Radio Evropa e Lirë

 

Ish-zëvendëspresidenti amerikan, Mike Pence, më 5 qershor e shpalli veten kandidat në garën presidenciale të republikanëve për pozitën e presidentit, duke nisur kështu një betejë kundër ish-presidentit Donald Trump.

Ekipi i fushatës së Pence e paraqiti një deklaratë kandidature në Komisionin Federal të Zgjedhjeve të SHBA-së.

Pence do ta nisë fushatën e tij me një video dhe një fjalim në Iowa më 7 qershor, thanë për agjencinë e lajmeve Reuters javën e kaluar tre burime të afërta me Pence.

Kandidimi i Pence e vë atë në garë kundër kandidatit kryesor nga radhët e Partisë Republikane, Donald Trump.

Pence kishte qenë zëvendëspresident i Trump, por kishte refuzuar ta mbështeste atë kur ai u përpoq t’i përmbyste rezultatet e zgjedhjeve të vitit 2020, të fituara nga demokrati Joe Biden.

Ish-guvernatori i Indianas është distancuar gjithnjë e më shumë nga Trump, duke thënë se veprimet e Trump që inkurajuan sulmin ndaj ndërtesës së Kapitolit më 6 janar të vitit 2021 e kishin rrezikuar atë dhe familjen e tij, të cilët kishin qenë në ndërtesë në atë kohë.

Pence i bashkohet një numri të madh të kandidatëve republikanë, që përfshijnë Trump, senatorin amerikan Tim Scott dhe ish-guvernatoren e Karolinës së Jugut, Nikki Haley. Guvernatori i Dakotës së Veriut, Doug Burgum po planifikon gjithashtu të hyjë në garë së shpejti, sipas burimeve të Reuters.

Edhe ish-guvernatori i Nju Xhersit, Chris Christie, do t’i bashkohet garës më 6 qershor, duke e çuar numrin e përgjithshëm të kandidatëve republikanë në dyshifrorë.

Numri i madh i kandidatëve ka shqetësuar shumë kundërshtarë të Trump brenda Partisë Republikane, të cilët kanë frikë se vota kundër Trumpit mund të ndahet dhe t’ia dorëzojë kështu nominimin e partisë ish-presidentit.

Radio Evropa e Lirë

Anëtari i Komisionit për Punë të Jashtme të Senatit Amerikan, Chris Murphy, tha se Shtetet e Bashkuara duhet të angazhohen “në mënyrë agresive” në Ballkan dhe fajësoi autoritetet e Kosovës për tensionet aktuale në veri të vendit.

“Ne duhet të angazhohemi në mënyrë agresive në Ballkan për të mbrojtur paqen, sepse tani nuk mund ta përballojmë shuarjen e zjarreve të vërteta në atë rajon”, tha Murphy në një intervistë për National Journal, pas kthimit në Uashington nga një turne ballkanik, transmeton Shërbimi i Ballkanit i Radios Evropa e Lirë.

Tensionet në veri të Kosovës janë të larta, prej se Policia e Kosovës ndihmoi kryetarët shqiptarë të tri komunave me shumicë serbe – Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviq – të hyjnë në ndërtesat komunale, më 26 maj, përkundër rezistencës së banorëve lokalë.

Revolta e tyre u shndërrua në përleshje të dhunshme me pjesëtarë të misionit të NATO-s, KFOR, më 29 maj.

Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken, fajësoi Qeverinë e Kosovës për veprimet që çuan në “përshkallëzim të tensioneve në veri dhe rritje të destabilitetit”.

Murphy, i cili u takua me kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti, në Prishtinë, më 22 maj, u pajtua me Blinkenin se situata mund të ishte zgjidhur me diplomaci dhe jo me forcë.

“Ai nuk duhej të lëvizte aq shpejt me vendimin për t’i marrë ato ndërtesa [komunale]”, tha Murphy.

“Ai mund të priste dhe të përpiqej ta zgjidhte këtë nëpërmjet ndërmjetësve si Shtetet e Bashkuara”, tha senatori amerikan.

Kjo situatë, sipas tij, i dha Rusisë mundësi për të nxitur trazira.

“Rusia luan lojëra në Ballkan. Ajo përpiqet të nxisë përçarje dhe konflikte. Ajo shpreson se do të ketë konflikt në Ballkan, një konflikt real kinetik që do të largonte Shtetet e Bashkuara dhe Evropën nga konflikti në Ukrainë”, tha Murphy.

Murphy tha se shpreson që kur të qetësohet situata në veri të Kosovës, njerëzit ta kthejnë vëmendjen te zbatimi i Marrëveshjes së Ohrit për normalizimin e marrëdhënieve midis Prishtinës dhe Beogradit.

Një ditë më herët, kryeministri Kurti bëri të ditur se ka biseduar me zëvendëskëshilltarin amerikan për siguri kombëtare, Jon Finer, dhe senatorët Chris Murphy, Pete Ricketts dhe Jeanne Shaheen, ku sipas tij, theksoi përkushtimin “për të punuar me SHBA-në për të ulur tensionet” në veri të Kosovës.

“Kjo [ulja e tensioneve] kërkon përfundim të menjëhershëm të dhunës nga turmat e sponsorizuara nga Beogradi kundër zyrtarëve të sigurisë deri në zgjedhjet e reja në ato komuna”, thuhet në postimin e Kurtit në Twitter.

Përpjekjet ndërkombëtare për të ulur tensionet në Kosovë u intensifikuan, derisa serbët vazhdojnë protestat në pjesën veriore të vendit kundër kryetarëve shqiptarë të komunave.

Kërkesat e tyre janë që këta kryetarë, të dalë nga zgjedhjet e 23 prillit, të tërhiqen nga komunat me shumicë serbe, ashtu si edhe njësitet speciale të Policisë së Kosovës.

Gjatë një adresimi më 31 maj, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i refuzoi ato, por la të hapur mundësinë për zgjedhje të reja lokale.

Presidenti Joe Biden emëroi për detyrën e Shefit te Shefave të Shtabit të Bashkuar, gjeneralin me katër yje Charles Quinton Brown Jr.

Shtabi i Bashkuar përbëhet nga shefat e gjashtë degëve të ushtrisë: forcat tokësore, forcat detare, forcat ajrore, marinsat, garda kombëtare dhe operacionet hapësinore. Gjenerali Brown, aktualisht është Shef i Shtabit të Forcave Ajrore.

Piloti i avionëve luftarakë e ka marrë nofkën ‘Krijesa e Moçalit’, nga një ngjarje e vitit 1991, kur ai u hodh me katapultë nga një avion luftarak F-16, që po digjej, mbi një park kombëtar në shtetin e Floridës.

Ishte janar dhe kapiteni CQ Brown Jr. duhej të merrte një vendim brenda disa sekondash. Shtyp butonin dhe hidhet me parashutë mbi ligatinat e mbushura me krokodilë.

“Shpresoj të mos ketë asgjë aty poshtë“, ishte ajo ç’ka mendoi ndërsa ulej me parashutë, siç e rrëfeu vetë vite më pas, në një intervistë gjatë Forumit të Sigurisë që u mbajt në Aspen, vitin e kaluar.

Ai u zhyt në baltë, e cila i mbuloi trupin. Që nga ajo ngjarje, ai do të njihej mes kolegësh pilotë, si “Krijesa e Moçalit”.

Zoti Brown, tashmë një gjeneral me katër yje dhe shef i Forcave Ajrore, u emërua të enjten nga Presidenti Biden. Nëse konfirmohet, ai do të zëvendësojë gjeneralin Mark Milley, mandati i të cilit përfundon në tetor.

Zoti Brown, ka kaluar pjesën më të madhe të karrierës së tij si një nga aviatorët kryesorë të Forcave Ajrore. Ai ishte një nga pilotët e paktë me ngjyrë dhe shpesh një nga të vetmit afrikano-amerikanë në skuadriljen e tij.

Gjatë një konference të shoqatës së Forcave Ajrore që u mbajt në Kolorado këtë muaj, zoti Brown tha se parimet që e udhëheqin atë në zbatimin e detyrës së tij janë “përmbushja e detyrave me një standard të lartë, personal e profesional”.

“Unë nuk garoj për vendin e dytë. Nëse jam në garë e marr atë seriozisht. Futem për të fituar, jo për të humbur”, tha ai.

Zoti Brown ka bërë shpesh histori gjatë karrierës së tij. Ai ka qenë komandanti i parë me ngjyrë i Forcave Ajrore të Paqësorit dhe së fundmi shefi i parë me ngjyrë i shtabit të Forcave Ajrore, duke e bërë atë afrikano-amerikanin e parë, që drejton një nga degët e ushtrisë.

Nëse konfirmohet, ky zhvillim do të shënonte sërish histori, pasi do të ishte hera e parë, që të dy postet kryesore të Pentagonit, do të mbaheshin nga afrikano-amerikanë. Sekretari i Mbrojtjes Lloyd Austin, një afrikano-amerikan, udhëheq postin më të lartë civil.

Por zoti Brown nuk do të ishte afrikano-amerikani i parë që do të merrte detyrën e Shefit të Shefave të Shtabit të Bashkuar, posti kryesor ushtarak i Pentagonit. Ishte gjenerali i ndjerë Colin Powell, i cili bëri histori, duke marrë këtë detyrë.

Gjashtëdhjetë vjeçari Brown, ka komanduar forcat ajrore të vendit në të gjitha nivelet. I lindur në San Antonio ai rrjedh nga një familje ushtarakësh. Gjyshi i tij, drejtonte një njësi ushtarake me afrikano-amerikanë në Luftën e Dytë Botërore, të cilët mbaheshin të ndarë nga pjesa tjetër e ushtrisë. Ndërsa babai i tij ka shërbyer si oficer artilerie dhe ka qenë veteran i Luftës së Vietnamit. Zoti Brown u rrit në disa baza ushtarake në shtete të ndryshme të vendit, të cilat rrënjosën tek ai një ndjenjë misioni.

Emërimi i tij vjen pas një karriere ushtarake prej katër dekadash, që nis me diplomimin me rezultate të larta nga Universiteti Teknik i Teksasit në 1984, për të mbërritur tek emërimi i tij në Shtëpinë e Bardhë.

Ai shihej gjerësisht brenda qarqeve ushtarake si kandidat kryesor për këtë detyrë, me autoritetin e duhur dhe një historik për rolin e tij udhëheqës në ndryshime institucionale. Atribute këto që shihen si të nevojshme për ta vendosur Pentagonin në themele më moderne, për t’u përballuar me një Kinë që po forcohet.

Gjatë dy viteve të fundit zoti Brown ka nxitur brenda Forcave Ajrore një fushatë me sloganin “Përshpejto, ndrysho, ose humb”. Fushata duket se përqëndrohet kryesisht tek Kina. Ajo synon ta shtyjë këtë degë të ushtrisë që të heqë dorë nga avionët luftarakë të vjetër e të shpejtojë përpjekjet për t’u përballuar me avionë hipersonikë, dronë e armë hapësinore, me të cilat inventari i ushtrisë amerikane, i epokës së Luftës së Ftohtë, nuk përputhet.

Personalisht, zoti Brown njihet si një person i rezervuar, që mendohet shumë dhe i matur. Në ndryshim, gjenerali Milley njihet për të folurin e tij pa doreza, që shpesh ka qenë si kundërpërgjigje ndaj ish-Presidentit Donald Trump dhe ligjvënësve republikanë.

“Ai (Brown) nuk është i prirur të thotë diçka pa e menduar atë seriozisht, dukë bërë një peshim të të gjitha mundësive”, thotë shefi i Shtabit të Forcave Ajrore në pension, gjenerali Michael Moseley, i cili e njeh zotin Brown, që nga koha kur ai ishte një nga drejtuesit e kësaj force.

Zoti Brown ka mbi 3 mijë orë fluturimi në historikun e tij dhe ka shërbyer disa herë në Shkollën mbi armatimet e Forcave Ajrore, një shkollë kjo elitë, e ngjashme me shkollën TOPGUN të Marinës. Në këtë shkollë pranohen vetëm rreth 1% e pilotëve të Forcave Ajrore, thotë Gjeneral Moseley.

Gjate forumit të Aspenit zoti Brown tha se ngjarja e vitit 1991 ishte një moment shumë delikat.

“Isha disa i irrituar pasi ndodhi pikërisht përpara se të bëheshin përzgjedhjet për në shkollën e armatimeve”, tha ai në forumin e Aspenit. Ai tha se iu desh të aplikonte tre herë përpara se ta pranonin, duke vënë në dukje se “ka konkurencë të lartë”.

Por ai arriti të dalë në krye edhe në këtë shkollë dhe u bë instruktor, “gjë që arrihet nga vetëm 1% e 1%-shit”, tha Gjenerali Moseley.

Zoti Brown u rikthye më vonë në këtë shkollë si komandant i saj. Shkolla ishte shndëruar në atë kohë nga një institucion për mësimdhënien e operacioneve luftarake të ajrit, në mësimdhënie për operacione të kombinuara me tanke, avionë bombardues dhe transportues.

Zoti Brown kuptoi se shkollës “i duhej një përqasje tjetër”, tha Gjenerali në pension i Forcave Ajrore Bill Rew. Komandantët e mëparshëm ishin përpjekur më parë të zbatonin një moto të re: “të përulur, të afrueshëm, të besueshëm”, por ajo nuk kishte zënë vend.

Nën drejtimin e zotit Brown, ndryshimi kulturor zuri vend dhe vazhdon edhe sot, tha zoti Rew, që kishte qenë ndër instruktorët e zotit Brown në shkollën e armatimeve dhe komandant skuadriljeje gjatë periudhës në detyrë të zotit Brown si komandant.

“Kjo kërkonte një lloj aftësie drejtuese që nuk e bën të detyrueshëm ndryshimin kulturor për njerëzit, por që e shpjegon atë dhe i motivon ata për arsyet përse ky ndryshim është i rëndësishëm”, tha zoti Rew.

Në qershor 2020, zoti Brown gjendej vetëm një javë pranë konfirmimit nga Senati për t’u bërë shef shtabi i Forcave Ajrore, kur ai ndjeu nevojën për të folur për vrasjen e George Floyd-it.

Ishte e rrezikshme dhe një moment jo i përshtatshëm që gjenerali të tërhiqte vëmendje publike dhe të shprehte publikisht mendimet e tij personale. Por sidoqoftë ai e bëri këtë, pasi diskutoi me bashkëshorten dhe djemtë e tij për vrasjen dhe krijoi bindjen se duhej të thoshte diçka.

Në një mesazh me video të drejtuar ushtarakëve në qershor 2020, të titulluar “Ja çfarë unë mendoj”, zoti Brown përshkroi se si e kishte shtrënguar veten “për të vepruar pa asnjë gabim” si pilot dhe si oficer gjatë gjithë jetës së tij, por se prapë ishte përballur me paragjykime. Ai tha se kishin vënë në dyshim aftësitë e tij, edhe kur kishte qenë i veshur me të njëjtën uniformë piloti si kolegët e tjerë.

Kanë kaluar 30 vjet që kur zoti Powell u bë shefi i parë afrikano-amerikan i shefave të shtabit të forcave të armatosura të Shteteve të Bashkuara, detyrë në të cilën shërbeu gjatë periudhës 1989-1993. Por ndërsa afrikano-amerikanët janë 17.2% e totalit prej 1.3 milionë ushtarakësh në shërbim aktiv, vetëm 9% e oficerëve janë afrikano-amerikanë, thuhet në një raport të vitit 2021 të Departamentit të Mbrojtjes.

“Mendoja për ata që më kanë këshilluar dhe se sa rrallë ndeshja në një të tillë, që dukej si unë”, tha zoti Brown në videon e tij.

“Emërimi im ofron një farë shprese, por se gjithashtu vjen me një barrë të rëndë – unë nuk mundem të ndreq shekuj racizmi në vendin tonë, dhe as nuk mundem të ndreq dekada diskriminimi që mund të ketë ndikuar tek anëtarët e Forcave tona Ajrore. Mendohem se si mundem të bëj përmirësime, personalisht, profesionalisht dhe institucionalisht”, në mënyrë që të shkëlqejnë të gjithë anëtarët e Forcave Ajrore, tha ai.

Vendimi për të folur haptazi nuk i solli pasoja. Votimi në Senat për konfirmimin e tij ishte 98 me 0.

Por ashtu sikurse ai moment i shkurtër në Aspen, mesazhi personal me video ishte diçka e rrallë. Pas konfirmimit, ai uli sërish profilin e tij publik dhe iu fut punës.

Një gjykatës caktoi të martën 25 marsin 2024, si datë paraprake për një gjyq ndaj ish-presidentit Donald Trump, e cila do të përkonte me kulmin e sezonit për zgjedhjet për kandidatin presidencial brenda Partisë Republikane.

Gjykatësi e njoftoi datën në një seancë ku zoti Trump mori pjesë përmes videos. Ai kishte deklaruar muajin e kaluar se ishte i pafajshëm për 34 akuza për falsifikim të të dhënave të biznesit.

Në seancën e së martës, gjykatësi i Manhatanit, Juan Merchan shqyrtoi një urdhër që ndalonte ish-presidentin Trump të shpërndante publikisht disa prova të dorëzuara nga prokurorët.

Zoti Trump u lejua të mos paraqitej personalisht në gjykatë, për të shmangur sfidat e mëdha të sigurisë dhe logjistikës që shoqëruan shpalljen e akuzës ndaj tij muajin e kaluar.

Ish-presidenti republikan mund të flasë publikisht për çështjen penale, sipas urdhrit të gjykatësit Merchan, por ai mund të mbajë përgjegjësi për shpërfillje të gjykatës, nëse përdor provat e dhëna nga prokurorët kundër dëshmitarëve ose personave të tjerë të përfshirë në këtë çështje.

Zoti Trump deklaroi se ishte i pafajshëm më 4 prill për 34 akuza lidhur me falsifikim të të dhënave të biznesit në lidhje me pagesat që kompania e tij i kishte dhënë ish-avokatit të tij, Michael Cohen.

Prokurorët thonë se këto pagesa kishin për qëllim rimbursimin dhe kompensimin e zotit Cohen për kryerjen e pagesave në këmbim të heshtjes gjatë fushatës së vitit 2016 lidhur me akuza për marrëdhënie jashtëmartesore. Zoti Trump mohon të ketë pasur lidhje jashtëmartesore dhe thotë se ndjekja penale është e motivuar politikisht.

Urdhri i gjykatësit Merchan ndalon zotin Trump dhe avokatët e tij të shpërndajnë prova te palët e treta ose t’i postojnë ato në mediat sociale dhe kërkon që disa materiale të ndjeshme të shpërndara nga prokurorët të mbahen vetëm nga avokatët e zotit Trump, jo vetë ai.

Prokurorët kërkuan urdhrin nga gjykata menjëherë pas arrestimit të zotit Trump, duke përmendur atë që ata thonë se është prirja e tij për të bërë “deklarata ngacmuese, që vënë njerëzit në pozitë dhe kërcënuese” për njerëz me të cilët është angazhuara në mosmarrëveshje ligjore.

Gjykatësi Merchan, duke vënë në dukje statusin “të veçantë” të zotit Trump si ish-president dhe kandidat aktual, e ka bërë të qartë se urdhri mbrojtës nuk duhet të interpretohet si një urdhër për t’i mbyllur atij gojën dhe se zoti Trump ka të drejtë të mbrohet publikisht.

Avokatët e ish-presidentit Trump po kërkojnë që çështja e tij penale të transferohet në gjykatën federale. Derisa të vendoset nëse një gjë e tillë do të pranohet, ajo do të vazhdojë në gjykatën shtetërore.