhershme se qyteti ose rajoni përreth gjithashtu ishin goditur.

Mediat ukrainase raportuan shpërthime në jug të Kievit, në Cherkasy, Krivyi Rih dhe Odesa. Zyrtarët thanë se uji, energjia elektrike dhe ngrohja qendrore u ndërprenë në shumë pjesë të Odesa-s.

“Armiku po sulmon sërish territorin e Ukrainës me raketa!”, shkruajti në Telegram, Kyrylo Tymoshenko, nëndrejtor i zyrës së presidentit ukrainas.

Në Moldavinë fqinje, Ministria e Brendshme tha në faqen e saj në Facebook se oficerët e patrullës kufitare kishin gjetur një raketë në një fermë pranë qytetit verior Briceni, pranë kufirit me Ukrainën. Një ekip i specializuar për çmontimin e bombave shkoi në vendngjarje, por nuk u bë e qartë se kur ra raketa ose kush e gjuajti atë.

Duke dhënë më shumë detaje për sulmet ndaj bazave ajrore, Ministria ruse e Mbrojtjes tha se kishte rrëzuar dy dronë ukrainas. Ajo tha se tre ushtarakë rusë u vranë dhe katër të tjerë u plagosën dhe se dy avionë u dëmtuan lehtë.

Sulmet në bazën Engels në rajonin Saratov në lumin Vollga dhe në bazën Dyagilevo në rajonin Ryazan në Rusinë perëndimore ishin pjesë e përpjekjeve të Ukrainës për të kufizuar forcën e bombarduesve me rreze të gjatë veprimi të Rusisë, tha ministria.

Baza Engels, e gjendur mbi 600 kilometra në lindje të kufirit me Ukrainën, strehon bombarduesit strategjikë Tu-95 dhe Tu-160 me aftësi bërthamore që kanë qenë të përfshirë në nisjen e sulmeve ndaj Ukrainës. Baza ajrore Dyagilevo, e cila strehon avionë cisternë që përdoren për të furnizuar me karburant avionët e tjerë në fluturim, është rreth 500 kilometra në verilindje të kufirit me Ukrainën.

Sulmet treguan dobësinë e disa prej pikave më strategjike ushtarake të Rusisë, duke ngritur pikëpyetje në lidhje me efektshmërinë e mbrojtjes së tyre ajrore, nëse dronët mundën të afroheshin kaq shumë.

Ministria nuk tha se nga e kishin origjinën dronët, por blogerët ushtarakë rusë thanë se ato ka të ngjarë të ishin nisur nga ushtarë në pararojë të Ukrainës.

Agjencitë ruse të lajmeve kishin raportuar më herët shpërthime në të dy vendet, duke dhënë detaje paksa të ndryshme nga Ministria e Mbrojtjes për viktimat.

Forcat e armatosura të Ukrainës publikuan një foto ku thanë se tregohet gjak në borë nën një automjet ushtarak në një nga bazat ajrore. Autenticiteti i fotos nuk mund të verifikohej.

Këshilltari i Presidentit Zelenskyy, Mykhailo Podolyak, përmendi sulmin me dron ndaj bazës Engels, por nuk mori përgjegjësinë.

“Nëse diçka lëshohet në hapësirën ajrore të vendeve të tjera, herët a vonë objekte fluturuese të panjohura do të kthehen tek pika e nisjes”, shkruajti zoti Podolyak në Twitter.

Ukraina përshëndeti vendosjen e çmimit tavan ndaj naftës ruse prej 60 dollarësh për një fuçi, por tha se ky çmim duhet të ulet në 30 dollarë për të goditur edhe më shumë ekonominë ruse.

“Ne e arrijmë gjithmonë qëllimin tonë dhe ekonomia e Rusisë do të shkatërrohet, ajo do të paguajë dhe do të jetë përgjegjëse për të gjitha krimet e saj”, tha shefi i shtabit të presidentit ukrainas, Andriy Yermak, në Telegram.

“Por do të ishte e nevojshme që tavani të ulet në 30 dollarë për të shkatërruar më shpejt ekonominë e armikut”, shtoi Yermak.

Çmimi tavan prej 60 dollarësh për një fuçi u miratua zyrtarisht nga aleatët perëndimorë më 2 dhjetor, dhe erdhi pas disa muajsh punë.

Kjo masë ndalon shtetet që të paguajnë më shumë se 60 dollarë për një fuçi për eksportet e naftës së papërpunuar ruse, që transportohet përmes detit.

Çmimi tavan u prezantua në shtator nga shtetet e G7-s (SHBA-ja, Kanadaja, Mbretëria e Bashkuar, Franca, Gjermania, Italia, Japonia dhe Bashkimi Evropian) në përpjekje për të goditur aftësinë e Rusisë që të financojë luftën e saj kundër Ukrainës.

Të premten, Bashkimi Evropian miratoi çmimin tavan – që kërkonte miratimin e të gjitha shteteve anëtare – pasi bindi Poloninë që të mbështeste këtë masë.

Polonia njoftoi se do të mbështeste masën pasi u sigurua se çmimi tavan do të mbetet 5 për qind më ulët sesa niveli në tregje.

Është raportuar se BE-ja dëshironte të vendoste çmim tavan prej 65-70 dollarësh, por ky propozim u refuzua nga Polonia, Lituania dhe Estonia, që argumentuan se ishte një çmim i lartë.

Rusia ka dënuar këtë masë, teksa ka paralajmëruar se nuk do të furnizojë me naftë ato shtete që do ta aplikojmë çmimin tavan.

Para se Rusia të niste pushtimin e Ukrainës në fund të shkurtit, mbi gjysma e eksporteve të naftës në Evropë vinte nga Moska. Gjermania ishte importuesja kryesore, pasuar nga Holanda dhe Polonia.

Por, që nga nisja e luftës, shtetet e BE-së kanë tentuar që të ulin varësinë e tyre nga energjia ruse. Ndërkaq, SHBA-ja veçse ka ndaluar naftën e papërpunuar ruse.

Bashkimi Evropian u ka bërë sërish thirrje liderëve politikë në Kosovë dhe Serbi që të përmbahen nga retorika nxitëse dhe të kenë “sjellje evropiane”, për të ndihmuar në ulje të tensioneve.

Zëdhënësi i Bashkimit Evropian, Peter Stano, i ka bërë këto deklarata pas pyetjeve të gazetarëve për deklaratat e presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, i cili e ka quajtur kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, “llum terrorist”, dhe ka paralajmëruar se Serbia nuk do të marrë pjesë në samitin që organizohet më 6 dhjetor në Tiranë midis BE-së dhe vendeve të Ballkanit Perëndimor, që nuk janë pjesë e bllokut evropian.

Zëdhënësi i Komisionit Evropian, Eric Mamer, ka thënë se Samiti i Tiranës ka një rëndësi të veçantë, sidomos në kontekstin e situatës globale, dhe BE pret që të gjithë liderët të marrin pjesë në të.

“Natyrisht se ky është një samit shumë i rëndësishëm dhe presim që të gjithë liderët e rajonit të Ballkanit Perëndimor të jenë të pranishëm, sikur që do të jenë edhe liderët e vendeve anëtare të Bashkimit Evropian”.

Stano ka thënë se është me rëndësi të merret parasysh situata dhe ajo të jetë e qetë.

“Situata e sigurisë në terren është e brishtë dhe duhet të punohet për kthimin e serbëve në institucionet e Kosovës. Samiti i Tiranës është me rëndësi të veçantë, duke pasur parasysh rrethanat gjeopolitike” ka thënë ai.

Deklaratat e Vuçiqit për Kurtin janë bërë pas vendimit të Qeverisë së Kosovës për emërim të Nenad Rashiqit në pozitën e ministrit për Komunitete dhe Kthim.

Serbia e ka konsideruar këtë vendim si shkelje dhe ka thënë se Rashiq nuk përfaqëson serbët e Kosovës.

Gazetarët e kanë pyetur Stanon nëse deklaratat e Vuçiqit përbëjnë “sjellje evropiane”.

“Ne si komunitet i 27 vendeve presim nga të gjithë partnerët që të sillen në mënyrë evropiane, e kjo përfshin edhe Serbinë edhe Kosovën. Kjo nënkupton përmbajtje nga deklaratat nxitëse”, ka thënë Stano.

Duke iu referuar emërimit të Rashiqit, Stano ka thënë se “sipas vlerësimeve preliminare, emërimi i tij nuk ka qenë në përputhje me kushtetutën”.

“Është shumë e rëndësishme që të gjitha emërimet e ministrave të jenë në përputhje me Kushtetutën e Kosovës. U bëjmë thirrje autoriteteve në Kosovë që të sigurojnë respektimin e kushtetutës. Sipas leximit tonë preliminar, ky emërim nuk është në përputhje me Kushtetutën e Kosovës”.

Pozita në të cilën është emëruar Rashiq, deri në fillim të nëntorit mbahej nga Goran Rakiq, i cili ka dhënë dorëheqje për shkak të vendimit të Qeverisë së Kosovës për të riregjistruar targat ilegale serbe në veri të Kosovës.

Për të njëjtën arsye, dorëheqje nga institucionet e Kosovës kanë dhënë edhe zyrtarë tjerë serbë nga veriu.

Viteve të fundit Rashiq ka vepruar si politikan opozitar serb në Kosovë.

Para formimit të Listës Serbe më 2013 – partisë më të madhe të serbëve në Kosovë – ai ka qenë deputet i Kuvendit të Kosovës dhe pjesë e Qeverisë.

Më 2020, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti e pati emëruar Rashiqin si drejtor të Zyrës për Komunitete, mirëpo ai ka dhënë dorëheqje pas ngritjes së aktakuzës ndaj tij nga Prokuroria Speciale.

Ndërkohë, Gjykata Themelore në Prishtinë e ka liruar atë nga aktakuza për “keqpërdorimin e pozitës dhe autoritetit zyrtar”.

Qeveria ukrainase ka thënë se një skemë që ka krijuar për ushtarët rusë për t’u dorëzuar, po merr deri në 100 kërkesa në ditë. Projekti “Dua të Jetoj” ka nisur në shtator.

Duke telefonuar në linjën telefonike ose duke futur të dhëna përmes aplikacioneve të mesazheve, trupat ruse mund të organizojnë mënyrën më të mirë për t’u dorëzuar para forcave ukrainase.

Zyrtarët në Kiev thonë se kanë pasur më shumë se 3,500 kontakte nga personeli pushtues si dhe nga familjet e tyre.

Ka pasur një rritje të dukshme që kur Presidenti rus Vladimir Putin mobilizoi qindra mijëra burra rusë dhe që kur qyteti i Kherson u çlirua.

BBC-së i janë dhënë regjistrime nga disa prej telefonatave.

Siç dëshmojnë korridoret e errëta, selia e Ukrainës për Trajtimin e të Burgosurve të Luftës nuk është imune ndaj ndërprerjeve të energjisë elektrike që mundojnë vendin.

Në një zyrë të vogël takojmë Svitlanën, jo emri i saj i vërtetë, një ukrainase, pritëse telefonatash që flet çdo ditë me ushtarët rusë.

Ata ose mund të kontaktojnë përmes telefonit ose në shumicën e aplikacioneve të mesazheve, si Telegram dhe WhatsApp.

Ajo shpjegon se mbrëmjet janë më të ngarkuara, kur trupat kanë më shumë kohë të lirë dhe mund të largohen fshehurazi dhe të bëjnë një telefonatë.

“Së pari dëgjojmë një zë, kryesisht mashkullor”, shpjegon ajo. “Shpesh është pjesërisht i dëshpëruar, pjesërisht ie frustruar, sepse ata nuk e kuptojnë plotësisht se si funksionon linja telefonike, apo nëse është thjesht një konfigurim.

“Ka edhe kuriozitet sepse shumë bëjnë telefonata për të mos u dorëzuar, por që  të zbulojnë se si mund ta bëjnë nëse është e nevojshme. Është ndryshe çdo herë.”

Svitlana nuk lejohet të na tregojë sa rusë ka ndihmuar, apo saktësisht se si ndodh. Atyre thjesht u thuhet të tregojnë vendndodhjen e tyre përpara se t’u jepen udhëzime të mëtejshme.

Disa ushtarë rusë gjithashtu kontaktojnë për t’i provokuar, thotë ajo, megjithëse nuk mendon se të gjithë ata i besojnë pretendimet e pabaza të Kremlinit se Ukraina drejtohet nga nazistët.

“Ne nuk mund të gjykojmë një vend të tërë,” thotë ajo. “Shumica e tyre janë të shqetësuar për jetën e tyre.”

Svitlana kujton gjithashtu një thirrje nga një burrë që jetonte në Krimenë e pushtuar dhe ishte mobilizuar për të luftuar kundër familjes dhe vendit të tij.

Duket se Moska tani ka bllokuar numrat e telefonit që të kontaktohen nga brenda Rusisë. Telefonatat nga një kartë SIM e Mbretërisë së Bashkuar ose ruse priten me një mesazh gabimi.

Ministri i Jashtëm i Estonisë u ka bërë thirrje vendeve të tjera evropiane që të dyfishojnë shpenzimet e tyre të mbrojtjes për shkak të luftës së rusëve në Ukrainë — duke shtuar se vendi i tij ka planifikuar të rrisë shpenzimet e mbrojtjes kombëtare në 3% të Prodhimit të Brendshëm Bruto.

Ministri i Jashtëm Urmas Reinsalu i bëri komentet e tij në një intervistë gjatë një vizite në Kiev me gjashtë ministra të tjerë të jashtëm nga rajoni nordik dhe baltik: Finlanda, Letonia, Lituania, Islanda, Norvegjia dhe Suedia.

Udhëtimi kishte për qëllim të tregonte mbështetje për Kievin, pasi ai po lufton me ndërprerjet e energjisë pas një vale sulmesh me dron dhe raketa nga Rusia, e cila pushtoi Ukrainën në shkurt.

“Ne do të donim të shihnim vendet evropiane që të dyfishonin shpenzimet e tyre të mbrojtjes në kohën e luftës në Ukrainë dhe pas luftës dhe ne do të shpenzojmë 3% të PBB-së tonë për mbrojtjen kombëtare,” tha ai.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg tha javën e kaluar se vendet në aleancën ushtarake, anëtare e së cilës është Estonia, mund të vendosin të synojnë të shpenzojnë më shumë për mbrojtjen sesa objektivi i tyre aktual prej 2% të prodhimit kombëtar.

Ish-kancelarja gjermane, Angela Merkel, tha se ka dashur të organizojë bisedime mes palës evropiane dhe presidentit të Rusisë, Vladimir Putin, një vit para pushtimit të Ukrainës. Por ajo tha se në fund e kishte parë se nuk kishte mjaftueshëm fuqi për të ndikuar te presidenti rus, pasi ishte në fund të mandatit të saj.

Merkel tha të enjten se ajo dhe presidenti i Francës, Emmanuel Macron, kishin plan të zhvillonin bisedime me Putinin në Këshillin Evropian, në vitin 2021, që për të ishte viti i fundit si kancelare e Gjermanisë.

“Por unë nuk kisha më fuqi t’i shtyjë përpara këto gjëra sepse, në fund të fundit, të gjithë e dinin: ajo do të largohet këtë vjeshtë”, tha ajo për median gjermane Spiegel.

Merkel, e cila u pensionua nga karriera e saj politike pas 16 vjetëve në fuqi. Pas zgjedhjeve të shtatorit të vitit 2021 në Gjermani, ajo ia dorëzoi zyrtarisht detyrën kancelarit aktual, Olaf Scholz, që vjen nga radhët e Socialdemokratëve.

Presidenti i SHBA-së, Joe Biden, u takua me liderin rus në qershor të vitit 2021.

Duke iu referuar vizitës së saj lamtumirëse në Moskë, në gusht të vitit 2021, Merkeli, e cila e flet rrjedhshëm rusishten, tha për Spiegel: “Ndjenja ishte shumë e qartë: ‘Sa i përket politikës së pushtetit, puna juaj e ka pasur’. Për Putinin ka rëndësi vetëm pushteti”.

Por ish-liderja konservatore, lidhur me largimin e saj nga politika, tha se kishte ardhur “koha për një qasje të re” për shkak të mungesës së progresit nga qeveria e saj, jo vetëm në Ukrainë, por edhe në konfliktet në Moldavi, Gjeorgji, Siri dhe Libi.

Kremlini tha të enjten se Kievi mund t’iu “japë fund vuajtjeve” të popullsisë ukrainase duke i përmbushur “kërkesat” e Rusisë për zgjidhjen e konfliktit, të cilin ai e quan një operacion special ushtarak kundër nacionalistëve ukrainas. Putini nuk tregoi se cilat janë këto kërkesa.

Ukraina thotë se pushtimi i Rusisë është një grabitje e paprovokuar e territorit, që ka lënë të vrarë mijëra civilë, ka shkatërruar fshatra dhe qytete, si dhe ka detyruar miliona njerëz të largohen nga shtëpitë e tyre. Ajo thotë se konflikti do të përfundojë vetëm kur Moska t’i tërheqë forcat e saj ushtarake nga e gjithë Ukraina, përfshirë zonat që i ka pushtuar që nga viti 2014.

Shërbimi i sigurisë i Ukrainës njoftoi të martën se ka kryer një bastisje në një manastir ortodoks historik në Kiev, mes dyshimeve për aktivitete armiqësore të shërbimeve speciale ruse.

Në një deklaratë të shërbimit ukrainas të sigurisë thuhej se operacioni synonte parandalimin e përdorimit të manastirit për strehimin e grupeve të sabotazhit e zbulimit, shtetasve të huaj apo depozitim armësh.

Kisha ortodokse ruse dhe Kremlini e dënuan bastisjen.

Ndërkohë Ukraina vazhdon të përballet me probleme të mëdha të furnizmit të popullatës me energji eletrike pasojë e sulmeve ruse. Të hënën autoritetet u bënë thirrje banorëve në kryeqytet e në zona të tjera të vendit të kufizojnë përdorimin e energjisë ndërsa riparojnë dëmet në rrjetin elektrik. Nga ana tjetër Organizata Botërore e Shëndetësisë paralajmëroi se miliona vetë në Ukrainë përballen me një dimër “kërcënues për jetën”.

“Ky dimër do të ketë të bëjë me mbijetesën”, tha Hans Kluge, drejtor rajonal i OBSH-së për Evropën.

Zoti Kluge u tha gazetarëve të hënën se sulmet ndaj infrastrukturës shëndetësore dhe energjetike nënkuptojnë se qindra spitale dhe objekte të kujdesit shëndetësor nuk janë më plotësisht funksionalë. Ata janë pa karburant, ujë dhe energji elektrike shtoi ai.

Edhe presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy u kërkoi banorëve në Kiev e në zona të tjera të goditura rëndë nga sulmet ruse sikurse Vinnytsia, Sumy dhe Odesa, të kursejnë energji.

Përfaqësues të vendeve anëtare të BE-së u pajtuan me propozimin që liberalizimi i vizave për Kosovën të hyjë në fuqi më 1 janar të vitit 2024.

Radio Evropa e Lirë merr vesh se pajtimi u arrit në një takim të këshilltarëve për viza të martën në Bruksel.

Kjo datë ishte kërkesë e Spanjës – njërit prej pesë vendeve të BE-së që nuk e njeh ende pavarësinë e Kosovës.

Paraprakisht, Republika Çeke – e cila aktualisht udhëheq presidencën gjashtëmujore të BE-së – kërkoi që liberalizimi i vizave për Kosovën të fuqizohet më 1 dhjetor të vitit 2023.

Por, ky propozim nuk kaloi në një takim të grupit punues të BE-së për vizat, që u mbajt javën e kaluar, pasi Spanja e më pas edhe Sllovakia dhe Suedia paraqitën vërejtje dhe kërkuan, siç thanë, sqarime shtesë.

Sipas propozimit të miratuar të martën, “hyrja në fuqi e liberalizimit të vizave për qytetarët e Kosovës do të nisë në kohën kur të jetë funksional sistemi i udhëtimit ETIAS, por jo më vonë se më 1 janar të vitit 2024”.

Miratimi i këtij propozimi do të jetë në rend dite në takimin e ambasadorëve të vendeve anëtare të BE-së, që do të mbahet të mërkurën.

Liberalizimi i vizave do t’u mundësojë qytetarëve të Kosovës të udhëtojnë lirshëm në atë që njihet si zona Schengen, e që përbëhet prej 26 shtetesh evropiane.

Sekretari i Këshillit të Sigurisë dhe Mbrojtjes të Ukrainës, Oleksiy Danilov, tha të mërkurën se Ukraina është e gatshme t’u japë aleatëve të saj dëshmi të “gjurmëve ruse” në shpërthimin e së martës në Poloni.

Pas një takimi urgjent të vendeve anëtare të NATO-s të mërkurën në Bruksel, sekretari i Përgjithshëm, Jens Stoltenberg, deklaroi se sulmi i së martës në Poloni me gjasë u shkaktua nga mbrojtja ajrore e Ukrainës, por shtoi se Rusia mbetet fajtore pasi ajo e nisi luftën.

Por, zyrtari ukrainas, Danilov, tha se Ukraina po pret t’i marrë nga aleatët informacionet në bazë të së cilave u përcaktua se shpërthimi u shkaktua nga një raketë e mbrojtjes ajrore të Ukrainës, duke thënë se dëshiron të bëhet një “studim i përbashkët i incidentit në Poloni”.

“Ukraina dëshiron qasje të menjëhershme në vendin e shpërthimit”, tha Danilov të mërkurën, një ditë pasi dy persona u vranë në një fshat kufitar shkaku i shpërthimit.

Presidenti i Polonisë, Andrzej Duda, tha të mërkurën se nuk ka asnjë indikacion që shpërthimi i së martës në Poloni, që vrau dy persona, të ketë qenë “sulm i qëllimshëm”, duke shtuar se më shumë gjasa ka që të ketë qenë vetëm një fatkeqësi.

Polonia e vendosi ushtrinë e saj në gjendje gatishmërie të shtuar, pas takimit urgjent që mbajti Këshilli i saj i Sigurisë Kombëtare.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, tha se sulmet ruse me raketa, që goditën të martën disa qytete të Ukrainës, tregojnë se Moska “nuk ka interesim për të përfunduar luftën”.

Zelensky tha se ushtria ruse lëshoi 90 raketa, duke dëmtuar infrastrukturën e energjisë, si dhe bizneset dhe ndërtesat e banimit.

“Kjo është përgjigjja e Rusisë ndaj Indonezisë, Indisë, Kinës dhe të gjitha vendeve të tjera, që kanë folur për nevojën për t’i dhënë fund luftës. Rusia po i thotë botës se dëshiron të vazhdojë. Tani është koha që bota të përgjigjet”, tha Zelensky përmes një video-adresimi.

Zelensky tha se sulmet kanë çuar në ndërprerje të energjisë elektrike në të gjithë Ukrainën, përfshirë rajonet e Kievit, Lvivit, Harkivit dhe Zhitomirit.

Ai, po ashtu, tha se më shumë se 70 raketa dhe 10 dronë luftarakë janë rrëzuar nga forcat ukrainase dhe falënderoi të gjithë partnerët, që, siç tha, “ndihmojnë në mbrojtjen e qiellit”.

Rusia ka nisur pushtimin në shkallë të gjerë të Ukrainës në fund të shkurtit.

Perëndimi e ka dënuar ashpër sulmin dhe ka ndërmarrë sanksione të ashpra kundër Rusisë.

Ukrainën, në anën tjetër, është duke e ndihmuar me armatim.

Të martën ka pasur raporte se dy raketa të prodhimit rus kanë rënë në Poloni – vend anëtar i NATO-s – duke shkaktuar vdekjen e dy personave.

Këto raporte janë duke u hetuar.

Sunak, në takimin e parë ballë për ballë mes një kryeministri britanik dhe një lideri të lartë rus që nga fillimi i luftës, tha se ‘ regjimi i Putinit’ e kishte kthyer Rusinë në një shtet të keq dhe Britania e Madhe do të mbështeste Ukrainën ‘për aq kohë sa duhet’.

“Ishte e dukshme që presidenti rus kishte vendosur të mos merrte pjesë personalisht në samit, tha Sunak, përpara se të shtonte: “Vendet nuk duhet të pushtojnë fqinjët e tyre, ata nuk duhet të sulmojnë civilët dhe jo më të kërcënojnë për përshkallëzim bërthamor”.

Putin ka sugjeruar vazhdimisht se Rusia mund të përdorë armë bërthamore për të mbrojtur integritetin e saj territorial, interpretuar në Perëndim si një kërcënim i nënkuptuar për t’i përdorur ato mbi tokat që Moska pretendon se i ka aneksuar në Ukrainë.

Ndërkohë Ukraina ka thënë vazhdimisht se është e gatshme për paqe, por nuk do të heqë dorë nga asnjë pjesë e  territorit të saj.

Në Twitter me një grup gazetarësh kryeministri britanik deklaroi:

“Ndërsa i japim popullit ukrainas mbështetjen që i nevojitet, ne po shfrytëzojmë gjithashtu thellësinë e ekspertizës së Mbretërisë së Bashkuar për të mbrojtur veten dhe aleatët tanë. Unë po shpall një gjeneratë të re të fregatave britanike për të forcuar mbrojtjen e Mbretërisë së Bashkuar dhe për të mbështetur hapjen e 4000 vende pune britanike”.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg tha sot se i takon Kievit të vendosë kushtet e pranueshme për negociatat që do të mund të çonin drejt fundit të luftës së Ukrainës kundër Rusisë. Komentet vijnë ndërsa forcat ukrainase po shënojnë përparime të mëdha në fushën e betejës. Po sot presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy vizitoi Khersonin, ku festoi rimarrjen e kontrollit të qytetit jugor së bashku me banorët që për muaj të tërë jetuan nën pushtimin rus.

Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg tha se i takon Ukrainës të vendosë se kur dhe si dëshiron të negociojë me Rusinë për t’i dhënë fund luftës.

“Ata po paguajnë çmimin më të lartë sa i përket vdekjeve dhe shkatërrimeve. Kështu që i takon Ukrainës të vendosë kushtet e pranueshme për ta. Ne na takon t’i mbështesim duke shtuar mundësinë e një rezultati të pranueshëm”, tha zoti Stoltenberg në një konferencë shtypi në Hagë.

Ai paralajmëroi se forca e Moskës nuk duhet të nënvlerësohet pavarësisht sukseseve të fundit të Kievit në fushën e betejës.

“Muajt e ardhshëm do të jenë të vështirë. Qëllimi i Putinit është ta lërë Ukiranën në terr dhe pa ngrohje këtë dimër. Kështu që ne duhet të ruajmë drejtimin”, shtoi ai.

Komentet vijnë pas vizitës së presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskyy në qytetin e çliruar në jug të vendit, Kherson, në atë që shihet si disfata e tretë e madhe e presidentit rus Vladimir Putin që nga fillimi i luftës në shkurt.

“Po shohim ushtrinë tonë të fuqishme, që hap pas hapi po shtrihet në të gjitha territoret që përkohësisht janë të pushtuara. Sigurisht, është rrugë e gjatë dhe e vështirë. Kjo luftë mori heronjtë tanë më të mëdhenj. Jemi gati për paqe, paqe për gjithë vendin tonë”, tha ai.

Zoti Zelenskyy shprehu mirënjohjen e tij për NATO-n dhe aleatët e tjerë për mbështetjen e tyre në luftën kundër Rusisë, ndërsa shtoi se furnizimi me sistemin preciz të raketave “HIMARS” nga Shtetet e Bashkuara ishte jetik për përparimin e ushtrisë ukrainase.

Trupat ukrainase u futën në qendër të Khersonit të premten, pasi Rusia braktisi të vetmin kryeqytet rajonal që kishte kapur që nga fillimi i sulmit.

Rusia tha se ka tërhequr 30 mijë trupa nga Khersoni në anën tjetër të lumit Dnipro, pa humbur asnjë ushtar.

Ukrainasit nga ana tjetër thanë se trupat ruse u tërhoqën në mënyrë kaotike duke zhveshur uniformat, braktisur armët, ndërsa siç u tha, shumë humbën jetën duke ikur.

Drejtori i CIA-s Bill Burns u takua në Ankara të Turqisë më homologun e tij rus Sergey Naryshkin, për të theksuar pasojat që do të kishte përdorimi nga Rusia i armëve bërthamore në Ukrainë.

Ky është takimi i parë i nivelit të lartë që vë përballë zyrtarë të Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë qëkur Moska nisi sulmin ndaj Ukrainës në 24 shkurt.

Një zëdhënës i Shtëpisë së Bardhë tha se drejtori i CIA-s nuk po zhvillonte asnjë lloj negociate. “Nuk po diskutohet mbi vendimet për luftën në Ukrainë. Ai po përcjell mesazhin, se çfarë pasojash do të kishte përdorimi i armë bërthamore nga Rusia dhe po ngre çështjen e burgosjes së padrejtë të shtetasve amerikanë”, tha zëdhënësi.

Yllit i basketbollit amerikan, Brittney Griner dhe kontraktori civil Paul Whelan janë në burgjet ruse. Administrata e zotit Biden kishte propozuar më herët mundësinë e një shkëmbimi të të burgosurve mes Moskës dhe Uashingtonit.

Sipas zyrtarit amerikan, ukrainasit ishin njoftuar për takimin para se zoti Burns të udhëtonte drejt Turqisë.

“Informuam Ukrainën përpara se të mbahej ky takim. Ne i qëndrojmë besnik parimit tonë, asnjë veprim për Ukrainën, pa Ukrainën””, tha zëdhënësi.

Presidenti Putin ka thënë në mënyrë të përsëritur se Rusia do të mbrojë me çdo mjet territoret e saj nëse sulmohet, përfshirë përdorimin e armëve bërthamore. Sipas tij Perëndimi është angazhuar në shantazh bërthamor kundër Rusisë.

Këto qëndrime ngritën shqetësim të veçantë për Perëndimin pasi Moska deklaroi në shtator se kishte aneksuar katër rajone ukrainase.

Kontaktet SHBA-Rusi në Turqi u raportuan fillimisht nga gazeta ruse “Kommersant”. Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov i tha kësaj gazete se nuk mund të pohonte dhe as të mohonte bisedimet SHBA-Rusi në Turqi. Ndërsa agjencia e inteligjencës ruse SVR nuk iu përgjigj kërkesës për një koment.

Përtej luftës, Rusia dhe Shtetet e Bashkuara kanë një seri çështjesh për të diskutuar që zgjatja e traktatit mbi kontrollin e armëve, marrëveshja për grurin, shkëmbimin e të burgosurve apo lufta civile në Siri.

Sekretari i Përgjitshëm i Kombeve të Bashkuara, Antonio Gutierres tha nga takimi i nivelit të lartë të G20 në Indonezi se Kombet e Bashkuara nuk ishin të përfshire në kontaktet mes Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë, në Turqi.

“Është shumë pozitive që Shtetet e Bashkuara dhe Rusia po zhvillojnë bisedime sepse është një zhvillim jashtëzakonisht i rëndësishëm për të ardhmen, por ne nuk jemi përfshirë”, tha zoti Guterres.

Presidenti Biden tha këtë muaj se ai shpresonte në gatishmërinë e zotit Putin për shkëmbimin e të burgosurve, për të mundësuar lirimin e basketbollistes Brittney Griner e cila është dënuar me 9 vjet burg nën akuza për drogë.

Ish-marinsi Paul Whelan, i cili ka pasaporta amerikane, britanike, kanadeze dhe irlandeze po vuan një dënim me 16 vjet burg për spiunazh në Rusi. Ai i ka mohuar akuzat.

Trafikanti rus i armëve Viktor Bout, i cili ndodhet në një burg amerikan është përmendur i personi që mund të këmbehet me Grine dhe Whelan nëse në të ardhmen dy vendet bien dakord për të shkëmbyer të burgosurit.

Kremlini tha se bisedimet me Kombet e Bashkuara për një marrëveshje për grurin javën e shkuar ishin konstruktive. Zoti Biden pret që Rusia të tregojë më shumë seriozitet për shkëmbimin e të burgosurve.