Deputetja e Parlamentit Finlandez, Tytti Tuppurainen, ka takuar presidenten e Kosovës, Vjosa Osmanin.

Politikania finlandeze ka thënë se Kosova është shteti më reformator në Ballkan Perëndimor dhe se ky progres duhet t’i njihet.

Tuppurainen ka thënë se do ishte një tregim vizioni gjeo-strategjik nëse të gjitha vendet anëtare të BE-së ta njihnin pavarësinë e Kosovës dhe që Kosovës t’i jepet statusi i vendit kandidat.

“Kosova është një top-reformatore në Ballkanin Perëndimor dhe progresi i saj duhet pranuar. Do ishte tregim i një vizioni të madh gjeostrategjik nga të gjitha vendet e BE-së për të njohur sovranitetin e Kosovës dhe për t’i dhënë statusin e vendit kandidat”, ka shkruar ajo pas takimit me presidenten Osmani. sn

Të vendosur që zëri i tyre të dëgjohet, një grup qytetarësh po proteston çdo ditë prej më shumë se 20 ditësh përpara institucioneve shëndetësore në Graçanicë, rreth 10 kilometra nga kryeqyteti i Kosovës, Prishtina.

Këto institucione funksionojnë sipas sistemit të Serbisë nën mbikëqyrjen e Ministrisë serbe të Shëndetësisë, e cila në fund të janarit shpalli konkurse për dhjetëra vende të reja pune.

Megjithatë, protestuesit në Graçanicë pretendojnë se i gjithë procesi i punësimit ka qenë jotransparent dhe se janë krijuar “lista të fshehta të njerëzve të përshtatshëm”, në të cilat janë përfshirë edhe persona të afërt me Listën Serbe – partinë më të madhe të serbëve në Kosovë, që gëzon përkrahjen e Beogradit.

“Na mblodhi i njëjti hall”, thotë për Radion Evropa e Lirë Dushica Nikolliq, ndërsa mban pankartën “Kadro profesionale, por në kërkim të punës”.

Ajo është teknike e farmacisë dhe inxhiniere e diplomuar e bujqësisë. Është nënë vetushqyese e dy fëmijëve dhe prej vitesh pret të punësohet në profesionin e saj. Vendosi të mos e duroj; më “padrejtësinë” pasi u refuzua sërish në konkursin e shpallur nga institucionet shëndetësore, përfshirë Institucionin Farmaceutik të Prishtinës.

Në mjediset serbe në Kosovë të gjitha institucionet shëndetësore financohen nga buxheti i Serbisë.

“Shkollën e kam mbaruar në mënyrë të rregullt, jo me korrespondencë. Kjo është një nga padrejtësitë që ndodhi. Janë punësuar njerëz që për një vit mbaruan atë për të cilën ne kemi studiuar katër vjet”, thekson Dushica Nikolliq për Radio Evropa e Lirë.

Disa institucione shëndetësore, si Qendra e Mjekësisë Familjare në Graçanicë dhe Gushtericë të Poshtme, më 6 prill shpallën vendimin për anulimin e konkurseve “për shkak të skadimit të afatit prej 30 ditësh për marrjen e vendimit për përzgjedhjen e kandidatëve”.

Grupi i qytetarëve të pakënaqur, i cili atëkohë kishte disa ditë që protestonte, vendosi të mos i ndalë protestat, por të vazhdojë luftën e tyre për një punësim më të drejtë dhe më transparent.

Ata kanë paraqitur kërkesat e tyre me shkrim tek institucionet lokale përgjegjëse, por edhe te Ministria e Shëndetësisë në Beograd dhe Presidenca e Serbisë. Disa nga kërkesat e këtij grupi – që e quan veten Lëvizja Popullore e të Pakënaqurve – janë që të publikohen rezultatet e të gjitha konkurseve të shpallura, që drejtuesit e institucioneve shëndetësore të japin dorëheqje dhe të gjenden përgjegjësit për parregullsitë dhe mungesën e transparencës.

Ata pretendojnë se nuk janë të organizuar nga askush dhe se protestat e tyre nuk janë të motivuara politikisht, por se po luftojnë për vendosjen e një sistemi ku të gjithë do të kenë shans të barabartë për punësim.

Drejtorët e Qendrës së Mjekësisë Familjare në Graçanicë dhe Gushtericë të Poshtme kanë thënë në fillim të prillit, kur edhe filluan protestat, se për pranimin e punëtorëve ka vendosur një komision profesional, dhe kanë hedhur poshtë akuzat për parregullsi dhe ndikim politik.

Ndryshe, drejtoresha e Qendrës së Mjekësisë Familjare në Graçanicë, Mirjana Dimitrijeviq, ka qenë në listën e kandidatëve për deputetë nga Lista Serbe në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit.

Diskriminim politik

Megjithatë, Jellena Steviq, 39-vjeçare, nga Graçanica thotë se politikanët lokalë nga radhët e Listës Serbe i kanë “premtuar” se nuk do të punësohet për sa kohë që ata janë në pushtet. Në një deklaratë për Radion Evropa e Lirë, ajo shpreh bindjen se arsyeja për këtë “premtim” është sepse ajo nuk e mbështet politikën e tyre.

Shpallja e konkurseve për pranimin e punonjësve në institucionet shëndetësore përkoi me fushatën parazgjedhore për zgjedhjet parlamentare në Kosovë më 9 shkurt, në të cilat mori pjesë edhe Lista Serbe.

“Nuk e mbështes atë që bëjnë politikanët lokalë, kjo është e vetmja arsye për të cilën jam diskriminuar”, thotë Steviq, e cila gjithashtu prej vitesh kërkon punë në profesionin e saj si infermiere.

Ajo është nënë vetushqyese e tre fëmijëve dhe thotë se me pagën minimale në sektorin privat nuk mund t’i mbajë.

“Vajza ime është në universitet, por do të detyrohet të ndërpresë sepse nuk do të jem në gjendje ta financoj, pasi kam edhe dy vajza të tjera që janë në shkollë”, thotë ajo.

Kryetari i Listës Serbe, Zllatan Ellek, gjatë fushatës zgjedhore ka deklaruar se “në periudhën e mëparshme shteti i Serbisë ka siguruar një numër të madh vendesh pune dhe se kjo është edhe një mënyrë për të qëndruar”. Ellek është gjithashtu drejtor i Qendrës Klinike në Mitrovicën e Veriut, një nga katër komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës.

Megjithatë, Marija Millkoviq Maksimoviq thekson se janë punësuar njerëz që nuk jetojnë fare në Kosovë. Ajo thotë se për tre vjet ka punuar si asistente dentare në Qendrën e Mjekësisë Familjare të Graçanicës në zëvendësim, ka përvojë dhe është refuzuar padrejtësisht në konkurs, në mënyrë që të punësohet dikush që jeton në Serbi.

“Ne vetëm kërkojmë drejtësi, të punësohen ata që janë profesionistë, dikush që ka përvojë pune si unë”, thotë ajo.

Në prononcimin për REL-in, ajo gjithashtu pohon se ka parë që listat e të punësuarve janë bërë në kafene nga zyrtarë lokalë të Listës Serbe.

Se “fjala e fundit” për punësimet në sektorin shëndetësor ka qenë në dorë të politikanëve, mendon edhe Petar Gjorgjeviq nga Graçanica.

“Ka pasur premtime për pozita në këmbim të votës në zgjedhjet parlamentare. Kemi dëshmi që politikanët lokalë janë përfshirë dhe dëshmi nga disa prej nesh që në intervistat për punë na është thënë se komisioni ka bërë pjesën e vet dhe tani duhet të ndjekim ata që realisht vendosin, sepse ata [komisioni] nuk janë ata që vendosin”, thotë Gjorgjeviq për REL-in.

Ai ka aplikuar për pozitën e inxhinierit të softuerit në QMF-në në Gushtericë të Poshtme. Është inxhinier i diplomuar i elektronikës kompjuterike dhe ka mbaruar masterin për inxhinieri biomjekësore në Universitetin Aristoteli në Selanik.

“Të gjithë jemi dëmtuar nga ky proces jotransparent i punësimit. Thjesht duam që kushtet të jenë të barabarta për të gjithë, që kush i plotëson kushtet të ftohet në intervistë dhe të shpallen emrat e atyre që janë pranuar në punë”, thekson Gjorgjeviq.

Lista Serbe nuk është përgjigjur për të komentuar akuzat e shumta ndaj zyrtarëve të saj.

Ai konsideron se njerëzit po punësohen “fshehurazi”, sepse pakënaqësia do të ishte shumë më e madhe nëse do të publikohej lista e të punësuarve.

Gjorgjeviq thekson se ditëve të fundit janë sulmuar nga ata që janë punësuar në konkursin e anuluar, dhe se një burrë – të cilit thuhet se i ishte premtuar punësimi i tre fëmijëve të tij – u ka thënë se do t’i “ndjekë si Jezu Krishtin” derisa të ndalojnë protestat.

Se drejtësia në fund do të dalë në dritë shpreson edhe Mirjana Vasiq, e cila ka përfunduar shkollën e mesme të mjekësisë për teknike të farmacisë. Sipas saj, një burrë – të cilin nuk dëshiron ta emërojë – i ka ofruar të punojë si pastruese në QMF-në e Graçanicës.

“Duke qenë se kam katër fëmijë, isha gati ta pranoja edhe atë, më mirë diçka sesa asgjë”, thotë ajo, duke shtuar se në fund nuk mori asnjë vend pune.

“Po përpiqemi të zbulojmë të vërtetën pse nuk u punësuam dhe mbi çfarë baze u punësuan ata që morën punë. Kush i punësoi ata”, pyet ajo.

Përgjigje për pyetjet dhe kërkesat e tyre ky grup qytetarësh të pakënaqur ende nuk ka marrë.

REL-i i është drejtuar gjithashtu Ministrisë së Shëndetësisë në Qeverinë e Serbisë dhe Presidencës së Serbisë me pyetjen nëse janë të informuar për protestat në Kosovë dhe nëse do të shqyrtojnë kërkesat e tyre, por nuk ka marrë përgjigje.

Megjithatë, protestuesit shpresojnë se institucionet kompetente do ta marrin seriozisht problemin e punësimeve jotransparente dhe se lufta e tyre për një shoqëri më të drejtë do të ketë sukses.

Autoritetet e Kosovës kanë mbyllur zyrat e Fondit të Pensioneve dhe Invaliditetit (Fondi PIO), Shërbimin Kombëtar të Punësimit dhe Fondin Republikan për Sigurime Shëndetësore në Leposaviq, në veri të Kosovës, si dhe Ndërmarrjen Publike Komunale në Shtërpcë, komunë me shumicë serbe në jug të Kosovës.

Të gjitha këto institucione funksiononin sipas sistemit të Serbisë, të cilin Kosova e konsideron të paligjshëm dhe paralel. Zëvendësdrejtori i Policisë së Kosovës për rajonin e veriut, Veton Elshani, i tha Radios Evropa e Lirë se Policia ka asistuar autoritetet komunale në Leposaviq për të rikthyer ambientet e tyre, dhe se gjatë aksionit janë zbuluar “aktivitete të paligjshme”.

“Jemi konsultuar me prokurorin për çështjen e Shërbimit Kombëtar të Punësimit dhe është hapur një rast për falsifikim dokumentesh. Do të intervistojmë një person në lidhje me këtë rast. Sa i përket Fondit për Sigurime Shëndetësore, nga sa di, komuna u ka dhënë një afat prej një jave për të lëshuar hapësirat”, tha Elshani.

Më herët, ministrja në detyrë e Ekonomisë, Artane Rizvanolli, njoftoi se është mbyllur Ndërmarrja Publike Komunale në Shtërpcë.

“Asnjë institucion paralel i Serbisë nuk ka vend në Republikën e Kosovës. Nuk do të ketë asnjë lloj paralelizmi të institucioneve tona dhe asndonjë nënshtrim ndaj direktivave nga Beogradi në territorin e shtetit tonë”, shkroi ajo në një postim në llogarinë e saj në Facebook.

Institucionet sipas sistemit serb kanë funksionuar pas vitit 1999 në mjediset ku jetojnë serbët. Kosova i ka konsideruar ato të paligjshme, por megjithatë ato janë toleruar. Megjithatë, Qeveria e Kosovës, e udhëhequr nga Albin Kurti, ka filluar mbylljen e tyre që nga fillimi i vitit 2024.

Deri më tani janë mbyllur organet e përkohshme komunale, qendrat për punë sociale, Posta e Serbisë, Banka Postare Kursimore dhe ndërmarrjet publike.

“E falënderoj Policinë e Kosovës për mbështetjen dhe njëkohësisht kërkoj nga ata dhe nga Prokuroria që urgjentisht të hetojnë dëmet dhe përfitimet që ka shkaktuar veprimtaria e paligjshme e kësaj strukture paralele të Serbisë”, shtoi Rizvanolli.

Nga ana tjetër, Zyra për Kosovën në Qeverinë e Serbisë njoftoi se autoritetet e Kosovës “në mënyrë të kundërligjshme po i mbyllin edhe ato pak institucione serbe që kanë mbetur në Kosovë”.

“E gjithë kjo po ndodh në praninë e bashkësisë ndërkombëtare, e cila në heshtje po vëzhgon terrorin ndaj serbëve dhe përndjekjen e mëtejshme të popullit tonë”, thuhet në deklaratën e Serbisë, me një thirrje për reagim nga bashkësia ndërkombëtare, veçanërisht nga Bashkimi Evropian, në ndërmjetësimin e të cilit po zhvillohet dialogu ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit për normalizimin e marrëdhënieve.

Mbyllja e institucioneve që funksionojnë sipas sistemit serb po has në kundërshtim nga komuniteti serb, por edhe në kritika nga bashkësia ndërkombëtare, me arsyetimin se “aksionet e njëanshme dhe të pakoordinuara” mund të rrisin tensionet në terren.

Gjithashtu, BE-ja ka deklaruar në fillim të këtij viti se statusi i strukturave të mbështetura nga Serbia pritet të zgjidhet përmes dialogut.

Radio Evropa e Lirë

Policia e Kosovës i ka arrestuar shtatë persona të dyshuar për “planifikimin dhe kryerjen e vrasjes” së rreshterit Muhamed Lika, gjatë një aksioni të gjerë policor mëngjesin e së hënës, njoftuan autoritetet.

Muhamed Lika u vra natën e 1 prillit në shkallët e ndërtesës ku jeton, derisa po kthehej në banesën e tij nga puna.

Drejtori i Policisë së Kosovës, Gazmend Hoxha dhe kryeprokurori i Prokurorisë Themelore në Ferizaj, Burim Çekini, thanë gjatë një konference për media se motivet e vrasjes së tij ka mundësi të kenë lidhje me “punën e tij si zyrtar policor”.

Në mesin e të arrestuarve është edhe një ish-pjesëtar i Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK), thanë ata, pa treguar identitetin e tij.

Ky lajm do të përditësohet

Fituesja e zgjedhjeve Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka arritur marrëveshje me Nismën Socialdemokrate, megjithëse jo të shkruar, për ta formuar Qeverinë e re të vendit, tha të enjten vonë deputeti i zgjedhur i kësaj partie, Haxhi Avdyli.

Duke folur për emisionin “Konfront” të KTV-së, Avdyli tha se nuk është i autorizuar të flasë për marrëveshjen, por shtoi madje se bisedimet janë “shumë pozitive” dhe se tashmë “LVV-ja i ka 61 vota në Kuvend”, por se ajo do më shumë se aq.

“Kemi bisedime dhe bisedimet janë shumë pozitive. S’kemi të shkruar, por mbi këtë shumë shpejt… Për këtë do të dalim para opinionit. S’jam i autorizuar që të flas për këtë”, tha Avdyli.

Nisma, e cila garoi në një koalicion me Aleancën për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) në zgjedhjet e 9 shkurtit, nuk ka komentuar deri më tani rreth marrëveshjes së mundshme me LVV-në.

Kosova ka ngecur në përpjekje për t’i formuar institucionet e reja, pavarësisht se kanë kaluar më shumë se dy muaj nga zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit.

Konstituimi i Kuvendit dështoi dy herë brenda kësaj jave, për shkak të mosmarrëveshjeve procedurale mes partive politike që siguruan ulëse në zgjedhje.

Partia Demokratike e Kosovës (PDK), Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) dhe AAK-ja këmbëngulin që anëtarët e Qeverisë në detyrë, të cilët janë zgjedhur deputetë, të japin dorëheqje, përndryshe nuk do ta votojnë raportin për verifikimin e mandateve të deputetëve, hap që duhet të kalohet për vazhdimin e konstituimit të Kuvendit dhe formimin e Qeverisë së re.

Por, kreu i LVV-së dhe kryeministri në detyrë, Albin Kurti, thekson se një akt i tillë formal është i panevojshëm, për shkak se ekzekutivi është në detyrë, apo dorëheqje që nga 23 marsi.

Nuk është e qartë nëse mosmarrëveshjet mes partive parlamentare do të zgjidhet para mbajtjes së vazhdimit të seancës së ndërprerë të enjten, e caktuar për të shtunën e 19 prillit.

PDK, LDK dhe AAK fajësuan LVV-në se me ndërprerjen e seancave po tenton “të blejë kohë për pazare politike”, pasi sipas tyre, partia e Albin Kurtit nuk i ka votat për të zgjedhur kryeparlamentarin e as Qeverinë.

Vetëvendosje i fitoi zgjedhjet e 9 shkurtit, me rreth 42 për qind të votave, apo 48 ulëse nga 120 sa i ka Kuvendi i Kosovës.

Por, asaj i nevojitën të paktën 61 ulëse për ta formuar qeverinë e re.

Pas LVV-së më së shumti vota fitoi PDK, me 24 ulëse, e pastaj LDK-ja me 20 sosh.

AAK dhe Nisma i fituan i fituan tetë ulëse, prej të cilave tri i takojnë kësaj të fundit.

Kreu i Nismës, Fatmir Limaj, ka qenë i vetmi që e ka lënë të hapur mundësinë për bashkëpunim me Kurtin nga partitë tjera shqiptare.

Avdyli tha të enjten se Vetëvendosje i “ka tashmë” votat e nevojshme për ta formuar Qeverinë e re.

“Ata e dinë që ne i kemi numrat. Ne i kemi 61, por nuk i kemi 63 a 65. Por synojmë t’i rrisim. I kemi të sigurt 61”, ka thënë ai.

Kurti i kishte takuar javën e kaluar edhe liderët e 10 partive të pakicave joserbe në përpjekje për t’i siguruar votat e nevojshme për formimin e Qeverisë së re, por nuk është e qartë ende nëse e ka mbështetjen e të gjitha atyre.

Me tri votat e Nismës dhe 10 të pakicave joserbe, partia e Kurtit do t’i kishte 61 vota, minimumi i kërkuar për formimin e Qeverisë së re.

Ambasadorët e Britanisë së Madhe dhe Gjermanisë në Prishtinë u kanë bërë thirrje partive politike të bashkëpunojnë për tejkalimin e pengesave për formimin e institucioneve të reja të Kosovës, pasi ato dështuan për herë të dytë radhazi ta konstituojnë Kuvendin e ri të enjten.

Konstituimi i Kuvendit dështoi dy herë brenda kësaj jave, për shkak të mosmarrëveshjeve procedurale mes partive politike që siguruan ulëse në zgjedhjet e 9 shkurtit.

“Njerëzit kanë të drejtë të presim nga liderët e tyre politikë të punojnë së bashku në interes të vendit”, tha ambasadori britanik në Prishtinë, Jonathan Hargreaves, në një reagim në Facebook të enjten.

Ai tha se Kosova ka nevojë “urgjente” për formimin e institucioneve të reja, pasi kanë kaluar më shumë se dy muaj nga mbajtja e zgjedhje.

Partia Demokratike e Kosovës (PDK), Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) këmbëngulin që anëtarët e Qeverisë, të cilët janë zgjedhur deputetë, të japin dorëheqje, përndryshe nuk do ta votojnë raportin për verifikimin e mandateve të deputetëve, hap që duhet të kalohet për vazhdimin e konstituimit të Kuvendit dhe formimin e Qeverisë së re.

Por kreu i Lëvizjes Vetëvendosje (LVV) dhe kryeministri në detyrë, Albin Kurti, thekson se një akt i tillë formal është i panevojshëm, për shkak se ekzekutivi është në detyrë, apo dorëheqje që nga 23 marsi.

Ambasadori i Gjermanisë në Prishtinë, Jorn Rohde, tha se konstituimi i Kuvendi i Kosovës ka ngecur, “për shkak të taktikave penguese”.

“Qytetarët meritojnë politikanë që e qesin Kosovës para politikave partiake. Prandaj, e përsëris: Bashkëpunimi i mirëfilltë është urgjentisht i nevojshëm për të garantuar institucione funksionale dhe formim të shpejtë të një qeverie të qëndrueshme”, shkroi Rohde në rrjetin social Bluesky.

Nuk është e qartë nëse mosmarrëveshjet mes partive parlamentare do të zgjidhet para mbajtjes së vazhdimit të seancës së ndërprerë të enjten, e caktuar për të shtunën e 19 prillit.

Në seancën e së enjtes, e cila ishte vazhdimësi e seancës së ndërprerë të martën, kryesuesi i seancës konstituive, Avni Dehari, ftoi në konsultime përfaqësuesit e partive politike dhe më pas tha se nuk kishte konsensus se si të vazhdohet tutje, duke njoftuar se seanca do të vazhdojë më 19 prill në mesditë.

PDK, LDK dhe AAK fajësuan LVV-në se me ndërprerjen e seancave po tenton “të blejë kohë për pazare politike”, pasi sipas tyre, partia e Albin Kurtit nuk i ka votat për të zgjedhur kryeparlamentarin e as Qeverinë.

Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) ka thënë të enjten se dorëheqjet formale të anëtarëve të Qeverisë do ta zhbllokonin konstituimin e Kuvendit.

Vetëvendosje i fitoi zgjedhjet e 9 shkurtit, me rreth 42 për qind të votave, apo 48 ulëse nga 120 sa i ka Kuvendi i Kosovës.

Por, asaj i nevojitën të paktën 61 ulëse për ta formuar qeverinë e re.

Pas LVV-së më së shumti vota fitoi PDK, me 24 ulëse, e pastaj LDK-ja me 20 sosh.

Mandat kanë siguruar edhe deputetë nga koalicioni parazgjedhor midis Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) dhe NISMA.

Nga të gjitha këto parti opozitare, “vija të kuqe” për koalicion të mundshëm me LVV-në nuk ka vendosur vetëm Fatmir Limaj, kreu i Nismës.

Në seancën e parë për rastin e sulmit në Banjskë – që po mbahet sot në Gjykatën Themelore të Prishtinës – avokati i familjes së rreshterit Afrim Bunjaku që mbeti i vrarë nga sulmi, Arianit Koci, kërkoi burgim të përjetshëm për të akuzuarit.

Në fillim të seancës, të akuzuarit Vlladimir Tolliq, Bllagoje Spasojeviq dhe Dushan Maksimoviq u deklaruan të pafajshëm për akuzat për terrorizëm, financim të terrorizmit dhe vepra të rënda penale. Tolliq dhe Spasojeviq kishin refuzuar të deklarohen për fajësinë në seancën përgatitore të 9 tetorit të vitit të kaluar.

Tre të akuzuarit u arrestuan pas sulmit në Banjskë të Zveçanit në shtator të vitit 2023, kur një grup i armatosur i serbëve sulmoi Policinë e Kosovës dhe vrau policin Afrim Bunjaku. Në shkëmbimin e zjarrit që pasoi, u vranë edhe tre sulmues.

Përgjegjësinë për sulmin e armatosur në Banjskë e ka marrë Millan Radoiçiq, ish-nënkryetar i Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve në Kosovë që ka përkrahjen e Beogradit zyrtar. Besohet se ai dhe shumica e pjesëtarëve të grupit të armatosur ndodhen të lirë në Serbi.

Për 42 të akuzuarit e tjerë të këtij rasti, që ndodhen në arrati, është kërkuar gjykim në mungesë. Për ta u lëshua letër-rrestim ndërkombëtar nga Gjykata Themelore në Prishtinë me qëllim për ta siguruar prezencën e tyre.

Në rastet e gjykimit në mungesë, që janë mundësuar në Kosovë me ndryshimet ligjore të vitit 2022, kërkohet që të shterohen të gjitha opsionet për ta siguruar prezencën e të akuzuarve. Në rastet e tjera të këtij lloji, Kosova u ka kërkuar autoriteteve në Serbi t’ua dërgojnë ftesën për marrje në pyetje të akuzuarve dhe rasti i gjykimit ka vazhduar vetëm pasi nuk është marrë përgjigje nga të akuzuarit.

Në seancën e sotshme, pas deklarimit për fajësinë nga të akuzuarit, prokurori special Naim Abazi tha se përmes videove do të dëshmohet se sulmi ishte i paraplanifikuar dhe se grupi ishte “i mirëorganizuar”.

Gjatë shfaqjes së videove të marra nga dronë në ditën e sulmit, Abazi tha se nga sulmi kishin mbetur të dëmtuara edhe shtëpitë e qytetarëve të asaj zone.

Për Tolliqin, i cili ishte gjetur i plagosur, u tha se ishte kapur me armë ushatarake, ndërsa për Spasojeviqin dhe Maksimoviqin u treguan fotografi me të akuzuar të tjerë të këtij rasti.

Si avokati i familjes së Bunjakut, Koci, ashtu edhe përfaqësuesit e të dëmtuarve Alban Rashiti dhe Sedar Dushi thanë se mbështesin fjalën hyrëse të prokurorit.

Në fjalën hyrëse, të akuzuarit Spasojeviq dhe Tolliq thanë se nuk e kanë sulmuar apo vrarë askënd. Spasojeviq tha se nuk ka synuar bashkimin e veriut të Kosovës, të banuar me shumicë serbe, me Serbinë, ndërsa Tolliq tha se ai ka qenë në Banjskë më 24 shtator por për arsye tjetër nga ajo që thuhet në aktakuzë.

Avokatët e të dyve – Lubomir Pantoviq që mbron Spasojeviqin dhe Millosh Deleviq që mbron Toliqin – thanë se aktakuza nuk i plotëson kriteret e Kodit të Procedurës Penale.

Ata pretenduan se aktakuza nuk përshkruan veprimet individuale të Spasojeviqit dhe Toliqit, por vetëm përshkruan në mënyrë të përgjithshme ngjarjen, pa treguar rolin që të akuzuarit kanë luajtur.

Çfarë përmban aktakuza?

Prokuroria Speciale e Kosovës, përveç tjerash, i ngarkon të akuzuarit në rastin Banjska me vepra terroriste dhe vepra kundër rendit kushtetues dhe sigurisë së Kosovës.

Prokurori i rastit, Naim Abazi, më herët ka deklaruar se të akuzuarit kanë pasur role të ndryshme brenda grupit kriminal, “nga organizimi dhe drejtimi i aktiviteteve terroriste, deri te financimi dhe pastrimi i parave”.

Në aktakuzë thuhet se ky grup, përmes përdorimit të dhunës me armatim të rëndë, ka tentuar “ta shkëpusë pjesën veriore të territorit të Republikës së Kosovës, respektivisht komunat e banuara me shumicë serbe, dhe këtë pjesë të territorit t’ia bashkojë Republikës së Serbisë”.

Si lider i këtij grupi është identifikuar Millan Radoiçiq, për të cilin thuhet se ka luajtur një rol të rëndësishëm në koordinimin e sulmit dhe aktivitetet kriminale.

Radoiçiq gjendet në listën e zezë të Shteteve të Bashkuara dhe Mbretërisë së Bashkuar për lidhjet me krimin e organizuar ndërkombëtar dhe korrupsionin.

Në Kosovë, ai gjithashtu lidhet me vrasjen e një politikani opozitar serb, si dhe me frikësimin e dëshmitarëve në një proces gjyqësor për disa ndërtime ilegale.

Në aktakuzë, Prokuroria përmend 34 dosje me prova, në mesin e të cilave ka video-incizime, analiza të pajisjeve elektronike, përgjigje të ndryshme nga Luksemburgu, Bosnje e Hercegovina, bankat dhe institucione të ndryshme, deklarata të dëshmitarëve etj.

Autoritetet e Kosovës e cilësojnë sulmin në Banjskë si akt terrorist dhe akuzojnë Serbinë se qëndron pas tij.

Nga ana tjetër, Serbia ka mohuar çdo përfshirje në sulmin në Banjskë, ndërsa presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, ka theksuar se për Beogradin ky sulm nuk është terrorist, por se po hetohet.

Bashkësia ndërkombëtare e ka dënuar ashpër sulmin në Banjskë dhe ka kërkuar që përgjegjësit të dalin para drejtësisë.

Në Gjykatën Themelore në Prishtinë më 17 prill mbahet seanca e parë për rastin e sulmit në Banjskë, kundër Vlladimir Tolliqit, Bllagoje Spasojeviqit dhe Dushan Maksimoviqit.

Tre të akuzuarit u arrestuan pas sulmit në Banjskë të Zveçanit shtatorin e vitit 2023, kur një grup i armatosur i serbëve sulmoi Policinë e Kosovës dhe vrau policin Afrim Bunjaku. Në shkëmbimin e zjarrit që pasoi, u vranë edhe tre sulmues.

Në shtator të vitit 2024, Prokuroria Speciale e Kosovës ngriti aktakuzë kundër 45 personave për terrorizëm, financim të terrorizmit dhe vepra të rënda penale, shumica prej të cilëve – përfshirë Millan Radoiçiqin, i cili mori përgjegjësinë për sulmin në Banjskë – janë në arrati.

Prokuroria më 9 tetor të vitit të kaluar, në seancën përgatitore, kërkoi që gjykimi të nisë edhe për të akuzuarit që nuk ndodhen në Kosovë, por avokatët mbrojtës theksuan se diçka e tillë nuk lejohet nga ligjet e Kosovës.

Gjyqtari Arben Hoti kërkoi një mendim juridik nga Gjykata Supreme për interpretimin e ligjit, që konstatoi se kjo çështje është “e drejtë diskrecionale” e gjyqtarit.

Një vendim i tillë ende nuk është marrë.

Ndryshe, në seancën përgatitore të 9 tetorit 2024, dy të akuzuarit, Vlladimir Tolliq dhe Bllagoje Spasojeviq, refuzuan të deklarohen për fajësinë në këtë fazë të procesit, ndërsa Dushan Maksimoviq u deklarua i pafajshëm.

Përgjegjësinë për sulmin e armatosur në Banjskë e mori Millan Radoiçiq, ish-nënkryetar i Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve në Kosovë që ka përkrahjen e Beogradit zyrtar. Besohet se ai dhe shumica e pjesëtarëve të grupit të armatosur ndodhen të lirë në Serbi.

Çfarë përmban aktakuza?

Prokuroria Speciale e Kosovës, përveç tjerash, i ngarkon të akuzuarit në rastin Banjska me vepra terroriste dhe vepra kundër rendit kushtetues dhe sigurisë së Kosovës.

Prokurori i rastit, Naim Abazi, më herët ka deklaruar se të akuzuarit kanë pasur role të ndryshme brenda grupit kriminal, “nga organizimi dhe drejtimi i aktiviteteve terroriste, deri te financimi dhe pastrimi i parave”.

Në aktakuzë thuhet se ky grup, përmes përdorimit të dhunës me armatim të rëndë, ka tentuar “ta shkëpusë pjesën veriore të territorit të Republikës së Kosovës, respektivisht komunat e banuara me shumicë serbe, dhe këtë pjesë të territorit t’ia bashkojë Republikës së Serbisë”.

Si lider i këtij grupi është identifikuar Millan Radoiçiq, për të cilin thuhet se ka luajtur një rol të rëndësishëm në koordinimin e sulmit dhe aktivitetet kriminale.

Radoiçiq gjendet në listën e zezë të Shteteve të Bashkuara dhe Mbretërisë së Bashkuar për lidhjet me krimin e organizuar ndërkombëtar dhe korrupsionin.

Në Kosovë, ai gjithashtu lidhet me vrasjen e një politikani opozitar serb, si dhe me frikësimin e dëshmitarëve në një proces gjyqësor për disa ndërtime ilegale.

Në aktakuzë, Prokuroria përmend 34 dosje me prova, në mesin e të cilave ka video-incizime, analiza të pajisjeve elektronike, përgjigje të ndryshme nga Luksemburgu, Bosnje e Hercegovina, bankat dhe institucione të ndryshme, deklarata të dëshmitarëve etj.

Autoritetet e Kosovës e cilësojnë sulmin në Banjskë si akt terrorist dhe akuzojnë Serbinë se qëndron pas tij.

Nga ana tjetër, Serbia ka mohuar çdo përfshirje në sulmin në Banjskë, ndërsa presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, ka theksuar se për Beogradin ky sulm nuk është terrorist, por se po hetohet.

Bashkësia ndërkombëtare e ka dënuar ashpër sulmin në Banjskë dhe ka kërkuar që përgjegjësit të dalin para drejtësisë.

Deputetët e zgjedhur të partive kryesore politike parlamentare, me të cilët bisedoi REL-i, kanë thënë se do të marrin pjesë në vazhdimin e seancës parlamentare për konstituimin e Kuvendit të Kosovës, por me qëndrimet e njëjta që çuan drejt ndërprerjes së saj një ditë më parë.

Vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës është caktuar për të enjten, në orën 12:00.

Seanca nisi të martën, reth orës 11:00, por u ndërpre rreth dy orë më pas, për shkak se deputetët nuk e miratuan raportin e Komisionit të përkohshëm për verifikimin e mandateve dhe kuorumit, që do t’i hapte rrugë betimit të deputetëve.

Deputetët e Partisë Demokratike të Kosovës (PDK), Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK) dhe Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) votuan kundër raportit, duke thënë se anëtarët e Qeverisë, që janë zgjedhur deputetë, është dashur që të jepnin dorëheqje zyrtarisht më herët, në mënyrë që të mund të betoheshin si deputetë të përbërjes së re parlamentare.

Lëvizja Vetëvendosje (LVV) ka thënë vazhdimisht se ekzekutivi është në dorëheqje që nga përfundimi i mandatit katërvjeçar më 23 mars.

Të mërkurën në mëngjes, deputeti më i vjetër në moshë i Kuvendit të Kosovës, Avni Dehari nga Lëvizja Vetëvendosje, i cili kryeson seancën konstituive të legjislativit, iu drejtua me një letër presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, për të sqaruar se si të veprohej më tutje pas ndërprerjes së seancës konstituive të martën.

Osmani, ka thënë të mërkurën se seanca për konstituimin e Kuvendit të Kosovës, e ndërprerë të martën, duhet të vazhdojë brenda 48 orëve nga ndërprerja, ashtu siç e parashohin ligjet.

Po të mërkurëm në mbledhjen e Qeverisë së Kosovës, kryeministri në detyrë, Albin Kurti përsëriti qëndrimin se ai dhe kabineti qeveritar janë në detyrë që nga 23 marsi, kur ekzekutivi ka përmbushur mandatin e rregullt katërvjeçar.

Ai tha se “më shumë se kaq nuk është e mundur të jepet dorëheqje” sepse do të ishte “braktisje e institucionit, do të ishte vakum institucional”.

Çka thojnë partitë politike?

Deputeti i zgjedhur nga Lëvizja Vetëvendosje, Hajrulla Çeku, aktualisht ministër në detyrë i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, tha për Radion Evropa e Lirë se deputetët e kësaj partie do të jenë të pranishëm në vazhdimin e seancës konstituive.

Sipas tij, procesi i konstituimit të Kuvendit duhet të vazhdojë, ashtu siç e parasheh ligji, por edhe letra e presidentes Osmani.

“Nuk ka kuptim të bllokohet konstituimi i Kuvendit dhe kjo është përgjegjësi e secilit prej 120 deputetëve të zgjedhur”, theksoi Çeku.

Lidhur me kërkesën e partive opozitare për dorëheqje të anëtarëve të ekzekutivit nga postet qeverisëse, të cilët kanë fituar mandatin e deputetit, Çeku tha se Lëvizja vetëvendosje mbetet pranë vendimit, të cilin e ka shprehur publikisht të mërkurën kryeministri në detyrë Kurti.

Nga Partia Demokratike e Kosovës, ende nuk kanë bërë publik ndonjë vendim se a do të votojnë raportin e Komisionit të përkohshëm për verifikimin e mandateve dhe kuorumit.

Deputetja e zgjedhur e kësaj partie, Ariana Musliu – Shoshi, theksoi se sipas Rregullores së Kuvendit, brënda 48 orë nga ndërprerja e seancës, deputetët duhet të mblidhen sërish në legjislativ.

“Nesër (të enjten), duhet të blidhen të gjithë deputetët”, tha ajo për Radion Evropa e Lirë, duke shtuar se vendimi i PDK-së për të votuar ose jo raportin e Komisionit të përkohshëm për verifikimin e mandateve dhe kuorumit, do të bëhet i ditur kur të mblidhen deputetët në seancë.

Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK) e ka mirëpritur përgjigjen e presidentes Osmani, që seanca konstituive e Kuvendit duhet të vazhdojë brenda 48 orëve nga ndërprerja.

Por, kryetari i kësaj partie, Lumir Abdixhiku, përsëriti se LDK-ja do të kërkojë përsëri nga Kurti me ministra të japin dorëheqje formale.

“Do ta kërkojnë si obligim ligjor, si rrjedhë kushtetuese, si logjikë demokratike”, tha Abdixhiku, por nuk ka saktësuar se a do ta definojë ky qëndrim edhe votimin ose jo nga kjo parti të raportit të Komisionit të përkohshëm për verifikimin e mandateve dhe kuorumit.

Deputetët e Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës do të jenë të pranishëm në institucionin ligjvënës, të enjten, ka thënë deputetja e zgjedhur e kësaj partie, Time Kadrijaj.

Ajo theksoi se votimi ose jo i raportit të të Komisionit të përkohshëm për verifikimin e mandateve dhe kuorumit, do të varet nga qëndrimi i partisë fituese të zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit, Lëvizes Vetëvendosje.

“Të shohim se sa janë serioz me dorëheqjet anëtarët e Qeverisë (të zgjedhur deputet). Paraprakisht, nesër (të enjten) do të konsultohemi edhe me partitë tjera pozitare dhe do të vendosim”, theksoi Kadrijaj.

Miratimi i raportit të Komisionit të përkohshëm për verifikimin e mandateve dhe kuorumit, do t’i hapte rrugë kalimit në pikën e radhës, atë të betimit të deputetëve, më pas zgjedhjes së kryetarit dhe nënkryetarëve të Kuvendit – hapa të nevojshëm për konstituimin e legjislaturës së re parlamentare.