Ngaqë e dua shumë  Shqiperinë, sa pas Amerikës e quaj atdheun tim të dytë, kurreshtja me shtyn që të lexoj jo vetem libra në gjuhën shqipe, që e kam mësuar me shumë deshirë, por të lundroj edhe në internet, për të ditur edhe më shumë për këtë vend të vogël në Gadishullin  Ballkanik në  jug të  Evropës. Aty njhem  edhe  me inteketualë shqiptarë, që pas rrezimit  te diktatuers  40-vjecare komuniste me 1992, jane përhapur nëpër botë, madje dhe në Amerikë. Disa prej tyre kanë arritur deri në portat e Holiwoodit, ‘i kanë hapur ato’ dhe ndodhen  prej vitesh brenda tyre. Ata jane aktorë, kompozitorë madje dhe regjisorë. Një i tille është edhe Fatmir Doga. Fatmiri ka realizur deri me sot disa filma, në të cilët  marrin pjesë aktorë me famë botërore, si Christoher McDonald, Siena Guilory, Stacy Keach, etj.

Nga qyteti Almira në shtetin e Neë York-ut, ku jetoj, u lidha me telefon me Fatmir Dogën në Los Anxheles dhe nga biseda e përzemërt  telefonike me të, bëra këtë interviste, në të cilën pershkruhet shkurtimisht rruga e tij, për të arritur në Hollywood.

Fatmir, faleminderit për kohën që më  kushton. Edhe pse periudhë pandemie degjuam që ti je në një moment shumë i ngarkuar me projektet qe po përgatit te filmosh nga dita në ditë.

Kënaqësia është imja. Faleminderit shumë  Carrie, që i kushtoni kohë dhe vemendje Shqipërisë dhe shqiptarëve kudo që janë dhe që e quan atë atdheun tënd të dytë.

Ti ke lindur dhe je rritur ne Bulqizë,  qytet i vogël minatorësh, i varfër në periudhën e diktaturës komuniste, i varfër edhe sot në periudhën e gjatë tranzitore dhe ende jo plotësisht demokratike. Kur të lindi dëshira të futeshe në labirinthet e artit kinematografik?

Po, jam lindur e rritur  në një fshat shumë të bukura të  Dibrës, ne veri-lindje të   Shqipërise, që quhet Fushë Bulqizë. Aty filloi edhe karriera ime artistike. Në fillim, në shkollën fillore – 8 vjeçare si këngëtar, pastaj në shkollën e mesme në qytetin e Bulqizës, si aktor. Edhepse  një province e varfër e Shqipërise së asaj kohe, jeta artistike atje ishte shumë aktive. Bënim prova çdo ditë të vitit, sepse merrnim pjesë në festivale e koncerte në çdo cep të Shqipërisë ku me modesti mund te them se edhe pata fituar shumë festivale të asaj kohe. Pasi mbarova shkollën e mesme, konkurova për në Akademinë e Arteve, dega dramaturgji, ku edhe fitova.

Kam dëgjuar nga miqtë e mi në Shqipëri se konkurset për pranimin në Akademinë e Arteve të Shqipërisë kanë qenë shumë të vështira. Mbase edhe më të vështirat në Evropën Lindore.

Të fitoje konkursin e Dramaturgjisë në ato kohë, ishte si te fitosh sot në këto konkurset si “America Got Talent” etj. Përfitoj nga rasti të them se fitorja e atij konkursi u kushtohet disa personave shumë të veçantë  në jeten time, si Luba Shahini, Agim Demiri, Hajri Mandri dhe  profesorit tim Timo Flloko, ‘one for the best albanian actor’, i cili besoi tek une  dhe me përgatiti për të ‘tmerrshin’  konkurs dramaturgjie.

Si shumë të rinj shqiptarë, pas rrëzimit të regjimit komunist, le Shqipërinë dhe vajte në Itali. A mendove se duke ikur nga Shqipëria dhe duke u bërë emigrant në një vend të huaj, humbe shpresën per t’u bërë kineast?

Të rritesh në një diktature, është e tmerrshme. Çfarëdo lloj dikature të jetë ajo. Isha andoleshent dhe shikoja filma amerikanë qe vinin nga valet e kanaleve të televizioneve të ish-Jugosllavisë. Një veprim i tillë të kushtonte edhe vite  burgu në komunizmin e çmendur shqiptar. Por jeta lulëzon edhe ne akullnaja dhe ne skutat e errëta në thellesi te oqeaneve. Pra, shikoja filmat dhe çuditërisht kisha një parandjenjë të habitshme se një ditë do të shkoja në Hollywood dhe do të futesha  brenda atyre studiove ku bëheshin filmat. Ne 1992 ika nga Shqipëria në Itali me një qëllim të vetëm dhe te pakthyeshëm: T’ia kushtoja jetën  karrierës artistike. Dhe atë bëra. Në atë fillim të viteve 90-të të shekullit të kaluar, italianët u treguan bujarë me ne, emigrantët . Por ligjet nuk ishin në favorin tonë. Fitova kinoprovën për filmin “Life is Beautiful” të Roberto Benigni-t  dhe kur shkova ne sheshin e xhirimit, më thanë se nuk mund të merrja pjesë në film , sepse me mungonte një dokument. Ndonëse  ne Itali kisha  dokumente te rregullta dhe kisha leje pune, asaj kohe duhej te kishe një leje  extra, per të punuar në entertainment. Aty e kuptova që për mua nuk kishte karrierë artistike  në Itali.

Le më vonë Italinë, për të arritur në Kanada.  Gjithnjë me dëshirën e hershne që të mos mbeteshe jashtë botës së filmit?

Po, vajta në Kanada dhe aty kam kaluar pjesën më të madhe të jetës sime.  Kanadezët janë  popull i mrekullueshem. Ata më hapen dyert dhe më bënë qytetar të tyre. Kam mësuar shumë nga Kanadaja dhe i jam shumë mirënjohes. Gjithashtu aty filloi dhe lulëzoi edhe karriera ime kinematografike.

A është e vërtetë se ke hapur gazetën dhe radion e parë shqiptare në Kanada?

Po. Në vitin 1998, sapo arrita ne Kanada, pashë qe komuniteti shqipar nuk kishte asnjë  mënyrë  si të informohej me lajme nga vendlindja. Kështu  edhe me ndihmen e disa financuesve shqiptarë hapa gazetën ‘Albanian Time’, me tirazh  2000 kopie. Ishin kohë të vështira atëherë. S’kishte media ne internet si sot dhe Shqipëria ishte në një rremujë te madhe politike. Në Kosovë ishte gati të fillonte lufta. Kjo vazhdoi deri më 2008. Pastaj hapa edhe Radion ‘ILIRIA’, ku isha folës dhe drejtor artistik i saj. Ishte nje përvojë e re per mua dhe padyshim dhe kujtim shumë  i bukur i jetës sime  në Kanada.Gjithashtu aty filloi dhe lulezoi edhe karriera ime kinematografike.

Shumica e  adhuruesve të ekranit   ëndërrojnë ta shohin veten në Hollywood më shumë si  aktorë, se sa si regjisore, sepse, mendoj,  rruga për t’u bërë regjisor  është më e vështirë?

Nuk mendoj se ka profesione të lehta dhe te vështira. E rëndësishme në jetë është që të  besosh në vetvete  dhe të bësh atë për të cilën ke talent. Përndryshe, çfarëdo që të bësh dhe kudo që të ndodhesh, do të jete e vështirë për ty.

Cili është filmi yt i parë dhe si u prit nga kritika?

Eh, filmi im i parë… Do të më duhej  të flisja shumë për filmin tim të parë… Por me pak fjalë, filmi im i parë i kushtohet një familjeje emigrante, konkretisht një familjeje shqiptare, që ikën nga Shqipëria paskomuniste dhe emigron ne Kanada. Një tragjedi e vërtetë në shumë aspekte. Filmi titullohet  “IN BETWEEN”.  Dëgjoni, emigracioni është emigracion. Pavarësisht se për çfar motivesh  e le vendlindjen, në momentin që ti ikën nga vendi yt, ti behesh “aktor” i një filmi dramatik, ku në shumicën e rasteve ky “film” fundin e ka tragjik. Fatkeqëshisht shqiptarët e mi të dashur i “luajne” edhe sot e kësaj dite këto role tragjike. Vendi boshatiset çdo ditë dhe ky fakt më pikëllon në shpirt.

Per sa i takon filmit mund të them pa frikë se ai pati  sukses të vertetë.  Kritika kanadeze ishte shumë miqësore me mua si shkrimtar dhe regjizor i filmit. Kur i kujtoj ato ditë, me mbushen sytë me lot… Edhe mediat në Shqipëri i kushtuan shumë vemendje filmit, ku  luante ‘ikona’ e kinematografisë shqiptare, Timo Flloko, dhe muzika e fimit ishte nga kompozuar nga një prej gjigandeve të muzikës  shqiptare, Limoz Dizdari, dhe orkestruar nga Orkesta e Radio Televizionit Shqiptar. Ky film gjithashtu fitoi ne Festivalin e  Filmit në Romë, kurse ne Festivalin  e Venezia fitoi çmim e publikut si “filmi i pare si regjizor”.  U vlerësua gjithashtu edhe në  shume festivale të tjera.

Në filmat që ke drejtuar, luajnë aktorë shumë të njohur, si Christopeh McDonald, Siena Guillory, Stacy Ketch, Michael Madson Rachel Hunter etj. Ndër ta eshte edhe aktorja shqiptare Masiela Lusha,  e njohur në shumë filma amerikanë.  Këta aktorë mendon se i ka tërhequr tematika e skenarëve të tu që kanë pranuar të marrin pjese në filma,  apo kanë pasur besim tek ti si regjizor?

Pjesëmarrja e aktorëve të famshëm në një film, është shumë komplekse. Futen në lojë shumë faktorë, deri sa të arrish  te pjesëmarria e tyre në një film; por ajo  më kryesorja është besimi te regjizori. Regjizori është ai që do ta bëjë filmin të mirë ose të keq. Prandaj, të gjithë yjet e kinemasë, siç përmende dhe ti, kërkojnë takim me regjizorin e filmit, para se të nënshkruajnë  kontratën me producentët. Kjo ka ndodhur edhe në rastin tim. Jam krenar të them se krahas aktoreve  të njohur amerikanë që u përmendën më sipër, në filmat e mi  kanë marrë pjesë aktorë shqiptarë si Timo Flloko, Masiela Lusha, krenaria shqiptare ne Hollywood, miku im Herion Mustafaraj etj. Kam bashkëpunuar edhe me një tjetër talent, për të cilin jo ende nuk  degjohet shumë në media. Ky është kompozitori i filmave, Aldo Shllaku nga Shqipëria.

A mendon se një ditë Hollywoodi mund të relaizojë një film me temë shqiptare, duke ditur se populli juaj ka histori të lavdishme në lufteë kundër pushtuesve dhe histori tragjike gjatë diktaturës  komuniste, me burgje dhe kampe përqendrimi?

Hollywood-i është si një kompani mega-gjigande dhe nuk merret me tema historiko-politike të një vendi  ose  të një vendi tjeter. Realizimi e filmave eshte thjesht biznes.  Nëse një studio filmike mendon se një skenar do të sjellë fitime po të behet film, e financon menjëherë , pa e vrarë mendjen se tema është shqiptare, italiane apo japoneze.

The tani pyetja më interesante dhe shpresoj qe të na japësh ndonjë lajm exclusiv në lidhje me projektin qe po punon në këtë moment.

Po të mos kishte ndodhur  pandemia, tani do të isha në sheshin e  xhirimit. Kam nënshkruar  një kontratë me kompaninë BACKYARD FILMS, për të bërë regjinë e një filmi të mrekullueshem që do të distribuohet nga LIONSGATE. Filmi quhet “A horse with no name” (Western, Action, Thriller) dhe jam i dashuruar me atë skenar të shkruar nga Ron Althoff. Kemi dy aktorë shumë të famshëm për rolet kryesore.

A mund të na thoni se si quhen?

Po. Andy Garcia dhe Thomas Jane. Jemi ne negociata edhe me dy aktore te tjere qe se shpejti do konfirmohen. Filmimet do të bëhen  këtu në Kaliforni. Por janë shtyrë për në tetor, kuptohet,  me shpresën që pandemia të mos përkeqësohet. Kam nëmshkruar për të bërë regjinë edhe të dy filmave të tjerë me kompanine AVAIL ENTERTAIMENT. Konkretisht per filmin “Duplicate Machine” (Action, Adventure, Comedy) të skenaristit Frank Mora, gjithashtu dhe për një skenar timin, që titullohet  “THE WEIGHT OF LIFE”, një dramë thriller, që është skenari im i zemres. Të tre këta me të cilët do të jem i zënë deri në vitin 2023, filma realizohen  për LIONSGATE.

Fatmir ky është një lajm shumë i mirë dhe gëzohem shumë për ty. Po, si arrite të nënshkruash  për 3 filma njeri pas tjetrit?

Në fakt nuk është një gjë e zakonshme  që ndodh çdo ditë në biznesin e filmave. Siç përmenda më sipër, kam kaluar shume vite pune ne Kanada dhe kam njohur  shumë investitorë  filmash, që kanë parë punet e mia të meparshme, i kanë pëlqyer dhe më kanë kërkuar që projektet   e  mia të ardhshme si regjisor të m’i financojnë ata, dhe në çdo film të ketë nje ose më shumë aktorë të njohur.

Ke ndonjë gjë tjetër  për të shtuar??

Edhe nje herë të falenderoj për interesimin dhe përkushtimin tëd  ndaj Shqipërise dhe shqiptarëve. Nëse këtë interviste do ta botosh ne mediat shqiptare, dua të shtoj këto radhë: Nuk jam pro shkrimeve dhe lavdërimeve nëpër gazeta, sidomos kur thuhet se ky ose  ai ka pushtuar Hollywoodin ose tjetër gjigand amerikan,  dhe do të doja  qe kjo intervistë të mos keqinterpretohej si e tillë. Mjaft me mendjemadhësinë e një pjese të shqiptarëve  që jetojnë jasht atdheut dhe quajnë veten ‘specialë’ dhe ata  që jetojnë në Shqipëri, të rëndomtë.

Në rrjetin social Sali Berisha shkruan si më poshtë:

“Miq, po e postoj per ata qe nuk kane te qarte se pse aktakuza per Miladinin shqipfoles shperfytyroi Zografin Bis dhe pse ajo aktakuze ishte shpetimtare per Kosoven dhe kombin shqiptar.sb

Ish-Këshilltari për Siguri Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë, John Bolton vendos më në fund të flasë pa dorashka.
Ambasadori i karrierës ka vënë gishtin për të treguar ideatorët e vërtetë të idesë së shkëmbimit të territoreve mes Kosovës dhe Serbisë.

VOAL – Bëhet e ditur se u nda nga jeta ish i burgosuri politik Tomorr Merlika, nga familja e Mustafa Krujës.

Tomorr Merlika lindi në Krujë, në vitin 1937. U arrestua më 16 nëntor 1956, dhe me vendim nr. 31, datë 28 shkurt 1957, Gjykata Ushtarake e Tiranës e deklaroi fajtor për “tradhti ndaj atdheut duke u përgatitur për t’u arratisur jashtë shtetit” dhe e dënoi me 10 vjet burg, konfiskimin e pasurisë dhe humbjen e të drejtave elektorale për 2 vjet kohë. Me dekret nr. 2548, datë 27 nëntor 1957, të K.P. iu fal ¼ e dënimit. U lirua më 25 nëntor të vitit 1962.

Me vendim nr. 14, datë 19 shkurt 1981, Gjykata e Rrethit të Krujës e deklaroi fajtor për “kundërshtim të përfaqësuesit të pushtetit” dhe e dënoi me 1 vit heqje lirie.  Tomorri, një njeri i qetë dhe shumë punëtor, rrahu një zyrtar komunist arrogant.

Vite më parë Tomorr Merlika ishte në vëmendje të mediave sepse dorëzoi në Drejtorinë Rajonale të Kulturës Kombëtare, në Tiranë, një kambanë kishe, të cilën e ruante prej vitesh në bodrumin e shtëpisë së tij. Objekti prej bronzi peshonte 40 kilogramë dhe i takonte vitit 1957. Ai e mori në mbrojtje çka kishte mbetur nga kambana, pasi kisha katolike që ndodhej në kalanë e Krujës u përfshi nga një zjarr në vitet ’90. Ky akt u konsiderua i jashtëzakonshëm dhe, në Ditën e Trashëgimisë Kulturore, Merlikës nga Ministria e Kulturës iu dorëzua një Certifikatë Mirënjohjeje.

SHBA-ja duhet të mbështes përpjekjet e Kosovës dhe Serbisë për arritjen e një marrëveshje finale e historike që si element kryesor ka njohjen reciproke. Trupat amerikane duhet të mbesin në misionin e KFOR-it dhe SHBA duhet të mbështesë Forcën e Sigurisë së Kosovës drejt një transformimit në një ushtri dhe gjithashtu anëtarësimin në NATO. Rusia ka bërë përpjekje për acarimin e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë, ka minuar sigurinë në Mal të Zi përmes përpjekjeve për grusht shtet dhe ka bërë përpjekje të pengojë Maqedoninë e Veriut drejt anëtarësimit të NATO-së. Të gjitha këto janë thekse të një raporti të Komitetit të Senatit Amerikan për Shërbime të Armatosura për vitin fiskal 2021.

Gazeta Express

Komiteti i Senatit Amerikan për Shërbime të Armatosura ka publikuar në faqen e tyre zyrtare një dosje për vitin fiskal 2021, dokument në të cilin përmendet edhe dialogu në mes të Kosovës dhe Serbisë dhe marrëveshjen finale mes dy shteteve, përpjekjet e Rusisë për destabilizimin e rajonit të Ballkanit Perëndimor dhe gjithashtu për përkrahjen që SHBA’të duhet t’ia japin Forcës së Sigurisë së Kosovës.

Në dokument thuhet se Komiteti për Shërbime të Armatosura beson se Shtetet e Bashkuara të Amerikës duhet të vazhdojnë përkrahjen për Kosovën dhe Serbinë drejt një marrëveshje historike e cila do të ketë si element kryesor njohjen reciproke.

“Komiteti beson se SHBA’të duhet të vazhdojnë të mbështesin përpjekjet diplomatike të Kosovës dhe Serbisë për të arritur një marrëveshje historike për normalizim të raporteve me njohjen reciproke si element qendror. Një marrëveshje e tillë është në interes të dy shteteve dhe do të rrisë sigurinë dhe stabilitetin në Ballkanin Perëndimor”, thuhet në dokument.

Në këtë raport Senatit Amerikan thuhet se SHBA’ja duhet të vazhdojnë të mbështesin tranzicionin gradual të Forcës së Sigurisë së Kosovës drejt një ushtrie multi-etnike e cila ndërvepron me anëtarët e NATO-së përmes një procesi transparent që respekton dhe të gjitha të drejtat e të gjithë qytetarëve të Kosovës dhe promovon sigurinë dhe stabilitetin rajonal, raporton Gazeta Express.

Po ashtu bëhet thirrje që ushtarët amerikanë të vazhdojnë të qëndrojnë në kuadër të KFOR-it, pasi që sipas Komitetit për Shërbime të Armatosura një gjë e tillë është jetikë për suksesin dhe besueshmërinë e misionit të KFOR-it në Kosovë. Vlerësohet gjithashtu se roli i KFOR-it për stabilitetin e rajonit është edhe thelbësor për suksesin e përpjekjeve të Kosovës dhe Serbisë për normalizim të raporteve.

“Komiteti vlerëson se KFOR-i vazhdon të luaj një rol të pazëvendësueshëm për sigurinë dhe stabilitetin e rajonit që është thelbësor për suksesin e përpjekjeve të Kosovës dhe Serbisë për noirmalizimin e raporteve. Pjesëmarrja e Forcave të Armatosura të SHBA’së për KFOR-in janë fundamentale për suksesin dhe besueshmërinë e misionit të KFOR’it”, potencon raporti i siguruar nga Gazeta Express.

“Shtuar kësaj, komiteti beson se SHBA’ja duhet të vazhdojë përkrahjen për Forcën e Sigurisë së Kosovës drejt një transformimi gradual drejt një ushtrie multi-etnike të Republikës së Kosovës që ndërvepron me anëtarët e NATO-së përmes një procesi transparent dhe që respekton të drejtat dhe të gjitha shqetësimet e të gjithë qytetarëve të Kosovës, promovon stabilitetin dhe sigurinë rajonale, dhe mbështet aspiratat e Kosovës për anëtarësim të plot në NATO”.

Gjithashtu thuhet se SHBA’ja duhet të mbështes aspiratat e Kosovës për anëtarësim të plotë në NATO.

Në këtë raport është përmendur edhe influenca ruse në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Siç shkruhet në dosje, Rusia ka bërë përpjekje për përkeqësimin e raporteve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ka minuar stabilitetin e Bosnje e Hercegovinës duke mbështetur grupe ekstremiste.

Përveç kësaj në raport Rusia thuhet se është përgjegjëse për grusht-shtetin në Malin e Zi dhe gjithashtu për përpjekjet që të parandalojë anëtarësimin e Maqedonisë së Veriut në NATO.

Si rezultat i këtyre, Komiteti ka ftuar Sekretarin e Mbrojtjes që të raportoj jo më larg se data 30 tetor 2020 për synimet e SHBA’së për promovimin e sigurisë dhe bashkëpunimin me vendet e Ballkanit për të reduktuar gjithashtu varësinë e tyre nga sistemet e armatosura ruse./GazetaExpress/

Një lajm i trishtueshëm, jo vetëm për familjen, ish nxënësit e bashkëpunëtorët, por për të gjithë Shkodrën.

Nuk ka qytetar shkodran që të mos e njohë familjen Bala në lagjen Rus. Në shekullin e kaluar bëri emër, më së pari, Vehbiu, poet e profesor, “Mësues i Popullit”. Më pas Muhameti, mjek ndër më të respektuarit, Ademi, edhe ai “Mësues i Merituar”, Iliri, autor i një libri unikal “Bleta ndër shqiptarë” (Hulumtime historike dhe kulturore), deri tek Agron Bala, djali i Vehbiut, gazetar e shkrimtar, e plot të tjerë të nderuar që mbushin trungun gjeanologjik të kësaj familjeje. Por, pa droje mund të them, se sa herë përmendet llagapi i kësaj familjeje për kontributin e çmuar në lëmin e artit dhe të kulturës, s’ka se si të mos spikasë edhe emri i një tjetër pinjolli të saj, Ferid Bala, bile pranë rrënjëve të fisit.
Jeta e tij ishte arti. Farën e dashurisë për të qysh në moshë të njomë ia mbolli i vëllai, Vehbi Bala. Shkallë-shkallë ai kreu nivelet e shkollimit duke u lidhur fort me këngën e muzikën, derisa kreu konservatorin në Tiranë e më pas, si bas-bariton, duke bërë emër në jetën koncertale në qytetin e tij të lindjes, Shkodrën, e duke lënë gjurmë të pashlyeshme si pedagog në Shkollën e Mesme të Muzikës “Prenkë Jakova” e më gjërë, nga duart e të cilit kanë dalë kushedi sa zëra të ëmbël të muzikës popullore, të lehtë e klasike.
Si rezultat i përvojës së gjatë, i studimeve pa fund, i punës së palodhur në fushën e muzikës, ai ka sistemuar e pasqyruar mendimet dhe idetë e tij në disa libra, midis të cilëve mund të përmendim: “Metoda: ushtrime dhe vokale”, “Arie dhe romanca shqiptare e të huaja” me destinacion shkollat e mesme të muzikës, “Në lulishten e këngës dhe të këngëtarëve shkodranë”, “Fjalor muzikor i komentuar”, etj.
Librat me autor Ferid Balën kanë patur e kanë një auditor të gjërë lexuesish, e jo vetëm të fushës. Ato kanë ndjenjë, kanë “aromë”, kanë stil, janë shkruar me mall e dashuri dhe, fare thjeshtë e të perceptueshëm për çdo shtresë kulturore. Imazhet që autori i ka hedhur me aq ëmbëlsi në librat e tij, dritësojnë mes detajeve të së shkuarës dhe qëndrimit për të tashmen.
E dijmë se çdo libër është një dritare për të parë botën, ose, për ndryshe, jeta vetë është një libër. Këtë filozofi e shohim qartë në botimet që përmendëm më sipër, ku pasqyrohet jo vetëm jeta e autorit, por edhe eksperienca e gjatë e punës së tij.
Ferid Bala është këngëtari, specialisti dhe pedagogu i vokalit, interpretuesi i historisë së artit muzikor, muzikologu, por edhe organizatori dhe drejtuesi artistik i disa grupeve, duke nisur dikur nga klubi i rinisë “Heronjtë e Vigut”. Si i tillë është i njohur në mjediset kulturore lokale e kombëtare. Ndihmesa e tij nuk mund të ndahet nga sukseset e artit muzikor në Shkodër. Dijet në shumë fusha dhe kultura e gjërë artistike janë brumi me të cilën ai ka mbrojtur veprat e tij, tërë krijimtarinë, e cila është çmuar e çmohet jo vetëm nga kolegët e nxënësit, por edhe nga personalitete të njohura të artit muzikor e më gjërë. Ai është nderuar me medaljen “Naim Frashëri” dhe “Mësues i dallueshëm”, ndërsa në 50-vjetorin e shkollës së muzikës në Shkodër ku punoi disa dekada, iu dha titulli “Prenkë Jakova”, i cili nuk ishte dhënë ndonjëherë më parë në Shkodër.
Por, veç metodave e librave, Ferid Bala, mendimet e tij në fushën profesionale, bazuar në përvojën shumëvjeçare, i ka shprehur periodikisht në shtypin e kohës dhe në konferenca të ndryshme shkencore.
Një moment kulmor i karrierës së tij pedagogjike e krijuese është vënia në skenën e Teatrit “Migjeni” me nxënësit e Shkollës së Mesme artistike “Prenkë Jakova” (1983), të aktit të parë të operas “Mrika”.
Dimensionet e veprimtarisë së tij krijuese njohën një hop cilësor pas viteve ’90 të shekullit të kaluar e deri tani, kohë kur ai iu kushtua tërësisht hulumtimeve të historisë së artit muzikor, veçanërisht në Shkodër dhe muzikologjisë kritike të artit vokal, si një fushë e virgjër në këtë trevë.
Në rrugën e tij krijuese Ferid Bala arriti të bëjë pjesë të jetës së tij jo vetëm trashigiminë e së kaluarës, por edhe muzikën shkodrane qytetare e shqiptare të kultivuar të kohës. E, në këtë rrugëtim të tij, ai ka pasur e ka bashkëudhëtarë figura të shquara të këngës e të muzikës shqiptare, miq e kolegë të tillë si Prenkë Jakova, Ramadan Sokoli, Ndoc Shllaku, Bik Ndoja, Pjetër Gaci, Tish Daija, Marije Kraja, Tonin Zadeja e sa e sa të tjerë më të rinj.
Profesor Feridi, personalitet i muzikës, pedagog i qindra talenteve, botues librash, familjar e qytetar i nderuar i Shkodrës, ka lënë pas një trashëgimi për të cilën ndjehemi të gjithë krenarë.

Lamtumirë Profesor, pushofsh në paqe!-

Ramazan Çeka Poet dhe Publicist

Disa ditë më parë, Drejtorja e Zërit të Amerikës, Amanda Bennett dhe zëvendësja e saj kryesore, Sandra Sugawara, dhanë dorëheqjen duke thënë se, Michael Pack, shefi ekzekutiv i sapo miratuar i Agjensisë Amerikane për Median Globale (USAGM), që mbikqyr ndër të tjera edhe Zërin e Amerikës, gëzon të drejtën t’i zëvendësojë ato me ekipin e zgjedhur prej tij.

Sot, ditën e martë, Z. Michael Pack bëri pikërisht këtë, duke njoftuar zyrtarisht emërat e zyrtarëve të lartë që do të zevëndësojnë shefat e mëparshëm të 5 enteve të transmetimeve civile ndërkombëtare amerikane, përfshirë edhe atë të Zërit të Amerikës. Me kënaqësinë më të madhe mësova se njëri prej këtyre zevëndësimeve, ishte miku im i ngushtë dhe kolegu i ditëve të mira dhe të vështira për pothuaj 50-vitet e kaluara Dr. Elez Biberaj i cili u emërua në krye të Zërit të Amerikës, si Drejtor i Përgjithshëm në detyrë i VOA-s.

Në njoftimin e emërimeve, Shefi Ekzekutiv I emëruar nga Presidenti Trump dhe i sapo miratuar nga Senati i SHBA-ave, i Agjensisë Amerikane për Median Globale (USAGM), Z. Pack, u shpreh se, “Përvoja e këtyre burrave dhe grave të talentuar, njohuria e tyre e veprimtarisë dhe misionit të tyre ndaj këtyre enteve si dhe angazhimi i tyre ndaj standardeve të gazetarisë, do na e bëjë të mundur hapjen e një kapitull të ri në agjencinë tonë.  Dr. Biberaj, Z. Shapiro, Z, Ponnudurai dhe Zonjat Sullivan dhe Sindelar do të luajnë role kritike në postet e tyre duke bërë të mundur që entet tona të shënojnë një performancë më të lartë, me qëllim që tu shërbejmë më mirë audiencave tona.  I falënderoj nga zemra për gatishmërinë e tyre për të ndihmuar në këtë ndërmarrje tonën dhe jam shumë i kënaqur të punojë hap për hap me ta dhe me të gjithë ju”, thuhet në njoftimin që Z. Michael Pack i drejtoi stafit të Zërit të Amerikës dhe enteve të tjera të transmetimeve civile ndërkombëtare të Shteteve të Bashkuara.  Në një koment në pritje të emërimeve të reja, portali amerikan i lajmeve, VOX u shpreh për emërimin e Dr. Biberaj duke thënë se, Z. Biberaj gëzon një reputacion shumë të mirë si një njeri serioz dhe profesionist i disiplinuar. Ai është dhënë me gjithë shpirt ndaj përhapjes së lirë të lajmeve dhe informacionit në vendet dhe kontinentet ku kjo liri u mohohet njerëzve, thuhet në komentin e portalit amerikan të lajmeve VOX.

Disa të dhëna, shkurtimisht, mbi karierën e Dr. Elez Biberaj.  Elez Biberajn, bota shqiptare e ka njohur për pothuaj një gjysëm shekulli — jo vetëm nepërmjet komenteve prej eksperti mbi gjëndjen në Shqipëri, në Kosovë dhe në Ballkan, gjatë viteve si dhe për intervistat e shumëta në valët e Zërit të Amerikës — por edhe nepërmjet shkrimeve të shumta si autor librash dhe dyzina artikujsh në anglisht, të botuara në gazetat amerikane dhe në shqip në median shqiptare si dhe në diasporë.

Deri sot, Dr Elez Biberaj ka drejtuar Divizionin e Euro-Azisë të Zërit të Amerikës që nga viti 2006. Ai ishte përgjegjës për programimin multimedial të Zërit të Amerikës drejtuar Rusisë, Ukrainës, Armenisë, Gjeorgjisë dhe vendeve të Ballkanit, përfshir Shqipërinë.  Z. Biberaj filloi punën tek Zëri i Amerikës në vitin1980 si një transmetues ndërkombëtar në Shërbimin Shqip të kësaj radioje. Nga viti 1982 deri në vitin 1986, ai punoi në Divizionin e Shtypit të ish Agjencisë së Informacionit të Sh.B.A-së si shkrimtar/redaktor i specializuar në çështjet sovjetike dhe të Evropës Lindore.  Dr. Biberaj u kthye në Zërin e Amerikës si shef i Shërbimit Shqip në vitin 1986 dhe për 18 vite me radhë ka shërbyer si Shef i Seksionit shqip VOA-s, duke e shëndërruar shërbimin shqip në një prej enteve më të suksesshme të të të gjitha transmetimeve të Zërit të Amerikës.  Për një kohë të gjatë, ai shërbeu në një kapacitet të dyfishtë si shef i Shërbimit Shqip dhe drejtor i shkrimtarëve dhe studiuesve të Divizionit Evropian të Zërit të Amerikës.  Dr. Biberaj u emërua Redaktor/ Menaxhues i Divizionit të Euro-Azisë në 2004, u bë shef në detyrë si Drejtor i Divizionit Euro-aziatik në vitin tjetër dhe u emërua përfundimisht Drejtor i Divizionit me 2006.  Ai ka doktoraturën (PHD) në Shkencat Politike nga Universiteti Columbia në Nju Jork dhe është autor i katër librave, përfshirë, “Shqipëria në Tranzicion: Rruga e Vështirë Drejt Demokracisë, 1990-2010”.

Dr. Biberaj njihet si ekspert në fushën e transmetimeve radio-televizive ndërkombëtare, gazetar i shquar dhe autor librash dhe artikujsh të shumtë akademikë, ndër të tjera edhe si njohës i mirë i çështjeve të Ballkanit, Shqipërisë, Kosovës dhe Rusisë.  Dr. Biberaj ka vizituar shpesh shtetet dhe zonat ku fliten gjuhët në të cilat transmeton Zëri i Amerikës programet e veta, veçanërisht në Evropë, Rusi e gjetkë.  Si njëri prej vëzhguesve dhe analistëve më të respektuar të botës për zhvillimet e periudhës komuniste dhe paskomuniste në Shqipëri dhe në Kosovë.”, siç e ka cilësuar atë miku ynë i përbashkët Profesor Nikola Pano, dhe si eskpert i njohur gjatë karjerës së tij në Washington, Dr. Biberaj është ftuar dhe ftohet shpesh për të folur nga pikëpamja e një eksperti — për situatat në zonën e Euro-Azisë, në Ballkanin Perëndimor dhe mbi Rusinë – qoftë nga ente të ndryshme të qeverisë federale amerikane, qoftë nga organizata mediatike, jo-qeveritare dhe akademike.

Elez Biberaj, Ph.D.

Me emërimin e tij në postin e Drejtorit të Përgjithshëm në detyrë të Zërit të Amerikës, Dr. Biberaj ka arritur–të pakën deri tashti – kulmin e karierës së tij të shkëlqyer, një sukses ky për të cilin ai vet dhe familja e tij duhet të jenë krenarë, por edhe të gjithë ata që e njohin — për së afërmi e për së largu – përfshirë edhe autorin e këtyre rreshtave modestë – si një shok i ngushtë, mik i familjes dhe bashkpuntorë i pa ndarë në rrugëtimin e përbashkët e të gjatë prej gjysëm shekulli në përpjekjet për liri e demokraci, jo vetëm në trojet tona shqiptare, por edhe anë e mbanë botës.

Tashti Zotit Biberaj i është besuar një përgjegjësi e madhe nga ana e qeverisë së Shteteve të Bashkuara.  Unë jam pensionuar 15 vjetë më parë nga Zëri i Amerikës (pikërisht nga posti që mbajti deri tani Elezi), por duke e njohur – mbrenda dhe jashtë VOA-s — shumë mirë Elez Biberajn,  për aftësitë, përgatitjen, përvojën dhe përkushtimin e tij ndaj VOA-s, për të cilën foli edhe Michael Pack –respektin e tij për dëgjuesi, shikuesit, lexuesit si dhe ndaj misionit të Zërit të Amerikës.  Mision ky i përcaktuar me ligj nga Kongresi amerikan, për të raportuar të vërtetën anë e mbanë botës, në kohë të mira dhe në kohë të vështira – lajme të mira ose të këqia — do tu themi të vërtetën — ishte dhe është motoja e VOA-s, ç’prej fillimit, të cilën Z. Biberaj e ka zbatuar me përpikëmëri të një profesionisti të rrallë në gazetarinë shqiptare dhe amerikane.  Unë jam i bindur se autoritetet amerikane, nuk mund të kishin gjetur njeri më të përshtatëshëm, më të përsosur, më të aftë dhe më të zotin për këtë detyrë që i kanë besuar, sidomos në këtë kohë dhe nën këto rrethana në këtë vend dhe në botë.

Për lexuesin që ndoshta nuk e njeh mirë Zërin e Amerikës dhe për çfarë do të jetë përgjegjës Elez Biberaj që në ditën e parë në krye të detyrës të këtij enti me famë botërore dhe me rëndësi strategjike nga pikëpamja e politikës amerikane, ja vlen të sjellë, shkurtimisht, disa të dhëna për Zërin e Amerikës, këtë organizatë mediatike amerikane, reputacioni i të cilës njihet edhe botërisht.

Zëri i Amerikës (VOA) është transmetuesi më i madh ndërkombëtar amerikan, që ofron lajme dhe informacione në më shumë se 45 gjuhë, për një audiencë të përjavshme javore prej qindra miliona dëgjues dhe shikues.  Zëri i Amerikës përgatit materiale për platforma dixhitale, televizive dhe radio.  Programet e VOA-s mund të lexohen/dëgjohen dhe të shikohen përmes telefonit celular dhe mediave sociale. Materialet në gjuhë të ndryshme gjithashtu shpërndahen me satelit, kabllo, FM dhe valë të mesme (MW), valë të shkurtëra në disa raste, ndërkohë që programet e VOA-s shpërndahen edhe në një rrjet prej më shumë se 2.500 stacionesh, bazuar në marrëveshje bashkëpunimi në shumë vende të botës.  Që nga krijimi në vitin 1942, Zëri i Amerikës është angazhuar të ofrojë një përmbledhje të lajmeve të sakta, objektive dhe gjithëpërfshirse, duke bërë të pamundurën për të raportuar të vërtetën anë e mbanë botës.  Si gjatë Luftës së Dytë Botërore, Luftës së Ftohtë, luftës kundër terrorizmit global,  lugftërave ballkanike ashtu edhe sot në përpjekjet për liri, demokraci  dhe të drejta të  njeriut anë e mbanë globi, në punën e saj të përditshme, Zëri i Amerikës pasqyron dhe njëkohësisht është edhe shembull i parimeve të një shtypi të lirë e demokratik.

Dr. Elez Biberaj në detyrën e re si Drejtor i Përgjithëshëm në detyrë i Zërit të Amerikës i raporton, Z. Michael Pack — i emëruari i Presidentit Trump dhe i posa miratuar nga Senati i Shteteve të Bashkuara – shef i ri ekzekutiv i Agjencisë së Shteteve të Bashkuara për Median Globale (USAGM) që përfshin Zërin e Amerikës dhe disa rrjete të tjera mediatike ndërkombëtare të financuara po ashtu nga Kongresi i Shteteve të Bashkuara.

Për ne shqiptarët në Amerikë ekziston shprehja se të jesh shqiptar i mirë duhet të jesh edhe amerikan i mirë.  Familja Biberaj pasqyron më së miri këtë thënje.  Dr Elez Biberaj rrjedh nga në familje anti-komuniste nga Tropoja.  E ardhur në Amerikë para 52 vjetëve, familja Biberaj në përgjithësi është një tregim suksesi, si familje në terësi, ndërkohë që si antarë individual të kësaj familje të ngushtë e tradicionale shqiptaro-amerikane, secili prej 4 vëllëzërve e 4 motrave, është një tregim suksesi në vetvete, në fusha të ndryshme të veprimtarisë së tyre, si biznesmenë, avokate e  prokurore, politikë dhe pasuri të patundur (real estate) ndërkohë që brezi më i ri i familjes Biberaj dallohet gjithashtu edhe ai në fushat e jetës së përditëshme ku jetojnë e punojnë në komunitetin shqiptare-amerikan dhe më gjërë në shoqërinë amerikane.  Në çdo fushë veprimi, Dr. Elez Biberaj dhe familja e tij dallohen për dashurinë për Shqipërinë, e sidomos për Kosovën dhe për shqiptarët kudo, por ata dallohen gjithashtu edhe për dashurinë ndaj vendit që i ka marrë nën strehim – Shtetet e Bashkuara të Amerikës – aty ku të gjithë ne gjetëm demokracinë dhe lirinë që kërkonim, realizimin e vërtetë të “ëndrrës amerikane” dhe mundësitë për të shkuar përpara, në fushë veprimet e preferuara tonat si shqiptare dhe shqiptaro-amerikanë.

Për veprimtarinë e tij pranë Zërit të Amerikës, gjatë dekadave Dr. Elez Biberaj është dekoruar dhe shpërblyer nga Zëri i Amerikës si dhe nga Tirana dhe Prishtina zyrtare për punën e tij në mbështetje të demokratizimit të Shqipërisë, të çlirimit dhe të pavarësisë së Kosovës, si dhe për punën e tij në forcimin e marrëdhënieve midis Shteteve të Bashkuara dhe Kombit shqiptar.  Elez Biberaj i ka pranuar gjithmonë me përvujtëni shpërblimet dhe dekoratat e ndryshme gjatë viteve duke falënderuar gjithmonë bashkpuntorët e tij për suksesin që të gjithë së bashku kanë arritur gjatë viteve dhe mbi të gjitha është treguar mirënjohës ndaj Zërit të Amerikës që i ka ofruar mundësinë të arrijë nivelet më të larta të VOA-s, si “Një bir i denjë i Shqipërisë”, siç e pat cilësuar me një rast Z. Biberaj ish-Drejtori i Përgjithëshëm i VOA’s, Z. David Ensor.  Elezi vazhdon me vrull të pandalshëm veprimtarinë e vet duke korrur suksese dhe miratime në qarqet më të larta dhe më të dalluara të profesionit të tij të botës amerikane dhe asaj shqiptare, po se po.

Këtij biri, vërtetë të denjë të shqiptarisë, tani i është besuar posti kryesor dhe i merituar si Drejtor i Përgjithëshëm në detyrë i Zërit të Amerikës.  Për ketë është krenare familja e tij, jemi krenarë të gjithë ne që e njohim dhe që kemi punuar me ‘të gjatë viteve, ndërkohë që i urojmë sukses në detyrën e re, për sado kohë që ta ushtrojë!  Shokut dhe mikut tim të ngusht prej 5-dekadash, i cili nderon familjen dhe shokët e tij, emrin shqiptar dhe komunitetin tonë shqiptaro-amerikan, i shfaqi — bashkë me përgëzimet e mia më të thella për detyrën e re – edhe admirimin tem.

Autori me Dr. Elez Biberaj në zyrën e Shërbimit shqip të Zërit të Amerikës, në vitet e 1990-ave.

Lideri i Lëvizjes Vetvëndosje, Albin Kurti, ka marrë fjalën i fundit në tubimin e partisë së tij për nder për 15-vjetorin e themelimit të LVV’së. Kurti ka folur edhe për 21-vjetorin e çlirimit të Kosovës.

Kurti fillimisht numëroi të arriturat që, sipas tij, i ka pasur Vetëvendosje në 15 vjetët e ekzistencës së saj, pastaj foli për Ditën e Çlirimit të Kosovës.

“15 vjet janë shumë për jetën e një njeriu, por janë pak për të gjithë këto të arritura të Levizjes Vetvëvendosje”.

Kurti kujtoi ndërhyrjen e NATO’s dhe hyrjen e forcave këmbësore në qershor të vitit 1999.

“Para 21 vjetve, këmbësoria e NATO’s hyri në Kosovë duke shënuar fundin e luftës dhe çlirimin e Kosovës. Sot e festojmë me gjakun e dëshmorëve, me luftën e UCK’së. Sot e kujtojmë edhe gjenocidin, vrasjen e civilëve dhe zhdukjen e tyre, përdhunimin, dëmtimin e pronës e infrastrukturës”, tha lideri i VV’së.

“Sot i jemi mirënjohës NATO’së dhe SHBA’së për ndihmën e mbështetjen e vazhdueshme për ndërtimin e një shoqërie demokratike”, ka shtuar Kurti.

Pas çlirimit nga okupatori i jashtëm, filloi sundimi nga brenda”, tha Kurti, duke përmendur fillimisht administrimin e UNMIK’ut e më pas kastën politike që mori pushtetin.

Duke folur për nismën e VV’së, Kurti kujtoi parullën “Jo negociata, Vetëvendosje”.

Ai kujtoi protestat e LVV’së përgjatë viteve dhe aktivistët, që vdiqën.

“Kanë rrahur e maltretuar shumë prej nesh. Kanë vrarë disa prej nesh, sikurse Mon Balajn e Arbenin në 2007, e Astrit Deharin që e mbyten në burg”, tha Kurti. /Express/