Tani vonë mësova se sot ka ndërruar jetë në moshën 92 vjeçare – Drita Ivanaj, vajza e Martinit dhe mbesa e Mirash Ivanajt, dy personaliteve të njohura të kulturës shqiptare të periudhës të Mbretërisë, njëri në fushën e Jurisprudencës dhe tjetri në atë të Arsimit. Ajo themeloi dhe drejtoi për shumë vite, deri në ditët e fundit të jetës të saj të gjatë, Fondacionin kulturor “Ivanaj”, me seli fillimisht në New York dhe mandej në Tiranë.

Kam patur rastin ta njoh nga afër personalisht dhe të bisedoj gjatë me të, njohje që mori shkas nga një status i imi në fb-uk (Drita e ndiqte regullisht Fb-un), për ungjin e saj, ish ministrin reformator të Arsimit, Mirash Ivanaj, në vitet ’30-të të shekullit të kaluar. Drita ishte një grua fisnike, me kulturë të gjerë, që e donte vërtet Shqipërinë dhe ishte plotësisht e vetëdijshme se ky vend mund të përparonte vetëm përmes dijes dhe sidomos kulturës të të rinjve të saj. Ky ishte edhe misioni i Fondacionit të saj, të cilin ajo e përmbushi me shumë sukses, duke lënë pas një strukturë organizative funksionale, që premton vijimësi.

Më tregoi se ishte larguar nga Shqiperia në moshën 5 vjeçare (1939) për t’u rikthyer pas 55 vjetëve! Pranë Fakultetit Juridik, aty ku sot është edhe selia e Foundacionit “Ivanaj”, dikur ka qenë një vilë dykatshe, ku ishte banesa e saj gjatë viteve të para të femijerisë, banesë e ndërtuar nga dy vëllezërit, Martin dhe Mirash Ivanaj, të cilët ia kushtuan gjithë jetën misionit publik për zhvillimin e kombit shqiptar, përkatësisht Martini në fushën e Drejtësisë dhe Mirashi në atë të Arsimit, mision të cilin Drita e vazhdoi dhe e përmbushi me shumë sukses. Objektivat e saj për të kërkuar, nxjerrë në pah dhe njohur publikun me veprat e trashëgimisë sonë kulturore, sociale dhe arsimore, mbetën lejtmotivi i saj i përhershëm.

Jo shumë kohë më parë ajo, më në fund, mundi të botojë tezën e atit të saj (Martinit) e cila merret me ligjet e lashta të disa fiseve shqiptare të veriut, e mbrojtur për t’u diplomuar në vitin 1921 në Universitetin e Romës. Por, në bisedë më informoi se ajo kishte në dispozicion edhe rreth 500 dokumente të tjera ligjore të babait të saj, që nga koha kur ishte gjyqtar, deri në pozicionin e tij si Kryetar i Gjykatës së Lartë, të cilat janë mbledhur disa vite më parë nga një mik dhe historian i vjetër, Sherif Delvina. Ato janë vendime dhe argumente zyrtare që duhet të analizohen nga ligjvënësit dhe historiografët dhe të vihen në dispozicion të studentëve që diplomohen në Jurisprudencë, si një udhëzues për precedentë gjyqësorë të vlefshëm. Drejtësia aktuale shqiptare është gjendur shpesh përballë një mungese referencash rreth rasteve të krahasueshme të së kaluarës (precedentëve).

Këtë vepër të vyer, dhuruar dhe dedikuar prej saj, e ruaj me shumë kujdes në bibliotekën time familjare dhe me raste e rishfletoj për t’u konsultuar.

Kontributi në arsim, në forma të ndryshme, është gjithashtu pjesë e misionit të Foundacionit Ivanaj. Ky kontribut nuk vjen në formën e kurseve, në fund të të cilave zakonisht jepet një çertifikatë modeste, por sigurohet nëpërmjet axhendave dhe projekteve të ndryshme të planifikuara nga Fondacioni që përfshijnë kërkimet, botimet, programet e trajnimit të veçantë, shkëmbimet bashkëpunuese dhe ndërveprimet e vullnetarizmit. Rinia dhe komuniteti do të marrin njohuri, por më i rëndësishëm, është për të krijuar rezultate të qëndrueshme.

Lamtumirë e respektuara znj. Drita, të jesh e sigurt dhe prehu e qetë se shqiptarët nuk do ta harrojnë kurrë kontributin tuaj të vyer në shërbim të Kombit!