Pyetje: Çfare temash jane esenciale në politiken tënde?
Parid Turdiu: Demokracia liberale, Drejtesia sociale, Identiteti kombtar
Pyetje: Pse e mbrojte Berishen?
Parid Turdiu: Se i ka kryer demokracise foshnjore shqiptare nje sherbim te madh: ka thyer (me shume se nje here) mitin e pathyeshmerise se partise (ish) komuniste ne pushtet.
Per me teper, si administrator, e mori vendin ne germadhat e shtetit enverist, pa buke, uje e drita, te terrorizuar nga bandat, me njerezit qe iknin nga vendi si te çmendur dhe dorezoi nje shtet te rregullt, me te ardhura te mesme, anetar te NATO-S, te porsavizituar nga presidenti i USA i cili njohu pavaresine e Kosoves. Ndertoi Rrugen e Kombit, kordonin umbilikal te Kosoves.
Pyetje: Personalisht Berisha i beri keto?
Parid Turdiu: Partia Demokratike i beri, por ai ishte kreu. Ne histori, kreut i ngelet lavdia e suksesit dhe pergjegjesia e deshtimit. Nuk eshte e sakte, por ky eshte zakoni.
Pyetje: Nuk ka pasur difekte Berisha?
Parid Turdiu: Krishti ka thene “ai qe eshte pa mekat le te hedhe gurin e pare”. Une kam natyre … pozitiviste; kujtoj me shume te mirat e njerezve.
Pyetje: Cili ka qene reagimi ne rrjetet sociale?
Parid Turdiu: Eshte nje patronazhiste e cila me flet vazhdimisht ne Inbox; e ka detyre partie. Kur une nuk dal ne FB, puff me flet ajo, rregullisht, si sahat: “He, ku je, çfare po ben, çfare planesh ke, do vish ne Shqiperi, do futesh ne politike?” Me shkruajti “ti me siguri je ne biznes me çunin e Berishes”.
Haha, quhet projeksion; ngaqe bejne vete korrupsione nuk mund te konceptojne nje opinion personal, te pavarur, te zhveshur nga interesi. Ne fakt nuk njoh personalisht asnje nga familja Berisha; nuk i kam takuar asnjehere, Doktorin e njoh vetem nga media.
Une i perkas 40 perqindshit te paperfaqesuar, diskriminuar, persekutuar, deklasuar, perbuzur si me-pak-se-njeri, si shtetas i dores se dyte, gjate sundimit te partise komuniste, sot PS. Kam qene personalisht i persekutuar, jo gjyshi, si mund thone te djathtet e sotem. Partia Demokratike na perfaqesoi. (ndonese jo ne menyre te persosur. Por persosmeria nuk egziston. Genjen vehten po te presesh per drejtesi utopike.) Berisha ishte kreu i PD. Kete une e vleresoj, se nuk jam mosmirenjohes, as tradhetar.
Nje tjeter reagim ishte nga disa qe une i quaj “djathna” (konservatore injorante). Psh dikush, qe as e njoh, as me njeh, tha per mua “eshte i paftyre”. Me mbrojten disa njerez qe me njohin personalisht. Per t’i pershendetur mbrojtesit e mij dhe kastiguar djathnat, shkruajta keto vargje:
Spiat e Sigurimit u bënë më katolikë se Papa.
Ne psikologji quhet projeksion:
I shari të shan; i lavdëruari te lavdëron.
Disa zhvillojne obsesione te semura per dike qe nuk ua var.
Mund ta kete fajin edhe vapa.
Siç nuk di dhia ç’eshte tagjia;
nuk di harbuti ç’eshte zotnia.
Pyetje: Ç’mendim keni per km Rama?
Parid Turdiu: Pa dyshim nje individ shume i talentuar: i pjell mendja, ka guxim, di te manipuloje natyren njerezore, di te beje reklame. Eshte veshtire te kesh sukses, prandaj respektoj suksesin. Por si km nuk me perfaqeson mua: vlerat e mija, kulturen time, grupin tim social-identitar. Per me teper, treguesit objektive te gjendjes se vendit nuk jane permiresuar. Per me teper, motori i demokracise/antikorrupsionit eshte rrotacioni.
Pyetje: Je i Partise Demokratike?
Parid Turdiu: Jo, jam i Partise se Qendres, e cila eshte antiestablishment.
PD dhe PS jane establishmenti: kane pergjegjesi te perbashket per gjendjen e vendit; punojne me te njejtet oligarke dhe bose te mediave, kane cross-pollination te kuadrit, kreret e tyre jane komshinj ne njejtat blloqe ekskluzive, etj. Shkurt bejne pjese ne te njejten kaste politike, te pasuruar ne rremujen e tranzicionit. Une nuk bej pjese aty. Pse te futem, – te ndaj njollat e tyre, pa ndare perfitimet?! (Haha, u shpreha ne menyre cinike, por ideja eshte e qarte).
Ka dy rruge: Ky establishment te merret vesh mes vedit, per te punuar bashke, per permiresimin e vendit, ose do rrezohet si pushteti i Afganistanit, i kalbur nga korrupsioni.
Tani PD duhet te futet ne kuvend, bile edhe ne qeveri, per ta reformuar sistemin nga brenda, duke gjeneruar kerkim llogarie, transparence, tension kreativ, dyfishim talenti. Eshte e pashendetshme qe nje parti pushteti te rrije kaq gjate jashte pushtetit.
Pyetje: Cilat jane tezat e Partise se Qendres?
Parid Turdiu: Mungon nje parti qytetare, moderne, “apolitike”, e fokusuar ne te ardhmen dhe rezultatet. PD ka koka te thjeshta. PS ka mashtrusa.
Dy çeshtjet me te rendesishme jane antikorrupsioni dhe bashkimi i kombit, por ketyre u jane futur ambasada amerikane dhe partite e medha. Nuk mund te jene fushe veprimi pjellore per nje parti krejt te re.
Partia e Qendres, fillimisht, nuk mund te jete parti pushteti. Besoj se duhet perqendrohet ne beteja te percaktuara ngushte, por te dobishme, per te kalitur politikisht njerezit dhe organizaten, si psh:
Votimi i diaspores (online); Mbrojtja e ambientit; Varferia feminore
Pyetje: Ç’mendim ke per aktualitete, si adoptimi homoseksual, femicidi dhe Ezani?
Parid Turdiu: PQ kerkon ringjallje te vlerave, por ne menyre bashkekohore.
Familja homoseksuale eshte “vlere e familjes”. Jam per lejimin e adoptimit nga martesat homoseksuale. Rendesi paresore ketu ka interesi i femijes. Eshte fjala per femije qe nuk kane prinder. Pa dyshim qe nje familje e mire homoseksuale i rrit femijet me mire se nje familje e keqe heteroseksuale.
Ketyre fatzinjve te çmendur, qe po vrasin femra, apo shoket e vet per motive te dobta u duhet ngulitur ne koke me edukim (dhe ndeshkim) se arma eshte per te mbrojtur lirine e atdheut, jo per te vrare persona qe nuk te pelqejne ty momentalisht.
Ne lidhje me Ezanin: Shqiperia eshte nje vend i vogel, i ngjeshur me fe te ndryshme. Duhen mbajtur kembet brenda jorganit tend, pa bezdisur njerezit jo-fetare apo te feve te tjera. Ulni volumin e altoparlantit. Kjo vlen edhe per kembanat e kishave.
Une jam me origjine myslimane, jo praktikant. Para 10 vjetesh isha ndoshta i pari qe kam mbrojtur myslimanet ne rrjetet sociale, – kishin turp qe ishin myslimane; bile shpika cilesimin “mysliman vet’urryes”. Disa provokatore na shanin “turq”.
Duhet pasur kujdes per te mos fyer myslimanet, se jane hiper-sensitive, se ka 150 vjet qe keqtrajtohen ne trojet tona, nga fqinjet. Nga ana tjeter myslimanet duhet te kene kujdes mos ta teperojne me fanatizem, se pastaj e drejta kalon ne krahun tjeter.
Tradita shqiptare eshte nje fe e lehte, qofte per myslimanet, edhe per te krishteret. Shqiptaret njiheshin si fetarisht-liberale. Te ruajme e ringjallim traditat tona te mira.
Pyetje: Kur do regjistrohet PQ?
Parid Turdiu: Kismet, kur te jete gati: kur te kete mbledhur nje numer njerezish te merituar. Pandemia nuk ndihmon. Vendi eshte i kapur: ata qe nuk jane PS, jane PD, se njerezit futen ne politike per te perfituar. Prandaj partite e vogla kane deshtuar, perveç ndonje partie me baze fshati a kushurinjsh. Disa politikane te njohur, pasi kane humbur garen per pushtet ne partite e medha, kane krijuar parti te vogla, oportuniste, para zgjedhjeve. Nuk ka funksionuar.
PQ synon te jete nje parti e vertete, me baze ideore. Kjo kerkon kohe. Si ka thene Krishti, “shkoni neper bote dhe mbillni faren”.
Pyetje: Ç’mendim keni per performancen e Presidentit Biden ne lidhje me Afganistanin?
Parid Turdiu: Procesin e armepushimit me Talibanin e filloi Trump dhe mire beri; duhej mbyllur lufta 20 vjeçare. Biden ndodhej para alternatives, te rifillonte lufta, apo te hiqte trupat. Trupat amerikane mund te iknin shume kollaj, pa i marre bashkepunetoret e tyre afgane. (Trump nuk donte t’i merrte.) Kur merr afganet ndryshon puna, se sulen mijera veta me pamje te njejte. Ku mund te dihet kush nuk ka ardhur per te vene bombe? Evakuimi i afganeve e veshtiresoi jashtezakonisht procesin, por Biden eshte njeri i mire dhe nuk i braktisi afganet. Ne kete çast jane evakuar 110 mije veta. Vetem USA mund ta beje nje gje te tille, ne bote!
Pyetje: Si eshte motra jote, Silva?
Parid Turdiu: Me 5 shtator ka ditëlindjen. Kjo date shenon edhe 40 vjetorin e fejeses-ne-tentative me S. Shehun. Qe nje ngjarje pak-ditore, por qe nuk na shqitet dot, – akoma ma permendin mua.
Une isha nje spektator, ndonese nga afer. Politikisht, ne familjen tone, u perceptua si mbyllje e luftes se klasave, me pranimin e Enverit, i cili po pergatitej t’ia linte stafeten Mehmetit.
Lufta e klasave kishte 40 vjet. Asgje nuk zgjat pergjithmone. Lufta mbyllet me paqe (ose shfarosje fizike te pales se mundur.) Aktualisht USA po ben paqe me Talibanin. Ne e perjetuam si paqe, por momentalisht u gabuam dhe paguam nje çmim te shtrenjte, per nje qellim te mire.
Sidoqofte ishim ne krahun e duhur te historise, se paqja shpejt erdhi. Fati i pak njerezve ka kontribuar aq shume ne renien e enverizmit, sa i Silves.
West Palm Beach, 27 gusht, 1:30 PM
Intervistoi: Elida Buçpapaj
Ne Histori peegjigjesia e deshtimit I ngel kreut-Basha 3 here humbes-ne krye tell PD….