Kosova ka arritur në një udhëkryq të rëndësishëm në zhvillimin e saj si një shtet i pavarur.

Dy parti opozitare, në mënyrë të habitshme, fituan zgjedhjet e përgjithshme të 6 tetorit dhe tani iu duhet të ndërmarrin “një pastrimin madhor të shtëpisë” për të reformuar institucionet e vendit. Edhe emërimi i një të dërguari të ri të Shteteve të Bashkuara për të rifilluar bisedimet midis Kosovës dhe Serbisë mund të japë një shtysë të re drejt një zgjidhjeje përfundimtare të një nga problemeve rajonale më të paprekshme.

Gjatë fushatës zgjedhore, krimi dhe korrupsioni, sëbashku me kujdesin shëndetësor dhe arsimin, ishin në krye të axhendës. Qeveria e ardhshme duhet të angazhohet që të çrrënjosë abuzimet më të këqija jo vetëm verbalisht; ajo duhet që, më në fund, të fillojë të përmbushë (premtimet). Sloganet që thjesht përsëriten mund të mos e qetësojnë më një elektorat që është irrituar në vazhdimësi nga mungesa e përparimit ekonomik ose mund të mos kënaqë lojtarët ndërkombëtarë që e shohin vendin si të “mbërthyer në një kurth”.

Nisma anti-korrupsion duhet të fillojë brenda institucioneve qeveritare. Standarde të rrepta llogaridhënieje dhe raportimi i të gjitha pasurive në pronësi të zyrtarëve duhet të jenë të detyrueshme, ndërsa çdo kontakt mes zyrtarëve të zgjedhur dhe përfaqësuesve të biznesit duhet të jetë transparent dhe i hapur për hetim. Reforma gjyqësore, gjithashtu, duhet të përfundohet, duke zëvendësuar gjyqtarët dhe prokurorët që u bënë të pasur me ryshfete.

Zyrtarët serbë pretendojnë se Kosova është një shtet i dështuar, i mbushur me kriminalitet, i cili nuk meriton njohjen ndërkombëtare. Masat për të luftuar korrupsionin do t’i jepnin mesazhin e qartë institucioneve ndërkombëtare, që Kosova është serioze për t’u kualifikuar për anëtarësim. Kreu i Vetëvendosjes, Albin Kurti, mund të jetë figura më e rëndësishme, që nga pavarësia, që do t’i bëjë ballë korrupsionit shtetëror.

Një detyrë e tjetër e rëndësishme e qeverisë së re është të flasë me një zë (unanimisht) në zgjidhjen e mosmarrëveshjes së saj me Serbinë. Sa më shpejt që qeveria e koalicionit midis Vetëvendosjes dhe Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK) të formohet aq më mirë (është) për vendin, përndryshe do të krijohet perceptimi i pasigurisë dhe mungesës së unitetit. Administrata e re duhet të ketë një qëllim të qartë: njohjen e plotë ndërkombëtare dhe përfshirjen në të gjitha organizatat kryesore ndërkombëtare. Çfarëdo (tjetër) që është më pak se kaq nuk do të sjellë stabilitet në rajon.

Emërimi i ambasadorit të SHBA në Gjermani, Richard Grenell, si i dërguari për dialogun Kosovë-Serbi, tregon se Shtëpia e Bardhë është e vendosur të normalizojë marrëdhëniet, pasi, tashmë, kishte emëruar Matt Palmer, zëvendës ndihmës Sekretarin e Shtetit, si të dërguar të posaçëmpër Ballkanin Perëndimor. Ndonëse Grenell është “fillestar” në rajon, Palmer është një zyrtar “i regjur” i Departamentit të Shtetit i cili është i ndërgjegjshëm për kompleksitetet e Ballkanit.

Mosmarrëveshja mbi normalizimin mund të zgjidhet plotësisht vetëm nëse Serbia pranon pavarësinë e Kosovës. Grenellit do t’i behët shumë presion për të gjetur shpejt formulën për të arritur diçka të tillë. Atij do t’i duhet të punojë me përfaqësuesit e BE-së, por, si ambasadori amerikan në Berlin, ai ka qenë shumë kritikues ndaj politikës së jashtme gjermane. Grenell me sa duket u rekrutua pikërisht për shkak të përvojës së tij si negociator në Kombet e Bashkuara. Prishtinës i duhet të bashkëpunojë ngushtë me të dy të dërguarit, duke shfaqur gatishmëri për kompromis për çështje të caktuara, si për shembull heqja e taksave (100%)ndaj Serbisë. Nga ana tjetër, asaj i duhet të shmangë çdo ‘kurth’ të vendosur nga Beogradi gjatë bisedimeve të ardhshme.

Disa vëzhgues kanë spekuluar se Grenell do të jetë më i hapur për shkëmbime territoriale për (të siguruar) njohjen nga Serbia. Sidoqoftë, ai do të përballet me pengesa të rëndësishme politike, pasi udhëheqësit e qeverisë së re në Prishtinë mund të humbin shumë nga mbështetja e tyre publike, nëse vihet re se (ata) po i dorëzojnë toka Beogradit.

Po kështu, qeveria serbe nuk ka të ngjarë të shkëmbejë ndonjë (pjesë)territori për katër komunat veriore në Kosovë, ashtu si shumë vëzhgues kanë spekuluar, sidomos teksa zgjedhjet parlamentare në prill të vitit 2020po afrohen. Presidenti serb Aleksandar Vuçiç është shprehur i çuditur me vendimin e Uashingtonit për të emëruar dy të dërguar specialë për të përshpejtuar procesin e negociatave. Beogradi gjithmonë i ka drejtuar sytë nga Brukseli për të manipuluar dhe vonuar çfarëdo marrëveshje me Kosovën, duke shpresuar se mund të nxisë kryeqytete të ndryshme kundër njëri-tjetrit dhe të hyjë në BE para se të arrijë ndonjë marrëveshje përfundimtare me Prishtinën.

Duke pasur parasysh urgjencën e ritheksuar të Uashingtonit për zgjidhje, Beogradi mund t’i drejtohet gjithnjë e më shumë Moskës, për të neutralizuar ose prishur nismën, nëse (nisma) synon të ‘kurorëzohet’ me njohjen e Kosovës dhe anëtarësimin e saj në Kombet e Bashkuara. Rusia madje mund të emërojë të dërguarin e saj ose të kërkojë një pozitë të barazvlefshme në këtë proces. Por ia vlen të kujtojmë se marrëveshjet e vetme që janë zbatuar me të vërtetë në rajon, siç janë Dayton dhe Prespa, janë ato ku Moska nuk ka luajtur asnjë rol.

Dita 39, Albania

KOSOVA’S IMPORTANTCROSSROADS

Janusz Bugajski, 11 October 2019

Kosova has reached an important crossroads in its development as an independent state.

Two opposition parties surprisingly won the general elections on 6 October andneed to conduct major house cleaning to reform the country’s institutions. And the appointment of a new U.S. envoy to restart talks between Kosova and Serbia can give fresh impetus to a final resolution to one of the most intractable regional problems.

During the election campaign, crime and corruption, in addition to health care and education, topped the agenda. The incoming government not onlyneeds to commit itself verbally to rooting out the worst abuses, it must finally start to deliver. Simply repeating slogans may no longer placate an electorate that has grown increasingly frustrated with the lack of economic progress or satisfy international players who see the country as being stuck in a hole.

The anti-corruption initiative must start within government institutions. Strict standards of accountability and the reporting of all assets owned by officials must be mandatory, while any contacts between elected officials and business representatives must be transparent and subject to investigation. Judicial reform must also be completed to replace judges and prosecutors who grow wealthy on bribes.

Serbian officials claim that Kosova is a failed state riddled with criminality and is not deserving of international recognition. Measures to counteract corruption would send a strong message to international institutions that Kosova is serious about qualifying for membership. The head of Vetevendosje, Albin Kurti, may be the most important figure since independence to confront state corruption.

A second major task for the new government is to speak with one voice in resolving its standoff with Serbia. The sooner that a coalition government between Vetevendosje and the Democratic League of Kosova (LDK) is formed the better for the country, otherwise there will be a perception of uncertainty and disunity. The new administration must underscore one clear goal – full international recognition and inclusion in all key international organizations. Anything less will not bring stability to the region.

The appointmentof the U.S. Ambassador to Germany, Richard Grenell, as envoy for the Kosovo-Serbia dialogueindicates that the White House is determined to normalize relations, having already appointed Matt Palmer, the Deputy Assistant Secretary of State, as special envoy for the West Balkans. While Grenell is a novice in the region, Palmer is a seasoned State Department official who is well aware ofBalkan complexities.

The dispute over normalization can only be fully resolved if Serbia accepts Kosova’s independence. Grenell will be hard pressed to quickly find the formula to achieve such a breakthrough. He will need to work with EU representatives, but as the U.S. ambassador in Berlin he has been highly critical of German foreign policy. Grenell was evidently recruited because of his experience as a negotiator in the United Nations.Prishtina must work closely with both envoys by demonstrating willingness to compromise on certain issues, such as lifting tariffs against Serbia. On the other hand, it must avoid any traps laid by Belgrade during the upcoming talks.

Some observers have speculated that Grenell will be more open to land swaps or the exchange of territory for Serbian recognition. However, he will face significant political obstacles, as leaders of the new government in Prishtina could lose much of their public support if they are seen to be surrendering territory to Belgrade.

Likewise, the Serbian government is unlikely to exchange any territory for four northern municipalities in Kosova, as many observers have speculated, especially in the run up to parliamentary elections in April 2020. Serbian President Aleksandar Vucic has expressedsurprise by Washington’s decision to appoint two special envoys to accelerate the negotiation process. Belgrade has always looked toward Brussels to fudge and delay any agreements with Kosova, hoping that it can play off various capitals against each other and move into the EU before reaching any final agreement with Prishtina.

Given Washington’s renewed urgency for resolution, Belgrade may increasingly enlist Moscow to neutralize or derail the initiative if it is intended to culminate in Kosova’s recognition and UN membership. Russia may even appoint its own envoy or demand an equal voice in the process. But it is worth remembering that the only agreements that have been actually implemented in the region, such as Dayton and Prespa, are those where Moscow played no role.