Edward Joseph, ligjërues në Universitetin Johns Hopkins në Shtetet e Bashkuara.
Dragan Shtavlanin
Afrimi i Edi Ramës dhe Alleksandar Vuçiqit nuk është “i shëndetshëm”, thotë për Radion Evropa e Lirë, Edward Joseph, ligjërues në Universitetin Johns Hopkins në Uashington.
“Në fakt, duhet përkujtuar se një Serbi e madhe çon në krijimin e Shqipërisë së Madhe dhe anasjelltas. Kjo është një dinamikë shumë e rrezikshme dhe ajo po thyhet në Kosovë, në lumin Ibër. Tregu ekonomik rajonal është shumë i rëndësishëm për të gjitha vendet, por nuk mund të realizohet pa vlera evropiane, demokratike.
Përkundrazi, mund të jetë i rrezikshëm”, konsideron Joseph.
Ai shton se është fakt i paqëndrueshëm që Kosova ende nuk e ka zbatuar vendimin e Gjykatës Kushtetuese për kthimin e pronës së Manastirit të Deçanit.
Ai po ashtu thekson se Kosova e ka obligim që ta zbatojë vendimin për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, sepse këtë e ka pranuar në vitin 2013 dhe 2015, në kontekstin e negociatave.
“Prishtina mund të propozojë në mënyrë konstruktive se si Asociacioni i komunave me shumicë serbe mund të organizohet në harmoni me sovranitetin dhe integritetin territorial të Kosovës, por edhe me interesat e serbëve atje. Është shumë e mundur të formohet një asociacion i tillë që nuk do të ishte Republikë Sërpska, duke kontribuar kështu në krijimin e besimit”.
Sipas tij, presidenti serb Aleksandar Vuçiq e paraqet Serbinë si një partnere kyçe në rajon për Perëndimin, edhe pse nuk është.
“Në fakt është një faktor destabilizues. Nuk mund të jesh partner i Perëndimit dhe në të njëjtën kohë të promovosh ‘Botën serbe’, sepse këto dy gjëra janë të papajtueshme. Nuk mund të jesh një partner perëndimor dhe në të njëjtën kohë të promovosh Xi Jinpingun dhe Vladimir Putinin, duke hyrë në një partneritet strategjik me Kinën dhe Rusinë”, thekson Joseph.
Protestat janë një problem serioz për Vuçiqin
Radio Evropa e Lirë: Në muajt e fundit, qytetarët e Serbisë kanë protestuar në shumë qytete për çështje mjedisore, veçanërisht për shkak të projektit kundërthënës të kompanisë, Rio Tinto për shfrytëzimin e litiumit. A është luhatur seriozisht pozicioni i Alleksandar Vuçiqit, për herë të parë që nga ardhja në pushtet nëntë vjet më parë apo ai ia doli të kontrollojë dëmin duke shtyrë ligjet e diskutueshme për shpronësimin e tokës dhe referendumin, të cilat, të paktën pjesërisht e zbutën zemërimin e publikut?
Edward Joseph: Mendoj se ky është një problem serioz për Alleksandar Vuçiqin dhe regjimin autokratik, në krye të së cilit është ai. Ai, gati se për një dekadë e udhëheqë vendin prapa nga një demokraci e dobët, por megjithatë një demokraci siç ishte në të gjitha qeveritë e mëparshme pas rënies së Sllobodan Millosheviqit e deri në vitin 2012. Që atëherë, qeveritë e drejtuara nga Alleksandar Vuçiqi kanë qenë jodemokratike. Këto protesta për mjedisin janë sfidë për të, sepse shprehin në radhë të parë kërkesën për demokraci, që të dëgjohet zëri i qytetarëve në vendimmarrje.
Fakti që demonstratat janë masive, që nuk janë shprehje e politikës së një partie të caktuar, por e pakënaqësisë së gjerë të qytetarëve – ka të bëjë me vetë thelbin e demokracisë. Gjegjësisht, njerëzit janë të pakënaqur sepse askush nuk i ka pyetur për mendimin e tyre kur kanë marrë vendimin që Rio Tinto të shfrytëzojë litiumin. Është një sfidë për një regjim që dëshiron të paraqitet si i fuqishëm dhe i suksesshëm duke u mburrur për rritjen ekonomike.
Radio Evropa e Lirë: Po, progresistët po përpiqen për kontroll të gjithanshëm për të mos lënë hapësirë për votat e disidentëve. Në rast të ndonjë çarjeje në sistem që do të lejonte veprime të ndryshme politike, ata kanë frikë se ajo çarje mund të zgjerohet.
Edward Joseph: Absolutisht për këtë bëhet fjalë. Autokracia nuk toleron mendime të ndryshme dhe përpiqet për kontroll gjithëpërfshirës dhe jodemokratik. Këtu bëhet fjalë për pushtetin e një partie dhe të një njeriu dhe prandaj është joliberale. Të treguarit e dobësisë është i zakonshëm në një sistem demokratik, por është i papajtueshëm me regjimet autokratike.
Po të ishte demokratike Qeveria në Beograd, do të shqetësohej për pakënaqësinë e qytetarëve në rastin e Rio Tintos, por jo aq shumë, sepse protestat janë të zakonshme në sistemet demokratike. Por në regjimet autokratike demonstratat nuk janë të pranueshme dhe për këtë arsye ato janë kërcënim shtesë për regjimin e Vuçiqit.
Vuçiqi do të mbetet president, por i dobësuar
Radio Evropa e Lirë: Çfarë mund të pritet më tutje? Pas disa muajsh do të mbahen zgjedhjet në Serbi. Prandaj, shumë besojnë se Vuçiq bëri një manovër të shkathët duke e shtyrë miratimin e dy ligjeve të përmendura për periudhën pas atyre zgjedhjeve, në të cilat, sipas vlerësimeve do të fitojë sërish, pavarësisht sfidave të fundit. Apo mendoni se opozita, e cila i bojkotoi zgjedhjet e mëparshme, për shkak të të cilave u shpallën zgjedhje të reja të parakohshme, mund të bëjë diçka?
Edward Joseph: Nuk parashikoj një ndryshim dramatik në strukturën e pushtetit. Unë nuk shoh në këtë moment që opozita është mobilizuar në atë mënyrë që të paraqesë kërcënim për regjimin e Vuçiqit. Nuk shoh ndryshime në ambientin zgjedhor, i cili vazhdon të favorizojë pushtetin, siç është kontrolli i medias, pavarësisht ndërmjetësimit të Parlamentit Evropian.
Pra, kemi një ambient zgjedhor mjaft të pabalancuar që favorizon regjimin. Megjithatë, trendet janë shumë të rëndësishme për një regjim autokratik. Kjo do të thotë se ai është i shqetësuar për rënien e mbështetjes, ndonëse edhe pas këtyre zgjedhjeve mbase do të mbajë kontrollin mbi Parlamentin dhe Vuçiq do të mbetet president, por i dobësuar.
Shpërbërja sistematike e demokracisë në Serbi
Radio Evropa e Lirë: Opozita e sheh shansin që të rrezikojë pushtetin, para së gjithash, në Beograd. Në qoftë se do të fitonte në kryeqytet, kjo do të ishte goditje serioze për Vuçiqin.
Edward Joseph: Kjo do të ishte domethënëse, por jo domosdo me karakter transformues, në kuptimin e rrezikimit të pushtetit edhe në nivel kombëtar. Shembull i mirë për këtë janë zgjedhjet e fundit në Kosovë. Pra, në muajin shkurt, partia e Albin Kurtit dhe Vjosa Osmanit arriti një fitore bindëse në zgjedhjet parlamentare dhe më pas pësuan një goditje të rëndë duke i humbur zgjedhjet lokale në shumë qytete, përfshirë edhe Prishtinën. Por kjo nuk do të thotë se Qeveria e Kosovës do të bjerë apo do të shpallen zgjedhjet e parakohshme.
Pra, humbja e Beogradit dhe vendeve tjera do të ishte goditje për pushtetin e tanishëm, por jo domosdo sjell deri te ndërrimi i pushtetit në nivel kombëtar. Duhet të kemi parasysh se ky është një regjim që ka gati një dekadë që ka shpërbërë demokracinë në mënyrë metodike dhe sistematike, duke institucionalizuar korrupsionin. Në këtë mënyrë, ai fiton të ardhura, me të cilat minon veprimtarinë e institucioneve të caktuara shtetërore, mediat, në një farë mënyre edhe Kishën Ortodokse Serbe. Ajo më nuk e ka ndikimin që ka pasur, dhe as Akademia Serbe e Shkencave dhe e Arteve.
Vuçiq është faktor destabilizimi në Ballkan
Radio Evropa e Lirë: Të krijohet përshtypja se Vuçiq ka nxjerrë mësime nga rënia e Sllobodan Millosheviqit. Nga njëra anë, ai kërkon të shmangë akumulimin e zemërimit të qytetarëve, sikurse pas refuzimit të regjimit të atëhershëm për të njohur fitoren e opozitës në zgjedhjet vendore të vitit 1996, prandaj edhe shtyu miratimin e dy ligjeve të përmendura. Në anën tjetër, shumë njerëz kanë frikë se do të jetë e pamundur të fitohet kundër Vuçiqit në zgjedhje, sepse ai do të bëjë gjithçka për të penguar një lojë të barabartë politike.
Edward Joseph: Jo vetëm Alleksandar Vuçiq, por edhe të tjerët në këtë regjim janë veteranë nga epoka e Millosheviqit dhe me të vërtetë i kanë mësuar ato leksione. Mirëpo, ata tani po paraqiten më të sofistikuar, duke përdorur, për shembull, termin “Botë serbe”, në vend të “Serbia e Madhe”, me Alleksandar Vulin si promotor të asaj ideje, derisa Vuçiqi nuk deklarohet.
Gjithashtu edhe Millosheviqi e paraqiste veten si partner të Perëndimit. Por ndryshimi qëndron në atë që Perëndimi asokohe i kishte vendosur sanksione Serbisë, ndërkaq që sot nuk ka sanksione. Vuçiqi e shfrytëzon këtë duke e paraqitur Serbinë se partneren kyçe perëndimore në rajon edhe pse nuk është e tillë. Në fakt, është një faktor destabilizues.
Nuk mund të jesh partner i Perëndimit dhe në të njëjtën kohë të promovosh “Botën serbe” sepse këto dy gjëra janë të papajtueshme. Nuk mund të jesh një partner perëndimor dhe në të njëjtën kohë të promovosh Xi Jinpingun dhe Vladimir Putinin duke hyrë në një partneritet strategjik me Kinën dhe Rusinë. Nuk është e mundur të jesh kandidat i vërtetë për anëtarësim në BE, ndërkohë që partneri yt më i afërt është Hungaria me një regjim joliberal, që cenon vlerat dhe integritetin e bllokut evropian.
Duhet kujtuar se, ashtu si Millosheviqi, edhe Vuçiq përdor taktika frikësuese. Natyrisht që edhe liderët tjerë e bëjnë këtë. Nëse kthehemi pas në histori, Tito ishte shumë dinak dhe herë pas here mbante anën e protestuesve.
Radio Evropa e Lirë: Gjatë protestave të studentëve në vitin 1968.
Edward Joseph: Po, protestat e studentëve në vitin 1968, kur Tito në mënyrë mjaft të shkathtë mbajti anën e tyre, duke thënë “studentët kanë të drejtë”. Kjo është një mënyrë për të kuptuar apo përfituar protestuesit, por nuk duhet të harrojmë se regjimi i Vuçiqit është i aftë të përdorë taktika frikësuese dhe se ai nuk është i përkushtuar ndaj vlerave perëndimore, por kineze dhe ruse, apo atyre hungareze të Viktor Orbanit.
Agjenda e Vuçiqit bie ndesh me atë të Bidenit
Radio Evropa e Lirë: Ju përmendët se, ndryshe nga Millosheviqi, Vuçiq nuk është i ekspozuar ndaj sanksioneve ndërkombëtare. Në fakt, ambienti global tani është krejt ndryshe nga sa ishte në vitet 1990, kur flasim për Ballkanin. Vuçiqi po e baraspeshon rrugën evropiane të Serbisë, duke luajtur në të njëjtën kohë me letrën ruse dhe kineze. Këto dy vende janë shumë më të rëndësishme në skenën ndërkombëtare sesa në vitet 1990. Mirëpo, a mund të dështojë në fund kjo taktikë e Vuçiqit?
Edward Joseph: Po, mendoj se do të dështojë. Autokracitë janë më të forta në disa situata, një person i bën lehtësisht zgjidhjet, por ato janë më të brishta, më pak elastike kur shfaqen çarjet, siç janë protestat për mjedisin në Serbi.
Nëse krahasojmë mjedisin gjeopolitik të viteve 1990, kur Rusia ishte e dobët dhe Kina nuk ishte dukshëm e pranishme në Ballkan dhe situatën aktuale, atëherë mund të themi se interesat e Shteteve të Bashkuara tani janë shumë më të mëdha ose më të ndryshme.
Pra, në vitet 1990, Shtetet e Bashkuara të Amerikës nuk kishin pse të shqetësoheshin për ndikimin rival rus dhe kinez. Në këtë kuptim, Ballkani ishte edhe më pak i rëndësishëm për Uashingtonin. Ekzistonte interesi humanitar për shkak të vrasjeve, spastrimeve etnike dhe zhvendosjeve brutale në një kohë kur zëri i Joe Bidenit (si senator) ishte shumë i rëndësishëm. Por SHBA-ja nuk kishte pse të shqetësohej për kundërshtarët, për regresin e demokracisë. Ishte moment njëpolar.
Ai ishte gjithashtu fundi i modelit të dështuar sovjetik. Pra, tani ne shohim sfidat edhe në Shtetet e Bashkuara. Prandaj, presidenti (i SHBA-së, Joe) Biden tha se të dëshmuarit që demokracia funksionon është një nga qëllimet dhe misionet kryesore të administratës së tij.
Për shkak të gjithë kësaj, qasja e Alleksandar Vuçiqit, pavarësisht rrëfimit për “Ballkanin e Hapur” dhe mbështetjes së SHBA-së për normalizimin ekonomik në rajon, që ishte iniciativë e ish-presidentit, Donald Trump – është në kundërshtim me angazhimin e administratës së Bidenit. Regjimi i Vuçiqit ishte shumë i pajtueshëm me politikën e Trumpit, por në thelb nuk është me vlerat demokratike të administratës së Bidenit.
SHBA-ja gaboi duke ftuar Vuçiqin në Samitin për Demokracinë
Radio Evropa e Lirë: Megjithatë, së fundmi Biden e ftoi Vuçiqin në Samitin për Demokracinë.
Edward Joseph: Kjo është pyetje shumë e mirë. Ky ka qenë gabim. Aq më tepër që misioni diplomatik amerikan në Beograd njoftoi fillimisht se Serbia nuk do të ftohet dhe pastaj pati një kthesë për shkak të Kosovës, e cila gjithashtu u ftua në Samit. Kosova nuk është aspak një demokraci e përsosur, por është ajo që ka qenë Serbia para regjimit të Vuçiqit.
Kjo është një demokraci e re, e pafuqishme, por që po fuqizohet. Kosova ka Qeveri të zgjedhur në mënyrë demokratike në zgjedhje të lira dhe të ndershme. Asnjë parti nuk kishte monopol mbi median dhe nuk përdori taktika frikësuese për të qëndruar në pushtet. Përkundrazi, ish-presidentit, Hashim Thaçi iu desh që të jepte dorëheqje dhe të shkonte në Hagë, nën presionin e SHBA-së dhe BE-së, për t’u përballur me akuzat për krime lufte, në radhë të parë kundër serbëve. Prandaj, Kosova e meritonte ftesën në Samitin për Demokracinë.
Pas kësaj, ndodhi një kthesë e papritur kur bëhet fjalë për Serbinë, e cila sipas të gjitha kritereve demokratike, është një regjim hibrid, joliberal, anti-demokratik. Alleksandar Vuçiqi nuk e meritonte platformën për të mbajtur fjalim, në të cilin ai theksoi se sa shumë Qeveria e tij e mbështetë demokracinë. Fatkeqësisht, kjo ka qenë gabim.
Zgjidhja e nyjës së Kosovës është në duart e Greqisë, Spanjës, Sllovakisë dhe Rumanisë
Radio Evropa e Lirë: Duket se në lojë ishin edhe përllogaritjet gjeopolitike, sepse ishin të ftuar Polonia, Pakistani, Filipinet, Iraku dhe disa vende të tjera që janë larg demokracive të përsosura.
Edward Joseph: Kjo nuk është e njëjta situatë dhe këto raste nuk mund të krahasohen. Kur flitet për Serbinë, nuk bëhet fjalë për gjeopolitikë. Në fakt, gjeopolitika ka lidhje me Serbinë vetëm përmes levës së saj të ndikimit në Kosovë. Kjo është arsyeja e vetme pse nuk ka sanksione kundër autoriteteve në Serbi. Është më pak nën mbikëqyrje për korrupsion se çdo vend tjetër në Ballkan.
Ish-kryeministri shqiptar, Sali Berisha është sanksionuar nga administrata Biden për korrupsion. I dërguari i posaçëm i SHBA-së për Ballkanin, Gabriel Escobar e ka bërë të qartë se korrupsioni është problem në Bosnjë dhe Hercegovinë. A dëgjoni deklarata të tilla për korrupsionin sistematik në Serbi? Unë nuk kam dëgjuar. Arsyeja qind për qind është leva e pushtetit që ka Beogradi mbi Kosovën sa dhe përmes kësaj, Rusia dhe Kina po sigurojnë ndikimin e tyre politik në rajon.
Në të njëjtën kohë, këto mekanizma ndikimi Serbia i ka në dispozicion, jo për shkak të mbështetjes së Rusisë dhe Kinës, gjegjësisht bllokadës së tyre për anëtarësimin e Kosovës në OKB. Ky është vetëm një manifestim i problemit. Arsyeja e vetme është se pesë anëtarë të BE-së, katër prej të cilëve janë edhe në NATO, nuk e njohin Kosovën. Sikur këto katër vende (Spanja, Greqia, Rumania dhe Sllovakia) do ta njihnin Kosovën, Serbia do të mbetej pa instrumentin e përfolur.
Gjithashtu, ndikimi rus dhe kinez në rajon do të zvogëlohej ndjeshëm dhe do t’i hapte rrugën një zgjidhjeje dinjitoze, stabilizuese që do të mbronte statusin e serbëve të Kosovës. Kjo do ta kthente edhe Serbinë në rrugën demokratike. Pra, e gjithë kjo do të ishte e mundur nëse ato katër shtete do ta njihnin Kosovën, sepse kjo do t’i mundësonte Kosovës të bëhej anëtare e NATO-s, pas së cilës Serbia nuk do të mund ta bllokonte më.
Në atë rast, pengimi i anëtarësimit të Kosovës në OKB është shumë më pak i rëndësishëm. Kosova do të kishte rrugën e saj të pavarur drejt subjektivitetit ndërkombëtar, si shtet i tërë pa kërkesën e ndarjes së tij. Kjo do të krijonte një dinamikë krejtësisht tjetër dhe do të inkurajonte Serbinë dhe Kosovën që të negociojnë një zgjidhje dinjitoze dhe stabilizuese me ndihmën e SHBA-së dhe BE-së.
Radio Evropa e Lirë: Do t’i kthehemi shumë shpejt çështjes së Kosovës. Por, para kësaj, për korrupsionin që e përmendët. SHBA-ja vendosi së fundmi sanksione ndaj biznesmenit kundërthënës nga Kosova, Zvonko Vesellinoviq dhe 13 serbëve të tjerë. A do t’i zgjerojnë Uashingtoni dhe BE-ja sanksionet për korrupsion dhe shkelje të standardeve demokratike, apo po llogarisin ende në arritjen e një marrëveshjeje me Vuçiqin për Kosovën dhe çështjet tjera, në mënyrë që të forcojnë stabilitetin rajonal?
Edward Joseph: Duhet të presim dhe të shohim se çfarë është strategjia e vërtetë e administratës së Bidenit në luftën kundër korrupsionit. Vendosja e sanksioneve kundër organizatës së Vesellinoviqit është padyshim një shenjë pozitive. Në anën tjetër, ftesa për Serbinë në Samitin për Demokracinë po atë muaj, jep sinjalin e kundërt.
Pra, keni pasur anën pozitive të përdorimit të mekanizmit të sanksioneve, që është një mesazh për Beogradin, i cili, siç dihet, kontrollon rrjetin e krimit të organizuar të Vesellinoviqit në veri të Kosovës. Ajo zonë është vatër e përleshjeve me autoritetet e Prishtinës për shkak të operacionit policor në tetor, të cilin SHBA-ja e mbështeti, ndërkaq që autoritetet në Serbi protestuan.
Pastaj, në të njëjtin muaj, Vuçiqi mori një ftesë të pamerituar për Samitin për Demokracinë, e cila dërgon mesazhin e gabuar. Ky nuk është një sinjal inkurajimi, sepse po të ishte kështu, atëherë Serbia do të ishte ftuar në fillim. Ishte vetëm një shprehje e dobësisë që sapo përmenda, për shkak të levës së saj të ndikimit mbi Kosovën.
Serbia do të çlirohej nëse do të mbetej pa levën mbi Kosovën
Radio Evropa e Lirë: A do të thotë kjo se SHBA-ja dhe mbi të gjitha BE-ja, si ndërmjetëse në dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, ende po llogarisin te Vuçiqi, duke vënë theksin te të ashtuquajturën “stabilitokraci”, në vend që të inkurajojnë forcat demokratike. Kjo supozon se nëse arrihet një marrëveshje, Vuçiq do të ishte garantuesi i saj. Së dyti, Perëndimi duket se nuk ka shumë besim tek opozita, duke qenë se ajo është po aq nacionaliste sa Qeveria aktuale.
Edward Joseph: Këtu nuk bëhet fjalë për cilësinë e opozitës serbe, por për mekanizmin që mundëson ndikimin e Beogradit zyrtar në Kosovë, i cili është pengesë për vendosjen e qeverisë demokratike dhe forcon regjimin e Vuçiqit. Dhe kjo levë u jepet autoriteteve në Serbi nga katër vendet e përmendura – Greqia, Spanja, Sllovakia dhe Rumania. Ndryshimi i pozicionit të tyre do të kishte një ndikim transformues në Beograd. Si mund ta them këtë me kaq vetëbesim?
Shihni se si është i shqetësuar regjimi i Vuçiqit për ndryshimin e paralajmëruar të qëndrimit të Greqisë. Kjo mund të konkludohet në bazë të deklaratave të zyrtarëve në Athinë. E dimë edhe për shkak të vizitës së kryetarit të Kuvendit të Serbisë, Ivica Daçiq, në kryeqytetin grek dhe për shkak të turneut të ministrit të Jashtëm, Nikolla Sellakoviq dhe zyrtarëve të tjerë në këto vende, duke i bindur ato që të mos ndryshojnë qëndrim për Kosovën.
Pra, heqja e kësaj levë Serbisë nuk është qëndrim anti-serb, por një mënyrë që ajo të çlirohet. Konsideroj se Kosova mund të pranohet në Partneritetin për Paqe pa njohje nga Greqia, Spanja, Sllovakia dhe Rumania. Kjo do t’i dërgonte sinjal të fortë Beogradit dhe do të ndikonte pozitivisht në dialogun ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, si dhe në situatën në rajon.
Radio Evropa e Lirë: Nëse SHBA-ja dhe BE-ja po bëjnë kinse nuk i shohin llojet e ndryshme të shkeljeve të parimeve demokratike në Serbi, Vuçiq mund ta interpretojë këtë si dhënie e mundësisë për duar të lira, sepse beson se ai u duhet atyre për të arritur një marrëveshje për Kosovën. Kështu, Perëndimi, të paktën në mënyrë jo të drejtpërdrejtë, mbështet Qeverinë aktuale në Beograd dhe dekurajon opozitën demokratike, ndoshta duke e konsideruar atë nacionaliste.
Edward Joseph: Pajtohem me këtë vlerësim, përveç te pjesa e fundit. Këtu nuk bëhet fjalë për opozitën dhe nuk ka rëndësi nëse pozicioni i saj është më i vështirë apo më fleksibil. Pra, ky nuk është thelbi, por largimi i pengesës që është identike edhe për pushtetin pro-demokratik, por edhe për pushtetin anti-demokratik në Beograd.
Kjo do të thotë se me pranimin e Kosovës në Partneritetin për Paqe të NATO-s, Serbia e humbë levën aktuale të fuqisë. Kjo do të zvogëlonte ndikimin e Rusisë dhe Kinës. Çfarë përfitimesh mund t’i ofronin Vuçiqit në një situatë të tillë të re, sepse nuk do të mund ta pengonin hyrjen e Kosovës në Aleancën Veri-Atlantike, nëse për këtë pajtohen të gjithë anëtarët e saj?
Është në interesin e Serbisë që të bëhet anëtare e NATO-s
Radio Evropa e Lirë: Si do të ndikonte kjo në skenën e brendshme politike në Serbi?
Edward Joseph: Thjesht, sepse strategjia e saj për izolimin dhe dobësimin e Kosovës do të dështonte. Me këtë do të ndryshohej përllogaritja e saj strategjike. Përkatësisht, Rusia dhe Kina nuk mund t’i ndihmojnë më për çështjen më të rëndësishme, e ajo është Kosova, sado tanke, avionë luftarakë dhe dronë t’i sigurojnë Serbisë. Në atë moment, Beogradit do t’i duhet që t’iu drejtohet opsioneve të tjera, shumë të mira, më saktë t’i bashkohet rendit perëndimor, duke u bërë pjesë përgjegjëse e tij.
Kjo do të nënkuptonte përfundimin e historisë së “Botës serbe”, njohjen e sovranitetit dhe integritetit të Kosovës dhe negocimin për një zgjidhje përfundimtare, me ndërmjetësimin e BE-së dhe SHBA-së, garantimin e mbrojtjes së plotë për serbët e Kosovës dhe objektet e tyre fetare, madje edhe krijimin e kushteve për kthimin e atyre që janë zhvendosur. Kjo është e mundur sepse shumica e serbëve jetojnë në jug të Ibrit. Po të mos ishte e mundur bashkëjetesa me shqiptarët, ata tashmë do të ishin larguar nga Kosova.
Kjo më pas do t’iu mundësonte serbëve dhe malazezëve në Mal të Zi që të merren vesh për formulën e bashkëjetesës. Më pas do të krijoheshin mundësi për reformimin e Marrëveshjes së Dejtonit dhe marrëdhëniet ndërmjet Serbisë dhe Kroacisë do të përmirësoheshin ndjeshëm.
Në një mjedis të tillë të ndryshuar, Serbia mund të bëhet edhe anëtare e NATO-s, gjë që do të ishte e dobishme për të, sepse ka një industri të fortë ushtarake. Natyrisht, Serbia mund të mbajë marrëdhënie me Rusinë dhe Kinën. Së fundmi, do të ndikonte edhe në skenën e brendshme politike, sepse pranimi i rendit perëndimor nënkupton respektimin e standardeve demokratike, të cilat mund ta forcojnë opozitën në mënyrë të natyrshme pa barrën e vazhdueshme të çështjes së Kosovës.
Kjo ide është plotësisht e realizueshme dhe jo sikurse me ftesën e Vuçiqit në Samitin për Demokracinë, apo hapjen e një kapitulli në negociatat me BE-në lidhur me shtetin e së drejtës, edhe pse Serbia nuk e meritonte atë, por u arrit nga Komisionari evropian, Oliver Varhelyi, bashkëpunëtor i ngushtë i Viktor Orbanit.
“Serbia e Madhe” inkurajon “Shqipërinë e Madhe” dhe anasjelltas
Radio Evropa e Lirë: SHBA-ja ka emëruar një të dërguar të posaçëm për Ballkanin Perëndimor, më pas për reformat zgjedhore në Bosnjë e Hercegovinë, si ambasador amerikan në Beograd vjen një diplomat me shumë përvojë, Christopher Hill. A paralajmëron kjo një ndryshim domethënës në qasjen e Uashingtonit ndaj rajonit, pra angazhimin e tij më të madh, apo do të mbetet i ulët në listën e prioriteteve, duke pasur parasysh rëndësinë e marrëdhënieve me Kinën, krizën në Ukrainë dhe fokusimin e Bidenit në agjendën e brendshme?
Edward Joseph: Ky është proces evolutiv. Emërimi i Christopher Hillit, diplomat veteran në rajon nga vitet 1990, i cili zëvendëson ambasadorin aktual në Beograd, mandati i të cilit nuk ka skaduar ende – është një sinjal shumë i rëndësishëm. Këtu është edhe një diplomati me shumë përvojë, Jeff Hovenier, i cili vjen në Prishtinë, pastaj Michael Murphy, ambasadori i ri i SHBA-së në Sarajevë, i cili njeh Bosnjën, Kosovën dhe rajonin në tërësi.
Këto emërime tregojnë se Uashingtoni e kupton se kursi i deritashëm nuk funksionon. Në këtë mozaik mungon ende pjesa që lidhet me levën e ndikimit. Sanksionet e fundit amerikane kundër Zvonko Vesellinoviqit dhe 13 personave të tjerë janë të orientuara drejt kësaj. Por nismat si “Ballkani i Hapur”, normalizimi ekonomik, ftesa e Vuçiqit në Samitin për Demokracinë, apo vendimi i BE-së për të dhënë dritën jeshile për hapjen e kapitullit të sundimit të ligjit në negociatat me Serbinë – nuk janë një mënyrë për të hequr levën që Beogradi ka në raport me Kosovën.
Tregu ekonomik rajonal është shumë i rëndësishëm për të gjitha vendet, por nuk mund të arrihet pa vlera evropiane, demokratike. Përkundrazi, mund të jetë i rrezikshëm.
Shikoni Kinën, e cila ka zhvilluar tregti me Korenë e Jugut, Japoninë dhe më herët me Hong Kongun, por ka besim reciprok shumë të ulët.
Pra, normalizimi ekonomik, i modeluar sipas qasjes së Trumpit, ofron përfitime të caktuara. Por, pengesa reale për rritjen ekonomike në rajon është e natyrës politike. Prandaj, ekziston rezistenca nga Kosova, Mali i Zi dhe Bosnja për t’iu bashkuar “Ballkanit të Hapur”. Nëse kjo nismë do të ishte kaq e mirë dhe do të kishte të bënte vetëm me fitimin e parave, të gjitha këto vende do të bashkoheshin.
Ky afrim mes Ramës dhe Vuçiqit nuk është edhe aq i “shëndetshëm”. Domethënë, duhet përkujtuar se “Serbia e Madhe” çon në krijimin e “Shqipërisë së Madhe”, dhe anasjelltas. Kjo është një dinamikë shumë e rrezikshme dhe ajo thyhet në Kosovë, në lumin Ibër, gjë që do të çonte në ndarjen në “Serbinë e Madhe” dhe “Shqipërinë e Madhe”. Nuk është në interesin e Perëndimit që të krijohet “Shqipëria e Madhe”, “Serbia e Madhe” dhe ndarja e Bosnjë e Hercegovinës në tri pjesë. Kjo është në interesin e Rusisë dhe Kinës, por jo edhe të Perëndimit.
SHBA-ja nuk e lë pas dore Ballkanin
Radio Evropa e Lirë: Çfarë mund të pritet nga këto emërime?
Edward Joseph: Siç thashë, është me karakter evolutiv. Para së gjithash, me këto emërime dhe deklarata, administrata Biden ka kohë që sinjalizon se është e vetëdijshme se situata në rajon është shumë serioze. Sekretari i Shtetit Antony Blinken dërgoi këshilltarin e tij, Derek Chollet, në Bosnjë e Hercegovinë për të përcjellë mesazhin e fuqishëm, përfshirë edhe Millorad Dodikut.
Pra, nuk është e vërtetë që Shtetet e Bashkuara e neglizhojnë Ballkanin Perëndimor dhe se nuk i shohin kërcënimet e brendshme, përfshirë edhe ato që rrjedhin nga veprimet e Rusisë dhe Kinës. Këtë e vërtetojnë këto emërime, por ky është proces. Elementi kyç nuk do të jetë “Ballkani i Hapur”. Kjo është lojë e Vuçiqit me pranimin e qasjes së Trumpit ndaj normalizimit ekonomik, sepse e liron atë nga presioni.
Rruga e duhur është përmes Procesit të Berlinit, këshillit rajonal për koordinim dhe vlera të BE-së. Kjo nënkupton integrimin rajonal si pjesë e integrimit evropian, vlerat e përbashkëta, demokratike, tejkalimin e ngërçit politik për Kosovën, në vend që të insistohet në qasjen “populli do të tregtojë dhe prandaj nuk do t’i interesojë politika”. Kjo nuk funksionon kështu.
Toleranca e papranueshme e bllokadës bullgare ndaj Maqedonisë së Veriut
Radio Evropa e Lirë: Megjithatë, në BE ekziston lodhja nga zgjerimi dhe kjo është arsyeja pse nismat alternative po shfaqen në këtë vakum.
Edward Joseph: Konstatim i mirë. Lodhja nga zgjerimi është një problem i madh dhe është një dhuratë për Vuçiqin, i cili mund ta paraqesë para votuesve si joseriozitet dhe mungesë të interesimit të partnerëve evropianë, për të vënë në dukje shembullin e Maqedonisë së Veriut, e cila është bllokuar nga Bullgaria në rrugën e saj për në BE. BE-ja nuk po bën asgjë, ashtu siç nuk bëri as Gjermania gjatë presidencës së saj, duke lejuar kështu Bullgarinë, e cila sigurisht nuk është ndër anëtaret më të fuqishme, të pengojë Shkupin zyrtar të negociojë me Brukselin. Vuçiq mund të thotë gjithashtu se Maqedonia e Veriut ka ndryshuar edhe emrin për të zhbllokuar rrugën e integrimeve euroatlantike dhe Sofja zyrtare tani po e pengon. Dhe Vuçiq ka të drejtë kur e thotë këtë. Pyetja është si të zgjidhet ky problem?
Sa më shumë që të ketë tensione dhe trazira në Ballkan, nisma si “Bota serbe”, fluturimi i avionëve luftarakë dhe shfaqja e ambasadorit rus në kufirin me Kosovën, tensionet në Mal të Zi, konfrontimet dhe gazi lotsjellës në Cetinje, kërcënimet ndaj integritetit të Bosnjë e Hercegovinës – do të ketë më pak gatishmëri nga publiku evropian që të miratojë pranimin e vendeve të Ballkanit. Kur votuesit francezë, gjermanë, holandezë dhe të tjerë evropianë të shohin skenat e përmendura në media, me siguri do të thonë “ne nuk i duam këto vende në BE”.
Përgjigja ndaj lodhjes së zgjerimit të BE-së është që fillimisht të stabilizohet rajoni mbi parimet e demokracisë dhe jo të stabilitokracisë. Kjo mund të arrihet sipas modelit që përmenda, më saktësisht që katër anëtarë të NATO-s të mundësojnë hyrjen e Kosovës në Partneritetin për Paqe, gjë që do të ndryshonte ndjeshëm dinamikën politike në Ballkan, veçanërisht në dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, që është nën ombrellën e BE-së.
Kthesë në Athinë dhe Madrid
Radio Evropa e Lirë: Megjithatë, pavarësisht sinjaleve që përmendni nga Greqia, Spanja, Rumania dhe Sllovakia, pyetja është nëse ato do të jenë të gatshëm të pranojnë hyrjen e Kosovës në Partneritetin për Paqe?
Edward Joseph: Secili prej tyre po ecën në një drejtim pozitiv kur bëhet fjalë për këtë qasje. Athina ka dhënë deklaratë zyrtare duke bërë dallimin mes rastit të Kosovës dhe Qipros Veriore. Po ashtu, Sekretari spanjoll i Shtetit për Çështje të BE-së (Juan Gonzalez Barba), në një takim në nëntor, ku mori pjesë ministrja serbe për Integrime Evropiane, Jadranka Joksimoviq, paralajmëroi se vendi i tij do të ndryshojë qëndrimin e tij, në kuptimin që Kosova nuk do të jetë më e izoluar. Ndaj kësaj deklarate ka reaguar menjëherë ministrja Joksimoviq.
Kur bëhet fjalë për Sllovakinë, Qeveria e saj është demokratike, pro-perëndimore dhe kundër korrupsionit. Rumania është gjithashtu e lodhur nga etiketimi, që ta quajnë vend i korruptuar. Ajo është shumë e shqetësuar për shkak të ndikimit rus dhe hungarez. Ashtu si Sllovakia, Rumania është e shqetësuar për politikën destabilizuese të Budapestit zyrtar. Këto janë çështje që partnerët amerikanë dhe evropianë mund dhe kanë interes t’i zgjidhin. Pra, ka hapa të ndryshëm që këto shtete mund të ndërmarrin para njohjes eventuale të Kosovës, të cilat e mundësojnë anëtarësimin e saj në Partneritetin për Paqe.
Siç thash, kjo do të ndryshonte dinamikën në Ballkan, duke mundësuar stabilizimin e tij. Atëherë do të jetë shumë më e vështirë për Francën, Holandën, Danimarkën dhe vendet e tjera skeptike që të bllokojnë zgjerimin e BE-së në këtë rajon.
Ndikimi i Kinës bazuar në kurthet e borxheve
Radio Evropa e Lirë: Edhe nëse ky skenar i pranimit të Kosovës në Partneritetin për Paqe realizohet, a do të mundet Rusia dhe veçanërisht Kina për shkak të levave të saj ekonomike, të parandalojnë ose të paktën ta bëjnë më të vështirë stabilizimin e Ballkanit për të cilin po flisni?
Edward Joseph: Është e vërtetë që Kina ka një ndikim, por në bazë të investimeve false. Këto nuk janë investime reale, por huamarrje dhe në shumë raste nuk janë marrëveshje thjesht ekonomike, por kanë një sfond gjeostrategjik. Në të njëjtën kohë, këto projekte po ndotin mjedisin. Pra, nuk është vetëm Rio Tinto. Kompanitë kineze janë burimi kryesor i ndotjes në Serbi. Madje, Mali i Zi ka një borxh më të lartë ndaj Kinës për kokë banori sesa Serbia, prandaj i kërkoi ndihmë BE-së për ta shlyer atë.
Sidoqoftë, Kina është shumë e pranishme në rajon, gjë që e tregon marrja me qira e portit në Pire. Prandaj, Kinës dhe Rusisë duhet t’iu pamundësohet përdorimi i mekanizmave të ndryshëm të ndikimit politik, në radhë të parë përmes partneres së tyre strategjike, që është Serbia. Këtë nuk e them unë, por Alleksandar Vuçiq, madje edhe me krenari. Më lejoni t’ju kujtoj skenën kur ai e puthte flamurin kinez dhe panot në Serbi me mesazhin “Faleminderit, vëlla Xi”. Ai gjithashtu lavdëron dhe promovon vazhdimisht Putinin dhe partneritetin strategjik me Hungarinë, e cili është model për Serbinë. Megjithatë, ky është një model i rremë i demokracisë.
Ai ndikim mund të parandalohet duke e zgjidhur çështjen e Kosovës dhe krahas kësaj jo duke e poshtëruar Serbinë, por duke krijuar kushte që Beogradi dhe Prishtina të negociojnë një marrëveshje dinjitoze që do ta stabilizojë situatën dhe siç thash, të mbrojë interesat e serbëve të Kosovës. Ky është interesi afatgjatë i Serbisë, i vendeve të rajonit, por edhe i Perëndimit.
Formimi i Asociacionit varet nga rezultati i dialogut
Radio Evropa e Lirë: Bashkimi Evropian po i bën presion Kosovës që të përmbushë obligimin e saj për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, i paraparë me Marrëveshjen e Brukselit. Cilat do të jenë pasojat për autoritetet në Prishtinë nëse vazhdojnë të refuzojnë që ta bëjnë këtë?
Edward Joseph: Kosova ka obligime ndaj serbëve vendas, pavarësisht se çfarë po bën Serbia, në radhë të parë të zbatojë vendimin e Gjykatës Kushtetuese për kthimin e pronave të Manastirit të Deçanit, gjë që tregon se ka drejtësi. Mirëpo, Qeveria e Kurtit, ashtu sikurse të mëparshmet, nuk e bëri këtë. Kjo është e paqëndrueshme. SHBA-ja dhe partnerët evropianë duhet të kërkojnë nga autoritetet në Prishtinë që vendimi i përmendur i Gjykatës Kushtetuese të zbatohet menjëherë dhe këtë nuk duhet ta pengojë asnjë kryetar komune dhe askush tjetër.
Kur është fjala për Asociacionin e komunave me shumicë serbe, situata është disi më ndryshe. Kosova e ka obligim ta zbatojë vendimin për themelimin e tij, sepse me të është pajtuar në vitin 2013 dhe 2015, por në kontekstin e negociatave. Ajo çfarë mund dhe pritet të bëjë Kosova varet në njëfarë mënyre nga qëndrimi i serbëve të Kosovës dhe nga Beogradi. Asnjë shtet nuk do t’i japë statusin përfundimtar një pakice që është potencialisht separatiste dhe me një qeveri armiqësore që e mbështet atë. Imagjinoni, për shembull, që në rastin e Qipros Veriore, autoritetet në Nikosia të thonë se mund të formojnë asociacionin e tyre dhe gjëra të tjera pa asnjë garanci, ndërkaq që Turqia njeh pavarësinë e atij rajoni!
Natyrisht që nuk do ta bëjnë këtë, ashtu siç nuk mundet as Prishtina. Ajo do të mund të propozonte në mënyrë konstruktive se si mund të organizohet Asociacioni i komunave me shumicë serbe në përputhje me sovranitetin dhe integritetin territorial të Kosovës, por edhe me interesat e serbëve atje. Është shumë e mundur të formohet një asociacion i tillë që nuk do të ishte Republika Sërpska, duke kontribuar kështu në krijimin e besimit.
Pra, kjo nuk është çështje binare, kështu që Kosova është e obliguar të formojë Asociacionin e komunave me shumicë serbe dhe vetëm atëherë pastaj Serbia t’i kryejë obligimet e saj. Këto janë negociata në të cilat të dyja palët duhet të tregojnë vullnet të mirë dhe sinqeritet. Por, pavarësisht nga negociatat, Qeveria e Kurtit dhe të tjerët janë të obliguar që t’i përmbushin obligimet kushtetuese ndaj serbëve të Kosovës, pavarësisht se çfarë bën Beogradi.
Çoviq është produkt i politikës së Dodikut
Radio Evropa e Lirë: Gara për armatim ndërmjet Serbisë dhe Kroacisë është padyshim vetëm një pasqyrim i situatës në Ballkan.
Edward Joseph: Është e qartë se ekziston një ndjenjë e pasigurisë reciproke mes Serbisë dhe Kroacisë. Nëse Serbia po armatoset, nëse ekziston iniciativa jodemokratike “bota serbe”, këto në Kroaci i perceptojnë si një kërcënim. Gjithashtu, ekziston antagonizmi rreth Kosovës, për shkak se Kroacia i forcoi trupat e saj brenda KFOR-it këtë pranverë, gjë që shkaktoi reagime të ashpra nga Beogradi.
Kur bëhet fjalë për Bosnjë e Hercegovinën, ekziston ideja e një “Kroacie të Madhe”, por vetëm si produkt i konceptit të “Serbisë së Madhe”. Në këtë kuptim, politika e Dragan Çoviqit (udhëheqës i Bashkimit Demokratik Kroat -HDZ në Bosnjë e Hercegovinë) është e mundur vetëm për shkak të veprimeve të Millorad Dodikut. Në qoftë se Republika Sërpska do të pranonte reformat e Marrëveshjes së Dejtonit, nuk do të kishte politikë të Dragan Çoviqit dhe histori për Herceg Bosnën. Më lejoni t’ju kujtoj se as Franjo Tuxhman nuk do të guxonte ta ndante Bosnjën dhe Hercegovinën pa pjesëmarrjen e Serbisë në të.
Radio Evropa e Lirë: Supozoj se lufta nuk është e mundur, sepse Kroacia është anëtare e NATO-s dhe do të mbrohej nga një mekanizëm kolektiv i sigurisë.
Edward Joseph: Ky është një moment shtesë, sepse ndryshimi i kufijve të Kroacisë, si dhe Shqipërisë, e cila është gjithashtu anëtare e NATO-s, do të ishte shumë i ndërlikuar, sepse ata gëzojnë mbrojtje sipas nenit 5 të Statutit të Aleancës së Atlantikut të Veriut, në bazë të kufijve ekzistues.
Për një ndryshim eventual të kufijve, të gjitha vendet e NATO-s duhet të konsultohen dhe ato eventualisht ta miratojnë një gjë të tillë. Pra, asnjë anëtare e kësaj aleance nuk mund të ndryshojë në mënyrë të njëanshme kufijtë e saj dhe të presë mbrojtje kolektive.
Gjithashtu, këto vende pranojnë rendin perëndimor, siguria e të cilit mbrohet nga Aleanca Veri-Atlantike e udhëhequr nga SHBA-ja, madje edhe Bullgaria dhe Turqia, megjithëse janë afër Rusisë. Vetëm Serbia nuk e pranon atë dhe në këtë mënyrë as Republika Sërpska, pastaj Lista Serbe në Kosovë dhe Fronti Demokratik në Mal të Zi. Dhe jo vetëm që nuk e pranon rendin perëndimor, por nën regjimin e Vuçiqit, Serbia po promovon rende alternative – anti-demokratike ruse, kineze dhe hungareze.
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, e ka akuzuar Serbinë se po vazhdon ta shkelë një marrëveshje të Brukselit mes dy vendeve për personat e pagjetur, duke i shpërfillur kërkesat e Kosovës për hapjen e arkivave të policisë dhe ushtrisë serbe në lidhje me mijëra personat e zhdukur me forcë gjatë luftës së viteve 1998/1999 në Kosovë.
Duke folur pas homazheve te Memoriali për të Pagjeturit më 27 prill në Prishtinë, Osmani tha se “edhe sot Serbia vazhdon që të bëjë krim të dyfishtë, sepse njëherë e kreu krimin, e pastaj bëri çmos që ta fshehë atë, duke i fshehur gjurmët e krimit edhe 25 vjet më vonë”.
Në Kosovë më 27 prill shënohet Dita Kombëtare e të Zhdukurve me Forcë gjatë luftës. Rreth 6,000 njerëz u zhdukën gjatë luftës së fundit, prej të cilëve mbi 1.600 janë ende të pagjetur.
“Përkundër faktit se kryetari i komisionit qeveritar, Andin Hoti, i ka dërguar letra Serbisë disa herë, duke i kërkuar që…të hapen arkivat për të dhënat e brigadave policore dhe ushtarake, për të cilat ka dëshmi që kanë marrë pjesë në masakra por edhe në operacione pas luftës për fshehjen e trupave – Serbia akoma nuk bëhet e gjallë në përgjigjen e këtyre kërkesave dhe vazhdon ta shkelë këtë marrëveshje të arritur në Bruksel”, tha Osmani.
Kosova dhe Serbia, një vit më parë, u pajtuan për Deklaratën e përbashkët për personat e zhdukur, në kuadër të dialogut për normalizimin e marrëdhënieve të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian.
Zotimet që u bënë me këtë deklaratë, përfshijnë: qasje të plotë në informacione të besueshme, mes tyre edhe ato me status të klasifikuar; vënie në dispozicion të të gjitha dokumenteve me rendësi për përcaktimin e fatit të personave të zhdukur, si dhe punë të përbashkët përmes një komisioni të kryesuar nga Bashkimi Evropian.
Një vit pas, asgjë prej këtyre në praktikë, të gjitha vetëm në letër.
Zëdhënësi i BE-së, Peter Stano, konfirmoi për Radion Evropa e Lirë ditë më parë se Deklarata e përbashkët, e miratuar nga kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, në maj të vitit 2023, “nuk po zbatohet ende”.
Stano theksoi se Deklarata nuk është ligjërisht e detyrueshme, por shtoi se BE-ja kërkon nga palët që të angazhohen “në mënyrë konstruktive” në kuadër të dialogut, për të arritur pajtueshmëri për termat e referencës.
Gjatë luftës në Kosovë janë vrarë rreth 13,000 njerëz, janë zhvendosur mbi 800,000, ndërsa janë zhdukur rreth 6,000, prej të cilëve rreth 1.600 janë ende të pagjetur.
Qindra trupa të shqiptarëve të vrarë të Kosovës janë gjetur në varrezat masive në Serbi. REL
Rreth 40 studiues shqiptarë dhe të huaj të natyrës kërkuan nga qeveria shqiptare që të përfshijë Deltën e Lumit Vjosa në Parkun Kombëtar të Vjosës dhe të ndalë vizionin për projekte të turizmit masiv.
Në një deklaratë, pas një jave shkencore në Deltën e Vjosës të studiuesve nga Shqipëria, Austria, Bullgaria, Greqia dhe Italia, e cila u shpërnda nga organizatat mjedisore “Euro Natur”, “Riverwatch” dhe “EcoAlbania” thuhet se Delta e Vjosës, përballet me shumë kërcënime prej vizionit të qeverisë shqiptare për turizëm masiv.
“Së fundmi, vijon deklarata, qeveria planifikon ndertimin e nje resorti luksoz me Jared Kushner, dhëndrrin e Donald Trump, në zonën e Zvërnecit, brenda deltës së Vjosës.. Sipas masterplanit të qeverisë për zonën, kjo është vetëm maja e ajsbergut të planeve shkatërruese për këtë ekosistem delikat. Ndërkohë Aeroporti Ndërkombëtar i Vlorës, gjithashtu brenda Deltës, është tashmë në ndërtim” thuhet në deklaratë.
Organizatat mjedisore përfshijnë në deklaratën e shpërndarë citime të disa prej studiuesve që morën pjesë në Deltën e lumit Vjosa në mbledhjen e të dhënave të disiplinave të ndryshme, që nga studimi i peshqve, gjitarëve, shpendëve, bimësisë, insekteve dhe deri te monitorimi i cilësisë së ujit dhe mikroplastikës.
“Gjetjet tona në vetëm 5 ditë kërkimi janë më të vërtetë të jashtëzakonshme dhe qëndrojnë si një testament i biodiversitetit të pasur të deltës. Ndaj ne po draftojmë një raport gjithëpërfshirës të të dhënave tona dhe i bëjmë thirrje qeverisë shqiptare të njohë rëndësinë ekologjike të kësaj zone delikate dhe ta përfshijë atë në Parkun Kombëtar të Lumit të Egër Vjosa, në përputhje me standardet e IUCN”, pohoi profesori i shkencave të natyrës në Universitetin e Tiranës, Aleko Miho .
Ndërsa Fritz Shiemer nga Universiteti i Vienës deklaroi se: “Në mes të joshjes së turizmit luksoz, ne duhet të kujtojmë rëndësinë e pakrahasueshme ekologjike të deltës së Vjosës, një thesar unik në të gjithë Europën. Le t’i japim prioritet ruajtjes mbi zhvillimin.”
Një studim i ri tregon siaps organizatave mjedisore që Delta e Vjosës është një nga deltat e pakta të paprekura në Mesdhe. Nga 258 deltat dhe grykëderdhjet e lumenjve të vlerësuara në rajon, vetëm 4% e tyre, siaps studimit, janë në gjendje të mirë.
Studimi thotë se Delta e Vjosës dhe deltat fqinjë të lumenjve Shkumbin dhe Seman në Shqipëri përbëjnë deltat e fundit të mëdha dhe dinamike, të cilat bartin vlerë të pakrahasueshme për të gjithë detin Mesdhe dhe Europën.
Java e Shkencore e Deltës së Vjosës pason ekspedita të ngjashme në pellgun e Vjosës në vitin 2017 dhe dhe 2021, të cilat luajtën sipas organizatave mjedsiore një rol kryesor në nxjerrjen në pah të vlerave ekologjike të Vjosës, duke shmangur projektet hidroenergjetike dhe përfundimisht duke hapur rrugën për mbrojtjen e Vjosës si Parku Kombëtar i Lumit të Egër.
Ekspertja Amerikane e sigurisë Ivana Stradner ka thënë se Serbia do të vazhdojë të prodhojë diktatorë edhe pas presidentit serb Aleksandar Vuçiq.
Sipas saj, siguria në Ballkan do të jetë diskutabile nëse nuk veprohet urgjentisht në shuarjen e dy agjencive që nxitin destabilizim.
“Nuk ka siguri në Ballkan pa çmontuar agjencinë e inteligjencës së Serbisë së bashku me Agjencinë e Inteligjencës së Mbrojtjes. Lidhjet e tyre me Rusinë (dhe së fundmi me Kinën) po dëmtojnë sigurinë në rajon… dhe shumë shpejt në Evropë”, ka shkruar Stradner në X.
Nëse nuk ndërmerren këta hapa, sipas saj pas Millosheviqit është Vuçiqi dhe pas Vuçiqit do të ketë një tjetër diktator “Kjo do vazhdojë derisa të shpërbëni rrjetin”, ka shtuar ajo.
Sipas Stradner, gjëja e parë që një qeveri e re në Serbi duhet të bëjë një ditë është të çmontojë plotësisht aparatin e mbrapshtë të sigurisë dhe të krijojë një të ri. sn
Kryeministri Albin Kurti ka marrë pjesë në eventin e organizuar nga Partia Socialdemokrate e Gjermanisë, SPD – partia në pushtet e kancelarit Olaf Scholz – në hapësirat e Bundestagut gjerman, për nder të 75-vjetorit të themelimit të Këshillit të Europës.
Në fjalimin e tij, Kurti bëri thirrje që Kosova të bëhet anëtare e Këshillit të Europës këtë vit. Ai përmendi edhe zotimet e Kosovës që të plotësojë kërkesat që i janë bërë për t’u anëtarësuar në këtë organizatë.
“Që kjo të ndodhë duhet të ndodhin dy gjëra”, tha Kurti, raporton Gazeta Express.
Njëra prej tyre është Asociacioni për komunitetin serb dhe tjetra lejimi i bashkimit civil mes gjinive të njëjta – që nuk ka gjetur përkrahje në Kuvendin e Kosovës deri tani.
Ai tha se për këtë personalisht do ta krijojë shumicën parlamentare, duke i bërë thirrje edhe opozitës.
“Më lejoni t’ju jap një shembull. Kosova do të synojë që së shpejti të bëhet vendi i dytë në Ballkanin Perëndimor, pas fqinjëve tanë Mali i Zi, duke u ofruar qytetarëve të saj të drejtën e bashkimeve civile të të njëjtës gjini. Ne do të punojmë shumë për ta kaluar këtë në të ardhmen shumë të afërt. Për këtë unë personalisht do të ndërtoj një shumicë parlamentare – dhe do të bëj thirrje për mbështetje të gjerë për këtë edhe nga partitë opozitare. Vendimi për mbledhjen e qeverisë për këtë çështje tashmë është marrë”.
Kurti tha se kjo do të bëhet edhe për shkak që e kërkon që Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut derisa kërkesa për anëtarësim të Kosovës në Këshill të Europës është në proces.
“Ne e bëjmë këtë sepse është një e drejtë, sepse është një e drejtë, sepse është në kushtetutën tonë dhe sepse e dimë që Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut ka nxjerrë aktgjykime duke kërkuar që kjo të bëhet. Ne e dimë se ka vende në Këshillin e Europës për një kohë të gjatë që e kanë injoruar gjykatën për këtë. Kosova do të jetë ndryshe. Në këtë mënyrë duam të frymëzojmë të tjerët”, tha Kurti.
Ai foli edhe për minoritetet në Kosovë, duke thënë se do t’i zgjidhë “çështjet e pazgjidhura” me komunitetin serb si prioritet.
“Ne gjithashtu do t’i zgjidhim çështjet e pazgjidhura me të cilat ballafaqohen pakicat tona, të drejtat dhe nevojat e tyre, duke përfshirë minoritetin serb të Kosovës, si prioritet. Edhe për këtë, ne po punojmë me anëtarët gjermanë të Bundestagut për të përshkruar nisma të reja dhe të mëdha. Takimet e mia këtu në Berlin për këtë kanë qenë shumë inkurajuese”.
Anëtari i kryesisë së PD, Belind Këlliçi gjatë fjalës së tij nga protesta para bashkisë së Tiranës i bëri thirrje drejtësisë të hetojë kryebashkiakun Erion Veliaj.
Ai shkoi edhe më tej kur paralajmëroi se javën e ardhshme do të publikojë dokumente që provojnë sipas tij, lidhjen e bashkisë së Tiranës me vdekjen e Ardit Gjoklajt në venddepozitimin e mbetjeve në Sharrë.
“U bë e katërta javë që sjell këtu këshilltarët bashkiakë të opozitës, në orar zyrtar pune, ditën e premte, të cilët kërkojnë të futen në institucionin e Bashkisë së Tiranës për të marrë përgjigje për kërkesat që kanë bërë për fondet e Bashkisë Tiranë. Jemi në një ditë rutinë jave, në një ditë pune dhe ju e shihni mjaft mirë që dera e Bashkisë Tiranë është e mbyllur, është e lidhur me zinxhirë… Ku keni parë ju një bashki tjetër në botë që nuk lejon këshilltarët bashkiakë të futen në institucion për të marrë informacion? Ku keni parë ju një drejtësi, e cila javën e kaluar u paralajmërua nga ky shesh që kryetari i bashkisë dhe pronari faktik i inceneratorit të Tiranës, Eron Veliaj, me datë 25 prill, që ishte dita e djeshme, do të udhëtonte drejt Holandës për të takuar bashkëpunëtorët e tij në inceneratorin e Tiranës. Dhe çfarë ndodhi ditën e djeshme? Pronari faktik i inceneratorit të Tiranës me një arrogancë të pashoq, postoi vetë nga Holanda, duke i bërë karshillëk gjith qytetarëve, opozitës dhe institucioneve të reja të drejtësisë“, tha Këlliçi.
I bëj thirrje SPAK-ut me të gjithë dokumentet që kemi dorëzuar deri tani me të gjithë materialet dhe provat e pakundërshtueshme që provojnë përfshirjen e drejtpërdrejtë të Erion Veliajt në aferën e inceneratorit të Tiranës, në aferen e dherave dhe në aferën e 5D, të zbatojë ligjin, të marrë të pandehur dhe të çojë para drejtësisë, pronarin faktik të inceneratorit të Tiranës, Erion Veliaj.
Nëse mendojnë se ne do të ndalojmë, nëse mendojnë se ne do të tërhiqemi e kanë gabim. Do na këni këtu çdo janë në mënyrë permanente deri sa drejtësia të veprojë pa regji. Sot jemi në ditën e 115 që kryetari i opozitës, Sali Berisha, mbahet në arrest shtëpie pa asnjë provë, pa asnjë fakt, pa asnjë akuzë. Ndërkohë një hajdut si Erion Veliaj, i cili është kapur në flagrancë me gjithë shtabin e tij elektoral të 14 majit, ai sot duhej të ishte para drejtësisë e prapa hekurave. Unë i bëj një thirrje të gjithë qytetarëve. Ajo çka keni përjetuar në 14 majin e kaluar, shantazhi, presioni, dhuna që është ushtruar ndaj kujtdo që ka menduar ndryshe dhe ka kërkuar të votojë për ndryshimin do të shpaguhet.
Ne nuk tërhiqemi për të çuar para drejtësisë pronarin faktik të inceneratorit të Tiranës. Këtë nuk e thotë opozita. Këtë e ka thënë ish-numri 2 i qeverisë, ish-numri 2 i Edi Ramës, Arben Ahmetaj, i cili ka akuzuar drejtpërdrejt Erion Veliajn si pronar faktik të inceneratorit të Tiranës.
Sot ne jemi i vetmi shtet që kemi një kryebashkiak të kapur në flagrancë ne vjedhje dhe me duart në xhepat e qytetarëve dhe askush nuk mban përgjegjësi. Treçereku i kabinetit, një pjesë e kryebashkiakëve, deputetë, sot ndodhen në burg dhe Edi Rama vazhdon tallet e me qytetarët dhe thotë nuk di asgjë kush ka ngrënë dardha dhe mollë prapa kurrizit.
Javën tjetër do të bëjmë publike dokumentet të reja që tregojnë lidhjet e Bashkisë së Tiranës me vrasjen e të miturit Ardit Gjoklaj. Kemi dhënë premtimin tashmë prej 8 vitesh që Ardit Gjoklajn nuk e harrojmë dhe këtë premtim do ta mbajmë …”.
Këlliçi kishte edhe një apel për efektivët e policisë bashkiake dhe ata të Policisë së Shtetit:
“Ndaloni dhunën ndaj qytetarëve dhe arrestoni hajdutët në bashki. I nderuar drejtues i Policisë së Shtetit që po flet me mikrofon. Merr masa që të arrestosh një hajdut që ka vjedhur 30 milionë euro nga taksat tuaja. Të nderuar efektivë të Policisë së Shtetit, efektivë të Policisë Bashkiake, askush nga protestuesit nuk ka asgjë me ju, përkundrazi jeni dëshmitarë se si jeni përdorur ndër vite për t’i shërbyer biznesit personal të pronarit faktik të inceneratorit të Tiranës, Erion Veliaj. Jeni ju që jeni detyruar të rrini natën e të ndaloni pleqtë që sheshin një tufë majdanoz në rrugët e këtij qyteti për t’i shërbyer biznesit privat të drejtorit të Policisë së Tiranës, Ermal Kapllanaj”.bw
Nis protesta te bashkia- Kalaja: Kemi leje deri në orën 20:00, do rrimë gjatë
11:14, 26/04/2024
Ka nisur protesta qytetare përballë Bashkisë së Tiranës, ku kërkohet dorëheqja e Erion Veliajt.
Organizatorja Adriana Kalaja konfirmoi për SYRI TV se protesta ka leje deri në orën 20:00.
Ajo tha se sot do rrinë më gjatë dhe do të kërkojnë largimin e Veliajt.
Protesta- Budina: Nuk ka ambasadë të na pengojë, se ne e dimë ç’heqim prej mafiozëve shqiptarë!
“Dua që në emër të Aleancës për Mbrojtjen e Teatrit t’ju falënderoj për këtë qëndresë heroike.” Këto ishin fjalët me të cilat u shpreh sot, regjisori Edmond Budina, në nisje të fjalës së tij në protestën qytetare përpara bashkisë së Tiranës, ku po bëhet thirrje për largimin e kryebashkiakut të korruptuar Erion Veliaj.
“Shikojeni të dashur miq, këtu përballë ne kemi folenë e grenzave, folenë e mafiozëve, e hajdutëve që na vjedhin paratë tona prandaj ne jemi këtu për t’u treguar që e kemi me folenë e tyre të grenxave, me folenë, – theksoi Budina. – “I keni parë dhe të gjithë jeni dëshmitarë sesi dhe opinioni publik botëror po i nxjerr lakrat, po i nxjerr llumin këtij shteti mafioz, të lidhur me bandat, prandaj ne qytetarë duhet të revoltohemi dhe nuk ka gjë që na ndal derisa ta largojmë këtë bandë mafioze, këtë bandë kriminelësh dhe nuk ka opinion ambasadash që të na pengojë. Jemi ne që e vuajmë në kurriz. Nuk janë ata që që e vuajnë në kurriz atë ç’ka heqim prej mafiozëve shqiptarë.”
Malkaj: Erion Veliaj zhduku edhe malin e Dajtit! Fshati digjet e k*rva krihet
Aktori Mehdi Malkaj gjatë fjalës së tij në protestën e sotme para Bashkisë së Tiranës, iu kujtoi qytetarëve se si Erion Veliaj dhe kjo qeveri, zhdukën malin e Dajtit, për të cilën arktitekti italian që e krijoi, krenohej aq shumë.
”Zonja dhe zotërinj, Teatri është tempull, në Teatër futen gjithë njerëzit pa dalllim feje, krahine, ideje, ai është një pasqyrë e madhe ku të gjithë tregojnë veten, dhe këta udhëheqësat tanë panë veten aty, panë se çfarë plehrash janë, çfarë ndyrësirash janë dhe thanë ta heqim këtë… se ky na bën hatanë!!”, u shpreh Malkaj.
Arkitekti italian që ka bërë këtë Tiranën e bukur që e shpartalloi ky krimineli, ka thënë që Tirana do jetë një nga kryeqytetet më të bukura të Europës sepse ka mal.
Më gjeni ku është mali?
Ktheni kokën… shikoni.
E zhdukën Dajtin.
E zhduku Dajtin ky plehra, nuk ekziston më Dajti.
Zonja dhe zotërinj, mua më pëlqejnë shprehjet popullore dhe i përdor herë pas here, fjala vjen ”fshati digjet e k*rva krihet”, se kush është kjo e fundit, e gjeni juve.
Zonja dhe zotërinj, Teatri është tempull, në Teatër futen gjithë njerëzit pa dalllim feje, krahine, ideje, ai është një pasqyrë e madhe ku të gjithë tregojnë veten, dhe këta udhëheqësat tanë panë veten aty, panë se çfarë plehrash janë, çfarë ndyrësirash janë dhe thanë ta heqim këtë… se ky na bën hatanë!!
Blushi, thirrje policëve: Edhe ju jeni të vjedhur nga Veliaj, mos u përdorni kundër popullit! Hapni rrugën!
Nga fjala e Tedi Blushit, Sekretarit të Përgjithshëm të PL, në proetstën para bashkisë së Tiranë.
“Jemi këtu prej katër javësh për të protestuar ndaj nj kryetari bashkie që ka thyer çdo rekord në krim, vjedhje, dhunim të drejtave të qytetarëve të Tiranës.
Koha e fjalëve ka mbaruar sepse siç e shikoni, nuk është më bashkia e Tiranës po një burg i madh i rrethuar nga Policia.
Kam një thirrje për policët e ndershëm në këtë protestë, të vjedhur si këta qytetarë, që merrni një pagë skandaloze, edhe në xhepat tuaja Veliaj ka futur duart çdo ditë.
Ashtu si edhe populli, edhe ju policë me apo pa uniformë, jeni të vjedhur njësoj si ne. Mos u përdorni për t’u përballur me popullin! Nuk ka regjim që të ndalë popullin të kërkojë drejtësi.”
Tym dhe flakë- Tensione përpara bashkisë, policia nuk lejon sërish këshilltarët e opozitës të futen brenda
Sërish tensione përpara Bashkisë së Tiranës.
Policia e Shtetit nuk ka lejuar këshilltarët e opozitës që të futen brenda.
Në drejtim të godinës janë hedhur tymuese dhe shashka.
Qytetarët kërkojnë dorëheqjen e Erion Veliajt dhe arrestimin e tij për aferat korruptive.
Balliu: Nuk ka diskutim që shefi i organizatës 5D është Erion Veliaj, turp që sot ai është i lirë
Gjatë protestës së mbajtur sot përpara Bashkisë së Tiranës ka folur edhe Shefi i Organizimit në PD, Klevis Balliu.
Ai iu kujtoi dhe njëherë qytetarëve që misioni i nisur nuk është politik por një mision për drejtësi të vërtetë.
“Nuk ka asnjë diskutim që shefi i organizatës 5D është Erion Veliaj. Dhe është një turp që sot ai është i lirë, ndërkohë që arrestohen të rinj dhe të reja që denoncojnë korrupsionin e kryehajdutit të Tiranës”, u shpreh Balliu.
Sot vazhdon një mision i nisur jo për çështje politike, por një mision i nisur për një drejtësi të vertëtë, sepse thelbi dhe problem i gjithë çështjeve në Shqipëri sot është mungesa e drejtësisë.
Shikoni pak që sot drejtësia refuzon që t’i hetojë këta hajdutë në këtë bashki si një organizatë kriminale.
Ndërkohë që këta ishin më të organizuar se Ndrangheta, më të organizuar se çdo mafia tjetër që ka qenë në Shqipëri, pse?!
Sepse në krye të tyre ishte dhe qëndron, ai që është kryehajduti i Tiranës , Erion Veliaj.
Nuk ka asnjë diskutim që shefi i organizatës 5D, është Erion Veliaj.
Dhe është një turp që sot ai është i lirë, ndërkohë që arrestohen të rinj dhe të reja që denoncojnë korrupsionin e kryehajdutit të Tiranës.
Të nderuar miq dhe efektivë policie, që sot ndodheni aty, pyeteni pak veten: A jeni në krahun e duhur të kësaj çështjeje?
A nuk jeni ju ata që u vodhët me uniforma 500 euro kapelja nga këta?
A nuk jeni ju ata që keni sot, rrogën më të ulët në rajon sepse lekët i fut në xhep, Erion Veliaj?
Kalaja: Asnjë aksion nuk ka vlerë pa lirimin e kreut të opozitës, Sali Berisha
Adriana Kalaja ka denoncuar në protestën e sotme qytetare përpara Bashkisë së Tiranës skandalet permanente të qeverisë, teksa shprehet se SPAK po amniston kriminelët, duke e konsideruar atë më të rrezikshëm se vetë krimi.
Përpara qytetarëve, Kalaja tha se aksioni opozitar nuk ka vlerë pa lirimin e kreut të opozitës, Sali Berisha, i cili ndodhet padrejtësisht në arrest shtëpie.
“Me dhimbje shoh sot sërish Policinë e Shtetit të kthyer në polici të pushtetit. Me dhimbje shoh sot që nuk ka asnjë reagim nga Policia e Shtetit tek shikon hekurat, zinxhirët e mbyllur të dyerve të Bashkisë së Tiranës. Këto nuk janë dyert e shtëpisë së Erion Veliajt, as mamit të tij që ka bërë dasmën. Kjo është shtëpia e bashkisë së qytetarëve të Tiranës që paguajnë për administrimin e taksave dhe mbarëvajtjen e Tiranës.
Ku është baza ligjore zoti Rrumbullaku dhe zoti Vocaj që ju në mes të ditës, në orarin zyrtar të punës pengoni këshilltarët të futen në godinën e Bashkisë dhe të ushtrojnë detyrën, jo të zgjedhur nga Erion Veliaj dhe Edi Rama?
SPAK-u duke amnistuar vrasësit, kriminelët, të korruptuarit është më i rrezikshëm se vetë krimi.”
Erion Veliaj mbyll derën me zinxhirë për opozitën, godina blindohet me forca të shumta policore
Forca të shumta policie kanë blinduar godinën e Bashkisë së Tiranës.
Ndërkohë, Erion Veliaj ka vendosur edhe zinxhirë në derën kryesore të këtij institucioni.
Këshilltarët e opozitës insistuan që të futen brenda godinës.
Por në shkelje të ligjit, policia nuk ka lejuar hyrjen e tyre brenda.
Këshilltarët e opozitës thanë se mbyllja me ‘zinxhirët e korrupsionit’ e godinës është një shkelje skandaloze e ligjit.
Qytetarë të shumtë kanë rrethuar Bashkinë e Tiranës dhe po kërkojnë dorëheqjen e Erion Veliajt.
Blushi sfidon policinë: Ngre flamurin kuqezi mbi kokat e tyre
Këshilltari i Partisë së Lirisë, Tedi Blushi ka sfiduar policinë që po mbron me dorë të hekurt godinën e Bashkisë së Tiranës.
Me një flamur kuqezi në dorë, Blushi u nis të futej brenda godinës së mbyllur me zinxhirë.
Blushi arriti të ngrejë flamurin kuqezi mbi kokat e tyre.
Ndërkohë qytetarë të shumtë po tentojnë që të thyejnë rrethimin.
Opozita kërkon dorëheqjen e Erion Veliajt dhe thotë se protesta e tyre nuk do ndalet.
Këlliçi: Javën tjetër do publikojmë dokumentet që e lidhin Bashkinë e Tiranës me vrasjen e Ardit Gjoklajt
Anëtari i kryesisë së PD, Bëlind Këlliçi i ka bërë thirrje policisë që të arrestojë Erion Velinë. Gjatë fjalës së tij në protestën e opozitës ai kërkoi hetim për vjedhjet që ka bërë Kryebashkiaku i Tiranës
Belind Këlliçi:Ndaloni dhunën ndaj qytetarëve dhe arrestoni hajdutët në bashki. I nderuar drejtues i Policisë së Shtetit që po flet me mikrofon. Merr masa që të arrestosh një hajdut që ka vjedhur 30 milionë euro nga taksat tuaja.
Të nderuar efektivë të Policisë së Shtetit, efektivë të Policisë Bashkiake, askush nga protestuesit nuk ka asgjë me ju, përkundrazi jeni dëshmitarë se si jeni përdorur ndër vite për t’i shërbyer biznesit personal të pronarit faktik të inceneratorit të Tiranës, Erion Veliaj. Jeni ju që jeni detyruar të rrini natën e të ndaloni pleqtë që sheshin një tufë majdanoz në rrugët e këtij qyteti për t’i shërbyer biznesit privat të drejtorit të Policisë së Tiranës, Ermal Kapllanaj.
U bë e katërta javë që sjell këtu këshilltarët bashkiakë të opozitës, në orar zyrtar pune, ditën e premte, të cilët kërkojnë të futen në institucionin e Bashkisë së Tiranës për të marrë përgjigje për kërkesat që kanë bërë për fondet e Bashkisë Tiranë. Jemi në një ditë rutinë jave, në një ditë pune dhe ju e shihni mjaft mirë që dera e Bashkisë Tiranë është e mbyllur, është e lidhur me zinxhirë….
Ku keni parë ju një bashki tjetër në botë që nuk lejon këshilltarët bashkiakë të futen në institucion për të marrë informacion? Ku keni parë ju një drejtësi, e cila javën e kaluar u paralajmërua nga ky shesh që kryetari i bashkisë dhe pronari faktik i inceneratorit të Tiranës, Eron Veliaj, me datë 25 prill, që ishte dita e djeshme, do të udhëtonte drejt Holandës për të takuar bashkëpunëtorët e tij në inceneratorin e Tiranës. Dhe çfarë ndodhi ditën e djeshme? Pronari faktik i inceneratorit të Tiranës me një arrogancë të pashoq, postoi vetë nga Holanda, duke i bërë karshillëk gjith qytetarëve, opozitës dhe institucioneve të reja të drejtësisë.
I bëj thirrje SPAK-ut me të gjithë dokumentet që kemi dorëzuar deri tani me të gjithë materialet dhe provat e pakundërshtueshme që provojnë përfshirjen e drejtpërdrejtë të Erion Veliajt në aferën e inceneratorit të Tiranës, në aferen e dherave dhe në aferën e 5D, të zbatojë ligjin, të marrë të pandehur dhe të çojë para drejtësisë, pronarin faktik të inceneratorit të Tiranës, Erion Veliaj.
Nëse mendojnë se ne do të ndalojmë, nëse mendojnë se ne do të tërhiqemi e kanë gabim. Do na këni këtu çdo janë në mënyrë permanente deri sa drejtësia të veprojë pa regji. Sot jemi në ditën e 115 që kryetari i opozitës, Sali Berisha, mbahet në arrest shtëpie pa asnjë provë, pa asnjë fakt, pa asnjë akuzë. Ndërkohë një hajdut si Erion Veliaj, i cili është kapur në flagrancë me gjithë shtabin e tij elektoral të 14 majit, ai sot duhej të ishte para drejtësisë e prapa hekurave. Unë i bëj një thirrje të gjithë qytetarëve. Ajo çka keni përjetuar në 14 majin e kaluar, shantazhi, presioni, dhuna që është ushtruar ndaj kujtdo që ka menduar ndryshe dhe ka kërkuar të votojë për ndryshimin do të shpaguhet.
Ne nuk tërhiqemi për të çuar para drejtësisë pronarin faktik të inceneratorit të Tiranës. Këtë nuk e thotë opozita. Këtë e ka thënë ish-numri 2 i qeverisë, ish-numri 2 i Edi Ramës, Arben Ahmetaj, i cili ka akuzuar drejtpërdrejt Erion Veliajn si pronar faktik të inceneratorit të Tiranës.
Sot ne jemi i vetmi shtet që kemi një kryebashkiak të kapur në flagrancë ne vjedhje dhe me duart në xhepat e qytetarëve dhe askush nuk mban përgjegjësi. Treçereku i kabinetit, një pjesë e kryebashkiakëve, deputetë, sot ndodhen në burg dhe Edi Rama vazhdon tallet e me qytetarët dhe thotë nuk di asgjë kush ka ngrënë dardha dhe mollë prapa kurrizit.
Javën tjetër do të bëjmë publike dokumentet të reja që tregojnë lidhjet e Bashkisë së Tiranës me vrasjen e të miturit Ardit Gjoklaj. Kemi dhënë premtimin tashmë prej 8 vitesh që Ardit Gjoklajn nuk e harrojmë dhe këtë premtim do ta mbajmë …
Regjizori Edmond Budina duke marrë fjalën në tubimin qytetar që zhvillohet në mbështetje të liderit të opozitës, Sali Berisha, tha se nuk është kundër drejtësisë, por kur drejtësia bën padrejtësi, tëherë ne nuk mund të rrimë pa reaguar.
Duke e cilësuar arrestin për Berishën si të burgosur politik, Budina tha se duhet reagim i fortë.
“Si mendoni ju se Edi Rama apo Erion Veliaj do të dorëhiqen? Jo ore jo, ne duhet ti shkulim ato, madje edhe ti marrim zvarrë po të jetë e nevojshme.
Nesër është dita e sulmit kundër hajdutëve, kundër atyre që mbështesin këtë mafia që është instaluar në Shqipëri.
Ne nuk dalim në shesh për Sali Berishën, por dalim për të drejtat tona që na i vjedhin, që na masakrojnë”, tha Budina.
Ai tha se SPAK fle, mbron mafiozët Edi Rama dhe Erion Veliaj, ndaj edhe ne jemi kundër tyre, kundër këtij sistemi drejtësie.
“Edhe mosbindja civile nuk është thjesht të dalim ne këtu, të kryejmë veprime konkrete. Të organizojmë revolt, ku të gjithë tregëtarët të ulin qepenat, të bllokojmë rrugët me makina. Me fjalime këta nuk rrëzohen”, tha Budina. sn
Prej nga do t’ia fillonit ju me rienergjizimin e diasporës shqiptare, do të ishte një pyetje e parë prej UGSHPD-së?
Nga mënyra e renditjes së vendqëndrimeve tuaja të ardhshme si; Athinë, Milano, Londër dhe Mynih (në qoftë se nuk janë takime nga distanca, zoom online), vërejmë se ky rrugëtim i cunguar i hartës tuaj “globaliste apo gjithëpërfshirëse” flet shumë për strategjinë e zgjedhur politike dhe e shpjegon atë disi se përse ende nuk keni parashikuar edhe një ndalesë si SHBA-ja. Mbase mund të jetë edhe një surprizë, por përpara se të jetë një e tillë strategjia dhe trajta ideologjike e juaj për arritur pas 2025 -ës edhe vitin 2030-të me atë korrupsion dhe skandale që shihet qeverisja juaj duket si një tentativë naive. Dëshira të tilla pushtetmbajtëse mund të mbahen vetëm me dhunë dhe kjo shpreh vetëm bindjen tuaj dhe jo respektimin e ligjeve dhe rregullat në demokraci. Kjo do t’ju bënte një diktator dhe nuk besojmë se populli shqiptar diaspora do ta pranonin atë përmes votës e tyre, veç se do të ishin të mashtruar dhe sy errët prej propagandës që ju investoni.
Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës me shtrirje në Europë dhe SHBA formuar që prej vitit 2021 e ka ndjekur me vëmendje qeverisjen tuaj. Periudha e mandatit të fundit me gafa dhe skandale të pafundme tregon për një dekadencë, një fermentim prej korrupsionit dhe përvetësimeve në një shkallë të atillë që të bën të dyshosh se mund ta prodhojë ndryshimin. Megjithatë pas dhjetë vitesh juve vazhdoni të keni kuraje dhe të udhëhiqni përsëri shqiptarët.
Rienergjizimi që ju pretendoni tashmë edhe jashtë Shqipërisë duket paska vënë fillimisht “panele diellore” dhe “mulli-ere” vetëm në Evropë pasi “kabllo juaj ideologjike” përtej Atlantikut kushton shumë para për t’u bërë edhe më i famshëm. Ai është i shtrenjtë edhe si çmim edhe si sukses sepse që në nisje është një mendim i mbrapshtë. I mbrapshtë moralisht dhe po aq edhe i pafytyrë sepse juve dhe modeli i një shteti që nuk mund t’i shitet diasporës në perëndim dhe SHBA. As leksion demokracie, dhe as të mund t’u flasësh dhe japësh shqiptarëve ide të iniciativës private duke i treguar ato si shembuj personal suksesi sepse qeverisja e juaj i ka përzënë duke ua bërë jetën të vështirë ashtu edhe sikurse nuk mund t’u dalësh në mbrojtje lirive dhe të drejtave të njeriut e mediave dhe shtypit të lirë.
Pavarësisht se gjeneratorët tuaj nostalgjikë të së majtës dhe ata më të moderuarit prej globalizmit dhe shoqërisë së hapur sorosiane gjatë tre mandateve në pushtet po e ushqejnë propagandën, juve dhe qeverisja juaj po provoni se jeni një katastrofë dhe degradim vlerash. Strategjia juaj e riciklimit dhe rienergjizimit për të fituar 2025-ën si dhe mandatet në vazhdim është e mangët sepse korrupsioni që ju ka ekspozuar çdo qelizë të parti-shtetit nuk ju jep më besimin shqiptarëve. Të shndërroheni nga artist në politikan dhe prej këtu të ktheheni përmes Akademisë Politike dhe Modulet Ideologjike në një mendimtar dhe filozof, për hir të lirisë së ideve kjo ëndërr dhe përpjekje ju realizoftë, por jo me paratë e shqiptarëve nuk mundet të vazhdojë ky mashtrim dhe ky eksperiment.
Piedestali i ngritur me korrupsion dhe përvetësim ekonomik tregon se keni mbetur në nivelet më mediokre të historisë së shkuar komuniste të Shqipërisë të cilën e ringjallni herë pas here dhe shtetin e drejtoni si dikur Partia e Punës edhe pse Shqipëria prej kohësh ka anëtarësitë në Këshillin e Europës dhe në NATO dhe ku më e bukura është se në to nuk është parë asnjë pjesë e kontributit tuaj personal.
Ashtu siç ju kapët Bashkinë e Tiranës dhe ndërtuat skemën e grabitjes së pushtetit vendor, po ashtu kapët Partinë Socialiste dhe e kthyet drejtimin e saj nga një grusht njerëzish të zellshëm për t’u quajtur elitë dhe të ç’ngjyrosur me vesin e vjedhjes që Rilindja Socialiste. Fatkeqësia e përzierjes me politikën tuaj ka marrë në qafë figura të së majtës të pas viteve ’90-të si edhe të aleancave që juve lehtësisht i keni blerë duke i bërë bashkëfajtorë për ta minuar demokracinë dhe pluralizmin në emër të ngritjes së një shteti autoritar.
Nga leximi i renditjes Athinë, Milano, Londër dhe Mynih, vërejmë se harta juaj globaliste dhe gjithëpërfshirëse nuk e përmban SHBA-në dhe kjo ndjehet që në krye diskriminuese. Shqiptaro-Amerikanët të vendosur në SHBA që prej viteve 1880 janë sot jo thjeshtë për qindra mijë bashkatdhetarë dhe bashkëkombës, shtetas amerikanë që e duan atdheun e tyre dhe ruajnë lidhjet me vendlindjen e të parëve ndjehen të lirë dhe e shprehin me krenari shprehin identitetin e tyre shqiptarë. Ata fillojnë prej arbëreshëve, shqiptarëve në trojet e tyre në Mal të Zi, Kosovë, Maqedoni dhe Çamëri dhe që prej gati 150 vitesh janë shembulli i atdhedashurisë, frymëzimi i Shqipërisë së pavarur dhe unitetit, i zgjedhjes së aleatit të duhur të cilin ju keni marrë përsipër ta shkatërroni.
Është e vështirë t’ju drejtojmë një pyetësor për ta përshkruar juve vetë rrugën tuaj politike fatkeqësisht jo shqiptare sepse i mungoni parlamentit për t’u ballafaquar. Mazhoranca në vijë partiake vendos ato që juve kërkoni dhe një nga komisionet hetimore për dezinformimin që juve së fundi propozuat, bashkë me dy të tjerët që bllokohen sepse janë thirrur nga opozita e kanë bërë rilindjen socialiste në parlament si “kare-oke” të hiteve të kryeministrit, një klub ku zhyten në borxh dhe shpërdorohen paratë e shqiptarëve. Kështu juve po e kërkoni që edhe drejtësia të kthehet në shërbimin tuaj pikërisht për ta vrarë pluralizmin dhe dëshpëruar popullin shqiptar.
A është kjo strategji e juaja një rritje e influencës ndërkombëtare apo izolim i Shqipërisë që juve të sundoni më 2025 dhe përtej?
Turi juaj “Krenar për Shqipërinë” duket një mashtrim i madh. Mes shumë pyetjeve; – Athinës juve do t’ju tregoni vlerën e dhunimit të votës dhe burgosjen e Kryetarit të Bashkisë Himarë, apo do të falenderoni qindra mijë emigrantët që ndihmojnë ekonomikisht prindërit pensionistë? – Milano do të jetë pasarelë e modës, apo shkëmbim përvoje se si kampet e refugjatëve mund të shndërrohen në biznes të ligjshëm ku qeveria përfiton miliona euro dhe ndjenja humaniste shitet si larja e një borxhi të vjetër? Po Londra, jashtë Bashkimit Europian për shkak të krizave që shkakton emigracioni i paligjshëm çfarë eksperience do të marrë prej pushtetit tuaj? Kur të vijë rradha e Munihut me siguri që Shqipëria e Kampionatit Europian të Futbollit do të shitet si sukses i juaj, por të mos harroni se Samiti i Berlinit e mbylli idenë e “Ballkanit të Hapur”
Diaspora shqiptare jeton një krizë të madhe sepse skema juaj e ngritjes së qindra “Ambasadorëve të Kombit” (me VKM # 339 06.06.2018)është një Certifikatë e përzgjedhur nga kriteret tuaja dhe firmosur personalisht prej jush është ndikimi për t’i marrë atyre votën ose për t’i zhgënjyer. Në të rastet rezultati llogaritet si fitore.
Por përpara se të shkojmë kaq larg me analizën ja vlen të ndalemi “Akademia Politike”, propaganda po e shpalos atë ngadalë ashtu sikurse edhe turi juaj “Krenar për Shqipërinë”. Krahasimi tregon deformimin e demokracisë në Shqipëri, rikthimi i partisë-shtet ju bën juve jo vetëm autokrat, por edhe një diktator të ngjashëm me të shumtët e shekullit të kaluar dhe të këtij të riut që bota po e provon.
Nga një shënim i ditëve të fundit ATSH 20 Prill nënvizon; “Kryeministri Edi Rama, njëkohësisht kryetar i Partisë Socialiste, i bëri apel sot të gjithë të interesuarve, të bëhen pjesë e Akademisë Politike të Partisë Socialiste.
Në një postim në rrjetet sociale, Rama tha se “255 aplikime deri tani. Ka ende kohë për të aplikuar, ndërkohë që kemi marrë edhe disponimin e disa lektorëve të shkëlqyer ndërkombëtarë”.
“…Partia Socialiste ka hapur më 9 prill aplikimet për regjistrime në Akademinë Politike të saj. Në kuadrin e Rienergjizimit të partisë, pritet të regjistrohen në këtë akademi të rinjtë që duan të mësojnë më shumë për historinë dhe idetë e partive progresiste, por edhe të Partisë Socialiste të Shqipërisë.
Edhe për këto shqiptarët do të paguajnë?
Shikoni përmasat e propagandës dhe nivelin e korrupsionit që ka rënë vendi.
Jeni kthyer në paranojat e ish diktatorit Hoxha i cili shkruante dikur kujtime për internacionalizmën, proletariatin, marksizëm-leninizëm, luftën e klasave, ushtrinë, bujqësinë, rininë, gruan, etj. nënsiglën Shpati, por herë të tjera ai shkroi me dhjetra vëllime e vepra studimore në krye të vijës ideologjike me nënshkrimin Tarasi, ku rrëfeu se si miqtë e afërt ju kthyen në armiq dhe ai i hoqi qafe një e nga një brenda vendit sikurse ju kundërvu revizionizmit dhe imperializmit duke u izoluar dhe rrethuar me bunkerë për vete dhe besnikët e tij fatkeqësisht rrënoi gjithë popullin.
Ndaj të urojmë o kryeministër i tre mandateve që ta vazhdosh rrugën e shkrimeve ideologjike, akademinë politike dhe frymën progresiste me të gjitha modulet. Ta shijoni krijimtarinë e lirë të ideve, të kini edhe simpatizantët tuaj kudo. Krijoni sa më shumë me paratë dhe djersën tuaj, por jo nga ajo zyrë shteti dhe me paratë e shqiptarëve.
25 Prill, 2024
Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës (UGSHPD)
Verband Albanischer Berufsjournalisten der Diaspora (VABD)
Union of Professional Albanian Journalists of Diaspora (UPAJD)
L’Union des journalistes professionnels albanais de la diaspora (UJPAD)
Unione dei Giornalisti Professionisti Albanesi della Diaspora (UGPAD)
Shefi i NATO-s, Jens Stoltenberg, ka bashkëpilotuar një aeroplan Eurofighter në Gjermaninë veriore, mes tensioneve të rritura me Rusinë.
Në një prononcim për media pas fluturimit, Stoltenberg tha se ishte i impresionuar nga aftësitë e Forcave Ajrore Gjermane dhe Bazës Ajrore Laage në Rostock të Gjermanisë së Veriut.
“Baza Ajrore Laage është e rëndësishme për Gjermaninë, është mbresëlënëse jo vetëm sepse trajnon kaq shumë pilotë gjermanë, por është e rëndësishme edhe për NATO-n sepse këtu trajnohen pilotët më të mirë në botë”, tha Stoltenberg.
Gjithashtu, shefi i NATO-s theksoi se gjatë fluturimit të tij ka vëzhguar stërvitjet e ndryshme të aeroplanëve luftarak dhe vlerëson mbështetjen e tyre për aktivitetet e policisë ajrore të NATO-s, shkruan AA, përcjell Telegrafi.
Pas aktivitetit, Stoltenberg falënderoi shefin e Forcave Ajrore Gjermane, gjeneralin Ingo Gerhartz dhe personelin e tij ushtarak, për shërbimin e tyre dhe kontributin në misioniet e aleancës.
“Unë do të doja t’ju falënderoja për atë që bëni për Ukrainën, sepse Gjermania është një nga vendet evropiane që ofron mbështetjen më të madhe për Ukrainën dhe tani po ofron edhe sistemin Patriot”, tha shefi i NATO-s.
“Dhe me sa e di, ju aktualisht edhe po trajnoni personelin për përdorimin e sistemit Patriot, gjë që tregon se forcat gjermane po kontribuojnë në mënyra të ndryshme në NATO”, shtoi ai. sn
Nënkryetari i Këshillit Bashkiak të Tiranës, Dorian Teliti, i ftuar në ‘Panorama TV’, u ka bërë tirrje qytetarëve të bashkohen në protestën e opozitës dhe Aleancës për Teatrin para bashkisë së Tiranës, ditën e nesërme.
Teliti u shpreh se protesta duhet të zhvillohet në të gjithë vendin dhe se njerëzit e strukturat lokale duhet të reagojnë.
Ai theksoi se qytetarët duhet të bashkohen në tubim, jo për opozitën, por për të mbrojtur interesat e tyre.
“Të na bashkohen nesër në orën 10 për interesin e vet jo të opozitës. Unë besoj se Tirana meriton më shumë, më e mirë seç është sot dhe kjo do ishte bërë nëse të gjitha burimet financiare do ishin investuar siç duhet”, tha ai
Teliti: Protesta duhet të kishte në të gjitha bashkitë në vend. Strukturat lokale dhe njerëzit duhet të reagojnë. Konstatojmë se në këto ditë që janë nevrikosur metë drejtë profesionistët e lirë, dhe po reagojnë sot që i ka ardhur fatura. Duhet të jetë ata që ta shtyjnë shoqërinë. Janë shtresa që kanë mundësinë që të ngrenë zërin dhe të krijojnë frymë, e politikë.
I bej thirrje qytetarëve të mos reagojnë vetëm kur vjen problematika në shtëpi. I bej thirrje të na bashkohen nesër! 8 tendera për ujësjellësin kanë shkuar për 5D. Sot vijojnë kostot e depozitave, pompave, nuk ka ujë 24 orë. Qyteti është ndotur, problematika me parkimet dhe transportin urban skandaloz.
Të na bashkohen nesër në orën 10 për interesin e vet jo të opozitës. Unë besoj se Tirana meriton më shumë, më e mirë seç është sot dhe kjo do ishte bërë nëse të gjitha burimet financiare do ishin investuar siç duhet.
Prokuroria e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar nuk ka pranuar kallëzimin e Olsi Ramës ndaj Gazment Bardhit, duke konstatuar se nuk ka asnjë shpifje dhe asnjë kallëzim të rremë.
Për këtë arsye, Prokurori i Posaçëm Elvin Gokaj, më datë 17 prill, ka vendosur mosfillimin e procedimit penal, për kallëzimin e paraqitur nga Olsi Rama. Olsi Rama kallëzoi Gazment Bardhin me pretendimin se ka shpifur ndaj tij, duke e akuzuar si të përfshirë në Laboratorin e drogës në Xibrakë.
Lidhur me këtë vendim të SPAK ka reaguar kryetari i Grupit Parlamentar të PD, Gazment Bardhi, që ka kërkuar që Edi Rama të shpjegojë çfarë e lidhte Olsi Ramën me kreun e narko-organizatës dhe pse krerët e organizatës, bashkë me vëllain e tij Olsi Ramën përdorin të njëjtin automjet me targa AA 653 DM, në të njëjtën periudhë të planifikimit dhe ngritjes së laboratorit të kokainës në Xibrakë.
Reagimi i plotë i Gazment Bardhit:
Edi Rama nuk mund të fshihet më! Pretendimi i tij se nuk jep shpjegime në Kuvend, sepse kërkuesi i interpelancës është kallëzuar në SPAK, është rrëzuar më 17 Prill.
Nuk ka ndodhur kurrë të kem bërë denoncim të pabazuar në të dhëna konkrete, fakte konkrete apo dokumente zyrtare. Prandaj, pasi u fsheh pas Olsit për 1 muaj, fitoi kohë për të gjetur alibi e gënjeshtra, sot Edi Rama ka detyrimin të shpjegojë çfarë e lidhte Olsi Ramën me kreun e narko-organizatës dhe pse krerët e organizatës, bashkë me vëllain e tij Olsi Ramën përdorin të njëjtin automjet me targa AA 653 DM, në të njëjtën periudhë të planifikimit dhe ngritjes së laboratorit të kokainës në Xibrakë?
Nuk ka më vend për vonesa, zvarritje apo fshehje për të hetuar rolin e Olsi Ramës në organizatën e trafikut të drogës së Xibrakës. Prandaj ripërsëris kërkesën për heqjen e pezullimit ndaj procedimit penal nr. 335/1-2016. SPAK duhet të na provojë që në Shqipëri nuk ka persona të paprekshëm, që hetohet dhe vihet përpara përgjegjesisë cilido, qoftë ky edhe vëllai i Kryeministrit. Prova janë aty, duhet vetëm të hiqet pluhuri që ka zënë atë dosje të lënë në harresë. Kaq duhet dhe më pas zotimi i Edit të vogël, “ose unë ose ai në burg”, merr përgjigje vetiu!/sn
Komentet