Rexhep Taip Erdogan eshte fituesi i balotazhit ne Turqi, duke fituar zgjedhjet per president i vendit.

Ku janë numëruar mbi 98 për qind të votave rezultatet në Turqi tregojnë për një fitore tjetër të Recep Tayyip Erdogan përballë kundërkandidatit të tij Kemal Kiliçdaroglu në zgjedhjet e balotazhit për president të Turqisë.

Erdogan, 69 vjeç, sfidoi sondazhet e opinionit dhe doli në avantazh me pothuajse pesë pikë epërsi ndaj rivalit të tij, Kemal Kilicdaroglu, në raundin e parë më 14 maj. Atij i mungoi vetëm pak nga 50% i votave të nevojshme për të shmangur balotazhin, në një garë me pasoja të thella për vetë Turqinë dhe gjeopolitikën globale.

Zgjedhjet do të vendosin jo vetëm se kush e drejton Turqinë, një vend anëtar i NATO-s me 85 milionë banorë, por edhe se si qeveriset ajo, ku po shkon ekonomia e saj pasi monedha e saj ra në një të dhjetën e vlerës së saj kundrejt dollarit në një dekadë, dhe forma e politikës së saj të jashtme, e cila e ka parë Turqinë të nervozojë Perëndimin duke kultivuar lidhje me Rusinë dhe shtetet e Gjirit.

Kilicdaroglu, 74 vjeç, është kandidati i një aleance opozitare me gjashtë parti dhe kryeson Partinë Republikane Popullore (CHP) të krijuar nga themeluesi i Turqisë, Mustafa Kemal Ataturk. Kampi i tij ka luftuar për të rifituar vrullin pas tronditjes së Erdoganit në raundin e parë.

Zgjedhjet fillestare treguan mbështetje më të madhe se sa pritej për nacionalizmin, një forcë e fuqishme në politikën turke e cila është ngurtësuar nga vite të tëra armiqësish me militantët kurdë, një tentativë për grusht shteti në vitin 2016 dhe fluksi i miliona refugjatëve nga Siria që nga fillimi i luftës atje në 2011.

Turqia është pritësi më i madh në botë i refugjatëve, me rreth 5 milionë emigrantë, nga të cilët 3,3 milionë janë sirianë, sipas të dhënave të Ministrisë së Brendshme.

Kilicdaroglu, një ish-nëpunës civil, është zotuar se do të tërheqë shumë nga ndryshimet gjithëpërfshirëse të Erdoganit në politikat e brendshme, të jashtme dhe ekonomike turke. Ai gjithashtu do të rikthehej në sistemin parlamentar të qeverisjes, nga sistemi presidencial ekzekutiv i Erdoganit, i miratuar ngushtë në një referendum në 2017.

‘Kësaj radhe nuk ka parti politike në fletëvotim dhe fleta nuk është një metër. Janë vetëm dy kandidatë dhe meqenëse populli ynë do të votojë vetëm për këtë, besoj se votimi i sotëm do të përfundojë shumë shpejt. Për herë të parë në historinë e demokracisë turke, ne jemi dëshmitarë të një raundi të dytë të zgjedhjeve presidenciale. Në të njëjtën kohë, nuk ka asnjë zgjedhje tjetër në historinë e botës që të ketë një pjesëmarrje kaq të lartë, prej 90%’, tha Erdogan.

‘Të dashur anëtarë të shtypit, ftoj të gjithë qytetarët tanë në kutitë e votimit që më në fund demokracia dhe liritë e vërteta të vijnë në vendin tonë për të hequr qafe shtypjen dhe një regjim autoritar. Të gjithë le të japin votën e tyre dhe pastaj të mbrojnë kutitë e votimit. Sepse këto zgjedhje po bëhen në kushte shumë të vështira. Ndaj nesh u ndërmor një fushatë e tërë shpifjesh. I besoj ndërgjegjes së përbashkët të popullit tonë. Demokracia dhe liria me siguri do të vijnë në këtë vend. Njerëzit do të mund të ecin rrugëve të tij në paqe dhe të kritikojnë politikanët si të duan’, tha Kilicdaroglu. syri.net

Presidenti i sapozgjedhur i Malit të Zi, Jakov Milatoviç tha se më 30 maj do të takohet me zyrtarë të lartë në Bruksel, në vizitën e tij të parë zyrtare që nga marrja e detyrës dhe se shumë shpejt do të vizitojë Beogradin. Ai tha se ka marrë një ftesë nga Aleksandër Vuçiç, kur ky i fundit mori pjesë në inaugurimin e tij.

“Kam marrë ftesa të shumta, kam thënë se mendoj se është e rëndësishme dhe në aspektin demokratik të vizitoj Beogradin shumë shpejt, pas Brukselit. Serbia është partneri ynë më i madh ekonomik dhe kam marrë një ftesë verbale kur presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç kur ishte në inaugurim”, tha Milatoviç.

Ai paralajmëroi një takim më 30 maj me Ministrin e Punëve të Jashtme të Bashkimit Evropian, Joseph Borell dhe Komisionerin Evropian për Zgjerim, Oliver Varhelji, i cili synon të dërgojë një mesazh të fortë se Mali i Zi ka vullnet politik për t’u bërë pjesë e BE-së.

“Së pari do të vizitoj Brukselin dhe do të dërgoj një mesazh simbolik se rruga evropiane e Malit të Zi është prioritet i të gjitha prioriteteve gjatë mandatit tim. Do të bisedoj më 30 maj me Borell dhe Varhelyi dhe më pas do të shkoj në Moldavi për Samitin e Bashkësisë Politike Evropiane, ku do të bisedoj me Presidenten e Komisionit Evropian Ursula për den Leyen, por do të zhvilloj edhe takime me liderët evropianë, përfshirë presidentin francez Emmanuel Macron”, ka thënë Milatoviç.

Ai tha po ashtu se shumë shpejt do të vizitojë Uashingtonin. syri.net

Senatori amerikan, Chris Murphy, tha të enjten në Beograd se nuk është në dobi të asnjë vendi të mbështesë regjimin e Vladimir Putinit dhe Serbia duhet të harmonizohet me perëndimin në qasjen ndaj Rusisë.

Senatori Murphy anëtar i Komitetit të Marrëdhënieve me Jashtë të Senatit i bëri këto komente gjatë vizitës në Beograd në kuadër të një vizite në rajonin e Ballkanit Perëndimor bashkë me senatorin Gary Peters, anëtar i Komitetit të Shërbimeve të Armatosura, njofton Zeri i Amerikes/

“Marrëdhëniet ndërmjet Shteteve të Bashkuara dhe Serbisë janë të një rëndësie thelbësore. Shtetet e Bashkuara mbështeten në Serbinë si partner ekonomik dhe politik. Sa herë që jam këtu, kam nevojë të theksoj se partneriteti ynë ekonomik është duke u forcuar, ne po forcojmë partneritetin tonë në fushën e diversifikimit të burimeve të energjisë dhe sigurisht që dëshirojmë që Serbia t’u bashkohet Shteteve të Bashkuara dhe Evropës në vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë, por ne e vlerësojmë që Serbia votoi me ne në Kombet e Bashkuara”, tha senatori Murphy pas takimeve me udhëheqësit serbë.

Senatori Murphy tha se shpreson të vazhdojnë bisedimet me zyrtarët serbë për harmonizimin e politikave lidhur me sanksionet kundër Rusisë, duke nënvizuar se “e ardhmja e Serbisë është me SHBA-në dhe BE-në, jo me Rusinë”.

I pyetur nga gazetarët për të komentuar vizitën e shefit të Shërbimit serb të Zbulimit Aleksandar Vulin në Moskë, senatori Murphy tha se “nuk mendon që është në dobi të ndonjë vendi të mbështesë regjimin e Vladimir Putinit”.

Serbia një vend kandidat për anëtarësim në Bashkimin Evropian, ka refuzuar t’u bashkohet sanksioneve ndaj Rusisë për shkak të agresionit të saj në Ukrainë dhe vazhdon të ruajë lidhjet e ngushta me Kremlinin në radhë të parë për shkak të qëndrimit të Moskës kundër pavarësisë së Kosovës, që Beogradi vazhdon ta kundërshtojë.

Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian i kanë shtuar përpjekjet për të gjetur një zgjidhje për mosmarrëveshjet Kosovë-Serbi, nga frika e paqëndrueshmërisë së mëtejshme në Evropë në hijen e luftës në Ukrainë. Kosova dhe Serbia u pajtuan në muajin mars në Ohër të zbatojnë një plan të Bashkimit Evropian për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet tyre, por tensionet vazhdojnë të mbeten të larta.

Senatori Murphy tha se të dyja palët duhet të hedhin hapat për zbatimin sa më parë të marrëveshjes.

“E di që përqendrimi këtu është në Asociacionin e Komunave me shumicë Serbe, por është e nevojshme që të dyja palët të hedhin hapa drejt zbatimit në të njëjtën kohë. Ne besojmë se Serbia duhet të përmbushë pjesën e saj të punës dhe Kosova duhet të përmbushë pjesën e saj. Në Kosovë kam thënë që duhet ta përmbushin detyrimin e tyre dhe të formojnë Asociacionin e Komunave Serbe dhe se mund ta bëjnë këtë në përputhje me Kushtetutën e tyre”, tha senatori Murphy duke theksuar se nuk duhet humbur kohë.

“Nuk mendoj se duhet të kalojë edhe një vit për ta kuptuar si të krijohet Asociacioni, në përputhje me Kushtetutën e Kosovës. Nuk duhet të kalojë edhe një vit që Serbia t’i përmbushë detyrimet dhe ta lejojë Kosovën që t’u bashkohet organizatave ndërkombëtare”, tha zoti Murphy.

Marrëveshja për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë – Serbi, kërkon marrëdhënie të mira fqinjësore, njohje të dokumenteve dhe simboleve dhe respektim të sovranitetit dhe tërësisë tokësore të njëra tjetrës. Ajo kërkon që palët të mos pengojnë njëra tjetrën në proceset integruese, por nuk kërkon njohje të ndërsjellë. Plani parasheh edhe përmbushjen e të gjitha marrëveshjeve të arritura më parë në bisedimet e ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian, përfshirë edhe ata për themelimin e Asociacionit.

Kosova dhe Serbia u morën vesh në vitin 2013 për themelimin e Asociacionit, ndërsa në muajin gusht të vitit 2015 për parimet e tij. Po atë vit Gjykata Kushtetuese e Kosovës gjeti se një pjesë e madhe e këtyre parimeve janë në kundërshtim me Kushtetutën e Kosovës.

Beogradi akuzon Kosovën për mospërmbushje të marrëveshjeve, ndërsa Prishtina akuzon Serbinë për shkelje të marrëveshjes së Ohrit, për shkak të qëndrimeve të saj kundër anëtarësimit të Kosovës në organizatat ndërkombëtare.

Senator Chris Murphy, Aleksander Vuçiç në mes dhe senator Gary Peters

Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq ka thënë se ka zhvilluar “një bisedë të hapur” me senatorët amerikanë Chris Murphy dhe Gary Peters në Beograd më 25 maj.

Vuçiq tha gjithashtu se ka theksuar se prioritet i Serbisë është formimi i Asociacionit të Komunave me shumicë serbe në Kosovë dhe se do të angazhohet për zbatimin e vendimit për formimin e tij “siç është paraparë në Marrëveshjen e Brukselit”.

Ai, përmes një postimi në Instagram, ka shkruar se para senatorëve ka ripërsëritur “vendosmërinë e Serbisë për të vazhduar zhvillimin e marrëdhënieve me SHBA-të në bazë të respektit dhe mirëkuptimit të ndërsjellë”, si dhe se në takim janë diskutuar edhe për çështje të tjera me interes për të dy vendet.

Kryeministrja serbe Ana Brnabiq ka anuluar takimin me senatorët amerikanë që ishte planifikuar për mëngjesin e 25 majit, njoftoi Qeveria e Serbisë.

Ministri serb i Mbrojtjes, Millosh Vuçeviq, u takua me senatorët më 24 maj në Beograd. Siç është raportuar, ata kanë biseduar për dialogun me Kosovën, politikën e jashtme dhe forcimin e partneritetit mes dy vendeve.

Senatorët amerikanë po vizitojnë Ballkanin Perëndimor dhe deri më tani kanë vizituar Prishtinën dhe Podgoricën.

Në Prishtinë ata janë takuar me presidenten e Kosovës Vjosa Osmanin dhe kryeministrin Albin Kurti. Pas takimeve me ta, senatorët kanë thënë se Serbia duhet t’i japë fund bllokadës në përpjekjet e anëtarësimit të Kosovës në organizatat ndërkombëtare, si dhe kanë nënvizuar rëndësinë e formimit të Asociacionit.

Kosova dhe Serbia kanë arritur dy marrëveshje për Asociacionin më 2013 dhe 2015.

Por, Marrëveshja mbi parimet për themelimin e Asociacionit, sipas Gjykatës Kushtetuese të Kosovës nuk është në harmoni të plotë me aktin më të lartë juridik të shtetit.

Megjithatë, Kushtetuesja ka thënë se ajo mund të harmonizohet me akte ligjore.

Serbia kërkon themelimin e Asociacionit, por Qeveria në Prishtinë ka shprehur frikën se një asociacion njëetik mund të prekë funksionalitetin e shtetit.

Transport i organizuar falas, presion për pjesëmarrje, lista të punonjësve që duhet të marrin pjesë në tubim, por edhe vullnet i disave për të mbështetur udhëheqësin serb.

Informacionet e tilla janë duke përcjellë përgatitjet dhe organizimin e një mitingu, që presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, e ka paralajmëruar për të premten në Beograd.

Një javë më herët, rreth njëzet serbë nga Kosova janë nisur në këmbë drejt Beogradit, për të qenë të pranishëm në adresimin e tij.

Profesorët e një shkolle në Mitrovicën e Veriut, siç i është thënë Radios Evropa e Lirë, janë në listën e atyre që “duhet” të jenë në Beograd.

Në mbështetje të Vuçiqit, edhe disa shoqata nga Maqedonia e Veriut dhe entiteti serb i Bosnje e Hercegovinës, Republika Sërpska, janë duke organizuar autobusë pa pagesë.

Pas dy vrasjeve masive në Serbi në fillim të majit, opozita ka organizuar dy protesta në Beograd me sloganin “Serbia kundër dhunës”. Dhjetëra mijëra njerëz kanë marrë pjesë në to.

Ata kanë kërkuar mbylljen e televizioneve me frekuencë kombëtare, të tilla si Pink dhe Happy, që pretendohet se nxisin dhunë, pastaj dorëheqjen e ministrit të Policisë, Bratisllav Gashiq, dhe të kreut të Agjencisë së Sigurimit, Aleksandar Vulin, ndalimin e menjëhershëm të programeve të njohura si “reality show” dhe zëvendësimin e anëtarëve të këshillit REM – Organi rregullator për mediat elektronike.

Protestat në Beograd, sipas Vuçiqit, janë përpjekje për të keqpërdorur pikëllimin dhe “për të shkatërruar gjithçka serbe”.

Ai ka vendosur të organizojë një tubim, të cilin e ka paralajmëruar si më të madhin në historinë serbe, e në të cilin do të flasë edhe vetë.

Në këmbë deri në Beograd

Disa serbë nga Kosova do të ecin për nëntë ditë nga komuna e Leposaviqit – në veri të Kosovës – deri në Beograd, për të mbështetur presidentin e Serbisë në, siç thonë, përpjekjet e tij për ta shpëtuar Serbinë.

Me flamuj serbë, ata kanë veshur bluza në të cilat shkruan: “Serbët nga Kosova dhe Metohia për Serbinë, për Vuçiqin”. Ata kanë nisur ecjen në këmbë para një jave, ndërsa u kanë mbetur edhe dy ditë për të arritur në Beograd.

“Ky është vetëm një gjest i vogël, jemi 12 nga Leposaviqi dhe 11 nga Mitrovica. Rruga është e gjatë. Dua t’iu uroj djemve shëndet të mirë dhe shpresoj se do të arrijmë për nëntë ditë në tubimin mbështetës për presidentin Vuçiq”, ka thënë Dejan Marjanoviq nga Leposaviqi fare në fillim të turneut.

Sipas informacioneve që ka REL-i, kuota e njerëzve që duhet të shkojnë në tubimin e presidentit të Serbisë të premten, duhet të plotësohet nga secila prej katër komunave me shumicë serbe në veri të Kosovës.

Këtë informacion e ka konfirmuar një mësuese e një shkolle fillore në Mitrovicën e Veriut, por me kusht që të mos i zbulohet identiteti. Ajo ka thënë se gjendet në listën e njerëzve që duhet të udhëtojnë për në Beograd të premten. Sipas saj, transporti do të jetë i organizuar dhe pa pagesë.

“Na kanë thënë se nga shkolla jonë duhet të shkojnë 50 punonjës. Këtë e kam marrë si obligim pune. Nuk na ka kërcënuar askush, jemi marrë vesh mes vete. Transporti është i organizuar, por nuk e dimë ende se kur do të nisemi”, ka thënë kjo bashkëbiseduese e REL-it.

Situata është gati identike edhe në zonat e tjera me shumicë serbe, si në jug, ashtu edhe në veri të lumit Ibër, konfirmojnë burime të REL-it, të punësuara në institucionet arsimore dhe shëndetësore.

Këto dy institucione në mjediset me shumicë serbe në Kosovë punojnë sipas sistemit serb dhe financohen nga buxheti i Serbisë. Përveç pagës së rregullt mujore, këta punëtorë marrin edhe të ashtuquajturën shtojcë të Kosovës, gjegjësisht edhe 50 për qind të pagës bazë.

REL-i ka pyetur drejtorin e Qendrës Spitalore Klinike në Mitrovicën e Veriut, Zllatan Ellek, dhe shefin e administratës së shkollës, Ivan Zaporozhac, në lidhje me “përmbushjen e kuotave” dhe “detyrimin e punëtorëve” që të marrin pjesë në tubimin e thirrur nga Vuçiqi.

Vetëm Ellek është përgjigjur shkurtimisht, duke thënë se ky është “informacion absolutisht i pasaktë”. I pyetur nëse transporti është ende i organizuar për ata që duan të shkojnë, Ellek ka thënë: “Kush do vullnetarisht, po”.

Pronari i një kompanie private për transportimin e udhëtarëve nga Ferizaji – komunë rreth dyzet kilometra në jug të Prishtinës – ka konfirmuar se më 23 maj ka pasur kërkesë për transport për në Beograd, por se nuk ka pasur pajtim për çmimin.

Ai nuk ka mundur të thotë se kush e ka kontaktuar saktësisht, por se i është thënë se janë të interesuar që t’i marrin të gjithë autobusët që ka.

Edhe një kompani tjetër ka konfirmuar për REL-in se është kontaktuar, por se nuk ka pasur autobusë të mjaftueshëm.

Paralajmërime për pjesëmarrje në mitingun në Beograd ka pasur edhe nga përfaqësuesit e malazezëve në Kosovë. Kryetari i Partisë Liberale Malazeze të Kosovës, Radoman Doderoviq, ka thënë se kryesia, anëtarët dhe votuesit e kësaj partie do të jenë në numër të madh në tubimin e 26 majit.

“Të gjithë do të shkojmë në tubimin në mbështetje të Serbisë sonë”, ka thënë Doderoviq.

Edhe nga Maqedonia e Veriut me autobusë falas

Në Maqedoninë e Veriut janë rezervuar gjashtë autobusë falas, që do të nisen për në Beograd, herët në mëngjesin e së premtes. Rreth 300 qytetarë maqedonas nga Shkupi, Kumanova, Tetova dhe Negotini do të shkojnë për të mbështetur presidentin e Serbisë.

Katër autobusët që do të mbushen nga organizata joqeveritare e Shkupit “Paqe, harmoni dhe stabilitet”, e që do të nisen për në Serbi, nuk financohen nga Qeveria e Serbisë. Ky udhëtim po organizohet nga shoqata me para nga anëtarësimi dhe me donacione nga disa individë, i është thënë Radios Evropa e Lirë.

Kryetari i shoqatës, Dimitrije Nediq, ka thënë se “do të përkrahë një njeri që i mbron interesat maqedonase dhe serbe”.

“Ne do të mbështesim këdo që mbron interesat e popullit serb dhe maqedonas. Faleminderit Zotit, ky tani është Vuçiqi. Ky është mandati i tij i fundit. Mbështetje mund të ketë edhe për presidentin e ardhshëm, i cili mund ta ndjekë të njëjtën rrugë si Vuçiqi”, ka thënë Nediq për REL-in.

Këshilltari i Komunës së Kumanovës, Mirosllav Triçkoviq, ka thënë se do të paguajë nga xhepi i tij një ose dy autobusë, në mënyrë që simpatizantët maqedonas të arrijnë në tubimin e Vuçiqit, por nuk ka treguar se sa do t’i kushtojë ky udhëtim.

“Unë dhe miqtë e mi e kemi marrë një autobus me qira dhe po shkojmë në Beograd. Nuk ka asgjë për të fshehur, asgjë sekrete. Nëse do ta kisha mbështetjen e SNS-së [Partisë Përparimtare Serbe] apo të Qeverisë së Serbisë, apo të kujtdo nga Serbia, do të ishin jo dy, por dyqind autobusë që do të shkonin nga Maqedonia [e Veriut]”, ka thënë Triçkoviq.

Çmimi i biletës së autobusit në një drejtim nga Shkupi për në Beograd është 25 euro, që do të thotë se për këtë “udhëtim falas” për në Beograd, të premten do të shpenzohen së paku 15.500 euro.

Edhe Triviq, edhe Dodik

Qeveria dhe opozita e Republikës Sërpska kanë rënë dakord për një gjë – ta mbështesin udhëheqësin serb kur ai t’i drejtohet kombit nga Beogradi të premten.

Në mesin e atyre që do të udhëtojnë drejt kryeqytetit serb është edhe presidenti i Republikës Sërpska, Millorad Dodik, dhe udhëheqësja e Frontit Kombëtar të opozitës, Jellena Triviq.

Deri më tani, rreth dhjetë autobusë nga Republika Sërpska kanë njoftuar se do të nisen për në Beograd, mëngjesin e së premtes. Ata financohen nga Partia Sërpska e Bashkuar dhe për këtë udhëtim do të ndajnë, siç kanë thënë, mjete nga buxheti i tyre.

“Kemi marrëveshje për bashkëpunimin e grupeve parlamentare, respektojmë gjithçka që është bërë për Republikën Sërpska. Nëse të tjerët do të kishin bërë diçka të tillë, do të kishin treguar empati dhe respekt, ne do të kishim shkuar te të tjerët, por ata nuk e kanë bërë këtë”, ka thënë Nenad Stevandiq, president i Asamblesë Kombëtare të Republikës Sërpska, për Radion Evropa e Lirë.

Opozita serbe akuzon për presion, OJQ-të kërkojnë që tubimi të anulohet

Partitë opozitare në Serbi akuzojnë partinë e Vuçiqit për presione dhe kërcënime ndaj punonjësve të institucioneve shtetërore, për të marrë pjesë në tubim.

Verolub Stevanoviq, deputet i opozitës në Parlamentin e Serbisë dhe ish-kryetar i Komunës së Kragujevcit, ka thënë se presioni i Partisë Përparimtare Serbe mbi punonjësit e sektorit publik në këtë qytet të Serbisë qendrore, po intensifikohet.

“Kuota për Kragujevcin është rreth 9 mijë, me sa di unë. Është e qartë se SNS-ja dëshiron të mbajë një tubim të madh në një mënyrë që nuk është e pranueshme”, ka thënë Stevanoviq.

Sipas disa partive opozitare, ajo që bën SNS-ja për t’i mobilizuar qytetarët nën presion, është vepër penale, për të cilën parashikohen edhe dënime me burg.

Ndërkohë, një grup i organizatave të shoqërisë civile i ka bërë thirrje presidentit serb, Aleksandar Vuçiq, më 23 maj, që ta anulojë tubimin në interes të uljes së tensioneve dhe parandalimit të përçarjeve të mëtejshme në shoqëri.

“Të vetëdijshëm për rrezikun në të cilin çon rritja e tensioneve dhe polarizimi i mëtejshëm i shoqërisë – që është reflektuar me pasoja të dhunës në një formë që vendi ynë nuk e ka njohur deri më tani – ju bëjmë thirrje që të veproni me përgjegjësi, me arsye dhe në interesin më të mirë të numrit më të madh të qytetarëve, dhe ta anuloni tubimin masiv të paralajmëruar për 26 maj”, thuhet në deklaratën e nënshkruar nga dhjetë organizata.

Në deklaratë theksohet, gjithashtu, se në situatën në të cilën ndodhet Serbia, thellimi i ndarjeve mes qytetarëve është më së paku i nevojshëm.

Sipas Vuçiqit, tubimi i së premtes “nuk është për urrejtje, protestë dhe zemërim”, por për “njerëzit e zakonshëm, të mirë të Serbisë dhe për ata që duan t’i mbështesin ata që kanë humbur të dashurit e tyre”.

Partia e tij e ka quajtur tubimin “Serbia e shpresës”.

Përgatiti: Valona Tela

Pas një fitoreje bindëse në zgjedhjet e së dielës, kryeministri grek Kyriakos Mitsotakis nuk pranoi të hënën ofertën e presidentes Katerina Sakellaropoulou për të marrë një mandat dhe për t’u përpjekur të krijonte një qeveri koalicioni. Ai kërkoi mbajtjen e zgjedhjeve të reja brenda disa javësh për të siguruar shumicën që i nevojitet për të qeverisur i vetëm.

Duke lexuar tekstin e betimit para deputetëve të Parlamentit të Malit të Zi, ministrave, përfaqësuesve të trupit diplomatik dhe liderëve të vendeve të rajonit, Jakov Millatoviq zyrtarisht mori detyrën e presidentit të Malit të Zi.

“Betohem se do të kryej detyrën e presidentit me përgjegjësi, nder, ndërgjegje, drejtësi dhe paanshmëri. Sipas Kushtetutës dhe ligjit”, tha Millatoviq në sallën plenare të Parlamentit të Malit të Zi, gjë që shënoi fillimin e mandatit të tij pesëvjeçar presidencial.

Në fjalimin e tij inaugurues, Millatoviq tha se ishte i nderuar dhe krenar që mori detyrën e presidentit duke bërë betimin:

“Do të jem një president i vërtetë i të gjithë qytetarëve, pavarësisht përkatësisë së tyre kombëtare, politike apo fetare”.

Momenti aktual ka karakter historik, tha presidenti i ri malazez, duke u shprehur se ndryshimi i strukturës politike dhe konsolidimi i demokracisë ngjall shpresë, se në një mjedis më të lirë do të zgjidhen çështjet e hapura të rëndësishme për të ardhmen e Malit të Zi.

Millatoviq tha gjithashtu se nuk do të devijojë nga drejtimi dhe angazhimet që nënkuptojnë Malin e Zi si pjesë të BE-së dhe se ai do të angazhohet për marrëdhënie të mira fqinjësore dhe barazi të të gjithë qytetarëve.

“Konteksti global është përcaktuar në masë të madhe nga sulmi rus ndaj Ukrainës. Nuk guxon dhe nuk do të ketë devijime nga drejtimet dhe përcaktimet tona strategjike, të cilat e përfshijnë Malin e Zi si pjesë të familjes euroatlantike.”, tha Millatoviq, duke theksuar se nuk ka asnjë dilemë që Mali i Zi i përket Evropës “e cila është e bashkuar në shumëllojshmërinë e saj”.

Ai theksoi se prioriteti i prioriteteve do të jetë përshpejtimi i rrugës së Malit të Zi drejt

“Jemi të vetëdijshëm se ka obligime të mëdha dhe Mali i Zi ka vullnet dhe kapacitet politik për ta arritur këtë qëllim”, tha Millatoviq.

Fjalimin e tij, i cili zgjati 20 minuta, ai e përfundoi me fjalët “Rroftë Mali i Zi”!

Rreth 200 personalitete marrin pjesë në inaugurimin, gjegjësisht në ceremoninë e betimit, që zhvillohet në Parlamentin e Malit të Zi, duke përfshirë zyrtarë nga vendet fqinje, ambasadorë dhe të dërguarin e posaçëm të Shteteve të Bashkuara të Amerikës [SHBA], Gabriel Escobar.

Në ceremoni janë të pranishëm edhe deputetë të Kuvendit të Malit të Zi, përfaqësues të qeverisë, organeve të drejtësisë, si dhe presidenti i deritashëm i Malit të Zi, Millo Gjukanoviq, të cilin Millatoviq e mposhti bindshëm në raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale, në fillim të prillit.

Pjesa qendrore e qytetit të Podgoricës është bllokuar që nga mëngjesi, si dhe rruga për në aeroport.

Pas intonimit të himnit kombëtar, betimit të Millatoviqit dhe fjalimit të tij inaugurues, do të mbahet përshëndetjet ceremoniale ushtarake në platonë para Parlamentit.

Pas kësaj, Millatoviq do t’i presë të ftuarit në një drekë, ndërkaq në orët e vona të pasdites, në Vilën shtetërore Gorica, ai me bashkëshorten do të presin rreth 700 të ftuar.

Në mesin e tyre do të jenë presidenti i Kroacisë, Zoran Millanoviq, presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, presidenti i Shqipërisë, Bajram Begaj, ndërkaq nga Presidenca e Bosnjë e Hercegovinës të pranishëm do të jenë Zhelko Cvijanoviq dhe Zhelko Komshiq.

Ndonëse deri në mëngjesin e së shtunë nuk ka pasur asnjë konfirmim, presidenti serb Alleksandar Vuçiq ka mbërritur në Mal të Zi dhe merr pjesë në inaugurimin e Millatoviqit.

Vuçiq, në profilin e tij në Instagram, ka konfirmuar arritjen e tij në Mal të Zi, duke postuar foto me liderët e Demokracisë së Re Serbe (NOVA) Andrija Mandiq dhe të Partisë Popullore Demokratike (DNP) Millan Knezheviq, nga një mëngjes në Zeta afër Podgoricës.

Nga zyrtarët evropian, të pranishëm do të jenë Oliver Ropke, president i Komitetit evropian ekonomik dhe social të Komisionit Evropian, ndërkaq nga Britania e Madhe dhe Gjermania, të dërguarit specialë për Ballkanin Perëndimor, Stuart Pich dhe Manuel Saracin.

Presidenti i malit të Zi zgjidhet çdo pesë vjet, ndërkaq të gjitha inaugurimet e mëparshme ishin bërë në Cetinë.

Jakov Millatoviq, 37-vjeçar, është presidenti i parë që nuk është nga Partia Demokratike e Socialistëve (DPS) e Gjukanoviqit, e cila pati pushtetin për tri dekada, deri në gusht të vitit 2020, kur humbi zgjedhjet.

Millatoviq, një nga liderët e lëvizjes “Evropa tani”, e themeluar një vit më parë, ka qenë në politikën malazeze që prej tre vjetësh kur u emërua ministër i qeverisë së parë pas shkuarjes nga pushteti të DPS-së.

Në garën presidenciale, ai pati mbështetjen partive në pushtet, Frontit Demokratik pro-Rus, Demokratëve dhe Lëvizjes qytetare URA.

Që nga fillimi i viteve të 90-ta, Gjukanoviq ka qenë gjashtë herë kryeministër dhe dy herë president i Malit të Zi.

Pas humbjes së pushtetit në zgjedhjet parlamentare, gati tre vjet më parë, DPS-ja e tij humbi edhe zgjedhjet në Podgoricë, në muajin tetor. Pas humbjes në zgjedhjet presidenciale, Gjukanoviq dha dorëheqjen nga posti i kryetarit të partisë.

Ditëve të fundit, Gjukanoviq dhe Millatoviq zhvilluan dy takime si pjesë e procedurës së dorëzimit të detyrës, pas të cilave theksuan se Mali i Zi është shembull i mirë i tranzicionit demokratik të pushtetit.

Ndryshimi i kreut të shtetit vjen para zgjedhjeve të jashtëzakonshme parlamentare të planifikuara për 11 qershor. Ato u shpallën për shkak të krizës institucionale që ndaloi integrimet evropiane.

Që nga ndërrimi i pushtetit, për gati tre vjet, kanë rënë dy qeveri, ndërkaq tentativa për të zgjedhur një të tretë ishte e pasuksesshme. Në atë periudhë është shënuar rritje e tensioneve etnike.

Gjatë pushtetit të Gjukanoviqit, Mali i Zi votoi për pavarësinë e vendit në referendumin e vitit 2006. Në vitin 2010, Mali i Zi u bë kandidat për anëtarësim në Bashkimin Evropian, ndërkaq më 2017 hyri në NATO.

Një pjesë e pjesëmarrësve të protestës së tretë “Serbia kundër dhunës” e kanë kaluar natën duke bllokuar një pjesë të autostradës ndërkombëtare në Beograd, në blloqet e pjesës së re të qytetit, afër pompës së karburanteve “NIS”, transmeton agjencia Beta.

Bashkë me disa tenda në autostradë ka pasur edhe thasë për gjumë dhe karrige kopshti, ndërsa pjesëmarrësit e protestës i kanë thënë gazetarit të agjencisë Beta mbrëmë se aty do të qëndrojnë deri sa të ketë një njoftim tjetër.

Televizioni N1, më 20 maj, raportoi se demonstruesit u shpërndanë në mëngjes. Fotoreporterja e i Radios Evropa e Lirë [REL] raportoi se rreth orës 9 të mëngjesit nuk kishte më demonstrues në autostradë.

Në bllokimin e rrugës, ku sipas vlerësimeve kanë mbetur rreth një mijë persona, në orët e vona të mbrëmjes, ka qenë të pranishëm edhe një pjesë e përfaqësuesve të opozitës.

Me ftesë të opozitës, më 19 maj, dhjetëra mijëra qytetarë dolën në rrugët e Beogradit me sloganin “Serbia kundër dhunës”.

Shkak i protestës “Serbia kundër dhunës” është pakënaqësia me reagimin e autoriteteve pas dy vrasjeve masive në fillim të majit, ku mbetën të vrarë 18 persona.

Gjatë protestës u bllokuan Gazela, që është ura më e ngarkuar në autostradë në Beograd, si dhe Ura e Brankos, që lidh Beogradin e Ri me qendrën e qytetit.

Një ditë para protestës, në Parlamentin e Serbisë filloi diskutimi për situatën e sigurisë në vend dhe rrethanat që çuan në dy krimet, që ishte një nga kërkesat e protestës.

Ndër kërkesat tjera është edhe dorëheqja e ministrit të Punëve të Brendshme, Bratisllav Gashiq dhe drejtorit të Agjencisë për Informim të Sigurisë [BIA], Alleksandar Vullin.

Është kërkuar, gjithashtu, shkarkimi i Organit rregullator të mediave elektronike, mbyllja e tabloideve që propagandojnë dhunën dhe shkelin kodin gazetaresk, si dhe konfiskimi i frekuencave kombëtare nga televizionet Pink dhe Happy.

Ata kërkuan gjithashtu anulimin e programeve që promovojnë dhunën, si reality-shfaqjet.

Në të njëjtën kohë kur filloi protesta “Serbia kundër dhunës”, presidenti serb Alleksandar Vuçiq foli në një tubim të Partisë së tij Progresive Serbe [SNS] në Pançevë, afër Beogradit.

Në këtë tubim, Vuçiq tha se kishte marrë informacion nga shërbimet nga Lindja se protestat në Serbi ishin përpjekje për revolucione me ngjyra. Ai foli se për cilat shërbime bëhet fjalë.