I dashur Fredi,

Arti yt ka vetëm një atribut, krejt të mjaftueshëm. Është i vërtetë si i ndjerë dhe i ndjerë si realitet antropoteatror…

Në lojën tënde skenike nuk takon një artist që sjell një personazh të qepur me parime estetike. Jo, jo, loja jote skenike paraqet tipologjinë njerëzore me qënien e personalizuar nga autori dhe mishërimin në skenë nga ana juaj, si të ishit njeriu – personazh. Kështu, shpirti yt dhe i personazhit janë një. Ç’do të kuptonim me njehsim shpirtëror të artistit të skenës me personazhin?

Fillimisht ka të bëjë me tejkalimin e konceptit, t’i futesh nën lëkurë personazhit që, në gjykimin tim , është një veshje forme, pra rindërtim me elemente të kodit F.

Njëshpirtësia është kodi E…, esenca, thelbësorja…, që ka disa elemente.

Ngjarja dramatike e personazhit bëhet jotja jo vetëm si tekst, por si ndjeshmëri, si qenie. Pra , ç’do të thotë tekst- shpirtërimi ose shpirtërim-teksti?

Këtu nis gjithçka. Ka nga ata që mësojnë tekstin, këta janë shumica. Teksti duhet parë e përthithur, siç bëni ju: Tekst, kontekst logjik dhe antropohistorik, dhe nënteksti i rrugëtimit dramatik, që duhet të karakterizohet nga relievi emocional në rrjedhën e ngjarjes. Ju jeni i mëvetshëm në këtë tipar të fundit. Emocioni ka historinë e ngjarjes dhe të dramacitetit të saj, asnjë kapërcim në kohë, që e parathotë fundin pa ardhur ai, nuk mund të lejohet. Të prishësh historinë emocionale, meqë Ti si artist ti e di ngjarjen, do të thotë ta vrasësh personazhin pa e ndërtuar ende atë. Ju keni aftësinë e rrallë të diagramës njerëzore shprehur me art skenik, ku ngjyrimi i zërit, ajri i ndjenjës, përjetimi i gjendjes , përqafohen organikisht dhe bëhen një shpirt që frymon gëzimin dhe dhimbjen, përhumbjen dhe revoltën, meditimin dhe polemikën, vetminë dhe çhipokrizinë e njerëzores së kalbur.

Mik i dashur,

Në artin tënd vlerësoj arkitekturën mendim- fjalë- ndjenjë- emocion- instikt, që botëkuptimojnë qenien skenike. Qenia njerëzore e artistit është shumë ndryshe. Ajo jeton histori pa fund, siç janë personazhet, jeton në kohë, epoka dhe civilizime të ndryshme, siç është konturi historik i jetës së personazheve që ndërtoni në skenë, jeton në ambiente antropologjike larushe, siç janë ato të personazheve të ndryshme.

Tek ti nuk merr përparësi artistikja formaliste, por dominon njerëzorja me plazmën e artit. Në këtë kuptim, personazhet që ti u jep frymë dhe jetë, janë ata që autori i dramës apo tragjedisë ka pasur në shpirtin krijues dhe jo në majën e lapsit.

Sa frymë le në skenë, Alfred Trebicka!!!

Ti mendon…, ajri skenik mendon…

Ti hesht…, ne dëgjojmë heshtjen e ajrit.

Ti flet, shpërthen, mediton, shpaguan, triumfon…!

Kështu bën dhe ajri skenik: flet, shpërthen, mediton, shpaguan dhe ai, duke hyrë brenda nesh…

Sa bukur e shkrin arsyen në veprim…, si të kishe qenë studenti i Immanuel Kantit…!

Të faleminderit, MIK!

Je Princ i skenës…!

P.Kabo. 9 maj, 2024