VOA
Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDM) publikoi sot në Tiranë Raportin e Vlerësimit të Sistemit Kombëtar të Integritetit për Shqipërinë, mbi efektivitetin e mekanizmave kombëtarë kundër korrupsionit.
Raporti, një bashkëpunim me Organizatën Transparency International, me mbështetjen e Bashkimit Europian, vëren një rënie në sektorin publik sa u takon mekanizmave kundër korrupsionit, një stanjacion në media dhe shoqërinë civile, ndërsa veçon si përparimin më të rëndësishëm atë në sistemin gjyqësor dhe në prokurori.
“Kuadri legjislativ i Shqipërisë mbetet i fragmentuar dhe efektiviteti i reformave është i kufizuar; shumë institucioneve publike u mungojnë kapacitetet, burimet dhe stafi i nevojshëm për detyrat e tyre”, thuhet në raport.
Lidija Prokic, këshilltare rajonale e organizatës Transparency International për Europën Lindore dhe Juglindore, tha për Zërin e Amerikës se reformat anti-korrupsion në Shqipëri duhet të vazhdojnë, se reforma në sistemin gjyqësor po kryhet me sukses, por edhe se ky Raport zbuloi se disa sektorë janë ende të brishta përballë korrupsionit.
“Një nga gjetjet më të spikatura nga Raporti është dobësia e rolit mbikëqyrës të parlamentit, prej nga rezulton që në disa fusha korrupsioni lehohet të vazhdojë. Nevojitet më shumë ndërveprim midis shoqërisë civile dhe institucioneve qeveritare në krijimin e një legjislacioni të vërtetë e funksional, që ta mbrojë shoqërinë nga korrupsioni. Kjo është e vetmja rrugë ku Shqipëria dhe vende të tjera në rajon mund të përparojnë drejt integrimeve europiane”, tha zonja Prokic për Zërin e Amerikës.
Në Raportin e Vlerësimit të Sistemit Kombëtar të Integritetit, një instrument i organizatës Transparency International, analizohen mirëqeverisja, transparenca dhe llogaridhënia tek Kuvendi, qeveria, partitë politike, gjyqësori, media, institucionet e pavarura, organizatat e shoqërisë civile si biznesi privat.
“Sektori publik i Shqipërisë është shtylla me pikët më të ulëta, sepse vuan nga standarte të paqarta profesionale, nga rreziku i korrupsionit dhe nga ndikimi politik”, thuhet në raport.
Sipas tij, përpjekjet për reforma dështojnë në krijimin e një sektori publik profesional dhe të përgjegjshëm, ku shkarkimet e padrejta mbeten një shqetësim me rëndësi.
IDM thekson në raport se në Shqipëri janë të pranishme forma të ndryshme korrupsioni, nga korrupsioni i vogël dhe nepotizmi deri te pastrimi i parave dhe kapja e shtetit, të cilat kanë marrë një rritje të konsiderueshme.
“Korrupsioni i madh dhe kapja e shtetit janë rritur ndjeshëm në dekadën e fundit, pasi Shqipëria ka rritur rreziqe të tilla nëpërmjet privatizimit, koncesioneve dhe partneriteteve publik-privat PPP. Këto mënyra të transferimit të parave publike dhe kapitalit në duar të privatit kanë qenë të prirura ndaj korrupsionit dhe pretendohet se kanë kontribuar në pasurimin personal të zyrtarëve qeveritarë”, thekson raporti.
Sektorët ekonomikë më të prekur nga korrupsioni i madh, sipas këtij raporti, kanë qenë energjia, transporti, ndërtimi, shëndetësia dhe turizmi.
“Pastrimi i parave dhe marrëveshjet e fshehta ndërmjet partive politike, zyrtarëve të qeverisë dhe grupeve të organizuara kriminale janë shqetësuese dhe janë përkeqësuar”, thuhet në raport.
Kuadri legjislativ kundër korrupsionit vlerësohet se është mjaft gjithëpërfshirës, por jo mjaftueshëm i qartë në përcaktimin e përgjegjësive institucionale për ta zbatuar atë.
“Mungesa e transparencës lehtëson vendimmarrjen e korruptuar dhe kapjen e shtetit”, thekson raporti.
Pavarësisht Ligjit për të Drejtën e Informimit dhe Ligjit për Njoftimin dhe Konsultimin Publik, institucionet publike, sipas raportit, ende nuk arrijnë të zbulojnë të dhënat përkatëse buxhetore dhe të prokurimit, ndërkohë që proceset e konsultimit publik priren të jenë formale.
Në të theksohet se “ndikimi i qeverisë mbi Kuvendin është i rëndësishëm dhe institucionet e pavarura si KLSH, ILDKPKI dhe Avokati i Popullit ushtrojnë presion të kufizuar thelbësor mbi ekzekutivin për të hartuar politika efektive kundër korrupsionit”.
Pavarësisht një ligji të ri për prokurimin publik, raporti thekson se “procedurat e prokurimit publik në sektorin shëndetësor dhe në infrastrukturë vuajnë nga një sërë çështjesh që variojnë nga ofertat fiktive deri te mungesa e mbikëqyrjes efektive”, ndërsa “nuk bëhen të ditura detajet në lidhje me zbatimin dhe ekzekutimin e kontratave të koncesionit/partneritetit publik-privat (PPP)”.
Në këtë raport theksohet se zbatimi në praktikë i ligjit për parandalimin e konfliktit të interesit dhe për mbrojtjen e sinjalizuesve mbetet i dobët.
Mjedisi i biznesit në Shqipëri vlerësohet se ka mbetur i prirur ndaj korrupsionit për shkak të sfidave si informaliteti, administrata publike joefektive dhe besimi i ulët në sistemin e drejtësisë. “Rastet e zyrtarëve publikë që marrin pagesa nga sektori privat janë të përhapura, megjithëse ka pasur iniciativa për të reduktuar kontaktet mes bizneseve dhe zyrtarëve publikë”, thuhet në raport.
Në të theksohet se shoqëria civile, mediat dhe partitë politike kanë shënuar rezultate të dobëta.
“Besimi tek partitë politike është shumë i ulët, sepse partitë politike kanë përqafuar klientelizmin, duke ofruar përfitime në këmbim të mbështetjes elektorale dhe financiare, duke shtuar dyshimet për përfshirjen e grupeve kriminale në këtë marrëdhënie”, thuhet në raport.
Në raport thuhet po ashtu se Komisionit Qendror të Zgjedhjeve ende i mungojnë burimet e mjaftueshme për të monitoruar financimin e partive politike dhe të ndëshkojë shkeljet e ligjit nga partitë politike, ndërsa “ka akuza për ndërhyrje të partive politike në burimet dhe dhënat shtetërore”, por “mekanizmat për të parandaluar keqpërdorimin e burimeve publike gjatë fushatave politike janë joefektive”.
Zonja Prokic, përfaqësuese e Transparency International, tha për Zërin e Amerikës se shoqëria civile ka një rol të rëndësishëm për të luajtur në luftën ndaj korrupsionit, dhe ajo po kurajohet nga TI, që të jetë më bashkëpunuese dhe më aktive në përpjekjet për të mbajtur nën kontroll korrupsionin.
“Qëllimi ynë është bashkëpunimi me qeverinë që ajo të marrë masa konkrete në kontrollin e korrupsionit së pari në sektorin publik, por Raporti vëzhgon korrupsionin edhe në sektorin e biznesit, i cili është po ashtu i lidhur me rolin e parlamentit, qeverisë, dhe drejtësisë. Secili ka një rol të madh për të luajtur, dhe nuk mund të shihen të shkëputura”, tha zonja Prokic.
Në të theksohet se organizatat e shoqërisë civile monitorojnë llogaridhënien e qeverisë me metoda të ndryshme, por ndikimi i tyre është i kufizuar, ndërsa përballen me vëmendje të kufizuar, me frikësime të vazhdueshme, ngacmime dhe sulme.
Sa i takon gazetarisë, në raport thuhet se materialet e përgatitura nga qeveria dhe reklamat e fshehura vënë në dyshim integritetin gazetaresk dhe rolin publik të medias.
“Pavarësia editoriale kushtëzohet nga interesat e pronarëve dhe vlerësohet se mediat promovojnë axhendat e qeverisë, biznesit dhe grupeve kriminale për përfitime personale në tregje fitimprurëse”, theksohet në raport, i cili veçon si problem kufizimet mbi informacionin për gazetarët investigativë, shoqërinë civile dhe profesionistët e medias.
“Krijimi i Agjencisë për Media dhe Informim në vitin 2021 ka centralizuar më tej kontrollin e përmbajtjes së informacionit që bëhet publike nga institucionet qeveritare”, thuhet në raport.
Ai thekson se “liria e medias në Shqipëri është përkeqësuar”, ndërsa “media priret të politizohet ndjeshëm dhe marrëdhënia midis qeverisë dhe pronarëve të medias duket se lidhet me një përfitim reciprok: mbulim pozitiv për qeverinë në këmbim të aksesit në fondet publike dhe lehtësimit të procedurave administrative”.
Në raport theksohet se linjat editoriale të mediave diktohen nga interesi vetjak ekonomik; fakti që pronarët e kompanive më të mëdha mediatike janë aktivë edhe në sektorë si ndërtimi, shëndetësia ose financa.
“Këto marrëdhënie zhvillohen më tej në rrjete klientele të plota thelbësore për korrupsionin e madh dhe mundësinë për të përfituar nga kontratat publike”, thekson raporti i IDM-së për vitin 2023, i cili vjen pas atij të fundit në vitin 2016.
Raporti vlerëson reformën në drejtësi, procesin e vetingut, si dhe ngritjen e një prokurorie të posaçme kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, por thekson se ende gjendja e qeverisjes demokratike është përkeqësuar, ndërsa gjendja e shtetit të së drejtës ka ardhur ngadalë në rënie.
Po ashtu regjistrohet përkeqësim edhe sa i takon mbrojtjes së drejtave njerëzore dhe qytetare, ku janë dokumentuar shkelje të së drejtës për tubim të lirë, ndalime të paligjshme dhe shkelje të së drejtës për strehim nëpërmjet dëbimeve me forcë dhe prishjes së pronës për t’i krijuar hapësirë projekteve të infrastrukturës në kryeqytet.
I nderuari Lu! Pse ju amerikanet dhe evropjanet po luani me durimin e miqve shqiptare? Kjo paraqet fyerje per ne qe ju dojme dhe respektojme. Ndryshe nuk mund te kuptohet qe per udhetim ne Amerike duhet nje loje/lotari kurse per Evrope akoma duhet perdore metoda klandestine.
Me ta than te verteten ne sy nuk eshte fyerje, bile veq nje mik shum i mire e bene kete. Shikoje realitetin, vertet jemi oer keqardhje.
Zoti ambasador, ju kam ndjek jo pak herë dhe ju kam ndjerë për përpjekjet për të mbeshtet dhe vlerësimet që i keni bëre popullit t im. Ky shkrim o te ka dalë nga lapsi i një mendje nën veprimin e alkoolit ose në sa keni thënë të të shkuarën keni qenë i pa sinqertë me ne. Më vjen keq që një banalizim krahasimi popull dhe politikanë shqiptarë, është fyerje për këtë popull, historia dhe epopeja è luftrave për liri dhe dinjitet e civilizim shpaloset edhe kohë para Perandorisë Romake. USA që ju përfaqësoni vetëm pak shekuj mbart në historinë e saj dhe nuk janë të paktë dhe bashkëkombësit e mi që kanë kontribuar për prosperitetin e këtij vendi ku aktualisht ndodhem dhe për a couple of days. Kush më shumë se ju I ka buzëqeshur politikanëve shqiptarë, që nga mostra tropojane e më vijim. Na leni në hallet tona dhe qeverinë që doli nga zgjedhjet, të cilat ju I përshëndetet dhe I certifikuat si ma te mirat, se një gjë duhet të dini se në nuk kemi as 30 vjet që jemi, nuk jemi cawboys, as edhe bloody criminals who made Australia and New Zealand, në jemi europiane, dhe ne dhe vetëm ne do ta bëjmë Shqipërinë, këtë vend të bekuar nga Zoti.
Ky lu rrin shtrembert por flet drejt,per fatin e keq ky asht realiteti Shqiptar
Mendoje se Ambasadorét nuké duhen té pérzihen ne politiken e mbrendshme e njé shteti.Kjo ka nodhe verem ke ne né Shqipni.Fajin e kané udhheqset toné qé e pranojné két faktin.
Zoti Ambasador ju keni te beni me Komunist te perbetum ne Shqipri dhe niperit e tyre qe nuk njohin fe as Komb vetem per perfitime prandaj duke e marr edhe parasysh sundimet nga Otomanet e deri te Serbi e Greku ne ne e kemi veshtir te dalim me besen qe kishim .
Me vjen keq por ambasadori ka shum tè drejt per popullin ton nje popull frikacak qe i shkelen te drejtat dhe flen qe i pihet gjaku nga politikanet ton maskarenj dhe tè pabes sic shkruan ambasadori nderuar dhe populli Jon perseri flen, keshtu qe skeni goj te flisni keq per ambasadorin kjo esht everteta edhe se esht e hidhur, per ta mbyllur se ju njesoj do mbeteni politikanet ton te pabes dhe hajduta te pangopur dhe te mallkuar dhe injorant kan dal nga populli Jon te dashur komentues keshtu qe thirrini mendjes kemi len figur muti kudo qe kemi shkuar fal injorances qe fatkeqsisht zoteron pjesa me e madhe e popullit shiptar
Ne, nuk kemi fat me udheheqhe, se sikur te kishim udheheqes te mire, kishit me u bind shum shpejt se ky popull e ban te pa munduren, por, ligjet e mira, udheheqja e mire e bajne popullin te mire dhe ne te kunderten, fatjeqsisht shum konstatime te juaja jane realitet, por, kishte me qene fat per ne sikur ta kishim nje udheheqsi si udheheqsit tuaj ne Amerike!
Zot ne shpin ton nuk ben dot askush Po si gjithmon kur i piqen interesat te huajve flasin mir per Shqipetaret kur prishet interesi bejn bejn kakalaka pastaj,kjo esht e vertet qe politikan e burr shteti vetem nje ka pasur Shqiperia nje emer esht ai ” Enver Hoxha ” te tjeret do tallen me ne sa te ken mundesi Po ca do bejm kjo esht situata per momentin por ju amerikant apo Europiant thoni ( Bejm si themi ne por mos bej si bejm ne)
Zoti ambasador,me gjithe respektin per ju por kam disa gjera qe na kane munduar gjithe jeten : Perse Amerika eshte e pasur dhe ne jemi te varfer ? perse Amerika nafte e ka me lire se ç’do vend kur ate e gllaberon nga vendet arabe ? Ç’eshte kjo llotari amerikane kur ju jeni nje popull qindra milionesh dhe ne shqiptaret dy milion jemi a s’jemi dhe ketyre ti u hap rrugen e largimit duke lene vendin e tyre ,nena qe qajne pa fund dhe me lotet e botes qe po shkaterroni po mbushni dete dhe oqeane ?thoni politikane e gjykates te korruptuar,perse nuk keni nderhyre per 27 vite me radhe kur un qe po shkruaj para 27 vitesh kam qene 27 vjeç me plot energji dhe tani jam plakur duke pritur vetingun tuaj !!! Perse nuk nderhyte qe ne ’90 per keto probleme jetike te njerezve kur ju e ditkeni qe ktu ka politikane te pabese dhe ka me te vertete dhe na lini zvarre ?? po te ndodhin vetem 1% te ketyre problemeve ne Ameriken tuaj do i vinit flaken planetit,prandaj na nuk jemi trima si ju…
Nje pergjigje te lutem z.Lu ketyre pyetjeve qe shqetesojne te varferit dhe “frikacaket”shqiptar,nje pergjigje te drejte po ta mbajti dhe jo si e keni zakon ju dredharaket amerikane as mish as peshk !!! Ju kujtoni se popujt e vegjel nuk kane zgjuarsine t’ju kuptojne se ç’loje luani ju !!! por nga frika nuk flasin se peshkaqeni te ha,ju shkaterroni popujt e vegjel,i lini te varfer,u merrni gjithçka i detyroni te lene vendlindjet e tyre ,dhe ato pak njerez qe ngelen i beni ushqim per peshkaqenin qe ai te fuqizohet dhe dhjamoset pa fund !! te lutem z.Lu po ta mbajti pergjigju drejt !!! Po nuk ta mban !!!
Bravo populli shqiptar me pergjigjet per lune e Soros it. E paska bere studim in se ne cpika te bazohet per te shkaterruar shqiptaret. Njeriu I keq mund tja gjeje do beside edhe amerikes e ta shkaterroje po ne shqiptaret kemi besen qe na e kane abuzuar te pabeset. America u krijua nga te ikurit. Hengri gjakun e shqiptareve e zberi pune qe duhet si perfaqesues I democracies Americane. Per ke punuat ju zoti lu
Ambasador Lu ka te drejte sa do e hidhur te jete e verteta!…
Ne duhet te reflektojme dhe te shikojme gabimet,te metat tons…. jemi bere delet e njeres apo tjeter parti,po vrasim njeri tjetrin kot se koti,na ka hyre shejtani ne barke…manifestojme sjelljet me te shemtuara,presim qe SHQIPERNE te na e rregullojne te tjeret,vetem ikim e ikim…Kjo eshte rruga e njeriut te dobet I pa afet te rregullojne ne radhe te pare veteveten…
Ne vitin 1991 kishin uzina dhe fabrika,sot nuk kemi asgje…U genjyem si femijet me cekun e bardhe qe do te na sjellte Amerika.,shkaterruan mundin dhe djersen tone…rame ne kurthin e antishqiptareve , te cilet edhe sot jane ne krye dhe tallen me ne…. derisa nuk e kuptojne kete do te vuajme dhe do te ikim nga syte kembet….
me ironike se kaq nuk mund te kete…jane po keta amerikane (se per europiane as duhet te diskutohet qe jane tero) qe jane shkaktare te gjendjes mjeruese te ketij vendi..cfare bene per keto 30 vjet,ja ku jemi,po keta ku jane??ketu,po keta amerikane,tek vendi parajses,vijne,japin urdhera bejne presion,dil nga cadra ,hy ne zgjellje poshteruese,qeveria po punen,kush tha qe ka droge,kush tha qe erdhi sezoni peshkimit,peshqit shkuan ne parsjsa fiskale,bene vezet si puna salmonit,donaldi tha i dua ti ha te tymosur,kjo eshte raki mani,kjo kumbulle,tave me kos,ngjala me qull,gjuha shqipe sa e mire ,sa e bukur ,sa e vlere,popullit i mjafton brryli,rrini urte ,se nuk hyni ne amerike,erdhi palmeri,hiku pa asnje fjale,serdha per krizen,por ndalova tek ju te urinoj pak,na duhet siguri rajoni,pa per popull mos e rruani, lirine nuk jua sjell une ate e keni cfare dreqin doni…o shqipri e shketa shqipri kush te ka qit me kry ne hi,ti ke qene zonje e rande ,por sot keshtu vetem per politikane,sepse tek ti nuk ka vend per mjerane…ata duhet te marrin arratine ,neper europen putane zvarriten si brigande….
po sa mir e paske kuptuar kjo nuk esht as deshir dhe as lajm per ne ti qfar kontributi dhe apo dhe ti si te tjeret ne rradh te qumshtit
popra kishe shum gjera per te deklaruar para largimit tani nuk vlen keshilla ne e dim se amerika si fuqi botrore dhe si demokraci po botrore ka rrexuar regjime e regjime nese ju qenkeni kaq te piklluar pse se vut doren ne zemer per kete popull kur ju po e dikani qe politikanet tan qenkan te pa bes sika munsi nik e keni fuqin apo deshiren ehh amos vall ju duhet ndonje vater zjarri e pa fikur nejse fjal te bukara kemi degjuar plot por as gje per kte popull qe kaq shum e don vendin tuaj pse na qenka kaq influenc shqipria mbi kombin amwrikan ? ehh nese esht keshtu kjo qenka per tu krenuar me politikat tona ahh more ambasador po nryshe si esht no komen kuptohet
ambasador naepaske postuar nje fjalim te bukur amos vall e ke provokim per te kuptuar sa budall esht populli shqiptar ? po ti ktu ishe na fole per peshqi te medhenje per na fole per balenae na fole per shum qka apo i mori era kush ishin kta apo nai idifikove cilin per veq ati kryeprokororit qe e kishe personalisht personale pa dashur qe ta mroj . po kush ishin peshqit e medhenj apo i permbiu balena dhe ku jan pse nuk e the nje fjal por u more veq personalish ne menyr personale me nje person jo jo o ambasador jo nuk esht everteta fjala e bukur nuk mud te qfajsohesh dhe as te mash meruta me fjal te bukura meritat i mer nga ata te pabeset qe thua ti qe ketu i gjete ketu i le dhe qe nuk guxove asnjeher te jau thuash emrin veq i etiketove si peshqi te medhenj ky ishte kontributi jot per shqiprin hahahahahaha per mua esht shum qesharak ky kontribut i joti personalisht .jeta vaxhdon ambasdor ke prap poj te tjer si ne per tu asistenuarbajjjjj
oooooo ambasador ti per vendin ton ishe nje 000000000 arsyet i din veq ti a pate frika au korruptove a nuk dite nryshea kte sdi te ta them por ishe 0000000000000000000000 fjal te bukura nae paske komentu shko tani asistohu nga afrika diku andej se i han fjalet e bukura
Me ta than te verteten ne sy nuk eshte fyerje, bile veq nje mik shum i mire e bene kete. Shikoje realitetin, vertet jemi per keqardhje.