VOA
Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) publikoi sot në Tiranë Raportin e Vlerësimit të Sistemit Kombëtar të Integritetit për Shqipërinë, mbi efektivitetin e mekanizmave kombëtarë kundër korrupsionit.
Raporti, një bashkëpunim me Organizatën Transparency International, me mbështetjen e Bashkimit Europian, vëren një rënie në sektorin publik sa u takon mekanizmave kundër korrupsionit, një stanjacion në media dhe shoqërinë civile, ndërsa veçon si përparimin më të rëndësishëm atë në sistemin gjyqësor dhe në prokurori.
“Kuadri legjislativ i Shqipërisë mbetet i fragmentuar dhe efektiviteti i reformave është i kufizuar; shumë institucioneve publike u mungojnë kapacitetet, burimet dhe stafi i nevojshëm për detyrat e tyre”, thuhet në raport.
Lidija Prokic, këshilltare rajonale e organizatës Transparency International për Europën Lindore dhe Juglindore, tha për Zërin e Amerikës se reformat anti-korrupsion në Shqipëri duhet të vazhdojnë, se reforma në sistemin gjyqësor po kryhet me sukses, por edhe se ky Raport zbuloi se disa sektorë janë ende të brishta përballë korrupsionit.
“Një nga gjetjet më të spikatura nga Raporti është dobësia e rolit mbikëqyrës të parlamentit, prej nga rezulton që në disa fusha korrupsioni lehohet të vazhdojë. Nevojitet më shumë ndërveprim midis shoqërisë civile dhe institucioneve qeveritare në krijimin e një legjislacioni të vërtetë e funksional, që ta mbrojë shoqërinë nga korrupsioni. Kjo është e vetmja rrugë ku Shqipëria dhe vende të tjera në rajon mund të përparojnë drejt integrimeve europiane”, tha zonja Prokic për Zërin e Amerikës.
Në Raportin e Vlerësimit të Sistemit Kombëtar të Integritetit, një instrument i organizatës Transparency International, analizohen mirëqeverisja, transparenca dhe llogaridhënia tek Kuvendi, qeveria, partitë politike, gjyqësori, media, institucionet e pavarura, organizatat e shoqërisë civile si biznesi privat.
“Sektori publik i Shqipërisë është shtylla me pikët më të ulëta, sepse vuan nga standarte të paqarta profesionale, nga rreziku i korrupsionit dhe nga ndikimi politik”, thuhet në raport.
Sipas tij, përpjekjet për reforma dështojnë në krijimin e një sektori publik profesional dhe të përgjegjshëm, ku shkarkimet e padrejta mbeten një shqetësim me rëndësi.
IDM thekson në raport se në Shqipëri janë të pranishme forma të ndryshme korrupsioni, nga korrupsioni i vogël dhe nepotizmi deri te pastrimi i parave dhe kapja e shtetit, të cilat kanë marrë një rritje të konsiderueshme.
“Korrupsioni i madh dhe kapja e shtetit janë rritur ndjeshëm në dekadën e fundit, pasi Shqipëria ka rritur rreziqe të tilla nëpërmjet privatizimit, koncesioneve dhe partneriteteve publik-privat PPP. Këto mënyra të transferimit të parave publike dhe kapitalit në duar të privatit kanë qenë të prirura ndaj korrupsionit dhe pretendohet se kanë kontribuar në pasurimin personal të zyrtarëve qeveritarë”, thekson raporti.
Sektorët ekonomikë më të prekur nga korrupsioni i madh, sipas këtij raporti, kanë qenë energjia, transporti, ndërtimi, shëndetësia dhe turizmi.
“Pastrimi i parave dhe marrëveshjet e fshehta ndërmjet partive politike, zyrtarëve të qeverisë dhe grupeve të organizuara kriminale janë shqetësuese dhe janë përkeqësuar”, thuhet në raport.
Kuadri legjislativ kundër korrupsionit vlerësohet se është mjaft gjithëpërfshirës, por jo mjaftueshëm i qartë në përcaktimin e përgjegjësive institucionale për ta zbatuar atë.
“Mungesa e transparencës lehtëson vendimmarrjen e korruptuar dhe kapjen e shtetit”, thekson raporti.
Pavarësisht Ligjit për të Drejtën e Informimit dhe Ligjit për Njoftimin dhe Konsultimin Publik, institucionet publike, sipas raportit, ende nuk arrijnë të zbulojnë të dhënat përkatëse buxhetore dhe të prokurimit, ndërkohë që proceset e konsultimit publik priren të jenë formale.
Në të theksohet se “ndikimi i qeverisë mbi Kuvendin është i rëndësishëm dhe institucionet e pavarura si KLSH, ILDKPKI dhe Avokati i Popullit ushtrojnë presion të kufizuar thelbësor mbi ekzekutivin për të hartuar politika efektive kundër korrupsionit”.
Pavarësisht një ligji të ri për prokurimin publik, raporti thekson se “procedurat e prokurimit publik në sektorin shëndetësor dhe në infrastrukturë vuajnë nga një sërë çështjesh që variojnë nga ofertat fiktive deri te mungesa e mbikëqyrjes efektive”, ndërsa “nuk bëhen të ditura detajet në lidhje me zbatimin dhe ekzekutimin e kontratave të koncesionit/partneritetit publik-privat (PPP)”.
Në këtë raport theksohet se zbatimi në praktikë i ligjit për parandalimin e konfliktit të interesit dhe për mbrojtjen e sinjalizuesve mbetet i dobët.
Mjedisi i biznesit në Shqipëri vlerësohet se ka mbetur i prirur ndaj korrupsionit për shkak të sfidave si informaliteti, administrata publike joefektive dhe besimi i ulët në sistemin e drejtësisë. “Rastet e zyrtarëve publikë që marrin pagesa nga sektori privat janë të përhapura, megjithëse ka pasur iniciativa për të reduktuar kontaktet mes bizneseve dhe zyrtarëve publikë”, thuhet në raport.
Në të theksohet se shoqëria civile, mediat dhe partitë politike kanë shënuar rezultate të dobëta.
“Besimi tek partitë politike është shumë i ulët, sepse partitë politike kanë përqafuar klientelizmin, duke ofruar përfitime në këmbim të mbështetjes elektorale dhe financiare, duke shtuar dyshimet për përfshirjen e grupeve kriminale në këtë marrëdhënie”, thuhet në raport.
Në raport thuhet po ashtu se Komisionit Qendror të Zgjedhjeve ende i mungojnë burimet e mjaftueshme për të monitoruar financimin e partive politike dhe të ndëshkojë shkeljet e ligjit nga partitë politike, ndërsa “ka akuza për ndërhyrje të partive politike në burimet dhe dhënat shtetërore”, por “mekanizmat për të parandaluar keqpërdorimin e burimeve publike gjatë fushatave politike janë joefektive”.
Zonja Prokic, përfaqësuese e Transparency International, tha për Zërin e Amerikës se shoqëria civile ka një rol të rëndësishëm për të luajtur në luftën ndaj korrupsionit, dhe ajo po kurajohet nga TI, që të jetë më bashkëpunuese dhe më aktive në përpjekjet për të mbajtur nën kontroll korrupsionin.
“Qëllimi ynë është bashkëpunimi me qeverinë që ajo të marrë masa konkrete në kontrollin e korrupsionit së pari në sektorin publik, por Raporti vëzhgon korrupsionin edhe në sektorin e biznesit, i cili është po ashtu i lidhur me rolin e parlamentit, qeverisë, dhe drejtësisë. Secili ka një rol të madh për të luajtur, dhe nuk mund të shihen të shkëputura”, tha zonja Prokic.
Në të theksohet se organizatat e shoqërisë civile monitorojnë llogaridhënien e qeverisë me metoda të ndryshme, por ndikimi i tyre është i kufizuar, ndërsa përballen me vëmendje të kufizuar, me frikësime të vazhdueshme, ngacmime dhe sulme.
Sa i takon gazetarisë, në raport thuhet se materialet e përgatitura nga qeveria dhe reklamat e fshehura vënë në dyshim integritetin gazetaresk dhe rolin publik të medias.
“Pavarësia editoriale kushtëzohet nga interesat e pronarëve dhe vlerësohet se mediat promovojnë axhendat e qeverisë, biznesit dhe grupeve kriminale për përfitime personale në tregje fitimprurëse”, theksohet në raport, i cili veçon si problem kufizimet mbi informacionin për gazetarët investigativë, shoqërinë civile dhe profesionistët e medias.
“Krijimi i Agjencisë për Media dhe Informim në vitin 2021 ka centralizuar më tej kontrollin e përmbajtjes së informacionit që bëhet publike nga institucionet qeveritare”, thuhet në raport.
Ai thekson se “liria e medias në Shqipëri është përkeqësuar”, ndërsa “media priret të politizohet ndjeshëm dhe marrëdhënia midis qeverisë dhe pronarëve të medias duket se lidhet me një përfitim reciprok: mbulim pozitiv për qeverinë në këmbim të aksesit në fondet publike dhe lehtësimit të procedurave administrative”.
Në raport theksohet se linjat editoriale të mediave diktohen nga interesi vetjak ekonomik; fakti që pronarët e kompanive më të mëdha mediatike janë aktivë edhe në sektorë si ndërtimi, shëndetësia ose financa.
“Këto marrëdhënie zhvillohen më tej në rrjete klientele të plota thelbësore për korrupsionin e madh dhe mundësinë për të përfituar nga kontratat publike”, thekson raporti i IDM-së për vitin 2023, i cili vjen pas atij të fundit në vitin 2016.
Raporti vlerëson reformën në drejtësi, procesin e vetingut, si dhe ngritjen e një prokurorie të posaçme kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, por thekson se ende gjendja e qeverisjes demokratike është përkeqësuar, ndërsa gjendja e shtetit të së drejtës ka ardhur ngadalë në rënie.
Po ashtu regjistrohet përkeqësim edhe sa i takon mbrojtjes së drejtave njerëzore dhe qytetare, ku janë dokumentuar shkelje të së drejtës për tubim të lirë, ndalime të paligjshme dhe shkelje të së drejtës për strehim nëpërmjet dëbimeve me forcë dhe prishjes së pronës për t’i krijuar hapësirë projekteve të infrastrukturës në kryeqytet.
Bravo Elida Buçpapaj!
Je Shotë Galicë e kohës sonë.
Zoti të bekoft..!
Shqiptarët, kudo të jen, duhet të luftojnë si ju, vazhdimisht, për të drejtat, për interesin, pë nevojat …e popullit të vet.
Ndryshe, nuk mund të egzistojmë si popull.
Edhe njlherë ju lumt për angazhimin tuaj për popullin tonë, shumë të vuajtur.
Respekt, zojë!
Mik i nderuar Mifail Bytyqi,
ju flm shumë, ju shpreh mirënjohjen për këtë fjalë kaq vlerësuese.
Keni shumë të drejtë, vendin e vet njeriu duhet të dijë ta mbrojë.
Ju përshëndes me respekt
Elida Buçpapaj
Respekt per ket zonje te nderuar !
Ju flm shumë!
Ju përshëndes!
Elida Buçpapaj
Ju lumte mendja dhe dora znj. Elida Bucpapaj! Jeni nje shembull i shkelqyer per te gjithe gazetaret qe e duan kombin vet,lirine dhe demokracine e tij. Zoti ju bekofte Ju dhe familjen Tuaj!
Mik i nderuar Dod Progni,
ju shpreh me mirënjohje falenderimet e mia.
Amerikanët nuk pritën që t’i çlironin të tjerët, asnjë komb i civilizuar nuk pret nga të tjerët! Aleanca me SHBA dhe Perëndimin është jetike për kombin shqiptar, por duhet që t’i dalë zot vetes, të dijë të mbrohet dhe të ndërtojë demokracinë.
Ju dërgojmë të falat e Skënderit e të mijat. Edhe ju qofshi i bekuar me Familjen tuaj të nderuar!
Elida
Kure Zemra rrehe pa snare per KOMBIN.
Bravo.
Complimentti.
Të lumte dora dhe mendja!Shembullin tuaj duhet ta ndjekin edhe gazetarë, inelktualë dhe kushdo që e do ATDHEUN
Te Lumt e zonj Elida,per kto fjal shum domethense per popllin shqiptar
Analizë shumë e vërtet dhe një pasqyrim real i agjendës serbe për çështjen e Shqiptarëve. Këtë agjendë serbe jashtëzakonisht mirë e ka pasqyrua Elida te presideti i SHBA. Skenari Serb i memorandums nuk kan të ndalur, vetum e ndrojnë mënyrën e veprimit! Këtë shkrim të Elides duhet ta marrin politikajt tan si në Kosovë e në Shqipri e ta varrin në qafë si hajmali, në mënyrë që ta lexojnë sa here që të bisedojnë me Serbi & Greqi, se këto dy shtete apetite për toka shqiptare e kan të njejt!
Z.Elida Bucpapaj!Te falenderoj sepse,ne keto dite te errata per Kombin tone,letra e Juaj adresuark Presidentit te SHBA-ve Z.Trump jo vetem qe atij i shpreh realisht situaten ne Kosove dhe me gjere,por Ne Kombin tone e perfaqson denjesisht sic i ka hije nje Shqiptare ne Tribunen e OKB .FLM shume.Gjithmone e nderuar.EB
Bravo bre te qofte e nderuar,kur Diplomacia jon është e pergjumur,ateher del Motra jon e nderuar Elida Bucpapaj,dhe Lobon per shtetin e ndertuar me gjak,na duhen njerz te fort si ju te na perfaqsojn,Flm shum moter e dashur Respekt.!
Bravo bre te qofte e nderuar,kur Diplomacia jon është e pergjumur,ateher del Motra jon e nderuar Elida Bucpapaj,dhe Lobon per shtetin e ndertuar me gjak,na duhen njerz te fort si ju te na perfaqsojn,Flm shum moter e dashur Respekt.!
Eh sikur ta kishin kete ndjenj dhe perkushtim udheheqesiit shqiptar situata ne Ballkanin shqiptar do ishte ma e favorshme dhe relaksuese.Te lumte zonje e nderuar Bucpapaj ky eshte patriotizem.
Ne Shqiptaret nuk jemi ushtare te amerikes.
Amerika nuk do t’ja dije se ka Shqiperi.
Lobi serb eshte me i fuqishem se lobi Shqiptar ne amerike.
Edhe ne qofte se Trumpi viziton Shqiperine apo Kosoven
kete e ben vetem per hire te interesava te tij ne Balkan.
America eshte sherri i botes.
Kush je ti o antishqiptare i flliqur
Besoj që komentet janë të tepërta, bravo e nderuar shpresoj qe Shqipfolësit të zgjohen sa nuk është vonë.!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 1
Hej Sefedin,
Duhet te hiqet nga mendja e shqiptareve
qe amerika eshte shpetimtari Shqiperise apo dhe i Kosoves.
Amerika kudo ku hyn te ben llum dhe pataj te qet ujin e zi.
Mos harroni Gerdecin e 15 marsit.
Mu mbushen sytë me lot kur lexova keto fjale shpirti qe smundem tu heq as edhe nje presje fjale aq te verteta qe kan vleren e nje arsenali Armate te rende !
Respekte trimeresh!
!?
Te lumte zonje e nderuar. Respekte pa fund.
Hej.Bije shqiptare me gjak te paster shqiptari.Hallall te qofte gjiri I nenes moj moter.
E ndruara Elida, Perendia te bekoft dhe me te mira jeten ta shperbleft. Duke par veprat e botes femrore dhe botes mshkullore shqiptare, u binda ne jete, se historikisht kombin shqiptar dhe gjuhen shqipe, me vuajtje dhe mundime te medha, por me karakter dhe dinjitet te larte, e ke ruajt dhe e ka mbrojt, bota femrore shqiptare. NENA SHQIPTARE, qe ne sot te flasim e shkruajm SHQIP. Sa per boten mashkullore shqiptare, qfar tradhetish i kan ber njeri tjetrit, qe nga periudha e mbretreshes Teuta, para lindjes se Krishtit, Skenderbeut kur e tradhton nipi I vet Hamzaja, deri te Hasan Prishtina qe e tradhtoi dhe e vrau miku i vet, ne Selanik ne rrugen Vija Ignatia. Mjerisht tani ne prag te mileniumit te trete, tradhtit e botes mashkullore shqiptr u pan kur ne qender te Tiranes e tradhtoin dhe e vrajn vet shqiptaret e Bujar Bukoshit, Ahmet Krasniqin. E nderuara dhe e respektuara Elida, dikur gjenim ngushllime , ndaj tradhtive, te hershme , nga se mbi 99.9 perqind e populates ishin analfabet dhe te pa informuar. Por sot ne mileniumin e trete, kur ne Kosove e Shqipri jan mbi 60 Univerzitete, dy ASHA, me qindar dr. e mr. Vetem ne Shqipri 44. persona me tituj Akademik. Tmerr eshte heshtet para ketyre tradhtive qe I behen kombit dhe atdheut. Ju permendet nje Hashim dhe Ramen, por ata jan te ri ndaj tradhtive qe bejn ndaj Kosoves, ata qe mbajn tituj Akademik si Rexhep Qosja e Nexhat Daci, te cilet I rriti dhe I shkolloi populli I Kosoves duke ndar kafshaten e gojes te femijeve te vet, qe te mos mbeteshin , njeri rrogtar i cernogorv, tjetri rrogtar i serbve, dhe ata sot kerkoin korigjimin , tkurrjen e kufinjeve te Kosoves, duke propozuar dhenjen e Veriut te Kosoves, pasurin se Kosoves, qe sipas CIA-s ka vleren mbi 500 miljard dollar( vlera e dollarit 2004). E nderuara Elida , Serbia nuk e ka hallin e do serbeve qe jetoin ne Kosove, por interesin e pasurive qeka ne teritorin e Kosoves. Sipas vlersimeve te CIA-s, 20 % te rezervave botrore te KROMIT jan ne teritorin e Kosoves, dhe thot se Kosova vlen sa dy her Serbia me Vojvodinen. Ekspertet e Univerzitetit te Beogradit , informoin se nese rezervat e thengjillit qe nuk ka asnje shtet ne Europ, shendrrohen ne ekuivalent nafte, vletra e tyre eshte mbi 700 miljard dollar. Tani me te drejt thot Ambasadori i SHBA-e, dikur ne Shqipri, Donald Lu, i cili sigurisht kohe te gjat ka ber nje anket vizuele, per politikajt -“mashkuj”, shqiptar:”KAM DEGJUAR QE SHQIPTARET JANE TE BESES, POR POLITIKAN ME TE PA BESE, DHE TRADHTAR NDAJ KOMBIT TE VET NUK KA NE BOTE”. Ja kjo eshte pasqyra e ndyre e mbi 99.9 % e botes mashkullore shqiptare. Mjerisht.
E ndruara Elida, Perendia te bekoft dhe me te mira jeten ta shperbleft. Duke par veprat e botes femrore dhe botes mshkullore shqiptare, u binda ne jete, se historikisht kombin shqiptar dhe gjuhen shqipe, me vuajtje dhe mundime te medha, por me karakter dhe dinjitet te larte, e ke ruajt dhe e ka mbrojt, bota femrore shqiptare. NENA SHQIPTARE, qe ne sot te flasim e shkruajm SHQIP. Sa per boten mashkullore shqiptare, qfar tradhetish i kan ber njeri tjetrit, qe nga periudha e mbretreshes Teuta, para lindjes se Krishtit, Skenderbeut kur e tradhton nipi I vet Hamzaja, deri te Hasan Prishtina qe e tradhtoi dhe e vrau miku i vet, ne Selanik ne rrugen Vija Ignatia. Mjerisht tani ne prag te mileniumit te trete, tradhtit e botes mashkullore shqiptr u pan kur ne qender te Tiranes e tradhtoin dhe e vrajn vet shqiptaret e Bujar Bukoshit, Ahmet Krasniqin. E nderuara dhe e respektuara Elida, dikur gjenim ngushllime , ndaj tradhtive, te hershme , nga se mbi 99.9 perqind e populates ishin analfabet dhe te pa informuar. Por sot ne mileniumin e trete, kur ne Kosove e Shqipri jan mbi 60 Univerzitete, dy ASHA, me qindar dr. e mr. Vetem ne Shqipri 44. persona me tituj Akademik. Tmerr eshte heshtet para ketyre tradhtive qe I behen kombit dhe atdheut. Ju permendet nje Hashim dhe Ramen, por ata jan te ri ndaj tradhtive qe bejn ndaj Kosoves, ata qe mbajn tituj Akademik si Rexhep Qosja e Nexhat Daci, te cilet I rriti dhe I shkolloi populli I Kosoves duke ndar kafshaten e gojes te femijeve te vet, qe te mos mbeteshin , njeri rrogtar i cernogorv, tjetri rrogtar i serbve, dhe ata sot kerkoin korigjimin , tkurrjen e kufinjeve te Kosoves, duke propozuar dhenjen e Veriut te Kosoves, pasurin se Kosoves, qe sipas CIA-s ka vleren mbi 500 miljard dollar( vlera e dollarit 2004). E nderuara Elida , Serbia nuk e ka hallin e do serbeve qe jetoin ne Kosove, por interesin e pasurive qeka ne teritorin e Kosoves. Sipas vlersimeve te CIA-s, 20 % te rezervave botrore te KROMIT jan ne teritorin e Kosoves, dhe thot se Kosova vlen sa dy her Serbia me Vojvodinen. Ekspertet e Univerzitetit te Beogradit , informoin se nese rezervat e thengjillit qe nuk ka asnje shtet ne Europ, shendrrohen ne ekuivalent nafte, vletra e tyre eshte mbi 700 miljard dollar. Tani me te drejt thot Ambasadori i SHBA-e, dikur ne Shqipri, Donald Lu, i cili sigurisht kohe te gjat ka ber nje anket vizuele, per politikajt -“mashkuj”, shqiptar:”KAM DEGJUAR QE SHQIPTARET JANE TE BESES, POR POLITIKAN ME TE PA BESE, DHE TRADHTAR NDAJ KOMBIT TE VET NUK KA NE BOTE”. Ja kjo eshte pasqyra e ndyre e mbi 99.9 % e botes mashkullore shqiptare. Mjerisht.