Ikona e gazetarisë sportive dhe komentatori i njohur sportiv, Kosta Grillo ka folur pa dorashka rreth një konflikti të nisur disa vite më parë mes tij dhe ish-drejtorit të Radio Televizionit Shqiptar, Thoma Gëllçi, i cili ka degjeneruar në kërcënimin me jetë të Grillos. Ky i fundit pak ditë më parë është kërcënuar me jetë nga njerëz pranë Gëllçit dhe i ndodhur në mes të kësaj vorbulle të paprecedentë, emblema e RTSH-së, zoti Grillo iu drejtua dyerve të Policisë së Shtetit, ku ka bërë një denoncim në lidhje me kërcënimin ndaj tij. Por për të mësuar më shumë rreth kësaj ngjarje tepër të rëndë, gazeta, foli me gazetarin e njohur Grillo. Gjatë një interviste për gazetën “SOT”, akuzoi ish-drejtorin e Radio Televizionit Shqiptar, Thoma Gëllçi se ka abuzuar pa fund në krye të RTSH dhe se sipas tij, në 5 vjet plaçkiti paratë e shqiptarëve. Po ashtu, ai ka zbuluar edhe detaje se si u kërcënua me jetë nga zoti Gëllci që më pas, siç thotë gazetari i njohur, iku si frikacak në SHBA.

-Zoti Grillo, ju keni dhjetëra vite si komentator futbolli dhe jeni një nga emblemat e RTSH. Por pak javë më parë në media ka qarkulluar një lajm që ju jeni kërcënuar me jetë nga ish-drejtori i RTSH, Thoma Gëllçi. Mund të na thoni si qëndron e vërteta?

Kosta Grillo: Shiko unë kam qenë njeriu që kam publikuar dhe botuar në të gjithë shtypin dhe portalet shqiptare për bëmat, shkeljet, vjedhjet, korrupsionin e plaçkitjen që ish-drejtori Thoma Gëllçi i ka bërë RTSH se gjatë drejtimit të tij dhe shpërdorimit pamasë të parave të popullit dhe taksapaguesve të vendit tonë. Për këtë arsye çomleku se kështu i thërras unë ose paçe-pilafi që i ka qejf shumë ai kusar kishte vendosur që të rikandidonte për drejtor të RTSH. Se në zgjedhjet e shtatorit plus që nuk lëshonte as karrigen edhe pse i kishte përfunduar mandati dhe duke parë se unë isha i vetmi që i isha kundërvënë me fakte e të vërteta në opinionin publik vuri një person që u paraqit si vëllai i ish-drejtoreshës së burimeve njerëzore më duket, të cilën se njoh fare dhe nuk kam asnjë lidhje apo armiqësi me të, e quajtur Yllka Gjollesha… Personi në fjalë që emrin s’ma tha, por mesa di unë ka qenë përfitues i disa punimeve në RTSH në bashkëpunim me Thoma Gëllçin… Ai më telefonoi një mbrëmje dhe më tha se unë jam dibran dhe ne i presim drutë shkurt (dibranet) duhet të mos shkruash dhe të botosh asgjë kundër motrës sime (që unë s’kam shkruar a botuar kurrë kundër saj), por edhe kundër ish-drejtorit sepse do kisha probleme. Menjëherë vajta në Rajonin Nr 2 të kryeqytetit dhe bëra padi zyrtare kundër Gëllçit dhe personit pa emër të cilit i kisha vetëm nr e telefonit me të cilin më mori.

-Ju keni marrë një telefonatë. Pse pretendoni se pas personit që ju ka telefonuar fshihet Gëllçi?

Kosta Grillo: Unë u binda që pas telefonatës ishte Thoma Gëllçi sepse i thashë telefonuesit që unë me Yllkën, motrën tuaj s’kisha as njohje as kisha problem me të kurrë se në 2018-ën kur u largova nga RTSH. Ajo s’kishte ekzistuar dhe s’kisha pse të kisha probleme me të duke qenë se s’më kishte bërë gjë mua… unë se njihja fare…bile i thashë me ço çfarë kam postuar kundër saj… dhe personi nga ana tjetër e tel më tha po ja edhe kundër Thomait, etj. Mos guxo të publikosh e botosh gjë. Kështu që sigurisht Thoma Gëllci ose Çomja i RTSH-së ishte padyshim kërcënuesi.

-Ju keni bërë dhe një denoncim në polici. Ka ndonjë zhvillim deri tani?

Kosta Grillo: Bëra padinë te një zonjë që më priti shumë mirë në Polici, por që nga ajo ditë e deri më sot nuk kam asnjë lloj njoftimi si privatisht apo zyrtarisht… Natyrisht do i pres dhe pak… Pastaj do u drejtohem ambasadave të USA-s dhe gjithë të tjerave që janë të akredituara në vendin tonë si edhe në instanca ndërkombëtare.

-Vetë Gëllçi ka reaguar dhe e ka mohuar, madje dhe ju ka ironizuar. Keni një koment për qëndrimin e tij?

Kosta Grillo: Çomleku të nesërmen e padisë sime i lajmëruar nga të tijtë u nis urgjentisht për në USA ku edhe jeton bashkë me familjen e tij… dhe duke qenë i pacipë, kusar dhe mashtrues njëkohësisht nxori një status që deklaronte se mua smë njihte dhe ai ishte në USA prej disa ditësh… gjë që nuk është e vërtetë sepse sistemi TIMS dhe njerëzit që e çuan në aeroport me urgjencë që t’i shmangej skandalit e kanë treguar ditën e largimit të tij që përkojnë me një ditë pas padisë sime dhe jo në atë që pretendon ai.

– Në viti 2018 juve ju larguan nga RTSH në mos gaboj. Pse ky vendim i ish-drejtorit Gëllçi?

Kosta Grillo: Ja pra pyetja juaj ishte një përgënjeshtrim i ironisë së Çomlekpaçepilafit në statusin e tij që gjasme mua s’më njihte dhe unë kurrë nuk kisha punuar në RTSH. Hajdut me çizme ka një të drejtë. Unë nga 1991 kurrë nuk kam marrë rrogë në RTSH deri në 2018, por kam punuar vetëm me honorar me tepër honorifik jo shumë parash që s’më kanë takuar… Pra paguhesha vetëm për 90 minuta, ndërsa Çome hajduti në 4/5 vjet e plaçkiti RTSH-në duke vjedhur e gllabëruar lekët e shqiptarëve. Gjithsesi ai duke i kryer vjedhjet dhe plaçkitjet së bashku me Pano Xhixhon një ish-notar dhe një ish-drejtues i një gazete bastesh dhe ë drejtonte në atë periudhe sportin në RTSH mbase nuk deshën të më kishin mua nëpër këmbë plus që Pano Xhixho solli nga rruga një njeriun e tij të afërt, i cili as në Radio Delvina s’kishte komentuar ndonjëherë në jetën e tij duke më luftuar mua…

-Ç’mund të na thoni për situatën në RTSH kur ky institucion drejtohej nga Thoma Gëllçi?

Kosta Grillo: Pra Thomai dhe Pano dyshja e pandarë gjatë 24 orëve arritën të kryejnë shumë vjedhje së bashku, por skandalin më të madh e kryen me blerjen e së drejtës së transmetimit të një ndeshjeje të Champions League që nga muaji shtator… Skandal që edhe unë e publikova, por edhe zoti Taulant Balla e ngriti në Kuvendin e Shqipërisë… Flitet për shifra skandaloze që taksapaguesit shqiptarë do u vidhet pa masë në sezonin e ri… Gjë që nëse nuk e ndalojnë sot e më tutje, kryetari i ri këshillit drejtues të RTSH-së, zoti Leka Bungo apo drejtori i komanduar i RTSH-së zoti Martin Leka atëherë unë do ta depozitoj në SPAK… Jam në pritje të reagimit të tyre. Ky ishte vetëm një fakt i vetëm, por Kontrolli i Lartë i Shtetit i ka kapur shkelje e skandale të panumërta të ish-drejtorit Thoma Gëllçit dhe për këtë arsye njerëzit që e sollën nga USA në Tiranë i thanë ik andej nga ke ardhur se ndryshe do përfundosh në SPAK… Prandaj edhe kusari me çizme pa u zbardhur dita… ia mbathi si nje qen i rrahur. Unë i shkruajta në statusin e vet që ai e fshiu… Hajde shkojmë të 2 në RTSH dhe të shohim se si ty do të të pështyjnë 90/100 e punonjësve, të cilët bënë festë kur u largua ai… Ndërsa mua që të gjithë në RTSH më respektojnë dhe më përgëzojnë mua për luftën e drejtë që kam bërë dhe do të vazhdoj ta bëj deri në fund.

-Juve ju hoqën nga puna dhe siç pretendoni pa të drejtë. A e ktheu Gëllçi RTSH në një vend qokash e punësimesh nepotike?

Kosta Grillo: Unë eci natë e ditë me këmbë nëpër Tiranë e në të gjithë Shqipërinë dhe kurdoherë ndjej dashurinë e respektin që kanë njerëzit për mua… Zërin ta njohim fytyrën jo… sepse unë kurrë nuk e shfrytëzova për interesin tim personal pasionin dhe dashurinë që kam për komentin dhe po të shkoni në financat e RTSH-së e të shikoni se sa lekë kam përfituar nga kjo punë… do më quani të çmendur… Qysh nga viti 1991 deri në 2018… shkoni ju lutem e vërtetoheni… Në ndeshjet jashtë Shqipërie të Kombëtares që kam komentuar kam paguar nga xhepi im sepse dietat janë 40/50 usd në ditë. A e imagjinoni ju se si mund të kalosh një ditë jashtë Shqipërie me kaq lekë??? Por unë jam i privilegjuar sepse siç thashë kam komentuar me shpirt e zemër gjatë gjithë karrierës sime televizive…

Intervistoi: Rigels Seliman

Gazeta le monde e së shtunës pasdite ka botuar një intercistë të gazetarit të saj që mbulon Ballkanin Remy Urdin me kryeministrin e Kosovës Albin Kurti. Përgjigjet e Kurtit ishin interesante se ai fliste menjëherë pas fillimit të dialogut me presidentin serb Vuçiç dhe direkt pasi ka takuar shefin e shtetit francez Makron. E rëndësishme në këtë dialog, disa detaje të të cillit kanë dalë edhe në shtypin shqipfolës, por që Lapsi.al po e boton të plotë, është ideja e kryeministrit Kurti, për të mos dialoguar më për statusin e Kosovës, por për njohjen reciproke. Po ashtu interesant është fakti se gazetari e pranon që ka pasur një plan të administratës Trump për shkëmbim kufijsh por bashkëbiseduesi i tij e quan këtë kapitull të mbyllur. Kurti ka përsëritur edhe njëherë propozimin e bërë edhe në Bruksel që dy vendet të nënshkruajnë një “deklaratë paqeje” ku ata angazhohen të mos sulmojnë kurrë më ushtarakisht njëri tjetrin. Lajme të tjera nga intervista janë edhe ato se Franca ende është skeptike për liberalizimin e vizave dhe se në optikën e makron qëndron ende logjika që Serbisë i duhet bërë ndonjë lëshim për ta njohur Kosovën…

Le Monde: Sapo keni takuar për herë të parë presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiç, në Bruksel. Cila ishte përshtypja juaj? 

Kurti: Ky ishte takimi i parë për një dialog në të ardhmen. Nuk ishte i lehtë, por konstruktiv. Kam insistuar që asgjë të mos fshihet nën qilim, pra që çështja e njohjes reciproke mes Kosovës dhe Serbisë duhet të adresohet me sinqeritet. Të gjithëve na duhet kjo njohje reciproke. Vuçiç u përgjigj duke thënë se kurrë nuk do ta njohë Kosovën.

Mospranimi i realitetit në njërën anë, apo e vërteta në anën tjetër, vijnë nga e njëjta logjikë. Serbia duhet të distancohet nga koha e Millosheviçit, i cili e nisi aparteid dhe përfundoi me gjenocid në Kosovë. Liderët e Serbisë duhet të ndahen nga trashëgimia e Millosheviçit.

Pavarësia e Kosovës është 13-vjeçare. Nuk mund të kemi diskutime siç kemi bërë para vitit 2008. Që nga vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë më 2010, i cili validitoi faktin se deklarata e pavarësisë së Kosovës nuk e ka shkelur ligjin ndërkombëtar, ky debat është mbyllur. Nuk do ta diskutoj statusin e Kosovës, është çështje e zgjidhur. E vetmja çështje sot është marrëdhënia mes Kosovës dhe Serbisë. Vuçiçi duhet ta kuptojë këtë. Vuçiçi ende e konsideron Kosovën territor të cilin Serbia një ditë duhet ta rikthejë, pa marrë në konsideratë popullin dhe qytetarët e saj. Serbia duhet të përballet me të kaluarën dhe të bëhet më demokratike.

Konkretisht, si mundet të ecë përpara dialogu ndërmjet Kosovës
dhe Serbisë ?

Në Bruksel, unë bëra katër propozime. I pari Ishte reciprociteti i të drejtave të pakicave serbe dhe shqiptare në secilin
nga vendet. E dyta një “deklaratë paqeje” ku dy vendet angazhohen të mos sulmojnë kurrë më ushtarakisht njëri tjetrin, veçanërisht në një kohë kur Beogradi po blen armë në Rusi; por Vuçiç menjëherë refuzoi. E treta është të bëjmë cështjen
e të zhdukurve në luftë një përparësi Dhe e katërta është për të shkuar drejt një marrëveshjeje rajonale të tregtisë së lirë.

Ky dialog serbo-kosovar zhvillohet nën kujdesin e Bashkimi Evropian. Ndërsa nga ana amerikane, administrata e Trump, më parë  dëshironte shkëmbime teritoresh midis Serbisë dhe Kosovës, a shihni ndonjë ndryshim diplomatik që prej asaj zgjedhjes së Joe Biden?

Zgjedhja e Presidentit Biden është një sinjal shumë pozitiv. Së pari, Joe Biden u bë udhëheqësi i social demokratëve në botë dhe kjo është shumë pozitive. Unë besoj se administrata amerikane nuk e ka marrë asnjëherë shumë seriozisht atë cfarë donte të bënte z. Trump në këndvështrim diplomatik. Historia absurde e shkëmbimit të territoreve ka mbaruar. Le të mos flasim më për të.

Si shkoi takimi juaj i parë me Emmanuel Macron?

Ne diskutuam çështje bilaterale në fushat e sigurisë, kulturës, të Frankofonisë. Unë nga ana ime, insistova në  problemin e liberalizimit të i vizave për qytetarët e kosovës, tre vjet pas dritës jeshile dhuruar nga Bashkimi Evropian, dhe ndërkohë që ka pasur një rënie drastike të emigracionit. Parisi mbetet skeptik.

Shpresoj që kjo vizitë do të ndihmojë për të kapërcyer skepticizmin e Francës. Unë insistova në nevojën e marrëdhënieve shumë të forta ekonomike bilaterale me Francën.

Diplomatikisht, i kam kërkuar presidentit Macron që ta lidhë njohjen e ardhshme të Kosovës nga Serbia me pranimin e Kosovës në Kombet e Bashkuara, sepse këto dy subjekte, në këndvështrimin tim nuk duhet të ndahen. Z. Macron më pyeti se cfarë është e gatshme të lëshojë Kosova për Serbinë në këmbim të njohjes.  Por pyetja e vërtetë është tjetër: kur do të jetë Serbia e gatshme të njohë Kosovën? Mendoj se duhet ti japim fund taktikës së dhënies gjithmonë më shumë Serbisë, pa e kënaqur dot kurrë në këmbim.

Intervistë e gazetarit Remy Ourdan e botuar në të përditshmen që mban datën e së dielës 27 qershor/ Përgatiti Lapsi.al 

Regjisori Edmond Budina, i ftuar në emisionin “A Show” në “Syri Tv” deklaroi se kryeministri Rama ka 20 vjet që lufton për të shembur Teatrin dhe se kjo është psikopatia më e madhe në vend.

“Unë bashkohem me faktin se ka psikopati në këtë vend. Kryeministri ka 20 vjet që lufton për të shembur ndërtesën e Teatrit. Nuk ka psikopati më të madhe sa të luftosh për të shembur një ndërtesë që ka vlerë shumë të madhe. Vendimi i GJK është historik për Shqipërinë. Ne do të shohim nëse drejtësia do të funksionojë apo jo.

Nëse Teatri do ngrihet ashtu siç ishte dhe ku ishte, mendoj se drejtësia do funksionte. Nëse GJK merr vendim pro nesh, do kishim dritë në fund të tunelit. Ajo që ka ndodhur me teatrin ishte e tmerrshme. Dosjet për teatrin në GJK janë voluminoze. Ata e njohin deri në qelizë çështjen e teatrit e uroj që Kushtetuesja të marrë vendim pozitiv. Është e tmerrshme ta mendosh që teatri u shemb në katër të mëngjesit, në kohë pandemie”, tha Budina.

Edmond Budina vlerësoi se shembja e Teatrit ishte një akt mafiozo-skandaloz.

“Ne si Aleancë, por edhe Presidenca kemi paraqitur prova të mëdha, e Teatri u shkatërrua në mënyrë skandaloze. Shembja e teatrit ishte skandalozo-mafioz. Neve nuk do të ndalemi, si Aleancë për Mbrojtjen e Teatrit. Do ta çojmë deri në gjykata ndërkombëtare, nëse GJK merr vendim kundër popullit dhe ligjit. Në shembjen e Teatrit ka një shkelje të rëndë të ligjit dhe të të drejtave të njeriut, do shkojmë në instanca ndërkombëtare.

Urojmë që SPAK të lëvizë, sepse vetëm na kanë thirrur e nuk kanë bërë gjë. Edhe opozitës mund t’i ngjallet shpresa që gjërat në vend mund të ndryshojnë, edhe qytetarëve. Është e rëndësishme shpresa për të ardhmen, që Shqipëria nuk duhet të braktiset”, u shpreh Budina.

Në fund, Budina foli edhe për Korçën, vendi nga ku ka origjinën, duke thënë se ndan kujtime shumë të bukura nga qyteti jug-lindor i vendit tonë.

“Liqeni i Pogradecit është quajtur edhe liqeni i dritës, për të mos folur për Korçën, që është qytet që e dua shumë atë. Im gjysh për shembull bënte katër punë për të mbajtur familjen. Korçarët e kanë në gen punën. Ajo që sjell përparimin, zhvillimin e qytetarinë është puna. Korça është i vetmi qytet në Shqipëri që ka qytetarinë në gen”, tha regjisori Budina.

E intervistoi Albert Zholi

 

Flet Etrita Ibrahimi, Vajza e “Artistit të Popullit” Feim Ibrahimi rrëfen për miqësinë me Agollin, Kadarenë, Arapin, Spahiun, Tish Daijan, kompozitorët dhe këngëtarët. Momentet e vështira në vitin 1992 kur Feimin dhe bashkëshorten i hoqën nga puna.

Flet Etrita Ibrahimi, vajza e “Artistit të Popullit” Feim Ibrahimi: Tish Daija, dhe Prof. Albert Paparisto, ishin ata qё e ndihmuan nё thellimin e dijeve tё tij muzikore

– Momentet mё tё vёshtira kanё qenё kur, nё vitin 1992, e hoqёn nga puna padrejtёsisht, bashkë me nënën

Gjyshi ishte njё nga mekanikёt e shoferёt e parё tё Gjirokastrёs, kur u kthye nga Amerika ku  punoi tek “Ford”-i

-Miqtë  e tij në fushën e letërsisë ishin Dritёro Agolli, Ismail Kadare, Fatos Arapi, Ali Podrimje, Xhevahir Spahiu

-Mbante miqësi me Agim Prodani, Shpёtim Kushta, Aleksandёr Peçi, Piro Milkani, Kujtim Çashku, Agron Aliaj, dirigjentёt: Mustafa Krantja, Rifat Teqja, Ermir Krantja, Ferdinand Deda; Prof. Ibrahim Madhin, Vaçe Zelёn, Gaqo Çakon…

– Babai im Feimi ishte autoritar, por jo i i rreptё

– Nuk erdhi kurrë në shkollë, nuk ndikoi kurrë tek mësuesit

– Porosia e babait: Tё vetmet zgjidhje pёr tё jetuar bukur, janё studimi dhe puna e vazhdueshme

-Më fliste me respekt për mësuesit e gjimnazit Durrës, Qemal Xhomo, Mark Dema, Anton Deda, Luigj Franja, Preng Kaçinari, Reshat Konçi

Gazeta Telegraf

Feim Ibrahimi (Gjirokastër, 20 tetor 1935 – Torino, 2 gusht 1997) ka qenë ndër kompozitorët më të njohur të Shqipërisë. Praktikisht autodidakt në fillimet e veta, ai ishte i pari kompozitor shqiptar me peshë që studioi në mënyrë ekskluzive brenda vendit, duke u regjistruar në vitin 1962 në Konservatorin e sapokrijuar të Tiranës, ku studioi nën drejtimin e Tish Daisë deri në 1966. Pas kësaj, ai dha mësim në degën e kompozicionit, kontrapunkt dhe harmoni, në Konservator (1966–73), e më pas mbajti postin e nëndrejtorit të Institutit të Lartë të Arteve, organizmi mëmë i Konservatorit (1973–1977). Posti i tij më i lartë ishte ai i Sekretarit për Muzikën në Lidhjen e Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë (1977–1991); më vonë ishte edhe Drejtor i Pergjithshëm i Teatrit të Operas dhe Baletit, Tiranë (1991–92). Nga viti 1992 deri sa u largua nga jeta, ishte profesor i teorisë dhe kompozicionit në Konservatorin e Tiranës. Në këtë intervistë vajza e tij sjell para lexuesit, jetën veprën, arritjet, pengjet, situatat e vështira që ka kaluar në jetë.

• Me origjinë nga Gjirokastra e gurtë, çfarë kishte brenda Feimit nga ky qytet plot histori dhe kulturdashës? A e kujtonte ai atё në bisedat tuaja dhe çfarë vlerësimi i bënte?

Babai im u lind nё Gjirokastёr, mё 20 tetor 1935 dhe, nё tё vёrtetё, jo vetёm origjina e tij ishte nga qyteti i gurtё, por edhe prindёrit, ai dhe e gjithё familja e tij, ishte gjirokastrite. Nga qyteti i tij i lindjes, ai trashёgoi traditat, zakonet e saj, tё cilat gjyshёrit e mi, i ruajtёn gjatё tё gjithё jetёs sё tyre. Siç thotё edhe vetё ai, nё shёnimet e tij: “Kam lindur nё Gjirokastёr, nga prindёr gjirokastritё, por nuk kam jetuar atje, pёr arsye se babai, njё vit pas lindjes sime, familjen e tёrhoqi me banim nё Durrёs, ku kishte filluar tregtinё me kohё. Kёshtu qё nga Gjirokastra nuk kam asgjё tё veçantё. Por shpirtin, mentalitetin e zakonet e saj, i kam nga familja e prindёrit, tё cilёt, me gjithё kohёn e gjatё nё Durrёs, deri nё fund tё jetёs sё tyre, nuk ndryshuan asgjё gjirokastrite brenda familjes; çdo gjё tё origjinёs sё tyre, ata e ruajtёn me fanatizёm tё plotё. Mё kujtohet qё shpesh nёna, qё, sipas zakonit tё Jugut, ne, fёmijёt e thёrritnim “nanà”, deri nga vitet e fundit, thoshte: “Ç’pate, mor derёzi, qё na prure nё Durrёs?” “Derёziu”, ishte babai. Ai ishte vizionuar, sigurisht, qё e hodhi njё hap tё tillё. Duke qenё se ishte njё nga mekanikёt e shoferёt e parё tё Gjirokastrёs, mbasi kishte shkuar nё Amerikё i ri fare, ku punoi nё furrat e shkrirjes sё ‘Ford’-it, e kuptoi qartё se, Gjirokastra e vogёl, me prapambetjen e saj, nё njё zonё disi tё thellё, nuk kishte asnjё perspektivё zhvillimi. Prandaj la shtёpinё e garazhin nё Gjirokastёr dhe u vendos nё Durrёs. Nё Durrёs dhe jo nё Tiranё, sepse ai mendjen e kishte nga Perёndimi e, Italia ishte pesё hapa larg, nё anёn tjetёr tё Adriatikut. Ai e dinte qё deti u jepte hapёsira ambicieve e qёllimeve tё tij pёr tё bёrё tregti me Evropёn.”

• Feim Ibrahimi, një personalitet i muzikës shqiptare, si e kujtoni ju babanë tuaj në vitet e fëmijërisë, në shkollë të mesme dhe të lartë, pra në tre etapat më të rëndësishme tuajat jetësore?

Babai im, si pёr çdo fёmijё tjetёr, ishte nё radhё tё parё prindi im dhe pёr sa kohё isha e vogёl, nuk e ndjeja mbi supet e mia peshёn e personalitetit tё tij artistik. Sigurisht jam mbrujtur me tingujt e pianos sё tij dhe muzika qё ai ka kompozuar, sot pёr mua ёshtё mё e thjeshta pёr t’u luajtur, sado e vёshtirё tё jetё ajo. Por atёherё nuk kuptoja ende rёndёsinё e figurёs sё tij, jashtё mureve tё shtёpisё. Pёr mua ishte thjesht babi…ai qё luante me mua e qё hera-herёs mё thёrriste “qerratinkё” Ai qё, kur mё merrte nё krahё, arrinte tё mё tregonte sa e madhe ishte bota e tij. Ai qё, kur mё qortonte, edhe pse momentalisht mёrzitesha, mё linte tё kuptoja se ka disa parime nё jetё, tё cilat nuk mund tё shkelen kurrё, nёse objektivi yt ёshtё tё jesh i aftё dhe njёkohёsisht i ndershёm.

Gjatё adoleshencёs sime, ai ishte udhёheqёsi i rrugёtimit tim personal dhe artistik. Tashmё, edhe unё e kisha filluar rrugёn e artit dhe ai ishte mentori mё i mirё, qё çdokush nga ne, mund tё dëshirojё pёr veten e tij. Studimet e larta unё nuk i kam ndjekur nё Shqipёri dhe mё ёshtё dashur tё shkёputem herёt nga babai dhe mamaja ime, megjithatё ata ishin gjithmonё tё pranishёm nё jetёn time dhe natyrisht, udhёzimet dhe fjalёt e tyre mё ndiqnin edhe jashtё kufirit.

• A ishte i rreptë ai me ju dhe në kohën e lirë, si ishin marrëdhëniet tuaja?

Babai im ishte autoritar, por jo i i rreptё. Nё fakt, unё nuk mendoj se kam qenё fёmijё problematik dhe ndoshta edukimi im nuk ka qenё shumё i vёshtirё pёr tё. Natyrisht, ai dhe mamaja ime kishin disa rregulla tё sjelljes brenda dhe jashtё familjes, tё cilat duheshin respektuar dhe unё them se i kam zbatuar. Sigurisht, hera-herёs edhe unё kisha dёshirat e mia, ato tё njё adoleshenteje, tё cilat jo gjithmonё pёrkonin me ato tё babait tim, por nё pёrgjithёsi mundohesha tё mos krijoja askund probleme, sepse, ndёrkohё, mbi supet e mia kishte filluar tё peshonte shumё edhe emri i tij. Nuk doja kurrsesi qё tё prishja imazhin e familjes sonё. Kohёn e tij tё lirё, ai ia kushtonte gjithmonё familjes: mamasё, gjyshes sime dhe mua. Krijonte, me aq sa kishte mundёsi, gjithmonё momente relaksi dhe shёtitjesh nё Tiranё apo nё vende tё ndryshme tё Shqipёrisё. Ato ishin momente tepёr tё bukura pёr ne. Duke qenё familjar i pёrsosur, bёnte ç’ishte e mundur pёr t’u ndier tё gjithё mirё. Ka ndodhur qё edhe kur i duhej tё shkonte pёr aktivitete pune nё qytete tё tjera, na merrte edhe me vete, vetёm e vetёm qё tё ishim tё gjithё bashkё. Prindёrit e mi ishin shumё tё lidhur me njёri-tjetrin, kishin njё harmoni tё pёrkryer, çka e bёnte mё tё bukur kohёn qё ne pёrjetonim tё tre bashkё. Feim Ibrahimi ishte mikpritёs i shkёlqyer, prandaj dera jonё ishte gjithmonё e hapur pёr tё afёrmit dhe miqtё tanё. Netёt e kaluara me tё gjithё ata qё bёnin pjesё nё rrethin tonё familjar e shoqёror, kanё qenё njё kohё tjetёr e lirё, e shpenzuar tepёr bukur. Nga ato mbrёmje kam mёsuar ç’do tё thotё tё jesh njeri i kulturuar dhe tё duash e tё respektosh tё tjerёt.

• Sa ka ndikuar babai  në formimin tuaj intelektual? Ndërhynte tek mësuesit dhe çfarë ju sugjeronte për të ardhmen tuaj?

Siç pёrmenda edhe mё sipёr, babai im ka qenё udhёheqёsi im kryesor e kjo, sigurisht, ka ndikuar nё formimin tim personal dhe artistik. Pa frikё mund tё them se ai ka lёnё gjurmёn kryesore nё jetёn time, sepse edhe unё sot, mundohem tё transmetoj atё çka ai mё mёsoi gjatё tё gjithё kohёs qё ishte me ne, tek im bir. Babai im ishte autoritar, por jo i i rreptё Pёrkundrazi, mё ka nxitur gjithmonё tё mёsoj e tё studioj edhe mё tepёr nga sa mё kёrkohej. Nё fakt, mё duket, se as nuk kishte pse tё ndёrhynte diku pёr mua, pasi unё kam qenё shumё e rregullt dhe e pёrpiktё nё gjithçka qё kishte tё bёnte me shkollёn dhe me formimin tim kulturor. Kjo falё karakterit tim, por sidomos falё shembullit tё pёrsosur nё familjen time: dy prindёr si Vera dhe Feim Ibrahimi. Mendoj se problemi i vёrtetё nuk ёshtё mbarimi i njё shkolle… Ajo mbarohet, nё njё mёnyre apo njё tjetёr, me ose pa ndёrhyrje… Pёr mua, problemi serioz ёshtё se çfarё ndodh kur ti e mbaron shkollёn pa dijet e duhura, pa fituar aftёsitё pёr tё kryer njё punё! Dhe çfarё ndodh nё jetёn tёnde kur nuk mundesh tё bёsh asgjё, sepse ti vetё nuk ia ke dhёnё vetes kёtё mundёsi…?!  Pikёrisht kёtu qёndron orientimi i atit tim pёr tё ardhmen time: Tё vetmet zgjidhje pёr tё jetuar bukur, janё studimi dhe puna e vazhdueshme. Çdo gjё tjetёr mё pas rrjedh vetё…!

• Cilët kanë qenë profesorët e tij dhe si ua përcillte juve kujtimet për ata?

Profesorёt e babait tim ka qenё tё shumtё, por nё formimin e plotё tё tij, kanё ndikuar profesorёt qё ka pasur nё gjimnazin e Durrёsit, si Prof. Qemal Xhomo, Mark Dema, Anton Deda, Luigj Franja, Preng Kaçinari, Reshat Konçi etj. Nuk mund tё le pa pёrmendur kёtu Sulejman Gjavorin, i cili organizonte mёsimet dhe aktivitetet nё Shtёpinё e Pionierёve nё Durrёs. Babi e pёrmendte shpesh, sepse ishte ai qё e futi nё botёn e muzikёs dhe i krijoi mundёsinё tё çmonte fuqinё dhe bukurinё e saj. Mё pas, Prof. Tish Daija, profesori i tij i kompozicionit, dhe Prof. Albert Paparisto, ishin ata qё ndihmuan nё thellimin e dijeve tё tij muzikore, nё Institutin e Lartё tё Arteve (sot Universiteti i Arteve). Prof. Tishi, qё ditёn kur e pёrzgjodhi nё Durrёs pёr tё vazhduar studimet nё konservator (u hap pёr herё tё parё nё Shqipёri, nё vitin 1961), do tё ishte gjithmonё i pranishёm nё jetёn e babait tim. Ai, jo vetёm ishte profesori i tij por, mё pas, ata do tё ishin kolegё dhe miq shumё tё mirё. Madje, edhe familjet tona e zhvilluan dhe e ruajtёn deri nё fund miqёsinё e tyre krejt tё veçantё.

• Kush ishin miqtë e tij më të mirë dhe si bashkëpunonte në fushën e muzikës me ta?

Duke qenё kompozitor dhe pёr pozicionin qё kishte, Feim Ibrahimi kishte tё bёnte me shumё artistё, prandaj dhe emrat janё tё panumёrt. Ndёr ata me tё cilёt ka bashkёpunuar, mund tё pёrmend:  mikun e tij tё shtrenjtё Dritёro Agolli, apo Ismail Kadarenё, Fatos Arapin, Ali Podrimjen, Xhevahir Spahiun; kompozitorёt dhe miqtё e tij shumё tё mirё nga Kosova: Fahri Beqiri, Rafet Rudi, Zeqirja Ballata; Agim Prodani, Prof. Shpёtim Kushta, Prof. Aleksandёr Peçi, Piro Milkani, Kujtim Çashku, Agron Aliaj, piktorin e shumёnjohur Naxhi Bakalli; dirigjentёt: Mustafa Krantja, Rifat Teqja, Ermir Krantja, Ferdinand Deda; Prof. Ibrahim Madhin, Prof. Margherita Kristidhin, Prof. Nora Çashkun, Vaçe Zelёn, Gaqo Çakon, Prof. Nestor Kraja etj., tё cilёt kanё qenё sё pari, miq tё tij dhe mё pas edhe bashkёpunёtorё tё shumё veprave e tё shumё veprimtarive.  Vёrtet, janё tё shumtё ata qё kanё punuar me tё, por janё po aq tё shumtё miqtё e fёmijёrisё dhe tё rinisё sё tij. Kёtu do tё veçoja aktorin e mirёnjohur Lutfi Hoxha, mik i pandarё dhe besnik i tё gjithё jetёs sё babait tim dhe i familjes sonё; dr. Enis Boletini, dr. Naum Theodhosi, Gjergj Vlashi, Esat Ypi, Petraq Ristani, Petraq Papai, Eqrem Basha, Vasil Andoni, Agim e Sirri Rroji, Prof. Sabaudin Zhuta miq tё tij tё vёrtetё deri nё momentin e fundit…!

• Cila ka qenë dita më e bukur juaja në marrëdhëniet me babanë? Po dita më e vështirë?

E kam shumё tё vёshtirё tё pёrcaktoj se cila ka qenё dita mё e bukur, pasi kanё qenё aq tё shumta, sa nuk mund tё veçoj ndonjёrёn, por nёse vёrtet duhet tё pёrmend njёrёn prej tyre, ajo ёshtё dita e Koncertit pёr 60-vjetorin e tij, nё vitin 1995, ku unё luajta Koncertin n. 2 pёr Piano dhe Orkestёr, tё kompozuar nё vitin 1975 (interpretuar vetёm njё herё nga pianistja e mirёnjohur Margherita Kristidhi) dhe mё pas i censuruar pёr 20 vite…E gjithё kjo se, sipas kritikёve, ky koncert pёrshkohej nga misticizmi dhe tragjizmi… Ishte pёrgjegjёsi shumё e madhe pёr mua, qё vija pas studimeve nё konservatorin “Giuseppe Verdi” tё Torinos, pёr tё risjellё nё skenё, pas 20 vitesh, nё koncertin me vepra tё babait tim, njё vepёr madhore dhe tё vёshtirё si ajo… Tё pranishёm ishin intelektualё tё shquar, tё gjithё muzikantёt dhe artistёt mё tё mirё tё Tiranёs. Emocione tё mёdha e tё ngatёrruara! Fotografia, ku jam duke i dhёnё babit lulet, qё mё dhuruan nё fund, dhe ai pёrqafimi i tij i fiksuar aty, si urim pёr interpretimin tim, mё shoqёron kudo ku shkoj… Moment i paharruar pёr mua…! Ndёrsa dita mё e vёshtirё ka qenё, pa dyshim, ai momenti, kur unё, qё e kisha humbur prej disa ditёsh, realizova, mё nё fund, brenda vetes, gjendjen se nuk do tё mund tё telefonoja mё, nё shtёpinё tonё, nё Tiranё, tё dёgjoja zёrin e tij e tё thoja: “Ba’, jam Etri…!”.

• Çfarë do veçosh nga virtytet e tij?

Feim Ibrahimi kishte shumё virtyte, por ajo qё unё çmoj mё tepёr tek ai, ёshtё ndershmёria e tij me tё gjithё, por sidomos me veten…ai nuk bёnte kompromise me askёnd dhe asgjё dhe nuk pranonte tё shkruante muzikё konvencionale, prandaj edhe veprat e tij kritikoheshin shpesh dhe disa herё censuroheshin gjithashtu. Ai gjithmonё thoshte: “Kur hyn nё ring, do tё pranosh edhe grushta” dhe kjo shprehje e ka shoqёruar tё gjithё jetёn…!

• Në këndvështrimin tuaj, cila ka qenë dita më e vështirë e tij? Po më e bukura?

Ditё tё vёshtira babai im ka pasur shumё… Gjithçka prej veprave dhe mendёsisё sё tij artistike tё pёrparuar dhe jo vetёm… Megjithatё mendoj se momentet mё tё vёshtira kanё qenё kur, nё vitin 1992, e hoqёn nga puna padrejtёsisht. Me ndёrrimin e sistemit nё Shqipёri, mbetёn pa punё, si ai ashtu dhe mamaja ime… Mua, qё isha me studime nё Itali, mё prenё bursёn e shkollimit. Njё zgjedhje tё tillё, nuk kam arritur kurrё ta kuptoj, pasi im atё gjithё jetёn ishte pёrpjekur pёr çuarjen pёrpara tё muzikёs shqiptare. S’pati qenё kurrё as komunist dhe as nё shёrbim tё drejtpёrdrejtё tё politikёs, pёrkundrazi! Mjafton fakti qё ai, nga viti 1978, kishte filluar njё luftё tё mirёfilltё burokratike pёr ta anёtarёsuar Shqipёrinё nё UNESCO. Dhe ia doli, pas 13 vitesh, nё vitin 1991! Vёrtet, nuk arrij as ta konceptoj e jo mё ta kuptoj, si ёshtё e mundur qё ky artist tё flakej nё rrugё bashkё me familjen e tij!

Nё shёnimet e tij, shpesh kam gjetur mendime tё hedhura aty-kёtu, qё dёshmojnё pёr gjendjen e tij tё trazuar shpirtёrore nё ato vite…

“Nuk ma lodhi puna trupin, ma gёzoi shpirtin…thashethemet ma shkatёrruan , o njerёz, trupin dhe shpirtin”.

“Jam edhe s’jam?!…mёngjeseve ndryshe, mbrёmjeve ndryshe…! Kur jam, s’jam…ku s’jam, jam. Ndoshta jam e s’jam…  (Bёj sikur jam). Por mё shumё s’jam. Bёj sikur jam, edhe kur s’jam.”

“Thellё e mё thellё nёn Tokё trupi. Lart e mё lart nё Qiell shpirti. Mbi Tokё e nёn Qiell, veç hijes…asgjё e asaj qё ishte.”

Mё pyetёt edhe cila ka qenё dita mё e bukur e tij…! Pa dyshim dita kur unё erdha nё kёtё jetё…ai thoshte gjithmonё qё unё isha kryevepra e tij dhe ishte mё shumё se i lumtur pёr ekzistencёn time!

• A u vlerësua si duhej Feim Ibrahimi në sistemin monist?

Pёrgjigjja pёr kёtё pyetje ёshtё paksa e vёshtirё, pasi shumё njerёz mendojnё qё absolutisht po! Sigurisht, pёrsa u pёrket posteve qё ai mbajti, pothuajse gjatё tё gjithё jetёs artistike, ishte shumё i vlerёsuar. Fillimisht ishte zv/drejtor i Institutit tё Lartё tё Arteve. Mё pas e emёruan nё postin mё tё lartё pёr njё muzikant, atё tё sekretarit tё Lidhjes sё Shkrimtarёve pёr sektorin e muzikёs, ku qёndroi pёr rreth 15 vite, deri nё vitin 1991. Po nё kёtё vit filloi drejtor i pёrgjithshёm i Teatrit tё Operёs dhe Baletit, prej ku e larguan nё vitin 1992. Po, e larguan, e larguan sepse anarkia kishte pushtuar Shqipёrinё e atyre viteve. Figurat e artistёve tё vёrtetё u shkelёn me kёmbё, sipas dёshirёs sё atyre qё tashmё kishin marrё nё dorё artin, sikurse edhe tё gjitha institucionet e tjera tё kёtij vendi. Artistikisht, nё pamje tё parё dukej i vlerёsuar… Veprat e tij gjithmonё merrnin çmime tё para, por si çdo medalje qё ka dy anё, edhe veprat pёrveç çmimeve qё merrnin, pothuajse gjithmonё shoqёroheshin me kritika tё forta (flas pёr veprat e pёrmasave tё mёdha). Tё famshmet “diskutime krijuese” ishin Shpata e Damokleut mbi kokёn e tij, e cila edhe mund tё pritej… Ne, brenda mureve tё shtёpisё, ishim gjithmonё nё ankth pёr atё qё mund tё na priste.

Sёrish mes letrave tё tij, kemi gjetur edhe kёto shёnime: “Vazhdimisht kam ndier nevojёn tё hedh shёnime nga ajo qё kam jetuar, sidomos 30 vitet e fundit, periudhё, e cila, natyrisht, ёshtё ajo kur u krijua e u formua personaliteti im si kompozitor. Ngjarjet qё kam kaluar, shumё vite tё shkuara, mё kanё tronditur; nё kohёn e tyre mё kanё krijuar vёshtirёsi dhe shqetёsime tё mёdha. Ato disa herё kanё qenё tё rrezikshme pёr mua, gruan, vajzёn time tё vetme dhe, pse jo, edhe pёr rrethin familjar: vёllanё, motrat, ndoshta edhe nipat dhe mbesat.

Ç’ishte ky fat pёr njё absurditet tё tillё? Ç’faj kishte gruaja, Vera, vajza, Etri, vogёlushe 5 apo 6-vjeçare, pse mund tё “gaboja” unё? Pse pёr njё tё ashtuquajtur “gabim ideologjik” nё krijimtarinё time, duhet tё kishte dy-tri-katёr e mё shumё dёnime: unё, gruaja, vajza etj etj. etj.”

– A ka pasur ndonjë takim me udhëheqësit e asaj kohe dhe çfarë ju ka treguar?

Po, ka pasur herё pas here takime me udhёheqёsit e asaj kohe, edhe me vetё Enver Hoxhёn, apo Haki Toskёn, Foto Çamin, Ramiz Alinё etj., por gjithmonё kanё qenё takime pune, nё grup dhe jo personale.

– Ju si fëmijë e tij, a ndiqni gjurmët e babait?

Unё kam ndjekur gjurmёt e tij, jo si kompozitore, por si pianiste koncertiste. Merrem gjithashtu edhe me dixhitalizimin dhe pёrhapjen e veprave tё Feim Ibrahimit; madje ky ёshtё edhe qёllimi pёr tё cilin, para pothuajse 11 vitesh, vendosa tё kthehem nё Shqipёri, bashkё me familjen time.

– Në kohën e lirë me se merrej dhe si i kishte marrëdhëniet me cigaren dhe pijet alkolike?

Koha e lirё e babait tim ka qenё shumё e kufizuar, pasi kur nuk ishte nё zyrё, ishte nё studion tonё, duke kompozuar…Kur ma linte mua pianon pёr tё studiuar (kishim orare tё ndara me njёri-tjetrin), ishte nё tavolinё duke orkestruar…ose duke shkruar esè, apo diskutime qё i duhej tё mbante nё takime tё ndryshme… Ishte duke lexuar libra filozofikё ose edhe thjesht, duke ndihmuar nё punёt e shtёpisё. Megjithatё nuk na kanё munguar ato momentet tona, edhe pas darke, kur i kishim mbaruar punёt e ditёs dhe dilnim tё tre pёr njё shёtitje nё bulevard. Nuk mungonin gjithashtu, siç e kam thёnё edhe mё lart, as edhe shёtitjet e herёpashershme nёpёr Shqipёri.

Mbrёmjet vona i kalonte kryesisht nё shoqёrinё e mikut tё tij Dritёro Agolli, qё bashkё me tё shoqen, Sadijen, vinin pas darke dhe kalonin orё tё tёra deri edhe pas mesnatte, duke biseduar pёr artin, letёrsinё, filozofinё, politikёn e gjithçka tjetёr. Shpesh u bashkoheshin edhe Kujtim e Nora Çashku, apo miq tё tjerё, si edhe tё afёrmit tanё mё tё ngushtё. Nё ato orё diskutimesh tё vyera, unё jam kulturuar ndoshta mё shumё se nё çdo shkollё tjetёr, qё kam bёrё gjatё jetёs sime. Hera-herёs kishim edhe miq tё huaj, tё cilёt vinin tё ftuar nga Lidhja e Shkrimtarёve. Pas darkave apo takimeve zyrtare, Dritёroi dhe babi, duke qenё se banonim ngjitur me hotel “Tirana”, i sillnin nё shtёpitё tona, qё i ndante vetёm njё kat, dhe kёshtu kalonim netё tё tjera tё paharrueshme, tё mbushura me dije pa fund! Im atё ishte shumё i kujdesshёm pёr shёndetin e tij… Cigaren e kishte pirё mjaft, pёr shumё vite, kur ishte i ri, por mё pas e kishte lёnё dhe nuk e piu mё deri nё fund tё jetёs. Pija ishte thjesht njё shoqёruese shumё “e ngadaltё” pёr atё. Duke qenё edhe kardiopatik, qё nё moshёn 43-vjeçare, pijes i rrinte larg, pёrgjithёsisht… Me njё gotё fare tё vogёl pёrpara, mund tё kalonte orё tё tёra bisedash dhe kёshtu ndjehej mirё. Nuk di ta kem parё ndonjёherё babain tim tё kalonte masёn qё i lejonte vetes, nё çdo gjё… Ishte njeri i matur nё gjithçka dhe kurrё nuk e shkelte kufirin pёr asgjё!

– Mund të na e përcillni thjesht kontributin themelor të Tij në krijimin dhe zhvillimin e muzikës në tërësi dhe në atë klasike shqiptare?

Sё pari, do tё thoja qё kontributi i Feim Ibrahimit nё muzikёn shqiptare, qёndron nё faktin se ai u pёrpoq me tё gjitha mёnyrat, duke rrezikuar edhe veten e tij, tё dilte nga kornizat e realizmit socialist. Ai theu tabutё e kёsaj epoke dhe pёr kёtё arsye ёshtё cilёsuar edhe nga kritika, si reformatori i muzikёs shqiptare. Mё tej, kontributi i tij shtrihet tek brezat, pasi ishte profesor i shumё prej artistёve tё sotёm dhe nё vitet kur punoi nё Lidhjen e Shkrimtarёve, u mundua tё ndihmonte sa mё shumё artistё duke u dhёnё atyre pianot qё vinin herё pas here nё Shqipёri, apo magnetofone e mjete tё tjera pune tё domosdoshme pёr njё muzikant.

Nga viti 1978, ai bёri njё punё ekzemplare pёr 13 vite rresht, qё muzika shqiptare tё anёtarёsohej nё UNESCO dhe mё nё fund ia doli. Gjithmonё pohonte se ai momenti kur mbajti fjalёn e tij falenderuese nё Bonn, nё Asamblene e Pergjithshme tё CIM-it, ishte momenti mё emocionues i tё gjithё karrierёs sё tij!

Feim Ibrahimi, me ndihmёn e mikes sonё anglese, June Emerson, nё vitin 1991 krijoi Festivalin e Muzikёs sё Re Shqiptare, festival qё aktivitetin e tij e ka vazhduar deri nё kohёt e sotme dhe qё u bё skena e muzikёs shqiptare pas viteve ’90.

Ati im, ёshtё i pari kompozitor shqiptar qё, nё vitin 1994, nё konservatorin “Mozarteum”, nё Salzburg, shkroi muzikё elektroakustike, njё zhanёr dhe njё teknikё krejtёsisht e palёvruar nё Shqipёri nё ato kohё. Vepra “De Profundis”, kushtuar viktimave te diktaturёs nё vёndin tonё, ka qenё e pranishme disa herё nё festivalet evropiane tё muzikёs elektroakustike.

Nё fakt, lista e kontributeve tё tij nё muzikёn shqiptare do tё ishte ende e gjatё, por hapёsira nuk ma lejon, kёshtu qё mendoj tё ndaloj kёtu…

– Cili ishte tipari i tij dallues në marrëdhëniet prind – fëmijë?

Kemi pasur njё marrёdhёnie klasike prind – fёmijё, ku dashuria dhe respekti kanё qenё nё maksimum. Im atё ishte sa autoritar, aq edhe hokatar, luante me mua, mё mёsonte pianon dhe muzikёn, interpretonim me 4 duar nё piano…

Nё tё vёrtetё, nuk mund ta pёrshkruaj me njё fjalё, sepse ai i kishte tё gjitha tiparet bashkё.

– Ka disa filma që Feimi ka realizuar muzikën, çfarë ju ka shprehur ai në këto raste? Cila është e veçanta e kësaj muzike?

Feim Ibrahimi ka shkruar muzikёn e tetё filmave, tё cilёt janё: “Ngadhёnjim mbi vdekjen”, “Kur zbardhi njё ditё”, “Pёrse bie kjo daulle”, “Ballё pёr ballё”, “Pylli i lirisё”, “Shembja e idhujve”, “Balada e Kurbinit” dhe “Tё Paftuarit”. Ai kishte njё konsideratё tё lartё pёr muzikёn e filmit dhe e kompozonte gjithmonё me shumё seriozitet. E vlerёsonte, as mё shumё e as mё pak, si njё muzikё tё mirёfilltё simfonike, prandaj edhe pёrdorte tё njёjtёn gjuhё kompozicionale. Shpeshherё, ndodhej nё sheshxhirimet e filmave, pёr ta jetuar vetё dramaturgjinё e tyre qё, mё pas, tё kompozonte muzikёn e duhur. Sipas tij, vetёm nё kёtё mёnyrё, muzika do tё pёrputhej mё sё miri me tё tёrё komponentёt filmikё.

– Po shkolla jonë e muzikës sot a është konkuruese në Evropë?

Mendoj qё shkolla jonё ka qenё tepёr konkuruese nё Evropё nё vitet ’80 – ’90. Niveli i instrumentistёve dhe i disa kompozitorёve, nuk ishte mё pak i denjё se ai i vendeve evropiane. Edhe unё vetё jam dёshmi e kёsaj: kur shkova pёr studime nё Itali, niveli ynё nuk ishte aspak mё poshtё atij italian, pёrkundrazi…!

Nё kohёt e sotme, arritjet e disa instrumentistёve dhe kёngёtarёve vazhdojnё tё jenё konkuruese. Shumё prej tyre fitojnё konkurse e bёjnё karrierё mjaft tё mirё jashtё kufijve shqiptarё. Jam e rezervuar pёrsa i pёrket kompozicionit, pasi ende nuk ёshtё nё nivelin e muzikёs kontemporane evropiane, e cila nё kёto vite ka pёrparuar me hapa tё stёrmёdhenj.

Fjalёn e kam pёr muzikёn serioze, pasi muzika e lehtё ka probleme shumё mё tё mёdha dhe ёshtё vite dritё larg muzikёs evropiane.

– Kishte ndonjё peng Feim Ibrahimi?

Sigurisht qё kishte… Edhe disa nga shёnimet e shkruara prej tij, tё cilat i kam sjellё kёtu mё sipёr, dёshmojnё mё sё miri pёr kёtё…! Pёr mё tepёr, ai vuante faktin qё nuk kishte mundur tё studionte jashtё kufijve shqiptarё, prandaj edhe shfrytёzonte çdo mundёsi qё i krijohej, pёr tё lexuar, studiuar e dёgjuar muzikё… Ishte i etur pёr kulturё evropiane; nuk reshti kurrё sё kёrkuari, madje nga çdo udhёtim pune jashtё shtetit, sillte partitura, disqe dhe libra studimorё tё autorёve botёrorё bashkёkohorё, tё cilat janё sot pjesё e arkivuar e bibliotekёs sё tij. Brenda tё gjitha mundёsive, krijonte takime me personalitete tё artit nё pёrgjithёsi dhe tё muzikёs, nё veçanti. Dёshmi janё letёrkёmbimet dhe dosja e kartvizitave tё lavdёrueshme.

Ai dёshironte njё Shqipёri evropiane, njё muzikё evropiane.

Peng i madh ishin veprat e tij tё kritikuara e hera-herёs tё ndaluara, muzika qё donte tё shkruante dhe qё vetё kolegёt, si edhe diktatura, e pengonin pёr ta bёrё…!

Pёr kёto arsye, edhe pengu im mё i madh ёshtё qё, nё kohёn kur mё nё fund ishte i lirё tё shkruante atё qё kishte dashur gjatё tё gjithё jetёs, babai im shkoi nё botёn e pёrtejme, pёr tё mos u kthyer mё, duke marrё kёshtu me vete tё gjitha dёshirat e tij shumё tё ёndёrruara, por tё paplotёsuara…

E intervistoi Albert Zholi

Në Shqipëri, kandidati për kreun e Partisë Demokratike Agron Shehaj thotë në një intervistë për Zërin e Amerikës se kjo parti bëri disa gabime në vitet e fundit por dhe gjatë fushatës, dhe se ajo duhet të fitojë besimin e shqiptarëve. Zoti Shehaj thotë se kryetari aktual po bën lojëra fjalësh me qëndrimet e tij ndaj rezultatit të zgjedhjeve të 25 Prillit. Lidhur me komentet kritike që pasuan postimin e tij për takimin me ambasadoren amerikane Yuri Kim, ai shprehet se ato janë bërë nga njerëz jashtë PD-së të kontraktuar nga kryetari Basha:

Zëri i Amerikës: Zoti Shehaj, po e nis ashtu si dhe me kandidatët e tjerë në garë, me një pyetje rreth asaj se çfarë ju ofroni, çfarë ju i propozoni demokratëve për të marrë drejtimin e Partisë Demokratike?

Agron Shehaj: Unë mendoj se demokratët duan të fitojnë zgjedhjet e ardhshme. Dhe për të fituar ne duhet të kemi besimin e shqiptarëve, duhet të fitojmë besimin e shqiptarëve. Zgjedhjet fitohen vetëm nëpërmjet votës së shqiptarëve. Për të fituar zgjedhjet, Partia Demokratike duhet të jetë më e fortë dhe më e besueshme. Duhet të ketë rreth vetes, njerëzit më të aftë dhe më të zotë që ka Shqipëria, me të cilët të kemi mundësi të ndryshojmë Shqipërinë dhe ta bëjmë atë një vend më të mirë për të gjithë shqiptarët

Zëri i Amerikës: Sipas jush cilat kanë qenë gabimet më të mëdha që ka bërë PD-ja, që e çuan dhe në humbjen e tretë radhazi në zgjedhjet parlamentare?

Agron Shehaj: Ku kanë qenë gabimet? Në radhë të parë duhet të biem dakort me rezultatin. Rezultati është që, fatkeqësisht, pavarësisht të gjitha problemeve që ka patur, shqiptarët nuk besuan se ne do të mund ta qeverisnim Shqipërinë më mirë se Edi Rama. Pse pati mungesë së besimit? Sepse mesa duket bëmë disa gabime në opozitë, por dhe gjatë fushatës elektorale. Por unë do të përqëndrohesha kryesisht gjatë opozitës. Sigurisht vendimi për të dalë nga parlamenti, për t’i dhënë mundësinë Edi Ramës për të ndryshuar sistemin zgjedhor, ka ndikuar shumë në zgjedhjet e 25 Prillit. Gjithashtu mospjesmarrja në zgjedhjet lokale ka bërë që në kuti të mungonin me dhjetra mijëra vota të demokratëve. Janë të gjitha vendime që nuk kanë ndikuar për mirë në zgjedhjet e 25 Prillit.

Zëri i Amerikës: Megjithatë duket sikur ka një qasje të kundërt mes jush, përfshirë dhe kolegët tuaj që janë në garë duke sfiduar zotin Basha, dhe vetë zotit Basha nga ana tjetër, mbi rezultatin e zgjedhjeve të 25 Prillit. Ndërsa ju pranoni se PD-ja ka humbur në këto zgjedhje, zoti Basha, gati gati është paraqitur si me një sfidë ndaj jush duke thënë se, që ta pranosh se Edi Rama ka fituar, atëherë kjo do të konsiderohej një dorëzim…

Agron Shehaj: Jemi në rrafshin e lojërave të fjalëve. E vërteta është që demokratët nuk janë në pushtet. Pastaj, kushdo mund ta quajë humbje, dikush tjetër mund ta quajë fitore. Por në thelb ne jemi në opozitë, demokratët janë në opozitë.

Nuk ka asnjë rëndësi se çfarë emri do t’i japim. Kush nuk do të mbajë përgjegjësi, do thotë që e vetmja arsye që humbëm është se pati blerje masive të votave, përdorim të Shtetit. Janë gjëra absolutisht të vërteta, që kanë ndodhur, të cilat duhet t’i denoncojmë dhe drejtësia duhet të hetojë dhe të dënojë. Por ne nuk mund të bëjmë sikur nuk i shohim të vërtetat e tjera që gjithashtu kanë ndikuar në rezultatin e 25 Prillit, që janë pikërisht ato që përmenda, gabimet që kemi bërë në opozitë. Dhe një fushatë elektorale që duhet të ishte më shumë e përqëndruar mbi problemin kryesor që kanë shqiptarët, që ka Shqipëria, e që nuk është vetëm i kësaj qeverie, por i Shqipërisë në 30 vitet e fundit, që është korrupsioni, të cilit kjo qeveri i ka shtuar dhe një problem tjetër, kapja e ekonomisë nga një grusht njerëzish që ne i quajmë oligarkë.

Unë mendoj se fushata elektorale, duhet të kishte si tema kryesore këto dy çështje. Fatkeqësisht kjo nuk u bë, nuk ndodhi. U fol për çështje të tjera që mesa duket nuk e bindën elektoratin ashtu si ne prisnim.

Zëri i Amerikës: Çfarë ndikimi mendoni ju se do të ketë mbi Partinë Demokratike, vendimi i Departamentit amerikan të Shtetit për të mos lejuar hyrjen në territorin e Shteteve të Bashkuara për zotin Berisha, qoftë dhe për faktin se ai është një njeri më ndikim në parti dhe do të jetë sërish deputet në parlamentin e ri?

Agron Shehaj: Padyshim që ky vendim ka qenë një goditje e rëndë për PD-në, për zotin Berisha sigurisht e për çdo demokrat. Unë e kam shprehur dhe herë tjetër mendimin tim për kontributin e pamohueshm të zotit Berisha jo vetëm për PD-në por për Shqipërinë në këto 30 vjet. Nga ana tjetër ky është një vendim politik i SHBA-ve.

Unë vendosa të kandidoj për kryetar të PD-së sepse mendoj që ne duhet të forcojmë PD-në e të punojmë për të ardhmen e PD-së dhe për të ardhmen e Shqipërisë.

Zëri i Amerikës: Pas publikimit tuaj në Facebook mbi takimin me ambasadoren amerikane pati një valë kritikash në komentet mbi këtë takim. A i druheni një fryme antiamerikane në PD, pas vendimit ndaj zoti Berisha?

Agron Shehaj: Eshtë e sigurtë që siç thashë, vendimi i Departamentit amerikan të Shtetit ka lënduar shumë demokratë. Dhe isha i vetdijshëm se bërja publike e atij takimi, do të kishte reagime. Isha i vetdijshëm për këtë. Por vendimet politike që unë marr, nuk shohin vetëm efektet e menjëhershme, pavarësisht se ato mund të jenë negative për momentin. Por unë jam i bindur, se raporti i PD-së me SHBA-të duhet të jetë sa më i ngushtë. E ardhmja e PD-së nuk mund të jetë veçse në krah të SHBA-ve.

Nuk besoj se në PD ka rrezik të ketë një frymë antiamerikane. Kur u shpreha para disa ditësh në një intervistë, kam folur për një grup individësh që nuk janë pjesë e PD-së, janë të jashtëm dhe janë të kontraktuar nga lideri i PD-së. Po flasim për individë jashtë PD-së. Dhe nuk kam folur kurrë që brenda PD-së ka ndonjë rrezik të ndonjë fryme antiamerikane

Zëri i Amerikës: Ju vini nga bota e biznesit. Jeni një sipërmarrës i suksesshëm. Hytë në politikën aktive në 2017, me propozim direkt të zotit Basha. Ashtu si dhe në biznes, edhe në politikë ka peshë eksperienca. Fakti që jeni relativisht “i ri” në strukturat e PD-së, a ju ka penguar gjatë këtyre ditëve të fushatës?

Agron Shehaj: Jo, absolutisht. Unë këtë e shoh në favorin tim, faktin që jam ri në politikë, e deri diku dhe në moshë. Në asnjë mënyrë nuk më ka penguar. Ajo që shoh unë është se demokratët duan ndryshim, për një arsye të thjeshtë, se kemi vite që nuk fitojmë. Demokratët duan të fitojnë dhe fitorja nuk mund të vijë veçse përmes ndryshimit. Shumë vëzhgues të politikës mund të mendojnë se unë nuk kam eksperiencën e duhur në politikë. Por unë mendoj se demokratëve dhe shqiptarëve, nuk është e thënë se u duhen politikanë me eksperiencë, se kjo do të thotë që kanë shumë vite në politikë. Unë mendoj se duhen politikanë të rinj, që kanë treguar se kanë përvojë dhe në fusha të tjera, që janë të papërfolur dhe që ngjallin besim të njerëzit.

Zëri i Amerikës: Në fillim të kësaj gare, ju të gjithë, edhe kandidatët e tjerë, folët për kushte të pabarabarta. Kjo pabarazi mund të ndikojë në rezultatin përfundimtar sipas jush?

Agron Shehaj: Që kushtet janë të pabarabarta kjo është e qartë. E dinë të gjithë. Edhe afatet e kanë thelluar pabarazinë në këtë garë. Unë isha i vetdijshëm kur u futa në garë që këto do ishin kushtet, kështu që nuk mund të ankohem sot. Pork y është një fakt. A kanë ndikim? Sigurisht që kanë ndikim. Por sërish unë mendoj që nëse demokratët do të vendosin për ndryshimin, për një ndryshim të lidershipit, të mënyrës se si është drejtuar PD, si kemi dalë ne përbëllë votuesve, jam i bindur se pavarësisht pabarazisë, ky ndryshim mund të ndodhë.

Në Shqipëri, zoti Fatbardh Kadilli, një nga kandidatët për kreun e Partisë Demokratike, thotë se kësaj force politike i duhet një transformim rrënjësor. Në një intervistë për Zërin e Amerikës ai shprehet se Partia Demokratike nuk duhet të jetë më ajo që ne trashëgojmë që nga periudha e zotit Berisha, apo qoftë nga periudha e zotit Basha. Zoti Kadilli thotë se kjo parti nuk mund të jetë kurrë në keqkuptim me Shtetet e Bashkuara, ndërsa komenton dhe vendimin e Departamentit amerikan të shtetit ndaj ish kryeministrit Sali Berisha.

Zëri i Amerikës: Zoti Kadilli, në këtë garë, që në fillim të saj, ju shpalosët një platformë, apo atë që e quajtët një Manifest politik. Shkurtimisht, cilat janë pikat kryesore, të rejat që ju sillni apo iu ofroni demokratëve me anë të kësaj platforme?

Fatbardh Kadilli: Manifesti politik që unë kam paraqitur para të gjithë demokratëve, në fillim në deklarimin nga selia e Partisë e pastaj në të gjitha takimet e në media, përmblidhet në fare pak pika, në 5 shtylla kryesore. E para, ne na duhet një parti më e madhe se kryetari. Që do të thotë që pesha e vendimarrjes mos të jetë në zyrën e kryetarit por te anëtarësia, për të vendosur e për të zgjedhur ata në liri të plotë, me votën e tyre të drejtëpërdrejtë, me primare, kandidatët për deputetë, për bashki, për drejtuesë të degëve. Njëherësh strukturat të kenë fleksibilitet për t’i lejuar gjithkujt që ka iniciativë e që është brenda parties, për të krijuar seksionin e tij, forumin e tij, si në territor, apo në rrafsh horizontal, në bazë grupimesh të ngjashme për arsye interesash apo formimesh. E dyta, është një parti më e madhe se vetvetja, që do të thotë se partia të zmadhohet përmes partneritetit. Jo më me strukturat tradicionale të Forumit të Gruas e të Rinisë, por këto të shërbejnë këtej e tutje si ombrella të organizatave të shumta që penetrojnë nga partia në territor, në organizimet politike e semipolitike që janë të themi satelitë të një partie e sjellin të gjitha problematikat e rinisë, gruas, problamtikat sociale, të grupeve të interest, si biznesit, fermerëve, gjithkush pra që mbron kauza të djathta, të sipërmarrjes së lirë, të edukimit, të ligjzbatimit, të traditës, të etikës së djathtë. Të gjitha këto organizata, janë në partneritet dhe ky partneritet i zgjeruar e bën partinë më të madhe se vetvetja.

E treta, partia duhet të jetë frymëzuese. Partia frymëzon me modelin e saj, me mënyrën se si sillet, se si organizon punët e saj, sa demokratike është brenda vetes, sa përfaqësuese është e interesave përtej vetes, për t’u shndërruar në një lëvizje popullore.

E katërta duhet të jetë e vërtetë, me kauza jo rastësore, si sende të gjetura në rrugë, por me kauza programore, të tilla si ndarja administrative, e cla është një çështje që duhet të trajtohet nga e para. Kushtetuta, ka nevojë për t’u balancuar, për t’u rikonsideruar e tëra sepse është arnuar aq shumë sa nuk gjendet copa origjinale e saj. Reforma në Drejtësi, është një nga pikat më delikate të sistemit të sotëm demokratik. Ne ka nevojë ta ushqejmë këtë Reformë, institucionet e saj, jo vetëm me teksturën ligjore e formale, por me moral shoqëror, me burime njerëzore dhe me mjetet e domosdoshme që ajo të jetë efikase. Këto janë sfidat programore që e bëjnë atë të vërtetë. Qëndrimi ndaj tyre e shpall të vërtetë ose të pavërtetë një parti.

Dhe së fundi, partneriteti, partneriteti brenda saj, me organizimet rrotull saj dhe mbi të gjitha me partnerët strategjikë. Eshtë e patolerueshme që kjo parti të jetë në një raport fërkimi apo moskuptimi me partnerët strategjikë të cilët janë aksionerë të rëndësishëm të demokracisë shqiptare, që janë garant të sigurisë së këtij shteti dhe të lirisë e demokracisë shqiptare.

Zëri i Amerikës: Zoti Kadilli, ju shpesh keni folur gjatë kësaj kohe për nevojën e një opozitë të re, për një ringritje të PD. Çfarë nënkupton kjo, në qasjen e kësaj force politike si në raport me veten ashtu dhe me shoqërinë?

Fatbardh Kadilli: Ne duhet t’i japim fund një përvoje tanimë 30 vjeçare të një partie të organizuar mbi inercinë e mbi modelin që ka qenë që nga Partia e Punës e më tutje. Ka nevojë për një parti e cila forcon individin brenda saj, anëtarin brenda saj, e bën atë të frymëzuar, me një karrierë të garantuar, e bën të motivuar, përfaqësues, e bën lider e i mbledh të gjitha energjitë e shoqërisë. Ky do ishte një ridizenjim total, një transformim, një shndërrim total i kësaj partie, Kjo parti nuk duhet të jetë më ajo që ne trashëgojmë që nga periudha e zotit Berisha, apo qoftë nga periudha e zotit Basha. Duhet të jetë një parti që energjizon individin politik, të traditës së djathtë, të qendrës, çdo individ që e sheh Partinë Demokratike si një instrument për të realizuar përfaqësimin, idetë e veta, kauzat e veta politike e për të mbrojtur interesat e veta. Kjo është një opozitë e re.

Zëri i Amerikës: Zoti Kadilli, kryetari aktual zoti Basha flet për një masakër elektorale, një rezultat të 25 Prillit i cili nuk mund të njihet e gati gati këtë e ka shpallur si një vijë ndarëse, mes demokratëve, pra mes atyre që e pranojnë këtë qasje dhe atyre që nuk e pranojnë një qasje të tillë…

Fatbardh Kadilli: Zoti Basha ripërtyp të njejtin fjalim që nga viti 2015, kur për herë të parë PD nën drejtimin e tij pësoi humbje në zgjedhjet lokale. Zoti Basha nuk doli më dot nga kompleksi i humbësit, e vetëm sa ndërron epitetin apo cilësimin për zgjedhjet e radhës. Masakër? Po mund ta quajmë dhe genocide, holokaust.. çfarëdo termi emocional mua nuk më ndryshon në atë që është problematika e zgjedhjeve, e cila është e njohur dhe e përsëritur dhe e tillë do të jetë. Do vijnë duke u zvogëluar apo zmadhuar problematikat, kjo është çështje tjetër. E rëndësishme është të ndajmë përgjegjësitë tona si humbës, me përgjegjesitë e kundërshtarit si tjetërsues i vullneteve. Nëse ne kuptojmë që është tjetërsuar vullneti, duhet të jemi të qartë në një gjë, edhe për atë kemi përgjegjësi ne, edhe pse shqiptari ka shitur votën. Nuk bëhet fjalë për vjedhje në tavolinë, për vjedhje në komisione. Nuk do t’i fyeja kurrë demokratët komisionerë, numëruesë, vëzhguesë, me një akuzë të tillë. Blerja e votës, që është problem më i madh, është një akt I paligjshëm, i pamoralshëm, por është i vullnetshëm. Nëse dikush e shiti shpresën e Lulzim Bashës me një thes me miell, apo me një shportë me ushqime, apo dhe me shumë euro, do të thotë që nuk ka shpresë te vota. Ne duhet t’i japim vlerë votës që njerëzit të mos e shesin votën.

Zëri i Amerikës: Zoti Kadilli, ka patur zëra të ndryshëm që ju kanë përmendur faktin se ju keni qenë në strukturat drejtuese të Partisë Demokratike, dhe se këto shqetësimet po i ngrini vetëm tani…

Fatbardh Kadilli: Janë struktura të Partisë Demokratike por që nuk kanë qenë aspak demokratike. Mendimet e mia i kam shfaqur personalisht të kryetari, si institucion, e po ashtu dhe në institucionin e Kryesisë. I kam shfaqur dhe publikisht. Katër vjet më parë kam publikuar mendimet e mia se si duhej ridizenjuar PD-ja, me të njëjtin titull siç është fjalia e parë e Manifestit tim politik “Për një parti më të madhe se kryetari”. U detyrova të ripublikoj tani pas katër vitesh. Kam ripublikuar artikuj “Tre rrugë se si ngrihet pozita”. Janë publikime të miat, të artikujve ku unë kam trajtuar dhe publikisht e duke qenë një njeri shumë luajal politikisht, kur jam detyruar të dal në publik, të jeni të sigurt, se e kam konsumuar çdo instrument brenda hapësirës të Partisë Demokratike, e cila është demokratike në emër por jo demokratike në institucione.

Zëri i Amerikës: Zoti Kadilli, kjo garë u shoqërua dhe me një ngjarje tornditëse për PD-në, vendimi i departamentit amerikan të Shtetit për ndalimin e hyrjes në SHBA ndaj zotit Berisha. Sa shqetësues është për ju ky vendim, duke patur parasysh rolin, historinë e zotit Berisha në Partinë demokratike dhe ndikimin e tij në këtë forcë politike

Fatbardh Kadilli: Eshtë patjetër një ngjarje shumë e rëndë, jo vetëm për PD-në, por dhe për gjithë Shqipërinë, sepse zoti Berisha është personi me të cilin u identifikua tranzicioni shqiptar, u identifikua Partia Demokratike, ish president, ish kryeministër, lider historik i partisë më të madhe në opozitë. Për të personalisht ka qenë një ngjarje shumë e hidhur. Personalisht kam qenë shumë i qartë, që në ditën e parë, madje jam shprehur përpara se të shprehej dhe kryetari në detyrë, edhe vetë zoti Berisha. Zoti Berisha i ka të gjitha mundësitë, synimet dhe etikën që ta mbrojë veten e tij në rrugë private, pa e përfshirë PD-në në betejë. Deri më sot e ka bërë një gjë të tillë. PD di të bëjë dallimin mes institucionit të memories së vet dhe raporteve me partnerët ndërkombëtar dhe unë jam i bindur se një PD e ridizenjuar, krijon hapësira për të prodhuar shumë herë më tepr opozitë vitale dhe energjike dhe me kualitete njerëzore që do ta kthejnë PD-në në partnerin më të mirë të shqiptarëve dhe ndërkombëtarëve.

Zëri i Amerikës: Megjithatë duket se ky vendim ka nxitur dhe një farë zemërate mes demokratëve, po të shohësh reagimet në rrjetet sociale. A e shihni ju rrezikun e një fryme antiamerikane që mund të cënojë raportet e PD-së me Shtetet e Bashkuara?

Fatbardh Kadilli: Ndjeshmëria e lartë ndaj figurës së zotit Berisha është shoqëruar dhe me shprehje emocionesh të kësaj natyre, por në PD-në, parti që është krijuar nga ata që kanë bërë burg për aleancën me amerikanët, që kanë dëgjuar Zërin e Amerikës, është e papranueshme që të gjallojnë emocione të kësaj natyre. Dhe ata që helmojnë këtë lloj raporti, me teori konspirative, nuk i shërbejnë fare shëndoshjes së klimës në PD, zhdërvjelltësimit dhe rivitalizimit të një opozite të re. Nuk mund të ketë kurrë një PD në moskuptim, apo dhe më keq, në keqkuptim me SHBA-të dhe me gjithë faktorin perëndimor që garanton sigurinë, lirinë dhe demokracinë e shqiptarëve në Shqipëri dhe kudo që janë në rajon.

Zëri i Amerikës: Zoti Kadilli, një pyetje të fundit që ja kam drejtuar dhe kolegëve tuaj të tjerë në garë. Pothuajse të gjithë ju, në fillim të saj, folët për kushte të pabarabarta. Tani që kësaj gare po i vjen fundi, si e shihni zhvillimin e saj?

Fatbardh Kadilli: Një garë nis e pabarabartë dhe vazhdon e pabarabartë. Po ju them vetëm diçka. Mes kërkesave që shpalla para mbledhjes së kryesisë e cila modeloi garën, kam kërkuar ngrirjen e administratës së PD-së. Ne akoma dhe sot që flasim, po të shihni faqet në Facebook të degëve të PD-së, janë të mbi mbushura me mesazhe për Bashën, që shpërndahen nga ajo që e quajmë “Bërthama digjitale”, një strukturë e PD-së që paguhet nga Partia Demokratike, dhe zhbalancon dhe ajo vetë garën. Eshtë një element dytësor, por mjafton të klikoni dhe do shikoni çdo aktivitet të Bashës, dhe po të shihni faqen e një dege, mund të mos e kuptoni që në PD po zhvillohet një garë mes 4 kandidatëve. Kaq e pabarabartë është dhe gjëja më e keqe është se ne i kërkojmë rregulla lojë Ramës. Ne nuk kemi rregulla loja. Neni 51 i Statutit, pika 3 “Kryetari zgjidhet me një anëtar një votë, modalitetet përcaktohen nga rregullorja e Brendshme”. Ne nuk kemi rregullore të brendshme. Ne kemi një komision Apeli, që nëse kam një ankesë mund ta apeloj. Ne kemi kryetar të Komisionit të Apelit, por nuk kemi anëtar të komisionit dhe një rregullore se si funksionon. Pra askush nuk ka të drejtë të ketë një instancë apeli. Ne kemi një KAS,(në KQZ) i mirë apo i keq, i gjykuar apo paragjykuar, por ekziston.

Ndryshohet data e zgjedhjes, ndryshohet çdo gjë në shërbim të kacavjerrjes së kryetarit pas karriges që mban prej 8 vitesh. Një kacavjerrje që tregon edhe një herë më shumë se çdo gjë tjetër, atë që kam deklaruar në intervistën me ju së pari, kur kam shpallur kandidaturën. Në politikë mund të zvarritesh sa të duash, por nuk ke çfarë thua më kur ka përfunduar cikli yt politik. Bashës i ka mbaruar cikli politik, dhe për fat të keq po dëshiron të marrë me vete në këtë fund edhe Partinë Demokratike.

Përmes projekteve në Ballkan, Kina nuk ka vetëm motive ekonomike, por edhe të politikës së jashtme dhe qëllime strategjike, thotë në një intervistë për Radion Evropa e Lirë, Francis Fukuyama, profesor në Universitetin e Stanfordit dhe autor i librit të famshëm “Fundi i Historisë dhe Njeriu i Fundit” (The End of History and the Last Man).

Fukuyama thotë se blloku evropian duhet të këmbëngulë në kushtet për vendet që synojnë anëtarësimin, pavarësisht se Kina dhe Rusia po përpiqen të përfitojnë nga boshllëku i krijuar për shkak të lodhjes së BE-së nga zgjerimi.

Profesor Fukuyama, në këtë intervistë komenton gjithashtu kritikat e shumta se vlerësimet e tij në librin “Fundi i Historisë”, i botuar pas rënies së Murit të Berlinit më 1989, ishin tepër optimiste dhe të gabuara.

Radio Evropa e Lirë: Profesor Fukuyama, po e fillojmë këtë intervistë me çështjen e rolit të Kinës në Ballkan. Mali i Zi ka njoftuar se i duhet ndihma e Bashkimit Evropian për të paguar borxhin e madh të një kredie kineze prej një miliard dollarësh për një projekt të diskutueshëm të ndërtimit të një austrostrade. BE-ja ka thënë se “nuk paguan borxhe ndaj palëve të treta”. Çfarë mund të ndodhë nëse Mali i Zi nuk arrin të paguajë borxhin? A mundet që Kina të marrë pronën në emër të garancisë për kredinë, siç ka ndodhur në Shri Lankë?

Francis Fukuyama: Nuk jam mjaftueshëm i informuar me përmbajtjen e marrëveshjes për koncesion, por mund të ndodhë një gjë e tillë pasi me sa e di, Kina shumë shpesh kërkon garanci në marrëveshje të tilla të huadhënies. Kina ka më shumë mundësi dhe sikurse huadhënësit e tjerë, ajo njëanshëm mund të negociojë kushtet e kontratës, të zgjasë afatin për kthimin e borxhit, të ndryshojë normat e interesit. Këto janë gjëra që huadhënësit i bëjnë me vendet në nevojë, kështu që vërtetë nuk e di se si do të veprojnë në rastin e Malit të Zi.

Radio Evropa e Lirë: Kina nuk ofron kredi me norma interesi më të favorshme sesa bankat evropiane. Autostrada e Malit të Zi kushtoi shumë shtrenjtë (23.8 milionë dollarë për kilometër). Kina gjithashtu e kushtëzon kredinë me angazhimin e kompanive të saja në punimet e projekteve, pastaj shitjen e materialit të saj. Cilësia e punimeve është e diskutueshme. Pra, si po arrin Kina të joshë vendet për të rënë në një kurth të tillë të borxhit?

Francis Fukuyama: Mendoj se problemi qëndron në faktin se Kina është e gatshme të financojë projekte të cilat bankat perëndimore dhe institucionet tjera kanë refuzuar t’i financojnë, për arsye se nuk kishin kurrfarë dobie ekonomike. Një shembull i kësaj është autostrada në Mal të Zi. Ka pasur një përpjekje që të formohet një konzorcium i bankave dhe kompanive perëndimore për të financuar projektin, por kur në fund bankat e bën ekspertizën, njoftuan se përfitimet nga ajo rrugë nuk e arsyetojnë investimin e madh që duhej bërë.

Mendoj se kur hyn në projekte të tilla, motivi i Kinës nuk ka të bëjë vetëm me aspektin ekonomik, por edhe nga motivet strategjike dhe të politikës së jashtme. Kjo është pjesë e procesit 17+1 (17 vendet e Evropës Juglindore dhe Qendrore dhe Kina) përmes së cilit Pekini mendoi se ishte një mënyrë për të ndikuar te një vend anëtar i NATO-s, që synon anëtarësimin në BE. Kjo është arsyeja që Kina vendosi të kyçet në këtë projekt nga i cili nuk kishte justifikim ekonomik. Për fat të keq, ata gjetën një partner lokal, Millo Gjukanoviqin, i cili ra dakord me ato kushte. Por, në atë kohë ajo nuk ishte një marrëveshje e mençur dhe kjo u vërtetua gjatë zhvillimit të projektit.

Radio Evropa e Lirë: Kina po e rrit rolin e saj në Ballkan përmes projekteve të infrastrukturës dhe energjisë, por edhe përmes forcimit të lidhjeve politike, në veçanti me Serbinë. Pyetja është se si do të ndikojë kjo në rrugën e integrimit evropian të Serbisë?

Francis Fukuyama: Kjo është një përpjekje për të përdorur Kinën si një mjet kundër BE-së, pasi kjo e fundit ka treguar përmbajtje ndaj procesit të zgjerimit për shkak të problemeve që ka me disa vende anëtare të reja nga Evropa Lindore. Ky hezitim i BE-së i ka hapur rrugë Kinës. Por, në fund të fundit kjo nuk është një gjë e mirë për këto vende (të Ballkanit) sepse ato e mbingarkojnë veten përtej mundësive që kanë. Pastaj bien në kurth të borxhit, siç është rasti me Malin e Zi dhe nuk arrijnë të kenë rritjen ekonomike siç e kanë pritur. Në fakt, politikanët arrijnë të kenë përfitime afatshkurtra sepse ata janë në gjendje të thonë se kanë siguruar miliarda dollarë investime kineze, gjë që hap hapësirë për rritje dhe punësim, por, për fat të keq, shumica e tyre nuk realizohet kurrë.

Radio Evropa e Lirë: Në rastin e Serbisë, a bëhet fjalë edhe për një qasje shumëdrejtimëshe në marrëdhëniet ndërkombëtare, përkatësisht një orientim edhe në BE-në, SHBA-në, Rusinë dhe Kinën në të njëjtën kohë. A mund të jetë kjo ndoshta një reflektim i kohës së Jugosllavisë, kur Tito krijonte baraspeshë mes Perëndimit dhe Lindjes apo bëhet fjalë për një lojë politike që ka për qëllim të legjitimojë një regjim gjithnjë e më autokrat të saj?

Francis Fukuyama: Mendoj se bëhet fjalë për të dyja. Secili lider në atë situatë do të bënte përpjekje që të nxisë palët e ndryshme kundër njëra-tjetrës. Bashkimi Evropian në fakt ka një arsye të mirë për kujdes në procesin e pranimit të një vendi, siç është Serbia, sepse mendoj se ka disa prirje joliberale dhe autokratike në atë vend. Kjo siç thamë i hap rrugë Kinës. Kjo lloj konkurrence është pjesë normale e gjeopolitikës. Por, në fund të fundit, unë mendoj se nëse Serbia ose ndonjë vend në Ballkan, dëshiron të jetë pjesë e Evropës, ajo duhet të bëjë një zgjedhje thelbësore të vlerave. A dëshirojnë të jenë një demokraci liberale apo një joliberale, pra shtet gjysmë-autoritar. Derisa ta bëjnë atë zgjedhje, mendoj se do të jenë në pozitë të mesit.

Radio Evropa e Lirë: Por, kemi edhe brenda BE-së regjime autoritare dhe populiste, siç është rasti i Hungarisë dhe Polonisë. Pastaj lëvizje të tillë janë shumë të fuqishme edhe në demokracitë e konsoliduara, siç është Italia dhe Franca.

Francis Fukuyama: Të mos flasim për Shtetet e Bashkuara. Ish-presidenti, Donald Trump ka qenë pjesë e kësaj lëvizjeje populiste. Kjo po godet mjaft demokraci sot dhe mendoj se në planin afatgjatë paraqet ndoshta kërcënimin më të madh për praktikën demokratike.

Radio Evropa e Lirë: Të kthehemi në Ballkan, i cili duket se paraqet një mundësi të shkëlqyer për Kinën që të shqetësojë dhe irritojë Bashkimin Evropian. Ish-komisionari evropian për Zgjerimin, Johannes Hahn, i pari i ka quajtur vendet e Ballkanit “Kali i Trojës”. Cilat mund të jenë pasojat, si për vendet e Ballkanit ashtu edhe për BE-në, duke pasur parasysh që Kina dhe Rusia po përpiqen të përfitojnë nga boshllëku i krijuar për shkak të lodhjes së zgjerimit brenda Bashkimit Evropian?

Francis Fukuyama: Kjo e kufizon në mënyrë të ndjeshme BE-në sepse politika e saj e jashtme duhet të zhvillohet me anë të konsensusit. Nëse një shtet anëtar, siç është Hungaria, kundërshton kritikat e BE-së ndaj trajtimit të ujgurëve ose shkeljeve të të drejtave të njeriut nga Kina apo edhe politikën e saj në Hong Kong, atëherë çdo masë e BE-së do të bllokohet. Kjo i bën këto përpjekje të Kinës për të forcuar ndikimin e saj në Evropën Lindore një mjet shumë efektiv për të kufizuar veprimin politik të BE-së.

Radio Evropa e Lirë: Sikur në BE që ekziston lodhja nga zgjerimi edhe në Ballkanin Perëndimor ekziston lodhja nga pritja. Është mjaft e përhapur bindja se ky rajon nuk do të bëhet kurrë pjesë e BE-së. Ju çfarë mendimi keni? Në një moment të caktuar a do të bëhen këto vende anëtare të BE-së, apo jo?

Francis Fukuyama: Unë mund ta imagjinoj se kjo do të ndodhë. Mendoj se disa vende të Ballkanit kanë bërë hapa të mëdhenj përpara në përmirësimin e institucioneve. Një shembull i mirë është Maqedonia e Veriut, e cila ka zgjidhur mosmarrëveshjen për emrin me Greqinë, ka një qeveri te re, është bërë anëtare e NATO-s. Mendoj se pika fillestare për çdo vend që ndihet i lodhur është përmirësimi i institucioneve. Ky nuk është një veprim i vullnetit të mirë ndaj BE-së, por edhe për vetë vendin.

Politikanët nacionalistë po luajnë me zjarr

Radio Evropa e Lirë: Nacionalizmi në Ballkan mbetet ideologjia më e fuqishme, fatkeqësisht edhe në një pjesë të madhe të botës. Pse politikat dhe nacionalizmi i shekullit të 19-të mbesin të fuqishme në krahasim me opsionet tjera politike?

Francis Fukuyama: Kjo është e vërtetë, ne jetojmë në një botë me nacionalizëm të fuqizuar. Pas vitit 1945, të paktën në Evropën Perëndimore jemi larguar nga nacionalizmi, pasi shkaktoi dy luftëra botërore dhe shembjen e tmerrshme të civilizimit evropian. Tash, problemi është se shumë njerëz kanë harruar se si dukej situata kur nacionalizmi doli jashtë kontrollit. Ballkani e përjetoi atë në luftërat e viteve 1990 dhe unë nuk mendoj se dikush dëshiron të kthehet në atë situatë. Kështu që politikanët nacionalistë po luajnë me zjarr.

Radio Evropa e Lirë: Pandemia e koronavirusit e ka bërë më të kujdesshëm komunitetin ndërkombëtar ndaj qëllimeve të Kinës. Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden po përpiqet të krijojë një aleancë më të gjerë për të frenuar Kinën. A do të mundet të ndalë ambiciet gjeostrategjike të Kinës?

Francis Fukuyama: Kjo është një pyetje e rëndësishme për gjeneratën e ardhshme sepse Kina është e fuqishme dhe ngritja e saj do të vazhdojë. Të gjitha shtetet e fuqishme e manifestojnë ndikimin e tyre në mënyra të ndryshme, dhe kjo është diçka me të cilën vendet perëndimore do të duhet të merren në të ardhmen. Mendoj se SHBA-ja dhe BE-ja shpesh janë të ndara për një numër çështjesh, përfshirë marrëveshjen për investimet kineze, dhe kjo paraqet një problem. Vendet perëndimore do të jenë në gjendje t’i rezistojnë Kinës vetëm nëse bien dakord të bashkëpunojnë. Ky është një projekt për të cilin të gjithë duhet të punojmë tani.

Radio Evropa e Lirë: Ekziston një dilemë se çfarë në fakt dëshiron Kina në arenën ndërkombëtare, të lëkundë rendin ekzistues global që udhëhiqet nga Perëndimi, duke synuar ndikim më të madh në të apo krijimin e një sistemi alternativ ndërkombëtar?

Francis Fukuyama: Mendoj se as vetë kinezët nuk e kanë një ide të qartë se çfarë dëshirojnë. Mendoj se nga rendi ekzistues liberal, ata kanë përfituar në shumë mënyra pasi u ka mundësuar atyre eksportet në vendet perëndimore. Një nivel i tillë i eksporteve ka qenë baza e rritjes ekonomike në 30 vjetët e fundit. Nga ana tjetër, qartazi ata dëshirojnë më shumë ndikim në institucionet ndërkombëtare. Për këtë arsye ata e filluan iniciativën “Brezi dhe Rruga”, Banka Aziatike e Investimeve në Infrastrukturë dhe përpiqen të kyçin sa më shumë njerëz të tyre në organizata të shumta ndërkombëtare, jo domosdoshmërish për të krijuar një sistem paralel, por për t’u siguruar se i shërbejnë interesave të politikës së jashtme kineze.

Radio Evropa e Lirë: A janë Shtetet e Bashkuara dhe Kina në drejtim të një konflikti që mund të çonte drejt një lufte të re të ftohtë?

Francis Fukuyama: Unë gjithmonë e kam parë si qesharake idenë që SHBA-ja dhe Kina të udhëheqin bashkërisht botën. Ju nuk mund të keni ujdi mes dy vendeve aq të kundërta, në aspektin ideologjik, për çështje globale. Kina nuk ka shumë aleatë, ndërsa Shtetet e Bashkuara i kanë. Prandaj, detyra kryesore e Uashingtonit është të krijojë marrëdhënie të mira dhe të ndajë barrën me aleatët, në mënyrë që vendet perëndimore, si një bllok, të mund të kundërshtojnë ndikimin autoritar në pjesë të ndryshme të botës. Në këtë aspekt, për Shtetet e Bashkuara, raportet me demokracitë e tjera janë më të rëndësishme sesa raportet dypalëshe me Kinën.

Radio Evropa e Lirë: Pra, a ekziston rreziku i një luftë të ftohtë, apo ajo ka filluar e ne nuk jemi të vetëdijshëm?

Francis Fukuyama: Krejt varet si e definoni luftën e ftohtë. Unë mendoj se mundësia e një konflikti me Kinën po rritet dhe kjo është diçka që duhet ta planifikojmë, sido që të quhet luftë e ftohtë ose jo. Mendoj se dallimi thelbësor në lidhje me Luftën e Ftohtë është se rivaliteti mes SHBA-së dhe Bashkimit Sovjetik ndikoi në çdo etapë të raporteve. Sot ka interesa shumë të fuqishme në ekonomi, tregti dhe investime mes SHBA-së, Kinës dhe Evropës. Pra, është një situatë ndryshe nga ajo e Luftës së Ftohtë kur Bashkimi Evropian synonte të ishte autonom. Por, ne ende nuk e kemi arritur atë nivel, por “ndarja” është në proces dhe sipas mendimit tim, ajo do të vazhdojë.

Radio Evropa e Lirë: Libri juaj “Fundi i Historisë“ më së miri e ka përshkruar periudhën pas rënies së Murit të Berlinit, pra përhapjen e demokracisë dhe globalizmit. Tash, jemi dëshmitarë të një kthimi prapa të historisë dhe jo fundit të saj, pra rënie të nivelit të demokracisë, të globalizmit. Si ndodhi kështu?

Francis Fukuyama: Ekzistojnë shumë faktorë të këtij ndryshimi. Ngritja e Kinës do të ndodhte në çdo rrethanë dhe kjo nënkupton një ulje të ndikimit të SHBA-së dhe Evropës. Pastaj, globalizmi i shpejt pasoi rritjen e populizmit në vendet perëndimore, duke shkaktuar probleme shoqërore. Me kohë, njerëzit janë mësuar me paqen dhe përparimin dhe kanë rritur pritjet. Kjo ndodhi në Bashkimin Evropian. BE-ja është një nga institucionet më të suksesshme në histori pasi parandaloi luftën mes Francës dhe Gjermanisë. Sot, një luftë e tillë është e paimagjinueshme. Megjithatë, njerëzit e marrin këtë situatë si të mirëqenë dhe dëshirojnë që BE-ja të ofrojë gjëra tjera për ata dhe nëse këtë nuk e përmbushin, ata nuk janë të kënaqur. Pritjet e njerëzve janë gjithnjë në rritje dhe institucionet shumë shpesh nuk janë në gjendje t’i përmbushin ato. Ky është një problem i vazhdueshëm në politikë.

Radio Evropa e Lirë: Ken Jovvit më 1992 shkroi librin “Çrregullimi i ri botëror”, dhe pas tij, Samuel Huntington shkroi “Përplasja e Qytetërimeve”. Ka pasur kritika ndaj tyre për pikëpamje pesimiste. Por, 30 vjet pas, a mund të kenë pasur të drejtë ata? A jemi dëshmitarë të përplasjes së civilizimeve kur shikojmë në ekstremizmin islamik dhe rritjen e tensioneve mes Perëndimit dhe vendeve joperëndimore?

Francis Fukuyama: Në njëfarë mënyre ka përplasje të qytetërimeve me botën myslimane, por nuk është si Lufta e Ftohtë. Edhe brenda vetë botës myslimane ka ndarje të thella midis sunitëve dhe shiitëve. Pra, midis një islami më liberal dhe atij konservator. Mendoj se ky do të mbetet një problem rajonal edhe pse myslimanë ka në të gjithë botën. Sidoqoftë, kjo fe nuk do të përhapet përtej vendeve që tashmë janë myslimane historikisht dhe në aspektin kulturor.

Përgatiti: Kestrin Kumnova

Në Shqipëri, një prej kandidatëve për drejtimin e Partisë Demokratike, Edit Harxhi shprehet se përmes projektit të saj ajo synon fundin e tranzicionit në Partinë Demokratike. Në një intervistë për Zërin e Amerikës, ajo thotë se kryetari aktual Lulzim Basha për përpiqet të radikalizojë bazën e partisë duke mos pranuar humbjen në zgjedhjet e 25 Prillit. Zonja Harxhi komenton ndër të tjera dhe vendimin e Departamentit amerikan të Shtetit ndaj zotit Sali Berisha apo dhe marrëdhëniet e zoti Basha me Shtetet e Bashkuara.

Zëri i Amerikës: Zonja Harxhi, ndërsa gara për drejtimin e Partisë Demokratike pak nga pak po i afrohet fundit, ju çfarë i ofroni PD-së, pse demokratët do të duhet t’ua besonin ju, udhëheqjen e kësaj force politike?

Znj Edit Harxhi: Ju falemiderit shumë për intervistën. Unë kam hyrë në këtë garë me një vizion të ri, me një projekt të ri, për të ringritur PD-në. Dhe mesazhi im gjatë githë kësaj periudhe ka qenë të ringrejmë, të riformatojmë Partinë Demokratike mbi idealet e ’90. Që do të thotë, se vizioni im parashikon fundin e tranzicionit në Shqipëri dhe fundin e tranzicionit dhe në Partinë Demokratike. Pra një projekt që fillon për herë të parë në këto 30 vite, që synon kthimin e Partisë në shinat ideologjike të djathta, një ristrukturim të thellë të PD-së, statutor, politik, me teza politike të forta, për të bërë të mundur rrëzimin e Qeverisë në një kohë sa më të shpejtë.

Kuptohet që shqiptarët sot po jetojnë kohë të vështra. Kemi të bëjmë me një Qeveri që në të gjitha raportet ndërkombëtare ka patur vetëm nota negative. Kështu që për këtë arsye mendoj se shqiptarët meritojnë një qeverisje shumë më të mirë. Dhe jam e sigurt se këtë e ofrojnë vetëm demokratët dhe e djathta shqiptare, por një e djathtë e reformuar.

Zëri i Amerikës: Zonja Harxhi, sa ju ka penguar fakti që ju në këto vitet e fundit nuk keni qenë aktive në strukturat e PD, pavarësisht se ju keni patur kritika të herëpashershme ndaj drejtimit të saj. Kjo cështje është ngritur edhe në mbledhjen e kryesisë së partisë, kur janë diskutuar kandidaturat, duke thënë se ju vetëm e keni goditur Partinë Demokratike?

Znj Edit Harxhi: Unë nuk kam goditur PD-në. Unë jam munduar që të tregohem kritike ndaj drejtimit të partisë, sepse Partia Demokratike në këto vite për fat të keq është kthyer në një parti të kryetarit dhe si partie e kryetarit duhet patjetër të ndryshojë. Qënia ime në struktura e partisë është mjaft e njohur sepse unë e kam filluar të gjithë angazhimin politik në vitin 1990 me Lëvizjen studentore. Edhe këto vite kam vazhduar. Madje vetëm në vitin 2018, gjatë Kuvendit Kombëtar unë dhashë dorëheqjen nga qënia në Këshillin Kombëtar, por edhe kjo ishte pas një beteje shumë të fortë në Këshillin Kombëtar, kur në fund të vitit 2017 unë paraqita një statut të ri për reformimin e PD-së. Pra angazhimi im është i gjithanshëm, përveç angazhimit diplomatik që unë e mbaj gjithë kohën e mundohem të jem pranë kancelarive kryesore apo t’i informoj kancelaritë kryesore, për zhvillimet më të fundit në vend

Zëri i Amerikës: Zonja Harxhi, PD-ja ose më mirë zoti Basha flet për një rezultat zgjedhjesh që nuk duhet njohur dhe nuk mund ta njohë kurrë, duke përmendur një “masakër elektorale”. Nga ana tjetër ai është shprehur, dhe më lejoni të citoj se “dorëzimi përballë atyre që e konsiderojnë 25 prillin fitore të Ramës dhe jo masakër zgjedhore, mund të çojë në një përçarje”. Si e gjykoni ju raportin e PD-së me rezultatin e zgjedhjeve të 25 Prillit?

Znj Edit Harxhi: Eshtë e vërtetë që ka patur një tjetërsim të madh të vullentit të shqiptarëve, por kjo mendoj unë nuk ka ndodhur ditën e zgjedhjeve sepse dita e zgjedhjeve është zhvilluar fare normal. Raportet ndërkombëtare e tregojnë këtë e po ashtu dhe procesverbalet e komisionerëve të PD-së në të gjitha KZAZ-ët. Kjo tregon se zgjedhjet janë manipuluar apo vullneti i shqiptarëve është tjetërsuar përpara ditës së zgjedhjeve. Kemi patur rastin e patronazhistëve, përdorimin e administratës, përdorimin e mjeteve financiare sa i përket tërmetit, e të tjera. Por mendoj që këto kanë ndodhur para zgjedhjeve. Ajo çka shohim ne sot, me Komisionin e Apelimit e Sanksioneve, fatkeqësisht nuk është vërtetuar ende asgjë, që të ketë ndodhur më datë 25 diçka e përmasave aq të mëdha së të ndryshonte rezultatin zjedhor. Mendoj se ky rezultat ka qenë i vendosur përpara. Zoti Basha kam frikë se po mundohet të radikalizojë bazën demokrate. Por pavarësisht kësaj masakre pjesmarrja në zgjedhje ishte 46 përqind, pothuajse e njejtë, me 0.2 përqind lëviz me zgjedhjet e vitit 2017 dhe ne kemi afërsisht 60 mijë vota më pak se në vitin 2013 kur humbëm karshi PS-së dhe aleancës së tyre të madhe të majtë. Por në atë kohë zoti Berisha mori përgjegjësistë ashtu si dhe kryesia e PD-së dhe nënkryetarët e saj. Sot fatkeqësisht po përdoret alibia e humbjes, që është një alibi e qenësishme të them të drejtën, por po përdoret pikërisht për të rikonfirmuar kryetarin në detyrë.

Zëri i Amerikës: Zonja Harxhi, ju keni përmendur disa herë faktin se sipas jush zoti Basha prej 3 vitesh nuk mund të shkojë në SHtete e Bashkuara se sipas jush atij i është refuzuar viza. Pse i keni mëshuar kësaj pike?

Znj Edit Harxhi: Unë nuk i kam mëshuar. Unë jam pyetur nga gazetarët, në lidhje me zotin Basha dhe marrëdhëniet me SHBA-të. Besoj se demokratët duhet të kuptojnë, duhet të jenë të qartë. Ne nuk mund të fshehim më asgjë. Mendoj se SHBA-të janë aleati ynë kryesor. Do të jenë të tillë përjetë. Ne jemi parti që vërtetë jemi ngritur nga një Lëvizje studentore, një lëvizje qytetare popullore ne vitin ’90, por jemi një produkt euroatlantik i pastër. Për këtë arsye mua më bren shumë shqetësimi që kryetari i PD-së në këto vitet e fundit, nuk ka vizituar Uashingtonin për konsultime, për arsye se dhe vendimet që janë marrë në TIranë, siç ka qenë vendimi për dorëzimin e mandateve sikurse dhe ai për mosfutjen ne zgjedhjet lokale të 2019, janë vendime që mendoj se nuk janë konsultuar plotësisht me faktorin ndërkombëtar. Pastaj natyrisht nuk janë konsultuar absolutisht me anëtarët e PD-së sepse kanë qenë vendime unilaterale në shumicën e rasteve. Për mua bashkëpunimi me SHBA-të është jashtëzakonisht i rëndësishëm në të gjitha proceset, veçanërisht në këtë fazë që jemi tani kur duhet të organizohet Konferenca e parë për bisedimet me BE-në, dhe SHBA-të kanë qenë gjithnjë aty, sa i përket integrimit në BE ka qenë një ndihmë e madhe. Reforma në Drejtësi është një çështje shumë e rëndësishme që duhet të trajtohet nga Partia Demokratike dhe në konsultim me faktorin ndërkombëtar, sidomos SHBA-të dhe BE-në dhe stabiiteti i rajonit, që është kyç për vendin tonë dhe mendoj se PD-ja mund të japë shumë në këtë aspekt.

Zëri i Amerikës: Ju flisni për nevojën e bashkëpunimit të ngushtë me SHBA-të. Ndërkohë kemi një vendim nga Departamenti amerikan i shtetit i cili i ndalon hyrjen në SHBA zotit Berisha dhe familjes së tij. Zoti Berisha është një figurë historike e PD-së dhe një njeri me influencë në këtë forcë politik. Sa ju shqetëson ju ky fakt dhe a mendoni se do të ketë pasoja në PD ky vendim, aq më tepër që zoti Berisha do të jetë deputet dhe në parlamentin e ardhshëm, pra është ende aktiv në politikë…

Znj Edit Harxhi: Dita që doli vendimi ishte një ditë shumë e trishtë. Ishte një ngjarje e rëndë. Natyrisht që ka shokuar të gjithë elektoratin e djathtë, dhe anëtarësinë e PD-së për vetë faktin se zoti Berisha është një figurë historike e PD-së, ka një kontribut të jashtëzakonshëm për demokracinë dhe çështjen kombëtare shqiptare. Megjithatë vendimi i tij për ta trajtuar këtë çështje individualisht, mendoj që ka qenë një vendim qeë e ka ndarë pozicionin e tij dhe këtë çështje, nga partia vetë. Unë nuk e besoj se do të ketë riperkusione sa i përket PD-së në të ardhmen. Nuk mund të paragjykoj vendimet e Departamentit të Shtetit dhe aleatëve në këtë rast. Unë mendoj se kjo çështje mund të vijojë të trajtohet ashtu siç e ka nisur zoti Berisha.

Zëri i Amerikës: A nuk duket një farë kontradikte, sepse ngjan se në gjykim jeni më tolerante ndaj asaj që ka ndodhur me zotin Berisha, ndërkohë që në rastin e zotit Basha i mëshoni faktit që nuk i kanë dhënë vizën dhe kjo ndikon në marrëdhëniet me SHBA-të?

Znj Edit Harxhi: Nuk besoj se është dicka e tillë sepse zoti Berisha është larguar nga PD-ja, ka marrë përgjegjësitë e tij për humbjen e 2013, pavarësisht se ai ka patur aktivitet politik gjatë këtyre 8 viteve në grupin parlamentar të PD-së. Mbetet një figurë shumë e njohur politike e publike në vend. Përsëri mendoj se është detyrë e kryetarit aktual të PD-së që të vendosë e të ketë bazamente të forta e konsultime të vazhdueshme me SHBA-të.

Zëri i Amerikës: Zonja Harxhi, kujtoj që në fillim të kësaj gare, jo vetëm ju por dhe kandidatët e tjerë kanë folur për kushte te pabarabarta. Tani kanë kaluar gati dy javë, a i mbeteni ende këtij vlerësimi? Si e keni parë gjendjen në terren, në degët e PD-së?

Znj Edit Harxhi: Kjo është një garë e pabarabartë. Ka filluar si e tillë. Vendimi për të afruar datën e zgjedhjeve më 13 Qershor nga 22 Korriku që ishte parashikuar, ishte një vendim arbitrar, antistatutor të them të drejtën, sepse ne sapo dolëm nga një palë zgjedhjesh, nga të cilat dolën shumë të dëshpëruar, dhe do të duhej që anëtarësia e PD-së të kishte mundësi të rekuuperonte, të bënte një analizë të thellë. Kjo nuk u bë sepse zoti Basha kërkoi të rikonfimohej në detyrë siç duket dhe këtë radhë dëshiroi të hynte në garë pa u larguar nga pozicioni I kryetarit. Kjo natyrisht e bën të pabarabartë, sepse unë garoj në këtë rast me kryetarin aktual të PD, kur ai përdor të gjithë burimet administrative, njerëzore e financiare të Partisë dhe kandidatët e tjerë në garë, unë dhe dy kolegët e tjerë nuk përfitojnë nga këto burime financiare, administratve dhe njerëzore. Ndërkohë situata është e tillë që ne ende sot e kësaj dite nuk kemi listat. Besoj se shqiptaro-amerikanët e kuptojnë fare mirë se çdo të thotë të mos kesh listat në dorë. Listat e anëtarëve të një partie demokratike nuk janë të hapura, janë lista të mbyllura fatkeqësisht dhe ne synojmë për hapje dhe bashkim të anëtarësisë. E dyta është mospasja e një përfaqësuesi në komisionet zgjedhore. Ndryshe thotë zoti Basha dhe ndryshe vepron në terren. Sepse nëse këto do të ndodhnin para zgjedhjeve të përgjithshme në Shqipëri, jam e sigurt se PD-ja do të rikonsideronte pjesmarrjen në zgjedhje përballë Partisë socialiste në këtë rast. Por gara është e pabarabartë. Megjithatë unë e kam thënë përpara që për mua politika është moral.

Zëri i Amerikës:Zonja Harxhi sa të vështirë e shihni drejtimin e PD, në rast ftoreje, në një kohë kur se mjaft nga ata që do të jenë në shtator në sallën e parlamentit të ri, kanë dalë në mbështjetje të zotit Basha, dhe nuk I kanë kursyer kritikat madje dhe akuzat ndaj jush, dhe kolegëve të tjerë tuaj që kandidojnë përballë zotit Basha?

Partia Demokratike është shumë më e madhe se Grupi parlamentar. PD-ja sot ka një anëtarësi të gjerë, afro 75 mijë anëtarë, siç kanë dalë shifrat e fundit. Përveç kësaj janë 625 mijë qytetarë që i kanë dhënë votbesimin PD-së. Unë mendoj se grupi parlamentar do të jetë një grup i fuqishëm. Nuk e shoh të vështirë qeverisjen e PD-së. Ne kemi nevojë vetëm për një reform të thellë, të shpejtë. Dhe jam e sigurt se përmes grupit parlamentar, zërave të fortë në parlamentin e Shqipërisë nga PD-ja dhe opozita e bashkuar e së bashku me një reform të thellë të ngritur mbi idealet e ’90-ës, duke vendosur disa piketa të reja, nga ato që kanë qenë në ’90, siç është antikomunizmi, apo çështja e trajtimit të pronës, pronarëve të ligjshëm, apo thithja e shtresës së mesme dhe e rinisë. ne do të mund të arrijmë një fitore sa më të shpejtë.

22:03, 31/05/2021

Ish-kryeprokurori i Përgjithshëm. Adriatik Llalla, ka dhënë për herë të parë një intervistë ekskluzive për Çim Peka Live, pas dënimit të tij nga Gjykata e Shkallës së Parë të Krimeve të Rënda në akuzën për korrupsion, ku ka folur hapur për shumë prapaskena kundër tij, duke akuzuar drejtëpërdrejt edhe ambasadorët e rëndësishëm të huaj në Tiranë

Çim Peka: Kemi mbrëmjen e sotme në një intervistë ekskluzive, ish-kryeprokurorin Adriatik Llalla. Mirëmbrëma. Kënaqësi të ju kem në studion dhe pranove këtë ftesë. Jam i sigurtë që keni pasur ftesa edhe nga mediat e tjera, apo keni bllok nga media.

Adriatik Llalla: Faleminderit për ftesën, kënaqësi të jem në studion tuaj.

Peka: A keni pasur ftesa të tjera.

Llalla: Ftesa ka përditë, por kënaqësia ime është të jem para jush sot.

Peka: Zoti Llalla, Gjykata e shkallës së parë Kundër Korrupsionit ju dënoi pak ditë më parë me dy vjet burgim, 5 vjet qëndrim jashtë funksioneve publike dhe konfiskimin të pasurisë tuaj. Një pyetje si fillim- Si u ndjetë, pasi ju keni qenë në krye të Prokurorisë së Përgjithshme për 5 vjet dhe a e prisnit këtë vendim?

Llalla: Të jem i sinqertë, një vendim të tillë e prisja. Është një vendim që u mor jashtë sallës së gjykimit, prej më shumë kohësh, hetimet e nisura ndaj meje, edhe përpara se prokuroria të niste hetimet, dukej se një vendim i tillë ishte marrë dhe u formalizua në sallën e gjykimit. Normalisht nuk ndihem mirë. Nuk ka si ndihet mirë një njeri që është dënuar për një vepër që nuk e ka kryer. Por krahas vetes ndjej se sistemi i drejtësisë po shkon drejt një modeli tjetër të zhvillimit, ku në shumë raste vendimmarrjet merren jashtë sallën së gjykimit për të plotësuar tekat, dëshirat, mllefet e individëve të caktuar.

Peka: Një vendim të tillë e prisnit në sallën e gjyqit, por ditën që jeni emëruar kryeprokuror, a ke menduar ndonjëherë se do të dënoheni për korrupsion dhe ish-kryeprokurori, apo prokurori Adriatik Llalla do të jetë një ditë i burgosur?

Llalla: Hetimet ndaj meje filluan për korrupsion dhe për disa vepra të tjera penale. Nuk u la veprim hetimor pa u bërë për të verifikuar nëse kishte korrupsion apo jo. Përfundimi ishte se prej meje, akuza mendoj se shkoi në mos deklarim të pasurive dhe për asnjë vepër tjetër penale. Vepër për të cilën jam edhe dënuar në pritje për të ndjekur ecurinë e mëtejshme të procesit.

Peka: Në momentin që jeni zgjedhur si kryeprokuror, a keni menduar se një funksion i tillë ka edhe rrisqe të tilla?

Llalla: Normalisht këto janë kostot e pushtetit, por në bindjen time, punën time ka qenë gjithmonë i sigurtë që nuk ka pasur asnjë veprim të kundërligjshëm, aq më tepër për korrupsion, apo vepra të kësaj natyre.

Peka: Jemi i bindur se nuk keni kryer korrupsion, por gjykata arriti në përfundimin se ju keni fshehur pasurinë ne 3 raste, cilat janë këto raste dhe provat që mori për bazë gjykata?

Llalla: Do të bëj një përmbledhje të asaj çfarë aludohet në lidhje me pasuritë e mia. Bëhet fjalë për një apartament banimi 60 metra2 në qytetin e Durrësit, 22 mijë metër2 tokë arë në një fshat të largët të Tiranës dhe kati i 3-të i banesës ku unë jetoj prej mëse 20 vitesh. Sipas akuzës edhe më pas të gjykatës, asnjë prej meje nuk pati pretendime nëse këto pasuri ishin deklaruar, prona që unë i kam dhe i kam deklaruar. Pretendimi i akuzës është se nuk është deklaruara vlera reale e ndërtimit të këtyre pronave. Akuzë që e bazojnë vetëm në një akt ekspertimi teknik e kryer nga një eksperte e zgjedhur nga prokurori, pa kryer asnjë veprim tjetër hetimor. Kjo u mor përbazë dhe mbi bazën e këtij ekspertimi gjykata arriti në konkluzionin që unë kam kryer këtë vepër penale. Akt të cilin unë realisht është kryer në mënyrë të njëashme dhe në provat e reja që dolën gjatë gjykimit, e sillte të domosdoshme kryerjen e një akti tjetër ekspertimi. Gjykata nuk mori në konsideratë vetëm me qëllimin që ti referohen këtij akti që në përfundim të gjykimit të gjindej shkaku që të më deklaronte fajtor.

Peka: Pra janë 3 raste. Një apartament në Durrës, tokë në një fshat të Tiranës dhe kati i 3-të i banesës. Ju thoni se i keni të deklaruara. Nuk i justifikojnë të ardhurat tuaja këto pasuri?

Llalla: Këto pasuri janë të siguruara nga burime të ardhurash legjitime, të verifikuara, kontrolluara prej 3 vitesh nga hetimi. I vetmi pretendim në rastin tim, bazohet në rastin e rivlerësimit, në bazë të të cilit pretendohet se këto prona kanë vlerë më të lartë dyfish se sa i kam deklaruar unë.

Peka: Sa është blerë apartamenti në Durrës?

Llalla: Apartamenti në Durrës është blerë 22 mln lekë të vjetra në vitin 2012. Në kohën kur e kam blerë, duke iu referuar pallatit ku është blerë apartamenti im, çmimi shkon në 600 mijë lekë të vjetra metri katrorë, kurse prej meje është blerë me 35 mijë lekë metri katror. Është blerë më lirë se apartamentet e tjera.

Peka: Pse më lirë?

Llalla: Është një marrëveshje që u lidh me ndërtuesin e objektit, dëshmi të cilën ai e bëri edhe para trupës gjyqësore. Është një marrëveshje e lidhur me vullnetin tonë të lirë, në një moment të vështirë që ai ndodhej, ku unë isha i interesuar të bleja një apartament në Durrës. Ramë dakord dhe unë deri para daljes së vendimit gjyqësor, kisha në pronësi këtë apartament.

Peka: Keni qenë Prokuror i Përgjithëm në atë kohë?

Llalla: Jo, kam qenë në Insepektoriatin e deklarimit të pasurive.

Peka: Nuk është një favor që i është bërë prokurorit të përgjithshëm?

Llalla: Nuk ka lidhje me funksionin e fundit që kam pasur.

Peka: Me informacionet që kam unë, prokurorja që ka nisur çështjen edhe ajo ka blerë një apartament në atë zonë me rreth 14 mln, pra në vlerën më të ulët se sa ju.

Llalla: Ky është një realitet i bërë publik në momentin kur kjo ish-prokurore tashmë ishte në procesin e vettingut. Nga të dhënat e bëra publike rezultoi se ajo kishte blerë apartamentin 14 mln lekë dhe brenda 9 muajsh, pra bëhet fjalë për prokuroren Donika Prela, në atë kohë e komanduar nga Arta Marku, si drejtuese e Prokurorisë së Durrësit dhe filloi për këtë arsye, sepse apartamenti im ishte blerë me çmim më të lirë se zona.

Peka: Pra, Donika Prela që ka nisur hetimin ndaj jush për këtë apartament, vetë ka deklaruar në vetting se ka blerë një apartament gati në gjysmën e çmimit të apartamentit tuaj/

Llalla: Gati në gjysmën e çmimit tim dhe në 9 muaj e ka shitur në 3-fishin e çmimit, ndërsa apartamenti im i blerë në vitin 2012 vazhdon të qëndrojë aty.

Peka: Donika Prela ka qenë prokurore e emëruar nga ju?

Llalla: Ka qenë prokurore brenda sistemit në prokurorinë e Durrësit.

Peka: Flasim pak për tokën. 22 mijë metra2. Me çfarë çmimi është blerë?

Llalla: Çmimi mesatar i tokës është 67 mijë lekë metri katror.

Peka: Ju akuzoheni se e keni blerë më lirë?

Llalla: Akuza bazohet pikërisht në këtë se është blerë më lirë se sa tregu. Ndërkohë që sipas të dhënave të mbledhura nga vetë eksperti gjatë hetimit rezulton se në vetëm 1 rast, pronat kanë qenë më të lartë se sa i pronës time, dhe të gjitha rastet e tjera kanë qenë me çmimin më të ulët.

Peka: Pra në zonën ku keni blerë këtë tokë, çmimi është më i ulët…

Llalla: Bëhet fjalë për një fshat rreth 10 km jashtë Tirane që është një zonë me infrastrukturë jo normale.

Peka: A ka emra të tjerë të njohur ngjitur me pronën tuaj që mund ta kenë blerë më lirë?

Llalla: Në dijeninë time, ka shumë emra të njohur, personazhe publike, zyrtarë, të dhënat e të cilëve mund të gjenden lehtësisht brenda deklarimit të pasurive, ku çdo kush mund ti gjejë. Ashtu siç ka pasur mundësinë prokuroria që krahas rastit tim, ku janë mbledhur të dhënat për të gjithë tokat kufitare, ku çmimi është më i ulët, ku kanë dalë edhe emrat e zyrtarëve apo ish-zyrtarëve, në asnjë rast tjetër nuk është filluar hetimi, përfshirë ministra dhe ish-ministra.

Peka: Është komshi me ju Damian Gjiknuri?

Llalla: Nuk mund të them me saktësi, se cili është komshi apo jo.

Peka: Kur është bërë hetimi, rezulton se Gjiknuri është komshi me ju dhe e ka blerë me rreth 3 mijë lekë, pra me gjysmën e çmimit tuaj. A keni dijeni se ka nisur hetimit për Gjiknurin?

Llalla: Nuk di të ketë nisur hetim si për Gjiknurin, apo rast tjetër të kësaj natyre.

Peka: Gjergj Bojaxhi?

Llalla: Unë jam rast i vetëm që ka nisur hetimi, prandaj këmbëngul se hetimi ndaj meje ka qenë i paravendosur dhe vendimi nga gjykata atë ditë ka qenë i paravendosur.

Peka: Do të vijmë tek arsyet e hetimit ndaj jush, por kalojmë të pjesa e tretë. Tek akuza e 3-të. Kati i 3-të i banesës tuaj, për çfarë akuzoheni?

Llalla: Kati i 3-të i banesës, gjykata bazohet në faktin se pretendon sipas ekspertes se kati i 3-të nuk është ndërtuar në vitin e deklaruar prej meje. Unë e kam deklaruar të përfunduar në vitin 2006, sipas ekspertes pretendohet se ndërtimi është përfunduar në vitin 2002 dhe vlera e ndërtimit ka qenë më e larta. Duke llogaritur këtu krahun e punës apo shpenzimet e tjera. Ndërkohë që puna në banesën time, që nga themelet deri në ndërtimin përfundimtar është bërë me punë vullnetaren time, të familjarëve të mi. Përveç kostos së ndërtimit, çdo shpenzim tjetër ka qenë puna jonë.

Peka: Kur është bërë ky apartament, çfarë funksioni keni pasur?

Llalla: Kam qenë oficer prokuror në disa rrethe të vendit.

Peka: Këto janë 3 akuzat që gjykata ju ka dënuar.

Llalla: Pretendohet se prej meje nuk është deklaruara vlera reale. Bëhet fjalë edhe për dy raste të tjera lidhur me shpenzimet më pas. Si shpenzimet për lindjen e djalit tonë nga bashkëshortja në SHBA dhe shpenzimet për pagesën e një qiraje 6 mujore në Gjermani.

Peka: Çfarë shpenzimesh ka pasur lindja e djalit në SHBA?

Llalla: Lindja e djalit sipas marrëveshjes së nënshkruar nga gruaja me spitalin përkatës ku është realizuar lindja, e nënshkruar në datën 2 janar 2017, në bazë të cilës bashkëshortja merrte përsipër që mbasi të faturohej nga spitali, do të paguante menjëherë detyrimet spitalore. Në atë vit, adresa ishte e një mikut tonë që jeton në SHBA, ku shkon dhe fatura spitalore. Fatura e parë ka shkuar në 17 maj të vitit 2017, ditë në të cilën është pagesa prej tij. Fatura nuk kalonte shifrën prej 300 mijë lekësh të cilat janë detyrim që subjekti e deklaroi më pas në Inspektoriatin e Deklarimit të Pasurive. Shifra tjetër prej 5 mijë dollarësh është paguar pasi unë jam larguar nga funksioni dhe nuk kisha më detyrime deklarimi.

Peka: Z. Llall, realisht, pasuria juaj sipas raportimeve mediatike, shkon diku tek 100 milion lekë (të reja). Pak a shumë sa ajo e ish-gazetarit dhe ish-deputetit Alfred Peza, për të cilin ju kishit hapur hetim për pastrim parash. Është me të vërtetë shumë e madhe kjo për një zyrtar shteti… Kjo pasuri a justifikohet me të ardhurat e ligjshme gjatë jetës tuaj?

Llalla: Realisht vlera që përmendët është përdorur nga media dhe pikërisht nga personi që përmendët. Emrin e tij nuk dua të përmend e as të dëgjoj. Bëhet fjalë për një shpifës ordiner i cili gjatë gjithë këtyre viteve është marrë personalisht me mua dhe familjen time, duke shpifur, aluduar histori nga më të paimagjinueshmet. Në rastin konkret pasuria ime nuk është çmimi. Nuk është problem që të kisha pasuri në ato vlera. Por pasuria nuk është ajo në ato vlera. Ai është çmimi që pasuritë janë rivlerësuar. Dua të shpjegoj se çfarë thotë ligji për rivlerësimin e pasurive se kjo është edhe një ndër arsyet e tjera ku pretendohet dhe bazohet akuza ndaj meje. Ligji për rivlerësimin e pasurive del gjithmonë në varësi të rrethanave kur shteti ka interes për të rivlerësuar pronë në zhvillim më një zonë të caktuar. Interesi i shtetit është se në një periudhë të caktuar përfiton 2 % të tatimit për pronat që rivlerësohet, ndërsa subjekti në rastin tim unë, shmangin në të ardhmen një tatimi prej 15% që është detyrim për tu paguar në favor të shtetit. Më ka rastisur në të dy herët janë edhe momentet kur kanë dalë rastet e rivlerësimit të pronave.

Peka: Megjithatë këtë vlerë që i ka vendosur pasurisë tuaj, keni hetuar edhe ju për pastrim parash. Çfarë ka rezultuar nga hetimit ndaj ish-gazetarit Peza, sot sekretari Dixhital i PS?

Llalla: Hetimi ndaj Pezës ka nisur në bazë të kallëzimit të Inspektoriatit të Deklarimit të Pasurive, hetim të cilin e filloi Prokuroria e Përgjithshme, duke kryer procedurat hetimore. Më pas atij iu hoq imuniteti si deputet, dha dorëheqjen dhe u largua si deputet. Pas largimit tim nga prokuroria, në mënyrë jo ligjore në bindjen time, materialet i kaluan prokurorisë së krimeve të rënda dhe më pas dosja kaloi në Gjykatën e Tiranës. Veprime në tërësi në shkelje të ligjit, pasi ky ishte një ish-deputet dhe duhej hetuar nga Prokuroria e Përgjithshme, e më pas nga SPAK apo Krimet e rënda. Në gjykatën e Tiranës mori pafajësi, nuk u ankimua. Një çështje që ka kaluar në heshtje, mund të jetë hera e parë që sot përmendet rasti i ish-deputetit. Si për koincidencë të faktit, ndodh që ky deputet me pronat që iu sekuestruan gjatë gjykimit, çështja u ankimua në Gjykatën e Lartë, ku i njëjti gjyqtar që gjykoi rastin e tij, gjykoi dhe rastin tim. Hoqi sekuestron ndaj pronave të tij dhe në të njëjtat rrethana në rastin tim nuk u mor në konsideratë dhe vazhdojnë të jenë të sekuestruara tashmë.

Peka: Është i njëjti gjyqtar?

Llalla: I njëjti gjyqtar, tashmë i larguar nga sistemi i drejtësisë, Edmond Islamaj ish-gjyqtar në Gjykatën e Lartë.

Peka: Çfarë do të kërkoni në Apel dhe përse gjykata duhet të marrë parasysh argumentet tuaja?

Llalla: Me shpresën që gjykata e Apelit do të jetë realiste, nuk do të jetë e ndikuar nga rrethanat që përmenda deri tani, janë të gjitha rrethanat që të vendosë për pafajësinë time, pasi nuk kam kryer asnjë vepër penale që më akuzojnë. Dua të theksoi se vendimi i shkallës së parë, gjyqtarja që shqyrtoi çështjen ishte i paravendosur, nisur nga rrjedhshmëria që ajo ndoqi procesin. Gjatë gjithë procesit u rrëzua çdo provë, kërkesë e imja për marrjen e provave, si për riekspertim, thirrje dëshmitarësh, marrje dokumentesh, që lind e domosdoshme në një proces gjykimi. Proces që mund të jetë rekord në Shqipëri, çdo 2 ditë ose brenda javës ishte lënë seancë gjyqësore, që nuk ka ndodhur as me të arrestuarit, paraburgosurit që mund të kenë vite në qeli dhe nuk lihen seanca në periudha kaq të shkurtra. E ndoqa vetë procesin nga data 16 prill deri në 20 maj kur u dha vendimi. Proces gjykimi që edhe pse është i hapur për publikun, duke shfrytëzuar masat anti-Covid u la të bëhej me dyer të mbyllura. Në sallën e gjyqit nuk mungonte një çift që dukej se ishin të huaj, me të cilët dukej se kishte kontakte dhe vetë gjyqtarja. Salla e gjyqit u bë e hapur për publikun vetëm ditën e vendimit, ku salla u mbush me gazetarë, ku nuk u respektuan më masat anti-Covid.

Peka: Si kanë qenë vendimmarrjet e gjykatave në raste të ngjashme?

Llalla: Është rasti i parë në historinë shqiptare që një zyrtar dhe çdo nënpunës tjetër i hetuar të dënohet me burgim. Një vepër penale që parashikon dënimin nga gjobë deri në 3 vite burg. Në shumicën e rasteve gjykata ka vendosur gjobë dhe në mjaft raste është pushuar. Në mjaft raste, tashmë gjykata e posaçme ka hetuar ose gjykuar zyrtar të niveleve të ndryshme, përfshirë dhe gjyqtarë të akuzuar për korrupsion ka aplikuar masa dënimi pezullim ose punë në interes publik. Po kështu edhe për zyrtarë të niveleve të larta, të akuzuar për vepra edhe shumë më të rënda penale, ka shkuar në masën e dënimit ka qenë pezullim i ekzekutimit të vendimit penal.

Peka: Nëse gjykatat do të vendosin përfundimisht dënimin tuaj me burgim, si mund ta vuaj ish-Prokurori i Përgjithshëm dënimin me burgim mes te dënuarve qe janë dënuar gjate kohës tuaj edhe te dënuarve te tjerë?

Llalla: Normalisht nuk është se do të ndihet mirë, nëse do të shkojë drejt një fundi të tillë. Gjithsesi do të respektoj vendimin e drejtësisë shqiptare për të vuajtur dënimin që nëse vlerësohet, sipas rregullave të bazuar në ligj. Nuk ndihem i kërcënuar apo i trembur. Nuk do të dal të debatoj apo zihem me të dënuar të tjerë nëse do të shkoj në të tilla rrethana. Nga ana tjetër nuk kam frikë askënd, sepse kushdo që është hetuar apo gjykuar gjatë kohës që unë drejtoja akuzën, apo kam punuar prokuror i thjeshtë në të gjitha rrethet e vendit nuk është hetuar apo dënuar në mënyrë tendencioze. Gjithçka është bazuar në prova.

Peka: Nëse nuk keni frikë askënd, pse nuk keni nisur hetimet për të njëjtën çështje për kryeministrin Rama, kryebashkiakun Veliaj sepse i keni pasur të dhënat e deklarimit të pasurive të tyre. Veliaj e ka të paktën me dyfishin e vlerës, apartamentin që ka blerë. Rama ka deklaruar se ka blerë tokë me 2 mijë lekë të vjetra, sot po flasim për një pronë milionash. A ndiheni përgjegjës që shikoni se jeni në këtë situatë dhe nuk keni filluar hetim për këta zyrtarë të lartë që qartësisht nuk e justifikojnë çmimin e tregut për kohën kur janë blerë?

Llalla: Nëse do të ndiqej kjo praktikë që është ndjekur me mua sot, pra të dënohesh për një deklarim që ti e ke bërë në përputhje me ligjin, kontrata në përputhje me ligjin, vetë subjektet kanë bërë, dokumentuar përpara noterit me vullnetin e tyre të plotë. Është një marrëveshje mes palëve dhe nuk ka arsye për të filluar hetim. Por nëse do të hapej sot, siç ka filluar rasti im, prokuroria është e detyruar të nisë hetimet për cilin do, përfshirë edhe ata që përmendët ju.

Peka: Prokuroria fillon hetime edhe kryesisht. Ka nisur hetime edhe për raste të tjera deklaratash në publik. Rama në atë kohë ka deklaruar për një tokë të blerë për 2500 lekë. Më vonë është shprehur se shtëpinë e ka bërë me kursimet e gruas. Kur filloi protesta e studentëve, ai tha se shtëpinë e kam bërë me kursimet e mia si refugjat në Paris. Deklarata kontradiktore, ku çdo prokuror do të niste hetim për korrupsion aktiv. Ju keni qenë prokuror në 2019.

Llalla: Jo, unë nuk kam qenë prokuror në 2019. Mandati im ka përfunduar në fund të 2017.

Peka: Nuk keni qenë prokuror kur ka deklaruar Rama, sepse janë dy deklarata që çdo prokurori që zbaton ligjin do të niste hetim. Ju po thoni se keni blere pronat me çmimin real ashtu siç kanë blerë edhe shumë zyrtarë te tjerë dhe qytetar ne atë zone, po kështu rivlerësimi i pronës është një veprim ligjor. A keni dijeni ju për emra konkrete dhe si e shpjegoni qe për te njëjtat shkaqe ndaj jush kane filluar hetimet dhe u dënuat dhe për asnjë rast tjetër nuk kane filluar?

Llalla: Emra konkret nuk kam. Di kontratat që janë lidhur, me ato jam njohur gjatë procesit të hetimit, pra ku eksperti ka përmendur të gjithë rastet e ngjashme ku pronar janë shitur me çmim më të lirë. Por emrat konkret nuk kam. Emra kam dëgjuar shumë, por nuk mund të flas në opinion, por nuk mund të flas me emra.

Peka: Natyrisht, procesi penal zhvillohet në gjykatë. Por, kur bëhet fjalë për ish-Prokurorin e Përgjithshëm të Shqipërisë, njeriun që ka pasur fatet e shumë njerëzve në dorë, ka një interes shumë të lartë publik. Aq më tepër që emri juaj shënoi një rekord botëror, si personi i parë në planet që Sekretari Amerikan i Shtetit i bëri publike ndalimin, duke e shpallur ‘non grata’ për korrupsion madhor.

Zoti Llalla, cili është korrupsioni madh që keni bërë ju dhe përse Shtetet e Bashkuara të Amerikës ju konsideroi si të përfshirë në korrupsion galopant?

Llalla: Është një vendim i DASH që normalisht nuk më bën të ndihem aspak mirë, krenar, as veten as familjen time, as si shqiptar, as ballkanas apo evropian, sepse dal se kryeprokurori shqiptar del si më i korruptuari në botë, pa ju referuar një rasti konkret. Të dalë edhe në shumë kontinente të tjera, jo veç këtu. Pra flasim për kryeprokurorin që del si njeriu më i korruptuar në vend. Faktet që ju referuan DASH janë të çuditshme për mua. Unë do të ju referohem një përgjigje që vetë DASH i ka kthyer prokurorisë shqiptare lidhur me të dhënat që ata kërkuan për arsyen e ndalimit.

Nuk ka asnjë fakt, siç u citua. Del qartë që DASH thotë se ka një informacion në publikun e gjerë, por se kush është ky informacion, prej shumë vitesh juve si gazetar, nuk ka ndodhur ndonjë rast që një qytetar, shtetas, gazetar, përfshirë edhe ai individi që përmendëm më përpara të më thotë një rast korrupsioni në të cilin Llalla është i përfshirë, në një çështje të caktuar temë të caktuar korrupsioni. Opinioni i DASH është krijuar në bazë të këtij portali anonim të krijuar nga ky ish-deputet.

Peka: Ju po thoni se sekretari Tillerson ju ka shpallur non grata se ka besuar portalin e Alfred Pezës?

Llalla: Nuk ka tjetër, nuk ka pasur asnjë të dhënë tjetër publike. Përgjigja i referohet një opinioni të gjerë publik, përveç një portali që u krijua kundër rregullave duke u betuar përditë se do të më shkatërronte mua dhe familjen time, etj. Qëllim që deri diku ka arritur ta realizojë duke e kthyer në një konflikt personal e jo vetëm ligjor.

Peka: Alfred Peza nuk tremb njeri, është ish-gazetar, ish-deputet, një prej megafonave të Ramës, por gjithsesi është pak e papranueshme të mendojmë se Peza paska ndikim tek ambasada këtu apo DASH për të ju shpallur non grata. Ky sulm ju ka ardhur nga ambasada këtu duke përdorur portalin e Pezës, apo mendoni se ka edhe politikanë të lartë kundër jush.

Llalla: Në morinë e të gjithë këtyre që përmende secili ka rolin e vete. Unë po e nis nga politikanët shqiptare. Gjatë kohës që ish kryeprokuror, shumë zyrtarë të lartë, përfshirë politikanë, deputet, kryetarë bashkisë, u hetuan, dënuan, ndëshkuan për veprat që kishin kryer. Njëherazi në zbatim të ligjit të dekriminalizimit u larguan një sërë deputetësh që ishin kthyer në faktor politik në vend, sepse nuk ishin vetëm deputetë, por kishin edhe pasuri të konsiderueshme, media apo çdo material që ndikonte mbi pushtetin. Këta kanë ndikim në çështjen time. U krijuan përplasjet siç edhe rastit të krijuar vetëm për të më sulmuar mua.

Peka: Kush prej zyrtarëve të lartë, mendoni se ka ndikuar, hakmarrë ndaj jush.

Llalla: Secili me rolin e vet, më aktivët duket qartë që media, megafoni ka qenë Peza.

Peka: Asnjëri prej tyre nuk është dënuar, thjeshtë ka pasur nisje hetimesh. A do të thotë kjo që Llalla nuk e ka bërë punën e tij, apo është shantazhuar?

Llalla: Puna ime është bërë në mënyrën më të mirë të mundshme. Nuk ka asnjë rast të tolerimit, raste të shkeljes së ligjit. Përfundimit e gjykimit kanë ndodhur pasi unë jam larguar nga drejtimi i Prokurorisë së Përgjithshme. Të gjithë gjyqet kanë përfunduar apo kanë shpallur të pafajshëm pasi unë jam larguar.

Peka: Dakord, ju keni nisur hetimet, por Rama ka lënë jo njëherë, por disa herë të kuptohet se dalja e përgjimeve të zgjedhjes së Dibrës dhe Durrësit, në gazetën Bild ka qenë një bashkëpunim i prokurorisë shqiptare për të dëmtuar Edi Ramën dhe zgjedhjet e 2017. A ka pasur gisht Adriatik Llalla në publikimin e këtyre përgjimeve?

Llalla: Nuk mundet që prokurori të përfshihet në nxjerrje të sekretit të hetimit. Do të ishte një tjetër shkelje ligjore.

Peka: A filluar një hetim për të kuptuar se nga dolën keto të dhëna?

Llalla: Këto hetime kanë nisur dhe përfunduar pasi unë jam larguar nga funksioni, pasi mandati im ka përfunduar në në fund të vitit 2017. Nuk e di me saktësi se çfarë ka ndodhur pasi unë jam larguar nga funksioni.

Peka: A mendoni se sulmi i brendshëm ka ndodhur pikërisht publikimi i këtyre përgjimeve? Ose firma juaj për të përgjuar këto zyrtarë?

Llalla: Unë kam qenë gjithmonë në ushtrim të detyrës time.

Peka: A mund të ndodhin përgjimet pa urdhër të prokurorit?

Llalla: Përgjimet formalizohen me vendimin e gjykatës. Përgjimet e proceduriale bëhen me firmën e gjykatës.

Peka: A keni qenë në dijeni se po përgjohen këta zyrtarë të lartë?

Llalla: Isha në dijeni të shumë hetimeve që kishin nisur. Prokurori i Përgjithshëm ka pasur kompetenca më të mëdha se sa sot dhe tek unë, ishte detyrim që strukturat e prokurorisë të raportonin për ecurinë e hetimeve, sidomos kur bëhej fjalë për çështje sensitive.

Peka: Në një intervistë te Fevziu jeni shprehur se Donald Lu është investuar kundër jush. Pse?

Llalla: Marrëdhëniet e mia me ambasadorin u kthyen në një debat personal. Lidhur më shumë me qëndrimet që unë mbaja për çështje të caktuara. Ajo që është për tu theksuar që është një lloj nënvlerësimi që ne shqiptarët i bëjmë vetes tonë është se përulemi përpara çdo të huaji që vjen në vendin tonë. Pikërisht kjo ndodhi edhe me ambasadorin Lu. Kemi pasur disa herë debate për tema të caktuara për të cilat ndërhynte ose kërkonte të impononte mënyrën se si ai e vlerësonte zgjidhjen. Një ndër temat e diskutuara në debate ka qenë edhe Reforma në Drejtësi.

Peka: Keni pasur debate me Donald Lu për reformën në Drejtësi?

Llalla: Në tryeza pune edhe kemi debatuar.

Peka: Keni qenë kundër reformës…

Llalla: Nuk kam qenë kundër reformës. Sistemi i drejtësisë kishte nevojë për tu reformuar, jo për tu sulmuar. Unë kam qenë kundër sulmit në bllok që po bëhej ndaj punonjësve të sistemit të drejtësisë. Të gjithë u hodhën kundër punonjësve të sistemit të drejtësisë, atyre që në ditët më të vështira, në vitin 1997, punuan në çdo cep të vendit. Prokurori i Gjirokastrës i cili mbronte prokurorinë me armë. Në Vlorë, Lushnje, Berat, e kudo tjetër. Këta njerëz nisën të sulmoheshin dhe etiketoheshin si kriminel, që realisht janë njerëz që punonin ndershmërisht. Sulm në bllok, duke përfshirë edhe presidentin Nishani që ishte i pari që sulmonte punonjësit e drejtësisë dhe të gjithë me radhë.

Peka: Ju ka sulmuar dhe presidenti Nishani?

Llalla: Mua personalisht jo, por sistemin e drejtësisë. Nishani, Dedja, kryetari i gjykatës së lartë e të gjithë me radhë u hodhën të gjithë kundër punonjësve të sistemit me idenë se mund të siguronin privilegje në të ardhmen. Në daljet publike kam qenë i vetmi zyrtar i cili kam qenë kundër luftës në bllok që po i bëhej njerëzve të drejtësisë.

Peka: Ju keni qenë i zgjedhur nga Nishani si kryeprokuror. A ja keni thënë Nishanit se pse po e sulmoni drejtësinë në bllok?

Llalla: I kam thënë Nishanit, Metës dhe kujtdo tjetër, që ky nuk është veprimi i duhur. Ne nuk mund të demotivojmë pjesën pozitive. Një nga debatet me Donald Lu ka qenë pikërisht kjo. Sepse nuk mund të sulmohet në bllok të gjithë punonjësit e sistemit, sepse po demotivojmë pjesën pozitive të punonjësve të sistemi te drëjtësisë dhe fakti po e tregon se jo të gjithë mund të futen në një kallëp, sepse vettingu po tregon se pjesa më e madhe po e kalon këtë proces.

Peka: Gjatë kohës që ishit në krye të Prokurorisë së Përgjithshme, u përfshitë në një debat të ashpër, madje edhe me akuza personale me ish-ambasadorin amerikan në Tiranë, Donald Lu. Përse kjo përplasje? A nuk mund të kishit një qëndrim më luajal dhe të shmangnit kursin e debateve me përfaqësuesin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës?

Llalla: Me Donald Lu debati u kthye në konflikt personal. Filluan debatet mediatike, sulmet e ndërsjellta pa pasur asnjë arsye madhore, përveç faktit se në natyrën e tij, ose ashtu kishte gjetur rrugën në shumë institucione të tjera, synonte të bëhej ashtu siç donte ai. Në një moment që ata nuk perceptonin dot mendimin ndryshe, mendimin e një drejtuesit të një institucioni të shtetit shqiptar.

Peka: Pra fillimisht me Donald Lu përplasja ishte për reformën në drejtësi, nuk pranonte asnjë lloj mendimi ndryshe nga ai?

Llalla: Fakti tregon se ky proces reforme siç erdhi, u implementua pa marrë mendimin e askujt brenda sistemit. Prokuroria përshembull, çoi anëtarë të grupit të punës, dy nga anëtarët më të mirë që kishim. Fatkeqësisht të dy janë larguar nga sistemi, si Dritan Rreshka dhe Henrik Ligori. Ishin pjesë e grupit të punës, por realisht nuk dhanë ndonjë kontribut sepse mendimi i tyre nuk u mor asnjëherë në konsideratë. Në bindjen time, unë kam qenë gjithmonë që akuza të mos decentralizohej, por të ishte një institucion i centralizuar. Tashmë me ndryshimet ligjore nuk është më ai institucion i centralizuar dhe mendoj se rrjedha që ka marrë nuk është më ai institucion serioz shtetëror.

Peka: Tashmë është e njohur për median, është një email që Donald Lu ju ka dërguar ju dhe thotë: Z. Llalla faleminderit për përgjigjen tuaj të shpejtë, nuk mund të theksoj mjaftueshëm se sa i shqetësuar jam personalisht për pasoja e ndjekjes penale të këtyre personave të Bankers Petroleum nga prokurori i Fierit. Në çdo vend tjetër do të prisnim të shihnim gjoba dhe penalitete administrative. Akuzat penale janë të pazakonta. Kjo do të ketë një ndikim kryesor në aftësinë e Shqipërisë për të tërhequr investime të huaja pikërisht kur ministri Gjiknuri po përpiqet të kërkoj investime të huaja që të marrin pjesë në ankand për blloqet e naftës në Shqipëri. Dua te jem i sinqertw me ju që është dyshimi im që trysnia dhe presioni politik është pas vendimit të prokurorit të Fierit. Ne do ta ndjekim këtë çështje nga shumë afër, me respekt Donald Lu.”

Kjo është Email i dërguar nga Donald Lu, çfarë e lidh Donald Lu me Bankers dhe cila është e vërteta, a kishit ju dyshime që prokurori i Fierit i ka kërkuar ryshfet Bankers.

Llalla: Prokurori i Fierit ka ushtruar në mënyrë korrekte punën, ai që ka pasur çështjen ka nisur një hetim në rrugë normale për situatën që ndodhi në disa puse nafte që sollën pasoje në zonën naftëmbajtëse, por edhe pronat e banorëve dhe ka qenë një nga debatet e tjera që kam pasur me zotin Lu.

Peka: Lu ndërhyri për çështjen e Bankers dhe te Fevziu keni thwnw që ju ka njoftuar një biznesmen i fuqishëm, që nëse nuk do të pushoni çështjen zoti Lu do të vijë në zyrën tuaj, a ndodhi kjo?

Llalla: Si e kam përmendur atje po.

Peka: Zoti Lu ju erdhi me pronarin e Bankers?

Llalla: Po ne u prezantuam dhe rezultoi që ai ishte pronari ose menaxheri që vinte nga Kanadaja.

Peka: Dhe si u ndatë nga ky takim?

Llalla: Në të njëjtat rrethana, duke këmbënguli që prokuroria do të hetoj rastin në mënyrë korrekte deri në fund dhe nëse do të vlerësoj që nëse kishte përgjegjësi penale një punonjës i kompanisë do të shkonte drejt përgjegjësisë penale ose në të kundërt çështja do të merrte një rrugë tjetër.

Peka: Ju nuk e ndaluar hetimit?

Llalla: Jo asnjëherë, i kemi kërkuar kompanisë që të ç’dëmtonin banorët e asaj zonës që edhe sot besoj që janë pa banesa, por asnjë nuk e mori këtë përgjegjësi.

Peka: Sekretari i Shtetit Tillerson që ka firmosur deklarimin non-grada të Adriatik Llallës ishte aksioner në këtë kompani, a jam korrekt?

Llalla: Po, është e vërtetë.

Peka: Ju po e pranoni që Tillerson që ka firmosur deklarimin non-grada ishte aksioner i kësaj kompanie që ju nuk keni ndalur hetimin ndaj saj të kërkuar nga Donald Lu. Në përgjigjen e DASH ndaj prokurorisë shqiptare nuk ka asnjë të dhënë konkrete përveç faktit që thuhet se ka kryer korrupsion masiv sipas opinionit. A e konsideroni këtë rast si një hakmarrje të numrit një të DASH ndaj jush?

Llalla: Nëse do të shkonte rasti im që rasti i parë në botë ku do të cenoheshin interesat e Sekretarit të DASH do të ishte interesante nëse do të lidhej me këtë, por fakti që Tillerson është ortak kësaj kompanie mund ta vërtetoj çdo kusht.

Peka: Ju mendoni se u cënuan interesat e zotit Tillerson që u shkarkua më vonë nga Trump?

Llalla: Pse jo!

Peka: Por nuk aludoni deri aty që mendoni se ai u shkarkua për rastin tuaj?

Llalla: Jo nuk e besoj.

Peka: Megjithatë po në ato vite kanë filluar disa shpime të tjera për naftë edhe te Bankers, por edhe të kompanive të tjera ku Soros ishte aksioner, a keni informacion që Soros është aksioner të Bankers?

Llall: Jo nuk kam informacione.

Peka: Plus kësaj është i njohur fakti që Xhorxh Soros ka qenë inspirues dhe përfitues nga donacioni i Reformës në Drejtësi në Shqipëri. A e lidhni edhe këtë sulm ndaj jush me këtë emër apo jo.

Llalla: Çdo gjë mund të jetë e mundur lidhur me përplasjen që ka ndodhur me ambasadorin Lu në 2016 ku me cilësoj si pengues në Reformën në Drejtësi në rrethana krejt absurde, pasi prokurori nuk kishte asnjë kompetence mbi legjislativin ose ekzekutivin që ta pengonte reformën fare. I kërkohej nga grupi i eksperteve ne i vendosëm më të mirët, ndërsa në tryeza pune unë kisha mendimet e mia për mënyrën se si duhet të funksiononte institucioni i prokurorisë.

Peka: Sot ambasadori i SHBA nuk është Lu, por Kim dhe ditën që është marrë vendimi për ju që jeni dënuar me 2 vite burg ka reaguar në Tuitter e cila thotë: Më vjen mirë që shoh që jep rezultate kjo përfshirë dhe ish-zyrtarë të lartë që u është ndaluar hyrja në SHBA për korrupsion, tregon qe askush pavarësisht sa i fuqishëm nuk është mbi ligjin, kur të gjithë janë te barabarte para ligjit të gjithë kanë dinjitet. Ky është dinjiteti vërtetë ju drejtohet ju apo Sali Berishës, pasi është dita kur është publikuar reagimi i Bliken për Berishën.

Llalla: Siç duket nga teksti ky Tuitter ka lidhje me mua, nuk e kam ndjekur pasi kur jam larguar jam tërhequr në jetën time private, në pritje të përfundimit të procesit gjyqësor, për të parë ecurinë dhe zhvillimet, por nuk e kam ndjekur deklarata e ambasadores.

Peka: Duke parë pozitat në të cilat jeni, a jeni penduar që nuk keni dëgjuar këshillat e ambasadorit Lu. Lalla sot si ish-i persekutuar a e kupton qe me Amerikën edhe kur s’ka të drejtë nuk luhet.

Lalla: E kam të vështirë të pranoj me atë që Amerika është e njëjtë me atë që ishin ambasadorët.

Peka: Por veproj Sekretari i Shtetit.

Lllalla: Po veproj, por megjithatë e kam të vështirë ta pranoj që Amerika vepron në këtë formë. Unë, familja ime u persekutuam vetëm pasi ishim të njohur për mendimet tona pro amerikane, pro demokratike kundër një regjimi totalitar siç ishte diktatura komuniste.

Peka: Babai juaj është dënuar nga regjimi komunist si një agjent i CIA-s, ndërsa ju djali i tij jeni shpallur non grada po nga SHBA, a e keni imagjinuar ndonjëherë një situatë të tillë?

Llalla: Babai ka bërë 15 vite burg.

Peka: A keni pyetur ndonjëherë nëse ka qenë agjent i Cia-s?

Llalla: Gjate gjithë kohës që babi ishte gjallë në diktature kur ishte koha për të deëgjuar Zërin e Amerikës, ne mblidheshim në një dhomë të fshehtë dhe shpresonim se ca do të bëhej kur do të ndërhynte Amerika dhe do të na mbështeste në rrugen tonë drejtë demokracisë. Çfarëdo mund të ketë ndodhur, por në dijeninë time nuk di që të ketë shërbyer si agjent, përveç faktit që babi im ka mbaruar një shkollë amerikane dhe ka shërbyer në shumë aktivitete të ndryshme dhe ato janë tema që gjithkush i merr në varr.

Peka: Duke pasur parasysh Donald Lu, sekretarin Tillerson rasti konkret a është kjo Amerika që shpresonim të ishte kur e dëgjonim Zërin e Amerikës fshehurazi?

Llalla: Realisht ndjej një zhgënjim, nisur që nga ambasada që kemi këtu e cila pala shqiptare personeli është i gjithi pasardhës të nomenklaturës së kuqe të zyrtarëve më të lartë të kohës së komunizmit, dhe çuditërisht të gjithë ata që zgjidhen nga lotaria amerikane janë nga kjo kategori.

Peka: Ju thoni se po drejtoheni padrejtësisht dhe me presionin Ambasadës, a është SPAKU nën ndikim e Ambasadës Amerikane?

Llalla: Po!

Peka: Jeni i bindur për këtë?

Llalla: Jam i bindur që gjërat e bëra publike dhe seancat e mija ndiqeshin nga përfaqësuesit të ambasadës dhe gjyqtarja gjithë kohës mbante një kontakt vizual me një çift që ndodhej në sallë dhe mesa duket merrte aprovimet nëse do të miratoni një veprim të caktuar duket qartë ndikimi i tyre në sallën e gjyqit.

Peka: Zoti Lalla nuk jeni i vetmi qe jeni kërcënuar nga një ambasador amerikan, në këtë studio ku jeni ulur ju është e bujshme deklaratat e Presidentit Meta i cili tha: Ambasadorja Kim me kërkoj te shkel ligjin pasi siç tha Meta edhe ne kemi gjera për ju; pra është një shantazh i drejtpërdrejtë.

Nderkohë zoti Berisha në mënyrë surprizë është shpallur non-grada nga SHBA ashtu si ju në të njëjtat argumente edhe përgjigja e zëdhënësit të DASH është me motivacioni se opinioni në Shqipëri dhe rajon është i bindur për korrupsionin por nuk kërkohen prova nga ne. A është kërkuar Adriatik Llalës si kryeprokuror të arrestoj Ilir Metën dhe Sali Berishën?

Llalla: Kjo është temë për të cilën jam shprehur më herët dhe duket e pavend që ti rikthemi të tillë diskutimi dhe të mos ta ripërsërisim.

Peka: Kohë e kaluar, por a ju është kërkuar konkretisht me emër të arrestohet Sali Berisha konkretisht nga një ambasador?

Llalla Për Berishën po, më është kërkuar që të arrestohen, një kërkesë që është bërë nga ambasadorja e BE-së Romana Vlahutin që të arrestohet dhe të ndiqet shembulli i Kroacisë.

Ajo më tha se, që Shqipëria të futet në BE duhet të ndjekë rrugën e Kroacisë dhe të arrestoj Sali Berishën dhe ti ke rastin që të tregosh forcën tënde të ndihmosh Shqipërinë të futet në BE. Ajo ka përfituar nga rasti që ishte në statusin e diplomates, sepse në kushte të tjera kjo është e patolerueshme për secilin qytetar të lirë kërkohet arrestim pa prova është absurditet që kërkon të hysh në zyrat e një shteti të pavarur dhe ti imponohesh në forma të tilla.

Peka: I njoftuar për këtë kërkesë institucionet shqiptare?

Llalla: Po kam informuar zotin Nishani, Presidenti i Republikës, dhe zotin Meta që ishte kryetar parlamenti.

Peka: Si reagoi Nishani?

Llalla: Zotit Nishani ju duk e pabesueshme. Vlahutin kishte shkuar menjëherë pas takimit me mua, në zyrën e Metës për të sqaruar këtë debat, duke i paraprirë ndonjë reagimi të mundshëm të tij, moment në të cilin Meta kontaktoj me mua dhe sqaroj se si ishte situata.

Peka: A keni pasur prova ju për Sali Berishën:

Llalla: Në asnjë rast nuk ka pasur që hetimi të nxjerr prova që Sali Berisha të ishte përfshirë në një situatë paligjshmërie.

Peka: A ka pasur ndonjë rast që Berisha të jetë akuzuar nga qeveria Rama në prokurori:

Lalla: Jo asnjë rast.

Peka: Në një letër që keni dërguar në Kongresin Amerikan është bërë në media publike dhe nuk e di sa e vërtetë përmbajtja, jeni shprehur që ju është kërkuar nga ambasadori amerikan arrestimi i zotit Meta?

Llalla: Për zotin Meta u pozicionua vetë dhe pas takimit me Lu u shpreh në mënyrë jo korrekte që tha; unë i besoj ambasadorit dhe jo prokurorisë shqiptare.

Peka: Për Berishën ka pasur kërkesë për arrestim vetëm nga Vlahutin dhe jo nga ambasadori amerikan.

Llalla: Jo ambasadori amerikan

Peka: Pse i larguar fëmijët në Gjermani.

Llalla: Largimi i fëmijëve është një situatë tjetër e vështirë gjatë detyrës time. U detyrova që në fundin e vitit të tyre shkollor, me goditjen e disa bandave kriminale në vend, kisha informacione të besueshme se situata dhe jeta e fëmijëve ishte në rrezik dhe në këtë mënyrë vendosa largimin e tyre ne Gjermani që jetonin pranë disa të afërmve të mi.

Peka: Pas arrestimit të cilës bandë u ndjetë të rrezikuar?

Llalla: Kanë qenë disa banda që kishin lidhje të forta me strukturat e qeverise siç ishte banda e Shullazit që ishte kthyer një bandë me aktivitet dhe mbështetje të gjerë nga strukturat e shtetit.

Peka: Ju keni qenë Kryeprokuror dhe Tahiri ministri i Brendshëm, cilat kanë qenë raportet dhe a jeni ndjerë në konflikt me ish-ministrin që më vonë i zbuluar se ka qenë i përfshirë në trafikun e drogës?

Llalla: Raportet me ministrin Tahiri kanë qenë si me çdo zyrtar tjetër kanë qenë marrëdhënie korrekte dhe institucionale dhe me asnjë nuk kam pasur marrëdhënie shoqërore.

Peka: Pas kaq shumë kohës a jeni penduar për arrestimin e ish-guvernatorit të bankës, Ardian Fullani, tani që gjykata e ka shpallur të pafajshëm:

Llalla: Është i vetmi rast në punën time që është vepruar me nxitim.

Peka: A keni ndonjë peng si ish-kryeprokuror për ndonjë zyrtarë të lartë që duhet të ishte prapa hekurave?

Llalla: Raste mund të ketë shumë, por ne nuk mundemi ti referohemi vetëm prononcimeve të medieve ose ne Facebook vërtetë pritet arrestimi i tyre, por një institucion nuk vepron mbi bazën e kësaj forme.

Peka: Media për ministra konkret nuk kanë vetëm opinione por kanë fakte ulëritëse për korrupsionin e tyre, zoti Llalla nëse prokurori juaj do të kishte arrestuar disa ministra që për to u publikuan fakte tronditëse në vitet 2014-2015 dhe a jeni edhe ju shkaktar e kësaj reforme problematike me mos veprimin tuaj?

Llalla: Në të gjitha rastet kur unë isha në krye të prokurorisë është vepruar në kohën e duhur për çdo material, denoncim dhe kallëzim kur krijohet bindja se kisha prova të duhura për të vepruar.

Peka: Llalla ekziston një perceptim që ju keni materiale komprometuese për politikanët tanë por edhe përfaqësuesit e huaj aktiv në vendin tonë, materiale që do të shkaktonin termet në politikën shqiptare, por ndoshta edhe në diplomacinë e huaja në Shqipëri. Si qëndron e vërteta dhe a keni realisht një koment për këto, nuk dua t’ju krahasoj me çantën e zezë të Spartak Brahos. Pra po flasim për momentin kur keni drejtuar prokurorinë në kohën kur korrupsioni ka arritur nivele të frikshme?

Llalla: Nuk dua të bëj një krahasim me rastin e deputetëve ish-sigurimsa të shtetit që mbanin çanta dhe kërcënonin zyrtarë të shtetin. Natyrisht që gjatë kohës që drejtoja organin e akuzës ashtu dhe më para ligji i jepte kompetenca me shumë kryeprokurorit se sa ka sot, me ligjin aktual. Pra duhet të funksiononte si institucion i centralizuar. Informacionet në atë kohë vinin nga drejtime dhe burime të ndryshme që kishin dhe detyrën të raportonin duke përfshirë veprat që nga siguria kombëtare që përfshin korrupsion, vrasje, trafikime etj. Po e nisim nga siguria kombëtare dhe kur vinin informacione të tilla kryeprokurori i Përgjithshëm është i detyruar të informoj dhe komunikoj me drejtorin e Shërbimit Informativ të Shtetit drejtuesit të policisë për të rakorduar punë dhe institucionet e tjera ligjzbatuese. Dhe është normale që në zyrën e kryeprokurorit të mbledh shumë informacion që krahas formalisht ka edhe materialisht dhe sigurisht skaliten edhe në mendjen.

Peka: Pra i keni jo vetëm në mendje?

Llalla: Ka materiale të bollshme

Peka: Do ishte mirë që për ato materiale të bollshme të ishte nisur një hetim ose të kishte një ekzekutim që në atë kohë por e rëndësishme është që materiale ka të bollshme.

Zoti Llalla unë të falënderoj për këtë interviste dhe uroj që të gjitha pretendimet tuaj të jenë korrekte sepse në finale e vërteta duhet të fitoj mbi gjithçka.

 

© SYRI.net

“Myzafer Pipa ishte një patriot dhe demokrat i vendosur me ide shumë përparimtare për kohën. Ai ishte kundra çdo lloj dhune në planin qytetar dhe politik. Në bindjet e pikpamjet social-politike, Myzaferi ishte dhe predikonte për një shtet me republikë parlamentare dhe demokraci të vërtetë, ku t’i jepej prioritet politikës sociale në favor të shtresave të gjera. Ndonëse Myzaferi ishte një demokrat e antifashist i vendosur, asnjëherë nuk mori pjesë dhe nuk u organizua në asnjë forcë apo grupim politik që doli gjatë asaj kohe, sepse sipas tij, ai dëshironte një pavarsi të plotë në veprim, dhe kërkonte po kështu atë pavarsi në mendimin e lirë. Pas kulturës së gjerë juridike dhe social-politike, ai kishte dhe njohuri të thella në fushën letrare e artistike. Ai njihte e ndjente si muzikën popullore e të kultivuar shkodrane, ashtu dhe atë klasike për të cilën kishte njohuri të thella e interpretonte dhe vetë herë pas here si amator. Myzaferi gjithashtu ishte një tip shumë i dashur dhe i shoqërueshëm me një rreth të gjerë miqsh e shokësh, jo vetëm në Shkodër, por dhe në Tiranë e ngado. Ai ishte tip vital e me humor, që dinte t’a harmonizonte hokatarin me seriozitetin në punë e jetën shoqërore qytetare. Muzaferi ishte njohës i disa gjuhëve të huaja dhe shumë i dhënë pas librave, ku biblioteka e shtëpisë tyre ka qenë një nga më të njohurat në qytetin e Shkodrës. Myzaferi vishej me shije të hollë dhe kishte sensin e masës në çdo hap të jetës”.

Kështu e kujtonte avokatin dhe publicistin e njohur, Myzafer Pipa, kunati i tij (burri i motrës), Uran Kalakulla, ish-i burgosur politik për 21 vjet në regjimin komunist të Enver Hoxhës, i cili na tregonte të gjithë historinë e familjes Pipa, për të cilin bën fjalë ky shkrim të cilin e kemi ndërtuar sipas dëshmive të tij.

Familja Pipa nga Libohova e Gjirokastrës, të diplomuar në Stamboll

Familja Pipa është me origjinë nga Libohova e Gjirokastrës e sipas dokumenteve qe ndodhen në arkivat e Stambollit, njëri nga të parët e kësaj familje i quajtur Rashit, ka qenë Guvernator i Rumelisë. Rashiti kishte dhe dy vëllezër të tjerë, Arshiun e Tafilin, të cilët ishin diplomuar në Drejtësi dhe ushtronin profesionin e gjykatësit. Tre breza pas tyre njihet Mustafa Pipa, i cili ishte shkolluar e diplomuar në kryeqëndrën e Perandorisë Osmane për Jurisprudencë, e së bashku me dy vëllezërit e tjerë, punonin në administratën shtetërore. Mustafai ishte babai i Myzaferit, i cili lindi në Turqi në vitin 1914-të. Familja Pipa, duke ju përgjigjur thirrjes së Ismail Qemalit që bëri pas shpalljes së pavarsisë, për kthimin në Shqipëri të gjithë intelektualëve e patriotëve që donin të kontribonin në ngritjen e forcimin e shtetit të ri shqiptar, u kthye në atdhe nga fundi i vitit 1914.

Nga Turqia në qytetin e Shkodrës

Familja e Mustafa Pipës u vendos në qytetin e Shkodrës ku dhe Myzaferi mori mësimet e para e mbaroi gjimnazin e famshëm klasik të atij qyteti në vitin 1936. Myzaferi ishte fëmija i parë nga dy djem e katër vajza që kishte Mustafai nga dy martesat e tija. Gjatë gjithë periudhës së gjimnazit, Myzaferi dallonte shumë nga bashkë moshatarët e tij si nga sjellja, ashtu dhe nga rezultatet mësimore. Po kështu ai shquhej dhe në pregatitjen fizike dhe bënte pjesë në ekipin e futbollit “Vllaznia” të qytetit të Shkodrës, ku luante së bashku me Riza Lushtën e Naim Kryeziun, dy futbollistët e famshëm që luajtën e shkëlqyen më pas në ekipet italiane. Në vitin 1936, kur ai ishte ende në mature, shënoi golin e fitores me ekipin e Elbasanit, në një ndeshje deçizive që është kujtuar gjatë nga tifozët shkodranë.

Student për Jurisprudencë në Padova

Pas mbarimit të gjimnazit, babai tij duke dashur që dhe i biri, Myzaferi, të ndiqte traditën familjare, vendosi që ta dërgonte për studime në Itali në degën e Jurisprudencës. Kjo gjë nuk qe e vështirë të realizohej, falë dhe diplomës së shkëlqyer të Myzaferit, i cili plotësoi të gjitha kriteret për të studjuar në Universitetin e Padovas në Itali në degën e Jurisprudencës. Kështu në shtatorin e vitit 1936, ai la Shkodrën e udhëtoi drejt Italisë së bashku me shumë shokë të tjerë që kishin fituar bursat apo të drejtat e sudimit nga qeveria mbretërore. Pak vite përpara tij, kishte fituar një të drejtë studimi dhe kishte shkuar për t’u shkolluar në Itali edhe i vëllai, Arshi Pipa, i cili u dipllomua në fakultetin e Filozofisë në Firence në vitin 1941. Në atë fakultet në Padova së bashku me Myzaferin kishin studjuar e ishin dipllomuar edhe Abaz Ermenji, (kreu i mëvonshëm i “Ballit Kombëtar”) Jakov Milaj, (studjuesi i njohur) Nikolla Shurbani etj. Në vitin 1940, gjatë kohës kur Myzaferi ishte ende student në vitin e fundit të fakultetit, duke qenë me bindje të thella antifashiste, u arrestua nga autoritetet italiane në një nga lokalet e atij qyteti ku mblidheshin zakonisht studentët shqiptarë. Shkak për arrestimin e tij u bë protesta që ai bëri ndaj agresionit fashist kundër Shqipërisë në 7 prillin e ’39-ës. Në atë lokal Myzaferi së bashku me disa shokë të tjerë këndoi me zë të lartë këngën “Vlora Vlora / bjeri më të lumtë dora”, që ishte kënga që këndohej shpesh nga studentët shqiptarë për t`ju kujtuar italianëve Vlorën e 1920-ës kur u hodhën në det. Pas arrestimit ai doli në gjygj dhe u dënua me burg, duke u dërguar për t’a vuajtur dënimin në kampin e famshëm të Ventotenes. Në këtë kamp asokohe ishin të internuar dhe shumë shqiptarë të tjerë, si profesorët e gjimnazit të Korçës, Abaz Ermenji, Safet Butka, Selman Riza, Faslli Frashëri, Abdurrahman Kreshpani, si dhe Zef Mala, Emin Duraku, Masar Shehu, Abdyl Këllezi etj., që përfaqsonin rrymën e majtë të asaj kohë në Shqipëri. Në kampin e Ventotenes në atë kohë ishin të internuar si antifashistë dhe disa nga personalitetet e të majtës italiane, si Sandro Pertini, (President i mëvonshëm i Italisë) Skoçimaro, Sekretari i Përgjithshëm i Partisë Komuniste Italiane, Pietro Neni etj. Aty nga fundi i 1940-ës, mbas një viti internimi, Myzaferi lirohet dhe kthehet në fakultetin e Padovas, ku merr dhe dipllomën me rezultate të larta.

Avokat në Shkodër, mbron antifashistët

Mbas diplomimit në Universitetin e Padovas, Myzaferi u kthye pranë familjes në qytetin e Shkodrës dhe po atë vit, nga ana e qeverisë shqiptare ai u emërua për të punuar si gjykatës në Gjykatën e Shkallës së parë të Tuzit, që ishte brenda kufijëve politikë të Shqipërisë së asaj kohe, të njohura dhe nga Italia fashiste e Benito Musolinit. Në atë gjykatë Myzaferi nuk punoi as tre muaj dhe dha dorheqjen. Arsyet e dorheqjes ai i shpjegoi duke thënë:” Unë nuk kam mbaruar shkollën për të dënuar njerzit, por për t’i mbrojtur ata, aq më shumë kur dënohen politikisht”. Pas kësaj ai u kthye dhe u vendos në qytetin e Shkodrës, duke punuar si avokat në studjon e babait tij Mustafait. Përveçse në qytetin e Shkodrës, Myzaferi asokohe ushtronte profesionin e tij si avokat dhe në Tiranë, nga ku më vonë në tetorin e vitin 1943, u vendosën të gjithë familjarisht. Që nga viti 1940 e deri në tetorin e 1943- it, periudhë që ai punoi si avokat, mori pjesë në shumë gjygje politike, duke marrë përsipër me kurajo mbrojtjen e shumë personave, kryesisht të rinj që akuzoheshin si antifashistë. Një nga ato “klientë” që asokohe u morr në mbrojtje nga ana e avokat Muzafer Pipës dhe ai mundi t’a lironte nga burgu, ka qenë dhe e reja antifashiste, Vitore Kalakulla, e cila u kap nga policia fashiste italiane, duke ngjitur trakte. Falë mbrojtjes te kualifikuar që i bëri asaj Myzaferi, mundi ta shpëtojë nga internimi i sigurtë në ishujt e Italisë.

Dëshmia e Uran Kalakullës për familjen Pipa

Lidhur me Myzaferin dhe gjithë familjen Pipa, kunati i tij (burri i motrës), Uran Kalakulla, tregonte: “Ajo ishte një familje e intelektuale e me kulturë të gjerë, duke filluar që nga babai Mustafai, vëllai Arshiu, e katër motrat e tyre. Ata ishin të gjithë të shkolluar e kishin bindje të thella antifashiste. Myzaferi ishte gjithashtu një patriot dhe demokrat i vendosur me ide shumë përparimtare për kohën. Ai ishte kundra çdo lloj dhune në planin qytetar dhe politik. Në bindjet e pikpamjet social-politike, Myzaferi ishte dhe predikonte për një shtet me republikë parlamentare dhe demokraci të vërtetë, ku t’i jepej prioritet politikës sociale në favor të shtresave të gjera. Ndonëse Myzaferi ishte një demokrat e antifashist i vendosur, asnjëherë nuk mori pjesë dhe nuk u organizua në asnjë forcë apo grupim politik që doli gjatë asaj kohe, sepse sipas tij, ai dëshironte një pavarsi të plotë në veprim, dhe kërkonte po kështu atë pavarsi në mendimin e lirë. Pas kulturës së gjerë juridike dhe social-politike, ai kishte dhe njohuri të thella në fushën letrare e artistike. Ai njihte e ndjente si muzikën popullore e të kultivuar shkodrane, ashtu dhe atë klasike për të cilën kishte njohuri të thella e interpretonte dhe vetë herë pas here si amator. Myzaferi gjithashtu ishte një tip shumë i dashur dhe i shoqërueshëm me një rreth të gjerë miqsh e shokësh, jo vetëm në Shkodër, por dhe në Tiranë e ngado. Ai ishte tip vital e me humor, që dinte t’a harmonizonte hokatarin me seriozitetin në punë e jetën shoqërore qytetare. Muzaferi ishte njohës i disa gjuhëve të huaja dhe shumë i dhënë pas librave, ku biblioteka e shtëpisë tyre ka qenë një nga më të njohurat në qytetin e Shkodrës. Myzaferi vishej me shije të hollë dhe kishte sensin e masës në çdo hap të jetës”, përfundon përcaktimin e ‘portretit’ tij, Uran Kalakulla.

Kryeredaktor i revistës “Fryma” në vitin 1944

Myzaferi me Arshiun ishin jo vetëm vëllezër, por dhe shokë të një ideali dhe mendimi. Ata mirkuptoheshin për çdo gjë duke bashkpunuar në disa drejtime. Kështu aty nga viti 1944, ata të dy pregatitën dhe nxorrën revistën me prirje nacionale e përparimtare “Fryma”. Atë revistë ata e nxorrën në qytetin e Shkodrës dhe Myzaferi ishte kryeredaktori saj. Ajo ishte një revistë shumë prestigjoze për atë kohë dhe mundi të dalë në shtatë-tetë numra. Si bashkpuntorë të saj në atë kohë, pati disa pena dhe emra të spikatur në fushën e letrave, si: Qemal Draçini, Besim Qorri, ing. Andrea Xega etj. Si editor i saj, Myzaferi u shqua për shkrime me mprehtësi, ku binte në sy erudicioni i tij dhe kopetenca profesionale në trajtimin e fenomeneve social-politikë si dhe atyre letrare të kohës. Kështu në numrin e fundit të asaj reviste, Myzaferi shkroi një artikull të gjatë, ku analizonte dhe kritikonte disa nga gabimet e qeverisë shqiptare që ishte asokohe nën okupacion gjerman.

Arrestimi nga gjermanët dhe internimi në Kampin e Prishtinës

Ishte ai artikull i cili i solli Myzaferit andralla të pafundme, deri sa përfundoi i arrestuar nga gjermanët. Pas kësaj, aty nga vera e vitit 1944 ai u internua në kampin famëkeq të Prishtinës. Në atë kamp asokohe së bashku me Myzaferin u internua dhe Gjikë Kuqali (“Hero i popullit”, por Myzaferi mundi të lirohet falë ndërhyrjes së një prej personaliteteve të njohura të Kosovës, që ishin njohur së bashku në rrethet intelektuale të Tiranës. Pas daljes nga kampi i Prishtinës, Myzaferi u vesh si partizan dhe duke kaluar nëpër male, erdhi deri në Priskë të Tiranës ku asokohe ishin grumbulluar formacione të mëdha partizane, e ndodhej shtabi kryesor i tyre. Ndonëse me uniformën e partizanit, ai nuk u inkuadrua në asnjë formacion të tillë dhe nuk mori pjesë në asnjë aksion të tyre. Mbarimi i Luftës e gjeti Myzafer Pipën në shtëpinë e tij në Tiranë, pranë prindërve, motrave, e vëllait Arshiut. Myzaferi nuk mendoi kurrë që të largohej nga Shqipëria si shumë nacionalistë të tjerë, për arsye se ai ishte i njohur si një antifashist dhe ishte dënuar si nga italianët, ashtu edhe nga gjermanët. Në këto rrethana, ai vendosi dhe hapi përsëri një zyrë avokatore në qytetin e Tiranës, për të ushtruar profesionin e tij.

Avokat në “Gjygjin Special” dhe debate me Koci Xoxen

Në avokatoren e tij e gjeti Myzaferin fillimi i marsit të vitit 1945, kur regjimi komunist i Enver Hoxhës që kishte zbritur me eufori nga malet, hapi “Gjygjin Special”, për dënimin e të gjithë atyre që i konsideronte si kriminelë lufte. Në atë kohë me gjithë klimën e rëndë dhe mbytëse që ishte krijuar për atë proces gjygjësor nga ana e pushtetit komunist ku ishin vendosur në bankon e të akuzuarit mbi 60 persona, Myzafer Pipa pati kurajon që të merrte përsipër mbrojtjen e Tahsim Bishqemit, Abedin Xhikut, Andon Kozmaçit e Manush Peshkëpisë. që ishin shpallur “kriminelë lufte”. Myzaferi u mundua t`i mbronte me kopetencë profesionale e dinjitet klientët e tij dhe gjatë seancave gjyqësore ai debatoi ashpër, si me prokurorin, gjeneral-major Bedri Spahiun, ashtu dhe me kryetarin e gjyqit, gjeneral-leitnant Koci Xoxen. Kështu në një nga seancat e atij gjyqi, avokat Pipa i’u drejtua Koci Xoxes, ku midis të tjerave i tha: “Ti je një copë teneqexhi dhe nuk ke as kulturën e as dinjitetin e duhur juridik për të gjykuar këta njerëz që keni sjellë këtu, ku shumica e të cilëve janë patriotë të vërtetë” Këtë stigmatizim publik që Pipa i bëri Kryetarit të Gjyqit, ai nuk do t`ja harronte kollaj.

Arrestimi dhe vrasja në hetuesi

Nga fillimi i shtatorit të vitit 1946 në rrethinat e Shkodrës nisi ajo ngjarje që njihet tashmë si “Kryengritja e Postribës”, ku një numër i madh antikomunistësh që qëndronin të fshehur nëpër male, u organizuan dhe sulmuan me armë në drejtim të Shkodrës. Kështu pas shtypjes së saj nga brigadat partizane dhe Forcat e Ndjekjes të Divizionit të Mbrojtjes së Popullit të komanduara nga Mehmet Shehu dhe Shefqet Peçi, nisën arrestimet masive. Një nga këtë persona që u akuzua dhe u arrestua si organizator e pjesmarrës në atë kryengritje, ishte dhe Myzafer Pipa. Ajo akuzë ndaj tij ishte e montuar dhe nuk qëndronte aspak, sepse ai jo vetëm që nuk kishte marrë pjesë aty, por as nuk kishte fare dijeni se kishte ndodhur një gjë e tillë. Sipas urdhërave që vinin nga Koci Xoxe e të miratuara nga Enver Hoxha, ndaj atyre të arrestuarëve të akuzuar për Postribën, u përdorën torturat më të rënda të drejtuara nga instruktorët jugosllavë që ishin atashuar pranë Ministrisë së Punëve të Brendshme që asokohe drejtohej nga ministri, kolonel, Haxhi Lleshi. Këto tortura u përdorën dhe ndaj avokat Myzafer Pipës, ku sipas materialeve arkivore që hedhin dritë mbi këto proçes, morën pjesë që nga Kryetari i Degës Brendshme, kolonel Zoi Themeli, e ushtarakët e tjerë, si: Nesti Kopali, Vaskë Koleci, Enver Mesi etj., që asokohe shërbenin në Degën e Punëve të Brendshme të Shkodrës. Sipas dëshmive të një kleriku katolik që asokohe ka qenë i arrestuar së bashku me Myzafer Pipën dhe që ka mundur të jetojë mbas shumë viteve burg, Myzaferit ja dogjën mishin me hekur të nxehtë dhe më pas i ranë me një plumb pas koke, duke e lënë të vdekur në vend. Pas kësaj, trupin e tij të pajetë e hodhën nga dritarja e hetuesisë, duke shënuar në kartelën e tij se ai u qëllua nga rojet e burgut, pasi tentoi të arratisej. Kështu avokati i njohur Myzafer Pipa, që ishte arrestuar e dënuar si antifashist me fakte e prova nga italianët e gjermanët dhe kishte shpëtuar i gjallë, nuk mundi të shpëtonte nga komunistët që e arrestuan e dënuan pa asnjë prove, duke mos i dhënë mundësinë as për të dalë në ato që ata i quanin “Gjyqet e Popullit”. Që nga ajo ditë dhe sot, akoma familja e tij nuk e di se ku mund të prehen eshtrat e Myzafer Pipës. /Memorie.al