Instituti për Bashkitë e Shqipërisë sapo ka publikuar raportin vjetor të monitorimit, ku vërehet një shpërndarje e pabarabartë e shërbimeve publike midis zonave urbane dhe atyre rurale.
Raporti veçon si një nga problemet më të mëdha aktualisht dallimet dhe shpërndarja e pabarabartë të shërbimeve publike në zonat urbane dhe ato rurale.
Autori i studimit dhe drejtuesi i Institutit për Bashkitë e Shqipërisë, Agron Haxhimihali, thotë se diferencat në shërbimet publike nga zonat urbane në ato rurale, ku jetojnë 30-40 për qind e popullsisë është shumë e madhe.
“Difektet kryesore që vëren raporti i monitorimit për vitin 2022 janë kryesisht të lidhura me shpërndarjen e pabarabartë të shërbimeve midis zonave urbane dhe zonave rurale. Ky është një problem jashtëzakonisht i madh. Ne e kemi kosntatuar disa herë, është edhe një konstatim i Bankës Botërore në raportin e fundit për Shqipërinë, që thotë se ka pabarazi dhe se shërbimet publike, pas reformës territoriale, janë lënë totalisht pas dore”, thotë zoti Haxhimihali.
Në raportin vjetor të monitorimit mbi qeverisjes vendore, Instituti për Bashkitë e Shqipërisë propozon të rivlerësohet gjendja e pushtetit vendor nga pikëpamja administrative, sepse shumë nga bashkitë e mesme dhe të vogla nuk realizojnë në masën e duhur funksionet e tyre.
“Pabarazia e shërbimeve duhet të rishikohet. Numri i lartë i banorëve në qytete dhe më i pakët në zonat periferike nuk duhet të shkelë detyrimin kushtetues dhe demokratik, që qytetarëve u duhen garatuar të njëjtat kushte dhe standarte jetese nga shërbimet edhe për një qytetar në Konispol edhe për një tjetër në Has apo në Tropojë. Nga këto zona po ndodh edhe shpërngulja më e madhe, ndaj kemi bashki në Qarqet e Gjirokastrës, Beratit, Kukësit, Dibrës që po boshatisen çdo ditë dhe po krijohen vende, zona, fshatra të boshatisura. Qeveria duhet ta marrë këtë për të përqëndruar më shumë vëmendje, shërbime dhe investime për ta penguar aq sa mundet në mënyrë demokratike këtë lëvizje”, shtoi zoti Haxhimihali.
Një tjetër problem që vëren raporti është çështja e përfaqësimit në këshillat bashkiakë të njësive administrative të zonave rurale.
Në raport thuhet se banorët e njësive në zonat rurale nuk kanë përfaqësimin e duhur në këshillat bashkiakë.
Zoti Haxhimihali thotë se edhe për zgjedhjet vendore që po afrohen më 14 maj, partitë politike nuk e kanë zgjidhur këtë shqetësim.
Po ashtu, të ardhurat nga vet bashkitë nuk janë përmbushur sipas parashikimeve. Pushteti vendor është i nënfincuar si dhe i mungojnë 30-40 për qind e të ardhurave potenciale.
Vështirësitë ekonomike, mospërfaqësimi dhe shërbimet e dobëta në zonat rurale, thekson zoti Haxhimihali, kanë ndikuar shumë në largimin e të rinjve nga vendi.
“Është krijuar një hendek i madh në të gjithë dimensionet, por kryesisht në humbjen e fuqisë punëtore. Atje nuk ka kush të punojë, atje është kapitali; tokat bujqësore, pyjet, kullotat, livadhet, burimet ujore, por nuk ka kush të angazhohet me to. Po ashtu njerëzit e shkolluar që po ikin tani nga ato zona. Nëse do të vazhdojë kështu, atëherë problemet do të thellohen dhe në këto zona rurale, ku do të mbeten mosha të treta, ndërsa rinia do t’i bashkohet stresit urban”, thotë autori i raportit mbi qeverisjen vendore.
Raporti thekson se numri i punonjësve në administratën vendore është rritur dukshëm. Numri i punonjësve të bashkive është rritur vitin e fundit me 1 mijë e 800 persona, ndërsa gjithsej sot janë 38 mijë punonjës të pushtetit vendor, kundrejt 22 mijë punonjës të 10 vjetëve më parë.
Zoti Haxhimihali thotë se një numër kaq i lartë punonjësish nuk është i domosdoshëm dhe nevojitet një qeverisje vendore më e vogël dhe më e efektshme.
Edhe regjistrimi i popullsisë dhe banesave dhe statistikat e reja pohojnë ekspertët e Institutit për Bashkitë e Shqipërisë do të ndihmojnë politikat e reja sociale dhe shërbimet e reja publike. Sipas tyre, nevojitet për një rikategorizim të qeverisjes vendore, sepse është shfaqur një diversitet i pamatur mes bashkive urbane, gjysmurbane dhe atyre rurale.
