I keni parasysh ato ditë gri, ato nota të errëta që sillen si sonambul rreth jush duke ju ndotur disi me frymë të keqe.

Po atë ndjenjë disfatiste sikur ke humbur nga dështimi i rradhës .Janë shumë arsye pse duhet të buzëqeshim,

të gjejmë atë çelësin e munguar kur portat na përplasen në fytyrë,atë aspekt me diapazon të ngushtë ku skepticizmi të bën të arsyetosh gabim.Duhen zgjedhur arsye reale mbi shpjegimet irracionale sepse duhet shikuar përtej perdes së justifikimeve.

Duke gjetur motivin përse të ecim gjejmë vetveten,atë energji- kohë për të hedhur poshtë barrierën frikë.

Duke krijuar ekuilibrin monitoron situatën duke i hapur rrugë disponimit të një ideje të caktuar.

Nuk mjafton vetëm dëshira dhe vullneti,duhet një fakt orientues i mbështetur në një llogjikë të ftohtë.

Sekreti qëndron te vëmendja si dhe sa të aftë duhet të jemi me ambjentin ku përballemi duke konfirmuar gjëra të reja.

Ideja për të gjetur vetveten kërkon praktika inovatore,një tabelë vizionare që të hapi përpara vetes sonë një bllok inspirimi.

Natyrisht një moment pushimi është një pauzë reflektimi ku ndahen ëndrrat me detyrat,duke ndarë praktikën me domosdoshmërinë për të ecur përpara.Spektri i jetës reale na shfaq vështirsi duke paragjykuar veten se nuk jemi të aftë për t’u prezantuar përballë sfidave.

Të qënit artiste,shkrimtare apo poete është një motivim, një pasion me objektiva të qarta,një tablo koherente që shërben si nxitës i mirë midis një ëndre dhe një objektivi që duhet realizuar….. RUDINA PAPAJANI

Thomas L. Friedman/ Amerika ka një president të dashuruar pas tregjeve, por të paditur ndaj Nënës Natyrë. Dhe SHBA-ja po paguan një çmim tepër të madh për këtë gjë, dhe do të paguajë një çmim edhe më të madh kur bëhet fjalë për ndryshimin e klimës, në rast se Trumpi do të mbetet në krye të vendit.

Si ndodhi kështu? Unë besoj se forca më e fuqishme në planet është Nëna Natyrë. Dhe forca e dytë më e fuqishme është Atë Lakmia, pra tregjet. Koronavirusi u përhap në Shtetet e Bashkuara, pasi presidenti Trump e pa në fillim problemin përmes “lenteve” të tregjeve, dhe më pas me ato të shkencës së sistemeve natyrore.

Në fillim, Trump i kaloi ditët e para të pandemisë duke vëzhguar ecurinë e tregjeve, dhe duke minimizuar potencialin e virusit për t’u përhapur shpejt. Nëse tregjet po shkonin mirë për investitorët, Trump mendonte se kjo do të thoshte se ai po ee menxhonte mirë situatën përballë sëmundjes COVID-19 të Nënës Natyrë, një nga mekanizmat e shumtë darvinianë që ajo përdor për të ndarë pa mëshirë të dobëtit nga të fortët.

Trump mendoi se bllokimi i fluturimeve me Kinën, mjaftonte për ta frenuar këtë epidemi në rritje, dhe për të qetësuar tregjet, pa pasur nevojë për testimet në masë, apo kufizimet e mëdha dhe karantinat që kishin vendosur më herët me sukses Koreja e Jugut, Hong Kongu dhe Singapori.

Dhe ishte gabimi i tij vdekjeprurës. Nëna Natyrë, nuk u mahnit nga Trump apo tregjet e tij. Mjerisht, Nëna Natyra, nuk e “e nis” ditën e saj të punës në 9:30 të mëngjesit dhe ta mbyllë në orën 4 të pasdites. Nuk punon nga e hëna deri të premte, dhe më pas pushon në fundjavë.

Siç thotë Rob Uotson, një nga ambjentalistët e mi të preferuar, i pëlqen t’u kujtojë njerëzve: “Nëna Natyrë është thjesht kimi, biologji dhe fizikë. Kaq”.

Ju nuk mund të flisni ëmbël më të. As ta joshni, apo manipuloni. Me siguri, ju nuk mund t’i thoni:”Nëna Natyrë, ndalo së shkatërruari tregun tim të bukur të aksioneve”. Kjo është pikërisht ajo që bëri fillimisht Trump me koronavirusin, dhe kjo është ajo që po përpiqet të bëjë ende me çështjen e ndryshimit të klimës.

Por tani duhet të përqëndrohemi absolutisht në luftën kundër këtij virusi. Dhe Trump duket se më në fund është duke u zgjuar nga gjumi, si pasojë e fuqisë së COVID-19 të Nënës Natyrë, duke udhëzuar që distancimi social të vazhdojë të paktën deri më 30 prill. Dhe kjo është një gjë pozitive.

Por ndërsa ne e fitojmë këtë betejë me koronavirusin, dhe fillojmë të mendojmë për raundin tjetër të stimujve që duam të injektojmë në ekonomi – dhe do të ketë një raund tjetër – është shumë e rëndësishme të mos harrojmë se sa shumë më shkatërrues mund të jetë për të gjithë ne ndryshimi i klimës, dhe të sigurohemi që të investohemi mbi një rezistencë afatgjatë edhe ndaj këtij fenomeni.

Sepse ka një dallim të madh midis koronavirusit dhe ndryshimit të klimës:pasi kurba e pandemisëtë rrafshohet, ajo mund të zhduket, ose të parandalohet përgjithmonë nga një vaksinë. Dhe kështu rinis jeta normale. Por kur akulli i Grenlandës dhe Antarktidës të jetë shkrirë, ne njerëzit duhet të përballemi me pasojat e rritjes së nivelit të detit, lëvizjet masive të popullsive, dhe llojet e ndryshme të motit ekstrem.

Në rastin e ndryshimit të klimës nuk ka një “imunitet të tufës”. Ka vetëm efekte të pafundme mbi tufën e njerëzve. Të mendosh mbi ndryshimet klimatike, madje edhe në mes të kësaj pandemie, është në fakt e dobishme në një numër aspektesh. Së pari, këto dy problematika ndjekin ligje të ngjashme natyrore, dhe kanë strategji të përbashkëta zbutjeje.

“Si pandemia e COVID-19, ashtu edhe ndryshimi i klimës, vënë në lëvizje elementë që mund të nxjerrin nga binarët sistemin shëndetësor të një vendi, apo klimën e planetit”-vuri në dukje Hal Harvi, themeluesi i ‘Energy Innovation”.

Me koronavirusin, “një sëmundje e hershme bëhet një problem mbarëbotëror, që përshkon me shpejtësi vendin, dhe shndërrohet në një epidemi”. “Do të ndodhë saktësisht e njëjta gjë edhe me ndryshimin e klimës. Rritja e temperaturave e shkaktuar nga njeriu, aktivizon forcat komplekse të natyrës:Nëse për shembull e shpërfytyrojmë tundrën në Alaskë, Kanada dhe Rusi, ajo tokë e shkrirë do të lëshojë në atmosferë miliarda tonë dioksid karboni dhe metan shtesë. Vetëm veprimet e hershme, mund të parandalojnë një katastrofë të madhe”- shton ai.

Kjo është arsyeja, pse rregulli i parë i shkencëtarëve për zbutjen e ndryshimit klimatik, qëllon të jetë edhe rregulli i parë për zyrtarët e shëndetit publik për zbutjen e pandemisë së COVID-19: Menaxho të pashmangshmen, në mënyrë që të shmangësh të pakontrollueshmen.

Trump ishte i ngadaltë në menaxhimin e të pashmangshmes. Le të shpresojmë që performanca e përmirësuar e ekipit të tij, do të shmangë të pakontrollueshmen. Një parim i dytë që ndajnë ndryshimet klimatike dhe pandemitë është: Nëse nuk kujdesemi për kushtet që na mundësojnë të ecim përpara, në një moment do të ngecim në vend numëro.

Kina gaboi me importin dhe përzierjen e “jetës së egër” me mishin dhe ushqime e zakonshme në tregjet e saj të lagështa. Dhe kjo duket se ka sjellë si SARS, ashtu edhe koronavirusin e ri. Kjo praktikë duhet të marrë fund. Ne në Amerikë, ndërtuam qytete në brigje dhe lumenj për lundrim dhe peshkim.

Ne kultivuam tokat e Mes-Perëndimit, ku tokat, shiu dhe temperaturat janë ideale. Nëse vazhdojmë ta ngopim atmosferën me karbon, do të minojmë të gjitha kushtet që i dhanë mundësi Amerikës të përparojë për kaq shumë kohë. Dhe nëse ndodh kjo gjë, shoqëria jonë do të ketë nevojë për ndihma të pafundme, për të zhvendosur qytetet, dhe për ta marrë veten nga efektet negative të ekstremiteteve të motit.

Së fundmi, epidemiologët do t’ju thonë se ndryshimi i klimës, mund të jetë motori tjetër i shkëlqyer për pandeminë e radhës. Ky virus, mund të bartet nesër lehtë nga mushkonjat, të cilat për shkak të temperaturave të ngrohta në veriun global, janë në gjendje të migrojnë në vende ku nuk kam emigruar kurrë më parë.

Për të gjitha këto arsye, ndërsa investojmë në infrastrukturë, për të shpëtuar ekonominë tonë nga kriza aktuale, ne duhet ta bëjmë këtë, edhe për ta bërë shoqërinë tonë më elastike ndaj pandemisë dhe ndryshimit të klimës. Tani që e kemi ”shijuar” zemërimin e Nënë Natyrës në formën e COVID-19 dhe ndryshimit të klimës, le ta bëjmë atë aleaten tonë.

Ajo është aq e lumtur të ndihmojë, po aq sa është e lumtur të shkatërrojë. Le të shfrytëzojmë kiminë, biologjinë dhe fizikën, për të mos përmendur diellin dhe erën, për të krijuar vaksinat dhe sistemet energjitike që na imunizojnë nga viruset dhe ekstremitetet e motit, dhe le mos të shtojmë zakonet tonë të këqija, që vetëm sa do të na sëmurin sërish. / “The New York Times” – Bota.al

Një hetim nga Eco di Bergamo dhe Intwig zbulon se vdekjet në provincë kanë qenë të paktën 4500 në mars.

VOAL –  Të paktën 4500 njerëz vdiqën në provincën e Bergamos si rezultat i koronavirusit në Mars, dhe jo 2.060 siç thuhet në buletinet zyrtare të Mbrojtjes Civile. Kjo u mbështet nga Eco di Bergamo që kreu një hetim së bashku me agjencinë e analizës së të dhënave Intwig, duke mbledhur informacione nga çdo komunë dhe duke i krahasuar ato me shkallën e vdekshmërisë në të kaluarën.

Në qytetin e Bergamos, për shembull, 553 njerëz vdiqën në mars të këtij viti krahasuar me 125 në 2019. Nga këto 553 vdekje, vetëm 201 u klasifikuan nga autoritetet se i atribuohen Covid-19. Si i shpjegoni vdekjet e tjera të 352, në krahasim me një mesatare “natyrale” prej rreth 200? Në këtë zonë me numër gri, në kryeqendër si në pjesën tjetër të provincës (e cila ka rreth 1.1 milion banorë) ka pasur shumë raste të tjera të koronavirusit që iu shpëtuan plotësisht statistikave institucionale.

“Vetëm për 2.060 vdekje të certifikuara zyrtare me “‘Covid-19’ që ndodhën në spitale – ne dimë gjithçka: moshën, gjinianë, sëmundjet e së kaluarës. Ne nuk dimë asgjë për 2.500 të tjerët. – shkruajnë autorët e hulumtimit – Shumë janë njerëz të moshuar që vdiqën në shtratin e tyre ose në rezidencat e ndihmës shëndetësore. Megjithë simptomat e paqarta, siç raportohen nga mjekët dhe anëtarët e familjes, ata nuk iu nënshtruan një tamponi për të konstatuar pozitivitetin ndaj sëmundjes. Certifikata e vdekjes lexon vetëm ‘pneumoni intersticionale’ “.

Duke u nisur nga këto vlerësime të reja mbi vdekjet dhe duke supozuar një normë të vdekjes së virusit prej 1.57%, sipas gazetarëve dhe studiuesve mund të supozohet se pothuajse 26% e popullsisë së provicës së Bergamo është e infektuar. “Ne po flasim për 288 000 njerëz, 25.9% të popullsisë, krahasuar me 8 803 të konfirmuar pozitivë të martën”, shpjegon Aldo Cristadoro, themeluesi i Intwig.

Ditët e fundit, ndërsa po dëshmoheshin imazhet e kamionëve ushtarakë që transportonin qindra arkivole, kryetarët e komunave të Bergamos kishin folur për të dhëna zyrtare që përfaqësonin vetëm “majën e ajsbergut” të problemit./rsi

Bruksel

Nëse dikush do të kishte parashikuar disa muaj më parë shtimin e kontrolleve kufitare, anulimin e shumicës së fluturimeve ndërkombëtare, mbylljen e shkollave dhe boshatisjen e rrugëve të qyteteve me miliona njerëz në tremujorin e parë të vitit 2020, njerëzit do të kishin quajtur “të çmendur”, shkruan Anadolu Agency (AA).

Kjo ndodh kryesisht sepse, edhe pse institucionet, shtetet dhe sistemet e tanishme ekonomike dhe sociale kishin problemet e tyre kronike, në sipërfaqe shumë gjëra dukeshin në rrugën e duhur, njerëzit duke rritur të ardhurat e tyre, vendet rrisnin Prodhimin e Brendshëm Bruto (PBB) dhe natyrisht, globalizimi duke qenë në kulmin e forcës, çonte në një lidhje gjithnjë e më të madhe.

Por e pamundura u bë e mundur në javët e fundit, e cila rezultoi se të jetosh në afërsi me njëri-tjetrin dhe të jesh më i lidhur se kurrë nuk është gjithmonë gjëja më e mirë që të kesh për shkak të “efektit flutur” të globalizmit, një term i nxjerrë nga profesori Ian Goldin, ekspert i globalizimit dhe zhvillimit.

Me shpërthimin e sëmundjes së koronavirusit të ri (COVID-19) në Kinë në fund të vitit 2019 dhe përhapjen e shpejtë të saj në pjesën më të madhe të botës, ne po përballemi me një kohë shqetësimi shumë të rrallë, në rrjedhë e sipër dhe të paqëndrueshme. Gjërat që dukeshin domethënëse për vendet vetëm disa javë më parë nuk janë më tema të zakonshme të diskutimit.

Tensionet midis Iranit dhe SHBA-së, problemet energjetike dhe të sigurisë në Mesdheun Lindor, kriza e refugjatëve në Siri dhe shumë pjesë të tjera të botës, kërcënimi bërthamor nga Koreja e Veriut dhe shumë ngjarje të tjera as që janë përfshirë në faqet e para të gazetave. Përhapja e shpejtë e virusit ka ndryshuar rrënjësisht axhendën globale dhe tashmë duket sikur po jetojmë në një botë apokaliptike.

Ne kemi vërejtur një ndryshim drastik nga modelet e punës dhe sjellja e konsumatorit deri në sistemet e edukimit dhe sjellja sociale. Njerëzit kanë filluar të mbajnë maska, të grumbullojnë produkte thelbësore të ushqimit dhe higjenës, të anulojnë tubimet publike dhe planet e udhëtimit dhe të punojnë nga shtëpia, duke përmendur vetëm disa nga masat e ndërmarra. Njerëzit fillimisht vendosën të ndërmarrin vetë këto masa ose u këshilluan me forcë nga qeveritë e tyre, por me situatën që shpejt doli jashtë kontrollit, vendet filluan të imponojnë bllokime mbarëkombëtare deri në njoftimin e mëtejshëm.

Ndërsa distanca shoqërore, shmangia nga turmat dhe vetë-izolimi janë bërë zakone normale të reja për shumë njerëz, shtrëngimi i duarve dhe përqafimi shihen si gjëra të tmerrshme dhe shmangen sa më shumë që të jetë e mundur. Në fillim, njerëzit që përdorin maska dhe të cilët bënë çmos për të shmangur kontaktin fizik me të tjerët, për ta thuhej se ia mbanin lart. Por, derisa koha kalonte, ndjenja e margjinalizimit u zhduk, ku gjithnjë e më shumë njerëz ndjenin të njëjtën kërkesë për të mbrojtur veten nga bota e jashtme. Pra, nuk do të ishte e gabuar të parashikosh që edhe pasi të mbarojë e gjithë kjo, njerëzit do të vazhdojnë të ruajnë këto ndryshime në sjelljen e tyre shoqërore.

Por ndryshimet të cilat me gjasë do të ngelin edhe më fort janë duke u zhvilluar në mjedisin ekonomik dhe modelet e punës. Megjithëse, disa besojnë se rrethanat e zakonshme të biznesit do të fillojnë pasi të ketë shkuar virusi, duhet të pranohet se ka pasur zëra të heshtura për ndryshime prej sa kohësh deri më tani dhe kjo krizë globale shëndetësore mund t’u japë mundësi njerëzve për të ngritur zërin e tyre deri ku kanë nevojë.

Sa herë që pasuria dhe pabarazia e të ardhurave arrijnë në nivele alarmante, shfaqet një fuqi shkatërruese për të provuar dhe për të arritur ekuilibrin e nevojshëm. Duke besuar se periudhat e shkruara nga paqja e përgjithshme, por në të cilat pabarazia u rrit në mënyrë dramatike u ndërprenë nga tronditjet më të fuqishme gjatë historisë, historiani i Stanford, Walter Scheidel përmend katër thyerje të dhunshme si nivelizues të pabarazisë – lufta për mobilizimin masiv, revolucioni transformues, dështimi i shtetit dhe pandemitë vdekjeprurëse – në libri i tij Nivelizimi i Madh (The Great Leveler): Dhuna dhe Historia e Pabarazisë nga Epoka e Gurit deri në shekullin 21. Ai i përmend si “Katër Kalorësit e Nivelimit” duke iu referuar “Katër Kalorësve të Apokalipsit”.

Në mesin e këtyre katër nivelizuesve të pabarazisë, sot do të shohim ndikimet sociale dhe ekonomike të një pandemie bashkëkohore, e cila ka fuqinë për të ndryshuar ekuilibrin e punës, kapitalit dhe marrëdhëniet e furnizimit dhe kërkesës. Edhe pse hendeku midis vendeve të zhvilluara dhe vendeve në zhvillim është ulur që nga Lufta e Dytë Botërore, nivelet e pabarazisë brenda vendeve kanë arritur nivele kulmore dhe kriza financiare 2008-2009 zgjeroi hendekun midis fituesve dhe humbësve.

Scheidel vëren se ashtu si pasuria e aristokratëve më të pasur në Perandorinë Romake ishte e barabartë me rreth 1.5 milionë herë më shumë se të ardhurat mesatare vjetore për frymë në vend, ne shohim gati të njëjtin raport kur krahasojmë, për shembull, pasurinë e Bill Gates dhe të ardhurat mesatare të një qytetari amerikan sot. Ne kemi ardhur edhe një herë në “atë” pikë ku një për qind e më të pasurve të botës zotëron më shumë se gjysmën e pasurisë së botës. Sipas Raportit të Azhurnimit të të Ardhurave të lëshuara nga OECD në vitin 2016, koeficienti Gini, i cili mat shpërndarjen e të ardhurave të disponueshme të familjeve dhe varfërisë, arriti në 0,318 në vitin 2014 ^[1] në një shkallë globale, duke përfaqësuar nivelin më të kartë të gjitha kohërave që nga vitet e ’80-ta.

Rezultatet ekonomike të kësaj pandemie të re mund të vlerësohen në nivele makro dhe mikro. Në nivelin makro, tregjet globale dhe traditat e prodhimit do të përballen me një goditje të fortë dhe pothuajse asnjë vend nuk do të mbetet i paprekur. Konferenca e Kombeve të Bashkuara për Tregtinë dhe Zhvillimin parashikon se virusi i ri ka gjasa t’i kushtojë ekonomisë globale 1 trilion dollarë në vitin 2020 ^[2]. Megjithatë, ekonomitë e SHBA-së, vendeve evropiane, Japonisë dhe Kinës, të cilat janë ekonomitë më të mëdha dhe tashmë janë prekur negativisht nga lufta tregtare SHBA-Kinë dhe procesi rraskapitës i Brexit-it, do të pësojnë një goditje shumë më të rëndë për shkak të ndërprerjeve globale të zinxhirit të furnizimit.

Në këto kohë të paqëndrueshme, çdo hap në jetë bëhet më i varfër dhe humbje parash, por të pasurit gjithmonë kanë më shumë për të humbur. Pra, nuk do të ishte e gabuar të thuash se zinxhirët e furnizimit dhe zakonet globale të prodhimit do të ridizajnohen në nivelin makro drejt zvogëlimit të pabarazisë.

Në nivelin mikro, punonjësit që duhet të jenë fizikisht të pranishëm në vendet e tyre të punës dhe të kalojnë orët e tyre, u jepen aq pak nga një sistem që mat cilësinë e punës së tyre bazuar në pagesën e orëve të tyre. Gjenerata e re pyet pse ata arrijnë më pak se prindërit e tyre dhe nuk kanë mundësi të blejnë një shtëpi edhe pse në shumicën e rasteve ata patën arsim më të mirë dhe kanë mundësi më të mëdha në krahasim me paraardhësit e tyre. Ideja ishte që teknologjia e avancuar do të nënkuptojë më pak punë, duke u dhënë punonjësve më shumë kohë të lirë, por e vërteta doli e kundërta e kësaj, ashtu siç theksoi autori William Gibso: “E ardhmja tashmë është këtu – thjesht nuk është shpërndarë shumë në mënyrë të barabartë”.

Për shembull, 57 për qind e pushimit nga sëmundja ^[3] në Britani të Madhe në periudhën 2017-2018 u shkaktua për shkak të stresit të lidhur me punën, ankthit ose depresionit, kurse 44 për qind ^[4] prej tyre ishin të shkaktuara nga presioni i ngarkesës së punës, ndërsa kishte mbi 2.000 vdekje nga puna ^[5] dhe vetëvrasje të lidhura me punën ^[6] vetëm në Japoni në vitin 2018.

Modelet ekonomike të shekullit të 20-të kanë arritur në një pikë ku ata vetëm se kanë thelluar hendekun e pabarazisë duke përkeqësuar kushtet çnjerëzore të punës në nivele makro dhe mikro. Disa tashmë kishin filluar të ngrenin zërin dhe të shikonin për alternativa shumë kohë para shpërthimit të virusit. Njerëzit kurrë nuk ishin në gjendje të shfrytëzonin plotësisht përfitimet e teknologjisë së avancuar dhe internetit siç ishin premtuar dhe pa marrë parasysh sa shumë punojnë dhe sa kërkojnë, pabarazia ka vazhduar të rritet.

Përveç një pakice që shijoi përfitimet e teknologjisë me telefonat e mençur dhe makinat që shkëlqenin, njerëzit e rëndomtë kanë gjithnjë e më pak kohë për argëtim dhe gjithnjë e më pak para për të shpenzuar. Por, pavarësisht kësaj, nëse një individ, grup ose union i caktuar do të kishte sugjeruar kohë më parë se puna nga shtëpia mund të ishte një opsion, aktorët e vendosjes së rendit do të kundërshtonin fuqishëm këtë, ashtu siç bënë shumë me idenë e një jave pune katër-ditore me ndërrime gjashtë-orëshe të propozuara nga kryeministrja e re e Finlandës, Sanna Marin disa muaj më parë. Megjithatë, sot kërkesa nuk vjen nga njerëzit; çuditërisht, vetë shtetet po i detyrojnë njerëzit të punojnë nga shtëpia.

Bllokimet e shkaktuara nga virusi sot na lejojnë të themi se shumë njerëz mund të punojnë nga shtëpia dhe shumë punë mund të bëhen nga distanca falë Internetit. Dhe, kjo është një situatë e favorshme sepse përderisa punonjësit nuk duan të lëvizin çdo ditë dhe të godasin orën në tryezën e tyre, punëdhënësit do të kursejnë pajisje, hapësirë ​​dhe shërbime për ata që me të vërtetë duhet të jenë fizikisht të pranishëm në vendin e punës në krahasim me çdo punonjës të vetëm. Korporatat dhe shtetet mund të mos jenë në gjendje të ruajnë shifrat e tyre të rritjes, por mbase nuk duhet të ndodhin në këto rrethana. Ndoshta duhet të ndryshojnë edhe parametrat me të cilët matet rritja, PBB-ja, pasuria dhe shifrat e tjera ekonomike. Ndoshta duhet të llogariten standardi i jetesës dhe mirëqenia e shoqërive.

Ne nuk e dimë se si do të mposhtet virusi dhe si do të përfundojë e gjithë kjo në këto rrethana të pasigurta, por shtetet dhe kompanitë tashmë kanë filluar të ribëjnë dhe ridizajnojnë modelet aktuale të biznesit. Lufta e Parë Botërore formoi atmosferën ekonomike të shekullit të 20-të, institucionet e së cilës u konsoliduan nga Lufta e Dytë Botërore. Tani jemi në gjendje të dëshmojmë ndikimet e një pandemie në ekonominë makro dhe të nivelit mikro në tremujorin e parë të shekullit 21.

Qeniet njerëzore janë jashtëzakonisht adaptues ndaj ndryshimit të ambienteve të tyre dhe nuk hezitojnë të lënë atë që kanë tani për ato që do të bëhen më të mira pasi të jenë të disponueshme. Do të ishte e gabuar të prisnit që këto ndryshime të ndodhin brenda natës menjëherë pas shpërthimit, por është e sigurt se kur të hiqet pluhuri, mund të jetë shumë e vështirë që t’u marrësh përsëri atë që u është dhënë njerëzve, të cilët kishin ngritur dyshime duke sfiduar sistemet e vendosura tashmë.

– Autori është studiues dhe koordinator në Qendrën e Kërkimeve të TRT World.

* Opinionet e shprehura në këtë artikull janë të autorit dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht politikën editoriale të Anadolu Agency.

[1] https://www.oecd.org/social/OECD2016-Income-Inequality-Update.pdf

[2] https://news.un.org/en/story/2020/03/1059011

[3] https://www.theguardian.com/commentisfree/2019/sep/12/four-day-working-week-report

[4] https://www.theguardian.com/commentisfree/2019/sep/12/four-day-working-week-report

[5] https://www.statista.com/statistics/622325/japan-work-related-suicides/

[6] https://www.statista.com/statistics/622325/japan-work-related-suicides/

Kryeministri Edi Rama i kërkon Presidentit serb Aleksandar Vuçiç të hapë traun për 24 kamionët me mallra të bllokuar në kufirin Kosovë- Serbi prej 24 orësh.

Rama në një mesazh shqip dhe serbisht i lutet Presidentit serb që rajonin e Ballkanit Perëndimor ta bëjnë shembull rrezatues të solidaritetit për të fituar luftën me armikun koronavirus.

STATUSI I EDI RAMËS

Aleksandar Vuçiç

Vetëm përmes solidaritetit pa kufi e kompasionit si njerëz të sulmuar nga një armik i egër, ne mund e duhet të fitojmë!Ju lutem z.President ngrijeni traun për kamionët e le ta bëjmë rajonin tonë shembullin rrezatues të #Solidaritetit kaq të nevojshëm për ta fituar luftën

Prej 24h kamionët me mallra  nga Kosova janë bllokuar në kufirin e Serbisë! #LinjaeGjelbërt në rajon s’mund t’i nënshtrohet rregullave të çdo vendi, po veç një rregulli të thjeshtë: Këtë luftë që duhet ta fitojmë së bashku duke ndihmuar njëri-tjetrin jo armikun e pakufi!

Lis i shqiptarizmit përjetësuar në pavdekësi.

Asgjë nuk lind prej hiçit e për më tepër qenjet e rralla dhe humane që dhe më të shtrenjtën gjë, me jetën, njësohen me ashtin e Kombit, për të çimentosur skeletin tonë etnik, Lisin Kombëtar, kahmot të dëmtuar, në shekuj të gjymtuar e sakatuar nga sëpatat e konferencave, kongreseve, memorandiumeve, protokolleve, marrëveshjeve të fshehta që copëtuan trojet iliro- dardano- arbërore.
Këta njerëz janë të privuar nga gjetja për ta e epiteteve që mund t’i determinojë.
Për ata është e vështirë ťë ngresh piedestalin që e meritojnë.
Gjithësesi një gjë është e sigurtë për këta njerëz;
Mbijetesa.
Ata janë fotosinteza e Kombit tonë, janë asht, mish e gjak në trupin e tij, janë këngë e legjenda në artin e tij, shkronja të arta në faqet brilante të historisë së tij.
I tillë je dhe mbetesh, sa kohë të këtë truall e gjak shqiptari, sepse shtepia jote është n’derë të lirisë, pinjoll I shqiptarizmit, i përjetësuar në pavdekësi, Komandant Tahir Sinani.
Ti linde në Tropojë, mes bjeshkëve e rrënjë të forta si lisi lëshove në prehër të alpeve.
Femijëria të burrëroj sepse përbri shtëpisë tënde kishe shtëpinë e Binak Alisë e Mic Sokolit e rrënjët e tua ti vaditi ty o lis uji i Valbonës.
Në odën e sofrën tënde më shumë se me bukë e lodra fëmijërinë ta përcollën Eposi i Kreshnikëve të Jutbinës e vaji i zanave, ninullat për t’u rritur për vatan dhe rastin se humbe.
Qysh i vogël u frymëzove nga fjala e urtë e qendresa e Binak Alisë, kullat e Oso Kukës e Zhuj Selmanit, Lidhja Shqiptare e Prizrenit, Besëlidhja e Pejës, heroizmat e Jakup Ferrit e Ali Pashë Gucisë, Col Delisë, Zmajl Hysenit e Mic Sokolit me gjoksin shkëmb, Sef Kosharja në majë të lisit, Abdullah Hoxha e Shaban Binaku me litarin në qafë në emër të Atdheut.
Nga historitë e luftërave të Malësisë së Gjakovës e Kosovës për liri, prijësit e tyre legjendarë Haxhi Zeka Bajram Curri, Isa Boletini, Idriz Seferi, Ahmet Delia, Azem Bejta, Shaban Polluzha.
Kuvendi i Junikut e Konferenca e Bujanit të mbrujtën dhe ushqyen ndjenjën e patriotizmit, atdhedashurisë, etjen për çlirimin kombëtar e bashkim nacional.
Komandant!
Për ty liria nuk është rastësi por aspiratë.
Kosova, Presheva, Tetova nuk ishin vise ku shfaqej humanizmi a internacionalizmi, por pjesë e truallit tënd, gjak i gjakut tënd, dhimbje e kushtrim i shpirtit nacional o trim e luftëtar i vijës së parë që u bëre Bibel e Kuran, betim për Flamur, Komb e Atëdhe, duke siguruar vendin e merituar në sofër të parë, në odën e lirisë, si kallzuesi më autentik i qëndresës shqiptare të kohës tonë.
Komandant!
Ju hytë në historinë e re nga dashuria për Atdheun tënd e deshira e zjarrtë që të vlonte në gji për çlirimin e trojeve shqiptare.
Prirjen luftarake e diturinë ushtarake të fituar në Zall Herr, por dhe gjënë më të shtrenjtë, jetën ia kushtove Kombit dhe lirisë.
Kushtrimit të Komandantit Legjendar Adem Jashari dhe luftës historike të UÇK- së së lavdishme, luftës më të organizuar antisllave gjatë një shekulli je ndër eprorët e parë që iu përgjigje.
Në nëntor të vitit 1998 hytë në Kosovë se mezi po prisje të hidheshe në luftime.
Gjeneral!
Ju përgjigjët thirrjes së UÇK -së e ajo të pranoj anëtar të Shtabi të Përgjithshëm të saj.
E formuat Njesitin Arbëri dhe organizove shumë sulme të rrufeshme e të befasishme mbi makinerinë gjakatare serbe duke u shkaktuar humbje të mëdha e duke e shpëtuar popullsinë civile.
Kudo në betejat e ashpra me armikun dhemb për dhemb, përkrah Kalorësit të Lirisë Ramush Haradinajt e trimave të tjerë u dallove për guxim e trimëri të rrallë.
UÇK- ja me mbështetjen e Natos triumfoj, Kosova u çlirua dhe ju u futet ngadhnjimtarë në Zonën e Pashtrikut.
U emëruat Komandant i Zonës Dytë Operative, por shpirti juaj liridashës nuk qetësohej deri në çlirimin e plotë të trojeve shqiptare të pushtuara.
Në vitin 1999 luftëtari rrufe, komandanti i tre fronteve kombëtare hidhet në veprim në Luginën e Preshevës, në Bujanovcin e Ridvan Qazimit (Komandant Lleshit) në Kosovën Lindore.
Në pranëverën e vitit 2001 hidhet në beteja në shpatet e bjeshkëve të Sharit dhe në Likovë, në Maqedoninë e Veriut.
Në qershor të vitit 2001 brigada 116-të e tij vendoset në Zonën e Gostivarit dhe Radikës.
Në të gjitha betejat u dallua për trimëri, intuitë e profesionalizem ushtarak.
Kudo zgjoj admirimin dhe dashurinë e bashkëluftëtarëve e popullit.
Me dt 29 korrik 2001 ra në Malsinë e Gostivarit sëbashku me katër luftëtarë.
Komandant!
Ju lindët me 25 maj të vitit 1964 kur gjysëm shekulli më përpara në vitin 1912 me dt 21-25 maj në Kuvendin e Junikut lindi shpresa, u hartua platëforma e strategjia e Kryengritjes së Përgjithshme nga 250 delegatë nga të gjitha viset të prirë nga Ati i Shtetit Komb Hasan Prishtina.
Nuk është rastësi që pikërisht në kullat e Junikut, të Edmond Hoxhës, ku do të bëheshin bedena kalaje të pathyeshëme gjokset e Bedri Shalës, Bekim Berishës, Elton Zherkës, Permet Vulës UÇK -ja që ju u rreshtuat u njoh zyrtarisht nga përfaqësuesi i SHBA-së, Boldazeri, Gjenerali Hollbruk në qershor të vitit 1998.
Komandant!
Ratë në korrikun e vitit 2001, me dt 29 kur 107 vjet më parë në të njëjtën datë në vitin 1913 Konferenca e Ambasadorëve në Londrër njohu Principatën e Shqipërisë dhe ndau gjymtyrët e lisit kombëtar në pesë copa.
Vdekja ju mori në moshën më të bukur, 35 vjeçare duke lënë pas në pikëllim të thellë familjen e bashkëluftëtarët. Ëndrra juaj e krismave të pushkëve habertare të Çamërisë u shua bashkë me renien tënde në fushën e nderit.
Gjeneral.
Ju ratë se trimat bien, por pushka juaj la gjurmë aty ku i ka plagët vatani për ta çuar në vend amanetin e babës tend e të parëve tu.
Ti jeton Komandant dhe timberi i zërit tend sot buçet fuqishëm nga Ulqini i Balshajve e Teutës, bjeshkët e Ali Pashë Gucisë e Ded Gjon Lulit në Mitrovicën e Isa Boletinit, Vlora e Ismail Qemalit, Peja e Haxhi Zekës e Adrian Krasniqit, Lushnja historike, nga Drenica e trinomit të lirisë Azem Bejta, Shaban Polluzha, Adem Jashari, Deçani i Haradinajve, Klina e Muj Krasniqit , Llapi i Zahir Pajaziti, Kaçaniku i Idriz Seferit, Shkupi i Nënë Terezës e Ali Ahmetit, Kosharja e Agim Ramadanit, Sali Çekajt, Abaz Thaçit, Tetova e Mujdin Aliut, Presheva e Ridvan Qazimit, nga Prizreni i Lidhjes së madhe ku prehen eshtrat tua deri në Tempullin e Lashtë të Dodonës.
Gjaku juaj hyri si det i kuq në Flamurin e Gjergj Kastriotit.
Ju ratë për të mbetur materie e gjallë e ndërgjegjes kombëtare, gurëthemel i Abetares së njësuar e Marrveshjes së Ohërit.
Emri juaj është refren i lirisë, bashkimit e integrimit të trojeve stërgjyshërore të shqiptarisë në Bashkimin Europian.
Gjeneral!
Në anët tona dhe jo vetëm ata që ikin nga kjo Botë qahen e vajtohen, ndërsa për ata që vijnë ka gëzim e këngë.
E pra ti vetëm do të këndohesh se nuk ke ikur por ke ardhur.
Ke ardhur për të mos ikur kurrë.
Pikërisht ketu ndryshon heroi nga i zakonshmi dhe ti mbetesh Hero, urë bashkimi mes lumenjëve të gjakut dhe lotëve të Kombit.
Është e natyrshme që me emrin tuaj të thuren këngë, të thirren rrugë e shkolla.
Komandant!
Ju jeni vërtebër në shtyllën e bashkimit.
Gjeneral!
Flamuri me të cilin ju luftuat është në Bruksel mes flamujëve të NATOS.
Kosova është bërë me ushtri dhe ka shpëtuar nga copëtimi i metejshëm nga Ramush Haradinaj.
Gjuha e Gjergj Kastriotit e Shën Terezës është zyrtarizuar në Maqedoninë e Veriut ku ju luftuat dhe ratë.
E kjo falë këmbënguljes të shokëve tu të luftës me në krye Ali Ahmetin, me këmbënguljen e të cilit si partner i besuar i institucioneve përendimore u materializua antarësimi i Republikës së saj në Nato e rrugëtimi drejt BE-së.
Këtë rrugë e nisi dhe Shqipëria por me kushte.
Shqiptarët e Tuzit jetësuan mesazhin e thuprave të Gjergj Kastriotit dhe finalizuan ëndrrën e Ded Gjon Lulit.
Pas 108 vitesh me dt 3 mars në vitin 2019-të Flamuri i tij u valvitet krenar.
Dardanët presin Dodonën.
Nyja Gordiane panshqiptare mbetet Lugina e Preshevës.
Të shpresojnë për dasmën e madhe.
Homazh për ty o burrë, o Asht i Kombit.
Homazh për të gjithë ata që kanë dhënë jetën për Kauzën Kombëtare, udhën e shenjtë të bekuar nga Zoti.
Ju jeni Misionar i Kombit.
Komandant Tahir Sinani!
Jeni përjetësuar në pavdekësi me refrenin e këngës Tahir Tropoja, Tahir Kosova, Tahir Presheva, Tahir Tetova, Tahir Shqipnia..

(Fjala e Papa Françeskut gjatë çastit të lutjes së jashtzakonshme

 në rrafshinën e Sheshit Shën Pjetrit)

“Mbasi erdhi mbrëmja” (Mc 4,35). Kështu fillon Ungjilli që ndigjuam. Prej javësh duket se ka zbritur mbrëmja. Errësira të dëndura janë grumbulluar mbi sheshet tona, rrugët, qytetet; kanë zotëruar jetët tona duke mbushur gjithshka me një heshtje shurdhuese e një zbrazësirë dëshpëruese, që paralizon çdo gjë që kalon: ndihet në ajër, kuptohet nga veprimet, e thonë vështrimet. Jemi gjindur të frikësuar e të përhumbur. Si dishepujt e Ungjillit jemi zënë në befasi nga një stuhi e papritur dhe e furishme. Kemi kuptuar se jemi në të njëjtën varkë, të gjithë të  dobët e të çorientuar, por në të njëjtën kohë të rëndësishëm e të nevojshëm, të gjithë të ftuar t’u grahim lopatave së bashku, të gjithë nevojtarë të ngushullojmë njeri tjetrin. Mbi këtë varkë…. jemi të gjithë. Si ata dishepuj, që flasin me një zë të vetëm dhe me ankth thonë: “Jemi të humbur”, kështu edhe ne kemi marrë vesh se nuk mund të shkojmë përpara secili për hesapin e tij, por vetëm së bashku.

Papa lutet për fundin e pandemisë

Është e lehtë të gjindemi në këtë tregim. Ajo që del e vështirë është të kuptohet qëndrimi i Jezuit. Ndërsa dishepujt janë natyrisht të alarmuar e të dëshpëruar, Ai qëndron mbi kiç, pikërisht n’atë pjesë të varkës që zhytet e para. E çfarë bën? Megjithë pështjellimin fle i qetë, me besim tek Ati – është e vetmja herë në Ungjill në të cilën e shohim Jezuin të flejë. Kur e zgjojnë, mbasi ka qetësuar erën dhe ujrat, u drejtohet dishepujve me ton qortimi: “Përse keni frikë’ Nuk keni ende besim?”

Përpiqemi të kuptojmë. Ku qëndron mungesa e besimit të dishepujve, që i kundërvihet besimit të Jezuit. Ata nuk kishin reshtur së besuari tek Ai, në fakt po i luteshin. Por të shohim si i luteshin: “Mjeshtër, nuk të bëhet vonë se jemi të humbur?”. Nuk të bëhet vonë: mendojnë se Jezusi nuk interesohet për ta, se nuk kujdesohet për ta. Ndërmjet nesh, në familjet tona, një nga gjërat që dhëmb më shumë është kur dëgjojmë të na thonë: “Nuk të bëhet vonë për mua?”. Është një fjalë që plagos e shkakton stuhi në zemër. Do t’a ketë tronditur edhe Jezuin. Sepse askujt, më shumë se Atij i bëhet vonë për ne. Në fakt, sapo u thirr, i shpëtoi dishepujt besimhumbur.

Stuhia i heq perden prekshmërisë sonë dhe le të zbuluar ato siguri të rreme e të kota me të cilat kemi ndërtuar ditarët tanë, projektet tona, zakonet e përparësitë tona. Na tregon se si kemi lënë të përgjumur e të braktisur atë që ushqen, mbështet e fuqizon jetën tonë dhe bashkësinë tonë. Stuhia lë të të zbuluar të gjithë synimet për të “paketuar” e për të harruar atë që ka ushqyer shpirtin e popujve tanë, gjithë ato përpjekje për të përgjumur me zakone në dukje “shpëtimtare”, të paafta t’i bëjnë thirrje rrënjëve tona e kujtesës së të moshuarve tanë, duke mbetur kështu pa imunitetin e nevojshëm për të përballuar vështirësitë.

Me stuhinë ka rënë makiazhi i atyre stereotipeve me të cilët mbulonim “egot” tona, gjithmonë të shqetësuar për përfytyresën tonë; ka mbetur e zbuluar edhe njëherë tjetër, ajo (e bekuar) përkatësi e përbashkët së cilës nuk mund t’i shmangemi: përkatësia si vëllezër.

“Përse keni frikë? Nuk keni ende besim?” O Zot Fjala e jote sonde na prek e na përket  ne të gjithëve. Në këtë botën tonë, që Ti e don më shumë se ne, kemi shkuar përpara me shpejtësinë më të madhe, duke u ndjerë të fuqishëm e t’aftë për gjithshka. Të etur për fitim jemi lënë të thithemi prej gjërave dhe të trullosemi prej nxitimit. Nuk jemi ndaluar përpara qortimeve të tua, nuk jemi zgjuar përballë luftërave dhe padrejtësive planetare, nuk e kemi dëgjuar thirrjen e të varfërve e të planetit tonë të sëmurë rëndë. Kemi vazhduar të patrembur, duke menduar se do të mbeteshim gjithmonë të shëndoshë në një botë të sëmurë. Tani, ndërsa jemi në një det të trazuar të lutemi: “Zgjohu o Zot!”

“Përse keni frikë? Nuk keni ende besim?” O Zot, na bën një thirrje, një thirrje për besim. Që nuk është aq të besojmë se Ti ekziston, por të vijmë tek Ty, të të besojmë Ty. Në këtë Kreshmë tingëllon thirrja jote urgjente: “Silluni nga un”, “kthehuni nga un me gjithë zemër”. Na thërret t’a presim këtë kohë prove si një kohë zgjedhjeje. Nuk është koha e gjykimit tënd, por e gjykimit tonë: koha e të zgjedhurit mes asaj që vlen dhe asaj që kalon, të ndarjes mes asaj që është e nevojshme dhe asaj që nuk është. Është koha të kthejmë rrugëtimin e jetës drejt Teje, o Zot, e drejt të tjerëve. Dhe mund të shohim drejt shumë shokëve shëmbullorë të rrugëtimit që, në frikë, kanë kundërvepruar duke dhënë jetën. Është fuqia vepruese e Shpirtit, e derdhur dhe e ngjizur në kushtime të guximshme e bujare. Është jeta e Shpirtit e aftë të shpërblejë, të vlerësojë e të tregojë se si jetët tona janë të endura e të mbajtura nga njerëz të zakonshëm, zakonisht të harruar, që nuk dalin në titujt e të përditëshmeve e të revistave, as në urat e mëdha të shfaqjes së fundit por, pa dyshim, janë duke shkruar sot ngjarjet përcaktuese të historisë sonë: mjekë, infermiere e infermierë, punonjës të mbitregjeve, të pastërtisë, kujdestarë, trasportues, forca të rendit, vullnetarë, meshtarë, murgesha e shumë e shumë të tjerë që kanë kuptuar se askush nuk mund të shpëtojë i vetëm. Përpara vuajtjes, ku matet zhvillimi i vërtetë i popujve tanë, zbulojmë dhe sprovojmë lutjen meshtare të Jezuit: “ që të gjithë të jenë një gjë e vetme”. Sa njerëz  ushtrojnë çdo ditë durimin dhe ngulisin shpresën, duke u kujdesur për të mos mbjellur panik, por bashkëpërgjegjëshmëri. Sa etër, nëna, gjyshër e gjyshe, mësues, i tregojnë fëmijëve tanë me veprime të vegjël e të përditshëm, se si përballohet e kalohet një krizë duke përshtatur zakonet, duke ngritur vështrimet dhe nxitur lutjet. Sa njerëz luten, ofrohen dhe ndërmjetësojnë për të mirën e të gjithëve. Lutja dhe shërbimi i heshtur: janë armët tona fitimtare.

“Përse keni frikë? Nuk keni ende besim?”. Fillimi i besimit është të dijmë se jemi nevojtarë për shelbim. Nuk jemi të vetëmjaftueshëm, të vetëm; të vetëm fundosemi: kemi nevojë për Zotin, si lundërtarët e lashtë për yjet. Të ftojmë Jezuin në varkat e jetëve tona. T’i besojmë frikërat tona, që Ai t’i mundë. Si dishepujtë të sprovojmë që, me Atë në bord nuk do të ketë mbytje. Sepse kjo është fuqia e Zotit: të kthejë për së mbari gjithshka që na ndodh, edhe gjërat e këqija. Ai sjell qetësinë në stuhitë tona, sepse me Zotin jeta nuk vdes kurrë.

Zoti na pyet, dhe në mes të stuhisë sonë, na fton të zgjojmë e të vemë në punë solidaritetin dhe shpresën, të afta të japin qëndrueshmëri, mbështetje e kuptim këtyre orëve në të cilat duket se gjithshka po përmbytet. Zoti na zgjon për të zgjuar dhe gjallëruar fenë tonë të Pashkës. Kemi një spirancë: në kryqin e tij kemi qënë shëlbyer. Kemi një timon: në kryqin e tij kemi qënë shliruar. Kemi një shpresë: në kryqin e tij kemi qënë shëndoshur e përqafuar që asgjë dhe askush të mos na ndajë nga dashuria e tij ringjallëse. Në mes të veçimit, në të cilin po vuajmë mungesën e përzemërsive e të takimeve, duke sprovuar mungesën e shumë gjërave edhe një herë tjetër lajmërimi na shelbon: është ringjallur e jeton pranë nesh. Zoti na pyet nga kryqi i tij për të gjetur jetën që na pret, për të vështruar drejt atyre që na kërkojnë të forcojmë, të njohim e të nxisim hirin që kemi në vetvete. Mos të shuajmë flakën e zbehtë, që nuk sëmuret kurrë e të lemë të rindizet shpresa. Të përqafohet kryqi i tij do të thotë të gjindet guximi për të përqafuar gjithë kundërshtinë e kohës së sotme, duke braktisur për një çast gjithë gulçimin e plotfuqishmërisë e të zotërimit për t’i dhënë hapësirë krijimtarisë që vetëm Shpirti është i aftë të frymëzojë. Do të thotë të gjindet guximi për të hapur hapësira ku të gjithë të mund të ndihen të ftuar e të lejojnë forma të reja të mikpritjes, vëllazërimit dhe solidaritetit. Në kryqin e tij kemi qënë shëlbyer për të pritur shpresën e për t’i dhënë mundësi asaj të fuqizojë e të mbështesë të gjitha masat e rrugët e mundëshme që mund të na ndihmojmë të ruhemi e të ruajmë. Të përqafojmë Zotin për të përqafuar shpresën: ja fuqia e besimit që shliron nga frika e jep shpresë.

“Përse keni frikë? A nuk keni ende besim?”  Të dashur vëllezër e motra, nga ky vënd që tregon fenë shkëmbore të Pietrit, sonde dua t’u le të gjithëve në dorën e Zotit, me ndërmjetësimin e Zojës së Bekuar, shëndeti i popullit të saj, ylli i detit në stuhi. Nga këto kollona që përqafojnë Romën dhe botën le të zbresë përmbi ju, si një përqafim ngushullues, bekimi i Zotit. O Zot bekoje botën, jepi shëndet trupave dhe ngushullim zemrave. Kërkon prej nesh të mos kemi frikë. Por besimi i  ynë është i dobët dhe jemi të ndrojtur. Por Ti, o Zot mos na lerë në mëshirë të stuhisë. Përsërit ende: “Ju mos kini frikë”. Dhe ne, bashkë me Pietrin, “hedhim tek Ti çdo shqetësim, sepse Ti kujdesesh për ne”

E përktheu Eugjen Merlika

Më e keqja në këto kohë të karantinës, është për atë që lëviz në hapësira të ngushta, ku thithej pak liri: gjendja e spikamës është gjithmonë përligjia e përsosur për krimet e drejtuesve autoritarë (ose të politikanit që synon të bëhet). Nuk është e nevojshme të kapërxehen kontinentët, e ka treguar në Corriere Paolo Valentino: kryeministri hungarez Viktor Orban ka paraqitur një project – ligj që, në fakt, do t’I lejojë të shfuqizojë parlamentin, në kushte alarmi të pacaktuar. Nuk ka kaluar ende, por këtë javë votat duhet të jenë të mjaftueshme për të përdredhur demokracinë në Budapest e për t’i lejuar kryetarit të qeverisë me derete. “Spikama koronavirus”e prej javësh n’Egjypt nuk zhvillohet më asnjë seancë; ndërkaq studenti i Bolonjës, Patrick Zaki, mbetet në paraburgim në Kairo.

Në të njëjtën mënyrë, me të njëjtin përligjie n’Arabinë Saudite është shtyrë në datë për t’u përcaktuar proçesi që Loujain Alhathloul pret prej dy vitesh në burg, për shkelje të ligjit (pak më parë se të shfuqizohej) që i ndalonte grave të ngisnin makinën: ka shkruar Viviana Mazza. Bota është e përqëndruar tek pandemia dhe policia algjeriane arreston veprimtarin dhe paraqitësin tv Khaled Drareni, që ka treguar muajt e “hirakut, të protestës, dhe sot është i paditur për “atentat ndaj integritetit të territorit kombëtar”. Me dalë në shesh nuk është më e mundur, është e qartë: çfarë do të bëhet me pranverat që sapo po lulëzonin?

Është rreziku i infektimit, kryeministri Narendra Modi e ka të lehtë të ndalojë në New Delhi marshimin që i bën beleg që në nëndor duke kundërshtuar dallimet kundrejt myslimanëve në Hindi. Në këto kohë përmëndet shpesh “Verbëria” e José Saramago, një infektim i bardhë që vishte sytë dhe shtazëronte njerëzit. Ja: të qëndrojmë të gatshëm, duke mbajtur sytë hapur tek virusi por edhe tek dhunimi i të drejtave themelore që rrezikon gjithashtu të rëndohet.

“Corriere della Sera”, 28 mars 2020         Përktheu Eugjen Merlika

“Ti Shqipëri më jep nder, më jep emrin shqipëtar

Zemrën ti m’a gatove plot me dëshirë e me zjarr.”

NAIM FRASHËRI

Jam shqiptare dhe krenare për atë gjë edhe se tashmë kam kaluar më shumë vite në Itali se sa në tokën time. Magjia e rrënjëve është e fuqishme.  Është e lidhur me dashurinë e natyrshme për tokën time dhe, në mënyrë të pandashme, me pasqyrimin e vlerave njerëzore të Vendit tim. Një tokë e një magjepsjeje të lashtë që shpesh bota bashkëkohore duket se nuk ka sy për t’a soditur.

Vitet e para të jetës më kanë formuar dhe më kanë krijuar themelin mbi të cilin kam ndërtuar vështrimin vetiak të s’ardhmes. Ato rrënjë kanë ndriçuar çdo herë sfidat e mija  që kam përballuar dhe ecjen e vështirë të atij që largohet nga Vendi i tij.

Rrënjët e mija janë njerëz, veprime, vënde, tregime…. që nuk është gjithmonë e lehtë të rrëfehen nëse nuk i ke jetuar vetë.

Të rritur në një veçim tepër të gjatë ëndërronim shtete, vënde  të përfytyruara të përsosura me vlera të njëjta ose më të larta se tonat… ashtu sikurse imagjinata e një fëmije mund të çojë nëpër mënd.

Pastaj u rrita dhe kuptova se përfytyrimi dhe realiteti kanë fytyra të ndryshme. Kështu bota e përsosur e përfytyruar nga një vend  i vogël i humbur zbulohet një botë e ndryshme.

Por ti vazhdon  të punosh duke ndjekur atë skelet të ngulitur në mëndje që fëmijë e vazhdon ta kërkosh pa pushim, duke shkuar drejt shumë zhgënjimesh.

Por ja që në botën në të cilën banoj duket një përbindësh i padukshëm i aftë të shkaktojë vuajtje të tmerrshme. Ja një armik i padukshëm që bën botën të heshtë. Një armik që nuk dihet se si duhet luftuar e që nuk sheh në sy asnjë…. nuk kursen as gra e fëmijë.

Ky përbindësh godet qytetin që më ka mirëpritur prej më se njëzet vitesh. Dora dorës zhvendoset shpejt duke mbuluar me heshtje e dhimbje gjithë Italinë.

Kjo Itali që aq bujare ka qenë me ne shqiptarët gjëndet e sëmurë e nevojtare për ndihmë, për ngushullim, për fjalë t’ëmbla që t’i lehtësojnë dhimbjet e tmerrshme.

Megjithatë në heshtje ngrihen fjalë t’ashpra…. që në shtratin e një të sëmuri nuk duhet të shqiptoheshin kurrë. Janë ende më të dhimbëshme me që arrijnë nga brendia e vetë familjes së saj.

Fjalë që i arrijnë vendit të mbyllur në izolim në shtëpitë e tyre e në dhimbjet e tyre. Një mbyllje që e çon secilin prej nesh të përsijasë mbi kushtet parake të njeriut  e mbi rrugëtimin  e tij për t’u quajtur i tillë.

Në kërkimin e një bari konkret për ta zhdukur, si një cunami vjen  i vetmi bar i efektëshëm për këtë virus: ngrihen të fuqishme vlerat njerëzore.

Solidariteti e mirënjohja, si një erë e  nxehtë ngrohin shpresën… shpresën se asgjë nuk është e humbur, që nuk jemi vetëm e që mund të fitojmë. Ajo erë trupëzohet tek tridhjetë mjekë e infermierë që vijnë nga Vendi im, një Vend i varfër në kushtet e tij ekonomike, por i pasur në shpirt.

“Nuk jemi të pasur por jo pa kujtesë. Nuk mund t’i lejojmë vetes të mos i vërtetojmë Italisë se shqiptarët dhe Shqipëria nuk e braktisin kurrë mikun në vështirësi”

            Fjalët që shoqëruan nisjen, të shqiptuara nga kryeministri i ynë, janë fjalë që do të dëshironte të shqiptonte çdo shqiptar nga çfarëdo cep i botës në të cilin ka qenë i shtrënguar të mërgojë.

“Faleminderit Vëndit tënd”, “ç’fjalë të bukura”, “jam i emocionuar”, “ një mësim stili e solidariteti”, janë mesazhe të miqve të mij italianë, të prekur nga zemra e Vendit tim.

U zgjova e lumtur sot, një ditë në të cilën është e vështirë të jesh e lumtur… zgjohem e lumtur sepse si shqiptare më rreh zemra e mallëngjyer për shpirtin e madh të Vendit tim, aq të përceptueshëm për të gjithë dhe ndjehem e kuptuar në krenarinë që kam në zemër për të qenë bijë e asaj toke.

Vetëm me veprime të tilla mund të shpresojmë në një botë më të mirë e të ndryshme kur të ketë kaluar e gjithë kjo. Veprime që nuk vijnë nga pasuria lëndore por nga pasuria e vlerave njerëzore, të afta të lindin mirëqënien e vërtetë.

Faleminderit Atdheu im!

Mars 2020                                                                Elena Merlika