Fund muajin që kaloi, Prania e Organizatës për Siguri dhe Bashkpunim në Evropë (OSBE-së) organizoi një seminar rreth proceseve të lustracionit në Shqipëri, thuhet në një njoftim në portalin e Zyrës së  kësaj organizate ndërkombëtare në Tiranë.

Sipas njoftimit, seminari online u mbajt për të diskutuar politikat dhe proceset e lustracionit në Shqipëri që nga rënia e regjimit diktatorial komunist, 30 vjet më parë. Thuhet mëtej se, veprimtaria me titullin “Lustracioni në Shqipëri: E kaluara dhe e ardhmja”, e zhvilluar si pjesë e veprimtarisë së Prezencës në fushën e drejtësisë transitore, mblodhi bashkë institucione kombëtare dhe ndërkombëtare, ekspertë dhe profesionistë, si dhe pedagogë e studentë të Universitetit të Tiranës dhe të universiteteve private të vendit.  Pjesëmarrësit diskutuan rreth gjetjeve të studimit me të njëjtin emër si më lartë, i cili u porosit nga Zyra e OSBE-së në Tiranë për të trajtuar proceset e lustracionit në Shqipëri që nga zgjedhjet e para pluraliste të vitit 1991 deri më sot.

Bëhet fjalë për studimin e posa botuar me titullin, “Lustracioni në Shqipëri, e shkuara dhe e ardhmja”, me autor, Z. Ilir Kalemaj, mbështetur nga Zyra e OSBE-së.   Në njoftimin e OSBE-së thuhet se ky studim i autorit Kalemaj u mbështet me qëllim për të pasuruar literaturën në fushën e drejtësisë tranzitore dhe zhvillimin e një debati shkencor në lidhje me këtë subjekt tepër të rëndësishëm.

Në një intervistë për Zërin e Amerikës, autori i këtij studimi, Z. Kalemaj tha se lustracioni në Shqipëri ka dështuar megjith përpjekjet që janë bërë në vitin 1995, 1998 dhe në vitin 2008.  Studiuesi Kalemaj u shpreh për VOA-n-shqip se gjatë këtyre 30-viteve post-komunizëm në Shqipëri nuk ka pasur një vullnet të sinqert politik për ta çuar deri në fund procesin e lustracionit. Studimi: “Lustracioni në Shqipëri”, nevoja urgjente për t’u ndarë nga diktatura dhe nga Sigurimi i Shtetit (zeriamerikes.com) “Këtu ka munguar vullneti politik, pra nuk ka patur asnjëherë një vullnet të mirëfilltë politik për ta kryer këtë proces nga fillimi deri në fund, as një dakordësi politike dhe as një vullnet të sinqertë. Nuk bëhet fjalë për një ligj të thjeshtë lustracioni, as për një paketë ligjore që të kryejë lustracionin, por bëhet për të patur vullnetin politik për t’u ndarë nga e kaluara, për të dënuar moralisht krimet e komunizmit dhe sistemin totalitar, dhe për të mbyllur tranzicionin në mënyrë të plotë. Mungesa e vullnetit politik është thembra e Akilit në rastin shqiptar” – është shprehur Z. Kalemaj, për Zërin e Amerikës.

Siç njoftohet, Seminari i OSBE-së u zhvillua në kuadrin e “Ditëve të Kujtesës”, një veprimtari e përvitshme kjo rreth përballjes me të kaluarën komuniste, organizuar nga Instituti Shqiptar për Demokraci, Media dhe Kulturë (IDMC) me mbështetjen e Fondacionit Konrad Adenauer.  Duke folur në hapjen e Ditëve të Kujtesës, më 19 Shkurt 2021 në Tiranë, Kryetari i Prezencës së OSBE-së, ambasadori Vincenzo Del Monaco ka thënë se, “E kaluara mund të kuptohet përmes një dialogu racional, të matur dhe të gjithëpranuar, përfshirë edhe përmes hulumtimeve të hollësishme rreth asaj kohe, në mënyrë që mësimet e nxjerra të integrohen në shoqërinë e tanishme, për të mos rënë në grackën e harrimit të së kaluarës”.

Unë them, shyqyr që kemi organizata ndërkombëtare, si OSBE-ja, Ambasada e Gjermanisë dhe Fondacioni Adenauer në Tiranë, që përpiqen, nepërmjet seminareve të tilla due organizimeve të tjera, të hedhin sado pak dritë mbi krimet e regjimit komunist në Shqipëri dhe me forume si ky të ndihmojnë në sensibilizimin e politikës dhe shoqërisë shqiptare mbi nevojën për t’u përballur me të kaluarën e hidhët komuniste të saj.

Dua të jem i sinqert, se të merresh me lustracionin ose pastrimin e figurave politike dhe juridiko-gjyqësore në një shoqëri post-komuniste si ajo shqiptare nuk është lehtë, por as e pamundur nuk është siç tregon edhe përvoja e disa vendeve ish-komuniste të Evropes Lindore dhe Qendrore, përfshir rastin e Gjermanisë, që janë marrë seriozisht me këtë problem. Gjermania nuk do të ishte transformuar në shtetin e gjithfuqishëm fuqishëm që është sot, po të mos ishte përballur me të kaluarën naziste dhe komuniste dhe me përgjegjësinë individuale të njerëzve.  Nuk mund të ketë demokraci as një ekonomi të lirë, nëqoftse nuk ekziston përgjegjësia personale. Vet fakti se shumë ish-zyrtarë të regjimit komunist të Enver Hoxhës i janë shmangur përgjegjësisë për ato që kanë bërë gjatë atij regjimi, i ka bindur shumë prej tyre, se ata mund të ushtrojnë të njëjtën papërgjegjësi edhe në detyrat e larta që mbajnë në sistemin e sotëm post-komunist.

Unë e kam thenë shpeshëherë se këta ish-zyrtarë janë një prej faktorëve kryesor për problemet me të cilat përballet shoqëria shqiptare post-komuniste, përfshir korrupsionin, krimet e ndryshme, politikën në përgjithësi dhe reformën në drejtësi, në veçanti.   Shoqëria shqiptare nuk do të bëjë kurrë përparim, në asnjë prej këtyre fushave, nëqoftse nuk vendoset se cilat ishin krimet dhe kush ishin përgjegjësit për ato krime.  Pa një lustracion të vërtetë, Shqipëria do të mbetet një shtet gjysëm i lirë, ashtu siç është cilësuar për 30-vjet postkomunizëm nga entet ndërkombëtare që merren me të drejtat e njeriut, përfshir Departmentin Amerikan të Shtetit – larg dhe në mospërputhje me të gjitha standardet ndërkombëtare për të drejtat e njeriut. Unë nuk besoj në hakmarrje por e them këtë me dëshirën dhe shpresën që Shqipëria dhe shqiptarët, në përgjithësi, të përballen sinqerisht me të kaluarën komuniste, duke adaptuar një proces lustracioni në përputhje me rrethanat e Shqipërisë, me përvojat dhe standardet e përdorura në shtetet e tjera ish-komuniste. Sepse siç citohet nga VOA shqip, studimi i lartë përmendur i autorit Ilir Kalemaj, “Lustracioni në Shqipëri: E kaluara dhe e ardhmja”, botimi i të cilit është mbështetur nga OSBE-ja në Tiranë, “Pa një proces lustracioni nga postet drejtuese të shtetit shqiptar, të atyre që janë përlyer me krime gjatë diktaturës, që kanë hartuar e zbatuar platformat sekrete të Sigurimit të Shtetit, që janë marrë me hetimin e dënimin për ‘krime të opinionit e mendimeve’, dhe me dëshmi të rrema — nuk mund të flitet në Shqipëri për demokraci të vërtetë.”   E duam Shqipërinë vërtetë demokratike, sepse siç u shpreh edhe Sekretari Amerikan i Shtetit, Z. Antoni Blinkey në një fjalim me tre mars në Departamentin e Shtetit, ku preku   vazhdimisht temën e demokracisë: “Demokracitë e forta janë më të qëndrueshme, më të hapura, partnerë më të mirë për ne, më të përkushtuar ndaj të drejtave të njeriut, më pak të prirur për konflikt dhe tregje më të besueshme për mallrat dhe shërbimet tona”.

Është vështirë të gjesh sot në Shqipëri ish-zyrtarë të komunizmit e që sot gëzojnë detyra të larta administrative të shtetit dhe të qeverisë — të cilit do nivel dhe cilës do fushë qofshin, përfshir drejtësinë — e që në një mënyrë ose një tjetër, të jenë distancuar gjatë këtyre 30-viteve, nga e kaluara e tyre komuniste.

Për 50-vjet vija e partisë ishte: Partia mbi të gjitha!  Partia nuk gabon kurrë, ishin indidvidët që gabonin.  Sot na ofrohet një argument tjetër i kundërt:  na thonë se ish-komunistët si individ nuk janë përgjegjës për krimet e regjimit komunist, përgjegjës ishte sistemi.  Një shtrembërim ky i vlerave njerëzore, juridike dhe politike që, fatkeqësisht, duket se pranohet edhe nga disa përfaqësues ndërkombëtarë në Tiranë.

Një fjalë e vjetër popullore thotë se për çdo gjë mund të vonohesh në jetë. “Me u koritë nuk është vonë kurrë”, thotë populli, “por kurrë nuk është vonë gjithashtu për të bërë gjënë e duhur”. Kurrë nuk është vonë as për lustracion!

Liria e fjalës lidhet me të vërtetën!

E vërteta është shpesh e hidhur e sidomos veshët e politikës nuk duan ta dëgjojnë!

“Nëse liri do të thotë diçka, do të thotë të kesh të drejtën t’ju tregosh njerëzve atë që nuk kanë qejf ta dëgjojnë”.

Kështu e përkufizon pak a shumë lirinë e shprehjes George Orwell.

“Nëse liria e fjalës hiqet, atëherë si shurdh memecë mund të na udhëheqin, si dele në thertore.”

Kështu e përkufizon lirinë e fjalës  Xhorxh Washington.

Mbrojtësi i flaktë i lirisë së mendimit Volteri, figurë emblematike e iluminizmit që ka frymëzuar lirinë, sekularizmin dhe demokracinë në të dyja anë i Atlantikut, thotë “Unë mund të mos pajtohem me ty, por unë mbroj deri në vdekje të drejtën tënde për ta thënë atë.”

Despotët, diktatorët e burgosin të parën fjalën e lirë, sepse kur kanë burgosur lirinë e fjalës e kanë burgosur të gjithë shoqërinë!

Ndryshe nga regjimet totalitariste, në civilizimin Perëndimor liria e fjalës është e garantuar me ligj dhe kushtetutë si e drejtë themelore e njeriut.

Amendamenti i parë i Kushtetutës Amerikane, përveçse garanton lirinë e shprehjes, e ndalon Kongresin të kufizojë shtypin ose të drejtat e individëve për të folur lirshëm. 

Pra liria e fjalës që njihet si “pushteti i katërt”, në italisht (quarto potere), gjermanisht (Vierte Gewalt), spanjisht (Cuarto poder)  frëngjisht (Quatrième pouvoir)  është detyrimisht e pavarur nga politika, detyrimisht e pavarur nga tre pushtetet e tjera, që janë legjislativi, ekzekutivi dhe gjyqësori.

Kusht themelor i fjalës të lirë është të ekzistojë larg çdo konteksti politik, në kuptimin se qeveria e një vendi demokratik nuk ka të drejtë kushtetuese dhe e ka të ndaluar me ligj të krijojë një gazetë që të mbulojë domenin e informimit të publikut.

Në diktaturën totalitariste enveriste Zëri i Popullit ishte direkt organ i KQPPSH.

Në mënyrë aksiomatike, në diktaturën totalitariste të Edi Ramës portali Gazeta “Diaspora Shqiptare” është organ i qeverisjes të korruptuar.

Gazeta “Diaspora Shqiptare” është organ i ministrisë të përçarjes të Pandeli Majkos, ministrit më puthador të Edi Ramës.

Ku ve këmbën Pandeli Majko, mbjell përçarje, injorancë dhe shkelje të ligjit.

Perëndimi financon me destinacion të zhvillojë demokracinë në Shqipëri, qeveria e korruptuar e Edi Ramës i financon paratë në Perëndim si pare e zezë për ta bërë diasporën një kopje të shëmtuar e asaj që ndodh në Shqipëri.

Gazeta Diaspora Shqiptare është një portal politik, partiak, aspak profesional, që ka qëllim trushplarjen e diasporës shqiptare nëpër botë!

Sikur Radio Tirana e kohës të diktaturës Hoxhiste që shpërndante helmin përmes valëve të radios totalisht nën kontrollin e shtetit totalitarist.

Ju kujtohet fotografia e Edi Ramës me presidentin Obama !

Një shqiptaro-amerikan u dënua sepse kishte paguar rreth 80 mijë $ për fushatën presidenciale, me qëllim që Edi Rama të bënte foto me presidentin Amerikan, por paratë kishin ardhur nga jashtë dhe kështu ishte shkelur ligji amerikan dhe personi u dënua dy vjet burg, por Edi Rama ngeli i palagur.

E, pra, ky është stili i ndyrë që kanë sjellë qeveritarët e Edi Ramës në diasporë.

Ne 3 milionë shqiptarë nëpër botë jemi qytetarë të lirë të Perëndimit e prandaj duhet t’i themi “jo” pisllikut që vjen nga qeveria e Edi Ramës!

Ne që jetojmë në Perëndim e dimë se si funksionon demokracia,

prandaj nuk duhet të pranojmë kurrë të kthehemi në marioneta të një qeverisje që e ka kapur sistemin e popullin e ka nënshtruar përmes diktaturës të varfërisë e padrejtësisë.

Diaspora nuk duhet të pranojë një portal që del nga zyrat e Pandeli Majkos, sepse kështu shkelet Kushtetuta e vendeve demokratike ku jetojmë në BE, SHBA, Kanada etj.

Asnjë qeveri demokratike nuk e gëzon atë të drejtë të nxjerrë në qarkullim asnjë lloj gazete për informimin publik veç gazetës zyrtare!

Edi Rama ka arritur deri aty sa ka televizionin e tij ERTV, por kur është në fjalë diaspora, jemi ne 3 milionë shqiptarë, që nuk duhet ta lejojmë të zgjasë duart e tij të gjata e të dhunojë fjalën e lirë!

A mund të ekzistojë e lirë fjala nën prangat e qeverisë të Tiranës dhe ministrisë të përçarjes të Pandeli Majkos ?

Jo kurrë!

“Kushdo që do të përmbysë lirinë e një kombi e fillon duke nënshtruar lirinë e fjalës”, thotë Polymath, dijetari Benjamin Franklin, një nga Etërit Themelues të SHBA.

Në Ballkanin Perëndimor, një vit i ri sjell një tjetër krizë. Ndërsa bllokimi politik në Bosnjë-Hercegovinë dhe mosmarrëveshja e njohjes midis Serbisë dhe Kosovës kanë nevojë për zgjidhje urgjente, stabiliteti i Malit të Zi është gjithashtu nën një kërcënim në rritje nga Beogradi dhe Moska, që synojnë të dobësojnë pavarësinë e vendit.

Pas tre dekadash qeverisje nga Partia Demokratike e Socialistëve (DPS), qeveria e koalicionit të gjerë e Podgoricës, që u zgjodh në gusht 2020, u pa gjerësisht si një fillim i ri. Kryeqytetet perëndimore shpresonin që administrata e re do të mund të çrrënjoste korrupsionin dhe t’i mundësonte Malit të Zi të përparojë më shpejt drejt anëtarësimit në BE. Por në vend të një qasjeje “me duar të pastra”, qeveria e koalicionit ka treguar cenueshmërinë e saj ndaj agjendës së fshehtë Beograd-Moskë.

Në thelb të kërcënimit për Malin e Zi është mospranimi nga Beogradi i identitetit të veçantë kombëtar të vendit dhe shtetësisë së ndarë. Në ambiciet e tij për Serbinë e Madhe, Presidenti Aleksander Vuçiç po përpilon një bashkim Serbi-Mali i Zi, me Malin e Zi si partner të vogël, i cili, me sa duket, është modeluar sipas synimit të Putinit për bashkimin Rusi-Bjellorusi. Në rastin e një ndryshimi të tillë, Beogradi do të përcaktonte politikën e jashtme dhe atë të sigurisë së Malit të Zi, do të dobësonte identitetin malazez dhe do të linte pasdore pakicat shqiptare dhe boshnjake.

Forca politike më e fuqishme e koalicionit udhëheqës, Fronti Demokratik, është e dedikuar për të prishur pavarësinë e Malit të Zi. Por, në vend që të ndjekë një qasje të shpejtë që mund ta përçajë qeverinë, ajo parasheh një proces gradual të krijimit të lidhjeve më të ngushta me Serbinë dhe përdorimin e koalicionit trepalësh si maskim për të mbajtur një shumicë parlamentare. Nga ana tjetër, të dy koalicionet e vogla në qeveri, qartazi, përllogaritën se u duhej Fronti Demokratik për të fituar pushtetin dhe për të ndjekur platformën e tyre reformiste. Sidoqoftë, në Ballkan, shpesh zbulohet se është më e lehtë dhe më fitimprurëse të promovosh nacionalizmin sesa të bësh reforma.

Lidhja ruse me qeverinë e re po bëhet gjithnjë e më e qartë. Gjykata e apelit e Malit të Zi revokoi dënimet e komplotistëve të tetorit 2016, të cilët u përpoqën të përmbysnin qeverinë e mëparshme nën drejtimin e shërbimeve ruse të inteligjencës. Moska ushtroi haptas presion haptas për ndryshimin e vendimit dhe për të rritur rolin e saj në Podgoricë.

Prirjet negative janë gjithashtu të dukshme në sektorin e sigurisë së Malit të Zi, me një numër të emëruarish problematikë. Milan Knežević, udhëheqësi i Frontit Demokratik që u pat përfshirë në komplotin e grushtit të shtetit 2016, u emërua kryetar i Komitetit të Sigurisë dhe Mbrojtjes së Parlamentit. Me emërimet e tjera në sektorin e sigurisë, qartazi të koordinuara me Beogradin dhe Moskën, NATO mund të ndërpresë ndarjen e informacioneve të ndjeshme me Podgoricën, që të evitojë kompromentimin. Serbia dhe Rusia, gjithashtu, kanë në shënjestër pasuritë strategjike të Malit të Zi,ku përfshihen planet për të blerë portin e Tivarit dhe kompaninë elektrike të vendit.

Por, përkundër disa sukseseve fillestare, projekti i Beogradit për bashkim është përballë një numër pengesash. Koalicioni qeveritar mbetet i brishtë dhe varet nga shumica më e vogël parlamentare. Partia më e vogël pro-reformës mund të arrijë në përfundimin se idealizmi i saj i pastër qeveritar nuk mund të zbatohet me nacionalistët serbë të përfshirë në marrëveshje të jashtme të korruptuara me oligarkë rusë. Qeveria mund të përballet me akuza për korrupsion dhe keqmenaxhim, çfarë do ta ulte mbështetjen popullore të fillimit.

Rezistenca dhe reagimi i shumicës malazeze do të bëhen edhe më të dukshme gjatë përpjekjeve për të gërryer identitetin e tyre. Ligji mbi pronën fetare, i hartuar për të forcuar rolin e kishës ortodokse autoqefale të Malit të Zi, është rrëzuar. Manovrat e mëtejshme anti-malazeze mund të përfshijnë futjen e shtetësisë së dyfishtë, në mënyrë që serbët jo-rezidentë të mund të regjistrohen dhe të votojnë në zgjedhje dhe të ndërmarrin fushata kulturore dhe arsimore për t’i kthyer malazezët në serbë.

DPS-ja e humbi pushtetin kryesisht për shkak të zemëratës së popullit ndaj korrupsionit dhe favorizimit, por ajo vazhon të jetë partia më e madhe dhe ka shansin të grumbullojë malazezët rreth një programi për vetëmbrojtjen kombëtare. Por do të duhet një koalicion më i gjerë politik, duke përllogaritur që sulmi i Serbisë në të vërtetë mund ta forcojë identitetin malazez. Mbështetja për shtetësinë dhe anëtarësimin në NATO raportohet të jetë rritur në vend, me disa sondazhe që tregojnë se 67% e qytetarëve tashmë e mbështesin pavarësinë dhe 55% mbështesin anëtarësimin në NATO, ndërsa vetëm 7% duan një shtet të përbashkët me Serbinë dhe 20% një union të lirë.

Administrata e Biden-it duhet të bëhet më aktive dhe t’i presë rrugën qëllimeve të Vučić për Serbinë e Madhe, përmes një qasjeje të trefishtë. Së pari, duhet t’i jepet përparësi dialogut Serbi-Kosovë, në përputhje me letrën e fundit të Biden drejtuar Vučić, ku ai bëri thirrje për njohje të ndërsjellë të shteteve. Së dyti, duhet të ndërmerret një iniciativë multi-etnike që do të implementojë ndryshimet e nevojshme kushtetuese në Bosnjë-Hercegovinë për ndërtimin e një shtet plotësisht funksional. Dhe së treti, Vuçiç duhet të paralajmërohet se ndërhyrja politike në politikën malazeze do të kishte efekt negativ për qeverinë me lidhje të huaja destabilizuese. Tentakulat e ndikimit të Kremlinit në Beograd dhe Podgoricë duhet të zbulohen dhe të priten.

Dita 104, Albania

NEW BALKAN CRISIS BREWING IN MONTENEGRO

Janusz Bugajski, 5 March 2021

In the Western Balkans another year brings another crisis. While the political impasse in Bosnia-Herzegovina and the recognition dispute between Serbia and Kosova both need urgent resolution, the stability of Montenegro is also under increasing threat, with Belgrade and Moscow aiming to weaken the country’s independence.

The broad coalition government in Podgorica elected in August 2020 was widely viewed as a fresh start after three decades of rule by the Democratic Party of Socialists (DPS). Western capitals hoped that the new administration could root out corruption and enable Montenegro to make faster progress toward EU membership. But instead of a “clean hands” approach, the coalition government has demonstrated its vulnerability to the underhand Belgrade-Moscow agenda.

At the core of the threat to Montenegro is Belgrade’s non-acceptance of the country’s distinct national identity and separate statehood. In his Greater Serbia ambitions President Aleksander Vučić is scheming for a Serbia-Montenegro Union, presumably modeled on Putin’s drive for a Russia-Belarus Union, with Montenegro as the junior partner. In such an arrangement, Belgrade would determine Montenegro’s foreign and security policy, weaken Montenegrin identity, and sideline the Albanian and Bosniak minorities.

The strongest political force in the leading coalition, the Democratic Front, is committed to reversing Montenegro’s independence. But instead of pursuing a fast-track approach that could fracture the government, it envisages a step-by-step process of forging tighter links with Serbia and using the tripartite coalition as a camouflage to maintain a parliamentary majority. Conversely, the two junior governing coalitions evidently calculated that they needed the Democratic Front to gain power and pursue their reformist platform. However, one often discovers in the Balkans that it is easier and more profitable to promote nationalism than to conduct reforms.

The Russian connection with the new government is becoming clearer. Montenegro’s appeals court revoked the sentences of the October 2016 conspirators who sought to overthrow the previous government under the direction of Russian intelligence services. Moscow clearly applied pressure to reverse the decision and enhance its role in Podgorica.

Negative trends are also evident in Montenegro’s security sector regarding several problematic appointees. Milan Knežević, leader of the Democratic Front involved in the 2016 coup plot, was emplaced as chairman of parliament’s Security and Defense Committee. With other appointments in the security sector evidently coordinated with Belgrade and Moscow, NATO may freeze sharing sensitive information with Podgorica to avoid being compromised. Serbia and Russia are also targeting Montenegro’s strategic assets, including plans to purchase the port of Bar and the country’s electric company.

But despite some early successes, Belgrade’s unification project faces several obstacles. The government coalition remains brittle and hangs by the slimmest parliamentary majority. The smallest pro-reform party may conclude that its clean government idealism cannot be implemented with Serbian nationalists embroiled in corrupt foreign deals with Russian oligarchs. The government could face charges of corruption and mismanagement that would undermine its initial public support.

The resistance and backlash of the Montenegrin majority will also become more visible during attempts to undermine their identity. The law on religious property, designed to strengthen the role of the autocephalous Montenegrin Orthodox Church, has been overturned. Further anti-Montenegrin maneuvers may include the introduction of dual citizenship, so that non-resident Serbs can register in the census and vote in elections, and the pursuit of cultural and educational campaigns to turn Montenegrins into Serbs.

The DPS lost power largely because of public anger with corruption and cronyism, but it still remains the largest party and has a chance of rallying Montenegrins around a program of national self-defense. But it will need a broader political coalition, calculating that Serbia’s assault may actually strengthen Montenegrin identity. Support for statehood and NATO membership is reportedly rising in the country, with some polls indicating that 67% of citizens now back independence and 55% support NATO membership, with only 7% wanting a common state with Serbia and 20% a loose union.

The Biden administration must become more active to undercut Vučić’s Greater Serbia goals through a three-pronged approach. First, the Serbia-Kosova dialogue has to be given teeth in line with Biden’s recent letter to Vučić calling for mutual state recognition. Second, a multi-national initiative must be launched to implement necessary constitutional changes in Bosnia-Herzegovina and develop a fully functioning state. And third, Vučić must be warned that political interference in Montenegro’s politics will rebound negatively against a government with destabilizing foreign connections. The tentacles of Kremlin influence in Belgrade and Podgorica need to be unearthed and amputated.

Thonë që Marin Barleti, Naim Frashëri, Fan Noli dhe nja njëmijë e kusur historianë, studjues, diplomatë, shkrimtarë e poetë të huaj, që kanë shkruar mbi 1 mijë vepra për Skënderbeun nga shekulli 15 deri në shekullin 21, të gjithë e lidhin emrin, jetën dhe luftën e tij 25 vjeçare për lirinë shqiptare me kalanë dhe me qytetin e Krujës, si kryeqendër e mbretërisë së tij të pavarur. Poeti ynë kombëtar Naim Frashëri jo më kot i drejtohej: ”Krujë, o qytet i bekuar, prite, prite, Skënderbenë!”. Nuk dha adresë tjetër.

Me siguri e kanë gabim. Sepse sot rapsodët e rrapeve dhe përralltarët ëndrrazgjuar shqiptarë, të ndihmuar nga qeveritë dhe bashkitë mendjeshkurtëra të mllefeve krahinore, e kanë fshirë emrin dhe lavdinë historike kombëtare të Krujës. Madje folklori shqiptar i majëplepit ka fshirë dhe epopenë e “Rrethimeve të famshme të Krujës”, duke i lënë dorë të lirë fantazisë së çdo çiftelije apo zurnaje fshati të pretendojë emrin e fshatit të vet sikur Skenderbeu e paska mbrojtur nga rrethimi i famshëm i ushtrisë osmane.

Në korridoret e pushtetit të dikurshëm si gazetar i Radio-Tiranës kam dëgjuar se në vitin 1968, me rastin e 500 vjetorit të vdekjes së Skënderbeut, një nga historianët zhbërës të shqiptarësisë së historisë sonë i propozoi Enver Hoxhës që ta zbrisnin qytetin e Krujës në Fushë-Krujë “që të mos lodheshin udhëheqja dhe populli të ngjiteshin në kalanë e Krujës”.

Enver Hoxha, që ishte kush ishte dy pare mend i kishte sa të mos dëgjonte këshillat me helm serb dhe grek të pseudoshkencëtarëve, e la qytetin e Krujës aty ku e kishte ndërtuar Zoti dhe historia, dhe madje e shpalli “Qytet-Hero” në vitin 1968 dhe ndërtoi në Krujë edhe Muzeun Kombëtar të lavdisë së Skënderbeut dhe të Krujës, sepse nuk ndahen dot, dhe janë lavdia e përbashkët e kombit.

Por në shekullin 21 paturpësia e bashkuar me injorancën dhe me ligësinë e ka zhdukur emrin e qytetit të Skënderbeut dhe e ka dënuar me heshtje. Pavarësisht se kronikanët e kohës shkruajnë se Skënderbeu lindi, u martua, u trashëgua, luftoi për 25 vjet dhe vdiq në qytetin e Krujës. Të ndash Skënderbeun nga Kruja është të dënosh me harrim të dy.

Me sa duket Kruja do të pësojë fatin e Trojës, që tani po na e nxjerrin në Mal të Zi, ndaj të mos duket çudi kur pas harrimit të nisin kërkimet për të gjetur rrënojat e Krujës në rajonet joshqiptare të Ballkanit. Sepse Krujën, që ka qenë edhe kryeqendër e shtetit të parë shqiptar të Arbërit në shekullin 12, edhe kryeqendër e mbretërisë së Skënderbeut në shekullin 15, duan ta zhbëjnë fqinjët tanë territorengrënës dhe lakejt e tyre shqiptarë. Dikush don të na lerë pa histori dhe po shpikin katundet e tyre si kryeqendra fantazma të lavdive të rreme mesjetare.

Si nuk i bën përshtypje kujt që gjatë 30 viteve të demokracisë drejtuesit e shtetit shqiptar, të cilët nuk kanë lënë gur e ferrë të skërkave të tyre pa shkuar e pa mbajtur fjalime hymnizante patriotike në hiç për hiçin, nuk shkuan njëherë në Krujë dhe nuk mbajtën kurrë fjalime në kalanë e saj të famshme për Skënderbeun dhe për lavdinë e qytetit-hero të Krujës. Nuk shkuan as për “vitin pompoz të Skënderbeut”!!!.

Aq i madh është mllefi antishqiptar, sa nuk i lë të bëjnë as demagogji. Ndaj historia shqiptare po bëhet si torta e 100 vjetorit të pavarësisë, ku kushdo mund të mbushë legenin bosh të kasolles apo të katundit të vet me lavdi të vjedhur.

Ka ardhur koha t’u kërkohet qeverive dhe institucioneve qendrore dhe lokale të Shqipërisë që t’u drejtojnë lutje zyrtare arkivave të Stambollit, të Venedikut, të Vatikanit, të Napolit, etj. që të na gjejnë ata se ku ndodhet qyteti i humbur i Krujës dhe nëse ai qytet ka ndonjë farë lidhje me historinë dhe me lavdinë e Skënderbeut, të Shqipërisë dhe të Kombit shqiptar.

         E kuptoj se sot është e vështirë të flasësh për tjetër, por dua të tërheq vërejtjen e atij që lexon mbi tatëpjetën e rrezikëshme që po merr dhuna kundër grave. Për të gjitha desha të ndaloj mbi rastin Ceccarelli që ka paguar përcjelljen mortore të saj ndërsa ishte shumë mirë, duke kërkuar të gjente një njeri që me pagesë të kujdesej për babain e moshuar dhe djalin e vogël. Pësonte trajtimin e keq të një shoku të dhunshëm. Por përse nuk I ngrinte padi? Mund t’a marrim me mënd se Clara kishte frikë të keqësonte gjëndjen. Shoku, Renato Scapusi, nuk lejonte të braktisej dhe e frikësonte me kërcënime të vazhdueshme. Por veç frikës, me gjasë Clara nuk e padiste duke ditur se gratë nuk besohen. Po nëse ajo gënjen? Nëse bëhet fjalë për maninë e përndjekjes? A mos ndoshta ajo do t’a verë në një dritë të shtrembër?

Clara është vrarë me tridhjetë goditje të tërbuara me thikë, që i kanë shpuar mëlçinë, zemrën, fytin, mushkërinë. Në fillim burri iku, pastaj u paraqit në polici.”Donte të më linte dhe un nuk e duronja”. I njëjti argument. Thuajse ai argument ligjëronte atë vdekje të llahtarëshme. Por nëse historitë përsëriten gjithmonë të njëjta, a nuk mund të parashikojmë shkatërrimin e të ndihmojmë këto gra më parë se të humbasin jetën? Ndodh kështu: të dy janë dashuruar, madje kanë lindur edhe fëmijë së bashku. Por në një farë çasti ai fillon të bëhet xheloz për pavarësinë e saj e nis keqtrajtimin. Ajo kundërpërgjigjet, ai shton dhunën gojore; ajo kërcënon me ikje; ai fillon me grushta. Ndonjë herë (por jo atëherë kur duhet) ajo e padit. Në këtë rast ai qëndron paksa larg për pak e pastaj rifillon përndjekjen. Pastaj shtiret sikur pendohet, i jep një takim jashtë shtëpije e n’atë rast e vret. Dikush pyet përse, ndërsa në Vend pakësohen vrasjet, shtohen vrasjet e grave çdo vit?

E kam shkruajtur por po e përsëris: çdo arritjeje të pavarësisë femërore i përgjigjet një humbje e privilegjeve mashkullorë. Ata burra, që janë shumica, e kanë një minimum barazpeshe e urtësie në vetvete, pranojnë ndryshimet edhe se humbasin. Të tjerë, më të dobët e më frikacë, që njëjtësojnë burrërinë me zotërimin, nuk lejojnë autonomi të reja femërore e më parë se të humbasin kontrollin dhe zotërimin mbi gruan, që e quajnë të tijën, parapëlqejnë t’a vrasin.

“Corriere della Sera”, 1 mara 2021   E përktheu Eugjen Merlika

Barometri diplomatik

Sepse vendosja e  ambasadës së Kosovës në Izrael, është çështje  e Izraelit, jo e Prishtinës, as e Beogradit e as Stambollës. Prandaj, në këtë çështje as politika e as diplomacia e Kosovës nuk kanë pse t’i japin llogari askujt, e, as pse të shterohen duke polemizuar me askë , se ku do ta vendosin misionin e vet diplomatik dhe konsullor në Izrael, mbase kjo çështje i përket vetëm Tel-Avivit, askujt tjetër.

-Shprehur me fjalorin e përditshëm, nëse ndonjëri shkon dikund mysafir, nuk mund të kërkojë nga zoti i shtëpisë, se në cilën dhomë do të  kuvendojë apo do të flejë, sepse për atë vendos i zoti i shtëpisë, JO MYSAFIRI !
Kështu qëndron çështja edhe me procedurën juridike të së drejtës ndërkombëtare me rastin e vendosjes së marrëdhënieve diplomatike mes dy shteteve.
Thank you ex-President Donald Trump !
Pikësëpari, politika dhe diplomacia zyrtare e Kosovës, duhet ta falënderojë ish-presidentin e SHBA-së, Donald Trump, që ia arriti ta bindë Izraelin për njohjen e Republikës së Kosovës (17 shkurt 2008). Kjo njohje ndërkombëtare është meritë direkte historike dhe diplomatike e Donald Trump-it. –Faleminderit z.President Donald Trump. -Populli i Kosovës nuk do ta harrojë këtë shpërblim të madh për afrimin e dy popujve (herbrenjve dhe shqiptarëve), të cilët historikisht e kanë një simetri tragjike të mbijetesës nga gjenocidet e huaja, gjatë vijimësisë së tyre shumëshekullore.

       Ne jemi të nderuar me njohjen  e Izraelit

-Shpresojmë se, kështu si Izraeli, së shpejti edhe Vatikani do ta njohë Republikën e pavarur të Kosovës.
Sipas së drejtës ndërkombëtare,  njohja reciproke e dy shteteve bëhet duke u bazuar në pëliqimin e ndërsjellë të tyre.
Prandaj, për Kosovën është e rëndësishme njohja historike nga ana e  Izraelit, jo  vendosja fiziko-teknike e misionit diplomatik (amabasadës) në Tel Aviv apo në Jerusalem. Kjo është çështje e brendshme e shtetit të Izraelit, se në cilin qytet të tij, do të vendosë Ambasadën e Kosovës, apo ndonjë  ambasadë të ndonjë shteti tjetër.
Madje, shteti dërgues (sending state) nuk është ai që merr vendim se në cilën pjesë të territorit të një vendi pritës (receiving state) dëshiron të vendosë misionin e vet diplomatik a konsullor, por për këtë çështje vendos shteti pritës (receiving state) në përputhje me Konventën e Vjenës së Marrëdhënieve Diplomatike (1961, Neni 21.1.).
Këtë e theksova me qëllim që të mos krijohen nebuloza dhe politizim i panevojshëm lidhur me çështjen  e vendosjes së misionit diplomamtik (Ambasadës) së Kosovës në Izrael (në Tel-Aviv apo në Jerusalem), sepse kjo është e drejtë e ligjshme dhe sovrane vetëm e Qeverisë së Izraelit, jo e Kosovës dhe, e asnjë shteti tjetër, ngaqë është në përputhje të plotë me rregullat, me normat dhe me parimet e së drejtës ndërkombëtare.
Parimisht, sipas së drejtës diplomatike dhe konsullore, asnjë shtet dërgues (sending state) nuk ka të drejtë t’i kërkojë, apo t’i diktojë shtetit pritës (receiving State) lokacionin  se ku do ta vendoste ambasadën apo konsullatën e tij, sepse kjo çështje e jurisdiksionit territorial  i përket vetëm shtetit pritës.
Prandaj, me këtë çështje nuk ka pse të merret e as pse të humbasë koha politika dhe diplomacia e Republikës së Kosovës, mbase për vendosjen e ambasadës së saj qoftë në Tel-Aviv apo në Jerusalem vendos vetëm qeveria e shtetit të Izraelit, askush tjetër, sepse këto dy qytete janë nën jurisdiksionin territorial, administrativ, shtetëror, sovran dhe të pavarur të Izraelit.
Në këtë kontekst, çdo politizim i vendosjes së misionit diplomatik të Kosovës në Izrael, është përzierje direkte në çështje të brendshme të Izraelit dhe të Kosovës. Mirëpo, politika dhe diplomacia e Kosovës, nuk duhet të bien viktima të asnjë ultimatumi dhe, të asnjë diktati të huaj kërcënues  se  ku duhet ta vendosin ambasadën e tyre në Izrael, sepse kjo është çështje e brendshme e  qeverisë së Izraelit, jo e qeverisë së Kosovës, as e qeverisë së Ankarasë, as qeverisë së Palestinës e as e qeverisë së Serbisë etj. Palestina  nuk ka asnjë të drejtë të përzihet në çështje të Kosovës, kur është fjala për njohjen nga Izraeli, sepse kjo është vetëm  çështje e marrëveshjes së arritur mes Uashingtonit,  Prishtinës dhe Tel Avivit (4 shtator 2020).  Për më tepër, Kosova nuk iu përzie  Palestinës, kur e njohu Serbinë gjenocidale (1912-1999), mbase ishte çështje e Palestinës, jo e Kosovës. Kështu thotë edhe e drejta ndërkombëtare, si dhe Karta e Kombeve të Bashkaura, që rreptësisht ndalojnë përzierjen e shteteve në çështje të brendshme të shteteve të tjera.
Së fundi, një këshillë për ata që po duan të  ndërlikohen në procesin e njohjes reciproke të Izraleit dhe të Kosovës, me qëllim të politizimit të tij, duke i dhënë dimensione paragjykuese  religjioze,  duhet ta kuptojnë të vërtetën se Kosova nuk është kurrfarë shteti islamik, por është shtet demokratik sekular me Kushtetutë (15 qershor 2008). Ndaj, nuk ka kurrfarë obligimi moral , as ligjor e as kushtetues ndaj asnjë vendi islamik në botë. Mirëpo, nëse ndonjëri prej shteteve islamike, do ta njihte Kosovën, sigurisht se Kosova do ta pranonte me kënaqësi një njohje të tillë eventuale, ashtu sikurse në rastin e Republikës Islmaike të Afganistanit, e cila ishte ndër shtetet e para, që e njohu Kosovën, më 18 shkurt 2008.
Të gjitha shtetet që e kanë njohur Kosovën  (mbi 100 sosh) dhe ato që nuk e kanë njohur, duhet ta dine se Kosova është e gatshme dhe e hapur për bashkëpunim dhe për zhvillimin e marrëdhënieve të mira miqësore, ekonomike, politike, diplomatike, tregtare e kulturore etj. Për më tepër, Kosova është shtet proamerikan dhe me orientim të qartë civilizues, demokratik  dhe paqësor evropianoperëndimor.

Prita mos reagonte dikush rreth intervistës së Oliver Schmitt marrë nga Adi Krasta tek A Show.

Mendoj se gazetarët e Tiranës duhet ta shmangin mënyrën e një hardtalk për të intervistuar një historian Perëndimor, jo për kompleks inferioriteti, por sepse e drejta e pyetjeve hard fitohet duke ushtruar profesionin me integritet.

Në një Shqipëri copë-copë trendi i gazetarit populist është nonsens, pasi ajo që ka ndodhur në vendin e shqipeve këto tri dekada tranzicion torturues, është produkt i asaj që kanë gatuar të gjithë aktorët e skenës politike, përfshi edhe shtyllën e katërt, që ka humbur totalisht pavarësinë.

Me hardtalk meritojnë të pyeten gazetarët e Tiranës të cilët kanë 30 vjet që e shpërdorin këtë mision të shenjtë të krijuar për të marrë në mbrojtje shtetin e së drejtës dhe qytetarët.

Nëse në Shqipëri gjallon kjo kastë politike, nëse në Shqipëri sistemi është i kapur, nëse në Shqipëri nuk ka shtet social, nëse në Shqipëri korrupsioni gëlon në çdo segment të shtyllave të institucioneve që kanë humbur çdo lloj pavarësie, nëse asnjë peshkaqen nuk ballafaqohet me ligjin, do të thotë jo vetëm se drejtësia nuk ekziston por edhe se gazetaria nuk funksionion, se gazetaria ka tradhtuar obligimin kushtetues dhe humbur rolin për të cilin është krijuar si mburojë kundër shpërdoruesve të pushtetit.

Me hardtalk mund të intervistohen historianët shqiptarë që vijojnë të censurojnë historinë duke e çuar drejt shuarjes memorien historike.

A u është bërë ndonjë hardtalk nga gazetarët shqiptarë atyre që kanë hartuar historinë shqiptare prej 1944?

A i kanë kërkuar këta historianë ndjesë shoqërisë për gënjeshtrat e shpërndara në librat e historisë me të cilat mëkohej brezi i ri në çdo nivel shkollor?!

A duhet shoqëria shqiptare të lexojë më në fund historinë sikur e ka përjetuar dramatikisht dhe tragjikisht për 45 vjet?

Intervista e Oliver Schmitt-it nga Ad Krasta ishte si një lloj ballafaqimi ad absurdum!

Të gjitha pyetjet që ia drejtonte Oliver Schmitt-it Adi Krasta duhej t’ia drejtonte palës shqiptare.

Edhe për mesjetën e shkuar, edhe për mesjetën e sotme të errësuar nga gënjeshtrat.

A ishte diktatura hoxhiste kriminale e pyeti Krasta Oliver Schmitt-in?

Të isha në vendin e Oliver Schmitt do t’i përgjigjesha me të njëjtën pyetje Adi Krastës.

Do t’i thoja, ti Krasta që ke jetuar në diktaturë çfarë përgjigje i jep kësaj pyetje.

Se gazetarët nuk janë vetëm për të bërë pyetje!

Por Oliver Schmitt u përgjigj se “diktatura hoxhiste ishte ilegjitime, pasi ishte vendosur përmes dhunës me luftë civile !”

Diktatura është një krim kundër njerëzimit, thotë Chibli Mallat, profesor dhe ekspert i të drejtës ndërkombëtare.

Pra, kur thua diktaturë nënkupton krime kundër njerëzimit dhe anasjelltas.

Si krime kundër njerëzimit klasifikohen njëmbëdhjetë syresh që kanë në shenjestër civilë, pra njerëz vulnerabël, pa asnjë lloj mbrojtje, që bile edhe Zoti nuk i mbron dot! Krime kundër njerëzimit janë vrasja, burgosja, tortura, përdhunimi, persekutimi për motive politike, fetare, racore, transferim me forcë etj., të gjitha akte shnjerëzore të kryera me vetëdije. Sikur lufta e klasave dhe diktatura e proletariatit.

Unë po i drejtoj vetes disa pyetje: A kanë ndodhur në Shqipëri prej 1944 vrasje, burgosje, tortura, varje në litar, internime, vrasje dhe burgosje të klerikëve, kundërshtarëve politikë, a i kanë internuar familjet e të dënuarve nëpër lagera, a ua kanë djegur të ardhmen fëmijëve të të dënuarve, duke i lënë pa shkollë, pa punë, duke ua shkelur të drejtat elementare të njeriut dhe a janë kryer këto vepra barbarike me vetëdije të plotë?

Dhe pyes rishtas veten: A janë duke u fshirë nga kujtesa kolektive krimet kundër njerëzimit të kryera nga diktatura hoxhiste prej 1944?

Të gjitha pyetjet e mia janë në fakt pyetje retorike që e kanë përgjigjen me vete, që kanë një përgjigje pohuese!

Po, diktatura në Shqipëri ka kryer krime kundër njerëzimit, veprimtari antihumane të pa dënuar këto tre dekada as nga politika, as nga elita, as nga shoqëria civile, as nga shtylla a katërt dhe as nga historianët të cilët sikur kanë censuruar dhe retushuar, të detyruar nga regjimi totalitarist, historinë shqiptare për 45 vjet kanë vijuar të njëjtën gjë edhe gjatë 30 viteve postdiktaturë, duke e varrosur të vërtetën historike si një temë tabu.

Po çfarë kanë bërë gazetarët e Tiranës që e kanë lënë ende këtë të vërtetë historike dhjetra pashë nën dhé ?

Kanë pritur  30 vjet historianin Oliver Schmitt për ta pyetur “a ishte kriminale diktatura hoxhiste”?!

A e ka kryer misionin gazetaria shqiptare gjatë këtij tranzicioni vajtues apo ka humbur  përgjegjshmërinë duke hyrë në marrëdhënie klienteliste me politikën?

A nuk bëjnë moderatorët, anchormen dhe anchorwomen e Tiranës gazetarinë e shpatullave të ngrohta, dmth sulmojnë njërën palë duke patur marrëdhënie morboze dhe okulte me palën tjetër?

A e përçudnojnë gazetarët e Tiranës të vërtetën, a e gjymtojnë, a e përgjysmojnë, a e deformojnë duke ia humbur gjurmët?

Edhe keto pyetje janë retorike me përgjigje të ditur pohuese. Po! Po! Po! Po!

Kur historiani i huaj Oliver Schmitt pohoi se diktatura hoxhiste ishte ilegjitime, sepse kishte ardhur në pushtet me dhunë dhe luftë civile, që do të thotë me luftë vëllavrasëse shqiptari kundër shqiptarit, shqiptari burgoste shqiptarin, shqiptari e vriste shqiptarin, shqiptari e spiunonte shqiptarin, atëhere e përse mbaruan pyetjet?

A mban dikush përgjegjësi për një qeverisje ilegjitime 45 vjeçare të mbështetur në dhunë, frikë dhe terror?

A duhet dënuar regjimi totalitarist me kushtetutë, po moralisht, po në sistemin shkollor ?

A duhet të barazohet nazizmi me komunizmin sikur e ka bërë BE?

Përse Shqipëria nuk e kujton sikur  Europa 23 gushtin si Dita e Kordeles të Zezë në memorie të viktimave të nazizmit dhe stalinizmit?

A  mban politika përgegjësi për shbërjen e memories kolektive,

për shfarosjen dhe fshehjen e historisë,

për kthim në tabu një periudhe gjysmë shekullore që barazohet me mijra e mijra vjet burgosje, vrasje dhe internime,

për kthimin në pushtet të bijve të nomenklaturës totalitariste,

të cilët edhe sot e kësaj dite as nuk i dënojnë veprat kriminale të etërve dhe as u kërkojnë ndjesë viktimave, por përkundrazi.

“Na kanë terrorizuar në katër breza. Shuma e përgjithshme e dënimeve, për gjithë familjen dhe fisin e Gjeneral Prenk Pervizit arrin në 750 vjet, shtatë shekuj e gjysmë!”, dëshmon monumenti i gjallë 92 vjeçar Lekë Pervizi!

Po sa shekuj vrasje, burgosje, tortura, internime llogariten në 45 vjet diktaturë komuniste në Shqipëri?

A i llogaritin të ashtuquajturit gazetarë të Tiranës apo do të vijojnë ta mbajnë gazetarinë të monopolizuar nga emra fix si një show entertainment për trushplarje!

A do të ketë zgjim të ndërgjegjes të shoqërisë në Shqipëri?

Kush do ta zgjojë ndërgjegjen e shoqërisë në Shqipëri?

Natyrisht jo ata që domenin e informimit publik e shohin sikur kasta politike shqiptare pushtetin!

Henry Grunwald, ish kryeredaktori i Times thoshte me të drejtë se “Gazetaria nuk mund të heshtë kurrë: ky është virtyti më i madh dhe faji i saj më i madh i gazetarisë. Gazetaria duhet të flasë dhe të flasë menjëherë, kur jehona e mrekullisë, e triumfit apo shenjat e tmerrit janë akoma në ajër.”

Në Shqipëri ka 76 vjet që gazetaria hesht ose  flet si qendrat e zërit të propagandës për të çoroditur dhe për ta zgjatur amnezinë e shoqërisë shqiptare.

Nëse gazetaria do të fliste sikur i takon, do të thosh: Shqiptarë ngrihuni ta rrëzojmë këtë sistem kalbësirë 76 vjeçar që na ka marrë peng të ardhmen e sa e sa brezave dhe vijon të na e ketë marrë peng ardhmërinë!

Me rastin e 60-vjetorit të themelimit dhe të 30-vjetorit të rivendosjes së marrëdhënieve shqiptaro-amerikane

60-vjetë më parë, Senatori i atëhershëm, Xhon F. Kenedi, mbajti nje fjalim historik gjatë fushatës së tij për president në Universitetin e Miçigenit, në Tetor të vitit 1960 e që një vit më vonë çoi në formimin e entit që sot njihet si Korpusi i Paqës.  Me atë rast, Xhon F. Kenedi u bëri një thirrje emocionale studentëve universitarë amerikanë që të shkonin si vullnetarë, për një vit ose dy, në vendet në zhvillim e sipër anë e mbanë botës.

Në shkallët e Universitetit Miçigen, Xhon Kenedi sfidoi studentët amerikanë që t’i shërbenin vendit të tyre në kauzën për paqë duke jetuar dhe duke punuar në vendet ne zhvillim, anë e mbane botës.  Vetem disa javë pas atij fjalimi, studentët filluan të mblidhnin firma në mbështetje të kësajë ideje dhe kështu lindi Korpusi i Paqës.  Kongresi amerikan, si rrjedhim, miratoi në vitin 1961, legjislacionin duke i dhënë Korpusit të Paqës mandatin, “për të promovuar paqën dhe miqësinë në botë”. Ishte ky një ent i ri dhe mundësi e re për vullnetarët amerikanë të profesioneve të ndryshme që t’i shërbenin vendit të tyre dhe botës.

Megjithëse kanë kaluar 60-vjetë, kjo thirrje dëgjohet edhe sot ndërsa  shume të rinj e të reja amerikane i përgjigjen gjithnjë apelit të ish- Presidentit Kenedi për të shërbyer, vullnetarisht, anë e mbanë botës, në kauzë të paqës dhe të miqësisë midis popujve.  Misioni i Korpusit Amerikan të Paqës, atëherë dhe sot, është që vullnetarët e këtij enti qeveritar amerikan të ndihmojnë vendet në zhvillim, me qellim, që ato vetë të ndërmarrin programe dhe projekte zhvillimi; që të promovojnë  mirëkuptim më të madh ndaj amerikanëve nga të huajt dhe të kontribojnë, njëkohësisht,  edhe për një mirëkuptim më të madh të popujve, anë e mbanë botës, për Shtetet e Bashkuara të Amerikës.  Fillimisht, vullnetarët e parë punonin si mësues, por më vonë aktiviteti i tyre u zgjërua edhe në fushë të tjera, siç është zhvillimi ekonomik dhe programet në sektorët e mjedisit, teknologjisë, e tjera.

Natyrisht, se para 15 Marsit të vitit 1991 — datë kjo kur Shtetet e Bashkuara dhe Shqipëria lidhën marëdhëniet diplomatike pas 45 vjetësh, nuk kishte prani të Korpusit të Paqës në Shqipëri.  Grupi i parë i vullnetarëve i perbërë prej 21 vetash, sipas Korpusit te Paqes, ka mbërrijtur në Shqipëri Qershorin e vitit 1992 dhe menjëherë filluan veprimtarinë e tyre duke dhenë mësim në anglisht në shkolla të mesme dhe universitete.  Ky grup u pasua nga 12 vullnetarë të tjerë që morën pjesë në një projekt të zhvillimit të biznisit të vogël.  Programi për Shqipërinë u zgjërua përsëri në vitin 1995 me 15 vullnetarë që u aktivizuan në një projekt bujqësor. Ç’prej arritjes së grupit të parë të pjesëtarëve të Korpusit të Paqës në Shqipëri, më shumë se 800-vullnetarë kanë shërbyer gjatë këtyre 30-viteve të normalizimit të marrëdhënieve me vendin e shqiponjave, ndërkohë që Shqipëria ishte atdheu i dytë për ta, për aq kohë sa kaluan atje.

Në vitin 1997, ishte në plan që programet e Korpusit të Paqës në Shqiperi të shtoheshin dhe të zgjëroheshin edhe më shumë, por tragjedia e vitit 1977 në Shqipëri çoi në evakuimin e të gjithë vullnetarëve të Korpusit Amerikan të Paqës, si dhe në mbylljen e misionit të tij në Shqipëri.

Pas një mungese prej gjashtë vjetësh, vullnetarët e Korpusit te Paqës ishin ri-kethyer në Shqipëri për të filluar trajnimet për një projekt në ndihmesë të bashkive dhe për zhvillimin e projekteve për mësimin e gjuhës anglisht, si edhe për projekte të tjera të shërbimit shëndetësor e të tjera.  Sipas Korpusit të Paqës, vullnetarët e këtij enti amerikan — në Shqipëri kanë punuar dhe kanë bashkrenduar gjithë aktivitetin e tyre me organizma dhe ente të qeverisë shqiptare, si dhe me USAID në Tiranë, me organizata jo qeveritare shqiptare, si due me universitete dhe me drejtorë shkollash, anë e mbanë Shqipërisë.  Vullnetarët e Korpusit të Paqës në Shqipëri kanë marrë pjesë edhe në projekte siç janë planifikimi urban, zhvillimi ekonomik, zhvillimi turistik, planifikimi strategjik si edhe në promovimin e pjesëmarrjes së qytetarëve në jetën politike, ashtuqë që ata të kenë një zë vendimarrës, në komunitetet  ku jetojnë.

Veprimtaria e vullnetarëve të suksesshëm të Korpusit Amerikan të Paqës është një kontribut me vlerë për të dy palët, pasi ndihmon në njohjen dhe mirë-kuptimin e përbashket midis popujve dhe shteteve.  Le të shpresojmë që në këtë 30-vjetor të rivendosjes së marrëdhenieve midis Washingtonit dhe Tiranës, që po afrohet, vullnetarët e Korpusit të Paqës në Shqipëri, të krijojne lidhje dhe njohuri pozitive me shqiptarë e shqiptare, anë e mbanë vendit, te cilët rradhë herë kanë mundësi kontaktesh me amerikanë dhe që veprimtaria e këtyre vullnetarëve amerikanë në Shqipëri të kontribojë edhe në përforcimin e mëtejshëm të marrëdhënieve midis dy popujve tanë ne 30-vjetorin e ri-vendosjes se marreëdhënieve diplomatike midis dy vendeve tona.

Ambasadorja e Shteteve të bashkuara në Tiranë, Zonja Juri Kim në një mesazh urimi në twitter drejtuar vullnetarëve me rastin e 60-vjetorit të themelimit të Korpusit të Paqës, thotë se ata përfaqësojnë gjërat më të mirat të Shteteve të Bashkuara dhe anasjelltas.  Duke i falënderuar vullnetarët e Korpusit të Paqës për shërbimin e tyre, Ambasadorja amerikane shkruan se mezi pret këthimin e tyre në Shqipëri, pas zhdukjes së Covid-19.  Ndërsa, Sekretari Amerikan i Shtetit, Z. Antony J. Blinken, në mesazhin e tij me rastin e 60-vjetorit të Korpusit të Paqës shprehet se, “Jam i vetdijshëm se vullnetarët e Korpusit të Paqës mezi presin të këthehen në shërbimin e tyre sa më parë që të jetë e sigurt për të bërë një gjë të tillë. Dhe kur të këthehen”, në vendet e tyre të punës, shtoi kryediplomati amerikan, “ata do të jenë ambasadorët më të mirë të vlerave Amerikane”, në botë.