Nga J. Michael Waller, The Federalist

Departamenti i Drejtësisë i SHBA-së ka rihapur një çështje ndaj një ish-agjenti të lartë të kundërzbulimit të FBI-së.

Charles McGonigal ka qenë Agjent Special në krye të Kundërzbulimit në zyrën rajonale të Nju Jorkut. Ai u largua nga FBI në vitin 2018, iu bashkua fondit gjigant të menaxhimit të aseteve Brookfield si nënkryetar për sigurinë globale dhe u arrestua e u dënua në vitin 2023.

Por jo për spiunazh. McGonigal pranoi menjëherë fajësinë për akuza të lidhura me korrupsionin. Ai po vuan një dënim prej gjashtë vjet e gjysmë në burg federal.

Ndjekja penale dhe pranimi i fajësisë nga McGonigal duken çuditërisht të rregullta.

Ai ishte pjesë e operacionit të diskredituar të FBI-së, CROSSFIRE HURRICANE, një hetim “kundërzbulues” i udhëhequr nga shefi i tij, Peter Strzok, kundër Donald Trump dhe mbështetësve të tij në vitin 2016.

Si ish-drejtuesi i kërkimeve për spiunë në zyrën më të madhe të FBI-së, McGonigal mezi u mbrojt nga akuzat për pranimin e paligjshëm të parave nga biznesmenë shqiptarë të lidhur me shërbimet inteligjente të vendit të tyre, si dhe për lidhje me një oligark rus të sanksionuar.

Ai mori një dënim të lehtë dhe një gjobë prej 40 mijë dollarësh.

Diçka nuk shkon. Për shërbimet inteligjente ruse apo kineze, dikush në pozicionin e McGonigal do të ishte një objektiv ideal – njeriu përgjegjës për t’i ndjekur ata.

Dikush me një jetë të dyfishtë dhe një stil jete të tepruar është një shënjestër e përshtatshme. Është e vështirë të besohet se shërbimi shqiptar i inteligjencës e rekrutoi McGonigal përpara se ta bënin njerëzit e Putinit.

Më 30 prill, Prokurori i SHBA për Distriktin e Kolumbias, Ed Martin, e riktheu vëmendjen tek McGonigal. Në një letër drejtuar avokatit të tij, Martin theksoi dënimet e ish-agjentit të FBI-së për “falsifikim dokumentesh, deklarata të rreme, komplot për të shkelur sanksionet e SHBA-së dhe komplot për pastrim parash.”

Martin nuk dha shumë hollësi për interesin e ri. “Disa informacione i kanë ardhur zyrës sime që kërkojnë të intervistojmë zotin McGonigal,” shkroi ai, pa dhënë detaje.

Me sa duket, Departamenti i Drejtësisë po ndjek më shumë se thjesht detaje të vogla për shqiptarët apo oligarkët rusë.

Puna për të kundërshtuar shërbimet e huaja të inteligjencës — kundërzbulimi — është keqkuptuar, madje edhe brenda vetë qeverisë. Hetimi i spiunëve të huaj mund të tingëllojë si diçka e bujshme, por në të vërtetë është punë e lodhshme dhe e rëndomtë.

Pjesa më e vështirë është kur duhen hetuar qytetarë amerikanë që dyshohen me të drejtë për spiunazh, dhe më pas të ndërtohen çështje penale me prova që Departamenti i Drejtësisë mund të paraqesë para një gjyqtari dhe jurie pa komprometuar burimet dhe metodat e kundërzbulimit.

Drejtësia shpesh është e paarritshme. Shumë spiunë i shpëtojnë ndëshkimit sepse provat legjitime nuk janë të pranueshme në gjykatë. Të tjerë nuk gjykohen fare. Disa dënohen për akuza të tjera, si korrupsioni.

A ishte McGonigal spiun i huaj brenda FBI-së? Nuk e dimë. Por administrata Trump duket se e dyshon këtë.

Agjentët e lartë të FBI-së shpesh marrin paga të larta në sektorin privat. Brookfield, një kompani menaxhimi asetesh me vlerë triliona dollarë, e punësoi McGonigal si Nënkryetar të Lartë për Sigurinë Globale.

McGonigal po punonte atje kur Mark Carney erdhi si drejtor në 2020 dhe u bë kryetar në 2022. Burime thonë se McGonigal u ndalua për pyetje ndërsa kthehej nga Amerika e Jugut për punë të Brookfield-it. Brookfield, që zakonisht jep deklarata zyrtare, nuk bëri asnjë koment publik kur McGonigal u largua nga kompania ose u arrestua nga FBI.

A përdori McGonigal postin e tij të lartë të sigurisë në Brookfield për spiunazh? A urdhëroi kryetari i Brookfield-it, Carney, tani Kryeministër i Kanadasë, një vlerësim gjithëpërfshirës për infiltrimin e inteligjencës së huaj në kompani? Këto pyetje mbeten pa përgjigje.

Një tregues: Pak ditë pas letrës së prokurorit Martin drejtuar avokatit të McGonigal, ky i fundit kërkoi një urdhër ndalimi për ish të dashurën e tij, Allison Guerriero, e cila publikisht pretendon se ka prova që ai ishte spiun.

Divizioni i Kundërzbulimit ka qenë një nga pjesët më të politizuara të FBI-së në dekadën e fundit. A nuk dëshironte FBI-ja nën drejtimin e Christopher Wray të hetonte njerëzit e vet, si McGonigal, si një spiun rus, për të mos njollosur reputacionin e zyrës? Duket kështu.

A mund të jetë që të tjerë brenda FBI-së po mbulojnë McGonigalin, ose po shmangin krimin më të rëndë – që është të dëmtojnë imazhin e FBI-së? FBI ka një histori të tillë.

Letra e prokurorit Martin drejtuar avokatit të McGonigalit, së bashku me udhëheqjen e re të FBI-së me Kash Patel dhe Dan Bongino që premtojnë “pastrim të brendshëm”, mund të zbulojnë më shumë rreth penetrimit rus në FBI.

Njëzet rrëfime të tilla të grave të dhunuara seksualisht nga forcat serbe, janë përmbledhur në një libër nga Garentina Kraja dhe Anna Di Lellio.

“Për një kategori – gratë e këtij libri – duket që kjo luftë nuk ka përfunduar kurrë, sepse ato janë detyruar të jetojnë me pasojat e saj në heshtje”, thotë Kraja.

Kraja, hulumtuese dhe gazetare, dhe Di Lellio, sociologe dhe analiste politike, kanë përcjellë luftën e viteve 1998/99 në Kosovë në kapacitete të ndryshme.

Por, që nga viti 2015 – të nxitura nga instalacioni “Mendoj për ty” i Alketa Xhafa Mripës, kushtuar viktimave të dhunës seksuale gjatë luftës – ato kërkonin një mënyrë se si të kontribuonin në ndryshimin e narrativit për këtë luftë në Kosovë.

Dhe, në fund, rezultati është një libër, i publikuar më 12 qershor, në gjuhën angleze, me 20 rrëfime të grave që përjetuan dhunën seksuale gjatë luftës.

“Ne e kemi konceptuar këtë libër si kundërpërgjigje ndaj heshtjes dhe indiferencës që e kemi takuar shpesh brenda Kosovës dhe jashtë saj, për të njohur e ndëshkuar vrasësit e krimit që është kryer ndaj mijëra grave dhe burrave në Kosovë e që vazhdon ta rëndojë jetën e të mbijetuarve”, thotë Kraja për Radion Evropa e Lirë.

Numri i saktë i personave të dhunuar gjatë luftës së fundit në Kosovë nuk dihet. Por, sipas një raporti të Qendrës Amerikane për Kontrollimin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, kjo shifër arrin deri në 20 mijë.

Megjithatë, statusin ligjor si të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës e kanë marrë vetëm afër 2.000 persona.

Kraja thotë se në Kosovën e pasluftës, ku kujtesa kolektive është përqendruar rreth heronjve të luftës çlirimtare dhe rezistencës ushtarake, ky libër sjell në qendër pikërisht ato që shpesh kanë mbetur në hije: gratë e përdhunuara gjatë luftës.

Rrëfimet e tyre nuk kufizohen vetëm gjatë kohës së luftës, por gjithë jetës së tyre. Për Krajën, kjo ka qenë e rëndësishme për të treguar se si këto gra, në jetën e tyre, kanë përjetuar vetëm thyerje emocionale qysh prej ndaljes nga shkollimi, shkaku i mendësisë së familjeve.

“Jeta e tyre njeh vetëm përkeqësim. Dhe nuk mbaron me krimin që ndodh ndaj tyre, por vazhdon edhe pas luftës. Ato jo vetëm që nuk gjejnë përkrahje prej institucioneve, por nuk gjejnë përkrahje as prej familjeve të tyre”, thotë Kraja.

Për shkak të asaj që rrethi shoqëror në Kosovë e cilësonte si humbje të nderit të familjes, Kraja thotë se shumë gra vendosën të heshtin për përjetimet e tyre.

Deri më tani në Kosovë, vetëm Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyhrete Tahiri-Sulimani dhe Ramadan Nishori kanë folur publikisht për dhunën seksuale që kishin përjetuar gjatë luftës.

Meqë shumica e rrëfimeve të tjera – si ato të ndara për Radion Evropa e Lirë ndër vite – janë dhënë anonimisht, Kraja dhe Di Lellio ua kanë kushtuar një kapitull “Heshtjeve”.

“Ka lloje të ndryshme të heshtjes. Në fillim, pasi diçka e tillë i ndodh një gruaje, heshtja e parë është nga shoku. Pastaj, heshtja tjetër është sepse ‘të dhunohesh është diçka e keqe’ dhe çka për 17 familjarët e vrarë? Dikush e ka përjetuar edhe më keq”, thotë Di Lellio për Radion Evropa e Lirë.

Ajo që thotë se e ka habitur në Kosovë, është se, më vonë, këto gra kanë përjetuar paragjykime të mëdha nga gratë e tjera në familjet e tyre.

Kraja, prej fillimit të karrierës si gazetare e luftës e deri te puna si këshilltare e ish-presidentes së Kosovës, Atifete Jahjaga, ka ndjekur nga afër rrëfimet e të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës.

Ndërsa, Di Lellio, aktualisht ligjëruese për ndërhyrjet humanitare dhe etikën në luftë në Universitetin e Nju Jorkut, gjatë vitit 1999 ishte e angazhuar si këshilltare për Programin e OKB-së për Ushqim në Kosovë.

Për Di Lellion është shumë e rëndësishme të theksohet forca e këtyre grave. Për këtë arsye edhe libri është titulluar “Lidhja më e fortë” (në anglisht The Strongest Link) – për forcën që ato kanë treguar brenda familjeve të tyre dhe për forcën që gratë që udhëheqin organizata joqeveritare, kanë treguar për t’u ofruar ndihmë atyre që kanë pasur nevojë.

“Forca e shpirtit të tyre është e pabesueshme. ‘Lidhja më e fortë’ u referohet atyre për mënyrën se si ia dolën të jetonin pas gjithçkaje që u ka ndodhur, si ia dolën të luftojnë për të drejtat e tyre”, thotë Di Lellio.

Për të, krahasimi me vendet e tjera është i pashmangshëm. Ajo thotë se historitë e të mbijetuarve të dhunës seksuale në Kosovë nuk morën shumë kohë për të dalë në publik, kur merren parasysh historitë e ngjashme në vendet e tjera.

Ajo përmend gratë gjermane të dhunuara nga forcat ruse, gratë koreane dhe kineze të përdorura si skllave seksi nga ushtria japoneze, si shembuj të rasteve kur historitë e tilla filluan të fliteshin vetëm 60 apo 70 vjet më vonë.

“S’mund të jemi kurrë të kënaqur, duam të bëjmë më shumë. Por, nuk u desh shumë kohë. Dhe fakti që janë futur në kategori të viktimave civile të luftës, kanë pension, është shumë i rëndësishëm”, thotë Di Lellio.

Por, a mund të bëhet më shumë? Patjetër, thotë ajo.

Di Leillo mbetet kritike për mënyrën se si funksionon Komisioni Qeveritar përgjegjës për njohjen e statusit të të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë.

“Ata duhet t’i lehtësojnë disa nga standardet për verifikimin e përfituesve të pensionit”, thotë ajo.

Di Lellio përmend rastin e një gruaje që ishte detyruar të shkonte për t’u intervistuar në ndërtesën e Komisionit për atë që kishte përjetuar gjatë luftës. Pikërisht në atë ndërtesë ajo ishte ndaluar nga forcat serbe gjatë luftës.

“Përmes organizatave me të cilat të mbijetuarit kanë punuar që, për shembull, 17 vjet, ata duhet ta dinë se diçka u ka ndodhur dhe se s’po kërkojnë para falas”, shton ajo.

Statusi i viktimës së dhunës seksuale të luftës u siguron përfituesve një pension prej 230 eurosh në muaj dhe disa përfitime të tjera, si: shërbime shëndetësore falas dhe përparësi në punësim.

Sipas ligjit në Kosovë, i cili është miratuar në vitin 2014, statusi i tillë i takon çdo personi, i cili arrin ta bindë një komision qeveritar se ka qenë viktimë e dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë, përkatësisht në periudhën 27 shkurt 1998 – 20 qershor 1999.

Organizatat që punojnë me të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës, avokojnë që aplikuesit të intervistohen fizikisht vetëm në rastet kur është e qenësishme. Në vitet e fundit janë ankuar se për intervistë ftohet pothuajse çdo aplikues.

Por, tani, 26 vjet pas hyrjes së trupave të NATO-s në Kosovë, Kraja thotë se është koha për të menduar më thellësisht për pasojat e asaj që ndodhi në Kosovë në fundin e viteve ‘90.

“Ndërkohë që 12 qershori është festë, unë dëshiroj që kjo ditë të shërbejë edhe për të reflektuar për ata njerëz që nuk e kanë përjetuar përfundimin e luftës sikur ne të tjerët, që ta dokumentojnë këtë kapitull si pjesë të historisë së Kosovës”, thotë Kraja.

Di Lellio thotë se, përderisa historitë e të mbijetuarve të dhunës seksuale gjatë luftës në Bosnje e Hercegovinë janë të njohura ndërkombëtarisht dhe kanë sjellë ndryshime edhe në ligje ndërkombëtare, e njëjta nuk vlen edhe për Kosovën.

“Ideja është ta bëjmë edhe këtë [historinë e Kosovës me dhunimet seksuale] të njohur ndërkombëtarisht”, thotë ajo, duke shpjeguar pse libri është publikuar në anglisht.

Kraja thotë se, përmes tregimit të këtyre historive, ato synojnë të ndihmojnë në parandalimin dhe mospërsëritjen e këtyre rasteve dhe vetëdijesimin për mënyrat se si duhet të trajtohen ato.

“Kjo shkon përtej Kosovës”, përfundon Kraja.

“U thashë që nuk kishte nevojë për panik – thjesht të merrnin trupin tim dhe ta varrosnin”, tha Titovskiy për Radion Evropa e Lirë. Atëbotë, ai ishte toger dhe tani është kapiten. “Ishte e dhimbshme për nënën time ta dëgjonte këtë, por nuk kishte rrugë tjetër”.

“Moralisht, praktikisht të gjithë personeli i mbetur… e kuptonin që nuk do të mbijetonim”, tha ai. “Ishte vetëm çështje kohe – kur do të ndodhte”.

Megjithatë, funerali mund të presë: Pak kohë pas asaj telefonate, Titovskiy dhe ukrainasit e tjerë të grumbulluar në uzinën e çelikut të Azovstalit – shumë prej tyre anëtarë të Brigadës Azov – u dorëzuan nën urdhrin e Kievit dhe u morën rob, duke përforcuar kështu kontrollin e Rusisë mbi një qytet që dikur kishte gjallëri e që u shkatërrua tre muaj pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Moska.

Për Titovskiyn, pas 86 ditësh në Azovstal, tortura sapo kishte filluar: Ai dhe të burgosurit e tjerë përjetuan rrahje brutale, goditje me elektroshok, u përballën me uri dhe keqtrajtime të tjera, tha ai. Titovsky u lirua gjatë një këmbimi të të burgosurve 846 ditë më vonë. Kur u dërgua me autobus në Bjellorusi dhe më pas e kaloi kufirin për në Ukrainë në shtator të vitit 2024, ai peshonte 50 kilogramë.

Nga Mariupoli, Titovskiy dhe shumë anëtarë të tjerë të Brigadës Azov u dërguan në një burg në Olenivka, në një pjesë të rajonit të Donjeckut që prej kohësh është nën kontrollin e Rusisë. Atje, tha ai, pati fat që i mbijetoi një prej ngjarjeve më vdekjeprurëse në luftë: shpërthimeve të fuqishme që vranë të paktën 50 të burgosur në natën e 28-29 korrikut 2022.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, i ka quajtur shpërthimet si “krim lufte i qëllimshëm nga Rusia”. Kombet e Bashkuara në janar e shpërbën një mision për grumbullimin e fakteve, pasi Rusia pengoi përpjekjet për hetim, duke dëmtuar provat fizike dhe duke refuzuar që t’u japë vëzhguesve të OKB-së qasje në vendngjarje.

Titovskiy, 43 vjeç, tha se kishte shpëtuar falë fatit: i caktuar në një ndërrim roje, ai ishte duke dalë jashtë kur një shpërthim goditi barakën e tij, dhe e flaku përmes derës, duke i shkaktuar lëndime në krah dhe këmbë. Ai u kthye disa herë në ndërtesën që po digjej, por nuk pa asnjë gjurmë të burrave që kishin fjetur pranë tij.

“Shtrati im ishte i dyti nga lart, shoku im flinte poshtë meje. Ishte sikur të mos kishin ekzistuar kurrë”, tha ai. “Hyra brenda tri ose katër herë, nxora disa djem të tjerë. Por, nuk mund ta gjeja shtratin tim, vëllezërit e mi, apo gjësendet e mia. Asgjë. Aty ku kishin qenë tetë shtretër, tani ishte vetëm një hapësirë bosh”.

Rusia pretendoi se shpërthimet ishin shkaktuar nga raketa HIMARS, të lëshuara nga forcat ukrainase, por Zyra për të Drejtat e Njeriut e OKB-së erdhi në përfundim se ky pretendim ishte i rremë dhe se “dëmet e shkaktuara përputhen me predha të lëshuara nga një trajektore lindje-perëndim” – thënë ndryshe, nga një zonë më e thellë e territorit të kontrolluar nga Rusia.

“Mungesa e llogaridhënies për vdekjet dhe plagosjet në burgun në Olenivka hyn brenda një konteksti më të gjerë të torturës së përhapur dhe rutinore ndaj të burgosurve ukrainas të luftës”, tha OKB-ja më 2024, duke përshkruar gjithashtu ato që i quajti “kushte të mjerueshme ndalimi” me të cilat përballeshin shumë nga të burgosurit.

“Autoritetet ruse i kanë nënshtruar të burgosurit ukrainas të luftës ndaj torturës sistematike dhe të përhapur, përfshirë dhunën seksuale dhe kushtet e rënda të ndalimit”, u tha në një raport të Zyrës së OKB-së për të Drejtat e Njeriut, të publikuar në shkurt të vitit 2025. “Tortura ka qenë e pranishme gjatë marrjes në pyetje dhe në të gjitha fazat e robërisë”.

Për Titovskiyn, pjesa më e rëndë e abuzimit dhe keqtrajtimit – që shumë do ta përshkruanin si torturë – ndodhi më vonë. Nga Olenivka, ai dhe personat e tjerë që u mbijetuan shpërthimeve, u dërguan në një burg në Taganrog, qytet rus afër kufirit, ku ata menjëherë u përballën me dhunë brutale, tha ai.

“Na rrahën – nëse mund ta quash kështu”, tha ai, duke sugjeruar se niveli i abuzimit ishte aq i rëndë saqë fjala “rrahje” nuk e përshkruan siç duhet. “Kishte djem 20 vjeç, të fortë e në formë – por, edhe ata humbnin ndjenjat nga dhuna”.

Rusët ishin veçanërisht të dhunshëm “nëse shihnin tatuazhe – dhe anëtarët e Azovit kanë shumë të tilla”, tha Titovskiy. “Çdo vijë e kryqëzuar konsiderohej një svastikë. Mund t’ua shpjegoje 300 herë se ishte një vizatim abstrakt, por për ta, ne ishim nazistë”.

Tashmë pjesë e Gardës Kombëtare të Ukrainës, Brigada Azov ishte formuar si një batalion vullnetar nga një milici e krahut të djathtë në maj të vitit 2014, pak pasi Rusia aneksoi Gadishullin e Krimesë nga Ukraina dhe nxiti luftën në rajonin lindor ukrainas, të njohur si Donbas.

Zyrtarët rusë kanë përdorur origjinën e Brigadës Azov dhe simbolin e saj zigzag për të mbështetur pretendimin e rremë se Ukraina kontrollohet apo dominohet nga neonazistë – një nga narrativët kryesorë që Kremlini përdor për të justifikuar luftën kundër Ukrainës.

Titovskiy, i cili është nga rajoni ukrainas i Zaporizhjës, u bashkua me ushtrinë në vitin 2014, i etur për të mbrojtur vendin, teksa nisi sulmi rus. Ai nisi të shërbente në Brigadën Azov në nëntor të vitit 2021.

Gjatë tre muajve që qëndroi në burgun në Taganrog, Titovski tha se ishte marrë në pyetje për tri ditë rresht dhe gjatë marrjes në pyetje e kishin rrahur.

“Më rrahën duke më goditur shumë keq në pjesën e majtë të trupit, që mu bë e zezë. Njëra këmbë madje nisi të më infektohej. S’mund të qëndroja në këmbë sepse infeksioni arriti deri te nyja e kyçit të këmbës”, tregoi ai. Më pas, Titovskiy u dërgua në Krime “për amputimin” e këmbës, por këmba nuk iu amputua dhe, në vend të kësaj, ai u trajtua me antibiotikë, që ia shëruan plagët.

Pas kësaj, Titovskiy u dërgua në një burg edhe më thellë brenda Rusisë, në qytetin Kamishin, ku ai tha se zyrtarët e Shërbimit Federal të Sigurisë (FSB), e torturuan me elektroshok.

“Ishte një ferr i ri sepse atyre u pëlqenin shumë elektroshokët”, tha ai për Radion Evropa e Lirë. “Ishte hera e parë që hasja në diçka të tillë”.

“[Rojet] e FSB-së më morën në pyetje, duke përdorur elektroshok, për dy ditë” me të mbërritur, tha ai. “Ata më vendosën një thes në kokë, më lidhën duart pas shpine dhe më përplasën për toke… Dy prej tyre u ulën mbi mua dhe ndezën rrymën”.

Rojet në Kamishin përdornin elektroshok dhe metoda të tjera, përfshirë edhe ndërsimin e qenve ndaj të burgosurve, në përpjekje për t’i detyruar të pranonin vrasjen e civilëve në Mariupol, tha Titovskiy.

“Ata na rrihnin duke na goditur me duar, me këmbë, me shkopinj dhe me tuba plastike të uji”, tha ai. “Kur pesha ime ra në 50 kilogramë, më thanë: ‘Shtrëngo muskujt e barkut, do të të godasim tani’. Pastaj më pyetën: ‘Si të goditëm, mirë?’”.

Pesha normale e Titovskiyt është 70 kilogramë. Në burgun e Kamishinit, të burgosurve u jepnin “150 gramë kasha [ushqim që përgatitet kryesisht nga drithëra të ziera] tri herë në ditë”, tha ai. “Për një burrë të rritur, kjo është shumë pak”.

Për më tepër, ata ishin të detyruar të hanin shpejt ushqimin, sepse u jepej shumë pak kohë për të ngrënë, dhe nëse dikush nuk mbaronte me kohë, të gjithë ndëshkoheshin me porcione më të vogla në vaktin tjetër, tha Titovskiy.

Të burgosurve nuk u jepeshin çorape ose veshje të brendshme, dhe Titovskiy përdori të njëjtën furçë dhëmbësh gjatë gjithë qëndrimit të tij dyvjetor në burg: “Na jepnin një copë sapun, që duhej ta përdornin 16 persona. Praktikisht, nuk kishte letër higjienike, furça dhëmbësh ose pastë dhëmbësh”.

Këto kushte të rënda ndryshonin vetëm kur një komision zyrtar vinte në burg ose, në një rast, kur u zhvillua një vizitë nga përfaqësues të Kryqit të Kuq – dhe edhe atëherë, të burgosurve u jepeshin sende për sa për t’u treguar, por në disa raste u ndalohej t’i përdornin ato, tha ai.

Në shtator 2024, Titovskiy u transferua përsëri, në Belgorod, ku ai dhe të burgosurit e tjerë u habitën nga sjellja e mirë e rojeve dhe nga “çarçafët dhe peshqirët e bardhë” në qelitë e tyre.

“Në mëngjes na nxorën jashtë dhe një zyrtar i forcave speciale ruse tha: ‘Djem, po shkoni në shtëpi’”, tha ai.

Por, Titovskiy e kishte dëgjuar këtë edhe më herët, por gjithmonë ishte kthyer në burg, prandaj ai nuk u besoi fillimisht fjalëve të këtij zyrtari. Por, shpresat ju rritën kur hipi në një autobus civil, që i dërgoi ata në kufirin mes Bjellorusisë dhe Ukrainës.

Ishte e premte, 13 shtator, dhe “kur zbritëm nga autobusi, e pamë një shenjë dhe nisëm të qeshnim – ora ishte 13:13”, kujtoi Titovskiy.

“Më vonë thash nëse dikush më thotë se numri 13 është numër pafat apo nëse e premtja e datës 13 është datë e mallkuar, do t’i pështyj në fytyrë”, tha ai për Radion Evropa e Lirë. “Ishte data më e lumtur dhe dita më e lumtur e jetës time. Të kthehesh në atdhe – s’kam fjalë. Është diçka tjetër”.

Përgatiti: Mimoza Sadiku

Luiza Rudnowa adhuron kinemanë, veshjet dhe artet pamore. Që nga viti 2020, e reja ruse studion në Paris menaxhim arti dhe kulture – dhe synon të bëjë emër në skenë. Por emri i saj i vërtetë fsheh një sekret të madh.

Thuhet se Rudnowa është vajza jashtëmartesore e sundimtarit të Kremlinit, Vladimir Putin, dhe ish-pastrueses Svetlana Krivonogikh. Një thashethem që tashmë ka shkaktuar jo pak trazira në rrethet artistike pariziane.

Sepse “vajza sekrete” e Putinit po kuron në dy galeri të kryeqytetit francez pikërisht artin kundër luftës!

E reja, që punon si kuratore galerie, u vu fillimisht në qendër të vëmendjes nga artistja ruse Nastja Rodionowa (në mërgim që nga fillimi i luftës në Ukrainë më 2022). Rodionowa shkroi në Facebook se Rudnowa punon në ‘Studio Albatros’ dhe në ‘L Galerie’, ku ekspozohen vepra të artistëve si rusë, ashtu edhe ukrainas, me mesazhe të qarta kundër luftës (për shembull, rusja Lora Zyuzina trajton temën e censurës përmes vazove prej qeramike).

Rodionowa shtoi se edhe ajo vetë kishte dashur të ekspozonte veprat e saj atje, por për shkak të vajzës së Putinit, kishte vendosur të mos e bënte.

Ajo ndjehet e mashtruar. “Duhet ta dimë me kë kemi të bëjmë – dhe të vendosim vetë nëse mund të jetojmë me këtë fakt. Për mua personalisht, përgjigjja është: Jo”.

Në përgjigje të pyetjes së portalit rus të lajmeve Meduza, kuratori rus Dmitri Dolinski konfirmoi se prej tetorit 2024 punëson vajzën e Putinit. Ai tha se nuk e kishte pyetur më parë për prejardhjen e saj dhe se kjo ishte e parëndësishme. “Fëmijët nuk janë përgjegjës për prindërit e tyre,” tha ai.

Por Rodionowa mendon ndryshe. Ajo argumenton se edhe “vajza e fshehtë” e Putinit përfiton nga regjimi. SEPSE: Nëna e saj, Swetlana Krivonogikh, pas lindjes u pasurua shumë shpejt, ka aksione në bankën shtetërore Rossiya, zotëron një apartament luksoz në Shën Petersburg dhe ndodhet në listat perëndimore të sanksioneve.

Kur mediat ruse dhe ukrainase zbuluan aferën me Putin disa vite më parë, kjo gjë nuk e shqetësoi shumë Swetlana Krivonogikh; përkundrazi, ajo u gëzua për ndjekësit e rinj në rrjetet sociale. Ndryshe ndodhi me vajzën e saj.

Elizaveta Krivonogikh, emri i lindjes i Rudnowës, fshiu postimet e saj në Instagram dhe TikTok. Në një intervistë në vitin 2021, ajo tregoi se një projekt me revistën ruse “Tatler” nuk u publikua pas raportimeve për prejardhjen e saj. Për investigimet, ajo tha (pa konfirmuar në mënyrë të drejtpërdrejtë se Putin është babai i saj): “Kur të huajt fillojnë të futen në jetën tënde, nuk është aspak e këndshme”.

A po bëhet prejardhja e saj përsëri problem për të? “Ajo jetonte me nënën e saj dhe nuk e njeh babain e saj,” tha Dolinski. Asnjë nga artistët me të cilët ai punon nuk ka shprehur përshtypjen se ajo “mbështet në ndonjë mënyrë regjimin rus ose luftën”. sn

Në kuadër të një aksioni kundër kontrabandës së cigareve, policia speciale e Malit të Zi bastisi kompleksin e vilave të familjes Stanaj në Lagjen Stari Aerodrom në Podgoricë.

Kjo familje është pronare e kompanisë Rokshped.

Aksioni u zhvillua me urdhër të Prokurorisë Speciale.

Më 9 qershor u arrestuan ish-drejtori i Rokshped-it, Prokopije Periq, dhe katër persona të tjerë, përfshirë pronarin e kompanisë MP Shped Trans, Predrag Maxhgal, ndërsa Ivan Turçinoviq u dorëzua vetë.

Periq është drejtor i kompanisë Plus, e cila tregton produkte duhani dhe është e lidhur me Rokshped-in.

Hetimet kanë në shënjestër bizneset e Rokshped-it – njërës prej kompanive më të fuqishme në Mal të Zi.

Në krye të kompanisë Rokshped është Nuo Stanaj, ndërsa Rokshped Auto Qendra drejtohet nga Sander Stanaj.

Sipas burimeve jozyrtare, ata nuk ndodhen në Mal të Zi prej kohësh.

Familja Stanaj e themeloi kompaninë Rokshped në vitin 1992.

Kompania, e drejtuar nga Rrok Stanaj, ishte fillimisht e përqendruar në transportin e mallrave në rrugë tokësore.

Gjatë sanksioneve kundër Republikës së atëhershme Federale të Jugosllavisë, kompania merrej me importin dhe shitjen e naftës dhe derivateve të naftës.

Pompën e parë të benzinës e hapi në vitin 2000.

Tetë vjet më vonë, zinxhirin e pompave ia shiti kompanisë ruse, Lukoil, për 26.5 milionë euro, me një klauzolë që e lejonte Rokshped-in të vazhdonte të operonte në këtë biznes.

Në vitin 1992, ndërmarrja u regjistrua edhe për aktivitetin e importit dhe eksportit të cigareve, me miratimin e Gjykatës Ekonomike në Podgoricë.

Firma është importuesja e vetme e autorizuar e një numri të madh të markave të njohura të cigareve në Mal të Zi dhe distributorja e njërit prej prodhuesve më të mëdhenj ndërkombëtarë, Japan Tobacco International.

Ajo posedon një rrjet prej afërsisht 300 pikash për shpërndarjen e shtypit dhe cigareve.

Në vitin 2009, nga kompania kroate Agrokor mori rrjetin prej 188 pikash të shtypit, ndërsa një vit më parë themeloi Tobacco S press-in, me 80 pika shitjeje me pakicë.

Rokshped Auto Qendra është distributori i autorizuar i markave të makinave: Volkswagen, Audi, Seat dhe Cupra.

Gjatë viteve ’90, kompania furnizoni me makina Qeverinë e Malit të Zi.

Në vitin 2006, ajo bleu hotelin Galeb në Ulqin, i cili më pas u rrënua dhe në vend të tij duhej të ndërtohej një hotel i ri.

Rroku, i cili kishte gjashtë djem, vdiq në nëntor të vitit 2016.

Bizneset i udhëhiqnin kryesisht djemtë e tij, Antoni dhe Nua.

Vëllezërit e tjerë, Lubo, Vaso, Sandri dhe Simoni, gjithashtu punuan në kompaninë familjare duke mbajtur pozita të ndryshme.

Antoni, i cili në shtator të vitit 2007 u nis nga Qiproja – përmes Beogradit – drejt Podgoricës, u arrestua në aeroportin e Beogradit, gjatë një operacioni policor të quajtur “Memfis”.

Ai u akuzua për organizimin e një rrjeti ndërkombëtar për kontrabandën e cigareve, duke përdorur kompaninë familjare si mbulesë.

Përveç tregtisë me cigare legale, sipas prokurorisë, ai merrej edhe me cigare të falsifikuara, të cilat i importonte në Mal të Zi përmes kompanive të regjistruara në Qipro dhe në Dellauer të SHBA-së.

Cigaret ruheshin në Portin e Tivarit. Zyrtarisht raportohej se shiteshin në dyqanet pa taksa (free shop) në Mal të Zi, por në realitet kontrabandoheshin në Serbi dhe prej andej shpërndaheshin në vendet e rajonit dhe të Bashkimit Evropian.

Antoni dhe 26 persona të tjerë u akuzuan se midis viteve 2004 dhe 2007 i kishin shkaktuar buxhetit të Serbisë një dëm prej 65 milionë eurosh përmes kontrabandës së cigareve.

Në vitin 2011, Antoni u dënua me 6 vjet e gjysmë burg dhe një gjobë prej 100 mijë eurosh si drejtues i grupit kriminal.

Anëtarët e tjerë të grupit u dënuan me masa të ndryshme – nga dënimet me kusht deri në 5 vjet burg.

Gjykata, pastaj, e liroi me kusht, pasi pranoi një garanci prej 400 mijë eurosh që ai të mbrohej në liri.

Por, në mars të vitit 2013, ai u vra në Sudan, ku thuhet se kishte një kompani për prodhimin e duhanit.

Familja e tij njoftoi se ai kishte qëndruar dhe punuar atje për “një periudhë të shkurtër”.

Sipas punonjësve, ai u vra nga bashkëpunëtori i tij në biznes, Mujo Sefa, nga Kosova.

Anton Stanaj është përmendur edhe si një nga pjesëmarrësit në konsorciumin që privatizoi fabrikën e kombajnave Zmaj në Zemun, e cila pas privatizimit dështoi.

Ai, po ashtu, është përmendur si pronar i kantinës së verës Erdevik në Vojvodinë.

Përveç këtyre, Qendra për Gazetari Hulumtuese e Serbisë (CINS) raportoi se Rokshped ka blerë aksione edhe në disa ndërmarrje në Serbi – në mesin e tyre: Agrovojvodina, Agrocoop, Stanishiq, Banat Seme, Mlinpek, Sheqer +, M.E.A dhe Panonliv.

Hetimi financiar i veprimtarive të Stanajt në Serbi nuk është iniciuar asnjëherë.

Në vitin 2013, CINS dhe rrjeti rajonal për raportimin e krimit të organizuar dhe korrupsionit OCCRP raportuan se kanë siguruar një raport të Agjencisë Shtetërore për Hetim dhe Mbrojtje të Bosnje e Hercegovinës (SIPA), në të cilin thuhej se familja Stanaj kishte bashkëpunuar me Naser Kelmendin dhe Ekrem Llukën nga Kosova.

Naser Kelmendi u dënua në maj të vitit 2023 nga gjykata në Prishtinë me katër vjet e tetë muaj burg për trafikim të drogës.

Sipas të njëjtit burim, vëllai i Antonit, Nuo Stanaj, u akuzua në vitin 2011 në Serbi për keqpërdorime gjatë privatizimit të kompanisë beogradase Industria e Kushinetave Sferike.

Sipas aktakuzës, kompania pësoi një dëm prej 9.2 milionë eurosh.

Nua figuron si themelues dhe drejtor i kompanisë Rokshped, me 50.02% të aksioneve, ndërsa Lubo zotëron 33.3% dhe Vaso 16.6%.

Pavarësisht se Anton Stanaj ishte arrestuar dhe gjykuar për kontrabandë të cigareve, kompania Rokshped vazhdoi pa pengesa aktivitetet e saj në Mal të Zi – me shpërndarjen e shtypit, cigareve dhe makinave.

Sipas dokumenteve të siguruara nga OCCRP dhe CINS, nga viti 2008 deri më 2011, Rokshped fitoi kontrata në tenderë publikë me vlerë totale prej 3.8 milionë eurosh.

Sandri është pronari i vetëm i kompanisë Rokshped Auto Qendra.

Në janar të vitit 2021, Prokuroria Speciale e Malit të Zi nisi hetime kundër tij dhe i bllokoi përkohësisht mbi dy milionë euro.

Ai u mor në pyetje pasi Njësia Financiare e Inteligjencës së Policisë i dorëzoi Prokurorisë të dhëna që tregonin se ai kishte futur mbi dy milionë euro në mënyrë të ligjshme në sistemin financiar.

Sandri tha se këto para ia kishte dhënë babai i tij, para më shumë se dhjetë vjetësh, dhe se tani i ruante në bankë.

Gjatë hetimeve u intervistuan edhe 11 anëtarë të familjes Stanaj.

Prokuroria filloi hetimet ndaj Sandrit edhe për dyshimet për shmangie taksash dhe pastrim parash.

Ky hetim nuk ka përfunduar ende.

Sander Stanaj ka edhe një firmë në Shqipëri./ REL.

Një hetim i Telegraph tregon se bandat shqiptare po kërkojnë 4,000 paund për të sjellë emigrantët në këtë vend përmes rrugës së “derës së pasme”.

Bandat u japin emigrantëve karta identiteti italiane të rreme që përdoren për të fluturuar në Irlandë, përpara se të futen fshehurazi në Britaninë kontinentale me tragete, duke i lejuar ata të punojnë ilegalisht ose të kërkojnë azil me pasaportat e tyre shqiptare.

Mashtrimi i emigracionit është një nga një sërë hileje që promovohen në Facebook. Reklamat u ofrojnë emigrantëve shqiptarë mundësinë për të hyrë në Mbretërinë e Bashkuar me aeroplan, kamion ose jaht.

Rrugët po reklamohen si një alternativë ndaj kalimeve të Kanalit pas një goditjeje nga autoritetet dhe futjes së një skeme të përshpejtuar dëbimi që uli numrin e shqiptarëve që mbërrinin me anije të vogla nga 12,658 në vitin 2022 në më pak se 1,000 vitin e kaluar.

Kjo ka detyruar Forcën Kufitare dhe Agjencinë Kombëtare të Krimit (NCA) të përshtasin taktikat e tyre. Njëzet shqiptarë u gjetën të fshehur në një jaht të ndaluar në Kornuoll në prill.

Muajin e kaluar, 33 persona u arrestuan si pjesë e një goditjeje ndaj kontrabandistëve të njerëzve në Irlandën e Veriut që abuzonin me Zonën e Përbashkët të Udhëtimit (CTA).

CTA lejon lëvizjen e lirë midis Mbretërisë së Bashkuar dhe Irlandës. Pasaportat nuk kërkohen për qytetarët e Mbretërisë së Bashkuar dhe Irlandës që udhëtojnë midis vendeve.

Edhe pse transportuesit ajrorë dhe detarë thonë se kërkojnë një formë identifikimi, dokumentet nuk kontrollohen gjithmonë. Irlanda nuk është në zonën Shengen të BE-së, por do të pranojë dokumente identifikimi të BE-së, si dhe pasaporta.

Ben Thomas, zëvendësdrejtori i zbatimit të imigracionit në Ministrinë e Brendshme, tha: “Rrjetet kriminale kërkojnë të anashkalojnë kontrollet e forta kufitare përmes mjeteve mashtruese dhe të bllokojnë njerëzit e cenueshëm në aktivitete të mëtejshme të paligjshme.

Suksesi i këtij operacioni shënon një hap të rëndësishëm në aktivitetin e zbatimit që çoi në arrestimin e 33 emigrantëve që u përpoqën të abuzonin me Zonën e Përbashkët të Udhëtimit dhe të minonin sigurinë kufitare të Mbretërisë së Bashkuar.”

Në një postim në një grup në Facebook të titulluar “Shqiptarët në Mbretërinë e Bashkuar”, një kontrabandist njerëzish thotë: “Kush do të donte të shkonte në ishull dhe t’i bashkohej familjes së tij? Ne kemi mënyrat më të mira dhe ofertat super.”

Një gazetar i fshehtë, i cili u paraqit si një emigrant i paligjshëm i mundshëm, iu tha: “Do të doja t’ju sugjeroja mënyrën më të mirë – me aeroplan nga Italia. Shpresoj se keni udhëtuar në të kaluarën me aeroplan dhe nuk keni ndonjë urdhër ndalimi për të hyrë në BE. Një javë më parë dërgova një çift dhe një fëmijë. Shkoi shumë mirë.

Nga Italia, shkoni në Dublin, Irlandë, dhe pastaj në Mbretërinë e Bashkuar. Kushton 4,000 £ për person. Paratë duhet të paguhen në Shqipëri. Ne ju dërgojmë nga Shqipëria në Itali me pasaportat tuaja shqiptare, pastaj nga Italia në Dublin me karta identiteti italiane. Do të qëndroni maksimumi një ose dy ditë në Napoli.

Letërnjoftimet janë italiane. Ato janë të vërteta dhe i ngjajnë personit që udhëton. Askush nuk do t’ju prekë në porta. Ne kemi informacion dhe personin tonë atje. Në Dublin, ju kërkoni azil me pasaportën shqiptare, pastaj shkoni në Irlandën e Veriut dhe udhëtoni për në Mbretërinë e Bashkuar. Me të mbërritur në Mbretërinë e Bashkuar, nuk ka kontroll pasaportash. Mos u shqetësoni për këtë. Ajo familje që ju përmenda shkoi në Dublin me easyJet.”

Kontrabandisti i njerëzve dërgoi një video të një aeroplani easyJet me një shqiptar që tregon simbolin e shqiponjës.

Një tjetër reklamë në një grup në Facebook të titulluar Punë në Mbretërinë e Bashkuar, me 17,800 anëtarë, u postua më 7 qershor: “Kamion, jaht dhe aeroplan. Çmimet më të mira për ata që dëshirojnë të shkojnë në Mbretërinë e Bashkuar.”

Një i tretë në të njëjtin grup kërkoi 5,000 £ për një “kamion për në Mbretërinë e Bashkuar”.

Një i katërt, i datës 1 qershor, tha: “Përshëndetje shqiptarë. Kush është i interesuar të shkojë në Mbretërinë e Bashkuar me një varkë të vogël ose kamion? Lini numrin tuaj të celularit dhe unë do t’ju kontaktoj.”

Një llogari tjetër, nën një emër femëror, pretendonte se punonte për Ministrinë e Brendshme dhe ishte e gatshme të ndihmonte azilkërkuesit me aplikimin e tyre.

Postimi i saj, i postuar më 4 qershor, thoshte: “Kushdo që ka nevojë për ndihmë me dokumente, unë punoj për Ministrinë e Brendshme dhe i ndihmoj shqiptarët të përgatisin dokumente, të shkruajnë letra për familjen dhe miqtë, të bëjnë foto me përshkrime përkatëse – gjithçka që nevojitet për të ndërtuar çështjen para se të dërgohet. Ju lutem, më shkruani vetëm nëse jeni serioz.”

NCA po punon me kompanitë e mediave sociale për të hequr reklamat që promovojnë emigrimin e paligjshëm, me një rekord prej 8,000 të hequr vitin e kaluar. Meta tha se i kishte hequr postimet pasi u njoftua për to nga The Telegraph.

Një zëdhënës i Meta tha: “Kontrabanda e njerëzve është e paligjshme dhe kryhet nga kriminelë të organizuar në të gjithë internetin. Kur bëhemi të vetëdijshëm për përdoruesit që koordinojnë këtë aktivitet, e heqim atë nga shërbimet tona. Ne kemi punuar me ekspertë të industrisë për këtë çështje për disa vite, duke përfshirë edhe si pjesë të planit të përbashkët të veprimit të NCA që nga viti 2021.”

(BalkanWeb)

Për t’u bërë pjesë e grupit “Balkanweb” mjafton të klikoni: Join Group dhe kërkesa do t’ju aprovohet menjëherë. Grupi Balkanweb