Komisioni i Dhomës për Punë të Jashtme ka ngritur alarmin në seancën e djeshme lidhur me situatën në Ballkan. Anëtar pas anëtari përmendën shqetësimet. Ata shqetësoheshin për përshkallëzimin e tensioneve etnike dhe jo-stabilitet, keq-bërjet ruse, ndërhyrjet kineze, dështimin e Serbisë dhe Kosovës që të zbatojnë marrëveshjet, dështimin që të zbatohen vendimet e gjykatave dhe lëvizjet secesioniste në Bosnje dhe Hercegovinë, korrupsionin endemik dhe ekonomitë e dobësuara. Ata mund të kenë përmendur gjithashtu ikjen e konsiderueshme të emigrantëve nga rajoni.

Aty ishte një dëshmitar i vetëm: Gabe Escobar, Zëvendës Ndihmës i Sekretarit. Përkundër që janë në dispozicion shumë njerëz të besueshëm që kanë pikëpamje të kundërta, Kongresi për fat të keq ka zgjedhur që në këtë seancë dhe në seancën e mëparshme rishtazi të Senatit për Ballkanin të dëgjojë vetëm Administratën.

Kongresisti Issa (R-CA) ishte munduar të shprehte keqardhjen për këtë.

Thuaje shpejt dhe me besim

Gabe e përmendi shpejt pranimin në BE si objektivin e SHBA-së, pa vënë në dukje kredibilitetin e zvogëluar të kësaj perspektive dhe gjasat që kjo do të ndodhte në ndonjë kohë në të ardhmen e parashikueshme. Ai pohoi se janë kritike marrëveshja e normalizimit si një “përparim” (Ohër) i arritur në shkurt dhe aneksi i shtuar në mars. Por ai nuk ka vërejtur se Serbia ka refuzuar t’i nënshkruajë të dyja dhe i ato ka shkelur shpejt.

Ai këmbënguli që Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe (AKShS) të koordinojë kulturën, arsimin dhe shërbimet publike si një gur themel. Por ai dështoi të shpjegojë pse SHBA-të nuk kanë insistuar në quid pro quo-në e rënë dakord gjithashtu në vitin 2013. Kjo ishte shtrirja e kushtetutës së Kosovës në komunat e veriut me shumicë serbe. Beogradi e ka bllokuar vazhdimisht këtë në shumë mënyra të ndryshme.

Gabe vuri në dukje marrëveshjen e supozuar të Kosovës dhe Serbisë për njohjen e dokumenteve dhe simboleve kombëtare të njëra-tjetrës. Por ai neglizhoi të theksojë se ky është një problem kryesisht në Serbi. Ai përsëriti rrejshëm se Serbia nuk do të lobonte më kundër integrimit ndërkombëtar të Kosovës. Presidenti serb Vuçiq është zotuar që të mos e përmbushë këtë dispozitë. Beogradi nuk e respektoi atë në Këshillin e Evropës disa ditë pas nënshkrimit të marrëveshjes.

Në Bosnje, Gabe përmendi aktivitetet anti-Dayton të Millorad Dodikut. Por ai harroi të shpjegojë se si SHBA do ta bënte Evropën që t’i bashkohet SHBA-së në sanksione kundër tij. Ai përmendi mbështetjen e tepruar në rajon në energjinë ruse. Megjithatë, ai nuk ka vërejtur se Serbia është fajtori kryesor në këtë drejtim.

Pyetjet ishin të mira

Kryetari Kean (R-NJ) donte të dinte nëse SHBA do të ushtrojë presion të fortë ndaj Presidentit Vuçiq nëse Kryeministri i Kosovës vazhdon me AKShS. Gabe tha një “absolutisht” të shpejtë dhe të sigurt dhe vazhdoi të pretendonte se marrëveshja kërkon që Serbia të njohë sovranitetin dhe integritetin territorial të Kosovës. Kjo është e qartë se nuk do ta bën. Ai shtoi se Serbia ka pranuar që të largojë protestuesit dhe të marrë pjesë në zgjedhjet e reja për kryetarë komunash në veri të Kosovës.

Ma merr mendja se kjo mund të jetë e vërtetë në kanalet diplomatike, por ku janë provat në publik? A do ta besoni këtë vetëm disa muaj pas zgjedhjeve të mbajtura sepse Beogradi ra dakord që serbët të merrnin pjesë, por ata më pas i bojkotuan? Gabe vazhdoi duke thënë se ata demonstrues që sulmuan gazetarët, policinë e Kosovës dhe NATO-n duhet të ndëshkohen. Ku është kërkesa publike e SHBA-së që Beogradi, i cili urdhëroi trazirat, t’i dorëzojë ata sistemit të drejtësisë së Kosovës?

Anëtari i ranguar Keating (D-MA) u fokusua në Kinë. Gabe theksoi me të drejtë kushtet politike të Pekinit, por e vendosi shpresën e tij tërësisht në BE për të krijuar (një ditë) procedura kontraktuese që do të kundërshtonin Pekinin dhe do t’i mbanin projektet të hapura për konkurrentët amerikanë.

Sanksionet

Përfaqësuesja Wagner (R-MO) nënvizoi aktin e saj dypartiak “Përkrahja e Marrëveshjeve të Paqes së Dejtonit përmes sanksioneve”. Gabe u zotua ta mbështesë atë dhe të parandalojë që financimi të arrijë te ata që po mundohen të çmontojnë Bosnjën (përveç mbështetjes për EUFOR dhe HiRep). Kjo dukej serioze. Ndoshta Shteti e ka kuptuar më në fund se heshtja ndaj Dodikut nuk është një strategji fituese. Kongresistja e bëri të qartë se donte që Hungaria të lejonte sanksionet e BE-së ndaj Dodikut.

Kongresisti Titus (D-NV) u fokusua në dezinformacionin rus dhe shtypin e lirë. Gabe kapërceu mundësinë për të përqendruar kritikat në Serbi, e cila ka parë një rënie të madhe të lirisë së shtypit dhe një rritje dramatike të dezinformatave ruse.

Kongresisti Huizenga (R-MI) pyeti për blerjen e Serbisë të armëve nga Kina dhe Rusia. Gabe pretendoi se Serbia kishte kufizuar blerjet e saj nga Rusia “në mënyrë të konsiderueshme” si përgjigje të kërcënimit ndaj sanksioneve, por ka rritur prokurimin nga Kina (i cili nuk mbulohet nga sanksionet “CAATSA” në fjalë). Huizenga pyeti gjithashtu për pesë mos njohësit e BE-së. Gabe shfrytëzoi rastin për të pohuar në mënyrë të paqartë se veprimi mbi AKShS do të ishte i dobishëm.

Kongresisti Self (R-TX) u fokusua në nxitjen e presidentit Vuçiq të bojkotit të zgjedhjeve dhe importimin e armëve të rënda nga Rusia. Pse nuk kemi sanksione ndaj Serbisë tani? Gabe përpëlitej duke pretenduar se ai nuk i kontrollonte sanksionet CAATSA dhe se sanksionet tjera ishin përdorur në Ballkan, duke lënë pas dore të përmendte se ato nuk janë përdorur kundër Serbisë. Vetë e bëri të qartë se ai e konsideron Serbinë si një përfaqësues të Rusisë në Ballkan.

Kongresisti Moran (R-TX) pyeti për Malin e Zi. Mjerisht, Gabe nuk ishte në dijeni të rrugës bregdetare të sapo kontraktuar atje që kinezët do të ndërtonin dhe gabimisht mendoi se ishte autostrada e ndërtuar tashmë veri/jug.

Ai gjithashtu shfrytëzoi rastin për të theksuar se qeveria e re e Malit të Zi do ta bëjë Podgoricën një kandidate të shpejtë për anëtarësim në BE dhe presidentin e saj të ri si “pro-amerikan”. Unë nuk shoh ende ndonjë garanci për këto dy sugjerime.

Një komision i informuar mirë, por Administrata nuk po dëgjon

Të informuar mirë, anëtarët e Kongresit bënë pyetje të mira. Përgjigjet e Administratës ishin më pak bindëse. Ata vazhdimisht shmangën çdo kritikë serioze ndaj Serbisë dhe vazhduan ta mbajnë Kosovën kryesisht, nëse jo ekskluzivisht, përgjegjëse për rrënimin aktual të situatës. Nuk kishte asnjë shenjë se Gabe po dëgjonte indikacionet e përsëritura se nevojitet një qasje më e ashpër ndaj Serbisë.

Dy lëshime të dukshme. Gabe nuk përmendi Ballkanin e Hapur/Open Balkans, një iniciativë e Beogradit që duket se ka vdekur si një vdekje e merituar. Por idetë e këqija nuk vdesin kurrë në Ballkan. Ato kthehen si mumie për të ndjekur rajonin. Thjesht prisni disa vjet, ose ndoshta muaj. Do të kthehet, së bashku me ndarjen.

Nëdoshta nuk e vërejta, Gabe gjithashtu nuk përmendi drejtorin serb të sanksionuar së fundmi të Agjencisë së Inteligjencës së Sigurisë. Askush nuk pyeti se çfarë do të bëjmë lidhur me Aleksandar Vulin. Ky ishte një lëshim fatkeq.