VOAL- Peter Merz, 56 vjeç, ka qenë komandant i Forcave Ajrore Zvicerane që nga mesi i vitit 2021. Megjithatë, brenda pak muajsh, ai do të largohet nga ushtria për t’u bërë drejtor i Skyguide. Të enjten e kaluar, Merz udhëtoi për në Istrana në rajonin e Venetos, ku për tre javë, pilotë reaktivë italianë dhe zviceranë morën pjesë në të ashtuquajturën stërvitje SIFEX. Një mundësi për të provuar ushtrime të ndryshme taktike, në një hapësirë ajrore shumë të madhe me pak kufizime.
Pasi e shoqëroi në këtë udhëtim, RSI shfrytëzoi rastin, sapo u kthyen në Belp-Berna, për të hartuar një vlerësim personal dhe për të kuptuar shqetësimet e tij në këtë periudhë historike.
Një sy që qan dhe një që qesh
Peter Merz ua lë të tjerëve vlerësimin e punës së tij. Megjithatë, ai pranon se në pak më shumë se katër vjet përjetoi një periudhë intensive, të vështirë, por shumë mësimore. «Kam një sy që qan dhe një që qesh», na thotë ai. Nga njëra anë, atij i vjen keq që po largohet nga Forcat Ajrore dhe bashkëpunëtorët e tij. Nga ana tjetër, ai është i lumtur që përballet me një sfidë të re e cila – pohon ai me një farë kënaqësie – është ende shumë afër aviacionit. Nga 1 nëntori ai do të jetë drejtori i ri i Skyguide, një kompani që kontrollon dhe garanton sigurinë e trafikut ajror civil dhe ushtarak.
Mos humb kohë
Shpërthimi i luftës në Ukrainë shënoi edhe përvojën e tij si komandant i forcave ajrore. Është demonstrimi, thotë ai, i asaj që ne kemi thënë gjithmonë. Edhe Zvicra duhet të përgatitet për skenarin më të rrezikshëm, në vend të atij më të mundshëm. Kushdo që mendonte se nuk kishte më luftëra në Evropë, duhej të mendonte përsëri. «Tani», na thotë ai, «po e kuptojmë këtë dhe nuk duhet të humbasim më kohë». Lufta nuk është aq larg. Është 1,500 kilometra larg Zvicrës. Parë përmes syve të një specialisti të aviacionit, një orë e gjysmë pas fillimit të fluturimit.
Ushtria ka nevojë për 50 miliardë dollarë për të rifituar aftësitë mbrojtëse
Peter Merz është shumë i sinqertë. “Kur bëhet fjalë për dokumentimin e asaj që u nevojitet forcave ajrore dhe ushtrisë, Zvicra është kampione bote.” Pak më pak – e pyesim ne – në praktikë? Është e pashmangshme, përgjigjet ai, sepse nuk ka burimet e nevojshme. Merz pranon se politikanët dhe popullsia po e njohin seriozitetin dhe delikatesën e periudhës historike dhe gjithashtu pranon se shumë vendime po shkojnë në drejtimin e duhur. Por pastaj – nga këndvështrimi i tij – ai nënvizon edhe një herë rëndësinë e “shtypjes së pedalit të gazit”.
F-35 janë avionët më të përshtatshëm për Zvicrën
Përpara se të linte pozicionin e tij, Merz përsëriti: “F-35 janë avionët e duhur.” Duke iu përgjigjur kritikave të shumta, ai shton: “Nuk ka alternativa”. Jo vetëm sepse është një avion i gjeneratës së pestë, dhe për këtë arsye me performancë shumë të lartë, por edhe sepse është një avion që do të blihet nga 12 vende në Evropë. Me mbi 800 avionë të stacionuar në kontinentin e vjetër, problemet e ndërveprimit do të shmangen në të ardhmen. Merz nuk e mohon se ka varësi – për sisteme të ndryshme – nga Shtetet e Bashkuara, por kjo është një gjë e pashmangshme. Një pjesë e teknologjisë amerikane gjendet në çdo aeroplan perëndimor. Atyre që kanë frikë se gjërat mund të përkeqësohen me Administratën Trump, Merz përgjigjet: “Në nivelin operativ nuk kemi vënë re ndonjë ndryshim krahasuar me më parë. Shtetet e Bashkuara kanë qenë një partner i besueshëm që nga vitet 1970. Kështu që nuk kam shqetësime.” RSI