Kanga VIII
Ju them, tash qe vazhdoj tregimin tim,
Se na ende te pirgu s’kishim mbrrijte,
Kur syte nga maja e tij vane fluturim
.
Te nja dy flake, qe pame tue vetetite,
E ‘j tjeter, vrik qe u gjegj ne largesi
Aq mekte sa synit fare me i rreshqite.
.
Iu solla atij deti plot urti:
“Ç’jane keto flake? – fillova une me e pyete.
– Ç’thote tjetri zjarr? Kush jane shkaktare te tij?”
.
E ai m’u gjegj: “Tue ça valen e ndyte
Tash ke me pa ate qe te çon kah rrathet
E ferrit, n’se ky tym nuk t’i zen syte.”
.
S’ka kordhe te flaki nje shigjete ma shkathet,
Qe ajrin ta pershkoje ma shpejt gjithmone,
Si pashe une nje lundrice te shpejte, te hajthet,
.
Mbi uje n’ate ças tue shkite kah ana jone;
Nje lundertar e ngiste si rrufe,
Tue thirre: “Tash m’re ne dore, o i patenzone!”
.
“Flegjias, Flegjias, me kot e ke
ti kesaj here, – imzot nis e i drejtohet,
– veç per kete gjol, per tjeter ne s’na ke!”
.
Si njaj, qe nje genjeshtre i kujtohet,
Qe i asht kurdise, edhe e pushton trishtija,
Ashtu, zemrue, Flegjiasi atbote ndei ftohet.
.
Prisi shkoi n’varke i pari e une mbas tija
Dhe prane e prane te dy na u ulem mbrende;
Vetem kur une u futa, u mbush anija.
.
Kur une e prisi gati u bame me u ende,
E lashta varke filloi ujin me e ça
Ma thelle se kur, ngarkue me shpirtna, rend.
.
Ndersa mbi brrake te vdekjes zune me nga,
Dikush me duel krejt llum, si djall tamam,
E tha: “Si ti kaq shpejt te na ke ra?”
.
E une: “Pse erdha, ktu me ndeje nuk kam.
Po ti kush je, surrat, ti kurr mos qofsh,”
M’u gjegj: “Shikome, nje qe po qan une jam!”
.
E vete at’here: “Me zi e vaje e ofshe
Ti mbetsh ku je, o shpirt i mallekuem!
Te njoh, sado me lluce ti u mbulofsh!”
.
Kah lundra dueret zu ai me i drejtuem,
Por n’ças mesuesi e shtyni ate mekatnuer
Tue brite: “Ik me qej tjere, qen i terbuem!”
.
Pastaj ne qafe m’i hodhi ato duer:
“O shpirt krenar, – me tha tue m’puthe ne balle,
– e lumja ajo, qe t’mbajti ne krahnuer!
.
Ky qe nje mendjemadh sa qe i gjalle,
Nje t’mire s’e bani t’ia stoliste jeten,
Prandej ne shpirt asht nga terbimi kalle.
.
Sa jane asish, qe hiqen lart si mbreten,
Qe si derrat n’kete brrake kane me mbarue,
Turp edhe marre pas tue lane per veten.”
.
E une: “O pris, sa kisha me deshrue
Qe mbrende ne lang ta shoh te zhytun mire,
Para se kete liqen te kem’ kalue!”
.
“Para se t’shohesh, – tha kah une tue prire,
– bregun nga larg, ti fort do ngopesh syne,
ia vlen te plotesohet kjo deshire.”
.
Nuk kaloi shume pashe se si e shkyen
Ate mekatar do shpirtna llom te bame;
Dhe sot per ate qe pashe falnderoj Hyne.
.
“Yrysh n’Argjentin!” – t’gjithe leshuen piskame;
e fiorentini, shpirti i çakerdisun,
mishin e vet e grinte vete me dhambe.
.
Dhe e lame. Ma nuk po flas, si pata nise une.
Nje gjame nder veshe erdhe e m’u shkrep si shqote,
Sa syte i hapa faret i shastisun.
.
“Tashma, o bir, – mesuesi nis e thote,
– afrohet Dite, orezi qytet,
me qytetare te vet e tmadhen frote.”
.
E une: “O pris, qyshe tash, ja, minarete
Po i shoh thelle ne lugine te bame keze;
Dhe ngjajne thue se dikush nga zjarri i qet.”
.
M’u gjegj: “Nga flaka e amshueme, qe i ka ndeze,
I kuq krejt duket pirgu i vrerosun,
Si ti po e vren ne kete sketerre te zeze.”
.
E na iu futem lumit, thelle groposun,
Qe rretheqark i shkon kalase se ngrate,
Muret e saj m’u duken t’çelnikosun.
.
Mbasi na bame nje t’sjellun mjaft te gjate,
Rame ne nje breg, ku i forti lundertar:
“Dilni! Hymja asht ketu!” – tha tue vikate.
.
Me mija pashe mbi dyer asish t’pafare
Pikue nga qielli, qe idhnue e prekun
Thrrisnin: “Po kush, kush asht ky shtegetar,
.
Qe ende pa vdeke po ” hyn mbretnise se vdekun?”
I urti pris u bani shenje me krye
Se donte ne nje ane me ta me u pjekun.
.
At’here, pak ate inat si e mbajten ndry,
Briten: “Eja ti i vetem! Le te shkoje
Ai qe ketu kaq me guxim ka hy!
.
Vetem rrugen e çmendun ta pershkoje
Ne qofte i zoti; ti qendro me ne,
Qe n’shteg te zi iu bane pararoje.”
.
Mendo, lexues, si mbeta shtange e zbe,
Kur fjalet e mallkueme i degjova,
Nga frika se kurrma s’do kthej mbi dhe.
.
“O prisi im i shtrenjte, qe n’sa e sa prova
jeten me ke shpetue e me ke nxjerre
nga ai rrezik i madh, ku u ngujova,
.
te vetem mos me len ketu ne ferr;
e n’qofte se me shkue tutje s’asht gjikue,
t’i gjejme prap gjurmet tona, gjate pa e tjerre.”
.
Edhe imzot, qe aty me kishte çue,
Me tha: “As mos ki frike, as mos u tund,
S’na e ndal kush rrugen tone, – kjo asht caktue!
.
Ketu me prit, shpirtin qe t’u lekund
Forcoje dhe ushqe te ambel shprese,
Se kurr nuk do te la n’kete ferr pa fund.”
.
Keshtu ai shkoi, me la ajo krijese
E dashun si nje babe hutue pa mase,
E “po” e “jo” m’perleshen mbrenda krese.
.
Nuk munda te degjoj çka shkoi t’u flase,
Por shum nuk ndei me ta ne bisedim,
Se te gjithe ngane keshtjelles me iu rrase,
.
N’fytyre ia mbyllen portat prisit tim
Anmiqet tone, ai mbet rrethue vetmije
E u suell kah une ngadale e me trishtim.
.
I mbante syte perdhe, e zeze nje hije
I kishte ra dhe thonte me pshertime:
“Kush s’po me len t’i hyj ketij vend zije?”
.
Me tha: “Ne m’pafsh tue u gri me vehten time,
Ti mos u tremb, une çdo pengese do thej,
Sado keta t’na qesin kundershtime.
.
S’asht hera e pare qe dalin mendjemdhej;
Dhe n’tjeter porte te tille na dolen, por
Qyshe atehere ajo pa shula ndei.
.
Mbi te ti pe mbishkrimin vdekesor;
Ja, permes saj, tash tatepjetes thelle,
Tue pershkue rrathet vetem e pa zor,
.
Zbret ai qe do i hape dyert kesaj keshtjelle.”
Komentet