Sedat Peker (në qendër) gjatë një vizite në qytetin e Prizrenit.
Shkëlqim Hysenaj
Biznesmeni kontrovers turk, Sedat Peker i cili në Turqi konsiderohet si një ndër personat më të rëndësishëm të ‘operacioneve mafioze’ që nga vitet e 90-ta, në dy vjetët e fundit ka gjetur strehim në Kosovë dhe vendet të tjera të Ballkanit Perëndimor.
Peker e ka një leje të përkohshme qëndrimi në Kosovë, e së fundmi, ai është pajisur edhe me një pasaportë të Maqedonisë së Veriut, me identitet të rremë. Gjatë qëndrimit në Kosovë, disa herë është takuar me disa zyrtarë nga Kosova.
Kush është Sedat Peker?
Në një shkrim të publikuar në muajin shkurt të vitit 2019, organizata Nordic Monitor e përshkruan Pekerin si personin më të fuqishëm të mafias turke. Nordic Monitor është një faqe lajmesh në internet dhe faqe përcjellëse, që drejtohet nga Rrjeti Nordik i Kërkimeve dhe Monitorimit me qendër në Stokholm. Kjo media mbulon lëvizjet ekstremiste fetare, ideologjike e etnike dhe grupet radikale, me një fokus të veçantë në Turqi.
Në vitin 1997, Peker u akuza për një vrasje që bëri që ai të largohej drejt Rumanisë, por pak muaj më vonë, një gjykata në Turqi e shpalli të pafajshëm.
Siç raporton BBC në gjuhën turke, një hetim i nisur kundër krimit të organizuar në fillim të viteve 2000, çoi në arrestimin e Pekerit pesë vjet më vonë.
Në fund të procesit gjyqësor, Peker u dënua me 14 vjet burgim për veprën penale “Formimi i një grupi të armatosur terrorist”, por dënimi iu reduktua dhe ai u lirua në vitin në vitin 2014.
Raportimet mediale thonë se Peker në të kaluarën kishte raporte të afërta me presidentin turk, Recep Tayyip Erdogan.
Por së fundmi situata ka ndryshuar pasi Peker dhe grupi i tij kriminal po ndiqen nga autoritetet e Turqisë për veprimtari të ndryshme kriminale.
Kjo e ka shtyrë atë që të largohet nga shteti dhe të kërkojë strehim në vendet e Ballkanit Perëndimor.
Iku nga Turqia dhe u strehua në Kosovë
Pas largimit nga Turqia, në dy vjetët e fundit, Peker gjeti strehim herë në Mal të Zi, herë në Shqipëri, herë në Maqedoni të Veriut e pjesërisht edhe në Kosovë, ku ende ka një leje të përkohshme qëndrimi me të cilën u pajis në vitin 2014.
Leja e tij e qëndrimit është valide deri më 29 dhjetor, 2021.
Sipas Ministrisë së Punëve të Brendshme të Kosovës, për herë të fundit Peker ka hyrë në territorin e Kosovës më 18 janar, 2021 dhe është larguar në drejtim të Shqipërisë pas vetëm dy ditësh.
Mediat në Maqedoni të Veriut kishin raportuar se Peker ishte arrestuar të njëjtën ditë për shkak të shkeljes së lejes së qëndrimit dhe se ai ishte deportuar për në Kosovë.
Aktualisht Peker është në arrati dhe nuk dihet vendndodhja e tij.
E kaluara kriminale s’i pengoi politikanët që ta takojnë
E kaluara kriminale nuk ishte pengesë për disa politikanë nga Kosova që të takojnë biznesmenin turk, Peker.
Fikrim Damka, udhëheqës i Partisë Demokratike Turke në Kosovës, tani ministër i Zhvillimit Rajonal, në të kaluarën ka pasur disa takime me Sedat Pekerin. Në internet gjenden disa fotografi në të cilat Peker shihet i shoqëruar nga ministri Damka.
Radio Evropa e Lirë ka pyetur ministrin Damka se në çfarë cilësie i ka zhvilluar takimet me Pekerin. Damka po ashtu është pyetur nëse ka pasur takime të tjera në muajt apo vitet pasues. Ministri Damka nuk është lajmëruar në thirrjet telefonike e as nuk është përgjigjur në mesazhet e dërguara.
Në njërin nga takimet që u zhvillua mes Pekerit dhe Damkës, i pranishëm ka qenë asokohe edhe zëvendësministri i Punëve të Brendshme në Kosovë, Yildiray Bayram, që po ashtu është pjesëtar i komunitetit turk në Kosovë.
Në vitin 2019, Peker ka vizituar edhe Komunën e Mamushës, komunë kjo që banohet kryesisht nga pjesëtarë të komunitetit turk. Aty është pritur zyrtarisht nga kryetari i kësaj komune, Abdylhadi Krasniç.
Krasniç ka pranuar të flasë për këtë takim, duke thënë se nuk kishte njohuri se kush ishte mysafiri që e priste në zyrën e tij.
“Një herë ka qenë një takim, ka qenë përmes disa shokëve. Një shok i yni që jeton tash në Turqi ka qenë këtu dhe tha po dëshiron të ju vizitojë, thash në rregull. Një herë ka qenë në Mamushë dhe kaq”, tha Krasniç.
Krasniç insiston se Peker kishte kërkuar takim me të vetëm si biznesmen dhe mohon çdo mundësi të jenë takuar sërish.
Gjatë një vizite tjetër në Kosovë, Peker, kishte takuar edhe kryetarin e Hanit të Elezit, Rufki Suma.
Pas reagimeve dhe interesimit të mediave, Komuna e Hanit të Elezit fshiu nga ueb-faqja dhe rrjetet sociale njoftimin e takimit.
Në një reagim të tij, Suma kishte mohuar të ketë njohur apo pasur informacione për Sedat Pekerin para se ta takonte.
Njëjtë si Komuna e Hanit të Elezit edhe Komuna e Mamushës si dhe personat e përmendur në këtë tekst, kanë fshirë njoftimet dhe fotografitë e takimeve me Sedat Pekerin.
Në Turqi iu arrestuan bashkëpunëtorët
Të premten, më 9 prill, 2021, autoritetet e Turqisë realizuan një operacion të gjerë në të cilin u bastisën më shumë se 120 lokacione.
Gjatë aksionit u arrestuan rreth 60 persona, të cilët dyshohet se janë pjesë e një grupi kriminal të drejtuar nga Sedat Pekeri, i cili ndodhet në arrati.
Policia turke bastisi edhe shtëpinë e Pekerit, ku jeton gruaja dhe fëmijët e tij.
Më 12 prill, 2021, REL i ka shkruar gruas së Pekerit, Özge Peker për të pyetur nëse di vendndodhje e burrit të saj dhe për faktin se a vazhdojnë të kenë biznese aktive në Kosovë, mirëpo kjo e fundit nuk ka kthyer përgjigje.
Peker dyshohet se mori pasaportë të Maqedonisë së Veriut
Më datë 7 prill, Ministria e Punëve të Brendshme e Maqedonisë së Veriut njoftoi se ka arrestuar nëntë zyrtarë policorë, të cilët dyshohet se kanë pajisur me pasaporta false pjesëtarët e një grupi kriminal, të përfshirë në kontrabandë me drogë dhe aktivitete të tjera të paligjshme.
Sipas MPB-së së Maqedonisë së Veriut, këta zyrtarë policorë kishin pajisur me pasaporta false 215 persona, 214 prej të cilëve shtetas të huaj.
Në mesin e atyre që kanë marrë pasaportë maqedonase, sipas MPB-së së Maqedonisë së Veriut, është edhe Sedat Peker.
Sipas MPB-së në Maqedoni të Veriut, Peker ishte pajisur me një pasaportë me identitet të rremë të një qytetari nga Shkupi me emrin Djadin Ademovski.
Në Kosovë nuk japin informacione
Pas operacionit të zhvilluar në Maqedoni të Veriut, Radio Evropa e Lirë ka kërkuar informacione për Sedat Pekerin në Ministrinë e Punëve të Brendshme të Kosovës, Prokurorinë e Shtetit si dhe Policinë e Kosovës.
Por marrja e përgjigjeve është e vështirë.
Radio Evropa e Lirë, më 12 prill, 2021, ka dërguar në Ministrinë e Punëve të Brendshme të Kosovës disa pyetje sa i takon mënyrës së pajisjes me leje të përkohshme të qëndrimit, evidencat e hyrje-daljeve në territorin e Kosovës si dhe faktin nëse Peker po hetohet nga institucionet e Kosovës.
MPB-ja është pyetur gjithashtu nëse autoritetet e Maqedonisë së Veriut apo Turqisë kanë kërkuar bashkëpunim me Kosovën për të identifikuar vendndodhjen e Pekerit.
Ky institucion deri tani nuk është përgjigjur.
Njëjtë ka vepruar edhe Prokuroria e Shtetit.
Në një përgjigje të shkurtër ka dhënë Policia e Kosovës. Ky institucion, më 13 prill, 2021, ka thënë se nuk mund të ndajë informacione për hyrje-daljet e Sedat Pekerit, pasi kjo sipas tyre, kjo bie ndesh me Ligjin e të dhënave personale.
“Bazuar në Ligjin për mbrojtjen e të dhënave personale si dhe në Sistemin e Menaxhimit Kufitare i cili përmban të dhëna të klasifikuara, ne nuk mund të japim informacione të tilla që janë të mbrojtura me ligj, me përjashtim kur këto i kërkon organi kompetent, i cili udhëheq ndonjë procedurë”, thuhet në përgjigjen e Policisë së Kosovës.
Por, pavarësisht se këto institucione nuk kanë dhënë ndonjë përgjigje, Ministria e Punëve të Brendshme kishte folur për Sedat Pekerin në muajin janar të këtij viti.
Asokohe, Peker ishte arrestuar nga autoritetet e Maqedonisë së Veriut, pasi kishte shkelur rregullat e qëndrimit.
Siç ishte raportuar, Peker kishte refuzuar që të deportohej në Turqi me arsyetimin se atje rrezikonte të përballej me torturë çnjerëzore.
Siç kanë raportuar mediat në Maqedoni të Veriut, më kërkesë të tij, Peker është deportuar në Kosovë.
Asokohe u raportua se Sedat Peker kishte shtetësi të Kosovës, gjë që u mohua nga Ministria e Punëve të Brendshme.
Në muajin janar të këtij viti, përmes një reagimi, MPB-ja sqaroi se Sedat Peker nuk kishte nënshtetësi të Kosovës, por konfirmoi se ai ka një leje qëndrim të përkohshëm, me të cilën ishte pajisur në vitin 2014.
“Ministria e Punëve të Brendshme mund të konfirmoj se personi në fjalë nuk posedon pasaportë kosovare, siç është raportuar, por i njëjti posedon vetëm leje qëndrimi të përkohshëm, në emër të një biznesi të regjistruar në Prizren, nga viti 2014 dhe të vlefshëm deri më 29/12/2021”, thuhej në njoftimin MPB-së të datës 20 janar, 2021.
Në mungesë të përgjigjeve zyrtare nga institucionet kosovare, Radio Evropa e Lirë ka provuar që të identifikojë biznesin e Sedat Peker të cilin MPB-ja e përmend si justifikim për marrjen e lejes së përkohshme të qëndrimit.
Përkundër shumë përpjekjeve, asnjë biznes nuk është gjetur se ekziston në Kosovë, e që është i regjistruar në emrin e biznesmenit kontrovers turk.
Pas operacionit të autoriteteve të sundimit të ligjit në Turqi kundër grupit të Sedat Peker, Radio Evropa e Lirë ka pyetur Ambasadën e Turqisë në Prishtinë nëse kanë kërkuar bashkëpunim për identifikim e vendndodhjes së Sedat Pekerit.
REL i ka sqaruar Ambasadës turke se sipas MPB-së së Kosovës, Peker ka leje qëndrim dhe besohet se ka një biznes të regjistruar.
“Ambasada nuk ka informacione për pyetjen tuaj”, ka qenë përgjigja e vetme.
Pekeri i rrjeteve sociale
Ndonëse ka një të kaluar kriminale, kjo nuk i ka penguar më shumë se dy milionë përdorues të rrjeteve sociale që të ndjekin aktivitetet e Sedat Pekerit.
Që nga lirimi i tij nga burgu në vitin 2014, Peker në vazhdimësi ka rritur numrin e ndjekësve.
Në profilin e tij në rrjetin social Instagram ai ka rreth 970 mijë ndjekës. Në Facebook rreth 1.6 milion si dhe në Twitter më shumë se 200 mijë ndjekës. Peker ka prezencë të papenguar edhe në Youtube, ku ka më shumë se 61 mijë ndjekës.
Në çdo platformë sociale ku ka prezencë, Pekeri publikon materiale, reagime si dhe fotografi nga aktivitetet dhe takimet e tij me personalitete të ndryshme.
Peker u bë shumë i njohur për një kërcënim që ai ua bëri akademikëve turq në vitin 2016 ku tha se: “Ne do të derdhim gjakun tuaj dhe do të notojmë në të!”.
Ky kërcënim lidhje me Deklaratën e Akademikëve për Paqe përmes së cilës 1,200 akademikë akuzuan qeverinë turke për kryerjen e operacioneve të ashpra në rajonin juglindor të Turqisë, rajon ky i banuar kryesisht me popullatë kurde.
Kjo deklaratë, asokohe kishte acaruar edhe presidentin e Turqisë, Recep Tayyip Erdogan i cili përdori gjuhë fyese ndaj intelektualëve.
Prokuroria Speciale (PS), dhe Policia e Kosovës, njofton se, dje, në pikën kufitare të Republikës së Kosovës me Serbinë, konkretisht në Bërnjak, është ndaluar një person me inicialet J.Š.
Sipas njoftimit të Prokurorisë i njëjti person është i dyshuar se gjatë viteve 1998 – 1999, në Komunën e Gjakovës, ka kryer veprën penale “Krime lufte kundër popullatës civile”.
Me aktvendim të Prokurorisë Speciale, i njëjti individ është ndaluar për 48 orë, dhe brenda afateve kohore ligjore ndaj të njëjtit individ, kjo prokurori do të bëjë kërkesë për caktimin e masës së paraburgimit nën dyshimin se ka kryer veprën penale “Krime lufte kundër popullatës civile”.sn
Ish-presidenti i Kroacisë, Stjepan Mesiç, ka evokuar kujtime nga koha kur ai ishte presidenti i fundit i Jugosllavisë, e cila po shkonte drejt fundit.
Ai gjatë Takimit të Madh të Prishtinës për integrimet ndërshqiptare e ndërballkanike, ka bërë përgjegjës ish-kasapin e Ballkanit Sllobodan Millosheviç për të gjitha viktimat e shkaktuara në Kroaci, Bosnje e Kosovë.
Mesiçi ka thënë se presidenti serb Aleksandar Vuçiç po i vazhdon politikat e Sllobodan Millosheviçit për krijimin e “Serbisë së Madhe”, e cila sipas tij nuk mund të bëhet kurrë, raportojnë mediat e Kosovës.
“Ende ka nga ata që si Millosheviçi duan të bëhet Serbia e Madhe, por unë ju them se ajo nuk mundet të bëhet. Për të gjithë ata që mendojnë që Serbia mundet të bëhet një shtet i madh, unë ju them që Serbia është një shtet i vogël në Ballkan”, tha Mesiç.
Takimi PanShqiptar- NdërBallkanik- EuroAtlantik me tematiken” Histori- Identitet- Integrim”, u mbajt në kuadër të 25-vjetorit të luftës legjendare të UÇK-NATO dhe lirisë së Kosovës në Prishtinë, me mbi 600 të ftuar nderi.
Në shënim të ditës së Personave të zhdukur me dhunë gjatë luftës në Kosovë, në Kompleksin Memorial në Mejë u organizua tubim përkujtimor nga Zyra e Kryeministrit të Republikës së Kosovës, njofton Klankosova.tv
Në 25-vjetorin e masakrës së Mejës, krerët e shtetit kërkuan drejtësi për viktimat, duke u zotuar se thirrja për drejtësi kurrë nuk do të mungojë.
Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani masakrën e Mejës e quajti “Srebrenica e Kosovës”.
“Sot këtu jemi me zemër të rënduar pa fund, ky vend është “Srebrenica e Kosovës”, ky vend është edhe thirrja jonë me e fuqishme për drejtësi. 376 civilëve të pafajshëm ju këputën ëndrrat në gjysmë vetëm pse ishin shqiptarë. Familjet e të zhdukurve me dhunë asnjëherë nuk do të jenë vetëm”, tha presidentja Osmani, përcjell Klankosova.tv
Derisa, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se për shqiptarët stina e pranverës është stinë përkujtimore për masakrën e Mejës.
“Ju e keni të freskët mëngjesin e atij viti kur forcat paramilitare e ushtarake të Serbisë, i dëbuan civilët nga fshatrat e Gjakovës. Të dëbuarit i drejtuan nga Meja ku i plaçkitën dhe gratë e fëmijët i drejtuan për në Shqipëri, ndërsa burrat e djem të rinj u vranë në fshatin Mejë”, tha Kurti.
Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë ka shkruar për Ditën Kombëtare të të Zhdukurve të luftës së fundit në Kosovë.
Ajo bën thirrje që ky proces të mbyllet dhe familjarëve t’u jepen përgjigjet e merituara, njofton Klankosova.tv.
“Sot është Dita Kombëtare e Personave të Zhdukur në Kosovë. Pas mbi dy dekadash, familjeve ende u mungojnë përgjigjet dhe mbyllja e këtij procesi për më të dashurit e tyre. Sot, ne qëndrojmë së bashku me familjarët që ende – dekada më vonë – nuk e dinë se çfarë ka ndodhur me të dashurit e tyre të zhdukur. Prioritet duhet të jetë gjetja e përgjigjeve që parashikojnë përfundimin e këtij procesi të familjarëve të të zhdukurve”, ka shkruar ambasada në Facebook.
Ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Jorn Rohde, ka shprehur keqardhje që nuk është bërë progres për të pagjeturit në tre vjetët e fundit për shkak të asaj që ai e ka quajtur “bllokadë politike”.
Rohde ka thënë se ka ende nevojë për veprime për të zbardhur fatin e të zhdukurve gjatë luftës.
“Solidarizohem me familjet e personave të zhdukur. 25 vjet pas përfundimit të luftës në Kosovë, ka ende nevojë për veprim dhe shumë fate mbeten të panjohura. Më shumë se keqardhje që nuk është bërë asnjë progres në 3 vjetët e fundit për shkak të bllokadës politike”, ka shkruar ambasadori gjerman në “X” të shtunën.
Në Kosovë më 27 prill shënohet Dita Kombëtare e të Zhdukurve me Forcë gjatë luftës. Rreth 6,000 njerëz u zhdukën gjatë luftës së fundit, prej të cilëve mbi 1.600 janë ende të pagjetur.
Misioni Evropian për Sundim të Ligjit në Kosovë (EULEX) ka marrë pjesë në aktivitetin e institucioneve të vendit për të përkujtuar të zhdukurit e luftës në Kosovë, në Ditën Kombëtare për Personat e Zhdukur.
Përmes një njoftimi, EULEX-i ka shprehur solidarizimin “për 1615 personat e zhdukur nga lufta në Kosovë dhe menjëherë pas saj, si dhe me familjet e tyre”.
“Familjarët e të gjithë personave të zhdukur kanë të drejtë ta dinë të vërtetën për fatin e të dashurve të tyre. Ne mbetemi të përkushtuar që të punojmë pandërprerë me Institutin e Mjekësisë Ligjore të Kosovës dhe institucionet tjera përkatëse për t’u ndihmuar atyre që ta përmbushin këtë të drejtë duke i gjetur personat e zhdukur, si dhe duke ndarë këshilla dhe ekspertizë për identifikimin e varreve ende të pazbuluara, kryerjen e zhvarrimeve dhe identifikimin e viktimave”.
“Nga viti 2009 e deri më sot, EULEX-i i ka marrë pjesë në mënyrë aktive në 800 operacione në terren për gjetjen e personave të zhdukur, duke përfshirë 209 zhvarrime. Mbetjet mortore të 501 personave janë identifikuar, duke përfshirë këtu 343 persona të zhdukur”, ka thënë EULEX-i në njoftimin për media.
Në aktivitetin e organizuar nga autoritetet e Kosovës, ka marrë pjesë zëvendës-shefja e Misionit, Emily Rakhorst. /Klankosova.tv
Ministrja Gjermane e Punëve të Jashtme Annalena Baerbock dhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në Berlin.
Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, zhvilloi një sërë takimesh në Berlin për të bindur personat kyçë të angazhohen për Kosovën. Por a do të ketë sukses, ngre pyetjen Deutsche Welle.
Vota historike që iu dha Kosovës më 16 prill në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës (KiE) e bën optimist kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti,se anëtarësimi i Kosovës do të jetë në rend të ditës edhe në takimin e ministrave të Jashtëm të KiE, në mesin e muajit maj. “Mbështetja e fortë për Kosovën me 82 për qind duhet të pasqyrohet edhe në Këshillin e Ministrave të Këshillit të Evropës. Ne po punojmë për të siguruar që Gjermania të vazhdojë vullnetin e saj pozitiv në Këshill dhe të na mbështesë në mënyrë që Kosova të pranohet si anëtarja e 47-të”, i tha ai DW në Berlin, në margjinat e një aktiviteti festiv, organizuar nga Grupi Parlamentar i Partisë Socialdemokrate Gjermane (SPD) nëBundestag, me rastin e 75-vjetorit të krijimit të Këshillit të Evropës. Albin Kurti mbajti aty një fjalë nderi, ku falënderoi në mënyrë të veçantë deputetët gjermanë për angazhimin e tyre për sigurimin e shumicës në Asamblenë Parlamentare në KiE.
Politikanë dhe ekspertë janë skeptikë
Por, ndërsa në prag të votimit të 16 prillit, Frank Schwabe, kryetar i delegacionit gjerman në KiE, ishte mëse e sigurt se do të arrinte dy të tretat e nevojshme,tre javë përpara ministerialit ai është më i rezervuar me parashikime: “Nga këndvështrimi i sotëm, shanset janë 50/50 për qind. Hapi domethënës që arritëm me shumicën në Asamblenë Parlamentare sigurisht që ka lënë përshtypje tek qeveritë, ministrat dhe komisionet. Por ka ende shumë për të bërë”, tha politikani socialdemokrat për DW.
Edhe më skeptik është Gerald Knaus, kryetar i Iniciativës Evropiane për Stabilitet, (ESI): Ne vëmë re që presidenti i Serbisë po bën një fushatë të sukseshme për të bindur shtetet kyçe në Evropë që të shtyjnë votimin për pranimin e Kosovës për momentin, duket sikur presidenti Vuçiç do ta fitojë këtë betejë”, i tha ai DW.
Qëndrimi i Gjermanisë i paqartë
Jo vetëm Franca, presidenti i të cilës ia bëri të qartë kryeministrit të Kosovës, në një telefonatë para disa ditësh,por edhe Gjermania duket se nuk është ende e bindur për anëtarësimin e Kosovës qysh tani në KiE, siç i thanë bashkëbiseduesit DW-së. ”Çelësi qëndron në Paris dhe Berlin. Gjermania nuk është prononcuar ende qartazi, por lë të kuptohet se është gati të luftojë për anëtarësim, nëse plotësohen disa kushte”, tha Knaus.
Edhe Frank Schwabe konfirmoi se disa vende po përpiqen ta shfrytëzojnë këtë moment për të zhbllokuar dialogun e ngecur prej kohësh të normalizimit të marrëdhënieve mes Serbisë dhe Kosovës”Ka qeveri që tani duan të sjellin nga dera e pasme atë që nuk u arrit kurrë në negociatat mes Kosovës dhe Serbisë. Mendoj se kjo është gabim”, tha Schwabe.
Knaus: Asociacioni është një krijesë fantastike
Konkretisht, ajo që duan të arrijnë vendet perëndimore është që ta shtyjnë Kosovën të krijojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe Por, në një studim të publikuar së fundmi nga ESI, kjo kërkesë e qeverive perëndimore për të krijuar asociacionin përveç faktit që nuk hyn te kushtet e anëtarësimit në KiE, quhet absurde. Themeluesi i ESI-t, Gerald Knaus i tha DW-së se “Asociacioni” është joreal, i ngjashëm me “njëbrirëshin” e përrallave. “Nuk mund të presësh që qeveria të formojë një shoqatë kur anëtarët nuk e duan atë”, tha ai më tej. Edhe pse ekziston një draft-propozim për këtë asociacion, pjesë e Marrëveshjeve të Ohrit dhe Brukselit 2023asnjë prej kryetarëve të zgjedhur të komunave serbe nuk është prononcuar për këtë draft, argumentoi Knaus më tej. “Përveç kësaj, në katër komuna në veri të Kosovës, aktualisht nuk ka përfaqësues të zgjedhur serbë që do të mbështesnin një asociacion të tillë, për shkak të bojkotit zgjedhor.”
Kurti: Asociacioni të mos shkëputet nga marrëveshja bazike
Këto argumente mesa duket nuk i bindin qeveritë e vendeve kyçe në KiE. Knaus është i mendimit se Kosova duhet ta sqarojë edhe më mirë situatën e saj dhe të tregojë se problemi nuk është në Prishtinë, por në Beograd. I pyetur nga DW se si po e menaxhon këtë presion nga jashtë, Albin Kurti, tha se krijimi i Asociacionit duhet të trajtohet në kuadër të Marrëveshjes bazike të Ohrit, e cila nuk është nënshkruar ende nga Beogradi, dhe jo të shkëputet më vete. “Ne jemi në të drejtën tonë”, tha ai. “Ne nuk i reduktojmë të drejtat e pakicës serbe në një formulim të asociacionit të komunave, por as nuk e mohojmë se këtë asociacion të komunave e kanë nënshkruar paraardhësit e mi, si pjesë e 39 marrëveshjeve të tjera me Serbinë. Nuk jam dakord që ‘Asociacioni’ të nxirret nga marrëveshja bazike e të trajtohet më vete”.
Kosova para sfidës më të madhe diplomatike
Për Gerald Knaus dhe Frank Schwabe është një gjë e qartë: Kosovës do t’i duhet shumë punë diplomatike në javët e ardhshme. Përveç betejave të drejtpërdrejta diplomatike kundër fushatës së presidentit serb, Aleksandar Vuçiç, sfidë përbën edhe fakti se në kancelaritë e Evropës mungon vëmendja ndaj vendeve të vogla, duke pasur parasysh problemet serioze me Ukrainën, Rripin e Gazës dhe kërcënimin Izraelit nga Irani.
Gjatë qëndrimit të tij dyditor në Berlin, kryeministri Kurti pati një sërë takimesh me dyer të mbyllura për të sqaruar pozicionin e Kosovës dhe për t’i bindur partnerët se anëtarësimi i Kosovës në Këshillin e Evropës është në të mirë edhe të KiE. “Ministrat e jashtëm të Këshillit të Evropës kanë te Kosova një partner, që nuk synon vetëm të përfitojë nga KiE, por të kontribuojë”, i tha Kurti DW. “Sundimi i ligjit, të drejtat e njeriut në Kosovë, janë jo vetëm më të mirat në Ballkanin Perëndimor, por edhe më të mira se në disa vende anëtare të Këshillit të Evropës”. Kurti takoi edhe ministren e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock, me të cilën diskutoi hapat që do të ndërmerren deri në takimin e muajit maj, thuhej në një deklaratë të Ministrisë së Jashtme gjermane në platformën X.
Martesat e së njëjtës gjini mund të përmirësojë pozicionin
Se a do të mjaftojnë argumentet e përsëritura të Kurtit, për të bindur Parisin e Berlinin të mos e shtyjnë vendimin për Kosovën, kjo nuk dihet ende. Knaus dhe Schwabe janë të mendimit se Kosova mund ta përmirësojë pozitën e saj, nëse arrin që brenda javëve të ardhshme të miratojë së paku ligjin për martesat brenda gjinisë, siç ka premtuar kryeministri Kurti. Kjo është një e drejtë njerëzore e caktuar me një vendim të Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut, organ ky i Këshillit të Evropës. Kosova do të ishte vendi i dytë në Ballkanin Perëndimor, pas Malit të Zi, që do ta bënte një hap të tillë, aspak të vetëkuptueshëm për optionin publik në vend, duke dëshmuar kësisoj se i merr seriozisht institucionet e Këshillit të Evropës, tha Knaus.
Kosova dhe Serbia nuk arritën ndonjë marrëveshje për çështjen e transferimit të mjeteve financiare në valutën dinar nga Serbia në Kosovë, gjatë rundit të fundit të dialogut të zhvilluar në Bruksel.
Pas takimit trepalësh, kryenegociatori i Kosovës, Besnik Bislimi, tha se Serbia kishte “qëndrime shqetësuese” sa i përket çështjes së transferimit të mjeteve financiare në valutën dinar nga Serbia në Kosovë. Ndërkaq, kryenegociatori i Serbisë, Petar Petkoviq, tha se bisedimet, që zgjatën më shumë se shtatë orë, ishin “të vështira”
Pas takimit në Bruksel, Bislimi tha për gazetarët se ndërmjetësi evropian, Mirosllav Lajçak ka dalë me një propozim të ri rreth zgjidhjes së kësaj çështjeje.
Ai tha se propozimi i Lajçakut synon që të përafrojë qëndrimet e palëve sa i përket çështjes së ndihmës financiare nga Serbia për serbët në Kosovë.
“Qëndrimi i palës serbe është që të gjitha strukturat ilegale të Serbisë duhet të financohen, të vazhdojnë të financohen deri në kohën kur të krijohet Asociacioni [i komunave me shumicë serbe], sepse sipas mendimit të tyre, qëllimi i Asociacionit nuk është që të sigurojë koordinim të mirë mes komunave, por të sigurojë legjitimizmin e pranisë së institucioneve serbe në Kosovë, që do t’i bënte ato institucione gjysmëserbe, por jo institucione të serbëve në Kosovë”, tha Bislimi.
Bislimi tha se kjo ide e Serbisë nuk gjeti mirëkuptimin as të Kosovës, e as të ndërmjetësit të dialogut, Mirosllav Lajçak.
Kosova dhe Serbia kanë arritur dy marrëveshje për Asociacionin – më 2013 dhe 2015 – por, Prishtina ende nuk ka ndërmarrë hapa drejt themelimit të tij. Por, Qeveria e Kosovës është shprehur kundër një asociacioni njëetnik.
“Sot për herë të parë, ne kemi parë haptazi, të dokumentuar nga Serbia, se si ata e shohin procesin e krijimit të Asociacionit. Përderisa për bashkësinë ndërkombëtare dhe Kosovën, Asociacioni është nënkuptuar si një mekanizëm që ndihmon komunat me shumicë serbe të koordinojnë ushtrimin e disa veprimeve të tyre, Serbia sot tregoi se e sheh si mekanizëm për legjitimimin e prezencës së strukturave ilegale të Serbisë në Kosovë”, tha Bislimi.
Bislimi tha se sa i përket idesë së krijimit të një entiteti të ri biznesor në veriun e Kosovës, të banuar me shumicë serbe, në mënyrë që ndihma financiare të shkojë te përfituesit, përmes konvertimit të Postës serbe, Serbia ka parë këtë ide si “ një lloj privatizim të postës” nga Kosova.
“Sigurisht, të gjitha këto propozime ishin shumë destruktive, prandaj Lajçak do të dalë me një propozim të ri dhe ne do të duhet të japim mendimet tona për këtë propozim në shtatë ditët e ardhshme”, tha Bislimi për gazetarët pas takimit trepalësh.
Ndërkaq, kryenegociatori i Serbisë, Petar Petkoviq, tha se rundi i ri i bisedimeve do të zhvillohet më 13 maj.
“Shpresojmë që të arrijmë një lëvizje, nëse ajo është e mundur”, tha ai.
Petkoviq akuzoi autoritetet në Prishtinë se synojnë të “dëbojnë” serbët nga Kosova.
“Bislimi disa herë tha që nuk i interesojnë serbët që duan ta lëshojnë Kosovën, por i interesojnë vetëm serbët që duan të integrohen në Kosovë”, tha Petkoviq.
Takimi mes Bislimit dhe kryenegociatorit të Serbisë, Petar Petkoviq, ishte i pesti që zhvillojnë në Bruksel për çështjen e dinarit, përdorimi i të cilit u ndalua në Kosovë në shkurt.
Për dallim nga takimet e mëparshme, i dërguari i posaçëm i Bashkimit Evropian, Mirosllav Lajçak, nuk mbajti fillimisht takime të ndara me Bislimin dhe Petkoviqin, duke u futur drejtpërdrejt në takim trepalësh me ta.
Me rregulloren e re të Bankës Qendrore të Kosovës (BQK), euroja u caktua si valuta e vetme në Kosovë për kryerjen e pagesave me para të gatshme nga 1 shkurti. Hyrja në fuqi e kësaj rregulloreje ka zemëruar Serbinë, e cila përmes buxhetit të saj shtetëror u dërgon ndihmë financiare serbëve që jetojnë në Kosovë.
Bashkësia ndërkombëtare i ka kërkuar Kosovës ta pezullojë rregulloren, në mënyrë që t’u jepet kohë qytetarëve që të përshtaten me praktikën e re.
Por, Qeveria e Kosovës ka ngulur këmbë se fjala është për një vendim të pavarur të BQK-së e jo për vendim politik.
Në takimet e deritashme në Bruksel për këtë çështje janë dhënë disa propozime për gjetjen e një zgjidhje sipas së cilës Serbia do të mund të bënte pagesa për shfrytëzuesit e ndihmës financiare në Kosovë.
Lajçak tha të martën, dy ditë para takimit të sotëm, se është duke punuar për të gjetur një zgjidhje për këtë çështje.
Në një përmbledhje të aktiviteteve të tij gjatë javës, ai theksoi se në takimet e fundit me kryenegociatorët kanë arritur ta “ngushtojnë hendekun” lidhur me këtë temë.
Megjithatë, takimi paraprak javën e kaluar në Bruksel, ku nuk pati fare takim trepalësh, përfundoi pa ndonjë rezultat.
Kryenegociatori i Kosovës, Besnik Bislimi, tha pas takimit të 18 prillit se pala serbe nuk kishte ardhur me ide se si të trajtohet propozimi fillestar i të dërguarit të BE-së.
“Ky takim mund të quhet si takim i kotë, pa rezultat, dhe ndoshta si sukses i politikës penguese të palës serbe”, tha Bislimi më 18 prill.
Ndërkohë, kryenegociatori i Serbisë, Petar Petkoviq, tha se Beogradi “bëri gjithçka për të gjetur një zgjidhje”./REL
Prishtinë – Kryeministri i Republikës, Albin Kurti ka thënë se në bisedën e djeshme telefonike me presidentin francez, Emmanuel Macron ka shprehur besimin që Franca ta mbështesë anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës, pa parakushte të mëtejme.
“Në një telefonatë me presidentin Macron, e falënderova për mbështetjen e palëkundur të Francës për Kosovën dhe shpreha besimin tonë se Franca do të mbështesë Kosovën në Këshillin e Evropës, pa parakushte të mëtejshme, në përputhje me opinionin e Asamblesë së Këshillit të Evropës dhe votën historike. Gjithashtu insistova në respektimin dhe zbatimin e plotë të marrëveshjes bazë”, ka shkruar Kurti në platformën X.
Ndërkohë, më herët në një komunikatë nga pallati presidencial i Francës, kanë theksuar se Macron ka nënvizuar rëndësinë që Franca i kushton progresit të shpejtë dhe të pakthyeshëm të zbatimit nga autoritetet kosovare të Asociacionit të Komunave me shumicë serbe, edhe në kontekstin e aplikimit të Kosovës për anëtarësim në Këshillin e Evropës.
Ministri i Financave i Kosovës, Hekuran Murati thotë se nënshkrimi i një marrëveshjeje për një kredi prej 90 milionë eurosh me Bankën Botërore për për politikat, është një lajm i mirë për Kosovën. Zoti Murati i cili ndodhet në Uashington për takimet e pranverës të FMN-së dhe Bankës Botërore, në një intervistë për Zërin e Amerikës, thotë se rënia ekonomike i atribuohet sfidave të shumta globale, por se qeveria e Kosovës po merr masa të ndihmojë grupet e cenueshme. Duke folur mbi vendimin e dinarit, ministri Murati e sheh problemin tek Beogradi që sipas tij, refuzon t’i bëjë transfertat në mënyrë të rregullt. Ai komentoi gjithashtu mbi vlerësimin për herë të parë të kreditit të Kosovës nga Fitch Ratings, duke thënë se do të ndihmojë me investimet e huaja.
Zëri i Amerikës: Në fillim një pyetje për një lajm të fundit, sipas së cilit Kosova për herë të parë ka marrë një vlerësim krediti nga Fitch Ratings. Çfarë do të thotë kjo për shëndetin financiar të vendit?
Hekuran Murati: Është lajm tejet i mirë për vendin tonë meqenëse është hera e parë që marrim vlerësimin kreditor nga një agjenci ndërkombëtare që bën vlerësime të tilla, në këtë rast është Fitch. Çfarë do të thotë kjo për shtetin tonë? Kjo do të thotë që fillimisht prezantohemi në skenën ndërkombëtare si një shtet me politika të matura fiskale. Pastaj, ky vlerësim, shërben edhe si një pasaportë e Republikës së Kosovës për çdo investitor të huaj i cili do të investojë në vendin tonë. Pra mund ta shohë shkurtimisht se si qëndron vendi dhe tjetra gjë është që kjo po ashtu ul edhe koston e financimit për shkak se rritet besueshmëria në vendin tonë. Kjo rrjedhimisht ul edhe koston e financimit për sektorin privat dhe ekonominë reale.
Zëri i Amerikës: Gjatë qëndrimit këtu në Uashington ju nënshkruat një marrëveshje me Bankën Botërore. Mund të na njihni me detajet e kësaj marrëveshjeje?
Hekuran Murati: Patjetër. Marrëveshja ka të bëjë me një kredi të butë, me kushte koncesionare, të formës “development policy operation” apo një kredi për politika zhvillimore dhe mbështetjen e tyre. Në këtë rast, ne na është dashur të bëjmë një sërë reformash në disa shtylla të ndryshme të prioriteteve, në mënyrë që të përmbushim kushtet për të përfituar nga kjo marrëveshje. Marrëveshja ka vlerën 90 milionë euro dhe kushtet koncesionare janë që do të ketë zero për qind normë interesi, gjë që është tejet e favorshme sidomos në këtë kohë.
Zëri i Amerikës: Sipas raportit të fundit të Bankës Botërore për vendet e Ballkanit Perëndimor, Kosova pritet të shënojë një rritje prej 3.7 për qind për këtë vit, më e larta në rajon, por me rënie krahasuar me fillimin e mandatit tuaj. Ekspertët thonë se kjo rritje është e pamjaftueshme. Si përgjigjeni ju?
Hekuran Murati: Që në fillim të mandatit, siç e dini, kishte një rritje ekonomike dyshifrore. Megjithatë për shkak të sfidave të vazhdueshme kemi pasur një ngadalësim. Vitin e kaluar e kemi përmbyllur me 3.4 për qind, por siç edhe e thatë, parashikimet edhe nga Banka Botërore por edhe institucionet tjera, janë që trendi të rikthehet në rritje të mëtutjeshme, nën supozimet që përfundimisht e kemi tejkaluar këto krizat globale që na prekin të gjitha shteteve.
Zëri i Amerikës: Le të flasim pak lidhur me dinarin. Rregullorja e Bankës Qendrore për pagesat me para të gatshme krijoi probleme me aleatët ndërkombëtarë. Ndërkohë, ajo që është pjesa e prekshme, konkrete është si të lehtësohen banorët serbë nga një masë e tillë…
Hekuran Murati: Tash, rregullorja si e tillë, e miratuar nga Banka Qendrore, parasheh vetëm se kërkesat minimale sa i përket trajtimit të transfereve të nivelit ndërkombëtar, pra siç janë në këtë rast ndihmat financiare që jepen nga shteti serb tek banorët rezidentë dhe qytetarët e Republikës së Kosovës me kombësi apo përkatësi etnike serbe. Ne çfarë kemi kërkuar është që kjo gjë të mos bëhet përmes transferte kesh, pra me thasë me para siç e ka quajtur Kryeministri, sepse në atë formë krijohet mundësia për financim të aktiviteteve ilegale dhe terroriste, siç edhe pamë që ndodhi në shtatorin e vitit të kaluar. Por kjo gjë, nëse synimi është të ndihmohen qytetarët, të bëhet përmes transfertave ndërkombëtare. Tani çështja u problematizua pikërisht nga shteti serb në mënyrë të padrejtë dhe propagandistike, sepse shihet që nuk është urgjenca e nivelit të cilit ata e kanë thënë. Kemi tash katër takime në Bruksel ku vetë pala serbe refuzon të arrijë në një dakordim se si të lehtësohet ky transferi i mjeteve ndërmjet sistemit tonë bankar.
Zëri i Amerikës: Po kjo është ana e konsideratës politike, por konkretisht çfarë masash po merren që të mos preket popullsia nga një lëvizje e tillë?
Hekuran Murati: Ne si Qeveri e Republikës së Kosovës kemi masa të ndryshme mbështetëse. Do të thotë nëse flasim për pensionistë, përveç pensioneve kontributpaguese të shtyllës së dytë, që është fondi pensional, kemi edhe pensionin bazik, të cilin e përfiton secili person mbi 65 vjeç pavarësisht përkatësisë etnike apo diçka tjetër. Do të thotë, nuk është se kanë mbete të gjithë pa mjete. Por, edhe një herë po e them, problemi qëndron në faktin që shteti serb tani refuzon, përkundër propagandimit që është çështje urgjente, të gjejë mënyrën e duhur, përmes kanaleve zyrtare dhe të ligjshme të bëjë këto transfere.
Zëri i Amerikës: Zoti Ministër, kur qeveria e zotit Kurti erdhi në pushtet, një nga premtimet kryesore ishte përmirësimi i gjendjes së vendit. Ai theksoi se ky ishte njëri nga përparësitë e qeverisë së tij. Megjithatë, partitë opozitare e akuzojnë qeverinë tuaj se gjatë mandatit tuaj jeta e qytetarëve është përkeqësuar, çmimet janë rritur dhe pagat jo në proporcion me rritjen e inflacionit. Si përgjigjeni?
Hekuran Murati: Jeta është vështirësuar në nivel global. Unë besoj që edhe këtu në Shtetet e Bashkuara të Amerikës ka raste e raste kur qytetarët ankohen për shkak të rritjes së kostos së jetesës, sidomos produktet bazë.
Zëri i Amerikës: Por, në këtë rast po flasim për Kosovën…
Hekuran Murati: E njëjta gjë është transmetuar edhe në vendin tonë, në Kosovë, sepse kemi të bëjmë me inflacion të importuar. Çfarë mund të bëjë qeveria në këtë rast është të rrisë mbështetjen për grupet e cenueshme. Kemi rritur edhe pagat në sektorin publik. Vitin e kaluar total kostoja e pagave buxhetore është rritur në nivelin 17 për qind mesatarisht, krahasuar me vitin paraprak, pra është përtej nivelit të inflacionit. Sektorin privat po ashtu e kemi mbështetur me masa të subvencionimit për rritje të pagave, por kemi miratuar edhe disa ligje, siç është ligji për çmimet tavan, i cili pikërisht nga opozita është refuzuar dhe dërguar në Gjykatë Kushtetuese dhe Gjykata Kushtetuese e hodhi poshtë. Dhe është edhe ligji për rritjen e pagës minimale, i cili po ashtu nga opozita është dërguar në Gjykatë Kushtetuese, që të bllokohet. Pra në vazhdimësi kemi veprime të opozitës që pengojnë të gjitha masat që mundohet qeveria t’i marr për t’ua lehtësuar jetën qytetarëve.
Zëri i Amerikës: Por duhet që qytetarët vet t’i shikojnë këto masa lehtësuese, çfarë po bëhet që, siç të thuash, xhepat e qytetarëve t’i ndjejnë këto lehtësira?
Hekuran Murati: Sa për këtë, ne kemi pasur të konfirmuar edhe sipas Bankës Botërore, pakon më të madhe mbështetëse në rajon. Do të thotë ka qenë 4.3 për qind e bruto produktit vendor masa mbështetëse për të tejkaluar krizën e kostos së jetesës të inflacionit dhe krizën energjetike. Ka qenë një paketë gjithëpërfshirëse për pothuajse të gjitha shtresat në mënyrë që ta përballojnë më lehtë. Mirëpo gjithsesi kemi pasur edhe masa tjera, por që nganjëherë pengohen nga vet opozita.
Vijon mbledhja e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, e cila po ballafaqon presidenten e Kosovës, Vjosa Osmani me presidentin serb, Aleksandër Vuçiç.
Këshilltarja e presidentes, Engesa Vitia ka publikuar pamjet kur Vuçiç duket se nuk e zë vendi kur presidentja Osmani i përmend Fahrije Hotin, Vasfije Krasniqin, Elhame Muçollin e Shyhrete Tahirin, të cilët serbët i kanë vrarë familjet e i kanë dhunuar.
Postimi i plotë:
Ky është reagimi i Vuçiqit kur Presidentja Vjosa Osmani flet për Fahrije Hotin, Vasfije Krasniqin, Elhame Muçollin e Shyhrete Tahirin.
Këto katër heroina janë simbol i forcës, i guximit, i mbijetesës, por edhe i sukseseve të Kosovës.💪sn
Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara sot mban seancën e radhës për Kosovën. Seanca fillon në orën 16:00, sipas kohës lokale të Kosovës, respektivisht në ora 10:00, sipas kohës së New York-ut.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka udhëtuar për në SHBA për ta përfaqësuar Kosovën në Këshillin e Sigurimit, e cila do të përballet me presidentin serb, Aleksandër Vuçiç, njofton RTK..
“Në seancën e KS të OKB-së, Presidentja Osmani pritet të flasë për progresin, zbatimin e reformave, të drejtat e njeriut, demokracinë, sundimin e ligjit si dhe fusha të tjera me rëndësi për Kosovën. Presidentja poashtu do të flasë për domosdoshmërinë për drejtësi për krimet e kryera nga Serbia në Kosovë.”, thuhet në njoftimin e Presidencës.
Po ashtu bëhet e ditur se përgjatë qëndrimit në New York, Osmani pritet të takohet e koordinohet me disa nga përfaqësuesit e përhershëm të shteteve mike në Kombe të Bashkuara.
Ndërsa, Vuçiqi ka thënë se Serbia do t’i vazhdojë përpjekjet e saj, pavarësisht “poshtërimit” që i është bërë deri më tani.
“Ne do të vazhdojmë të luftojmë për Serbinë, për popullin tonë, për jetën dhe të ardhmen e fëmijëve tanë, që të shkojmë me kokën lart, pa marrë parasysh se ata u përpoqën të na poshtërojnë me dhunë”, ka shkruar presidenti i Serbisë në llogarinë e tij në rrjetet sociale.
Komentet