Forcat ukrainase kanë vazhduar të zmbrapsin përpjekjet ruse për të depërtuar rreth qytetit strategjik të Bahmutit, teksa Moska po tenton që të shtrijë kontrollin mbi rajonin e Donbasit.

Pasi javë më parë morën Severodonjeckun dhe Lisiçanskun, forcat ruse tani janë përqendruar në marrjen e Bahmutit.

Ky qytet – që vlerësohet se kishte 70.000 banorë para se Rusia të niste pushtimin e paprovokuar më 24 shkurt – ka qenë cak i granatimeve të reja më 27 gusht. Granatime ka pasur edhe në afërsi, në Soldedar dhe Zaitseve, tha ushtria ukrainase.

Në raportin e ushtrisë ukrainase u tha se kanë arritur të ndalin përparimin rus edhe në dy qytetet e tjera të mëdha, Sllovijansk dhe Kramatorsk.

Ushtria ukrainase po ashtu tha se forcat e saj janë ende duke e mbajtur kontrollin në qytetin Avdijavka, teksa ka arritur të zmbrapsë sulmet me artileri dhe ajrore ruse.

Hungaria ka lëshuar leje për ndërtimin e dy reaktorëve të rinj bërthamor nga kompania shtetërore ruse, Rosatom.

Kjo leje i hap rrugë zgjerimit të centralit bërthamor në Paks, që deri tani kishte katër reaktorë. Projekti i ndërtimit të dy reaktorëve pritet të kushtojë rreth 12.4 miliardë dollarë dhe do të dyfishojë kapacitetet e centralit.

“Ky është një hap i madh dhe një arritje e rëndësishme”, tha ministri i Jashtëm hungarez, Peter Szijjarto më 26 gusht, pak pasi rregullatori kombëtar publikoi lejen. “Tani mund të kalojmë nga faza e planifikimit, në atë të ndërtimit”.

Kryeministri hungarez, Viktor Orban, ka mbajtur lidhje të ngushta me Moskën pavarësisht sanksioneve ndëshkuese që Bashkimi Evropian ka vendosur ndaj Moskës pas pushtimit të paprovokuar të Ukrainës.

Rusia do të financojë pjesën më të madhe të projektit përmes një kredie prej 10 miliardë dollarësh dhe Hungaria do të paguajë 2.5 miliardë dollarët e mbetur.

Ndërtesa në Paks, që është centrali i vetëm bërthamor i Hungarisë, ishte ndërtuar në vitet ’80 duke përdorur teknologji sovjetike. Szijjarto tha se dy rektorët e rinj do të funksionalizohen më 2030 dhe se ndërtimi i tyre do të mbrojë Hungarinë nga “luhatjet e mëdha të çmimeve të energjisë”.

BE-ja, që po përballet me çmime rekorde të elektricitetit dhe gazit natyror, së fundmi ka prezantuar një plan që inkurajon shtetet anëtare të heqin dorë nga energjia ruse. Hungaria, që varet shumë nga importet e gazit natyror rus, ka marrë përjashtim nga blloku me qëllim që të mbajë nivele të larta të importit.

Kompania Rosatom nuk është pjesë e sanksioneve që Perëndimi ka vendosur ndaj Rusisë, pavarësisht thirrjeve nga aktivistët ukrainas dhe organizatat joqeveritare që ky gjigant i energjisë bërthamore të futet në listë të zezë.

Në maj, shteti anëtar i BE-së, Finlanda, anuloi planet për ndërtimin e një centrali bërthamor që do të përdorte teknologji ruse. Finlanda anuloi këtë projekt për shkak të nisjes së pushtimit rus të Ukrainës më 24 shkurt.

Në mars, kompania çeke e energjisë, CEZ, hapi një tender të ri për ndërtimin e centralit bërthamor pasi Rosatom dhe një kompani kineze nuk u lejuan të merrnin pjesë në projekt.

Lideri autoritar i Bjellorusisë, Alyaksandr Lukashenka, thotë se avionët ushtarakë bjellorusë “Su-24” janë përshtatur për t’u mundësuar atyre të mbajnë armë bërthamore.

Lukashenka, i cili ka qenë aleat me Kremlinin në luftën e Rusisë kundër Ukrainës, tha më 26 gusht se kishte rënë dakord për këtë lëvizje me presidentin rus Vladimir Putin.

“[Perëndimi] duhet të kuptojë se as helikopterët dhe as avionët nuk do t’i shpëtojnë nëse zgjedhin përshkallëzimin e situatës. Ne, së bashku me Putinin, thamë një herë në Shën Petersburg se do t’i përshtatim edhe avionët bjellorusë Su [-24] për t’i bërë ato të aftë për të mbajtur armë bërthamore. A mendoni se ne thjesht po bënim bllof? Gjithçka është gati”, deklaroi Lukashenka përballë gazetarëve në Minsk.

Ai nuk paraqiti asnjë provë për të mbështetur pretendimet e tij. Bjellorusia nuk disponon armë bërthamore dhe supozohet se prej një dekade, nuk e ka në shërbim flotën e saj të avionëve Su-24, megjithëse është e mundur që avioni të mund të riparohet dhe të vihet sërish në shërbim.

Putin dhe Lukashenka u takuan në Shën Peterburg më 25 qershor, dhe lideri rus tha në takim se Moska do të furnizojë Bjellorusinë me sistemet e raketave Iskander-M, duke shtuar se dorëzimi do të bëhet brenda pak muajsh.

Iskander-M është një sistem i lëvizshëm i raketave të drejtuara me rreze veprimi deri në 500 kilometra. Deklarata e Lukashenkës vjen pasi pushtimi i Ukrainës i nisur nga Moska hyri në muajin e shtatë.

Bjellorusia nuk është pjesëmarrëse e drejtpërdrejtë në luftën në Ukrainë, por ka ofruar mbështetje logjistike për pushtimin që Moska filloi më 24 shkurt duke lejuar forcat ruse të hyjnë në Ukrainë përmes kufirit bjellorus.

Vendet perëndimore e kanë dënuar Bjellorusinë, ashtu si Rusinë, me një listë gjithnjë e në rritje sanksionesh të ashpra financiare në përgjigje të luftës së Kremlinit kundër Ukrainës dhe për përpjekjet e Bjellorusisë për të ndihmuar pushtimin rus.

Forcat gjermane të sigurisë kanë “indikacione” se shërbimet sekrete të Rusisë kanë spiunuar ushtarët ukrainas që po qëndrojnë në Gjermani për t’u trajnuar si të përdorin armët e Perëndimit, ka raportuar revista gjermane, Spiegel të premten.

Forcat ushtarake gjermane kanë identifikuar disa pajisje të dyshimta jashtë dy qendrave të trajnimit.

Dronë të vegjël janë përdorur po ashtu për të fluturuar jashtë qendrave të trajnimit dhe më pas janë larguar, ka thënë Spiegel pa cituar burimet e veta.

Ushtarët ukrainas janë duke u trajnuar në landin perëndimor, Rajnland Patatinate si dhe në Bavari, ku ushtria amerikane është duke mësuar ukrainasit si të përdorin sisteme të artilerisë.

Burime të sigurisë kanë pohuar se shërbimet ruse kanë përdorur skanerë teksa kanë tentuar të fitojnë qasje në telefonat mobilë të ushtarëve ukrainas, është thënë në artikullin e revistës.

Gjermania është duke gjykuar të dyshuarit për spiunim për shtetin e Rusisë.

Vitin e kaluar, një gjykatë në Gjermani ka dënuar një burrë rus me burgim të përjetshëm, pasi ka qëlluar për vdekje një komandant çeçen në një park në Berlin.

Prokurorët kanë thënë se Moska e ka dhënë urdhrin për vrasje.

Tre gazetarë dolën në gjyq të enjten, më 25 gusht në Finlandë me akuzën e zbulimit të sekreteve të mbrojtjes kombëtare, pas botimit të dokumenteve të klasifikuara në një artikull gazete.

Artikulli i publikuar më 16 dhjetor të vitit 2017 në gazetën e përditshme “Helsingin Sanomat” u fokusua në aktivitetet e Qendrës Kërkimore të Inteligjencës Finlandeze, një agjenci e inteligjencës ushtarake. Raporti hetimor zbuloi vendndodhjen e përafërt dhe detyrat e një njësie të inteligjencës të forcave të mbrojtjes.

Gazetarët Tuomo Pietilaina dhe Laura Halmi dhe ushtruesi i detyrës së menaxherit të gazetës në atë kohë, Kalle Silfverberg, kanë mohuar akuzat.

Nëse shpallen fajtorë, ata përballen me dënime me burg deri në katër vjet, sipas televizionit publik finlandez “MTV”. Tre të pandehurit nuk ishin të pranishëm në Gjykatën e Qarkut të Helsinkit, por është planifikuar të dëshmojnë në fund të nëntorit, raportoi “MTV”.

Një artikull vijues i planifikuar nuk u botua me urdhër të kryeredaktorit pasi shkrimi i parë solli kritika, sipas “MTV”.

Të enjten, prokurori i çështjes kërkoi heqjen nga rrjeti të versionit origjinal nga faqja e internetit e gazetës, tha “MTV”.

Shërbimet lituane e kanë dhënë alarmin prej kohësh, pas ofertës së vizave ruse për në Kaliningrad dhe Shën Petërburg, qëndronin tentativat e agjentëve rusë për rekrutimin.

Në 2019-tën, qeveria ruse paraqiti skemën e vizave pa para online për udhëtarët nga Lituania dhe 52 vende të tjera që kërkonin të shihnin dy zonat në fjalë. Kjo gjë ua lehtësojë së tepërmi lëvizjen lituanezëve të interesuar, por ndërkohë, sipas shërbimit sekret atje, oferta vinte me rreziqe të mëdha për sigurinë kombëtare.

“Lehtësimi i vizave dhe sipër rrjedhojë, rritja e numrit të të huajve që udhëtojnë në Rusi janë veçanërisht të favorshme për shërbimet ruse të inteligjencës. Ata kërkojnë sistematikisht për të huaj të aftë të ofrojnë të dhëna mbi vendet e huaja ose të kryejnë detyra të tjera”, paralajmërohej në raportin e vlerësimit të nivelit të kërcënimeve.

Kjo, sipas raporteve, lejon një kundërzbulim më të lehtë nga brenda territorit, një metodë kjo e zhvilluar nga Shërbimi Federal rus i Sigurisë (FSB) dhe agjencia e inteligjencës ushtarake GRU.

Sipas dokumentit, shumica e rasteve të spiunazhit rus që kanë dalë në dritë vitet e fundit në Lituani, Letoni dhe Estoni përfshinin shtetas të vendeve baktike të rekrutuar brenda Rusisë.

Agjencitë ruse të inteligjencës kontrollojnë aplikimet për viza dhe individët që mund të kenë informacion të vlefshëm: ish-politikanë apo politikanë aktualë,  biznesmenë, zyrtarë të zbatimit të ligjit, ushtarakë apo punonjës të medias.

Për t’iu kundërvënë këtyre kërcënimeve, turistët lituanezë në Rusi janë këshilluar të udhëtojnë në grupe dhe të bëjnë kujdes nga shkelja e rendit publik ose nga konsumi i tepër i pijeve alkolike. Raporti gjithashtu i këshillon udhëtarët të jenë të kujdesshëm kur pranojnë oferta dhe kërkesa apo kur bëjnë njohje të reja në Rusi./ Top Channel

Në kohën e tensioneve të larta midis Kosovës dhe Serbisë, ish-zyrtari i lartë i NATO-s, Jamie Shea, u bën thirrje të dyja palëve që të heqin dorë nga retorika nxitëse dhe të përqendrohen te gjetja e zgjidhjes për lirinë e lëvizjes.

Shea, ish-zëvendës i ndihmësit të sekretarit të përgjithshëm të NATO-s, porosit Beogradin se përgjegjës për sigurinë në Kosovë është misioni i NATO-s, KFOR, i cili bashkëpunon me Policinë e Kosovës.

Duke komentuar deklaratën e presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, se nëse NATO-ja nuk e bën punën e vet, Beogradi do të ndërhyjë “për të mbrojtur” serbët në Kosovë, Shea thotë:

“Mendoj se NATO-ja duhet t’i tregojë Beogradit se është plotësisht në gjendje të vazhdojë mandatin e saj, që është ruajtja e sigurisë, duke përfshirë edhe serbët, dhe se Beogradi nuk ka asnjë rol në Kosovë, në këtë drejtim”.

Shea shfaq shpresën se nuk do të ketë përshkallëzim të situatës. “Kemi të bëjmë me një luftë diplomatike, e jo luftë ushtarake”, thotë ai.

Tensionet midis Kosovës dhe Serbisë janë rritur në fillim të këtij muaji kur Prishtina ka thënë se do t’i detyrojë serbët që jetojnë në veri – të cilët mbështeten nga Beogradi dhe nuk i njohin institucionet e Kosovës – të fillojnë të përdorin targat e makinave të lëshuara në Prishtinë.

Në shenjë pakënaqësie, disa serbë në veri kanë ngritur barrikada në rrugë dhe Qeveria e Kosovës, me sugjerimin e bashkësisë ndërkombëtare, ka shtyrë zbatimin e vendimit për datën 1 shtator.

Radio Evropa e Lirë: Zoti Shea, Kosovës dhe Serbisë u kanë mbetur edhe pak ditë – deri më 1 shtator – për të gjetur një zgjidhje për lirinë e lëvizjes. Serbia thotë se është duke kërkuar kompromis, por kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha të mërkurën se do t’u përmbahet vendimeve të mëparshme për targat dhe dokumentet e udhëtimit. A keni frikë nga përshkallëzimi i situatës në terren, në ditët e ardhshme, në veri të Kosovës?

Jamie Shea: Atje ndodhet KFOR-i. [Mbi] 3.700 trupat e NATO-s në Kosovë janë, padyshim, të vetëdijshme për situatën. Kanë qenë qëkur ka shpërthyer problemi në korrik. Janë vendosur në rrugët kryesore, sidomos në veri, duke mbajtur sytë kah kufijtë dhe duke bashkëpunuar me Policinë e Kosovës. Shpresojmë se nuk do të ketë probleme, nuk do të ketë bllokada në rrugë nga serbët lokalë. Por, jam i sigurt se KFOR-i, duke e ditur afatin e 1 shtatorit, është mirë i përgatitur.

Shpresoj, sidomos pas takimit në Bruksel më 18 gusht, të organizuar nga BE-ja, palët [Kosova dhe Serbia] të heqin dorë nga retorika nxitëse. Kam dëgjuar [presidentin serb] Aleksandar Vuçiq të ketë thënë se kosovarët duan që popullata serbe të largohet nga Kosova. Ky është absurditet total. Të gjithë e dimë. Pra, të hiqet dorë nga kjo retorikë, e cila nxeh situatën.

Shpresoj po ashtu – derisa i afrohemi afatit të 1 shtatorit – se BE-ja mund të organizojë një takim tjetër midis [kryeministrit të Kosovës, Albin] Kurti dhe Vuçiqit, në përpjekje për të gjetur një lloj zgjidhjeje, sidomos për modalitetet e zbatimit [të vendimeve në terren]. Mendoj se modalitetet e zbatimit janë kyçe, në mënyrë që kriza të qetësohet dhe të ecim përpara.

Prania e NATO-s në Kosovë tregon se “situata nuk është stabile”

Radio Evropa e Lirë: Ju keni qenë zëdhënës i NATO-s gjatë ndërhyrjes së saj për t’i dhënë fund krizës humanitare në Kosovë, në vitin 1999. Më shumë se 23 vjet më vonë, për shkak të tensioneve të rritura midis Kosovës dhe Serbisë, NATO thotë se është gati të intervenojë nëse rrezikohet stabiliteti. Sa shqetësuese është kjo?

Jamie Shea: KFOR-i [misioni paqeruajtës i NATO-s] është ende në Kosovë. NATO-ja ka lënë Afganistanin – edhe pse e di se është një rrëfim tjetër. NATO-ja ka lënë Bosnjën, e cila është dorëzuar te BE-ja, shumë vite më parë. Por, NATO-ja është ende në Kosovë. Natyrisht, nuk i ka më 40.000 trupa, i ka [mbi] 3.700. Por, fakti që janë atje, tregon se situata nuk është stabilizuar dhe normalizuar ende tërësisht. NATO-ja në Bruksel duhet të ketë trupa rezervë, që mund të dërgohen shpejt në Kosovë, në rast të krizës. Duhet të ketë një plan evakuimi, po ashtu.

Dhe po, si zëdhënës i NATO-s në vitin 1999, unë jam personi i parë që më vjen keq që nuk kemi pasur një zgjidhje përfundimtare midis Beogradit dhe Prishtinës, e cila do të mundësonte që Kosova të bëhej e pavarur në kuptimin e plotë të fjalës, duke u njohur nga fqinjët e saj dhe nga pjesa tjetër e komunitetit ndërkombëtar.

Edhe pse, aktualisht, të gjithë ne mendojmë për Ukrainën dhe gjashtëmujorin e nisjes së luftës ruse atje, NATO-ja duhet të mbajë një sy edhe në Ballkan, natyrisht.

Radio Evropa e Lirë: Trupat paqeruajtëse të NATO-s kanë rritur tashmë praninë në veri të Kosovës. A është ky ndonjë sinjal?

Jamie Shea: KFOR-i duhej ta rriste praninë në veri, për të qenë në gjendje të përballojë çdo problem. Është detyrë e tij të ruajë mjedisin e sigurisë. Kam parë që Vuçiq ka deklaruar se nëse NATO-ja nuk mund ta ruajë paqen, ne, serbët, do ta bëjmë këtë. Jo, faleminderit! Nuk ka nevojë. Mendoj se NATO-ja duhet t’i tregojë Beogradit se është plotësisht në gjendje të vazhdojë mandatin e saj, që është ruajtja e sigurisë, duke përfshirë edhe serbët, dhe se Beogradi nuk ka asnjë rol në Kosovë, në këtë drejtim.

Radio Evropa e Lirë: Po, edhe unë desha të ndalem te kjo deklaratë e Vuçiqit. Edhe pse nuk ka asnjë provë se serbët e Kosovës janë të kërcënuar, sa ju shqetëson kjo deklaratë?

Jamie Shea: Siç e thashë edhe pak më herët, e kjo vlen edhe për Albin Kurtin, është e rëndësishme të ulet toni i retorikës, sidomos kur nuk ka bazë, dhe të veprohet në mënyrë pragmatike. Për shembull, pas ngjarjeve të korrikut, kosovarët janë pajtuar të shtyjnë zbatimin e vendimeve deri më 1 shtator, për t’i dhënë kohë hartimit të një strategjie të duhur për zbatim. I kemi ende edhe disa ditë.

Unë mendoj se është krejtësisht e arsyeshme që njerëzit që jetojnë si qytetarë të Kosovës, të vozisin makina me targa të Kosovës dhe të kenë karta identiteti [të Kosovës].

Marrim shembull Skocinë, vendin tim, ku ka një autonomi të madhe, por njerëzit ende qarkullojnë me targa të Mbretërisë së Bashkuar dhe kanë pasaporta të Mbretërisë së Bashkuar, pa komprometuar në asnjë mënyrë autonominë dhe kompetencat e Qeverisë skoceze.

Rusët po ia “shpaguajnë” mbështetjen Serbisë

Radio Evropa e Lirë: Rusia, po ashtu, ka akuzuar Qeverinë e Kosovës dhe aleatët e saj perëndimorë për shkelje të të drejtave të serbëve dhe përpjekje për të nxitur dhunë. Më herët, Moska është akuzuar për nxitje të jostabilitetit dhe trazirave në Ballkan. A mendoni se Rusia mund të ketë pasur dorë në protestat e fundit në Kosovë?

Jamie Shea: Është vështirë të thuhet. Nga pozita ku jam sot, si akademik, jo si zyrtar i NATO-s, është vështirë ta them këtë me ndonjë provë ose siguri. Por, është e vërtetë që Rusia mban anën e Serbisë. Ajo e ka ndihmuar Serbinë që ta pengojë anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare, e ka mbështetur fushatën e Serbisë për mosnjohjen e Kosovës…

E dimë, po ashtu, që ditëve të fundit ministri i Brendshëm i Serbisë, Aleksandar Vulin, ka qenë në Moskë. Dhe, në kohën kur regjimi i [presidentit rus, Vladimir] Putin është i izoluar ndërkombëtarisht, për shkak të luftës në Ukrainë, shumë pak njerëz shkojnë në Moskë. Është interesante që vendi i vetëm që refuzon t’i vendosë sanksione Rusisë [për shkak të pushtimit të Ukrainës] është Serbia dhe zyrtarët e saj shkojnë e vizitojnë Moskën.

usia ka shumë, shumë pak miq për momentin. Serbia është një nga vendet e pakta që merret me të. Dhe, unë supozoj se rusët ndihen të detyruar që t’ia shpaguajnë Serbisë këtë, duke i dhënë mbështetje për çështje që lidhen me Kosovën.

Radio Evropa e Lirë: Një zyrtar i lartë rus ka thënë më 1 gusht se Rusia mund t’i ofrojë Serbisë mbështetje ushtarake, nëse është e nevojshme. A mund ta inkurajojë kjo Beogradin për t’u bërë agresiv?

Jamie Shea: Do të shpresoja që jo. Është e vërtetë që Serbia, viteve të fundit, ka shpenzuar shumë para në armatim dhe se Rusia i ka dhënë Serbisë disa avionë MiG. Por, Serbia merr pajisje më moderne nga Kina. Kina është furnizuese e konsiderueshme e Beogradit, sidomos me dronë. Dhe, dikush mund të pyetet se përse një vend i vogël si Serbia, që dëshiron të anëtarësohet në BE dhe ka nevojë të zhvillojë ekonominë e tij, shpenzon kaq shumë para për ushtrinë.

Por, tani, unë mendoj se Serbia dëshiron të anëtarësohet në BE, është duke negociuar anëtarësimin në BE. Ajo i di kushtet për këtë, në kuptimin e pranimit të marrëveshjeve ndërkombëtare, standardeve, sjelljes paqësore. E di, po ashtu, se NATO-ja ka prani të fuqishme në Kosovë, se KFOR-i është atje. E di edhe për BE-në, që ka rreth 200 anëtarë në misionin e saj në Kosovë, EULEX. Pra, mendoj se po bëhen shumë gjeste, porse, në fakt, kemi të bëjmë me një luftë diplomatike, e jo luftë ushtarake.

Duhet guxim për të bërë paqe

Radio Evropa e Lirë: Përse normalizimi i marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë po merr kaq kohë? Palët kanë nisur negociatat qysh në vitin 2011.

Jamie Shea: Ne të gjithë e dimë se kompromisi është i vështirë. Shumë pak njerëz shpërblehen për të qenët heronj të kompromiseve. Merrni shembull ish-kryeministrin e Greqisë, Alexis Tsipras, i cili, besoj unë, është figurë e madhe historike, sepse ka bërë paqe me Maqedoninë e Veriut, duke i njohur emrin pas disa dekadave mosmarrëveshje. Ai ka bërë gjënë e duhur. Por, a është kryeministër i Greqisë sot? Ai i ka humbur zgjedhjet.

Pra, fatkeqësisht, duhet të pranojmë se paqeruajtësit, pajtuesit, nuk janë gjithmonë njerëzit që shpërblehen. Ka qenë Anwar al Sadat nga Egjipti, shumë vite më parë… Ai ka shkuar në Jerusalem, më 1977, për të bërë paqe me Izraelin dhe është vrarë më pas nga forcat e tij të armatosura. Ky mund të jetë një shembull ekstrem, por duhet shumë guxim për të bërë paqe dhe për t’u shpjeguar njerëzve se përse kauzat nacionaliste nuk janë më në interesin kombëtar.

Në anën tjetër, kryeministri Kurti është zgjedhur me shumicë të madhe [votash] dhe Vuçiq, po ashtu, i ka fituar zgjedhjet presidenciale me shumicë të madhe. Pra, të dy ata janë në një pozicion të fuqishëm politik, i cili është i nevojshëm për të bërë paqe… Gjithçka që mund të bëjmë ne në bashkësinë ndërkombëtare, është të përdorim çdo levë që kemi, për t’i shtyrë ata në atë drejtim.

Radio Evropa e Lirë: A ka diçka që komuniteti ndërkombëtar mund të bëjë dhe nuk e ka bërë deri më tani, për t’i përafruar palët?

Jamie Shea: Ne nuk mund ta duam paqen më shumë se ata. Ata duhet ta duan vetë. Dhe është e vërtetë që mund të marrë shumë kohë. Për shembull, në rastin e konfliktit midis Izraelit dhe palestinezëve, nuk jemi ende [te paqja]. Por, shembulli i Maqedonisë së Veriut dhe Greqisë [për zgjidhjen e çështjes së emrit] tregon se edhe një mosmarrëveshje mjaft e hidhur, e zvarritur për gati 30 vjet, mund të zgjidhet, kur dy udhëheqësit janë të gatshëm të kenë frymë kompromisi. Pra, ka shembuj që mund t’i imitojmë.

Ne duhet t’ia bëjmë të qartë edhe Kosovës, edhe Serbisë se nëse duan të jenë pjesë e BE-së, pjesë e NATO-s – edhe pse Serbia nuk e kërkon anëtarësinë në NATO – ata duhet të sillen si evropianë.

Radio Evropa e Lirë: Si e shihni zgjidhjen midis Kosovës dhe Serbisë? Çfarë do të duhej të përfshinte marrëveshja mes tyre?

Jamie Shea: Serbia nuk mund të jetë realisht pjesë e Bashkimit Evropian derisa nuk e njeh Kosovën… [Zgjidhja] gjithashtu duhet ta kushtëzojë ndihmën për Kosovën me vullnetin e saj për të ecur përpara.

Kryetari i emëruar nga Moska në qytetin e pushtuar ukrainas, Mihajllivka, Ivan Sushko, është vrarë nga shpërthimi i një makine-bombë.

Përfaqësuesi i autoriteteve të vendosura nga Rusia në rajonin e Zaporizhjas në Ukrainë, Volodymyr Rogov, ka thënë në platformën Telegram më 24 gusht se Sushko ka vdekur në spital, pasi një bombë “e vendosur qëllimshëm nën ulësen e makinës së tij” ka shpërthyer.

Prej kur Rusia ka nisur emërimin e zyrtarëve në zonat që ka marrë nën kontroll nga nisja e luftës, disa prej tyre janë sulmuar.

Më 6 gusht, Vitaliy Hura, zëvendëskryetar i emëruar nga Rusia në qytetin ukrainas, Nova Kakovka, është qëlluar për vdekje nga një sulmues i paidentifikuar teksa ka qenë duke dalë nga shtëpia.

Një ditë më vonë, agjencitë ruse të lajmeve kanë raportuar se guvernatori i emëruar nga Rusia në rajonin Herson, Volodymyr Saldo, është shtruar në spital.

Në disa raportime është thënë se ai mund të jetë helmuar.

Më 24 qershor, një makinë-bombë në Herson ka lënë të vdekur udhëheqësinë e emëruar nga Rusia për politika të të rinjve në Herson, Dmytro Savluchenko.

Gjermania dhe Kanadaja kanë nënshkruar marrëveshje bashkëpunimi për prodhim dhe transportim të hidrogjenit.

Marrëveshjen e kanë nënshkruar ministrat e Ekonomisë së të dyja shteteve, në praninë e kancelarit gjerman, Olaf Scholz dhe kryeministrit kandaez, Justin Trudeau në qytetin kanadez, Stefenvill.

Trudeau e ka konsideruar nënshkrimin e marrëveshjes si “hap historik drejt të ardhmes së përbashkët”.

“Shënjestra jonë është e qartë: të punojmë drejt eksporteve fillestare të hidrogjenit kanadez në Gjermani deri më 2025”, ka thënë Truedeau.

“Rezultatet po ashtu janë të qarta, të krijojmë vende puna për shtresën e mesme, derisa dërgojnë energji të pastër, që do të ndihmojë në luftimin e ndryshimeve klimatike”.

Scholz ka thënë se marrëveshja e çon partneritetin mes dy shteteve në nivel tjetër.

Sipas tij, marrëveshja përbën “hap të rëndësishëm, jo vetëm për forcim të lidhjeve ekonomike, por edhe për energji të qëndrueshme në të ardhmen”.

Njufaundllend konsiderohet vend i favorshëm për prodhim të hidrogjenit.

Në këtë rajon ka shumë erëra dhe pak popullsi.

Shfrytëzimi i hidrogjenit nuk prodhon gazra serrë.

Për ta prodhuar atë, uji duhet të ndahet në hidrogjen dhe oksigjen përmes elektrolizës – proces miqësor ndaj klimës.

Aktualisht kostoja e prodhimit të hidrogjenit është më e lartë sesa blerja e gazit natyror, mirëpo ekspertët besojnë se hidrogjeni ka aftësi të zvogëlojë faturat e energjisë në të ardhmen.

Bota tashmë është ngrohur për 1.1 gradë Celsius prej nisjes së epokës industriale, dhe temperaturat do të vazhdojnë të rriten, në rast se qeveritë në botë nuk marrin hapa për të ndalur emetimet e karbonit dhe gazrave tjerë.

Ministria gjermane e Mbrojtjes hodhi poshtë propozimin e deputetëve të Bundestagut nga koalicioni qeverisës për të furnizuar Ukrainën me më shumë armatim dhe, nëse është e nevojshme, për të rënë dakord për të dobësuar Bundeswehr-in [forcat e armatosura gjermane] për shkak të kërcënimit që vjen aktualisht nga Federata Ruse, shkruan Deutsche Welle.

Përfaqësuesi zyrtar i departamentit ushtarak tha të hënën se në situatën aktuale, Gjermania nuk mund të marrë rreziqe të tilla.

“Ne duhet të jemi të përgatitur për faktin se Putini do të përfitojë nga çdo dobësi dhe hendek i përkohshëm në gatishmërinë mbrojtëse të NATO-s”, e citoi atë të thoshte agjencia e lajmeve AFP.

Ai kujtoi se Gjermania duhet t’u japë partnerëve të saj të aleancës “mbështetje brenda kornizës së detyrimeve”, siç përcaktohet në nenin 5 të Traktatit të NATO-s.

Në të njëjtën kohë, në një artikull të përbashkët për Der Spiegel të botuar më 21 gusht, socialdemokrati Kristian Klinck, përfaqësuesi i Partisë së Gjelbër Unioni 90 dhe demokrati Alexander Myller kritikuan qëndrimin aktual të Berlinit, i cili thotë se ruatja e potencialit të Bundeswehr-it për të mbrojtur Gjermaninë dhe NATO-n ka përparësi ndaj ofrimit të ndihmës për Ukrainën.

Autorët e artikullit theksuan se deri tani qeveria shpjegonte sasitë relativisht të vogla të ndihmës ushtarake për Ukrainën me mungesën e pajisjeve ushtarake në vetë ushtrinë gjermane.

“Kjo nuk është gjë tjetër veçse një konflikt i ndërtuar qëllimesh, pasi siguria dhe stabiliteti i Evropës aktualisht po mbrohet në Ukrainë”, thanë ata.

Nesër bëhen gjashtë muaj prej kur nisi pushtimi i paprovokuar rus i Ukrainës më 24 shkurt.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky paralajmëroi për sulme të reja ruse ndërsa Ukraina përgatitet të shënojë të mërkurën 31 vjetorin e pavarësisë nga ish Bashkimi Sovjetik.

Zoti Zelensky tha gjatë fjalimit të tij të mbrëmjes të dielën, se ai kishte folur me presidentin francez, Emmanuel Macron për “të gjitha kërcënimet” e paraqitura nga Rusia dhe se mesazhe të ngjashme i ishin dërguar Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së Antonio Guterres dhe presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan.

Një tjetër arsye pse besohet se sulmet ruse ndaj Ukrainës mund të shtohen është edhe vrasja e vajzës së një ideologu rus ultra-nacionalist, që konsiderohet si një nga aleatët e afërt të presidentit, Vladimir Putin.

Kievi paralajmëroi se Rusia është duke përgatitur sulme të reja ndaj Ukrainës në 31 vjetorin e pavarësisë së Ukrainës nga ish Bashkimi Sovjetik. Udhëheqësi ukrainas, Volodymyr Zelensky përmendi se një nga veprimet e dhunshme ruse mund të jetë edhe mbajtja e një gjyqi për një grup ushtarësh ukrainas të kapur gjatë rrethimit të qytetit Mariupol.

“Nëse bëhet ky gjyq i neveritshëm, nëse njerëzit tanë bëhen pjesë e një shfaqje të tillë duke shkelur të gjitha marrëveshjet, të gjitha rregullat ndërkombëtare, nëse ka abuzime… Kjo do të jetë vija përtej së cilës çdo negociatë është e pamundur”, tha zoti Zelensky.

Ndërkohë, një tjetër arsye që besohet se autoritetet ruse mund ta përdorin për sulme të reja është edhe vrasja me bombë në makinë, të dielën, e vajzës së Alexander Dugin, një teoricien politik ultranacionalist dhe mbështetës i pushtimit të Ukrainës nga presidenti Vladimir Putin.

29 vjeçarja që punonte si komentatore televizive e që gjithashtu e mbështeti agresonin rus kundër Ukrainës, u vra të shtunën kur makina që po ngiste shpërtheu teksa po kthehej nga një festival kulturor ku kishte marrë pjesë me të atin.

Sipas analistit politik Abbas Gallyamin, incidenti ishte një veprim paralajmërimi për popullin rus.

“Për aparatin e propagandës, ky është një veprim frikësimi. Në përgjithësi, për një votues besnik, ky është një veprim simbolik, duke demonstruar se armiqësitë tani janë transferuar në territorin e Rusisë, që do të thotë se kjo nuk është më një luftë abstrakte që e shikoni në televizion. Jo vetëm që po bombardohet Krimea, por sulmet terroriste tani po kryhen në rajonin e Moskës”, vlerëson analisti Gallyamov.

Ukraina zyrtare e ka hedhur poshtë përfshirjen në këtë sulm që besohet se nuk kishte në shënjestër viktimën, por babain e saj, Alexander Dugin. Mykhailo Podolyak, këshilltari i presidentit Zelensky tha se Ukraina “nuk është shtet kriminal si Rusia dhe padyshim nuk është një shtet terrorist”.

Alexander Dugin e ka mbrojtur prej kohësh idenë e bashkimit të territoreve rusishtfolëse dhe territoreve të tjera në një perandori të re të madhe ruse, përfshirë Ukrainën. Presidenti ukrainas tha të dielën në mbrëmje se ka biseduar me presidentin francez, Emmanuel Macron për “të gjitha kërcënimet” e paraqitura nga Rusia. Këto mesazhe ai tha se ia ka përcjellur edhe Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së Antonio Guterres dhe presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan.

“Ata e kuptojnë se çfarë po bën dhe çfarë po kërcënon pushtuesi. Dhe ata e kuptojnë se Ukraina nuk do ta tolerojë këtë. Nuk do të tolerojë mundimin e njerëzve për të cilët mund të thuhet vetëm një gjë: ata janë heronj të atdheut të tyre; ata mbrojtën lirinë e popullit të tyre nga pushtuesit”, tha presidenti ukrainas, Zelensky.

31-vjetori i pavarësisë së Ukrainës nga sundimi sovjetik që shënohet të mërkurën, përkon me 6 mujorin e sulmit rus ndaj Ukrainës. Agresioni rus, që filloi më 24 shkurt, ka shkaktuar vdekjen e mijëra ushtarëve nga të dyja palët dhe civilëve ukrainas, ndërsa ka detyruar miliona ukrainas të largohen nga shtëpitë e tyre për në pjesën perëndimore të vendit, larg fushëbetejave në Ukrainën lindore, ose duke ikur tek vendet fqinje.

Bashkimi Evropian do të diskutojë për nisjen e një programi të madh trajnues për forcat ukrainase në shtetet fqinje, tha shefi i diplomacisë së bllokut, Josep Borrell.

Duke folur në një konferencë për media më 22 gusht në Santander të Spanjës, Borrell tha se për këtë temë do të diskutohet javën e ardhshme gjatë takimit në Pragë të ministrave të Mbrojtjes së BE-së.

“Natyrisht se do të ishte një mision i madh”, tha ai dhe shtoi se “çdo mision duhet të jetë i përgatitur” për të trajnuar forcat ukrainase për luftë.

Informacionet e inteligjencës dhe pajisjet ushtarake të ofruara nga Shtetet e Bashkuara dhe Evropa Perëndimore kanë ndihmuar forcat ukrainase që të ngadalësojnë – por jo të ndalin – përparimin e forcave ruse në lindje të Ukrainës dhe përgjatë brigjeve të Detit të Zi.

“Duket e arsyeshme, duke pasur parasysh se lufta po zgjat, që duhet një përpjekje tjetër përveç ndihmës me materiale”, tha Borrell.

“Për këtë po diskutohet midis shteteve anëtare dhe do të bisedohet për këtë temë edhe në nivelin politik javën e ardhshme”, tha ai, pa dhënë detaje të tjera.

Qëkur Rusia nisi pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt, SHBA-ja dhe shtetet e tjera, përfshirë edhe ato evropiane, i kanë ofruar ndihmë ushtarake forcave ukrainase.

Rreth 9.000 pjesëtarë të ushtrisë ukrainase janë vrarë gjatë luftës kundër Rusisë, tha më 22 gusht shefi i forcave të armatosura të Ukrainës.

Shifra e prezantuar nga gjenerali Valeriy Zaluzhnyi, duket se është shifra e parë e ofruar nga një zyrtar i lartë ushtarak ukrainas për humbjet në luftë, qëkur Rusia nisi pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt.

Zaluzhnyi, komandant i forcave të armatosura ukrainase gjatë një konference për media në nderim të veteranëve dhe familjeve të ushtarëve të vrarë, tha se fëmijët duhet të mbrohen në disa pjesë të shtetit, përfshirë në kryeqytet, Kiev.

“Ata nuk e kuptojnë se çfarë po ndodh dhe duhet t’i mbrojmë… sepse baballarët e tyre kanë shkuar në fronte të luftës dhe ndoshta janë në mesin e pothuajse 9.000 heronjve që janë vrarë”, tha ai.

Zaluzhnyi nuk dha detaje të tjera për shifrën e ofruar të ushtarëve të vrarë, por ai tha se aty përfshihen pjesëtarët e personelit ushtarak të vrarë në luftime, sikurse edhe rojet kufitare.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, gjatë konferencës tha se rreth 1 milion persona po mbrojnë Ukrainën si pjesë e forcave të armatosura dhe shërbimeve të tjera ukrainase.

Gjenerali Zaluzhnyi nuk tregoi se sa civilë janë vrarë apo sa ushtarë rusë, sipas Kievit, janë vrarë në luftime. Por, Shtabi i Përgjithshëm i forcave të armatosura ukrainase ka thënë se deri më tani janë vrarë 45.400 rusë. Në anën tjetër, Rusia nuk ka treguar sesa ushtarë të saj janë vrarë në fushëbetejat në Ukrainë.

Shifrat e ofruara nga Ukraina për humbjet e Rusisë nuk kanë mundur të verifikohen në mënyrë të pavarur.

Presidenti turk, Rexhep Tajip Erdogan, pas takimit që pati me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, tha se e ka në plan që ta diskutojë çështjen e centralit bërthamor të Zaporizhjas me homologun e tij rus, Vladimir Putin.

Rusët e kanë marrë kontrollin e kësaj zone, pak pas nisjes së luftës në Ukrainë më 24 shkurt.

Duke folur për media pas kthimit nga Ukrainë, Erdogani e quajti situatën në Zaporizhja, centrali bërthamor më i madhi në Evropë, “një kërcënim për botën”.

Më 18 gusht në Lviv të Ukrainës, Zelensky është takuar me Erdoganin dhe sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së, Antonio Guterres, ku kanë diskutuar për centralin bërthamor të Zaporizhjas.

Erdogan shtoi se Zelensky i ka thënë gjatë takimit që pati me të në Lviv të Ukrainës, see ai dëshiron që Rusia të çminojë zonën përreth centralit bërthamor.

“Ne do ta diskutojmë këtë çështje me presidentin Putin dhe do t’i kërkojmë atij në mënyrë specifike që Rusia të bëjë pjesën e saj në këtë drejtim, si një hap i rëndësishëm për paqen botërore. [Rusët] duhet të ndërmarrin këtë hap. Ukraina ka stafin e saj teknik dhe forcat e veta ushtarake në zaporizhja. Dhe ata janë në gjendje të ofrojnë siguri me stafin e tyre teknik dhe ushtarët atje”, tha Erdogan.

Një ditë më parë Erdogan paralajmëroi “ne nuk duam një tjetër Çernobil”.

Kompania shtetërore bërthamore e Ukrainës, Energoatom, më 19 gusht akuzoi forcat ruse se planifikojnë të fiknin blloqet funksionale të energjisë në termocentral dhe t’i shkëputnin ato nga rrjeti i energjisë ukrainase.

Ata thanë se masa ishte pjesë e një “provokimi në shkallë të gjerë” të planifikuar nga Moska, e cila vetë akuzoi Kievin për përgatitjen e një “provokimi” në vend.

Duke folur në portin e Odesës në Detin e Zi më 19 gusht, Guterres theksoi se energjia elektrike e prodhuar nga uzina i përket Ukrainës dhe i bëri thirrje Rusisë që të mos e ndërpresë centralin nga rrjeti elektrik i vendit.

“Është e nevojshme veçanërisht gjatë dimrit për popullin ukrainas”, tha Guterres. “Ky parim duhet të respektohet plotësisht.”

Më 18 gusht, pas bisedimeve me Erdoganin dhe sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së, Antonio Guterres, Zelensky tha se ishte dakord me parametrat e një misioni nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) në centralin bërthamor të Zaporizhjas.

Një zëdhënës i ministrisë së Jashtme ruse e quajti planin për çmilitarizimin e zonës rreth centralit “të papranueshme”, duke thënë se ai do ta bënte centralin edhe më të prekshëm ndaj sulmeve.

Rusia nuk e mohon se ka trupa të vendosura në uzinë, por ka kundërshtuar pretendimet se ka bombarduar zonën. Në vend të kësaj, Moska fajëson forcat ukrainase për gjuajtjen e predhave të artilerisë në zonë, të cilën zyrtarët në Kiev e mohojnë.

Të paktën katër shpërthime janë raportuar gjatë natës në rajonin ukrainas të Krimesë afër aeroportit ushtarak të Belbekut, thanë burimet lokale.

Ky aeroport gjendet në afërsi të Sevastopolit, në Krimenë e okupuar nga Rusia.

Administratori i vendosur nga Rusia në Sevastopol, Mikhail Razvozhayev, shkroi në Telegram në orët e vona të 18 gushtit se mbrojtja ajrore ka rrëzuar një dron ukrainas. Ai shtoi se shpërthimet nuk kanë shkaktuar ndonjë dëm.

Po të njëjtën ditë, një zyrtar rus në qytetin Kerç të Krimesë tha se mbrojtja ajrore është aktivizuar. Kerç gjendet në skajin më lindor të Krimesë dhe aty gjendet edhe ura e Krimesë, apo siç quhet Ura e Ngushticës së Kerçit.

Kjo urë ishte ndërtuar nga Rusia dhe aty kalon edhe linja hekurudhore që lidh gadishullin e okupuar ukrainas me territorin e Rusisë.

Ky zyrtar tha se “nuk ka rrezik për qyteti apo për urën”.

Ndërtimi i urës së Krimesë përfundoi në maj të vitit 2018 dhe kishte kushtuar rreth 4 miliardë dollarë. Ky projekt kishte për qëllim të forconte pretendimet e Moskës në Krime dhe ura ishte inauguruar nga presidenti rus, Vladimir Putin.

Caqet ushtarake ruse në Krime, që Moska e aneksoi paligjshëm më 2014, në ditët e fundit janë goditur nga shpërthime. Një depo e municionit rus në veri të Krimesë shpërtheu më 16 gusht, një incident që autoritetet ruse ia atribuan “sabotimit”.

Në të njëjtën ditë, një nënstacion elektrik në qarkun Zhankoi shpërtheu, edhe pse shkaku i këtij shpërthimi është ende i panjohur.

Ndërkaq, më 9 gusht baza ajrore Saki u godit nga shpërthime që shkatërruan të paktën nëntë avionë luftarakë rusë, përfshirë edhe avionë luftarakë të llojit Su-30SM dhe bombardues Su-24M.

Zyrtarët ukrainas publikisht nuk kanë marrë përgjegjësinë për shpërthimet, por një zyrtar i paidentifikuar ukrainas ka thënë për New York Times se një njësi elite e ushtrisë ukrainase që po vepron prapa linjave të armikut është përgjegjëse për disa prej sulmeve.

Më 31 korrik, festimet për ditën e marinës ruse në Sevastopol u anuluan pas një sulmi me dron në selinë e Flotës ruse në Detin e Zi. Nga ky sulm u plagosën të paktën gjashtë persona.

Rusia, që nisur pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt, ka paralajmëruar se për çdo sulm në Krime, do të kundërpërgjigjet ashpër.

Ndahet nga jeta senatori i Forza Italia, Niccolò Ghedini.

Senatori vuante prej disa kohësh nga një sëmundje, e cila i mori jetën në moshën 62-vjeçare.

Ghedini, ishte avokati i Silvio Berlusconit për shumë vite. Ka qenë kreu i Forza Italia ai që ka bërë të ditur lajmin me një postim të përzemërt në Facebook.

“Niccolò-ja jonë na la – shkroi Berlusconi -. Nuk na duket e mundur por për fat të keq është. Dhimbja jonë është e madhe, e pamasë, vështirë se mund ta besojmë: tre ditë më parë punuam sërish bashkë”.

Niccolò, kishte kohë që po trajtohej për një formë të leucemia i cili e kishte goditur dhe i ishte nënshtruar muajt e fundit në spitalin San Raffaele ndaj një transplanti të palcës së eshtrave.

Sipas ‘Tgcom‘, vdekja ka ardhur nga një komplikacion, pneumonia, e kontraktuar ndoshta për shkak të gjendjes së tij veçanërisht të brishtë si pacient i imunosupresionuar.

Me përhapjen e lajmit nisën mesazhet ngushëlluese nga bota e politikës italiane./ dita

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, pret të mërkurën në Bruksel liderët e Kosovës dhe Serbisë, në kohën kur zyrtarët nga këto dy shtete kanë ashpërsuar retorikën, pas ngritjes së barrikadave në veri tri javë më parë.

Stoltenberg do të zhvillojë takime të ndara me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Pas secilit takim, është paralajmëruar se do të ketë konferencë për media.

Fillimisht, Stoltenberg do të zhvillojë takim me Vuçiqin në orën 15:30, ndërkaq takimi me Kurtin do të zhvillohet në orën 17:00.

Takimet në selinë e NATO-s vijnë një ditë para se Kurti dhe Vuçiq, po në Bruksel, do të takohen për të vazhduar dialogun midis Kosovës dhe Serbisë, të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian.

Takimet në kryeqendrën evropiane mbahen në kohën e rritjes së tensioneve midis Kosovës dhe Serbisë, pasi më 31 korrik dhe 1 gusht, serbët lokalë ngritën barrikada në veri të Kosovës për të kundërshtuar dy vendime të ekzekutivi të udhëhequr nga Kurti.

Vendimi i parë ka të bëjë me lëshimin e dokumentit për hyrje-dalje për të gjithë shtetasit e Serbisë, me të hyrë në territorin e Kosovës. Dokument të tillë Serbia lëshon për shtetasit e Kosovës qe 11 vjet.

Ndërkaq, vendimi i dytë ka të bëjë me riregjistrimin e makinave me targa të lëshuara nga Serbia. Vlerësohet se 10.000 makina me targa me akronime të Kosovës, sikurse PZ, KM e të ngjashme, qarkullojnë në veriun e banuar me shumicë serbe. Prishtina i konsideron këto targa ilegale.

Misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, më 31 korrik tha se ishte i gatshëm të ndërhynte nëse do të rrezikohej stabiliteti, sipas mandatit që derivon nga rezoluta 1244 e Kombeve të Bashkuara.

Qëndrim të njëjtë shprehu edhe Stoltenberg gjatë një bisede telefonike me Vuçiqin më 3 gusht.

“Të gjitha palët duhet të angazhohen në mënyrë konstruktive në dialogun e ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian dhe të zgjidhin mospajtimet përmes diplomacisë”, kishte thënë Stoltenberg në Twitter pas bisedës me Vuçiqin.

Serbët lokalë më 31 dhe 1 gusht ngritën barrikada për të kundërshtuar dy vendimet e Qeverisë së Kosovës që kanë të bëjnë me targat dhe dokumentet serbe. Barrikadat u hoqën pasditen e 1 gushtit dhe ekzekutivi u pajtua që të shtyjë zbatimin e vendimeve deri më 1 shtator.

Kryeministri Kurti deklaroi për Radion Evropa e Lirë më 8 gusht se ka pasur rrezik që tensionet në veri të përshkallëzoheshin në konflikt të armatosur. Ai ka fajësuar Beogradin për rritjen e tensioneve.

Ai po ashtu ka thënë se deri te rritja e tensioneve erdhi si pasojë e një fushate të dezinformimit të udhëhequr nga Serbia dhe u ka bërë thirrje serbëve në Kosovë që të mos bien pre e fushatave të tilla.

Ndërkaq, në Beograd, Vuçiq deklaroi disa ditë më vonë se kishte informacione për plane të Prishtinës për “likuidimin” e serbëve në veri të Kosovës, teksa ka shtuar se Serbia është për ruajtjen e paqes dhe stabilitetit.

Këto deklarata u panë me shqetësim nga Bashkimi Evropian që më 14 gusht u bëri thirrje zyrtarëve në Kosovë dhe Serbi të ndalonin retorikën nxitëse dhe tha se do të mbajë përgjegjës liderët “për çfarëdo përshkallëzimi të situatës në rajon”.

Përderisa, agjenda e takimeve mes shefit të NATO-s dhe liderëve të Kosovës dhe Serbisë nuk dihet, agjenda e rundit të ri të dialogut është bërë publike.

Sipas njoftimit të BE-së, takimi Kurti-Vuçiq, do të përqendrohet se si të avancohet dialogu drejt një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse për normalizimin e raporteve. Po ashtu, mëtohet që të trajtohen çështjet aktuale që kanë për synim zbutjen e tensioneve mes dy shtete.

Kurti dhe Vuçiq nuk janë takuar në Bruksel që nga korriku i vitit të kaluar.

Palët kanë qëndrime të kundërta sa i përket edhe përfundimit të procesit dialogut të nisur më 2011. Përderisa Kosova kërkon që procesi të përmbyllet me një marrëveshje që do të përfshijë njohjen reciproke, Serbia synon një zgjidhje kompromisi.

Finlanda bëri të ditur se do të reduktojë numrin e vizave turistike që lëshon për shtetasit rusë me 90 për qind për shkak të rritjes së pakënaqësisë mbi luftën në Ukrainë.

Vendimi, i shpallur më 16 gusht nga ministri i jashtëm Pekka Haavisto, është i fundit në një seri veprimesh nga Finlanda në përgjigje të drejtpërdrejtë ndaj pushtimit rus të Ukrainës.

Duke folur për mediat në Helsinki, Haavisto tha se që nga data 1 shtator vizat turistike për shtetasit rusë do të jepen në masën e 10 për qind të masës aktuale.

“Vizat turistike nuk do të ndalen plotësisht, por numri i tyre do të reduktohet ndjeshëm”, citohet të ketë thënë ministri i jashtëm finlandez.

“Kjo do të thotë se llojet e tjera të vizave — vizitat te të afërmit, kontaktet familjare, puna, studimi — do të kenë përparësi dhe do t’i jepet më shumë kohë,” tha ai.

Finlanda aktualisht shqyrton rreth 1000 aplikime për viza në ditë, nga shtetas rusë sipas televizionit publik Yle.

Haavisto tha se Finlanda do të konsiderojë gjithashtu krijimin e një kategorie specifike të vizave humanitare, e cila mund të ndihmojë gazetarët ose punonjësit e OJQ-ve.

Një numër i vogël, por në rritje i vendeve anëtare të Bashkimit Evropian kanë bërë publikisht thirrje për kufizimin ose ndalimin e plotë të turistëve rusë në Evropë në përgjigje të luftës.

Anëtarët më të gjerë të BE-së, përfshirë Gjermaninë, e kanë kundërshtuar deri më tani idenë, megjithëse Republika Çeke, e cila mban presidencën e radhës së BE-së, është zotuar të diskutojë më tej këtë çështje.

Pas dekadash qëndrimi dhe mbajtjeje të një statusi neutral, Finlanda ka nisur shpejt procedurën për anëtarësim në NATO pas pushtimit rus të Ukrainës më 24 shkurt. Edhe Suedia ka vendosur për t’u anëtarësuar dhe aktualisht, 20 nga 30 anëtarët e NATO-s kanë miratuar anëtarësimin e dy vendeve.

“Nuk është e drejtë që qytetarët rusë mund të hyjnë në Evropë, në zonën Shengen, të jenë turistë…ndërsa Rusia po vret njerëz në Ukrainë. Është e gabuar,” tha kryeministrja finlandeze Sanna Marin më 15 gusht.

Nga zjarri në një depo municioni në Krime të martën u plagosën dy persona, që vjen një javë pas një serie shpërthimesh në një bazë ajrore në gadishullin ukrainas që u aneksua nga Rusia.

Zjarri dhe shpërthimet tronditën fshatin Mayskoye të Krimesë herët të martën, raportuan mediat ruse.

Ministria ruse e Mbrojtjes tha se një zjarr shpërtheu në një “vend për ruajtjen e përkohshme të municioneve të një prej njësive ushtarake”.

“Si rezultat i zjarrit, municioni i depozituar shpërtheu”, tha ministria, duke shtuar se nuk ishte e qartë menjëherë se çfarë e shkaktoi zjarrin.

Guvernatori i Krimesë i emëruar nga Rusia, Sergei Aksyonov, tha se dy persona pësuan lëndime dhe se banorët vendas po evakuoheshin nga zona, derisa shpërthimet e municioneve vazhduan.

Autoritetet ukrainase ende nuk kanë komentuar mbi incidentin.

Javën e kaluar, një seri shpërthimesh ndodhën në bazën ajrore Saki pranë fshatit Novofyodorovka në Krime. Ushtria ruse tha se kishte shpërthim aksidental të municioneve atje, por incidenti dukej se ishte rezultat i një sulmi ukrainas. Kievi tha se shpërthimet shkatërruan nëntë avionë rusë.

Zyrtarët ukrainas në atë kohë nuk morën publikisht përgjegjësinë për shpërthimet, ndërsa talleshin me shpjegimin e Rusisë se një duhanpirës i pakujdesshëm mund të kishte shkaktuar që municionet në bazën ajrore Saki të merrnin zjarr dhe të hidheshin në erë. Analistët thanë gjithashtu se shpjegimi nuk ka kuptim dhe se ukrainasit mund të kishin përdorur raketa kundër anijeve për të goditur bazën.

Gadishulli i Krimesë ka një rëndësi të madhe strategjike dhe simbolike për të dyja palët. Kërkesa e Kremlinit që Ukraina të njohë Krimenë si pjesë të Rusisë ka qenë një nga kushtet e saj kryesore për t’i dhënë fund luftimeve, ndërsa Ukraina është zotuar të dëbojë rusët nga gadishulli dhe të gjitha territoret e tjera të pushtuara.

Rusia aneksoi ilegalisht Krimenë në vitin 2014 dhe nisi pushtimin e saj të paprovokuar të Ukrainës më 24 shkurt.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky tha se forcat ukrainase do të synojnë çdo ushtar rus që qëllon në centralin bërthamor të Zaporizhjas, ndërsa të dyja palët vazhdojnë të shkëmbejnë akuza për incidentet e fundit të bombardimeve në të.

“Çdo ushtar rus që ose qëllon në uzinë, ose qëllon duke përdorur uzinën si mbulesë, duhet të kuptojë se ai bëhet një objektiv i veçantë për agjentët tanë të inteligjencës, për shërbimet tona speciale, për ushtrinë tonë”, tha Zelensky në fjalimin e tij të natës më 13 gusht.

Situata në këtë central bërthamor shkaktoi alarm të shtuar këtë javë në Kombet e Bashkuara dhe vëzhguesin e energjisë bërthamore të OKB-së, Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA).

Kievi dhe Moska vazhdojnë të shkëmbejnë akuza për rreziqet e luftimeve pranë centralit bërthamor të Zaporizhjas, për të cilin Kombet e Bashkuara thanë se duhet të çmilitarizohet zona rreth tij.

Zaporizhja është centrali më i madh bërthamor në Evropë dhe në të gjenden gjashtë nga 15 reaktorët që gjenden në Ukrainë.

Forcat ruse e kanë nën kontroll këtë central që nga ditët e para të pushtimit në Ukrainë.

Agjencia e inteligjencës mbrojtëse e Ukrainës më 13 gusht paralajmëroi për “provokime” të reja ruse rreth uzinës, ndërsa kryetari i bashkisë së qytetit ku ndodhet uzina tha se kishte granatime të reja ruse.

Rusia ka kundërshtuar pretendimet, duke thënë se forcat ukrainase qëlluan nëntë predha artilerie në zonën pranë uzinës.

Në fushëbetejë, Ministria ruse e Mbrojtjes pretendoi më 13 gusht se kishte marrë kontrollin e plotë të Pisky, një fshat në periferi të Donjeckut, ndërsa komanda ushtarake e Ukrainës tha se “luftimet e ashpra” vazhduan në fshat.

”Që nga zbatimi i Marrëveshjes së eksportit të grurit të Stambollit, gjithsej 16 anije me 500 mijë ton produkte bujqësore janë larguar nga portet e Ukrainës për në tre kontinente. Pothuajse gjysmë milioni ton produkte bujqësore në bord: misër, grurë, vaj luledielli, sojë dhe të tjera mallra absolutisht të nevojshme për tregun botëror”.

Kështu deklaroi presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, në fjalimin e tij të zakonshëm të mbrëmjes drejtuar kombit.

“Kjo – tha presidenti ukrainas – tashmë ka bërë të mundur uljen e ashpërsisë së krizës ushqimore dhe u ka dhënë njëfarë shprese paqe vendeve konsumatore të produkteve tona bujqësore”.

syri.net

Ish-kancelari gjerman Gerhard Schroeder ka paditur parlamentin gjerman në një përpjekje për të rivendosur privilegjet që iu hoqën në maj të këtij viti.

Sipas avokatit të tij, në padinë e ngritur në Gjykatën Administrative të Berlinit, 78-vjeçari Schroeder kërkon t’i kthehet e drejta për të pasur një zyrë në parlamentin gjerman.

Komiteti parlamentar gjerman i buxhetit vendosi në maj që Schroeder, subjekt i kritikave të ashpra në Gjermani për lidhjet e tij me Rusinë, duhet të hiqte dorë nga e drejta e tij për një zyrë në Bundestag, megjithëse ai do të vazhdonte të merrte pensionin e tij.

Ekipi ligjor i ish-kancelarit po argumenton se vendimi i komitetit të buxhetit të Bundestagut për të shkurtuar fondet për zyrën parlamentare të Schroeder-it dhe për ta mbyllur atë ishte i paligjshëm.

Ish-kancelari, i cili ishte në detyrë midis viteve 1998 dhe 2005, është kritikuar për vite me radhë për përfshirjen e tij me kompanitë shtetërore ruse dhe konsiderohet një mik i ngushtë personal i presidentit rus Vladimir Putin.

Presioni ndaj Schroder-it për t’u distancuar nga Putini u rrit pas pushtimit rus në Ukrainën fqinje.

Në maj, Schroeder më në fund njoftoi se do të largohej nga bordi mbikëqyrës i gjigantit rus të energjisë Rosneft. Ai gjithashtu hodhi poshtë një nominim për një pozicion të bordit mbikëqyrës në Gazprom, një tjetër gjigant energjetik rus.

Të hënën, partia e tij e qendrës së majtë (SPD) vendosi se nuk kishte arsye për ta përjashtuar atë nga partia pas disa javësh shqyrtim.

Komiteti në qytetin verior gjerman të Hanoverit tha se Schroeder nuk ka shkelur rregullat partiake të SPD-së duke u angazhuar me kompanitë shtetërore ruse, që do të thotë se nuk ka bazë për dëbim.

Shefi i NATO-s, Jens Stoltenberg, më 17 gusht do të mbajë takime të ndara në Bruksel me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, dhe presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

Këto takime do të mbahen vetëm një ditë para rundit të ri të dialogut midis Kosovës dhe Serbisë, që ndërmjetësohet nga Bashkimi Evropian.

Sipas njoftimit për media nga aleanca ushtarake e NATO-s, Stoltenberg fillimisht do të takohet me Vuçiqin dhe më pas me Kurtin.

Pas çdo takimi të ndarë janë paraparë të mbahen edhe konferenca për media.

Takimi në Bruksel me Stoltenbergun do të mbahet tri javë pas rritjes së tensioneve në veri të Kosovës.

Serbët lokalë më 31 korrik dhe 1 gusht bllokuan rrugët që çojnë në pikëkalimet kufitare – Jarinjë dhe Bërnjak – që lidhin Kosovën dhe Serbinë, për të shprehur kundërshtimin e tyre lidhur me vendimet e Prishtinës për targat dhe dokumentet serbe.

Më 31 korrik, NATO tha se misioni i saj në Kosovë, KFOR, ishte i përgatitur të ndërhynte nëse do të rrezikohej stabiliteti në vend.

Të njëjtën deklaratë e bëri edhe shefi i aleancës, Stoltenberg gjatë një bisede që ka zhvilluar me Vuçiqin më 3 gusht.

Por, pas ndërhyrjes së Shteteve të Bashkuara dhe BE-së, Qeveria e Kosovës tha se do të shtynte zbatimin e vendimeve për 30 ditë, kur të hiqen barrikadat e vendosura dhe barrikadat u hoqën pasditen e 1 gushtit.

Ndërkaq, më 18 gusht, sipas ftesës së dërguar nga shefi i diplomacisë së BE-së, Josep Borrell, në rundin e dialogut do të bisedohet për “të gjitha çështjet e hapura” midis Kosovës dhe Serbisë. Por, nga BE-ja ende nuk kanë dhënë detaje për agjendën e takimit.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në një intervistë dhënë për REL-in, tha se në rundin e ri të bisedimeve nuk do të diskutojë për dy vendimet që u kundërshtuan nga serbët lokalë.

Vendimi për dokumente ka të bëjë me lëshimin e një dokumenti për hyrje-dalje për të gjithë shtetasit e Serbisë që hyjnë në Kosovë. Këtë praktikë, Serbia e aplikon për shtetasit e Kosovës qe 11 vjet.

Ndërkaq, vendimi i dytë ka të bëjë me riregjistrimin e targave të makinave me akronime të qyteteve të Kosovës, që lëshohen nga Serbia. Targat sikurse KM, PZ, UR e të ngjashme përdoren në veriun e Kosovës të banuar me shumicë serbe dhe nga Prishtina konsiderohen ilegale.

Kurti dhe Vuçiq janë takuar për herë të fundit në dialogun e Brukselit korrikun e vitit të kaluar. Ditë më parë, presidenti serb deklaroi se është skeptik se mund të arrihet ndonjë rezultat në takimin e 18 gushtit.

Zjarrfikësit nga e mbarë Evropa kanë filluar të arrijnë në Francë për të ndihmuar në shuarjen e disa zjarreve të egra.

Franca po përballet me zjarre, veçmas me disa vatra gjigante të flakëve në pyjet në jugperëndim të vendit.

Brigada e zjarrfikësve nga rajoni francez Zhironde, tha se gjatë natës kanë arritur të kufizojnë përhapjen e zjarreve pyjore, për shkak se ka pasur pak erë. Por kushtet atmosferike për vënien nën kontroll të zjarreve ende janë “të pafavorshme” për shkak të motit të nxehtë dhe të thatë.

Që nga e dita e martë, zjarret në rajonet Zhironde dhe Landes kanë shkatërruar mbi 74 kilometra katrorë.

Për shkak të zjarreve, të paktën 10.000 persona janë evakuuar nga këto dy rajone.

Mbi 360 zjarrfikës dhe 100 makina të specializuara janë dërguar në Francë nga Gjermania, Rumania, Polonia dhe Austria. Ata do t’iu bashkohen mbi 1.000 zjarrfikësve francezë të cilët po luftojnë me zjarret pyjore. Greqia po ashtu ka njoftuar se do të dërgojë dy avionë për shuarjen e zjarreve.

Po ashtu, Suedia ka dërguar dy avionë për shuarjen e disa vatrave të zjarrit në rajonin Bretanjë në perëndim të Francës.

Shpërthimet që ndodhën gjatë kësaj jave në bazën ajrore ruse në Krime, kanë degraduar flotën ajrore të Rusisë, tha Britania.

Shpërthimet në bazën ajrore Saki kanë shkatërruar të paktën tetë avionë luftarakë rusë dhe kanë shkaktuar shkatërrim të madh.

Përderisa avionët e shkatërruar janë vetëm një pjesë e vogël e flotës ruse në Detin e Zi, Britania tha se kapacitetet e flotës do të preken, pasi që Saki konsiderohet si bazë kryesore operacionale.

Në përditësimin ditor për luftën në Ukrainë, Ministria britanike e Mbrojtjes, tha se me gjasë baza Saki është ende operacionale, por zonat përreth kanë pësuar dëme serioze.

Imazhet satelitore të publikuara këtë javë kanë shfaqur shkatërrim të madh në bazën ajrore Saki, në Krimenë e okupuar nga Rusia.

Rusia ka thënë se nga shpërthimet është vrarë një person dhe janë plagosur dhjetëra të tjerë. Moska ka thënë se shkaku i shpërthimeve është mosrespektimi i rregullave kundër zjarrit.

Ndërkaq, Ukraina ka mohuar se qëndron prapa shpërthimeve. Por disa zyrtarë të paidentifikuar ukrainas u kanë thënë mediave amerikane se ushtria ukrainase qëndron prapa shpërthimeve.

Rusia e ka përdorur bazën ajrore Saki, që gjendet në perëndim të Krimesë, për të kryer sulme në territorin ukrainas qëkur nisi pushtimin e Ukrainës më 24 shkurt.