VOAL- Maria Callas (e lindur Maria Anna Cecilia Sofia Kalogeropoulos), mbretëresha e padiskutueshme e operës e quajtur herë pas here si Diva, Hyjnore, Perëndeshë dhe të ngjashme, ka shumë të ngjarë të ketë lindur më 2 dhjetor 1923, megjithëse lindja e saj është e rrethuar nga një mister thelbësor (disa thonë ishte 3 ose 4 dhjetor). E vetmja siguri është qyteti, Nju Jorku, Fifth Avenue, ku jetonin prindërit e saj – Georges Kalogheropoulos dhe Evangelia Dimitriadis – me origjinë greke.

Zanafilla e këtij konfuzioni në lidhje me datat gjendet në faktin se, me sa duket, prindërit, për të kompensuar humbjen e djalit të tyre Vasilit, i cili vdiq gjatë një epidemie tifoide kur ishte vetëm tre vjeç, do të kishin dashur një djalë, aq sa e ëma kur mësoi se kishte lindur një vajzë, ditët e para nuk donte as ta shihte, ndërsa babai as që u mundua ta regjistronte në gjendjen civile.

Gjithsesi, fëmijëria e saj ishte e qetë, si ajo e shumë vajzave të moshës së saj, edhe nëse më parë, vetëm në moshën pesë vjeçare, një ngjarje tragjike i kërcënoi t’i jepte fund jetës: e goditur nga një makinë në Rrugën 192 në Manhatan, ajo mbeti në koma për njëzet e dy ditë para se të shërohet.

Maria kishte një motër më të madhe gjashtë vjeçare, Jakinthy, e njohur si Jackie, e preferuara në familje (fati i vetëm… Jackie do të jetë pseudonimi i Jacqueline Kennedy, gruaja që do t’i heqë partnerin). Xheki gëzonte çdo privilegj, si marrja e mësimeve të këndimit dhe pianos, mësime që Maria u detyrua t’i dëgjonte vetëm nga pas derës. Me ndryshimin se ajo mundi të mësonte menjëherë atë që mësonte motra e saj me kaq vështirësi. Nuk është rastësi që vetëm në moshën njëmbëdhjetë vjeçe mori pjesë në emisionin radiofonik “Ora e dilentanti”, duke kënduar “La Paloma” dhe duke fituar çmimin e dytë.

Maria e kultivon pasionin e saj për belkanton edhe kur nëna e saj, pas divorcit, vendos të kthehet në Greqi, duke marrë vajzën me vete.

Në vitin 1937 ajo hyri në Konservatorin e Athinës dhe, në të njëjtën kohë, përkreu aftësitë e tij në greqisht dhe frëngjisht. Këto nuk do të jenë vite të lehta për Callas-in shumë të re: mjerimet e okupimit dhe urisë, dhe më pas pushtimi, pas luftës, i lirisë, i një ekzistence përfundimisht paqësore dhe komode. Sukseset e para janë pikërisht në Greqi: “Cavalleria Rusticana” në rolin e Santuzza-s dhe më pas “Tosca”.

Megjithatë, Callas ka në zemër Nju Jorkun dhe mbi të gjitha babain e saj: kthimi në Shtetet e Bashkuara për ta përqafuar dhe mbi të gjitha nga frika se mos i hiqet shtetësia amerikane është qëllimi i saj kryesor. Kështu ajo arrin tek babai i saj: do të jenë dy vite jo veçanërisht të lumtura (të lavdive artistike) që do ta shtyjnë Maria Callas, edhe një herë, të “arratiset”. Është data 27 qershor 1947 dhe destinacioni është Italia.

Callas largohet nga Shtetet e Bashkuara “ende shumë e varfër”, siç tha vetë, me 50 dollarë në xhep dhe pak rroba. Me të janë Luisa Bagarotzy, gruaja e një impresario amerikan dhe këngëtari Nicola Rossi-Lemeni. Destinacioni ishte Verona ku Maria Callas do të kishte takuar bashkëshortin e saj të ardhshëm, Giovanni Battista Meneghini, një adhurues i veprave të artit dhe ushqimit të mirë. Kishte një diferencë 37 vjeçare mes tyre dhe Callas, ndoshta, nuk e ka dashur kurrë burrin me të cilin u martua më 21 prill 1949.

Italia i sjell fat sopranos së etur. Verona, Milano, Venecia kanë privilegjin të dëgjojnë “Gioconda”, “Tristan dhe Isolde”, “Norma”, “I Puritani”, “Aida”, “I Vespri siciliani”, “Il Trovatore” e kështu me radhë. I lindin miqësi të rëndësishme, thelbësore për karrierën dhe jetën e saj. Antonio Ghiringhelli, superintendent i La Scala, Wally dhe Arturo Toscanini, Mjeshtri i njohur i orkestrës, mbeti i mahnitur dhe i mrekulluar nga zëri i sopranos së madhe, aq sa do të kishte dashur ta dirigjonte në “Makbeth”, por kryevepra e Verdit, për fat të keq, nuk u vu në skenë në La Scala.

Callas, duke folur për Renata Tebaldin, deklaroi: “Kur mund të këndojmë Valkyrie dhe Puritanët krah për krah, atëherë mund të bëhet një krahasim. Deri atëherë do të ishte sikur të krahasonim Coca Cola me shampanjën”.

Dashuritë e reja, pasione të reja hyjnë në jetën e Callas (jo vetëm artistike). Luchino Visconti që e drejtoi në Milano, në vitin 1954, në “Vestale” të Spontinit, Pasolini (të cilit Callas i shkroi letra të shumta për ta ngushëlluar për arratisjen e Ninetto Davolit), Zeffirelli, Giuseppe di Stefano.

Italia nuk është e vetmja vendlindje e zgjedhur për sopranon e famshme. Triumfet dhe brohoritjet entuziaste pasojnë njëra-tjetrën në të gjithë botën. Londër, Vjenë, Berlin, Hamburg, Shtutgart, Paris, Nju Jork (Metropolitan), Çikago, Filadelfia, Dallas, Kansas City. Zëri i tij magjeps, prek, mahnit. Arti, thashethemet dhe bota janë të ndërthurura në jetën e Maria Callas.
1959 është viti i ndarjes me bashkëshortin. Falë mikes së saj Elsa Maxwell, miliardere amerikane, ajo u takua me pronarin grek të anijeve Aristotle Onassis. E tyre do të jetë një dashuri shkatërruese “e shëmtuar dhe e dhunshme” siç e përcaktoi ajo vetë. Vite pasioni, dashurie të shfrenuara, luksi dhe rrënimi. Një njeri që do ta bëjë Callas të vuajë shumë.

Nga bashkimi i tyre lindi një fëmijë, Homeri, i cili jetoi vetëm disa orë, i cili ndoshta do të kishte ndryshuar rrjedhën e historisë së tyre të dashurisë.

Pas vitit 1964 filloi rënia e këngëtares, edhe pse ndoshta më shumë në kuptimin psikologjik sesa artistik. Aristotle Onassis e braktis atë për Jacqueline Kennedy. Lajmi i arrin përmes gazetave si një goditje e tmerrshme dhe që nga ai moment do të jetë një zbritje e vazhdueshme drejt harresës. Zëri i saj fillon të humbasë shkëlqimin dhe intensitetin e tij, kështu që “hyjnore” tërhiqet nga bota dhe strehohet në Paris.

Ajo vdiq më 16 shtator 1977 në moshën 53-vjeçare. Pranë saj është një maxhordom dhe Maria, shërbyesja besnike e shtëpisë.

Pas vdekjes së saj, rrobat e Maria Callas, si ato të Margherita Gautier, dolën në ankand në Paris. Asgjë nuk ka mbetur prej saj: madje edhe hiri i saj u shpërnda në Egje. Megjithatë, në varrezat Pere Lachaise në Paris (ku janë varrosur shumë emra të tjerë të rëndësishëm të politikës, shkencës, argëtimit, kinemasë dhe muzikës) ka një pllakë në kujtim të saj.

Zëri i saj mbetet në regjistrime, të cilat u dhanë jetë në mënyrë unike shumë personazheve tragjikë dhe të pakënaqur./Elida Buçpapaj

Zyliha Miloti mes pikëllimit ka kujtuar kontributin e kolegut të saj, Zef Deda, i cili u nda nga jeta dje në moshën 73-vjeçare.

Në një prononcim për mediat, Milot tha se Shkodra dhe Shqipëria janë zgjuar sot pa një artist të madh.

“Sot Shkodra jonë e dashur është zgjuar pa një artist të madh, pa një ikonë. Zef Deda është personalitet i artit shqiptar. Ai ka lindur me qenë artist. Që në moshën 5-vjecare ka dalë në skenën e Migjenit. Babai i tij ishte piktor. Me Zefin kam punuar mbi 50 vite në skenë, kemi qëndruar më shumë se në shtëpi dhe gjysmë fjalë se kemi bërë. Zoti ia kishte falur talentin atij artisti në të gjithë drejtimet. Për mua është ça t’ju them..këngëtar, instrumentist, të gjitha të dhënat që mund të ketë një artist, ia kishte falur Zoti, Zef Dedës. Zefi fizikisht nuk ekziston më, por jeton me vepra. Nuk lind më një Zef Dedë. Zefi kishte një karakter të veçantë. Ishte shumë i dashur, gazmor, krijonte para shfaqjes atmosferë, këndonte dhe bërtiste. E kemi quajtur alegria e estradës, Guseppe, beniamini i estradës. Zhurmaxhiu, i shkathtë, kavalier. Është humbje e madhe, për familjen, Shkodrën, dhe gjithë shqiptarët.”, tha aktorja e pikëlluar.

Fjalë zemre dedikuar babait të tij të ndjerë. Aktori i humorit, Julian Deda ka mbajtur një fjalim prekës kushtuar Zef Dedës, që u nda nga jeta dje pas një beteje me një sëmundje të rëndë.

Pasi vlerësoi rolin e tij si baba, por edhe si artist, Julian Deda kërkoi një duartrokitje të fundit për Zef Dedën nga vendi që për të ishte shtëpia e tij e dytë, teatri Migjeni në Shkodër.

“Ju falënderoj shumë. Kam dëshirë që të falënderoj Zef Dedën për atë që ishte. Babai i jashtëzakonshëm, burrë i jashtëzakonshëm, gjysh i jashtëzakonshëm, artist i madh. Nuk e di se sa duhet të mundohemi të ruajmë emrin e mirë që ka dalë prej Zefit. Shpresoj t’ia dalim, me ndihmën edhe të babait nga lart. Me punën e tij, me moralin e tij dhe me mënyrën se si është sjellë në jetë, na e ka bërë jetën edhe më të lehtë. E falënderoj nga zemra. Sot nuk di s’i t’i rreshtoj fjalët. Dua t’ju falënderoj dhe kolegët e babës. Jeni një brez që i keni ruajtur marrëdhëniet njerëzore. Jeni shembull për ne. Falënderoj nga zemra dhe publikun e tij. Sot meqë është hera e fundit që është në teatrin Migjeni, dua t’i dhurojmë një duartrokitje të fortë”, e mbylli fjalën e tij Julian Deda.

Kompozitori i njohur Osman Mula, në homazhet që po mbahen në nder të aktorit të njohur të humorit shkodran, Zed Deda, kujtoi këtë të fundit.

Ai tha për gazetarët se me Dedën ka pasur një miqësi disa vjeçare, që ka nisur që në fëmijëri.

“Më është dhimbsur shumë, të kalosh një jetë me të. I gjithë populli e kujton. Ai është një aktor i madh, i një trupe të madhe, i një skene të madhe, ku secili ka kujtuar një rol kryesor në fuqizimin e artit në Shkodër. Zefi është një nga interpretuesit më të mirë. Zefi futi në skenën e teatrit një interpretim ndryshe. Ai kishte një vokal të bukur dhe një shtrirje të madhe vokale.”, tha Mula.

Aktori i njohur Edmond Halili mes lotësh foli për miqësinë e tij prej vitesh me Zef Dedën, i cili u nda dje nga jeta pas një sëmundje të rëndë.

Ai tha për gazetarin e News24 Senad Nikshiqi se i kishte ngelur peng që nuk e kishte takuar ditët e fundit Zefin, madje që ky i fundit e kishte kërkuar.

“Kemi qenë që fëmijë bashkë që njihemi. Kemi qenë shok të mirë dhe kolegë. Kemi ndarë skenën. Nuk e takova kur bëra shfaqjen. Pasi u mora me gjithë organizimin. Pasi mbaroi shfaqja ika në shtëpi. Kur erdha në Shkodër nga ora 9 e 30 të mëngjesit, u futa te hyrja në kat të dytë, takova një djalë me çantë. Ai tha: Zefi na la. Më erdhi keq, se erdha nga Durrësi ta takoja, por…(qan). I kishte thënë: si nuk erdhi Mondi, nuk më takoi. Më ka përmendur në momentet e fundit. Më ka ngelur peng, më mirë mos të ma thoshte gruaja e tij (qan). Do më ngel peng tërë jetën.”, tha ai.

Aktorja e njohur shkodrane Drande Xhaj nga homazhet në ndër të Zef Dedës, tha se një yll u shua.

Xhaj tha për mediat se partneri i saj i skenës nuk do të vdesë kurrë.

“Këto janë dy ditë të dhimbshme, Jo vetëm për ne kolegët, por për të gjithë Shkodrën. U shua një yll, ra një meteor. Zef Deda nuk vdes kurrë, ai do të jetë për të gjithë brezat. Kudo ku kemi shkuar i kanë thirrur; baca Zef. Ai me kontributin e tij do të jetë i përjetshëm.”, tha Xhaj.

Mes pikëllimit Sejfulla Myftari, i njohur si Cekja i Beratit, tregoi njohjen e tij të hershme me aktorin Zef Deda, i cili u nda dje nga jeta në moshën 73-vjeçare.

Në një prononcim për mediat, Cekja tha se në takimin e fundit kishte kujtuar kontributin e tij në art.

“Është humbje e madhe për humorin shqiptar, për mbarë Shqipërinë. Shkodrës dhe gjithë Shqipërisë nuk i vjen më si Zef Deda, simbol i humorit shqiptar. Me Zef Dedën kam kujtime të jashtëzakonshme. U prehtë në paqe.”, pohoi ai.

Regjisori i njohur Osman Mula në një lidhje për News 24, kujtoi aktorin e madh shkodran Zef Deda, i cili u nda nga jeta ditën e sotme. “Lajmin e mora vesh para tre minutave. Më erdhi si bombë. E ndjeva veten keq, pasi Zefin e kam pas shokun më të ngushtë që i vogël që kur kam filluar klasën e parë. Kur na shihnin në Shkodër, thoshin ku është Zefi është edhe Osmani, ku është Osmani është edhe Zefi.

Është një njeri me zemër të madhe. Shumë shpejt u pa tek ai që jetën do ta kishte në skenë. Imitonte shumë bukur që i vogël. Ishte shumë i këndshëm. Zefi ishte i sëmurë kohët e fundit. Unë isha në Shkodër para tre javëve për festivalin Luleborë dhe pyeta për Zefin dhe më thanë nuk është mirë dhe më thanë mos shko në këtë gjendje. Do ta kisha pasur shumë të vështirë. Nuk ka shkuar kurrë në Shkodër pa e parë Zefin. Zefi ka kenë një djalosh që e donte teatrin.

Zefi nuk ka kenë në estradë se ishte aktor i madh. Zefi nuk e luajti aktorin e madh në jetën e përditshme, por ishte aktor i vërtetë në skenë. Për të folur për Zefin na duhen vite. Zefi ka studiuar klarinetë, por nuk e donte këtë. Donte të kapte 70 profesione. E shihte një person me biçikletë dhe ishte i gatshëm ta analizonte me detaje. Të gjitha këta kategori të njerëzve i sillte para shoqërisë dhe shoqëria shqiptare ia pranoi”, tha ai.

Këngëtarja Barbana Dini ka kujtuar vëllain e saj, reperin Ergi Dini, i cili humbi jetën 7 vjet më parë në një aksident me motor.

Përmes një postimi në Instagram, Barbana shkruan se, edhe pse kanë kaluar 7 vite, asgjë nuk ka ndryshuar dhe se malli vetëm shtohet.

“Sot, 7 vite pa ty!

Sa me mungon, vetem Zoti e di!

Asgje nuk ka ndryshuar, jam ketu e mbushur me dhimbjen e ikjes tende dhe shume mall qe vetem shtohet

Te dua perjetesisht une dhe mbesa jote Ergola e cila erdhi kete vit si bekim per te mbajtur emrin tend…

Sa keq qe nuk e njohe dhe nuk te njohu fizikisht, do jete nje nga brengat me te medha te jetes sime daja Ergi!”, shkruan ajo.

Si humbi jetën Ergi Dini?

Në nëntor të 2016, Ergi Dini teksa po udhëtonte me motor me shokun e tij Kejdi Halili, të dy 21 vjeçarë, kanë humbur kontrollin dhe janë aksidentuar për vdekje.

Sipas policisë, dy të rinjtë po udhëtonin me një motor pranë urës së “Bllokut” në Bulevardin “Bajram Curri”, teksa drejtuesi ka humbur kontrollin e mjetit.

Dy të rinjtë kanë qenë duke udhëtuar me motorin e tyre tip “Yamaha”. Shkak nuk ka qenë shpejtësia e lartë, por një manovër e gabuar e drejtuesit të mototmjetit, i cili  ka dhënë gaz motorit duke e ngritur rrotën e parë në ajër.

Ky ka qenë një moment fatal pasi dy të rinjtë kanë rënë mbrapsht. Ata morën dëmtime në kokë pasi të dy kanë qenë pa kaskat mbrojtëse.

Pas aksidentit u dërguan në spital dhe asnjëri prej tyre nuk arriti të mbijetonte.

Kujtojmë se Ergi Dini ka qenë një këngëtar i talentuar, i cili ka rrëmbyer dhe çmimin e parë në “X Factor Albania 2014”.GSH

Angela Tanuzi, bukuroshja nga Kruja që mban titullin “Miss Grand Albania”, sapo është kthyer nga Vietnami ku u mbajt konkursi ndërkombëtar i bukurisë, “Miss Grand International”. Angela përfaqësoi Shqipërinë dhe arriti të renditet si një nga 25 fytyrat më të bukura në botë.

Bukuroshja nga Kruja tregoi për “Rudina” eksperiencën e saj në Vietnam, momentet e bukura dhe incidentin në skenë, që arriti ta menaxhonte me sukses, i cili i dha edhe duartrokitjet e publikut.

“Kishte shumë momente të veçanta, sepse ne aty kemi qëndruar pothuajse një muaj dhe kemi pasur sfilata të ndryshme, por momenti që më ngeli më i preferuari ishte kur ata brohoritnin për mua, duartrokitnin, më bënë të ndihem si në familje”.

Pyetjes nëse ka pasur ndonjë moment të sikletshëm, Angela iu përgjigj: “Momenti më i sikletshëm në fakt, përpara se të dilja në skenë më ra… Shalli i kuq. E kisha në kokë dhe në momentin që unë do dilja në skenë, më ra. Ishin momentet e fundit që unë ta rregulloja dhe të dilja, ishte momenti më i sikletshëm”.

Angela tregon se shumë shpejt shpëtoi nga situata vetëm duke e ngecur përsëri në flokë në pak sekonda, sepse nuk kishte kohë dhe mundësi ta rregullonte. “E vura sërish, por pa pasur mundësi kohe dhe thjesht e ngeca…Momenti më i sikletshëm, por e menaxhova më së miri… Dhe gjithë publiku vitenamez duartrokitën për mua dhe u mahnitën nga performanca ime”.