Shqipëria hapi më 17 nëntor kapitujt e fundit të negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Grupkapitujt “Burimet, bujqësia dhe kohezioni” u hapën gjatë konferencës së shtatë ndërqeveritare mes Shqipërisë dhe Bashkimit Evropian, e cila u mbajt në Bruksel.

“Vetëm pak kohë më parë, kjo ishte diçka që dukej e pamundur”, tha kryeministri shqiptar, Edi Rama, në konferencë me ministren e Jashtme daneze, Marie Bjerre, dhe komisionaren për zgjerim të BE-së, Marta Kos.

“Jam absolutisht i frymëzuar nga të gjithë këta muaj dhe nga mbështetja e fortë që procesi i zgjerimit apo procesi i ribashkimit të Evropës po merr. Do të bëjmë gjithçka që kemi në dorë për të ecur përpara me të njëjtin intensitet, me të njëjtën disiplinë dhe me të njëjtën punë të madhe, për të dhënë rezultate dhe për t’u siguruar që ky proces i përbashkët që po e ndërtojmë me partnerët tanë këtu në Bruksel dhe me partnerët tanë në shtetet anëtare, të mos ndalet”, tha Rama.

Komisionarja Kos, në anën tjetër, e vlerësoi punën e bërë nga Shqipëria, e cila, sipas saj, solli hapjen e grupkapitujve të fundit.

“Jemi të përkushtuar ta sjellim Shqipërinë në BE. Suksesi është i Shqipërisë, rezultat i punës së autoriteteve për zbatimin e reformave të rëndësishme”, tha ajo.

Shqipëria mori statusin e vendit kandidat për anëtarësim në BE në vitin 2014, ndërsa negociatat për anëtarësim i nisi zyrtarisht në vitin 2022.

Konferenca e sotme shënoi përmbylljen e ciklit të hapjes së gjashtë grupkapitujve dhe pritet t’i hapë rrugë finalizimit të procesit teknik deri në vitin 2027.

Pas kësaj faze, Shqipëria do të kalojë në procesin politik të integrimit, i cili kërkon miratimin e anëtarësimit nga parlamentet e të 27 vendeve anëtare të Bashkimit Evropian.

BE-ja shpreh optimizëm se Shqipëria mund ta përfundojë procesin e integrimit deri në vitin 2030, ndërsa Rama e ka bërë tashmë anëtarësimin në BE prioritet kryesor të mandatit të tij të katërt.

Optimizëm ka edhe për rrugëtimin e Malit të Zi, ndërsa vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor janë më prapa.

Kosova është e vetmja prej tyre që nuk e ka ende as statusin e vendit kandidat.

Ministri i Jashtëm gjerman Johann Wadephul u ka kërkuar shteteve të Ballkanit Perëndimor të zbatojnë reforma të mëtejshme, duke thënë se kjo është thelbësore për të çuar përpara përpjekjet e tyre afatgjata për anëtarësim në BE dhe për t’iu kundërvënë përpjekjeve të Rusisë dhe Kinës për të ushtruar ndikim në rajon.

“Sundimi i ligjit, lufta kundër korrupsionit dhe mbrojtja e të drejtave themelore janë të panegociueshme”, tha Wadephul të dielën përpara se të nisej për një udhëtim në gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor: Bosnjë-Hercegovinë, Mal të Zi, Shqipëri, Serbi, Kosovë dhe Maqedoni të Veriut.

Ai tha se angazhimi ndaj vlerave të përbashkëta është një parakusht për anëtarësimin në BE.

Në vitin 2003, Bashkimi Evropian ra dakord që vendet e Ballkanit Perëndimor do të ishin të pranueshme për t’u bërë anëtare pasi të kishin përfunduar një numër reformash.

Sot, shtetet janë në faza të ndryshme në rrugën e tyre drejt anëtarësimit në BE, me zhgënjim në rritje për shkak të procesit të gjatë, i cili për disa vende është zvarritur prej dekadash.

BE-ja ka frikë se kjo mund t’i shtyjë disa të kthehen drejt rivalëve politikë si Kina dhe Rusia.

“Gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor janë një pjesë integrale e familjes evropiane”, tha Wadephul, duke shtuar: “BE-ja nuk është një premtim i largët, por një perspektivë konkrete”.

Ai tha se Mali i Zi dhe Shqipëria në veçanti kanë bërë përparim të dukshëm, ndërsa vendet e tjera kanë ende shumë për të bërë.

Mali i Zi konsiderohet vendi më i përparuar në procesin e pranimit në BE, por ende nuk ka një datë në horizont për t’u bashkuar me bllokun.

BE-ja ka zhvilluar negociata pranimi me Malin e Zi dhe Serbinë që nga viti 2012 dhe 2014, përkatësisht.

Negociatat me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut filluan në vitin 2022, ndërsa Bosnja-Hercegovina mban statusin e kandidatit, por ende nuk ka hyrë në negociata. Kosova është një vend kandidat potencial.

Shumë janë të gatshëm të zbatojnë reforma të gjera për një të ardhme në BE, tha ministri i jashtëm gjerman. “Sepse kushdo që dëshiron të bëhet pjesë e kësaj bashkësie ligjore dhe zone ekonomike duhet të marrë përgjegjësi – edhe nëse kjo kërkon hapa të vështirë.”

Ai tha se vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të diversifikojnë burimet e tyre të energjisë, në mënyrë që të forcojnë pavarësinë dhe sovranitetin e tyre.

“Ne në Gjermani e dimë sa e dhimbshme dhe në të njëjtën kohë e nevojshme mund të jetë kjo”, shtoi ai, duke kujtuar se si Gjermania u shkëput nga furnizimet me gaz rus pas pushtimit në shkallë të plotë të Ukrainës nga Moska.

Turneu i Wadephul fillon të dielën në kryeqytetin e Bosnjë-Hercegovinës, Sarajevë, ku ai planifikon të takohet me tre anëtarët e presidencës, të përbërë nga një përfaqësues nga grupet etnike boshnjake, serbe dhe kroate.

Ai është planifikuar gjithashtu të takohet me Christian Schmidt, Përfaqësuesin e Lartë të bashkësisë ndërkombëtare për Bosnjën dhe Hercegovinën sipas Marrëveshjes së Paqes së Dejtonit, e cila i dha fund një lufte civile trevjeçare në vitin 1995.

Të hënën, Wadephul do të udhëtojë për në Mal të Zi dhe Shqipëri, dhe më pas do të fluturojë për në Serbi në mbrëmje./ DPA News.

Evropa po i rrit shpenzimet e saj për mbrojtjen. Por një çështje është lënë kryesisht pas dore: mënyra e lëvizjes së pajisjeve ushtarake nga një vend në tjetrin sa më shpejt të jetë e mundur në rast lufte.

Një “Shengen ushtarak”, që do të nënkuptonte një zonë në të cilën armët dhe trupat mund të lëvizin rreth bllokut po aq lehtë sa mund të lëvizin zakonisht civilët brenda zonës Shengen pa pasaporta, është diskutuar ndër vite, por deri tani ka mbetur i parealizuar si nga BE-ja, ashtu edhe nga NATO-ja, pavarësisht luftës në Ukrainë.

Më 19 nëntor, Komisioni Evropian do ta paraqesë përpjekjen e tij më të fundit për ta arritur këtë synim deri në fund të dekadës.

Një kopje e avancuar, e parë nga Radio Evropa e Lirë (REL), flet për dy mënyra për ta arritur këtë: së pari, investime të mëdha në qindra “pika ngushtimi” nëpër kontinent, si linja hekurudhore, porte dhe ura, duke përfshirë edhe vendet kandidate për anëtarësim në BE, si Ukraina dhe Moldavia, të cilat dokumenti i cilëson thelbësore për t’i integruar në strukturat e transportit ushtarak të BE-së.

Dhe, së dyti, ulja e burokracisë, pasi legjislacionet e ndryshme kombëtare dhe procedurat burokratike besohet se e pengojnë çdo përpjekje për t’i lëvizur shpejt dhe lehtësisht pajisjet ushtarake nga një vend i BE-së në tjetrin.

Ideja e një “Shengeni ushtarak” është diskutuar në Bruksel prej kohësh. Qysh në vitin 2017 u bë një “fushë prioriteti” dhe plane veprimi mbi këtë temë u hartuan nga Komisioni në vitet 2018, 2022 dhe 2024. Por, përparimi ka qenë i vogël.

Diplomatët e BE-së, duke folur në kushte anonimiteti për REL-in, kanë theksuar se kjo temë zakonisht është afër të jenë në krye të agjendës kur diskutohet bashkëpunimi BE-NATO, por se asnjëra organizatë nuk e ka përqafuar plotësisht.

NATO-ja ka shpresuar për kohë të gjatë se Bashkimi Evropian do të kushtojë më shumë fuqi ligjvënëse dhe fonde për lëvizshmërinë ushtarake, sidomos tani kur 23 nga 27 shtetet anëtare të BE-së janë gjithashtu pjesë e aleancës ushtarake, dhe lufta në Ukrainë ka krijuar urgjencë më të madhe për të intensifikuar të gjitha çështjet e lidhura me mbrojtjen.

Njëkohësisht, në BE ka pasur pakënaqësi se NATO-ja është përqendruar shumë te shpenzimet për pajisje të shtrenjta ushtarake dhe shumë më pak në mënyrën se si t’i lëvizë ato ose t’i vërë në dispozicion të anëtarëve të tjerë të aleancës.

Qëllimi i ri i NATO-s për të arritur 3.5% të PBB-së në pajisje ushtarake deri në vitin 2035 dhe 1.5% shtesë në investime joushtarake, si lëvizshmëria ushtarake, e adreson disi këtë problem.

Por, ende mbetet në duart e vendeve individuale, siç e thekson dokumenti i Komisionit.

“Derisa Shtetet Anëtare mbeten të lira të vendosin nëse do të lejojnë forca të armatosura të huaja të kalojnë territorin e tyre si pjesë e sigurisë dhe mbrojtjes së tyre kombëtare, BE-ja duhet të ketë një kornizë për lëvizshmërisë ushtarake që baraspeshon nevojat ushtarake dhe civile”, thuhet në dokument.

Qëllimi i këtij Komisioni Evropian, mandati i të cilit përfundon më 2029, është të “krijojë një Zonë Lëvizshmërie Ushtarake në gjithë BE-në deri në fund të vitit 2027, si hap i parë drejt arritjes progresive të një ‘Shengeni Ushtarak’ në dimensionet rregullatore, infrastrukturore dhe të kapaciteteve”.

Pyetja është nëse këtë herë fondet do të jenë të mjaftueshme. Në buxhetin e fundit shumëvjeçar të BE-së (2021-2027), rreth 1.7 miliard euro u caktuan për infrastrukturë transporti me përdorim të dyfishtë civil/ushtarak, duke u fokusuar në 95 projekte në 21 vende.

Por, siç thekson dokumenti: “kërkesa për financim nga BE-ja tejkaloi ndjeshëm fondet e disponueshme dhe të gjitha thirrjet ishin të mbingarkuara”.

Për buxhetin e ardhshëm afatgjatë (2028–2034), Komisioni Evropian ka propozuar 17.65 miliardë euro për infrastrukturën e transportit me përdorim të dyfishtë, duke u fokusuar në 500 “projekte kritike”, ku transporti i pajisjeve ushtarake duhet të bëhet më i shpejtë dhe më i rrjedhshëm.

Por, pyetja është nëse kjo do të pranohet, pasi shtetet anëtare zakonisht e ulin propozimin fillestar të Komisionit dhe preferojnë të ridrejtojnë fondet e BE-së në “fitues votash” si bujqësia, peshkimi dhe shpenzime të tjera sociale.

Hekurudha është gjithashtu mënyra e transportit ku janë shpenzuar më shumë para për lëvizshmërinë ushtarake. Dhe, kjo pritet të vazhdojë. Më herët këtë vit BE-ja ra dakord për katër korridore të prioritetit të lartë për lëvizshmërinë ushtarake, veriore, jugore, lindore dhe qendrore.

Korridori verior, që lidh kryesisht Holandën me Gjermaninë e Poloninë dhe më tej me Ukrainën, është për arsye të qarta më i avancuari.

Dokumenti vë në pah një shtrirje hekurudhore 22 kilometra, që lidh Ukrainën Perëndimore me Sllovakinë dhe pjesën tjetër të Evropës Qendrore me gjerësinë standarde evropiane të shinave, e cila u hap në shtator 2025.

Gjithashtu, ai thekson se “punimet përgatitore janë në zhvillim për të vendosur gjerësinë standarde të shinave evropiane në Korridoret Evropiane të Transportit që lidhin Moldavinë dhe Ukrainën me Shtetet Anëtare të BE-së”.

Ideja është që e gjithë BE-ja, duke përfshirë vendet kandidate, të operojë me gjerësinë standarde të shinave në të ardhmen.

Komisioni Evropian dëshiron gjithashtu të investojë në elementë të tjerë që janë jetikë për lëvizjet ushtarake por që përshkruhen si “të pakët” në klub; avionë të mëdhenj transporti, tragete me përdorim të dyfishtë dhe veçanërisht vagonë për trena, në të cilët mund të transportohen pajisjet më të rënda ushtarake si raketat dhe tanket.

Megjithatë, në fund, ndryshimet më të mëdha që BE-ja mund t’i bëjë janë në legjislacion për të lehtësuar lëvizjen e trupave dhe pajisjeve.

Problemi paraqitet qartë në dokument: “Rregullat e BE-së nuk zbatohen për transportin ushtarak ose nuk zbatohen në mënyrë koherente, rregulloret kombëtare ndryshojnë dhe transporti ushtarak nuk merr prioritet të mjaftueshëm”.

Teksti vë në dukje se ndonjëherë duhen 45 ditë për të marrë leje për transport ushtarak për të kaluar nga një vend i BE-së në tjetrin. Synimi i vendosur nga Brukseli është tri ditë.

Në mënyrë të habitshme, rregullat e harmonizuara të BE-së për transportin e mallrave të rrezikshme nuk zbatohen për transportin ushtarak, që do të thotë se shpesh duhen marrëveshje ad hoc. Kjo pritet të ndryshojë.

Dhe, Komisioni Evropian synon të kërkojë më shumë. Lejet për të lëvizur pajisjet ushtarake mes shteteve anëtare nuk do të duhet të rinovohen më çdo vit. Ato do të mbeten të vlefshme derisa të tërhiqen.

Edhe vendet joanëtare të BE-së mund të jenë pjesë e këtij ndryshimi.

Propozime të tjera përfshijnë mundësinë për të përjashtuar transportin ushtarak nga disa rregulla civile, si ndalimet e trafikut gjatë festave dhe rregullat e kabotazhit në BE – legjislacion specifik që favorizon kompanitë kombëtare të transportit kundrejt atyre nga shtetet e tjera të BE-së.

Çelësi do të jetë një “Sistem Evropian i Reagimit të Përforcuar për Lëvizshmëri Ushtarake (EMERS)” i cili mund të aktivizohet brenda 48 orësh pas një propozimi nga Komisioni Evropian ose një shtet anëtar të BE-së.

Kur të aktivizohet, në rast të një emergjence të mundshme ushtarake, transporti ushtarak ndërkufitar do të kërkojë vetëm një njoftim me një afat të shkurtuar paraprak të lëvizjes ushtarake dhe shmangien e procedurave standarde, përveç formaliteteve doganore.

Të gjitha këto propozime do të duhet të miratohen mes shteteve anëtare të BE-së, shpesh duke kërkuar njëzëshmëri.

Duke pasur parasysh urgjencën në rritje që BE-ja ta forcojë fuqinë e saj ushtarake mes luftës në Ukrainë, kjo mund të jetë mundësia më e mirë për të arritur “Shengenin ushtarak”.

Përgatiti: Ekrem Idrizi

Arte.TV ngre alarmin për kapjen e shtetit nga trafikantët…

Pas artikujve nga mediat italiane që e përshkruanin Shqipërinë si narko–shtet, ka ardhur një goditje edhe nga Gjermania.

Arte.TV publikoi një dokumentar të gjerë që sjell një panoramë të errët të trafikut të drogës në Evropë dhe vendos Shqipërinë në qendër të strukturave kriminale që furnizojnë tregun e kokainës. Autorët japin të dhëna që tregojnë se klanet shqiptare kanë krijuar një sistem të organizuar që nis nga Amerika Latine dhe përfundon në portet kryesore të Bashkimit Europian. Europol i rendit si një nga pesë grupet më të rrezikshme në qarkullimin e drogës.

Dokumentari paraqet shifra që konfirmojnë këtë ndikim. Kapjet e kokainës në Evropë arritën në 419 tonë gjatë vitit 2023. Klanet shqiptare shfaqen si lojtarë të pandashëm në tregun e Anversës, Roterdamit, Hamburgut dhe në bashkëpunim me rrjetet kriminale të Italisë dhe Spanjës. Rasti i 200 kg kokainë të kapura në Torino, të fshehura në dronë nënujore të drejtuar nga dy vëllezër shqiptarë, shërben si ilustrim i metodave të sofistikuara që shohin sot agjencitë e sigurisë. Europol shkatërroi edhe një rrjet që transportonte tonelata kokainë nga Amerika Latine drejt porteve të BE-së. Në një nga dërgesat u provua se marrësi kryesor fitoi mbi 40 milionë dollarë. Autoritetet sekuestruan vila dhe një hotel dhe arrestuan dhjetë persona në Shqipëri dhe Belgjikë.

Arte.TV shkon më tej dhe fokusohet në lidhjet me politikën. Hetimet e gazetarit zviceran Antoine Harari ngrenë dyshime të forta se disa struktura qeveritare nuk kanë funksionuar si filtër kundër krimit të organizuar. Ai përmend kryeministrin Edi Rama si figurë që ndodhet në qendër të këtij rrjeti ndikimesh. Dokumentari sjell disa episode që kanë krijuar debatin publik në Shqipëri.

Hetimi i Hararit përfshin edhe dyshimet për përdorimin politik të reformës në drejtësi dhe SPAK. Ai thotë se qeveria mund ta ketë shfrytëzuar procesin për të larguar figura të padëshiruara brenda sistemit gjyqësor dhe brenda partisë. Rasti i ish zvëndëskryeministrit Arben Ahmetaj mbetet një shembull i debatit mbi pavarësinë e hetimit. Transparency International e rendit Shqipërinë si një nga vendet më të korruptuara në kontinent pavarësisht investimeve të BE në reforma.

Autorët vendosin këtë panoramë në raport me integrimin europian. Shqipëria shihet si një nga vendet kandidate më të avancuara. Komisioni Evropian e ka vlerësuar reformën në drejtësi. Presidentja e Komisionit Ursula von der Leyen e përmendi këtë progres gjatë vizitës së saj në Tiranë në tetor 2024. Kritikët në dokumentar argumentojnë se Brukseli mund të tolerojë probleme të brendshme për arsye gjeopolitike. Pozita e Shqipërisë në Adriatik dhe roli që vendi luan me NATO-n bëjnë që BE të preferojë stabilitet politik. Vendimi i Shqipërisë për të hapur dy qendra për procesimin e emigrantëve të ndaluar nga Italia shihet si pjesë e këtij bashkëpunimi. Qendrat sot qëndrojnë bosh.

Në dokumentar paraqitet edhe eksperimenti i qeverisë me inteligjencën artificiale për administrimin e prokurimeve publike. Ministrja virtuale Diella ka për detyrë të monitorojë tenderimet. Qeveria e prezanton si zgjidhje për korrupsionin. Autorët pyesin se kush e kontrollon këtë mekanizëm dhe si mund të garantojë pavarësi në një mjedis institucional me dyshime të shumta.

Arte.TV sjell një pasqyrë që bie ndesh me narrativën zyrtare të Tiranës. Dokumentari e lidh rritjen e trafikut të kokainës me varfërinë e lartë, papunësinë e të rinjve dhe mungesën e kontrollit institucional. Analistët e cituar në film thonë se paratë e drogës hyjnë në ekonomi me tolerancë politike. Ata e përshkruajnë këtë si një pakt që sjell investime artificiale. Për ta, klanet shqiptare kanë krijuar një model ekonomik që shtrembëron tregun.

Dokumentari

Kokainë, kanabis, heroinë. Mafia shqiptare kontrollon një pjesë të madhe të trafikut të drogës në Evropë, dhe nuk heziton të përdorë dhunën, duke zgjeruar rrjetin e saj të ndikimit përtej kufijve të vet dhe madje deri në rajone aq të largëta sa Amerika Latine, por edhe deri në zemër të vetë shtetit.

Evropa është e politikanëve, dhe trafikantët e drogës, për më tepër, janë një pjesë e tyre.

Shqipëria sot është vendi më i favorizuar për t’u anëtarësuar në BE, dhe Brukseli e paraqet si shembull reformash dhe stabiliteti. Por a është ajo një kandidate model, apo “Kali i Trojës” i narkotrafikantëve në Evropë?

Për shumëkënd, Shqipëria duket një vend i largët dhe pothuaj i panjohur. Ndodhet në Ballkanin Perëndimor dhe ka pak më pak se tre milionë banorë. Këtu, menjëherë mbi Greqinë dhe shumë afër brigjeve italiane.

Në paketën më të fundit të zgjerimit, Komisioni Evropian e vlerësoi Shqipërinë si një nga vendet kandidate më të avancuara dhe më të përgatitura për anëtarësim të ardhshëm në BE. Vendi i 28-të? Kush e di.

Megjithatë, ndërsa procesi ecën përpara, shfaqet edhe një rrezik në rritje. Sipas Europolit, mafia shqiptare është ndër pesë rrjetet më të rrezikshme të trafikut të kokainës në kontinent, arsye për të cilën disa tashmë e quajnë “Kolumbia e Evropës”.

Në dekadën e fundit, sasia e kokainës së kapur në bllok është shumëfishuar me pesë, dhe në vitin 2023 u arrit një rekord i ri për të shtatin vit radhazi: 419 tonë. Dhuna e lidhur me narkotrafikun vazhdon të rritet. Një pjesë e madhe e këtyre prurjeve varet nga bandat shqiptare që kanë fituar gjithmonë e më shumë pushtet dhe ndikim.

Ky është Dritan Rexhepi, i njohur si Gramoz, kapo shqiptar ndër më të fuqishmit në trafikun botëror të kokainës, i shoqëruar nga policia në aeroportin e Stambollit. U arrestua në Turqi pasi u përpoq të hynte në vend me pasaportë kolumbiane dhe u ekstradua në Shqipëri në janar, në pritje të gjykimit.

45-vjeçar, konsiderohet ‘mbreti i kokainës’ dhe rivalizon me kartelet meksikane. Serialet për narkotrafikun nuk janë asgjë përballë realitetit. Sipas SPAK, 16 grupe kriminale operojnë brenda vendit.

Por ndikimi i tyre nuk mbaron këtu. Kjo mafie vendase kontrollon tregun më të madh të kokainës në Evropë, me prani në Belgjikë, Holandë, Francë, Gjermani, Itali, Spanjë dhe Mbretërinë e Bashkuar.

Në Spanjë dhe Itali, autoritetet konfirmojnë rritjen e tyre, me kapje gjithmonë e më të mëdha dhe metoda gjithnjë e më të sofistikuara. Në maj 2024, policia e Torinos kapi 200 kg drogë të fshehura në dronë nënujore. Operacioni drejtohej nga dy vëllezër shqiptarë që vepronin në disa vende evropiane.

Këtë verë, Europol shpërbëri edhe një rrjet të gjerë shqiptar të trafikut të drogës dhe pastrimit të parave. Krimet e hetuara përfshijnë transportime me shumë tonë kokainë nga Amerika Latine drejt porteve kryesore të BE-së. Është provuar se vetëm në një nga këto dërgesa, marrësi kryesor mori mbi 40 milionë dollarë. Dhjetë anëtarë kyç u arrestuan në Shqipëri dhe Belgjikë, dhe u sekuestruan disa pasuri, përfshirë një hotel e disa vila.

Por pse Belgjika? Sepse aty ndodhet qyteti port i Anversës, pika strategjike e hyrjes së kokainës në Evropë, sot nën kontrollin e mafies shqiptare. Dhe jo vetëm kaq: ata operojnë drejtpërdrejt edhe nga disa prej vendeve kryesore të prodhimit të kokainës në Amerikën Latine, si Kolumbia dhe Ekuadori.

Pikërisht gazetari zviceran i investigimit Antoine Harari ka përqendruar punën e tij në analizimin e fuqisë së mafies shqiptare. Hetimi i tij, i publikuar në platformën e pavarur “Follow the Money” dhe në median franceze “Blast” zbulon diçka tronditëse.

Bandat e drogës në Shqipëri jo vetëm që lëvizin shuma të mëdha parash, por kanë shtrirë ndikimin e tyre deri në nivelet më të larta të shtetit, duke prekur qeverinë dhe sistemin gjyqësor. Në krye të këtij ndikimi ndodhet socialisti Edi Rama, i rizgjedhur për herë të katërt si kryeministër.

Mandati i tij ngre dyshime; opozita dhe disa vëzhgues ndërkombëtarë vënë në pikëpyetje transparencën e zgjedhjeve. Dhe më shqetësuese akoma: Rama dyshohet se të paktën mbyll sytë ndaj aktivitetit kriminal të klaneve. Rreth tij skandalet janë shtuar: vëllai i tij është implikuar në një çështje narkotrafiku, kryetari i Bashkisë Tiranë arrestuar për pastrim parash, dhe disa njerëz të afërt të tij lidhen me vetë kartelin Sinaloa.

4 tetor 2020, zyra e kryeministrit Edi Rama. Aty e viziton një biznesmen i njohur shqiptar, Luftar Hysa, magnat i lojërave të fatit, i akuzuar për pastrim parash dhe me lidhje të dyshuara me kartelin Sinaloa. Nuk dihet saktësisht se për çfarë folën, por vetëm dy muaj më vonë, Hysa merr dritën jeshile për të hapur dy kazino të reja, një në Tiranë dhe një në Vlorë, e konsideruar kryeqyteti tjetër i pastrimit të parave.

Në fillim, Rama e mohon se e njeh, por më vonë pranon se takimi është zhvilluar.

“Kokaina është plani Marshall i Shqipërisë”, thotë një prej kritikëve. “Është një lloj pakti që Edi Rama ka bërë, një pakt me djallin, që i lejon, megjithëse ekonomia është në recesion, të ketë rritje dhe investime, sepse janë këto para që fryjnë tregun”.

Shqipëria është një nga vendet më të goditura të Evropës për shumë arsye. Një në pesë banorë jeton nën pragun e varfërisë, që do të thotë të mbijetosh me rreth 220 euro në muaj. Shto këtu papunësinë e lartë të të rinjve dhe situatën që i shtyn familjet të varen nga klanet e drogës. Dhe mbi të gjitha, me bekimin e njerëzve më të fuqishëm, të cilët duket se e mbrojnë gjithnjë e më shumë këtë ekonomi të nëndheshme.

Një tjetër incident, këtë herë në vitin 2013. Polici Dritan Zagani ndalon një automjet që transportonte drogë. Por ka një detaj shumë domethënës: makina i përkiste Saimir Tahirit, atëherë ministër i Brendshëm i Shqipërisë. Në timon, kushëriri i tij, një trafikant droge i dënuar në Itali.

Ironia e fatit: në burg nuk përfundon ministri, por polici. Vite më vonë, në 2022, pas hetimeve të reja në Itali, vetë ish-ministri dënohet me 3 vite e gjysmë burg. Kryen vetëm një vit dhe lirohet me kusht. Ndërkohë, Zagani arratiset në Zvicër dhe kërkon azil. Për të, situata është pa logjikë.

Zyrtarë të lartë, përfshirë kryeministrin, të lidhur me mafien. Zyrtarisht qeveria shqiptare është e angazhuar në luftën kundër korrupsionit, një kusht kyç për anëtarësimin në BE. Rama u ka premtuar qytetarëve se vendi mund të bëhet anëtar i plotë deri në vitin 2030.

Rama di si të bëjë efekt mediatik kur i nevojitet. Shembulli më i fundit: ministrja e re e prokurimeve publike. A e vutë re? Ajo është në fakt një inteligjencë artificiale. Diella, e cila ka për detyrë të menaxhojë tenderët publikë dhe të garantojë procese 100% të pakorruptuara. Një eksperiment që ndoshta edhe funksionon. Por pyetja është: kush e kontrollon atë?

Në dukje, Brukseli është më se i bindur. Negociatat e anëtarësimit të Shqipërisë po ecin për mrekulli. Ose mos vallë fshihen arsye të tjera pas këtij entuziazmi?

Sepse Evropës i leverdis të ketë marrëdhënie të mira me këtë vend të vogël ballkanik. Për shumë kritikë brenda dhe jashtë vendit, Brukseli po mbyll sytë ndaj një “narko-shteti” të mundshëm për arsye gjeopolitike: pozita strategjike e Shqipërisë në Adriatik dhe bashkëpunimi i saj gjithnjë e më i madh me NATO-n.

Kandidate zyrtare që prej vitit 2014, Shqipëria nisi negociatat në 2022, së bashku me vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor. Pavarësisht se priste integrimin që prej 2009-s, sot Tirana dhe kryeministri Rama duket se gëzojnë favorizim. BE-ja e ka mbajtur këtë qasje, si gjatë vizitës së Ursula von der Leyen në Tiranë në tetor 2024, ashtu edhe në raportin më të fundit të zgjerimit.

9 nga 10 shqiptarë mbështesin anëtarësimin në BE. Rama madje u gjunjëzua para kryeministres italiane Giorgia Meloni gjatë vizitës së saj në maj, një gjest për të fituar simpatinë e evropianëve.

Homologia e tij italiane është gjithashtu e impresionuar: një vit më parë, Tirana pranoi të hapte dy qendra për përpunimin e emigrantëve të parregullt të ndaluar në ujërat italiane. Qendra që ende janë bosh, por disa liderë evropianë kanë shprehur interes ta kopjojnë modelin. Shqipëria zë një pozicion strategjik në Mesdhe për filtrimin e flukseve migratore.

Ndërkohë, në mars 2024, vendi rihapi një nga bazat e tij ajrore për forcat e NATO-s, duke shtuar rëndësinë strategjike të Shqipërisë në kohë lufte në Ukrainë, për të balancuar ndikimin rus. Është logjike: Brukseli do ta mbajë Shqipërinë në orbitën e vet, sesa ta lërë të rrëshqasë drejt Rusisë, siç ka ndodhur në disa vende të tjera të Ballkanit.

Komisioni Evropian ka theksuar shpesh mangësitë në luftën kundër korrupsionit, por gjithashtu thekson reformat e ndërmarra, përfshirë reformën në drejtësi që u nis në 2016 nën presionin e BE-së dhe SHBA-së.

Por ky proces nuk është pa polemika, ashtu siç nuk është pa polemika as vetë SPAK-u. Sipas hulumtimeve të gazetarit Antoine Harari, qeveria mund ta ketë përdorur atë për të larguar gjyqtarë dhe politikanë të padëshiruar, madje edhe brenda partisë së vet.

Në fakt, ekziston një lloj censure, ose autocensure, për të mos shkuar shumë thellë në disa dosje. Një shembull tipik: ish-zëvendëskryeministri Arben Ahmetaj, i ndjekur penalisht për korrupsion. Por deri tani, çështja e ngritur ndaj tij nuk duket bindëse.

Sipas Transparency International, Shqipëria mbetet një nga vendet më të korruptuara të Evropës, megjithëse ka vite që punon për t’u integruar në BE, dhe Brukseli ka dhënë miliona euro për reforma strukturore. Kritikët paralajmërojnë: nëse Shqipëria anëtarësohet plotësisht, do të vijnë edhe më shumë fonde. Çfarë garancie ka BE-ja se këto para nuk do të përfundojnë në duart e mafies?

E vetmja që nuk do të shohë asgjë nga këto para është ministrja e krijuar me inteligjencë artificiale.

Agjencia Evropiane e Policisë [EUROPOL] ka bërë të ditur se më 12 nëntor ka ofruar ndihmë në një hetim të kryer nga gjermanët, lidhur me një grup mercenarësh, të angazhuar nga një rrjet kriminal, me qëllim të kidnapimit të kreut të një bande rivale shqiptare për trafikim droge.

Kreu i kësaj bande shqiptare – emri i të cilit nuk është bërë i ditur – dyshohet se e ka orkestruar vjedhjen e disa tonëve të kanabisit, në vlerë të miliona eurove.

Aksioni i koordinuar është fokusuar në shtetas të Letonisë, disa prej të cilëve ishin me prapavijë në Legjionin e Huaj Francez.

EUROPOL-i ka thënë se në operacion janë përfshirë autoritetet për zbatim të ligjit prej Danimarkës, Francës, Letonisë dhe Mbretërisë së Bashkuar.

“Këta individë shumë të trajnuar kanë qenë të pajisur me pajisje profesionale dhe kanë qenë aktivë në emër të grupit të krimit të organizuar”.

Në ditën e operacionit policor janë arrestuar katër individë në Danimarkë, Francë, Letoni dhe Mbretëri të Bashkuar, ndërsa dy të tjerë, që janë arrestuar në tetor të vitit 2014 në Gjermani, tashmë janë dënuar nga gjykatat.

Mercenarë me pagesë

EURPOL-i ka thënë në njoftim se ky operacion është i lidhur me fenomenin e ashtuquajtur “Dhuna si shërbim”, që do të thotë se kryesit e krimit ofrohen për t’i kryer aktet e dhunshme në emër të rrjeteve tjera kriminale.

Për organizatën evropiane, ky është një trend shqetësues, i cili është edhe rezultat i luftës në Ukrainë.

“Ukrainasit e trajnuar nga forcat amerikane, legjionarët dhe mercenarët rusë, të gjithë ish-ushtarë të zonave të luftës, po kthehen nga fronti dhe po i shfrytëzojnë aftësitë e tyre për krim të organizuar. Teksa lufta në Ukrainë vazhdon dhe potencialisht intensifikohet, Evropa mund të përballet me numër në rritje të këtyre individëve të përfshirë në aktivitete kriminale”.

Prandaj, EUROPOL-i ka bërë thirrje që të vëzhgohen këto veprimtari dhe të bëhen përgatitje për sfidat që mund t’i sjellin.

Lufta në Ukrainë ka nisur më 24 shkurt të vitit 2022.

Presidenti rus, Vladimir Putin e quan luftën “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Si pasojë e luftës kanë vdekur mijëra persona dhe miliona të tjerë janë zhvendosur nga shtëpitë e tyre.