Nga: Tomas Miglierina, dërguar në Varshavë

Sipas të gjitha gjasave kjo është sfida e tyre e fundit, kjo është ndoshta edhe arsyeja pse është kaq e ashpër. Donald Tusk, 66 vjeç, kryeministër nga viti 2007 në 2014 dhe më pas lider i Këshillit Evropian në Bruksel dhe Jarosław Kaczyński, 74 vjeç, i cili në vend të kësaj ishte kryeministër vetëm për dy vjet dhe shkoi jashtë vendit vetëm një herë në jetën e tij. përplasje për atë që me siguri do të jetë hera e fundit në këto zgjedhje parlamentare, rëndësia e të cilave shkon përtej kufijve polakë, në një Bashkimi Evropian tashmë në një klimë parazgjedhore.

Tridhjetë vjet më parë Tusk dhe Kaczyński u bashkuan nga militantizmi i tyre i përbashkët antikomunist në Solidarność; sot ata mishërojnë dy Poloni që flasin shumë pak me njëra-tjetrën, kuptohen akoma më pak dhe nuk i besojnë fare njëra-tjetrës. “Platforma qytetare” (PO) – e cila është pjesë e familjes popullore evropiane – është pjesa relativisht më urbane e shoqërisë, e cila shikon nga Brukseli dhe Berlini pa urrejtje apo dyshime dhe që, pa mohuar identitetin e vet, ka një marrëdhënie më laike. me ta. “Ligji dhe Drejtësia” (PiS) shpreh atë social-konservatorizëm që dyshon për çdo gjë që mund të dobësojë kombin në magmën globaliste.

Magma padyshim quhet para së gjithash Bashkimi Evropian. Në tetë vjet, PiS Polonia ka grumbulluar një numër rekord çështjesh përpara Gjykatës së Drejtësisë së BE-së. Shumica kanë të bëjnë me reformat që Varshava futi “për të depolitizuar një gjyqësor të trashëguar nga komunizmi”, por që sipas Këshillit të Evropës i ka bërë gjyqtarët të kontrollueshëm dhe të shantazhueshëm nga ata në pushtet pothuajse si në komunizëm. Në kulmin e mosmarrëveshjes me Brukselin, qeveria i kërkoi Gjykatës Kushtetuese të shprehte mendimin e saj për marrëdhëniet midis ligjit evropian dhe atij kombëtar. Dhe Gjykata – ku shumica e gjyqtarëve u zgjodhën nga qeveria – u përgjigj se ligji polak është para ligjit evropian. Mosmarrëveshjet me BE-në i kanë kushtuar Varshavës mungesën e aksesit në miliona euro fonde, por edhe kështu Polonia (anëtare e BE-së që nga viti 2004) mbetet në shifra absolute përfituesi më i madh i fondeve evropiane, por edhe i kontributeve zvicerane.

Jaroslaw Kaczyński është zyrtarisht vetëm një zëvendëskryeministër. Në krah të tij, kryeministri polak Mateusz Morawiecki.

“Kaczyński është i çuditshëm, por ne jemi më mirë me të. Me Tusk paratë shkuan vetëm në Varshavë”, thonë votuesit e PiS, të cilët jetojnë kryesisht në provinca. Madje ata nuk besojnë vërtet se Tusk është një shërbëtor i Gjermanisë ose është bashkëpërgjegjës për rrëzimin e avionit të vitit 2010 që vrau vëllain e Jaroslaw, Lech, i cili në atë kohë ishte president i Republikës. Por nuk është vetëm lideri i PiS që demonizon kundërshtarin e tij. “U ktheva për të luftuar të keqen,” tha Tusk për të në vitin 2021, duke shkuar aq larg sa të pyeste veten nëse nuk ishte gabim të largoheshe nga Polonia për të shkuar në Bruksel. Për më tepër, të dy nuk kanë zhvilluar një debat së bashku që nga viti 2007, dhe ishte Kaczyński mbi të gjitha ai që shmangu kundërshtarin e tij.

PiS është në krye në të gjitha sondazhet, por mund të humbasë një 5% të mirë në krahasim me katër vjet më parë, duke arritur në 36% të votave. Kjo do ta detyronte atë të pajtohej me partnerë më pak se të paraqitshëm, siç është lëvizja e re e ekstremit të djathtë “Konfederacja”, armiqësore ndër të tjera për mbështetjen e Ukrainës. Për të shmangur këtë skenar, qeveria ka vënë në shërbim të partisë sa më shumë pjesë të shtetit. Në të njëjtën kohë me zgjedhjet u thirrën katër referendume për po aq tema që janë tema të forta të partisë, si rritja e moshës së pensionit apo mekanizmi i shpërndarjes së emigrantëve.

Televizioni publik, plotësisht i kontrolluar nga qeveria, tregon çdo mbrëmje raporte të gjata duke përzier imazhe të Gazës dhe Lampedusa-s, më pas kryeministri Morawiecki shfaqet duke siguruar se nuk do t’i dorëzohet kurrë shantazheve të Brukselit ndaj emigrantëve, pastaj imazhet arkivore të Tuskut që synon të shtrëngojë duart dhe përkuluni para Angela Merkelit. Jo i gjithë shteti pranon ta luajë këtë lojë. Duket se dorëheqja shumë e fundit, e papritur dhe pa shpjegime publike, e shefit të Shtabit dhe e Shefit të Operacioneve të Ushtrisë janë të lidhura me përpjekjet e ministrit të mbrojtjes për të përfshirë forcat e armatosura në kauzën elektorale.

Më 1 tetor “Platforma Qytetare” (opozita) solli mbi një milion njerëz në rrugët e Varshavës.

Shpresa e platformës qytetare është t’i afrohet një barazimi dhe kjo tashmë do të ishte një mrekulli. Atëherë ndoshta mund të tentohet një aleancë me “Trzecia Droga” (rruga e tretë), koalicioni liberal, i cili megjithatë rrezikon të mos arrijë as pragun prej 8% të nevojshëm për të hyrë në Parlament. Nëse do të ishte kështu, votat e saj do të rishpërndaheshin në listat e tjera, në raport me rezultatet e arritura prej tyre. Do të ishte një dhuratë e bukur sidomos për PiS si parti me shumicë relative. Rregullat zgjedhore polake nënkuptojnë se abstenimi ose fragmentimi i përgjithshëm i ndihmon ata që janë tashmë në pushtet.

Ekonomia ndoshta do të udhëheqë votën mbi të gjitha dhe kjo nuk është e mirë për PiS, sepse inflacioni është ndër më të lartët në BE dhe rritja është ngadalësuar. Kundërshtarët e tyre më pas mësuan të mos përqendroheshin vetëm në qytetet e mëdha.

Ashtu si në Sllovaki, pushtimi rus i Ukrainës është një çështje e rëndësishme edhe këtu, por Polonia është padyshim më rezistente ndaj sirenave të Moskës sesa fqinji i saj jugor. Nëse dezinformacia e Kremlinit është në punë, duhet të përdorë taktika më të sofistikuara këtu. Polonia pret dy milionë refugjatë, por edhe para konfliktit ishte një destinacion i privilegjuar për fuqinë punëtore, tashmë i domosdoshëm për funksionimin e vendit duke qenë se polakët kanë shkuar në perëndim. Marrëdhëniet me liberalin Zelensky nuk janë gjithmonë të lehta – shih nën argumentet për grurin ukrainas, i cili ul çmimet e produktit vendas dhe zemëron fermerët, një rezervë elektorale e PiS – por në fund Kievi është shumë pjesë e historisë polake për të. ndryshim realisht strategji. “Polonia nuk do t’i braktisë ata”, na thotë një diplomat evropian. “Ukraina është në të kaluarën dhe në të tashmen e saj, do të jetë edhe në të ardhmen e saj”.

Cilido qoftë rezultati i sondazheve, është një e ardhme politike e paqëndrueshme që duket se i pret polakët. Një qeveri e mundshme jo e udhëhequr nga PiS, ndër të tjera, do të duhej të bashkëjetonte të paktën fillimisht me një President të Republikës që vjen nga partia e Kacińsky dhe ka të drejtën e vetos ndaj ligjeve. Zgjedhjet presidenciale do të mbahen vitin e ardhshëm dhe mund të jenë momenti kur fytyrat e reja marrin frenat e politikës kombëtare. Njerëz si kryetari i bashkisë së Varshavës Rafał Trzaskowski, 51 vjeç, i cili drejton një qytet që tani nuk dallohet nga ai në Perëndim dhe është në favor të të drejtave LGBT. Ose Ministri i Drejtësisë dhe Prokurori i Përgjithshëm Zbigniew Ziobro, 53 vjeç, një katolik fondamentalist që është shpirti i të gjitha reformave të pushtetit gjyqësor. Dy Polonitë do të ndryshonin fytyrën e liderëve që i mishërojnë, por ndoshta do të vazhdonin të flisnin pak me njëra-tjetrën, të kuptonin më pak njëra-tjetrën dhe të mos i besonin fare njëra-tjetrës. rsi-eb