(Kujtime të një “armiku të klasës”)

“Ktu vaji e trishtimi

Veç ndihet ndër shpija

Ktu ndihet tingllimi

I hekrave të mija

E gjama e nji të shkreti

Qi bjen vala e detit.”

NDRE  MJEDA

LUFTA E KLASAVE NË SHËNDETËSINË E VITEVE 80

Lirimin nga burgu para kohe Komisioni i internimeve e ktheu në shkurt 1984 në internim, pa asnjë farë motivacioni. Një komunikim i thjeshtë i një punonjësi të Degës, në praninë pompoze të kryetares së këshillit dhe të sekretarit të Partisë që vërtetonin aktin “human”, më fuste në një burg të dytë, por pa tela me gjemba. Ishte një modë e re n’atë kohë, një fushatë internimesh me karakter ordiner për të goditur shfaqjet e huaja me rrezikshmëri shoqërore si vjedhja, imoraliteti etj.. Në këtë fushë u përfshiva dhe unë së bashku me shumë të tjerë të liruar nga amnistia. A do të plotësonim numrin e planifikuar nga ministria e punëve të brendshme apo partia dhe shteti e shihnin me keqardhje aktin e tyre “zemërgjerë” të lirimit tonë nga burgu?

Interrnimi në ato vite kishte karakterin e një paraburgimi. Rregulla shumë të rrepta kushtëzonin jetën e përditshme e sillnin vështiresi të mëdha për lëvizjen e nevojat familjare. Të gjithë në shtëpi ishim të internuar e pasojat ndiheshin shumë, sidomos në çështjet e shëndetit. Këtu dua të tregoj  disa episode të dhimbshme. I pari ka lidhje me vajzën time të dytë, Elenën. Në moshën pesë vjeçe asaj iu shfaq një dhimbje e fortë barku që e mundonte pothuajse vazhdimisht. Mjeku i zonës dyshoi për parazitë për muaj të tërë; ajo piu gjithfarë barnash të farmacisë e të mjeksisë popullore, por pa rezultat. Vuajtjet e fëmijës së shkretë, që kalonte herë-herë dhe netë të tëra pa gjumë në krahët tanë, na shqetësonin pa masë. Duke parë gjendjen e fëmijës dhe rezultatin jo të kënaqshëm të mjekimeve, mjeku vendosi t’a shtrojë atë në spitalin e Lushnjës. Deshëm ta çonim të nesërmen në qytet, e kërkuam lejen përkatëse nga personi që na bënte apelin e që ishte sekretar i këshillit. Por ky person, sigurisht në marrëveshje me Degën e Punëve të Brendshme e manipuloi mjekun deri në atë shkallë, sa që ky i fundit të nesërmen doli me mendimin se fëmija nuk ka nevojë për t’u shtruar në spital. Kjo ndodhte sepse unë nuk kisha të drejtë të shkoja deri në qytet për të çuar fëmijën. Le ta gjykojë vetë lexuesi gjendjen shpirtërore të një prindi në të tilla kushte. Si pasojë e pamundësisë për ta çuar vajzën tek specialistët, asaj iu bë kronike një sëmundje veshkash, të cilën e zbuloi mbas një viti doktor Polikron Çela. Atij mjeku i jam shumë mirënjohës për kujdesin dhe humanizmin e tij të spikatur në kryerjen e detyrës. Para disa kohësh lexova në gazetë se dikush e kishte qëlluar këtë mjek të shquar duke i thyer krahun. Nuk di se kush ka qenë, por jam i bindur se do të jetë shok ideali i atyre që nuk deshën të shërohej fëmija ime, më erdhi shumë keq, diçka më theri në shpirt…

Nëna ime vuan nga një koleksion sëmundjesh; vetë kushtet e jetës së saj e kanë stimuluar shfaqjen e tyre. Në kohën që ishte e internuar në Grabjan është detyruar të shtrohet dy herë në spital, në gradë të fundit, nga veshkat dhe nga zemra. Radhën e parë mjeku nefrolog Fatmir Dabulla e kishte në patronazh. Kisha patur të bëj me të për çështjen e vajzës, ai më kishte rekomanduar vizitën e saj tek Dr.Polikroni në Tiranë dhe herë mbas here e kontrollonte vetë. Nëna ishte me një krizë të rëndë pielonefriti, gati të kalonte në azotemi. Mjeku e vizitoi me kujdes, dërgonte infermieren të bënte analizën e duhur, e pastaj me seriozitet profesional më shpjegoi gjendjen e rëndë të nënës. Nuk kishim ndonjë konfidencë të madhe, ai më mbante mend një çerek shekulli më parë në shkollë, megjithëse kishte qenë disa vjet prapa meje. I shpjegova gjendjen time aktuale, se si nuk kisha mundësi t’i gjendesha nënës pranë, veçse kur të më jepte leje Dega e Punëve të Brendshme për të shkuar në qytet. Nuk reagoi me fjalë, u bë shumë serioz dhe më siguroi se do të përdorte të gjitha mjekimet e duhura e për rreth dy javë do ta stabilizonte gjendjen e saj shëndetësore… Kështu u ndava me të me besim në fjalët e tij. Por mbas rreth dhjetë ditësh më lajmëruan të shkoj të marr nënën. Si ka mundësi të jetë shëruar kaq shpejt? Më jepet leja e shkoj së bashku me një miken tonë që nuk ishte më e interrnuar. Takoj Fatmirin dhe e pyes si qëndron çështja. Ai i vrenjtur në fytyrë shtypet në vetvete e s’është në gjendje të më japë përgjigje. Po unë atë e lexoj vetë në fytyrën e tij, në atë fytyrë që para pak ditësh kishte qenë e mbushur plot besim se do t’ia dilte në krye një pune të tillë të vështirë, shërimit të një njeriu. Tani lexoja në të zhgënjimin, keqardhjen për pacienten, për mua e sigurisht dhe keqardhje për veten e tij… Ai si mjek duhej t’i shikonte ndryshe pacientët e tij, duhej t’u shërbente sipas pozitës shoqërore e politike, sipas përkatësisë “kllasore”, duhej të shkelte mbi nenin e parë të librit të madh të botës së mjekësisë, mbi parimin e Hipokratit “Të jesh mjek, së pari duhet të jesh njeri”. Më dha recetën për gentamicinën, një antibiotik i fuqishëm, të cilin ai kishte filluar t’ia injektonte nënës, por që mbas dy ditësh një tjetër mjek jo i specialitetit kishte dhënë urdhër t’i ndërpritej.

Ç’ishte ky “mjek” apo më mirë të themi kasap që e kishte dhënë urdhrin t’i ndërpritej mjekimi pa dalë nga spitali? Nuk dua t’i përmend emrin, emra të tillë e ndyjnë shkrimin, ata nuk duhet të ekzistojnë as në kujtesën e njerëzve. Ai ishte anëtar i PPSH, ishte shef pavioni, një farë polici i institucionit mjekësor, i shkolluar në sajë të farefisnisë me një zonjë të madhe të regjimit, dhe ishte i ngarkuar në spital të zhvillonte “luftën e klasave” jashtë çdo parimi njerëzor që i njeh dhe të dënuarit me vdekje të drejtën e mjekimit apo shërbimit para ekzekutimit. Çfarë përshtypje do t’i kishte bërë Marksit një fakt i tillë? Kjo shoqëri e projektuar prej tij, për të “ndrequr” padrejtësitë e botës së kapitalit, sa bukur do të përkonte me dukuri të tilla që ilustronin “humanizmin” socialist të saj në prag të vitit 2000!!!

Unë e mora nënën për krahu, me zor e çuam deri tek një makinë që për fat ishte afër spitalit dhe shkonte në Grabian. Më erdhi shumë keq për të që ishte në një gjendje të rëndë, më erdhi shumë keq edhe për veten por m’u dhimbs mjeku. Ai njeri i mirë, që mundohej të kryente detyrën me aq përkushtim e njerëzi ishte i detyruar t’u bindej tekave të një krimineli injorant, të diplomuar në armatën e të paaftëve, por që në sajë të vetëm një triske të kuqe në xhep bënte ligjin. “Socializmi është një luftë ndërmjet të aftëve dhe të paaftëve. Fatkeqësisht në këtë luftë më të shumtën fitojnë të fundit”. Këto fjalë të Ismail Kadaresë u vërtetuan pothuajse në çdo hap të shoqërisë që na rriti e na gjymtoi.

Merret me mend gjëndja shpirtërore e tij, personaliteti i vrarë, dinjiteti i çuar në pikën zero. Në një rast tjetër më vonë ai mjek, ishte qortuar deri në komitetin e partisë, sepse kishte vizituar në Pluk një të sëmurë me azotemi që i kishte ditët e numëruara. Ishte zgjatur pak në këtë vizitë, duke u munduar të kryente detyrën e tij më shumë si njeri se sa si mjek duke i dhënë kurajo pacientes për ta mbajtur të gjallë shpirtërisht me shpresën se shkenca do të bënte mrekullinë e saj. Ishte një vepër tejet humanitare: t’i largonte sadopak imazhin e tmerrshëm të vdekjes një gruaje në moshën dyzetepesë vjeçare që nuk kishte njohur në jetën e saj veçse vuajtje. Për këtë mori vërejtje në komitetin e partisë, sepse kishte shkelur në shtëpinë e të deklasuarve, nuk kishte respektuar kodin famëkeq të ndarjes së klasave. Sa turp, si do të na dënojnë brezat e ardhshëm sepse poshtërsinë dhe antihumanizmin i vumë në institucion e në piedistal…

Por megjithatë Fatmiri nuk u thye; ai vazhdoi t’i shërbejë profesionit të tij, me gjithë vërejtjet, qortimet, padrejtësitë që ndeshi në çdo çap të punës së tij, e kjo vërtetohet në qindra e qindra raste të cilat çdo ditë jeta i vu përpara si prova. Ai më pret mua dhe të tjerë si unë si njerëz, si

gjithë të tjerët, na jep këshillat mjeksore, interesohet për të sëmurët, pavarësisht se dikujt ndofta ende nuk i pëlqen ky qëndrim. Ai ka respekt për vuajtjen, për dhimbjen njerëzore, por jo thjesht si mjek, por dhe si njeri, si qytetar, si shqiptar. Dhëntë Zoti që njerëz të tillë të ketë mjaft, sepse janë kusht i domosdoshëm për ringjalljen shpirtërore të këtij kombi të sëmurë rëndë.

Herën e dytë nënën e çuan në urgjencën e spitalit, gjithmonë me lejen e këshillit popullor me një krizë të rëndë në zemër. Mjeku specialist nuk ishte aty dhe e sëmura qëndroi gjithë ditën pa u shtruar në pavion, e vetëm në mbrëmje, një mjek që e njihja mori përgjegjësinë për ta sistemuar përkohësisht në të. Unë u ktheva natën në këmbë, gjithsej 18 km udhë, mbasi firmosa fletë-lejen në degë, për t’ia dorëzuar këtu personit të ngarkuar me detyrën e policit. Mbas dy ditësh përsëri thirrem për ta nxjerrë nënën nga spitali. Nuk jam mjek, nuk kam njohuri të thella në mjekësi, por besoj se nuk do të kishte mjek në botë që të pranonte të nxirrte nga spitali mbas shtatëdhjetedy orësh një të sëmurë me parainfarkt. Këtu, në këtë proçedurë nuk respektoheshin ligjet e mjekësisë por urdhrat e Sigurimit, që njerëz të molepsur me dogmën e luftës klasore, i përçonin nëpërmjet kanaleve deri në pavionet e spitaleve, për t’u zbatuar nga homologët e tyre me bluza të bardha.

Grabian, qershor 1990

Vijon

Më 6 tetor 2019, në zgjedhje të lira, populli i Kosovës penalizoi kapësit e shtetit dhe i hapi shtegun e ardhjes në pushtet të një elite te re politike të cilës i prinin dhe e personifikonin Albin Kurti dhe Vjosa Osmani.

Mirëpo kryekapësit e shtetit, Hashim Thaçi e Isa Mustafa, ia arritën që, me spica të sprovuara, ta ndalin rrotën e historisë, ta mbyllin atë shteg, duke zvarritur deri në neveri formimin e qeverisë, të cilën pas disa javësh edhe e rrëxuan. Ishte një grushtshtet par excellence, përmes të cilit u dëshmua se sa e pashpresë është gjendja në Kosovë dhe sa të fuqishëm janë rrënuesit e saj.

Nuk ishte ky një operacion aq i lehtë, sepse për t’u formuar qeveria Hoti, mungonte numri i mjaftueshëm i deputetëve.

Por Hashim Thaçi nuk dorëzohej aq lehtë. Një mesnate bashkë me Ramush Haradinajn ia mësyen në konak deputetit të Nismës, Haxhi Shalës. Pasi i rrotulluan disa gota me çaj rusi, e morën premtimin, votën e Haxhi Shalës, i cili dy ditë më parë kishte thënë publikisht, se kurrë nuk do ta votonte qeverinë Hoti…

Këtu i kemi dy paradokse:

I pari, se Hashim Thaçi kishte prishur rahatinë personale për t’ia formuar LDK-së, Isa Mustafës, qeverinë;

I dyti, se Ramush Haradinaj përmes këtij akti pështyu publikisht mbi sakrificat e famailjes së vet dhe mbi çdo gjë të mirë që kishte bërë për Kosovën deri atë ditë. Duke lëshuar veten aq poshtë sa që nga një komandant e famshëm lufte të bëhet saora argat i një këlbaçi si Isa Mustafa.

Pazarit të vizitës në mesnatë i doli tymi 6 muaj më vonë, kur mediet publikuan lajmin se Hashim Thaçi, dis ditë para se ta arrestonin, në kundërshtim me çdo procedurë, kishte nënshkruar dekretin përmes të cilit e emëronte djalin e Haxhi Shalës konsull të Kosovës në çeki!

Kjo është vetëm maja e Aisbergut, sepse shumica dërrmuese e administratës, jo vetëm qendrore, janë emëruar në këtë mënyrë. Sidomos Ministria e Punëve të Jashtme është bërë strofull ku janë rehatuar familjarët, miqtë, dashamirët dhe dashnoret e dashnorët e atyre që e kanë kapur Kosovën tonë për fyti.

Për ta shpjeguar pak më konkretisht se çka do të thotë kjo, po e publikoj në vijim letrën që Fan Noli, njëri prej mendjeve më të ndritura të kombit shqiptar, ia pati dërguar Enver Hoxhës për të shprehur dëshprimin e tij për emërimin dhe pastaj sjelljen skandaloze të përfaqësuesit të Shqipërisë në Amerikë.

Lexojeni me vëmendje këtë letër plot trishtim dhe do të bindeni se historia përseritet dhe se, veç kësaj, do ta mësoni edhe shkakun e vërtetë pse Serbia ia arrijti aq lehtë t’i bindë rreth 15 shtete për ta çnjohur Kosovën.

Letra e Fan Nolit për Enver Hoxhën

Zoti Kryeministër,

Kolloneli Tuk Jakova, në lamtumirën që botoi në Diellin, 18 shtator, të mbyllur këtu Brenda, më hapi luftën me disa akuzata dhe insituata të shëmtuara. Nuk mund t’i përgjigjem botërisht tani për tani, se nuk dua të embarasoj guvernën në këtë kohë kritike as tërthorazi, duke goditur delegatin e saj. Do të flas pasi të shkonjë kriza. Sa për tani, nuk më mbetet veçse t’ju qahem juve, që na  derguat këtë kërcu të pagdhendur.

Për të nisur, Kolloneli nuk di shqip, as gegërisht as toskërisht; Në çdo dialekt që i flinsja ay nuk me merrte vesh nga shaku që është një budalla pa kulturë. Kurrë në jetën time nuk jam dëshpëruar aq sa kur pashë këtë njeri si përfaqësonjës të Shqipërisë së Re.

Me gjithë këtë, posa arriu në New York, i blatova ndihmën time, dijen time, dhe eksperiencën time pa kondita, pa rezeva, dhe pa pritur as ndonjë çperblim, as ndonjë memuriet. Po ay më shikonte shtrembër me mosbesim instiktif të barabarit kundrejt njeriut të mësuar. Flas vetëm për Kollonelin, se delegatët e tjerë ishin aq të dominuar prej tij sa ay as i përfillte fare. Në mbledhjen e parë biseduam mi konferencat, që do të bënin nëpër kolonitë shqiptare.

Më polli shpirti gjersa shtruam një program, të cilin pastaj Kolloneli e ndronte dhe e sakatonte, dyke dëgjuar mëndjet të atyre që u kishte besim, çiliminjve që i njihte si vëllezër nga mentaliteti.

Konferencat van mjaft mirë sa kohë ishte këtu  z. Behar Shtylla po kur ky shkoi në Paris pushuan menjëherë. Duket qe Kolloneli nuk i shijonte aspak. Pas konferencave u hothmë në veprimin diplomatik. E këshillova Kollonelin të kërkonte menjëherë një pjekje nga Sekretari i Përgjithshëm z. Trygve Lie. Ia gatita udhën me anën e profesorit Laugier, një zyrtari të lartë të UNO- së, i cili është Ndihmës Sekretar për Punët Shoqerore dhe Ekomomike. Po Kolloneli e shikonte me dyshim çdo çap që i këshillonja. Kujtonte se unë i vinja ndonjë grackë. Mezi Pranoi dhe e bëri kabull ta shikonte Profesorin.

Ky mirëpriti delegatët dhe ua regulloi pjekjen me Trygve Lie-në. Bashkëfjalimi u zvarris pak  minuta me dy dragomanë. Kolloneli fliste shqip, Behari ia kthente frëngjisht, edhe një dragoman i Sekretariatit ia kthente Trygve Liesë inglisht, meqenë që ky nuk dinte as frëngjisht as shqip. Nga ky muhabet me dy tërxhumane, Kolloneli hoqi konkluzjen groteske, që hyrja e Shqipërisë në UNO ishte punë e mbaruar, telegrafoi në Tiranë, dhe e vuri guvernën në gjumë me lajmën e nje triumfi imagjinar.

Unë isha në prakun e derës së tij, gati qe t’i shërbenja si dragoman, po nuk më thirri, se nuk kishte besim. Bëri vetëm një përjashtim, kur më mori si përkthonjës në pjesën me delegatin Amerikan. Për çudi, nuk i kishte besim as Alqit, edhe i vazhdoi bashkëfjalimet me anë dy dragomanësh (përkthyesish) edhe në disa raste të tjera. Lajmën që Kolloneli e kishte vënë guvernën në gjumë me fjale e bukura të Trygve Liesë e mësova disa javë pas ngjarjes, se Kolloneli nuk m’i tregonte sekretet diplomatike. I çfaqa dyshimin që  fjalët e ëmbla dipllomatike nuk duhen marrë si senet, po ay veshin shurdhër. Që në pjekjen e parë e këshillova të shkonte në Washington dhe të hynte në kontakt me Departamentin e Shtetit edhe me Kryqin e Kuq Amerikan. Nuk më dëgjoi. I la këto vizita kryesore për ditën e funtme të gushtit, dy muaj më vonë.

Kur mori pyetjet nga Komisioni i Anëtarësisë, Kolloneli më bëri favorin të më pranojë si dragoman, dhe kështu e ndihmova në formulimin e përgjigjeve dhe të memorandëve, të cilat më kanë mbajtur pa gjumë disa netë. Ditën Kolloneli m’i ndreqte, dyke insistuar jo vetëm në esencën, po edhe në retorikën e kulluar. Kur ardhi çështja e trakteve, e këshillova të pyeste guvernën përpara se të përgjigjej me argumentin e vjetërsuar të vendimeve të Përmetit, të cilave u kishte shkuar koha, pasi u shtrua projekt teksti i paqes me Italinë prej Këshillës së Ministrave të Jashtëm në Paris. Kolloneli refuzoi t’ju pyeste, pse pretendonte që jua dinte mejtimin. U çudit kur mësoi më vonë që ju e kishit rikonsideruar çështjen dhe i kishit pranuar traktatet multilaterale pa kondita.

Në funt të gushtit Kolloneli shkoi në Washington dhe kur u kthye në New York, më siguroi se rilidhja e marrëdhënieve midis Kryqit të Kuq Amerikan dhe Kryqit të Shqiptar ishte punë e mbaruar. Siç u muar  vesh pastaj, Kolloneli u bë prapë viktima e naivitetit dhe e padijes së gjuhës. Puna jo vetëm nuk ishte ndrequr, po ishte prishur fare.

Tani Kryqi i Kuq Amerikan, sipas fjalës, i lidhi ndihmat e mbledhura këtu dhe nuk i la të shkojnë në Shqipëri. Sa për çështjen e bashkimit, ju lutem të këndoni një komunikatë që botoi Vatra në Diellin, më datë 25 shtator, të mbyllur këtu brënda. Nga kjo do të merrni vesh qe Vatra ka bërë një propozim për tretjen e plotë të dy organizatave, dhe nuk ka marrë ndonjë përgjigje  nga Shqipëria e Lirë. Këtë gjë di fare mirë Kolloneli po nuk e përmendi në Lamtumirën. 

Veç kësaj, ky propozim i Vatrës është akoma i hapur, dhe negociatat nuk jane prerë. Përse ahere Kolloneli i deklaroi luftë Vatrës edhe mua pa pritur përfundimin e këtyre bisedimeve. Më në funt, rolli i nërmjetarit është t’i pajtojnë të dy anët jo ta përkrahë njërën anë dhe t’i deklarojnë luftën anës tjetër, siç bëri Kolloneli.

Tani vinj në konkluzjen: Nga budallallëkët e Kollonelit nuk do ta ndyshoj qëndrimin tim përpara Shqipërisë dhe guvernës suaj në theori. Po në praktikë puna ndryshon. Në doni  bashkëpunimin tim, duhet të dërgoni një njeri, i cili të më ketë besim dhe i cili të dijë të paktën  shqip që të merremi vesh. Sa për të huajt, duhet të dijë të paktën inglisht, meqenë që këtej nuk shkon shumë frëngjishtja. Nga ana tjetër nuk duhet të më impononi zevzekë të këtushëm si bashkëpunëtorë, të cilët ju nuk mund t’i njihni.

Dy fjalë për marëdhëniet me Amerikën, të cilat janë kyçi i problemeve tuaj këtu. U  lodha dyke ju përsëritur që duhet t’i pranoni traktatet në  parim pa  kondita, se fundi i fundit kjo nuk është vetëm  një çështje formule pa rëndësi praktike.  Pasi të lithni marëdhënje diplomatike me Amerikën, ahere çështja e Kryqit të Kuq Amerikan do të zgjidhet vetetiu me pak durim, dhe vetem ahere do të hapet udha për te nisur një fushatë serioze. Një fjalë për të mbaruar.

Kolloneli kur më hapi luftën, nofta kishte harruar që ishte delegat i Shqipërisë. Po mileti kujtojnë që ay flet në emrin e guvernës. Tani, në qoftësë nuk jini në një mendje me Kollonelin, duhet ta këshilloni t’i marrë prapë këto që më ka bërë. Në mos i marrtë prapë, do të jem i shtrënguar të konkludonj që guverna e aprovon luftën që më deklaroi Kolloneli. Ashtu e do llogjika për fat të keq. Dhe ahere bashkëpunimi ynë merr funt në praktikë.

Kam shpresë që episodi i Kollonelit është vetëm makthi i një nate të keqe, dhe që kurrë nuk kini patur qëllim t’u bini me shkelmë miqve tuaj.

Me të fala vëllazërore,

Juaji me besë

Peshkop F.S.Noli

Boston, 30 shtator 1946.

Barometri diplomatik

*** Me radikalizmin, me fundamentalizmin, me racizmin, me hegjemonizmin dhe me kolonializmin serbomadh, duke pretenduar që Kosovën e pavarur shqiptare ta “rikthejnë” nën Serbinë e Madhe, ashtu siç poe mbajnë Preshevën, Bujanocin dhe Medvegjën, kurrë mes shqiptarëve dhe serbëve nuk do të ketë gjasë reale që të arrihet pajtimi, paqja e as fqinjësia e mirë dhe e qëndrueshme afatgjatë.

Për të mos spekuluar armiqtë e ndryshëm të Kosovës dhe të shqiptarëve, së pari, duhet nënvizoj se, ky punim, në asnjë kuptim nuk ka për qëllim politizimin e vdekjes së patriarkut serb Miroslav Gavriloviq-Irinej, por trajton vetëm disa aspekte të deklaratave të tij, të publikuara në disa masmedia serbe derisa ai ishte gjallë në cilësinë e patriarkut të KOS-it, që drejtpërdrejt i referohen Kosovës shqiptare, të cilën Irinej, ashtu sikurse racistët dhe radikalistët e tjerë ekstremë serbomëdhenjë, Kosovën e ka quajtur “tokë, djep, zemër, kokë, atdhe serb”. Mirëpo, kjo është gënjeshtra më e madhe dhe shpifja më e rafinuar e historiografisë falsifikatore serbe, e politikës së shtetit serb dhe e kishës serbe, që nga themelimi i tyre e deri më sot (shekulli XXI).

Këtë gënjeshtër historike dhe gjeopolitike, serbomëdhnjtë e “justifikojnë” se gjoja manastiret, kishat dhe varrezat e tyre “janë prova të qëndrueshme”, se “Kosova është serbe”.

Mirëpo, as logjikisht e as shkencërisht kjo tezë nuk është e qëndrueshme dhe e justifikueshme, duke qenë se Kosova dhe territoret e tjera të Shqipërisë natyrale, gjatë priudhave dhe shekujve të mëparshëm kanë qenë të pushtuara, të sunduara dhe të kolonizuara, jo vetëm nga Serbia e Madhe, por edhe nga perandoritë: romake, bizantine dhe anadollake osmane, të cilat pas shembjes së tyre, pas vetes kanë lënë gjurmë, pllaka përkujtimore , varre dhe gjurmë të tjera të identit të tyre, jo vetëm në Kosovë, por edhe në Serbinë e sotme dhe në të gjitha vendet e tjera të Ballkanit. Mirëpo, kjo nuk do të thotë se, ato, edhe sot kanë hise në Ballkan, ngaqë Ballkani është i atyre popujve që me shekuj jetojnë në këtë pjesë të Evropës Jugore, edhe pse dikur në epoka të ndryshme historike kanë qenë të robëruar nga perandori dhe nga mbretëri të ndryshme kolonialiste dhe imperialiste.

Prandaj, as historiografia e rreme, as politika e as KOS-i, e, as patriarkët dhe priftërinjtë serbomëdhenjë nuk kanë argumente të qëndrueshme historike, kur pohojnë ose shkruajnë se “Kosova është territor serb”, edhe pse në të ka kisha dhe manastire e përemndore serbe, si dhe minoritetin serb.

Sikur të përfillej ky “ kriter shkencor”, se “Kosova është Serbi”, duke marrë për bazë kishat dhe manastiret serbe e mbishkrime të tjera”, atërherë, del se, edhe Beogradi nuk është serb, por hungarez (gjë që ishte dikur) dhe turk, sepse, duke filluar nga Kalemegdani, Karabruma dhe nga pjesë të tjera të tij ekzistojnë gjurmë dhe pllaka me mbishkrime hungareze dhe turke, ka pasur edhe dhjetra xhamia, ku prej tyre i ka mbijetuar kohës, vetëm një (1) (Bajrakli xhamia) etj. Mirëpo, me gjithë këto gjurmë të identitetit të historisë së pushtimeve të huaja, as Beogradi, as Jagodina e as Shumadia nuk janë toka të hungarezëve e as të turqve, por vetëm të serbëve dhe të popujve të tjerë që jetojnë në Serbi .

Pra, e njëjta gjë vlen edhe për Kosovën, e cila dikur ishte koloni ilegale e Serbisë (1912-1999). Mirëpo, pas kryerjes së gjenocidit të fundit serb në Kosovë (1989-1999), Serbia përgjithmonë e ka humbur koloninë e saj 100-vjeçare, pavarësisht nga numri i kishave, i manastireve, i diqezave, i varreve etj., Kosova nuk është e Serbisë, por vetëm e shqiptarëve dhe e të gjitha minoriteteve që jetojnë në të (serbë, turq, romë, hashaklinjë, egjiptianë, goranë, çerkezë, hebrenjë, myslimanë boshnjakë).

Radikalizmi politiki i testamenteve të Irinejt-armë e fuqishme e politikës kolonialiste serbomadhe

Ndaj, ekziston rreziku permanent, që këto testamente shpifëse dhe indoktrinuese shekullore, në çdo moment të shërbejnë si pretekst dhe, si detonator i kurdisur për nacionalistët shovinistë dhe racistë serbomëdhenjë që ta përflakin Kosovën, duke e konisderuar si “djepin, kokën dhe zmerën” e Serbisë. Ky është një fitil i ndezur që nga Beteja e Kosovës (1389), të cilin si KOS-i, ashtu edhe kuazishkenca, politika, diplomacia dhe propaganda serbomadhe e përdorin si armën e tyre kryesore për të dëshmuar para popullit të tyre, si dhe para Evropës, se gjoja historikisht “Kosova është tokë serbe”. Mirëpo, në të vërtetë, kjo është rrena më e madhe historike, politike dhe gjeopolitike e KOS-it dhe e patriarkut Mirsolav Gavriloviq-Irinej, që ua la amanet serbëve, duke u rikujtuar se “Kosova e Metohija janë Jerusalemi serb dhe toka e shenjtë serbe.” ( “Kosovo i Metohija su srpski Jerusalim i sveta zemlja” !?

Misionarët religjiozë, duhet t’i shërbejnë Zotit, jo politikave pushtuese kolonialiste dhe gjenocidale

Pra, njerëzit e përcaktuar që t’i shërbejnë Zotit në planetin tokësor, para së gjithash, duhet të jenë humanë dhe me ndjenja dhimbjeje e dashurie për çdp krijesë njerëzore, pavarësisht nga përkatësia e tyre etnike, gjuhësore, nacionale, kulturore, religjioze dhe racore. I tillë, do të duhej të kishte qenë edhe Mirsolav Gavriloviq-patriarku Irinej, i cili vdiq në një spital të Beogradit, më 20.11. 2020, si rrjedhojë e COVID-19.

Mirëpo, patriarku i ndjerë serb Irinej “ishte mbështetës dhe promovues i idesë së Serbisë së Madhe”. Këtë, ai e pati shpërfaqur edhe gjatë viteve ’90 të shekullit XX, sepse nuk u dëshmua si human dhe i drejtë ndaj fqinjve kroatë, myslimanë boshnjakë dhe shqiptarë, ngase asnjëherë me KOS-in e tij nuk e ngreu zërin kundër tri luftërave agresive gjenocidale të Serbisë së Slobdan Milosheviqit kundër Koracisë, Bosnjës dhe Kosovës. Madje, as pas përfundimit të këtyre luftërave, që morën me qindra e me mijëra viktima kroate , myslimane boshnjake dhe shqiptare të pafajshme, ish-patriarku Irinej , asnjëherë nuk u prononcua para opinionit publik, që si misionar i Zotit, t’u shprehte ngushëllime dhe t’u kërkonte falje kroatëve, myslimanve të Bosnjës dhe shqiptarëve të Kosovës për të gjitha viktimat e shkaktuara nga kriminelët paramilitarë, militarë dhe policorë serbë të regjimit pushtues të Slobodan Milosheviqit (1989-1999). Madje, ashtu sikurse politika zyrtare e qeverive të Serbisë (pasmillosheviqiane) në paqe (2000-2020), ish-patriarku Miroslav Gavriloviq-Irinej nuk pranoi se Serbia ka kryer tri gjenocide kundër kroatëve, myslimanëve boshnajkë dhe shqiptarëve. Mirëpo, ky qëndrim negativ dhe antihuman i Irenjt nuk është befasues dhe, as i papritur, sepse ky me priftërinjtë e tij i patën bekuar të gjithë kriminelët barbarë serbë, që t’i vrisnin kroatët, myslimanët dhe shqiptarët, në mënyrë që t’ua pushtonin tokat e tyre, me të fundmin qëllim, që t’i rizgjeronin kufijtë territorialë dhe shtetërorë të Serbisë së Madhe të Ilija Garashaninit (1844).

Irineji-humbje e madhe për politikën kolonialiste serbomadhe, sepse vdiq pa rikthimin e Kosovës nën Serbinë kolonialiste !

Ndërkaq për politikën antikolonialiste dhe të koekzistencës paqësore të pajtimit të popujve në Ballkan, nuk paraqet kurrfarë humbjeje dhe kurrfarë vakuumi, por një shpresë të vogël , që pas shuarjes së tij, pasuesit e tij serbë: patriarkët dhe priftërinjtë e KOS-it, do të vetëdijësohen dhe, do ta këshillojnë popullin serb dhe shtetin serb, se me urrejtje, me armiqësi, me vrasje, me masakra dhe me gjenocid kundër shqiptarëve, kundër kroatëve dhe kundër myslimanëve boshnjakë fqinjë, nuk mund të arrihet kurrfarë pajtimi, kurrfarë paqeje , kurrfarë tolerance dhe kurrfarë mirëbesimi. Dhe, mbi të gjitha, duhet t’ia bëjnë të qartë si dielli popullit serb, se “nuk humbet diçka që nuk ka qenë pronë e jotja”. Pra, serbët, duhet të pajtohen me mendjen dhe me zemrën e tyre (pavarësisht gënjeshtrave, manipulimeve dhe shpifjeve të liderëve politikë, të kuazishkencëtarëve, të priftërinjve dhe të propagandës dezinformuese ditore serbomadhe),duke përqafuar të vërtetën se, as Serbia e as serbët nuk e kanë humbur Kosovën, sepse kjo kurrënjëherë në historinë e saj nuk qenë tokë e ligjshme e Serbisë e as e serbëve (pavarësisht nga kishat dhe nga manastiret serbe në Kosovë), por PJESË e tërësisë territoriale dhe etnike e SHQIPËRISË NATYRALE.

Prandaj,logjika e shëndoshë humane dhe e drejtësisë thërret botërisht opinionin gjerë progresiv dhe demokratik e paqësor serb se, ka ardhur momenti historik, që për Kosovën shqiptare, të mos vdes dhe, të mos vritet asnjë serb, sepse është tokë e huaj, zot i së cilës është Shqipëria dhe shqiptarët, jo Serbia, Greqia apo ndonjë shtet tjerër fqinjë.

Në një formë të ngjashme, kështu ka apeluar dikur (1912-1914), edhe socialdemokrati më i madh serb, Dimitrije Tucoviq, se “Derisa serbët të mos kuptojnë se ndodhen në tokat e huaja-shqiptare, kurrë as Serbia e as serbët nuk do të arrijnë paqe e as pajtim me shqiptarët”.

Prandaj, është çasti historik vendimtar, që politika shtetërore dhe KOS-i, të lirohen njëherë e përgjithmonë nga recidivat e së kaluarës tragjike, që u kanë shkaktuar shqiptarëve, sepse ajo çka nuk është serbe, kurrë nuk do bëhet serbe. Prandaj, priftërinjtë serbë, duhet të zgjohen nga letargjia mesjetare e mitomanisë, e gënjeshtrave, e manipulimive, e falsifikimeve dhe e mashtrimeve të popullit të vet serb, sepse tokat e kolonizara të shqiptarëve (siç është Kosova, Presheva, Bujanoci, Medvegja, Novi Pazari etj.) dot nuk do jenë prona të tyre legale të përjteshme.

Kosova në kronikën e zezë historiko-politike të ish-patriarkut serb Irinej

-Rrena më e madhe propagandistike e Irinejt, që ua la amanet serbëve, është kjo: “Kosovo i Metohija su srpski Jerusalim i sveta zemlja” !?

Ky prononcim i ish-patriarkut serbomadh, Miroslav Gavriloviq-Irinej, është falsifikat historiografik, politik dhe kishtar serbomadh shekullor, sepse Kosova kurrë nuk ka qenë “Jerusalem serb e as tokë e shenjtë serbe”, por vetëm koloni ilegale, e shkëpuitur me gjenocid nga tërësia territoriale natyrale e Shqipërisë etnike (1912).

Këtë rrenë dhe falsifikat të serbomëdhenjve kolonialistë dhe pushtues të tokave entike shqiptare, Ballkani, Evropa dhe pothuajse e gjithë bota kanë pasur rast ta lexojnë dhe ta dëgjojnë përmes lutjeve kishtare serbe, akademisë serbe, politikës serbe, diplomacisë dhe propagandës serbe. Megjithëkëtë të pavërtetë të paskrupull, Kosova kurrënjëherë nuk ka qenë “tokë e shenjtë serbe” e as “Jerusalimi serb”, por vetëm një koloni shekullore e Serbisë (1912-1999).

Kjo është e vërteta historike, që dëfton se Kosova me mijëra vjet ka qenë tokë autoktone pellzago-ilire-shqiptare. Mirëpo, Serbia me aleatët e saj kolonialistë dhe imperialistë, Kosovën e ka aneksuar me dhunë, me luftë, me terror, me masakra dhe me gjenocid, jo më pak se 100 vjet.

Mirëpo, më 12 qershor 1999, Serbia humbi luftën pushtuese gjenocidale serbe në Kosovë, në saje të UÇK-së, të NATO-s dhe të Amerikës. Kështu që, Kosova është shtet i pavarur dhe sovran, i njohur nga më se 100 shtete me Amerikën në krye. Si rrjedhojë, Serbia nuk ka asgjë në Kosovë veç minoritetit të saj serb dhe kishave e manastireve, duke qenë se historikisht Kosova është e shqiptarëve dhe e Shqipërisë etnike.

Këtë të vërtetë e mbështet edhe Wesley Klark, ish-komandant i udhëhejes së operacioneve ajrore luftarake të NATO-s në bombardimin e Serbisë së Slobodan Milosheviqit (24 mars-10 qershor 1999) : “Kosova nuk është tokë serbe, por e shqiptarëve. Serbët në veriun e Kosovës kanë lidhje kulturore me Serbinë. Mirëpo, Kosova nuk është vendi i tyre…” (https://www.novosti.rs/vesti/naslovna/politika/aktuelno.289.html:350753-Klark-Kosovo-nije-srpska-zemlja)

Disa nga deklaratat politike raciste të ish-Patriarkut serb, Irinej, sipas të cilave, “Kosova është serbe”

(1)

“Serbia pa shenjtëri dhe pa Kosovën nuk është Serbi. Ne nuk mund të japum atë që me shekuj është e jona, e kurrë nuk i përkiste shtetit shqiptar.”https://www.blic.rs/premium/srbija-bez-svetinja-i-kosova-nije-srbija-ovako-je-patrijarh-irinej-govorio-o-kosovu/62efmv9 ;

2.

“Gjithmonë kam folur se për të zgjidhur problemin e Kosovës, kusht i pari, duhet të jetë kthimi i sigurt i mbi 250.000 mijë serbëve, të përndjekur gjatë viteve (1999-2004). Së pari, bashkësia ndërkombëtare, duhet të na ndihmoj lidhur me këtë çështje, pastaj të organizojë negociata për temat e tjera.” (http://rs.n1info.com/Vesti/a661283/Patrijarh-Irinej-o-Vucicu-i-Kosovu.html );

3.

Me rastin e vizitës “ Prizrenit mbretëror” të “car Dushanit”, siç e ka quajtuar Irinej, në muajin nëntor 2018, patriarku serb, Irineji, kështu, me nostalgji ishte “përlotur” para fëmijëve serbë : “ Këtu, unë ndihem më së miri në përqafimin e Sharrit, në frymëzimin e Drinit, ku vera e shenjtë të dehë në aromën e saj. Dhe, kudo që ndodhem, në zemër të kam ty, o Metohia ime, Metohia ime”https://www.kosovo-online.com/vesti/drustvo/patrijarh-irinej-jedini-put-snimljen-sa-suzama-u-ocima-2018-na-kosovu-22-11-2020

5.

Gjithashtu, me rastin e vizitës së Manastirit të Graçanicës (2018), patriarku Irinej ka deklaruar se “ Kisha serbe nuk ndryshon qëndrimin e saj për Kosovë dhe Metohi. Nuk pranojmë kurrfarë ndarjeje, dhe, nuk guxojmë t’u japim shqiptarëve Kosovën.” https://www.radiokim.net/video/prilozi/patrijarh-irinej-nikakva-podela-ne-smemo-da-im-damo-kosovo.html

6.

Edhe pse Kosova është shqiptare, edhe Irinej si të gjithë serbomëdhenjtë e tjerë të derisotëm të Serbisë së Madhe, Kosovën e quajnë “vend të shenjtë serb”.

Ja, se sa irracional , mashtrues dhe manipulues që ishte Irinej, kur shprehet se: “Nëse ne e harrojmë Kosovën, edhe Kosova do të na harroj neve… Serbia pa shenjtëri dhe pa Kosovën nuk është Serbi. Serbia pa Kosovën është pa shpirt, pa kokë dhe pa zemër. Serbia pa Kosovën, është njësoj si kur njeriut ia nxjerrin zemrën, ai më nuk është njeri”. https://www.standard.rs/2020/11/22/pokret-za-odbranu-kim-patrijarh-irinej-cuvar-svete-zemlje/

Sa më sipër, mbetet për t’u shpresuar se me vdekjen e patriarkut Irinej, do të marrë fund edhe politika hegjemoniste, radikaliste, kolonialiste dhe imperialiste serbomadhe ndaj vendeve fqinje në Ballkan, sepse serbët dhe shqiptarët e mertojnë të jetojnë në paqe dhe në mirëbesim.

Platformat politike të shteteve fqinje, Serbisë, Greqisë dhe të disa shteteve tjera, tashmë janë të njohura për historiografinë shqiptare.

Kryeministri i Serbisë Ilia Garashanin në vitin 1844, e miratoi programin ekspansionist “Naçertanije”, me të cilin pos tjerash parashihej edhe zgjerimi i territorit të shtetit serb. Po në atë vit, Asambleja Kombëtare e Greqisë aprovon platformën politike “Megali idea”, të cilën Kryeministri Jani Koleti e shpall si themel të ekzistencës politike të Greqisë, me pikëpamje të njëjtë, pothuajse si ajo e shtetit serb.

Pos programeve të cekura antishqiptare, kemi edhe shumë të tjera si këto, të cilat janë hartuar nëpër periudha të ndryshme historike, por me këtë rast nuk janë objekt trajtimi, andaj edhe nuk do t’i përmendim në këtë shkrim.

Pas shthurjes së Perandorisë Osmane, në periudhën kur fuqitë e mëdha i përcaktonin kufijtë e shteteve nacionale në Gadishullin Ballkanik (Ilirik), politikani serb me koncepte raciste e shoviniste dr.Vladan Gjorgjeviq, me 1913 botoi librin “Arnautët dhe fuqitë e mëdha” i cili qëllim kryesor kishte që para fuqive të mëdha të vihej në pyetje pjekuria civilizuese e shqiptarëve, e me këtë edhe e drejta për ta pasur shtetin, derisa “Arnautët si njerëz me bisht” ishte vetëm njëri ndër epitetet që u vihej shqiptarëve, në përshkrimin antropologjik të tyre.

Propagandës antishqiptare të këtij politikani iu bashkëngjitën edhe një numër intelektualësh serbë të asaj kohe, edhe pse ata posedonin njohuri se shqiptarët i kishin dhënë civilizimit botëror udhëheqës shpirtërorë dhe njerëz të dijes.

Lidhur me këtë propagandë është një tregim interesant që ndërlidhet me poetin tonë të madh, At Gjergj Fishtën, ngjarje kjo e cila shpjegohet si vijon:

Poeti At Gjergj Fishta kishte shkuar në një konferencë shkrimtarësh në Romë. Në atë konferencë merrte pjesë edhe një shkrimtar serb, i cili në librin e tij kishte shkruar se shqiptarët janë me bisht.

Kur të gjithë u ulën për të filluar konferencën, Gjergj Fishta ndenji në këmbë.

– Zotëri a nuk keni karrige ? – pyeti drejtuesi i seancës.

– Karrigen e kam, por nuk ka vrimë ku ta fus bishtin, – u përgjigj Fishta.

– Cilin bisht ? – e pyeti i habitur drejtuesi i seancës.

– Bishtin që e kemi ne shqiptarët për të cilin ka shkruar ky shkrimtar serb, – tha Fishta, duke shënjuar serbin.

– Ju lutem zotëri, mos bëni shaka! – foli përsëri drejtuesi i seancës.

– Nuk po bëj aspak shaka, – u përgjigj Fishta, sepse serbi, o do ta gjej bishtin për të cilin ka shkruar se e kanë shqiptarët, o le të dalë përjashta i turpëruar.

Për serbët e grekët dihet botërisht se janë armiqtë e shqiptarëve, andaj çfarëdo që vjen prej tyre nuk është për t’u çuditur. Pra, kur pushtuesit flasin dhe shkruajnë keq për të pushtuarin, ose për atë që pretendojnë ta pushtojnë, nuk është aspak e çuditshme. Mirëpo, të flasësh dhe të shkruash keq për vetveten, jo vetëm që është për t’u çuditur, por është edhe për t’u studiuar, si një koncept që e pasqyron mohimin e vetvetes.

Ky fenomen psikik i shfaqur te disa personalitete të caktuara, ka kohë që më sillej në mendje, si një ves që duhet studiuar, andaj në këtë shkrim vendosa ta trajtoj si një temë shqyrtimi nga këndvështrimi im.

E kam menduar bukur gjatë, se në çfarë mund të përngjajë mohimi i vetvetes.

Pas shumë përsiatjesh lidhur me këtë, kam ardhur në përfundim se ka goxha ngjashmëri me vetëvrasjen.

Meqë ka të bëjë me një të metë mendore që sjell dëme, atëherë vetvetiu lind pyetja se çfarë është dhe ku është arsyeja që e shtyn dikë ta mohojë vetveten, apo çfarë e shtyn atë të bëjë “vetëvrasje”.

Në biseda mes njerëzve më ka rënë ta dëgjoj një thjeshtëzim të arsyetimit, i cili ka të bëjë me çështjen e shfaqjes së ekstremeve të ngjashme më arsyen e atyre që vetveten e mohojnë, kur arsyetuesit thonë “qëllimi është për të krijuar emër, apo për të dalë nga anonimiteti”. Mirëpo, sipas mendimit tim arsyeja është shumë më e thellë, se sa që është fama, për të cilën dikush e mendon për arsyetim.

Për ta zgjidhë më lehtë këtë enigmë, e kam nisur analizën e çështjes me shembujt konkretë, të atyre personaliteteve që jo vetëm nuk janë anonimë, por edhe kanë krijuar emër, para se ta fitonin epitetin “mohues i vetvetes”.

Lidhur me këtë, për lexuesit është i njohur qëndrimi mohues i dy personave, të cilët kishin krijuar emër edhe para se të personifikoheshin me epitetin e “mohuesit të vetvetes”, apo thënë ndryshe, para se ta bënin “vetëvrasjen” e personalitetit të cilin e kishin ndërtuar më herët.

Për këta dy persona mund të themi se, njëri prej tyre që është albanolog dhe shkrimtar me famë kombëtare (që tani jeton në një shtet të zhvilluar të Evropës), kishte emigruar në Shqipëri në kohën e regjimit të Enver Hoxhës, kurse tjetri që është publicist, jeton në Kosovë dhe merret me analiza politike, sidomos në periudhën e pasluftës së fundit.

I pari prej të përmendurve, e kishte botuar një roman shumë interesant me titull “Tradhtia”, i cili asokohe konsiderohej ndër më të mirët e letërsisë shqipe. Megjithëkëtë, më vonë i njëjti ka vuajtur shumë nëpër burgjet e Shqipërisë, gjatë kohës së regjimit të Enver Hoxhës. Mirëpo, pas rënies së këtij regjimi dhe daljes së tij nga burgu, ai e mohoi përkatësinë e tij prej shqiptari, duke e proklamuar veten malazez. Proklamimi se nuk është shqiptar, u deklamua nëpër disa media me një tezë antishqiptare, lidhur me prejardhjen e këtij kombi, për çfarë edhe zgjoi shumë polemika mbi këtë çështje, ndërsa i dyti doli me tezën kontroverse për “kombin kosovar” dhe deklaratën e çuditshme se “kombi shqiptar u krijua me ndihmën e Perandorisë Osmane”, për të cilën gjë ka shkruar “Periskopi” dhe shumë portale tjera, me 29 tetor të vitit 2020, e më pas.

Së pari ta analizojmë tezën e personit të dytë lidhur me “kombin kosovar”, e pastaj edhe atë lidhur me “kombin shqiptar të krijuar me ndihmën e Perandorisë Osmane”

Sipas mendimit tim, kjo tezë për “kombin kosovar” na përkujton pretendimet politike të shovinistëve serbë të Jugosllavisë së dikurshme nga koha e “Rankoviqit”, të cilët pretendonin në copëzimin e shqiptarëve me teorinë e tyre në “shiptari” dhe “albanci”.

Pra ky publicist, nuk u kënaq me pretendimin e “kombit kosovar” i cili “nuk i piu ujë”, andaj doli me tezën tjetër edhe më ekstreme dhe vetëmohuese se “kombi shqiptar u krijua me ndihmën e Perandorisë Osmane”.

Të kthehemi pak në histori, për ta kuptuar më mirë tezën pretenduese të këtij vetëmohuesi, e cila bie ndesh me realitetin e asaj kohe, për të cilën kohë flet ky publicist kosovar.

Gjatë një interviste të cilën e kanë publikuar shumë gazeta, revista dhe portale, shkrimtari i madh shqiptar Ismail Kadare ndër të tjera thotë: Asnjë gjuhë tjetër dhe asnjë shkollim në Evropë nuk kanë pasur një martirizim të tillë, pesë shekuj dënim.

Për të mos u zgjatur, mjafton një statistikë tmerruese nxjerrë nga “Historia e shqiptarëve”, e francezit Serge Metais, botuar në vitin 2006 në Paris. Tabloja e shkollimit është e pabesueshme. Më 1887, në Shqipëri kishte tre mijë shkolla, prej të cilave një mijë e dyqind shkolla publike turke, po aq shkolla private greke, treqind shkolla bullgare, serbe dhe vllahe, shkollë shqipe vetëm një, me drejtor Pandeli Sotirin!

Pra, gati çdo gjuhë lejohej të mësohej në “perandorinë tolerante”, përveç njërës, gjuhës shqipe! Dhe historia s’mbaron me kaq. Katër vite më pas, vritet Pandeli Sotiri, shkolla shqipe mbyllet! Kjo është e vërteta, që ende nuk është shpalosur qartë përpara popullit shqiptar. Por rimohuesit nuk e duan këtë të vërtetë. Në vend të saj, ata duan të vendosin një tjetër histori.

Shikuar nga ky aspekt, logjika e shëndoshë e njeriut nuk e kapërdin tezën e këtij publicisti se “kombi shqiptar u krijua me ndihmën e Perandorisë Osmane”, kur e njëjta Perandori ia ka ndaluar dhe mohuar gjuhën këtij kombi!

Kur është fjala për albanologun dhe autorin e romanit “Tradhtia”, të cilin e kemi marrë si shembull të kësaj teme, duhet pranuar faktin se i njëjti pastaj ka vuajtur shumë nëpër burgjet e Shqipërisë, gjatë kohës së sundimit të Enver Hoxhës.

Lidhur me autorësinë e romanit “Tradhtia” (me të cilin kishte krijuar emër para se të burgosej ky shkrimtar nga regjimi i Enver Hoxhës), në portalin “Iliria News” të dt.18.04.2018 shkrimtari Nafi Çegrani ka shkruar artikullin me titull: “Kush ishte autori i vërtetë i romanit »Tradhtia«…”, me të cilin shkrim e vë në dyshim autorësinë e kësaj vepre, nën pretekstin se UDB-a jugosllave ia ka konfiskuar dorëshkrimin e këtij romani autorit të vërtetë, të cilit i humbin gjurmët dhe ia japin “agjentit” të vet, këtij gjuhëtari e shkrimtari, që pas arratisjes së planifikuar nga burgu i “Idrizovës” ta botojë atë në Shqipëri. Por, meqë kjo çështje nuk është temë e këtij shkrimi, do ta përmbyllim me kaq, duke mos e marrë si të vërtetë absolute pretendimin e parashtruar të shkrimtarit Çegrani, për autorësinë e veprës së cekur.

Në portalin “Balli Kombëtar Demokrat” të datës 23 tetor të vitit 2018, është publikuar artikulli me titull “Kocaqi: Greqia, Turqia dhe Serbia kanë financuar prej njëqind vitesh politikanët shqiptarë”, në të cilin shkruan se historiania Elena Kocaqi e ftuar në emisionin “360 Gradë” të “Ora News”, tha: “Greqia ka financuar prej më shumë se njëqind vitesh në politikën shqiptare …

… Unë të paktën si historiane e kam gjetur në arkiva që para njëqind vjetësh Greqia financonte politikanët tanë për vendimmarrje.

Financon Serbia, financon Turqia. Fondet që jepen në Shqipëri janë jo qindra milionë dollarë, por mendoj se është një buxhet që shkon sa buxheti i Shqipërisë.

Gjithë ky investim ka prapavijë politike të qartë. E ka bazën tek nacionalizmi ekstremist, për të krijuar perandori neo-otomane, bizantine, të Stefan Dushanit, etj.

… Ky problem është i madh sepse dëmton interesat kombëtare …

Grekët kanë program të caktuar, ndarjen veri-jug të Shqipërisë dhe rritjen artificiale të numrit të minoritarëve”.

Nëse sipas Elena Kocaqit, politikanët shqiptarë paguhen nga Turqia dhe shtetet fqinjë, Serbia e Greqia, atëherë lirisht mund të nxjerrim konkluzion (për të gjitha trojet shqiptare) se edhe një numër i caktuar gazetarësh, analistësh dhe shkrimtarësh, ka gjasa që paguhen sikurse politikanët, por ndoshta me shuma më të vogla parash, krahasuar me politikanët vendimmarrës.

Sa i përket deklaruesve të tezave antishqiptare, përgjigjen demantuese më të mirë ndaj tyre mund ta gjejmë edhe në shkrimin e vitit 1914 të dijetarit dhe diplomatit amerikan George Fred Williams, i cili ka qenë ambasador i ShBA-ve në Greqi dhe Mal të Zi, si dhe vëzhgues i Komisionit Ndërkombëtar për caktimin e kufijve të Shqipërisë gjatë viteve 1913-1914, i cili shkruan:

“Po të kthehemi në parahistori, para se rapsodët homerikë t’u këndonin hyjnive dhe heronjve mitologjikë, para se të shkruhej gjuha greke, jetonte një popull i njohur me emrin Pellazg.

Shqiptarët janë të vetmit që kanë ardhur deri më sot nga kjo racë e fuqishme parahistorike. Vetëm vitet e fundit është përcaktuar se Pellazgët kanë qenë Ilirët e lashtë… Këta, Ilirët kaluan edhe në Itali me emrin Toskë, siç quhen ende edhe në Shqipëri, ndërsa në Itali kanë mbetur si Toskë, toskane, etruskë…

Shqipja ka qenë gjuha e vërtetë e Homerit, sepse grekët e kanë huazuar nga rapsodët Pellazgë eposin e tyre të shquar… Shqipja ka qenë gjuha amtare e Aleksandrit… dhe e Pirros së Epirit, një prej gjeneralëve më të mëdhenj të historisë…

Është tragjedi tej çdo përfytyrimi, që kjo racë e madhe dhe shumë e lashtë të katandiset në këtë gjendje, e cila meriton të quhet skandali i qytetërimit Evropian.

Nuk është për t’u çuditur që pushtuesi otoman ndalonte çfarëdolloj gërmimesh në tokën shqiptare, që mund t’i kujtonin popullit lavdinë e tij të dikurshme…

Ç’pasuri e madhe dijesh e pret arkeologun kur toka shqiptare të hapë thesaret e historisë së Pellazgëve !”.

PS.

  George Fred Williams është autor i librit “The Shkypetars” e përkthyer në shqip “Shqiptarët” nga Shaban Balla, botuar në “Dielli” Tiranë me 1934.

(Kujtime të një “armiku të klasës”)

“Ktu vaji e trishtimi

Veç ndihet ndër shpija

Ktu ndihet tingllimi

I hekrave të mija

E gjama e nji të shkreti

Qi bjen vala e detit.”

NDRE  MJEDA

LIRIMI NGA BURGU DHE LIDHJA SHPIRTËRORE ME GJYSHET

Jeta në burg është një gjymtim për njeriun. Privacionet e të gjitha formave, largësia nga familja, shqetësimi për të, rreshti disa herë në ditë, mendimi i të qenit pa faj aty brenda, të gjitha këto krijojnë një kompleks shpirtëror që e ngrys njeriun, e thinj para kohe, i errëson mendimin. Jo më kot Dostojevski e quante “shtëpi e të vdekurve”. Po ç’forcë e mban gjallë atë, që kur dënohet me njëzet vjet burg, po ta dijë se do t’i bëjë të gjitha çmendet ose vret veten? Ka vetëm një ilaç: shpresa, ajo i mban njerëzit të fortë, i bën t’i bëjnë ballë së keqes me gaz. Shpresa fillon tek njeriu që kur hyn në atë derë dhe e shoqëron gjatë gjithë kohës.

Kështu dhe ne në çdo festë prisnim lirimin, dhe momentit të parë të dëshpërimit për mungesën e tij ia zinte vëndin pritja me shpresë për festën tjetër. Kështu në nëntor 1982, Zoti i dha vullnetin e mirë Enver Hoxhës të dekretonte faljen e parë pas njëzetë vjetësh. Ajo falje më përfshinte dhe mua.

Jeta është një bashkësi e së mirës me të keqen. Gëzimin për lirimin nuk e ndjemë shumë ne që dolëm, sepse lamë në burg shokët tanë, me të cilët kishim kaluar çastet e dëshpërimit, dhimbjen për të afërmit e vdekur, kishim gjetur ngushëllim në fjalën e njëri-tjetrit e tani na dukej se po i tradhtonim duke i lënë aty, brenda telave.

U ktheva në shtëpi atë ditë nëntori të 1982-shit me kokën e qethur (zv.komandanti i kampit kish dhënë urdhër të prerë të qetheshim një javë para lirimit, megjithëse dihej ai vendim i marrë nga udhëheqja) me një trastë në dorë, me shikim të humbur në ato fusha, të cilat më kujtonin çaste pune të lodhshme e nën sytë kuriozë e me shprehje të ndryshme të njerëzve në autobuzë e në rrugë. Më dolën përpara njerëzit e shtëpisë, nëna u ul dhe puthi tokën, fëmijët m’u hodhën në qafë, babai më përqafoi, gruaja, kunati.Lotë, urime e pak gaz.

Dy vjet e gjysëm larg familjes, sa fatkeqësi e dhimbje kishin rënë mbi të, një periudhë tej së zakonshmes mbi shpatullat e atyre fëmijëve e pleqve. Vite të ngarkuara me sëmundje, vdekje, shtypje policore, urrejtje klasore, vështirësish të jashtëzakonshme jetese, mungese përkrahjeje. Më duhej tani të mbyllja shumë plagë, por a kisha fuqi? Veprimi i parë që kreva sapo zbrita nga autobuzi në Lushnjë ishte vizita te varri i freskët i gjyshes sime të mirë. Zoti nuk desh që t’i japë një gëzim në fund, lirimin tim. Para syve të mendjes ajo është e gjallë çdo ditë për mua, e kam dashur shumë, më shumë se prindërit, dhe pamja e fundit e takimit tonë më është ngulitur në tru. Erdhi e më takoi në hetuesi mbas dënimit tim, së bashku me fëmijët e vegjël, babanë e gruan. Më dha kurajo e më përsëriti pak a shumë ato fjalë që më thoshte dikur, kur unë i vogël qaja brenda në qeli, e ajo luftonte me policin jashtë.

Gjyshet e mia të nderuara, objektet e dashurisë, dhëmbshurisë së pafund, sa shumë u kujdesët për mua, sa shumë ndjenjë derdhët mbi mua, sikur deshët të kompensonit, ju, të vetmet, atë që bota dhe fati e jepnin me pikatore. Njëra më rriti me duart e saj, hoqi kafshatën nga goja e s’la të më dhimbte stomaku nga uria, më njohu ajo e para me historinë e tridhjetë vjetëve të paraluftës, me historinë e vërtetë të Vendit tim. Ajo ishte enciklopedi e gjallë, të fliste me detaje për figura të shquara historike, për burra të mençur, trima e fisnikë, të cilëve iu kishte nxjerrë aq shpesh kafe e u kishte shtruar tavolinën. Tregonte ndodhi e biseda nga më të ndryshmet, për Nolin e Ahmet Zogun, Avni Rystemin (kështu i thoshte ajo) e Abdi Toptanin, për Bajram Begun e Hasan Prishtinën, për Ndre Mjedën e Patër Gjergj Fishtën, për Zija Dibrën e Elez Isufm, për Stavro Vinjaun e Qazim Koculin, për Bazin e Canës e sa e sa burra të tjerë që ishin përpjekur t’i vinin themelet këtij kombi në vite të vështira. Por mbi të gjitha në kujtesën e saj spikaste figura e Gurakuqit, një burri që për nga fisnikëria e mençuria i kishte shokët e rrallë. Mua më kanë mbetur në mendje shumë episode e shije të tij që ajo i përmendte shpesh: “Eh moj Caje, ta ka fajin ky, duke treguar gjyshin tim, i kam thanë me kohë mos u marto, në Shqipni nuk bahet politika tue pasë familje”. Sa profetike, sa e mençur, sa e thellë kjo shprehje e atij burri që s’u martua kurrë e që pyetjes në lidhje me këtë gjë i përgjigjej: “Jam martue me Shqipninë”. Sa shumë i vërtetoi ky shekull këto fjalë, sa shtrenjtë i paguam, deri dhe unë pasojat e asaj jete politike të burrit të saj. Sa mbrapa qytetërimit mbeti shoqëria jonë, që shkarkoi tmerrësisht mbi gra e fëmijë të pafajshëm pasojat e pasioneve, ideve e të jetës politike të protagonistëve…

Figura e Luigj Gurakuqit më lidhte dhe me gjyshen tjetër, të venë e Sotir Gjikës, publicist e gazetar, drejtor i gazetës “Kuvendi” që botohej në Romë. Atë natë kobzezë të 2 Marsit 1925 Luigji, mbasi kishte ngrënë darkë në një restorant me një mikun e tij, i kishte thënë atij se do të shkonte te Sotiri, sepse i kishte premtuar vajzës së tij një kukull e do t’ia çonte. Por plumbi mizor nuk e la ta plotësonte premtimin ai burrë shpirtmadh. Mbi varrin e tij do të fliste Sotiri, por në pamundësi që të ngrihej nga shtrati, në vënd të tij foli gjyshja ime, e shoqja.

Gjyshja ime, që nuk mundi të më njihte deri sa vdiq, që gjithë jetën u rropat me mundim për të shkolluar dy fëmijët e saj jetimë, që sakrifikoi gjithçka për të ndërtuar një të ardhme për mua e së fundi vdiq duke ditur se Poçi i saj kishte përfunduar në burg. Mbas një viti ajo mori edhe dajën tim,dhe kështu për nënën time u shua dhe shpresa e fundit për të gjetur një shtëpi të sajën, me të cilën tashmë e lidhnin vetëm kujtimet dhe varret. Diktatura do të peshonte dhimbshëm në ndarjet e njerëzve, nëna ime u largua njëzet e tre vjeçe nga familja për të mos u takuar më me njerëzit e saj. Besoj se duhet të ketë një drejtësi hyjnore, para së cilës të përgjigjen ata që ndërtuan një rend të tillë gjërash…

Kthimi im në shtëpi duhej të rivendoste një minimum qetësie që mungonte gjatë viteve të burgut tim. Në vështirësitë e panumërta të këtyre dy viteve, familjes sime i kishin qëndruar pranë vetëm xhaxhai me të shoqen dhe familja e gruas. Vetëm ata më trokitën pa frikë në derën e Spaçit apo Zejmenit, u munduan me praninë e tyre të lehtësonin sadopak plagët. Në rrethana të tilla, fisnikëria e atij që të gjendet pranë, është një melhem që nuk ka të paguar me gjithë arin e botës. Prindërit dhe vëllezërit e gruas nuk e braktisën motrën në fatkeqësi, nuk i ofruan mundësinë e ndarjes, qoftë dhe formale, siç bënë qindra familje të tjera duke shkaktuar qindra drama me pasoja rrënuese për ndjenjat, personalitetin e botën shpirtërore të të burgosurve, fëmijëve e familjeve të tyre. Ata e mbështetën, e ngushëlluan, i qëndruan pranë motrës së tyre me kurajo e pa përfillur dhe rrezikun e mundshëm, që mund t’u vinte nga zhvillimi me konsekuencë i luftës së klasave prej njerëzve pa asnjë princip moral në vetvete. Këtyre njerëzve që dhanë provat e dashamirësisë në orët më të errëta të natës së gjatë të diktaturës, ju mbetem borxhli përjetë.

Grabian, qershor 1990

Vijon

Portali i lajmeve The Hill — me burime të besueshme në Kongresin e Shteteve të Bashkuara dhe në qeverinë amerikane në Washington — njofton se Presidenti i zgjedhur Xho Bajdën ka emëruar tanimë Sekretarin (e ardhëshëm) Amerikan të Shtetit, ndërkohë që vazhdon përpjekjet për të përzgjedhur antarët e tjerë të administratës së tij të ardhëshme.

Sipas portalit në fjalë, i cili citon një burim të mirë informuar me procesin e përzgjedhjes së kabinetit të ri, Z. Xho Bajdën ka vendosur të emërojë diplomatin veteran dhe bashkpuntorin e tij të ngusht, Z. Tony Blinken në detyrën e Kryediplomatit të ardhëshëm të Shteteve të Bashkuara. Sipas burimit në fjalë, pritet që Z. Bajdën të njoftojë, zyrtarisht, javën që vjen, të preferuarin e tij për Sekretar Amerikan të Shtetit.

Disa burime të tjera thonë se Z. Bajdën po konsideron ish-diplomatin Tony Blinken edhe për detyrën e Këshilltarit të Sigurisë Kombëtare, por duket se të gjitha shënjat tregojnë se Z. Blinken do jetë Kryediplomati i ardhëshëm amerikan – një zyrtar që gëzon respekt nga të dy palët në Kongres – duke pasur gjithashtu parasysh se zyrtarët e lartë të administratës së ardhëshme duhet të miratohen nga Senati, i cili mund të kontrollohet nga republikanët për katër vitet e ardhëshme, diçka që do të vendoset përfundimisht me zgjedhjet për Senat, që do të zhvillohen në shtetin Xhorxhia, në janar 2021.

Kush është Tony Blinkey? Sipas biografisë zyrtare botuar në faqën e Departamentit Amerikan të Shtetit kur ishte në detyrë, në mandatin e dytë të ish-presidentit Barak Obama, Z. Antony J. Blinken ka shërbyer si Zevëndës Sekretar i Shtetit — numri dy i diplomacisë amerikane – si zevëndës i Z. Xhon Kerry. Blinken, Antony J. (state.gov)
Z. Blinken ka mbajtur pozicione të larta të politikës së jashtme në dy administrata, për dy dekada. Ai ka shërbyer si Ndihmës i Presidentit dhe Zëvendës i Këshilltarit të Sigurisë Kombëtare në Shtëpinë e Bardhë. Në atë kapacitet, ai ka kryesuar Komisionin Ndër-qeveritar të Kongresistëve, forum kryesor ky i administratës për formulimin e politikës së jashtme. Gjatë mandatit të parë të Administratës Obama, ai ishte Zëvendës Ndihmës i Presidentit dhe Këshilltar i Sigurisë Kombëtare i Zëvendës Presidentit Xho Bajdën. Z. Blinken ka shërbyer për gjashtë vjet si zyrtar i lartë administrativ në Kongres (2002 – 2008) si Drejtor i Personelit demokrat për Komisionin e Marrëdhënieve me Jashtë të Senatit Amerikan.
Z. Blinken ka qenë gjithashtu anëtar i stafit të Këshillit të Sigurisë Kombëtare të Presidentit Clinton në Shtëpinë e Bardhë nga 1994-2001. Nga 1999 në 2001, ai ishte ndihmës i posaçëm i presidentit dhe drejtor i lartë për çështjet evropiane – Këshilltari kryesor i Presidentit Klinton për marrëdhëniet me vendet e Evropës, me Bashkimin Evropian dhe NATO-n.

Nga viti 1994 deri në vitin 1998, Z. Blinken ishte Ndihmës i posaçëm i Presidentit Klinton dhe Drejtor i Lartë i zyrës që merrej me përpilimin e fjalimeve me rëndësi të presidentit mbi politikën e jashtme dhe më pas ka shërbyer edhe si Drejtor i Planifikimit Strategjik: si mbikqyrës i përpilimit të politikës së jashtme, komunikimeve dhe politikës së jashtme në përgjithësi të Presidentit Klinton. Z. Blinken ka filluar shërbimin e tij në diplomaci në Departamentin e Shtetit ku nga viti 1993 në 1994 ai ka shërbyer si Ndihmës i posaçëm i Sekretarit të Shtetit për Çështjet Evropiane dhe Kanadeze. Pas largimit nga Administrata e Klintonit, ai ka punuar si zyrtar i Lartë në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare një qëndër me rëndësi studimesh botërore në Washington. Para se t’i bashkohej Administratës së Presidentit Klinton, Z. Blinken ushtronte profesionin e avokatit në New York dhe në Paris. Ai ka qenë aktiv edhe në fushën e gazetarisë, duke shërbyer si korrespondent i revistës “The New Republic”, ndërkohë që ka botuar artikuj me subjekt të politikës së jashtme, përfshir “New York Times”, “The New York Times Magazine”, “Foreign Affairs”, e të tjera. Ai është diplomuar në Harvard College, Magna cum Laude dheka kryer jurisprudencën në Universitetin Columbia.

Gjatë fushatës për president, Z. Tony Blinken ishte zëdhënsi kryesor i Presidentit të zgjedhur Bajdën për politikën e jashtme. Është e qartë se në cilëndo detyrë të lartë të politikës së jashtme ose të sigurisë kombëtare — si Sekretar i Amerikan i Shtetit ose Këshilltar i Sigurisë Kombëtare në Shtëpinë e Bardhë – që Xho Bajdën do ta emëroj atë, Tony Blinken ka përvojën dhe duket se do të ketë edhe mbështetjen e emërimit të tij në detyrën e kryediplomatit amerikan edhe nga Senati, që mund të jetë në dorë të republikanëve, sesjonin e ardhëshëm të Kongresit amerikan.
Përsa i përket njohurisë së Z. Blinken për punët e Shqipërisë, të Kosovës dhe të Ballkanit – ai duhet të jetë i informuar shumë mirë për gjëndjen në dy shtetet shqiptare dhe në Ballkanin Perëndimor, në përgjithësi. Mjafton t’i hedhim një shikim të shpejt karjerës së tij në Washington, gjatë dy administrave të mëparshme dhe detyrave tjera të tij të rëndësishme, brenda dhe jasht qeverisë: Të gjitha detyrat e tija të larta kanë qenë të lidhura ngusht me politikën e jashtme të Shteteve të Bashkuara, duke pasur në fokus të veçanti politikën amerikane karshi Evropës dhe NATO-s gjatë dekadave të fundit.

Gjithashtu, është interesant fakti se gjatë 1990-ave – periudha më kritike e politikës së angazhimit amerikan ndaj Kosovës dhe shqiptarëve në përgjithësi — Tony Blinken ishte pjesë e stafit të Presidentit Klinton në Shtëpinë e Bardhë, gjatë njlë periudhe që u morën vendime me rendësi, sidomos për Kosovën. Emërimi i Z. Blinken në cilëndo detyrë qoftë, është një ogur i mirë për politikën e ardhëshme amerikane ndaj Kosovës due Shqipërisë, për vet faktin se ai ka punuar për Zevendës Presidentin Xho Bajdën — si këshilltar i sigurisë kombëtare — kur ky ishte numri dy i këtij vendi, ndërkohë që dy vitet e fundit ka shërbyer si zëdhënës numër një i politikës së jashtme gjatë fushatës së Z. Bajdën për president. Në një intervistë para disa koshë, Z. Blinken e përmblodhi rolin e Shteteve të Bashkuara në botë nën administratën e Z, Bajdën me tri fjalë: Rivendosja e “rolit udhëheqës” të Amerikës në botë, “bashkpunim dhe demokraci”.

Z. Xho Bajdën kur ishte senator por edhe më vonë, ishte njëri prej mbëshetësve politik amerikanë më të vendosur të Kosovës, Shqipërisë dhe të të drejtave të shqiptarëve në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Kështuqë, në cilëndo detyrë të politikës së jashtme ta emërojë Presidenti i zgjedhur, Z. Blinken — qoftë si kryediplomat i Amerikës ose si Këshilltar i Presidentit për Sigurinë Kombëtare në Shtëpinë e Bardhë – për shqiptarët është një gjë tepër pozitive që Zoti Tony Blinken është një person i mirë-informuar për gjëndjen në Shqipëri, në Kosovë si dhe për gjithë shqiptarët në Ballkanin perëndimor, ashtu siç është i mirë-informuar edhe bosi i tij i ardhëshëm, Presidenti i zgjedhur Xho Bajdën. Kur të vijë puna tek çeshtjet shqiptare, nuk besoj se as njëri as tjetri të kenë nevojë të kërkojnë nga stafi i tyre dosje të posaçme mbi ndonjë problem shqiptar. Joe Biden supporting Albanians early time – YouTube

Frank Shkreli

Antony J. Blinken, i besuar i Presidentit të zgjedhur Xho Bajdën dhe i përfolur si i emëruar prej tij në detyrën e Sekretarit Amerikan të Shtetit ose Këshilltar i Presidentit për Sigurinë Kombëtare në administratën e ardhëshme amerikane

Nga pikëpamja historike, Partia “Lëvizja e Legalitetit” e ka zanafillen që nga “Triumfi i Legalitetit”, më 24 dhjetor 1924, kur u rikthye legjimiteti i zgjedhjeve të dhjetorit 1923 të fituara nga Ahmet Zogu.

Në kontekstin e Luftës së II Botërore, zogistët, përveçse kanë kontribuar drejtpërdrejt në luftë, janë përpjekur me të gjitha mënyrat për bashkimin e gjithë faktorëve politiko-ushtarakë në luftë të përbashkët kundër pushtuesit. Përfaqësuesi i zogistëve Abaz Kupi, në Konferencën e Pezës më 16 shtator 1942, pat deklaruar përpara delegatëve se: “jam bashkuar me ju, me punue për të mirën e Shqipërisë e me luftue çdo okupator, por në rast se do të formohen partira, unë jam mprojtësi i Legalitetit qysh para 7 Prillit 39, jam me Mbretin Zog”.

Gjithashtu, Abaz Kupi ka rol parësor edhe për thirrjen, organizimin dhe mbarëvajtjen e Konferencës së Mukjes, mbajtur më 1-2 gusht 1943, ku u vendos dhe u shpall bashkimi për shpëtimin e Shqipërisë. Udhëheqja komuniste e pranoi Marrëveshjen e Mukjes deri kur të deleguarit e Partisë Komuniste Jugosllave, Miladin Popoviçi e Dushan Mugosha, u njohën me përmbajtjen e saj dhe urdhëruan Enver Hoxhën që ta prishte atë. Për këtë qëllim, pas një muaji, më 4 shtator 1943, u mblodh Konferenca e Labinotit, në të cilën jo vetëm u prish zyrtarisht Marrëveshja e Mukjes, por edhe iu shpall luftë të armatosur çdo rryme apo tendence tjetër politike, thënë ndryshe, u fillua përgatitja e kushteve për një përplasje mes palëve, deri në luftë civile.

Ndërkohë që mbretërorët vazhdonin të luftonin kundër fashizmit pa bujë e pa reklamë, duke qenë të suksesshëm, komunistët, jo vetem shfrytëzonin suksesin dhe emrin e mirë të krijuar nga veprimet luftarake zogiste, por fshehurazi ushtronin një propagandë sistematike kundër tyre. Zogistët, të shqetësuar për këtë sjellje të komunistëve, nëpërmjet Abaz Kupit, lëshuan më 19 nëntor 1943, një trakt të posaçëm drejtuar Këshillit Nacional-Çlirimtar, ku i kërkonin me këmbëngulje mbajtjen e një qëndrimi të qartë për ecurinë e mëtejshme të luftës kundër okupatorit, prej të cilit nuk morën asnjë përgjigje.

Në këto rrethana, dukej sheshit se udhëheqja komuniste kishte vendosur tjetër prioritet, përgatitjen e gjithanëshme për pushtetin e nesërm. Në këto kushte, forcat mbretërore, duke parë se përpjekjet për bashkimin e gjithë faktorëve politiko-ushtarakë në luftë kundër okupatorit dështuan, për të konfirmuar legjitimitetin e tyre politik dhe për të penguar Partinë Komuniste në realizimin e qëllimit të saj për eliminimin e forcave nacionaliste thirrën më 20 nëntor 1943 në Herraj të Tiranës, një Kuvend Kombëtar për krijimin e një lëvizje politike.

Në këtë mbledhje morën pjesë delegatë të ardhur nga e gjithë Shqipëria, si dhe nga trevat etnike shqiptare përtej kufijve politik, duke përfshirë edhe delegatë nga çetat zogiste. Ndër më të përmendurit ishin: Abaz Kupi, komandanti i rezistencës në Durrës më 7 prillit 1939 dhe protagonist kryesor i konferencave të Pezës e Mukjes; atdhetari Ndoc Çoba, pjesëmarrës në Kongresin e Lushnjës dhe në Konferencën e Pezës; patër Lekë Luli, diplomati Rauf Fico, arsimtarët Gaqo Goga e Osman Myderrizi, avokat Selim Damani, Xhemal Naipi, Mulë Delia, Hysen Meça, Xhemal Herri, etj.

Platforma që u miratua në Kongresin themelues ishte shumë e qartë: fuqizimi i organizimit ushtarak dhe luftë pa kompromis kundër okupatorit; kthimi në pushtet i Mbretit Zog, pasi vetëm ai e gëzonte këtë të drejtë legjitime; krijimi i një Shqipërie të lirë, etnike dhe demokratike; vendosja e shtetit ligjor; sigurimi me ligj i drejtave e lirive themelore të njeriut; reforma shoqërore për përmirësimin e jetës së popullit; etj.

Të nesërmen, më 21 nëntor 1943, zogistët deklaruan formimin e partisë së tyre, Organizatën Kombëtare “Lëvizja e Legalitetit” (OKLL). Për drejtimin e OKLL u zgjodh kryesia me kryetar Ndoc Çobën, ndërsa Komandant i Përgjithshëm i Forcave të Legalitetit u zgjodh Major Abaz Kupi.

Forcat luftarake zogiste në atë kohë ishin rreth 10.000 luftëtarë, ndërsa në dispozicion të tyre ishin regjistruar rreth 25.000 vetë. Për më tepër, këto forca e afirmuan veten në beteja të suksesshme kundër okupatorit, ku spikat qëndresa mbrojtëse e batalionit të komanduar nga A. Kupi në Durrës më 7 Prill 1939, luftimet e Matit, Liqenit të Germanit e Zallit të Germanit, Qafë Shtamës, Gurrës, Suçit, Krujës, Vorze -Shkalla Tujanit, Prezës, etj.

OKLL u shtri në Tiranë, Shkodër, Dibër, Mat, Durrës, Kavajë, Shijak, Kosovë, Vlorë, Berat, Sarandë, Korçë, etj. Shërbimi propagandistik i saj nxori deri në fund të luftës 21 numëra të gazetës “Atdheu” me një tirazh 210.000 copë. U shtypën dhe u shpërndanë 250.000 trakte, etj.

Drejtuesit e OKLL, në mbështetje të platformës së themelimit, mbajtën komunikim të vazhdueshëm me Mbretin Zog duke e informuar deri në detaje mbi situatën në Shqipëri.  Ndërkohë, ata ndërkombëtarizuan veprimtarinë e tyre luftarake përmes letrave drejtuar Presidentit të SHBA, Franklin Delano Roosevelt dhe Kryeministrit të Britanisë së Madhe, Winston Churchill me anë të të cilave jepnin pamjen reale të zhvillimeve ushtarake e politike në Shqipëri.

Është fakt historik dhe shumë domethënës që, pranë forcave të Abaz Kupit, ishte atashuar misioni Anglez i udhëhequr nga diplomatë e ushtarakë të rangut të lartë si Bill Maclean, David Smiley dhe Julian Amery. Duhet thënë se, Britania e Madhe dhe SHBA bashkëpunuan me të gjitha formacionet e rezistencës pa marrë parasysh bindjet politike.

Ndërkohë, që organizatat me frymëzim kombëtar kërkonin gjithnjë një marrëveshje kombëtare për luftë kundër okupatorit, udhëheqja komuniste pikërisht kësaj marrëveshjeje i trembej. Programi qartazi kombëtar i Legalitetit dhe personalitetet e spikatura që e udhëhiqnin, i shkaktonin panik Lëvizjes Nacional-Çlirimtare të udhëhequr nga Partia Komuniste, të cilat llogarisnin të ardhmen si pushtet dhe jo si marrëveshje kombëtare. Prandaj ajo nisi një luftë sa të nëndheshme, aq edhe të hapur për asgjësimin e Legalitetit. Për këtë qëllim, udhëheqja komuniste thirri Kongresin e Përmetit më 24 Maj 1944, ku vendimi kryesor i tij ishte, “…t’i ndalohet Mbretit Zog kthimi në Shqipëri dhe të mos njihet asnjë qeveri, që mund të formohej brenda ose jashtë vendit”.

Ky vendim ishte absurd, partiak, i njëanshëm, e për rrjedhojë i pavlefshëm si nga pikëpamja juridike, ashtu edhe këndvështrimi politik e historik. Nga pikëpamja e të drejtës publike dhe kushtetuese, është fakt i pamohueshëm se Mbreti Zog kishte qeverisur vendin legalisht. Ky legjitimitet, u fitua jo vetëm për shkak të kontributeve të spikatura të tij, të pranuara dhe të mbështetura në nivel kombëtar, por mbi të gjitha edhe përmes mjeteve të ligjshme, në përputhje me të drejtën kushtetuese, në nje shtet demokratik, sovran e të lirë. Për më tepër, Mbreti Zog nuk abdikoi kurrë nga froni mbretëror, por për shkak të zhvillimeve që nuk vareshin nga vullneti i tij, ai pat deklaruar në Parlament se; “…nuk kam lënë mjet pa përdorur për sigurinë e Shqipërisë” dhe, me vendim të Kuvendit Kushtetues, më 9 prill 1939 u largua nga vendi për të shmangur dorëzimin e tij pa kushte.

Mbretërorët, krahas rezistencës në ditët e prillit 1939, përpjekjeve për bashkimin e gjithë faktorëve në luftë kundër okupatorit dhe angazhimit të tyre drejtpërdrejtë në frontin e luftës, në të njëjtën kohë bënin sensibilizimin dhe ndërgjegjësimin e opinionit kombëtar e ndërkombëtar për kthimin e regjimit legal të mëparshëm.

Në këto kushte, bazuar në argumentet sa më lart, Legaliteti vijoi të mbështetej në dy kollona bazë, qëndresës kundër okupatorit dhe kërkesës për marrëveshje kombëtare. Nëse kjo marrëveshje, do të ishte arritur siç e kërkonte kjo forcë politike, sigurisht që Shqipëria do kishte patur tjetër rrjedhë duke u orientuar për nga Perëndimi, të cilit i përkiste. Duke parë se këto dy kollona nuk po reflektoheshin nga forcat e tjera politike, drejtuesit e lartë të Legalitetit parashikuan shkarjen e vendit në përplasje civile dhe, për këtë arsye, riformatuan mënyra të tjera qëndrese, brenda apo jashtë vendit.

*ish-deputet & kryetar i PLL  

I dashur Profesor Përparimi,

Në Portalin “Voal” të datës 16 nëntor, lexova shënimin tuaj të shkurtër, por mjaft domethënës, me titull

“Ky vend nuk është Gjiri Derrave, është Gjiri i Lalzit…i lalëve të zinj….”.

       Është një shënim i shkëlqyer që lexuesin e emocionon, e bën të përsiatë thellë, e mbush me mllef dhe e revolton kundër kalbësirave politike, si mbeturina të diktaturës komuniste, të cilat kanë 30 vjet që tallen me popullin shqiptar dhe Shqipërinë po e shpopullojnë në mënyrën më të pamëshirshme.

Ju, Profesor i nderuar, jeni një intelektual i shquar që e doni me shpirt vendin tonë të shtrenjtë, jeni modeli i intelektualit që dëshmon në mënyrën më të kulluar se si duhet të jetë intelektuali, jeni një shembull i shkëlqyer për inteligjencien universitare, e cila është e vdekur dhe e pakallur. Ju shprehni mendimin se pasanikëve të pozitë-opozitës mund t’u preken vilat luksoze në Gjirin e Lalzit nëse OFL dhe SPAK do të kryejnë detyrën. Në këndvështrimin tim, as OFL dhe as SPAK s’kanë për të bërë asgjë, sepse aleanca e nëndheshme pozitë-opozitë, si mbeturinë e diktaturës komuniste, e dalë nga demoshëmtia dhjetoriste, është e çimentuar që 30 vjet më parë, i ka kopsitur mirë punët dhe vazhdon të jetë e çimentuar deri në ditët tona.

Më 28 janar 2016, unë pata botuar në internet një analizë me titull “Reforma në drejtësi: do të mbarset mali dhe do të pjellë një mi”. Aty theksoja se reforma në drejtësi duhet të fillojë nga politikanët dhe mandej të zbresë te organet e drejtësisë, sepse këto organe janë pjellë e politikës. Por kastat politike pozitë-opozitë, për të mbrojtur pronat e tyre të paligjshme, nuk deshën ta fillojnë nga politikanët reformën në drejtës Për pasojë, gjatë këtyre pesë vjetëve është rrahur ujë në havan. Për fatkeqësinë tonë kombëtare, populli shqiptar nuk është i aftë të nxjerrë nga gjiri i vet një tjetër klasë politike me brumosje nacionaliste, sepse i mungon inteligjencia me formim nacionalist. Për këtë arsye, ai nuk është në gjendje ta shporrë nga skena këtë klasë oligarkësh politikë në pozitë-opozitë. Prandaj klasën në fjalë le të vazhdojë ta mbajë mbi kurriz dhe ta gëzojë për jetë e mot.

Me respekt dhe mirënjohje

Eshref Ymeri

San Francisko, Kaliforni

20 nëntor 2020